2. Liturgia Wielkiego Czwartku
Rozważamy tajemnicę przykazania miłości oraz ustanowienia Eucharystii i związanego z nią kapłaństwa
Pieśń na rozpoczęcie liturgii: TAM GDZIE MIŁOŚĆ WZAJEMNA I DOBROĆ [opr. J. Gałuszka]
str. 2
5. Obrzęd umycia nóg: PRZYKAZANIE NOWE DAJĘ WAM / GDZIE MIŁOŚĆ WZAJEMNA I DOBROĆ [trad.]
Pieśń na złożenie darów: O, Krwi najdroższa [pieśń trad. opr. D. Kusz OP]
str. 5
6. Pieśni w czasie Komunii św.
Sławcie usta [opr. C. Paciorek]
str. 6
8. Dziękujemy Ci, Ojcze nasz… - wspólnie jednym głosem
Pieśń w czasie przeniesienia Najświętszego Sakramentu do Ołtarza Adoracji
Sław języku tajemnicę [mel. greg.]
str. 8
9. Starożytna homilia paschalna Melitona z Sardes, biskupa,
fragment na Wielki Czwartek
Baranek złożony w ofierze wyrwał nas śmierci, by dać nam życie
Prorocy przepowiedzieli wiele rzeczy o tajemnicy Paschy, którą jest Chrystus. "Jemu niech
będzie chwała na wieki wieków. Amen". On zstąpił z nieba na ziemię dla cierpiącego
człowieka i przyoblókłszy się w jego ciało w łonie Dziewicy wyszedł stamtąd jako człowiek.
Biorąc ciało podległe cierpieniu, wziął na siebie mękę cierpiącego człowieka i zniszczył ją.
Duchem zaś, który nie mógł umrzeć, zabił śmierć - morderczynię człowieka.
Przywiedziony jak jagnię i zabity jak owca, wybawił nas niby z Egiptu od służby temu światu
i wyzwolił nas z niewoli diabła, jakby z ręki faraona. Dusze nasze naznaczył własnym
Duchem, a członki naszego ciała pomazał swoją krwią.
On jest Tym, który okrył hańbą śmierć, a diabła pozostawił w nieutulonym żalu jak Mojżesz
faraona. To On zranił nieprawość, a niesprawiedliwość pozbawił potomstwa, jak Mojżesz
Egipt.
On jest Tym, który nas wywiódł z niewoli na wolność, z ciemności do światła, ze śmierci do
życia, spod władzy tyrana do wiecznego królestwa i uczynił nas nowym kapłaństwem oraz
ludem wybranym na wieki. On jest Paschą naszego zbawienia.
To On w wielu musiał znosić wiele. W Ablu został zabity, w Izaaku związano Mu nogi,
w Jakubie przebywał na obczyźnie, w Józefie został sprzedany, w Mojżeszu podrzucony,
w baranku paschalnym zabity, w Dawidzie prześladowany, w prorokach zelżony.
Poczęty w łonie Dziewicy, zawieszony na drzewie krzyża, pogrzebany w ziemi
zmartwychwstał i wstąpił na wysokości niebios.
On jest milczącym Barankiem, Barankiem zabitym, zrodzonym z Maryi, pięknej owieczki.
Wzięty ze stada i poprowadzony na zabicie, wieczorem został złożony w ofierze, a nocą Go
pogrzebano. Nie łamano Mu kości na drzewie krzyża, a będąc w ziemi nie uległ rozkładowi,
lecz powstał z martwych i wskrzesił człowieka wyprowadzając go z grobu otchłani.
str. 9
17. Witam cię, witam [trad.]
Zbliżam się w pokorze [opr. P. Bębenek]
str. 17
18. Pieśń na rozpoczęcie adoracji: Odszedł Pasterz od nas [opr. D. Kusz]
2. Gdy na krzyżu konał, słońce się zaćmiło [kiedy konał, słońce się zaćmiło]
ziemia się zatrzęsła, wszystko się spełniło [ziemia trzęsła, wszystko się spełniło] REF.
3. Ten, co pierwszych ludzi złowił w swoje sidła [ten, co ludzi złowił…]
sam już w więzach leży, opadły mu skrzydła [sam już leży, opadły…] REF.
4. Oto Boski Zbawca zamki śmierci skruszył [oto Zbawca, zamki…]
zburzył straszne odrzwia, duszom życie zwrócił [Zburzył odrzwia, duszom…] REF.
5. Zmiażdżył władzę czarta mocą Bóstwa swego [zmiażdżył czarta mocą…]
i ujarzmił pychę wroga piekielnego [i ujarzmił wroga piekielnego]
str. 18
19. Starożytna homilia paschalna biskupa Melitona z Sardes,
fragment na Wielki Piątek
Posłuchajcie wszystkie rodziny narodów i popatrzcie:
Niesłychanego dokonano mordu w samym sercu Jerozolimy,
w mieście Prawa
w mieście Hebrajczyków
w mieście proroków
w mieście uważanym za sprawiedliwe.
A kto został zabity?
I kto jest mordercą?
Wstydzę się mówić.
a mówić muszę.
Gdyby mordu dokonano w nocy,
gdyby zabito ofiarę w miejscu odludnym,
łatwo byłoby przemilczeć.
Teraz jednak pośrodku ulicy i miasta,
w samym sercu miasta, na oczach wszystkich
Sprawiedliwy został niesprawiedliwie zamordowany.
I tak oto powieszono Go na drzewie dodając napis, który głosi, kim jest zabity. Kimże jest?
Powiedzieć ciężko, lecz jeszcze straszniej nie powiedzieć. Słuchajcie jednak drżąc przed
Tym, z którego powodu ziemia zadrżała.
Powiesili Tego, co ziemię zawiesił,
przebodli Tego, co niebo rozpostarł,
przybili do drzewa Tego, co wszystko utwierdził,
Panem jest, a Go znieważyli,
Bogiem jest, a Go zabili,
Królem Izraela jest, a zamordował Go Izrael własną ręką.
O mordzie niesłychany! O zbrodnio nigdy dotychczas nie widziana! Władca w odmienionej
postaci, z ciałem obnażonym, nawet odzienia dać mu nie raczono, aby nikt Go nie widział.
Dlatego też słońce się obróciło i dzień w mrok się oblekł, aby ukryć Tego, który był obnażony
na drzewie, zasłaniając nie ciało Pana, lecz oczy ludzi.
I skoro lud nie drżał
zadrżała ziemia
Skoro lud się nie uląkł
ulękły się niebiosa.
Skoro lud szat nie rozdarł,
rozdarł je Anioł.
Skoro lud nie lamentował,
„Pan z nieba odezwał się grzmotem
i głos swój dał słyszeć Najwyższy.
str. 19
20. Liturgia Wielkiej Soboty
Rozważamy tajemnicę wskrzeszenia z martwych Pana Jezusa
Części stałe takie jak w wielki czwartek.
Pieśń na złożenie darów: Radosna Światłości [opr. J. Gałuszka]
str. 20
23. Misterium Paschalne
Nazwa "misterium paschalne" obejmujemy następujące wydarzenia z życia Jezusa Chrystusa: śmierć,
zmartwychwstanie wniebowstąpienie, a także zesłanie Ducha Świętego na apostołów. Śmierć i
zmartwychwstanie Jezusa dokonały się w dniach żydowskiego święta Paschy. Obchodzono je corocznie na
pamiątkę wyzwolenia z niewoli egipskiej. To wyzwolenie łączyło się z przymierzem zawartym między Bogiem i
ludem izraelskim, który dzięki doświadczeniu opieki Bożej i przyjęciu Bożych zobowiązań (10 przykazań)
zdobył świadomość swojej tożsamości - stal się ludem wybranym, szczególna własnością Boga, ludem
przymierza. Ponadto, wyzwolenie z Egiptu łączyło się z obietnicą ziemi "mlekiem i miodem płynącej'', którą lud
ocalony miał objąć na własność.
Zbieżność śmierci i zmartwychwstania Jezusa z żydowskim świętem Paschy wskazuje na zbawczy charakter
tych wydarzeń. One są wyzwoleniem wszystkich ludzi z niewoli grzechu, cierpień i ograniczeń, śmierci i
szatana. Śmierć i zmartwychwstanie Jezusa jest nowym i ostatecznym przymierzem między Bogiem a
ludzkością - dzięki niemu powstaje nowy lud Boży - Kościół, który kieruje się ku ziemi obiecanej, ku "nowemu
niebu i nowej ziemi".
Starożytna homilia na Świętą i Wielką Sobotę
Zstąpienie Pana do Otchłani
Co się stało? Wielka cisza spowiła ziemię; wielka na niej cisza i pustka. Cisza wielka, bo Król zasnął. Ziemia
się przelękła i zamilkła, bo Bóg zasnął w ludzkim ciele, a wzbudził tych, którzy spali od wieków. Bóg umarł w
ciele, a poruszył Otchłań.
Idzie, aby odnaleźć pierwszego człowieka, jak zgubioną owieczkę.
Pragnie nawiedzić tych, którzy siedzą zupełnie pogrążeni w cieniu śmierci; aby wyzwolić z bólów niewolnika
Adama, a wraz z nim niewolnicę Ewę, idzie On, który jest ich Bogiem i synem Ewy.
Przyszedł więc do nich Pan, trzymając w ręku zwycięski oręż krzyża. Ujrzawszy Go praojciec Adam, pełen
zdumienia, uderzył się w piersi i zawołał do wszystkich: "Pan mój z nami wszystkimi!" I odrzekł Chrystus
Adamowi: "I z duchem twoim!" A pochwyciwszy go za rękę, podniósł go mówiąc: "Zbudź się, o śpiący, i
powstań z martwych, a zajaśnieje ci Chrystus.
Oto Ja, twój Bóg, który dla ciebie stałem się twoim synem. Oto teraz mówię tobie i wszystkim, którzy będą
twoimi synami, i moją władzą rozkazuję wszystkim, którzy są w okowach: Wyjdźcie! A tym, którzy są w
ciemnościach, powiadam: Niech zajaśnieje wam światło! Tym zaś, którzy zasnęli, rozkazuję: Powstańcie!
Tobie, Adamie, rozkazuję: Zbudź się, który śpisz! Nie po to bowiem cię stworzyłem, abyś pozostawał spętany w
Otchłani. Powstań z martwych, albowiem jestem życiem umarłych. Powstań ty, który jesteś dziełem rąk moich.
Powstań ty, który jesteś moim obrazem uczynionym na moje podobieństwo. Powstań, wyjdźmy stąd! Ty
bowiem jesteś we Mnie, a Ja w tobie, jako jedna i niepodzielna osoba.
Dla ciebie Ja, twój Bóg, stałem się twoim synem. Dla ciebie Ja, Pan, przybrałem postać sługi. Dla ciebie Ja,
który jestem ponad niebiosami, przyszedłem na ziemię i zstąpiłem w jej głębiny. Dla ciebie, człowieka, stałem
się jako człowiek bezsilny, lecz wolny pośród umarłych. Dla ciebie, który porzuciłeś ogród rajski, Ja w ogrodzie
oliwnym zostałem wydany Żydom i ukrzyżowany w ogrodzie.
Przypatrz się mojej twarzy dla ciebie oplutej, bym mógł ci przywrócić ducha, którego niegdyś tchnąłem w
ciebie. Zobacz na moim obliczu ślady uderzeń, które zniosłem, aby na twoim zeszpeconym obliczu przywrócić
mój obraz.
Spójrz na moje plecy przeorane razami, które wycierpiałem, aby z twoich ramion zdjąć ciężar grzechów
przytłaczających ciebie. Obejrzyj moje ręce tak mocno przybite do drzewa za ciebie, który niegdyś przewrotnie
wyciągnąłeś swą rękę do drzewa.
Snem śmierci zasnąłem na krzyżu i włócznia przebiła mój bok za ciebie, który usnąłeś w raju i z twojego boku
wydałeś Ewę, a ta moja rana uzdrowiła twoje zranienie. Sen mej śmierci wywiedzie cię ze snu Otchłani. Cios
zadany Mi włócznią złamał włócznię skierowaną przeciw tobie.
Powstań, pójdźmy stąd! Niegdyś szatan wywiódł cię z rajskiej ziemi, Ja zaś wprowadzę ciebie już nie do raju,
lecz na tron niebiański. Zakazano ci dostępu do drzewa będącego obrazem życia, ale Ja, który jestem życiem,
oddaję się tobie. Przykazałem aniołom, aby cię strzegli tak, jak słudzy, teraz zaś sprawię, że będą ci oddawać
cześć taką, jaka należy się Bogu.
Gotowy już jest niebiański tron, w pogotowiu czekają słudzy, już wzniesiono salę godową, jedzenie zastawione,
przyozdobione wieczne mieszkanie, skarby dóbr wiekuistych są otwarte, a królestwo niebieskie, przygotowane
od założenia świata, już otwarte".
str. 23