More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
Smarter by Nature brochure
1. Het duurzame platform voor
de branche van verpakkingen
& disposables
Paardekooper Group en Natuur & Milieu pakken uit
met een wetenschappelijk onderbouwde aanpak die
transparantie en geloofwaardigheid bevordert
2. Onze aanpak Ons Doel
Van nature slimmer Eerlijkheid duurt het langst
Het Smarter by nature platform is opgericht van verpakkingen en disposables. Dit weten-
om opheldering te geven over de onrecht- schappelijke uitgangspunt maakt het
vaardige en misleidende milieuclaims in de Smarter by nature concept uniek. Het geeft
verpakkingsbranche. Bedrijven willen de fei- een betrouwbaar inzicht in bijvoorbeeld het
telijke en objectieve milieu-impact van hun CO2e-uitstoot en H2O-verbruik gedurende de
assortiment verpakkingsmaterialen weten. totale levenscyclus van een product.
Het is daarom noodzakelijk om bedrijven
op een transparante en wetenschappelijke
basis te informeren over de milieu-impact
2 Smarter by nature
3. Even voorstellen...
Paardekooper Group
sinds
Onze aanpak
De oprichters van Smarter by nature:
Paardekooper Group en Natuur & Milieu 1919
Paardekooper Group is sinds 1919 als groothandel
Van nature slimmer actief in de nationale en internationale verpakkings-
markt. De afgelopen jaren is het familiebedrijf
uitgegroeid tot één van de grootste spelers in
de markt mede door het overnemen van diverse
verpakkingsbedrijven. Als koploper in verpakkingen
en disposables neemt de Paardekooper Group haar
verantwoordelijkheid en probeert het de invloed
van haar bedrijfsactiviteiten op het milieu, waar
mogelijk, te reduceren. Daarnaast is de speciale
Research & Development afdeling altijd op zoek
naar nieuwe oplossingen om een maximale meer-
Onze verantwoordelijkheid voor
waarde voor producten te combineren met een beter milieu. De organisatie werd in 1972 opge-
minimale belasting voor het milieu. richt en is met name gericht op het versterken van
een betere toekomst
samenwerking tussen politiek, bedrijven, milieu-
Natuur & Milieu (voorheen Stichting Natuur en organisaties en andere belangenorganisaties voor
Milieu) is een onafhankelijke organisatie voor een duurzame oplossingen.
De noodzaak van ‘getting Smarter’
De wereldbevolking neemt ieder jaar toe. En hiermee Fotosynthese is verantwoordelijk voor 98,5% van de
ook het verbruik van natuurlijke bronnen alsmede de productie van zuurstof door de natuur. Zuurstof is
uitstoot van broeikasgassen. Een te hoge concentra- essentieel voor de mens. Hoe warmer het wordt, hoe
tie broeikasgassen in de atmosfeer leidt tot klimaat- trager dit proces verloopt en boven de 40°C stopt
verandering met alle gevolgen van dien want door de dit proces volledig. Meer hoeven we niet te zeggen,
stijgende gemiddelde temperatuur worden natuur- toch? We moeten onze verantwoordelijkheid nemen
lijke processen verstoord of soms zelfs onmogelijk. nu het nog kan, voor een betere toekomst.
4 Smarter by nature Smarter by nature 5
4. Onze aanpak de T van Transparantie;
Van nature slimmer
T van de Tassen van Media Markt
Veel producten in Nederland verlaten de materiaal, waarbij de Spider Matrix
winkel in een draagtas. Om de milieu- inzichtelijk heeft gemaakt dat de milieu-
belasting als gevolg daarvan zoveel mogelijk impact hierdoor sterk verminderd is. De
te beperken, adviseert Smarter by nature nieuwe draagtassen van Media Markt heb-
hoe de milieu-impact van de tassen ben een 37% lagere CO2e uitstoot dan de oude
verminderd kan worden. tassen. Hiermee wordt op jaarbasis maar
liefst 46.680 kg CO2e bespaard! Dit staat
Zo ook voor Media Markt. Deze toonaan- gelijk aan de elektriciteitsvoorziening van
gevende retailer van Nederland is over- 21 huishoudens gedurende 1 jaar.
gegaan op tassen van 100% gerecycled
6 Smarter by nature Smarter by nature 7
5. Onze aanpak
Van nature slimmer Samen bereik je
Smarter by nature betekent ‘van nature slimmer’.
Hoe we dit bereiken? We denken bij Smarter by
De Spider Matrix
voldoet aan diverse
meer dan alleen
nature altijd tien stappen vooruit. Het is de basis
van waaruit we werken. We volgen nauwlettend
ISO-standaarden. Kennis delen
de wereldwijde ontwikkelingen op het gebied van en standaarden voor een volledig begrip van onze
verpakkingen in relatie tot het milieu en we impact en de mogelijkheden op het gebied van eco- Dankzij onze wetenschappelijk onderbouwde
houden ons aan de voorgeschreven procedures innovaties. MVO-benadering en ISO-normeringen, stellen
we u in staat bewuste keuzes te maken ten
aanzien van uw assortiment verpakkingen.
En omdat we geloven dat we samen meer
bereiken dan alleen, delen wij graag onze
kennis: transparant en objectief. Smarter by
nature is daarom hét platform voor kennis-
deling in de verpakkingsindustrie (voor zowel
disposables als durables) en het antwoord op
al uw vragen met betrekking tot verantwoord
verpakken.
8 Smarter by nature Smarter by nature 9
6. Onze aanpak Kennis voor de toekomst
Van nature slimmer
door lessen uit het verleden
Transparantie onze cup of T
Verpakkingen en disposables hebben een voor een minimale belasting van het milieu.
maatschappelijke functie omdat ze bijdragen De eco-footprint, de totale milieu impact,
aan o.a. veiligheid en houdbaarheid van wordt van verpakkingen steeds belangrijker
producten. De laatste jaren is er meer aan- samen met de mogelijkheden tot recycling.
dacht gekomen voor de duurzaamheid Daarom moeten we inzichtelijk maken wat er
van verpakkingen. De eerste fase in deze in de producten aan materialen zit en wat de
ontwikkeling stond vooral in het teken van impact van deze materialen is op ons milieu.
het verminderen van de hoeveelheid verpak- Smarter by nature wil dan ook transparantie,
kingen en disposables. De nieuwe fase gaat objectiviteit en geloofwaardigheid in de
over het zoeken naar nieuwe oplossingen industrie bevorderen.
10 Smarter by nature Smarter by nature 11
7. De Spider Matrix
Een wetenschappelijke tool
voor analyses
Door de opwarming van de aarde worden we disposables. Voor de Paardekooper Group en
gedwongen om de uitstoot van koolstofdioxide Natuur & Milieu reden om via het Smarter by
equivalenten (CO2e) te reduceren. Om iets te nature platform het heft in handen te nemen.
kunnen reduceren, moeten we natuurlijk wel In samenwerking met gerenommeerde instanties
weten wat we uitstoten en verbruiken. Tijdens is de Spider Matrix ontworpen, een onafhankelijk
onze zoektocht naar verantwoorde verpakkings- meetinstrument dat op een wetenschappelijke
oplossingen kwamen we echter tot de conclusie wijze de milieu-impact van verpakkingen en
Global warming potential - CO2e (kg) Resource weight - (kg)
dat er helemaal geen feitelijke gegevens beston- disposables beoordeelt, op basis van de volledige
den over de milieu-impact van verpakkingen en levenscyclusanalyse van het product.
Primary energy use - (MI) Eutrophication potential - (kg) phosphate equivalents
Ozone depletion potential - (kg) R-11 equivalents (CCI9F) Acidification potential - (kg) 502 equivalents
Water usage - H2O (liters) Human Toxicity Potential (kg) dichlorobenzene equivalents
Photochemical ozone creation potential - (kg) ethylene equivalents
Hoe het werkt
Smarter by nature concentreert zich op CO2e en H2O
Alle producten die ‘gespiderd’ worden, zijn eerst De LCIA waarden (Life Cycle Impact Assessment)
getoetst in het Paardekooper Group Analytisch die worden gemeten in de Spider Matrix, zijn te
Laboratorium (PAL). Dit gebeurt om er 100% zeker vinden in bovenstaande tabel. Op het moment
van te zijn welke grondstofsamenstelling is ge- dat data verandert, dan wordt dit aangepast in de
bruikt bij de totstandkoming van het product. Spider Matrix waardoor deze actueel en betrouw-
Het is essentieel voor een betrouwbare uitkomst. baar blijft.
12 Smarter by nature Smarter by nature 13
8. De Spider Matrix Twee hoofdgebieden:
De Spider Matrix 1 CO2e-uitstoot op basis van grondstof,
productie, transport, recycling en verbranding.
analyseert de verpakking
2 Waterverbruik (H2O) voor de productie van de
op twee hoofdgebieden grondstof.
en elf belangrijke deel- Naast de wetenschappelijke data van 2900 materiaal-
gebieden. soorten, houdt de Spider Matrix ook rekening met
externe factoren als het lokale afvalmanagement-
systeem, de perceptie van de consument en
de wettelijke eisen die aan de verpakkingen
en disposables worden gesteld.
5 Acidification potential - (kg) SO2 equivalents 9 Human Toxicity Potential - (kg)
11 deelgebieden*: 1 Land Use dichlorobenzene equivalents
6 Eutrophication potential - (kg) phosphate
2 Resource depletion equivalents 10 Environmental toxicity
3 7 11
Spider
Primary energy use - (mj) as per the current Ozone depletion potential - (kg) R11 equiva- Ionising Radiation
“energy” figure lents (CCI3F)
4 Biodiversity 8 Photochemical ozone creation potential -
(kg) ethylene equivalents
* voor de nauwkeurigheid is gekozen om deze Engelse internationale vaktermen niet te vertalen.
14 Smarter by nature Smarter by nature 15
9. Betrouwbaarheid
Wetenswaardigheden
over de Spider Matrix
De Spider Matrix is opgebouwd uit datasets gehanteerde afvalmanagementsysteem. De Spider
van universiteiten en overheden en is tot stand Matrix is tevens getoetst volgens ISO-richtlijnen.
gekomen in samenwerking met gerenommeerde Dit houdt in dat de Spider Matrix voldoet aan
instanties zoals bijvoorbeeld Natuur & Milieu. de Europese richtlijnen voor het maken van een
De gegevens over het eind van de levensduur milieugerichte levenscyclusanalyse.
van verpakkingen zijn afhankelijk van het lokaal
De Spider Matrix is ontwikkeld volgens tot uitvoering te brengen. Vanuit deze rol
de internationale richtlijnen ISO 14040 en hebben zij dus cijfermatig inzicht in de
ISO 14044. Dit zijn wereldwijd de erkende end-of-life van verpakkingen.
richtlijnen om een LCA te mogen maken.
Spider
Wetenschappers, gelieerd aan Natuur & Nationale en internationale universiteiten
Milieu, hebben de Spider Matrix bestudeerd, en overheidsorganen hebben hun inzicht
aangevuld en in samenwerking met in datasets ter beschikking gesteld aan de
Paardekooper Group verder geconcretiseerd. Spider Matrix.
Nedvang is vanuit de overheid aangesteld De Spider Matrix bevat meer dan
om het Besluit Verpakkingen collectief 2900 materiaalsoorten.
16 Smarter by nature Smarter by nature 17
10. De verminderde impact Huidig Alternatief 1 Alternatief 2
Materiaal op jaarbasis 70.963 68.435 58.601
(Kg) 2.528 12.362
kg kg
CO2e op jaarbasis 207.261 156.406 132.796
(Kg) 50.855 74.465
kg kg
CO2e CO2e
H2O op jaarbasis 35.303.400 33.525.040 25.696.640
(Liter)
1.778.360 9.606.760
liter liter
H2O H2O
uitgangspunt voor een alternatief assortiment. de ecologische besparing weer van het inzetten van
Bij een alternatief assortiment producten is een alternatief assortiment.
gelet op gebruik, functionaliteit, beschikbaarheid en
milieubelasting. De analyse toonde aan dat een kleine wijziging
in het assortiment grote gevolgen heeft voor de
Het verbruik van het alternatieve assortiment milieu-impact. Een alternatief product bespaarde
is opgenomen in de kolommen ‘alternative 1’ maar liefst 23% grondstof, 25% CO2e-uitstoot en
en ‘alternative 2’. De kleine ronde icons in 31% waterverbruik.
Van theorie naar praktijk
de ‘alternative’ kolommen geven met witte cijfers
Praktijkcase Foodservice
Voor de meest duurzame Foodservice organisa- In de tabel op de volgende pagina staan de totale
tie van Nederland hebben wij een milieu-impact uitkomsten weergegeven van de 50 artikelen,
analyse uitgevoerd. De organisatie was bezig met variërend van drinkbekers tot servetten.
een huisstijlverandering en wilde van ons weten Deze zijn gerangschikt naar de 2 hoofdgebieden:
hoe bewust en duurzaam ze daadwerkelijk al bezig CO2e-uitstoot en H2O-verbruik. In de ‘current’ De gerealiseerde besparing van CO2e staat gelijk aan 74 auto’s die elk,
waren en hoe ze dit eventueel nog konden kolom staan de uitkomsten van het huidige gedurende 1 jaar, 6000 kilometer afleggen. De besparing H2O staat gelijk
verbeteren. assortiment, die gehanteerd worden als aan de inhoud van 4 gevulde Olympische zwembaden.
18 Smarter by nature Smarter by nature 19
11. De eco-indicator
Meten is weten.
Objectief natuurlijk!
We kunnen het niet vaak genoeg herhalen:
meten is weten! Dus wat doet u, als u wilt
weten wat de milieu-impact is van uw ver-
pakking? Laat u zich leiden door algemene,
misleidende milieuclaims, zoals ‘recyclebaar’
en ‘biologisch afbreekbaar’?
U weet inmiddels wel beter en daarom
baseert u uw keuze op harde feiten van de impact van uw standaard of nieuw aan
objectieve eco-indicator. Deze online tool op te kopen assortiment verpakkingen en
www.smarterbynature.nl biedt u de moge- disposables uit te rekenen. Per item
lijkheid om op een eenvoudige manier de verschijnen dan de eco-getallen.
20 Smarter by nature Smarter by nature 21
12. Welke andere punten zijn van grote
Wat betekenen de waarden?
invloed op het minimaliseren van
milieu-impact?
De Spider Matrix dekt alle onder-
Waarom tot vier cijfers achter delen af die nodig zijn bij het maken
De Spider Matrix drukt de milieu-impact van het de komma - betrouwbaarheid van een LCA op artikelniveau:
product uit in diverse eco-waarden, waaronder Sommige impacts zijn zo klein energie (KJ), gewicht, CO2e, H20.
CO2e en H2O. Maar wat betekenen deze getallen dat er vier of meer cijfers achter Naast deze onderdelen zijn van
nu precies? Hieronder treft u een overzicht van de de komma nodig zijn. Dus om wezenlijk belang de toxiteit, het nut
diverse waarden. het vergelijk zo nauwkeurig van de verpakking en de vraag of
de verpakkingen de houdbaarheid
CO2e
mogelijk te laten zijn, hebben we
gekozen voor vier cijfers achter kunnen vergroten en of de hoeveel-
H2O
heid afval wordt beperkt.
0,0000 g
CO2e, wat houdt dat in? de komma.
CO2e is een afkorting voor “koolstofdioxide-equivalenten”.
Het is een manier om de emissie van diverse broeikas-
gassen met elkaar te vergelijken op basis van hun ‘global Welk effect heeft CO2e-uitstoot 0,0000 l
warming potential’ oftewel GWP. CO2e vergelijkt over op het klimaat?
een periode van 100 jaar hoeveel CO2e nodig zou zijn De aarde warmt op als gevolg Kun je garanderen dat de uitkomsten van de Spider Matrix Deze LCA is getoetst aan ISO 14040 en ISO 14044?
om dezelfde bijdrage aan de opwarming van de aarde te van een verhoogde hoeveelheid kloppend zijn? De Spider Matrix is gebouwd volgens relevante
geven als het betreffende broeikasgas en geeft dus de CO2e in de atmosfeer waardoor Ja, de Spider Matrix is een LCA-gebaseerde analyse met een ISO-standaarden die betrekking hebben op de
bijdrage aan de opwarming van de aarde weer voor het er weersveranderingen plaats- hoge credibility. Wat opgemerkt moet worden is dat LCA’s levenscyclus. De milieuclaims die we maken zijn
betreffende broeikasgas. vinden. nooit 100% accuraat zijn, omdat onderdelen binnen de LCA gebaseerd op de ISO-standaard 14024.
continu wijzigen. Daarnaast is de methode bekeken door
LCA-specialisten die aangewezen zijn door Natuur & Milieu en
uiteindelijk zijn goed bevonden.
Wat is de invloed van water? Met welke factoren houden we rekening
Schoon water behoort tot een van de eerste levensbehoeften. in de berekening?
Klimaatsverandering en slechte landbouwvoorziening zorgen Spider Matrix grondstof, productie,
voor uitdroging en uiteindelijk woestijnvorming. Daarnaast brengt afval tijdens productie, transport en
klimaatsverandering ook overstromingen met zich mee. het end-of-life scenario. Eco-waarden zijn niet generaliseerbaar
De eco-waarden zijn te allen tijde strikt voor- De specificaties van een, voor het oog vergelijk-
behouden aan de verpakkingen en disposables, baar, product kunnen afwijken, waardoor de uit-
Datum waarop de science voor het laatst bijgewerkt is gemeten in het laboratorium (PAL). Wij weten de komsten van onze producten niet van toepassing
De data in de Spider Matrix wordt continu bijgewerkt exacte specificaties van de producten, zodat we zijn op het vergelijkbare product.
zodra er nieuwe data voorhanden is. de Spider Matrix accuraat kunnen toepassen.
22 Smarter by nature Smarter by nature 23
13. Onderwerp Huidig Alternatief Afname
assortiment assortiment van
Van theorie naar praktijk Grondstof op jaarbasis 781.040 680.946 100.094
kg
(Kg)
CASE Topklasse supermarkt
CO2e op jaarbasis 2.480.564 2.156.371 324.193
kg CO2e
Voor een vooraanstaande supermarktketen heeft (Kg)
de Paardekooper Group een deel van het assorti-
ment (63 artikelen) afzonderlijk getoetst aan de
Spider Matrix. H2O op jaarbasis 341.617.876 293.421.657 48.196.219
(Liter) liter H2O
In de tabel op de volgende pagina staan de totale
uitkomsten weergegeven voor deze 63 artikelen,
gerangschikt naar de drie gebieden: grondstof-
verbruik, CO2e-uitstoot en H2O-verbruik. In de
kolom ‘huidig assortiment’ staat de impact van
324 Opel Corsa’s, die elke maand 500 km afleggen,
het huidige assortiment producten, in de tweede
gedurende één jaar.
kolom staat de impact voor een alternatief Zoals u hiernaast kunt zien, kan de keuze voor een
assortiment. alternatief product grote gevolgen hebben voor het
grondstof- en waterverbruik en de CO2e-uitstoot. óf
Bij een alternatief assortiment is gelet op gebruik, Om de besparingsmogelijkheden concreet te
functionaliteit, beschikbaarheid en milieubelasting. maken, hebben we de uitkomsten gekoppeld aan
De elektriciteitsvoorziening van 276 huishoudens,
Het verbruik van het alternatieve assortiment is verschillende praktijksituaties.
gedurende één jaar.
opgenomen in de derde kolom. In de laatste kolom
‘afname van’ staat de besparing die is gerealiseerd.
óf
19 gevulde olympische zwembaden.
24 Smarter by nature Smarter by nature 25
14. Initiatiefnemers
en ambassadeurs
26 Smarter by nature Smarter by nature 27
15. Wat kan Smarter
by nature voor
u betekenen?
Neem vrijblijvend contact met ons op!
Op aanvraag kunnen we voor u een audit lijn liggen. U maakt vervolgens de keuze,
doen van uw huidige situatie. Dit doen wij die past binnen uw organisatie. Desgewenst
met behulp van de Spider Matrix, uw input kunnen we ook eco-innovations, nieuwe
en onze R&D-afdeling. Tegenover uw hui- verpakkingsproducten en disposables
dige assortiment zetten wij alternatieven ontwikkelen die nog beter aansluiten bij
die impactverlagend kunnen zijn of reeds in uw wensen.
28 Smarter by nature Smarter by nature 29
16. Colofon
Smarter by nature is een dynamisch plat- Het is mogelijk dat u specifieke vragen
form voor een zeer complex onderwerp. heeft die u misschien niet kunt terug vin-
Op www.smarterbynature.nl kunt u uit- den op de website. Dan kunt u ons altijd
gebreid zoeken naar informatie die u kan mailen via info@smarterbynature.nl. Uw
helpen. We hebben een zoekfunctie mail wordt vertrouwelijk behandeld en wij
ingebouwd waarmee u gemakkelijk kunt nemen zo snel mogelijk contact met u op.
zoeken op uw eigen interessegebied.
Slimme Communicatie
De vertaalslag naar uw doelgroepen
Smarter by nature kan u niet alleen helpen bij het omdat het gaat over geloofwaardigheid en authen-
maken van een blauwdruk met duurzamere alter- ticiteit. In samenwerking met één van onze advies-
natieven, maar ook bij het communiceren van uw bureaus of uw eigen bureau maken we alles gereed
initiatieven naar uw doelgroepen. Communicatie voor de verdere implementatie. We helpen u graag!
over duurzaamheid is vaak moeilijker dan het lijkt,
30 Smarter by nature Smarter by nature 31