1. Họ và Tên: Lưu Quế Chi
Lớp Y2009A; Tổ 10
Hội chứng ruột ngắn (Short Bowel Syndrome)
A. ĐIỀU KIỆN HÌNH THÀNH
Một số bệnh lý của ruột như đa polype, xoắn ruột hoại tử, nhồi máu mạc treo hoặc tắc
ruột do dính phức tạp...mà phải chỉ định cắt ruột rộng rãi thường đưa đến hội chứng
ruột ngắn.
Lúc mới sinh, phẫu thuật cắt ruột là do: bệnh viêm ruột hoại tử, khiếm khuyết bẩm sinh
đường ruột, tắc ruột mới sinh ( lien quan bệnh xơ cứng cystic fibrosis)….
Trường hợp đoạn ruột thiếu máu nuôi
Ở trẻ em và người lớn nguyên nhân cắt ruột là do: lồng ruột, bệnh Crohn, tổn thương
ruột do thiếu máu nuôi (huyết khối), tổn thương ruột do chấn thương hoặc ung thư….
Hội chứng ruột ngắn được định nghĩa không dựa trên chiều dài của đoạn ruột bị cắt bỏ
mà dựa chủ yếu vào chiều dài đoạn ruột còn sót lại của cơ thể, theo đó thì người ta quy
định một bệnh nhân bị hội chứng ruột ngắn khi chiều dài của đoạn ruột nầy là không
quá 120 cm.
B. NHỮNG HẬU QUẢ SINH LÝ BỆNH (Triệu chứng lâm sàng)
Khi đoạn ruột bị mất một số lương lớn chiều dài sẽ đưa đến một số những hậu quả sau:
1. Tiêu chảy (diarrhé): Số lượng phân đi nhiều lần trong một ngày, do chiều dài
của đoạn ruột quá ngắn nên mặc dù với nhu động ruột bình thường cũng đã làm thức
ăn đi qua nhanh, thêm vào đó là do quá trình tái hấp thu nước cũng bị ảnh hưởng nặng
nề do đó tình trạng ỉa chảy xảy ra là điều không tránh khỏi. Dĩ nhiên cơ thể bệnh nhân
cũng luôn ở trong tình trạng mất nước mãn tính.

2. 2. Tiêu phân sống, tiêu mỡ (steatorrheé): Các chất chứa trong thức ăn đều
chưa kịp tiêu hóa đưa đến tình trạng đi phân sống, trong đó sự hiện diện của chất mỡ là
rõ nét nhất, trên thực tế lâm sàng bệnh nhân thường thấy phân của mình láng bóng.
Phân mỡ
3. Hội chứng kém hấp thu (malabsortion): Cũng do hai hậu quả trên sẽ đưa đến
tình trạng ruột giảm hấp thu các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
4. Hội chứng suy dinh dưỡng ( malnutrition): Là hậu quả sau cùng mà bệnh
nhân phải chịu nếu không có biện pháp điều trị thích hợp.

3. C. CHẨN ĐOÁN:
-Tiền căn cắt ruột
-Triệu chứng lâm sàng
-Xét nghiệm:
+Công thức máu (thiếu máu?)
+Sinh hoá máu (kiểm tra albumin máu)
+Test mỡ trong phân
+Định lượng vitamin trong máu
D. SỰ THAY ĐỔI VÀ THÍCH NGHI: bao gồm 3 giai đoạn:
1- Giai đoạn cấp:
-Bắt đầu ngay sau khi cắt ruột và kéo dài 1-3 tháng
-Rối loạn dinh dưỡng
-Rối loạn điện giải (6-8lit/ngày)
-Mức độ hấp thu các chất dinh dưỡng giảm nhiều
-Tăng nồng độ gastrin và bilirubin trong máu
2- Giai đoạn thích nghi:
-Bắt đầu trong vòng 48h sau khi cắt ruột và kéo dài 1-2 năm
-Sự thích nghi của ruột trong giai đoạn này chiếm 90%

4. -Tăng sản tế bào đường ruột, nhung mao - tăng diện tích hấp thu, sự
giãn và kéo dài ruột cũng xảy ra
3- Giai đoạn duy trã:
-Khả năng hấp thu đạt mức tối đa
-Cân bằng chuyển hoá và dinh dưỡng có thể bằng nuôi ăn đường miệng
E. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ
Do đó trước tình trạng ruột ngắn cần có một số biện pháp điều trị sau đây:
1. Điều trị nội khoa: Bao gồm một số biện pháp như
- Chế độ ăn: Ăn thành nhiều bữa nhỏ.
- Thành phần thức ăn: Bảo đảm cung cấp đầy đủ protid, lipid, glucid và năng lượng cần
thiết cho cơ thể.
- Loại hình thức ăn: Thức ăn được nghiền và lỏng để dể hấp thu.
- Bù dịch, các chất điện giải cũng như các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể bằng
đường chuyền tĩnh mạch.
- Điều trị và ngăn ngừa suy dinh dưỡng.
2. Điều trị ngoại khoa
Các phương pháp ngoại khoa thường là hỗ trợ thêm cho điều trị nội khoa nhằm giúp
tăng cường tiêu hóa và hấp thu thức ăn, để làm được điều nầy thì các phẫu thuật đều
có mục đích chính là làm chậm sự lưu thông của ruột, và nhờ đó mà sẽ làm tăng thời
gian cần thiết cho sự hấp thu của các chất dưỡng trên đoạn ruột của bệnh nhân còn lại
quá ngắn.
Trong kinh điển người ta đã thực hiện một số phương pháp sau đây:
a. Nối ruột vòng tròn với nhu động ruột cùng chiều kim đồng hồ: Một đoạn
ruột được cắt rời biệt lập và sau đó hai đầu ruột được nối tận-tận với nhau thành một
vòng tròn khép kín mà chiều nhu động của ruột là theo chiều quay của kim đồng hồ,
đầu trên và dưới của ruột còn lại là được nối với vòng tròn tận-bên ở vị trí chóp trên và
chóp dưới của vòng tròn. Như vậy theo lý thuyết thì thức ăn từ trên xuống sẽ được đi
nhiều vòng trong hình tròn của ruột đã nối và như vậy sẽ làm tăng được thời gian hấp
thu.
b. Nối ruột vòng tròn nhu động ruột ngược chiều kim đồng hồ: Cũng tương tự
như trên nhưng chỉ đổi chiều nhu động ruột.
c. Quay ngược đoạn ruột: Dùng một quai ruột biệt lập rồi xoay ngược hai đầu của
đoạn ruột nầy và nối ruột tận-tận với hai đầu của ruột còn lại, như vậy đoạn ruột nầy sẽ
có nhu động ngược chiều với các đoạn ruột trên xuống do đó thức ăn trong lòng ruột sẽ
được đi chậm lại và có đủ thời gian để hấp thu, để có được hiệu quả người ta thấy chiều
dài của đoạn ruột quay ngược phải đạt được 50 cm, và cũng phải cần chú ý phần cuối
của đoạn hồi tràng vì theo sinh lý thì người ta thấy phần cuối hồi tràng thường có
những luồng phản nhu động.

5. Như đã nói ở trên thì hội chứng ruột ngắn sẽ đưa đến hậu quả sau cùng là kém hấp thu
và suy dinh dưỡng. Trước đây do rất thiếu thốn các phương tiện để nuôi dưỡng bệnh
nhân dài ngày, do đó các phẫu thuật điều trị hội chứng ruột ngắn lúc đầu đã được
người ta kỳ vọng rất nhiều, tuy nhiên qua theo dõi người ta thấy chất lượng sống của
các bệnh nhân được phẫu thuật hỗ trợ cũng không khá gì hơn so với những bệnh nhân
điều trị nội khoa đơn thuần, đó là chưa kể đến những tai biến và biến chứng do phẫu
thuật gây ra.
Trong 3 loại phẫu thuật hỗ trợ thì phẫu thuật quay ngược đoạn ruột là có kết quả tốt
nhất, tuy nhiên do quay ngược đoạn ruột nên mạc treo ruột luôn ở trong tình trạng bán
xoắn tạo nên những cơn đau do thiếu máu mạc treo ruột làm ảnh hưởng không nhỏ đến
sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân. Do đó hội chứng ruột ngắn vẫn được người ta điều
trị nội khoa nhiều hơn.
Ngày nay với sự tiến bộ trong lĩnh vực dinh dưỡng, các hãng bào chế thuốc đã sản xuất
được nhiều dạng thức ăn cần thiết để nuôi dưỡng bệnh nhân dài ngày, và điều nầy đã
cải thiện được rất nhiều chất lượng sống của bệnh nhân mang hội chứng ruốt ngắn.
Tóm lại, Những điểm chính yếu trong hội chứng ruột ngắn là:
1. Được gọi hội chứng ruột ngắn khi đoạn ruột còn lại dưới 120cm.
2. Hậu quả cuối cùng của hội chứng ruột ngắn là suy dinh dưỡng.
3. Các phẫu thuật hỗ trợ ít hiệu quả trong hội chứng ruột ngắn.
4. Điều trị nội và dinh dưỡng là chính yếu trong hội chứng ruột ngắn.