Presentatie uit 2011. Geschiedenis van (nieuwe) mediakunst in vogelvlucht. Gemaakt voor het Nederlands Instituut voor Mediakunst, dat nu helaas opgeheven is.

1. Mediakunst: een inleiding
Sandra Fauconnier
NIMk / Montevideo 2011
sandra@nimk.nl

2. Montevideo / NIMk
www.nimk.nl
Presentatie
Artlab
Onderzoek
Artists in Residence
Collectie
Distributie
Conservering
Ondersteunende
instelling

3. Geschiedenis
• Jaren 1970
– Lijnbaancentrum
Rotterdam
– De Appel
• Jaren 1980
– Subsidies
– Time Based Arts,
MonteVideo
• Jaren 1990
– Nederlands Instituut
voor Mediakunst

5. MediaKunstMobiel http://www.nimk.nl/mkm

6. Collectie
• Distributiecollectie
– Videokunst, installaties, netkunst
– Meer dan 2 000 titels
– 25 nieuwe werken per jaar, 50%
internationaal, 50% Nederlands
– http://catalogue.nimk.nl
• Documentatie / referentiecollectie
• Archief / NIMk’s geschiedenis
• Bibliotheek

8. Conservering

10. Mediakunst
• Tijd en proces
‘Time-based art’
• Context van de beeldende kunst
(niet dans, theater, experimentele film, design…)
• Interdisciplinair
Kunst, technologie, wetenschap
Cross-overs binnen de kunst zelf
• Massamedia en mediatechnologie
‘Kunst met een stekker’
• Commentaar, reflectie, laboratorium

11. Vormen
Video, installatie, performance,
onderzoek, geluidskunst, dans,
theater, mode, textiel, internet,
architectuur, publieke ruimte…

12. CROSS-OVER GESCHIEDENIS…

13. Nicéphore Niépce, 1826

14. • Fotografie (~1820)(1850)
• Film (1860-1880)(1900)
• Radio (~1895)(1920)
• Televisie (~1920)(1960)

15. Claude Monet: Impression, Soleil Levant, 1872

16. Pablo Picasso: Nature morte à la chaise cannée, 1912

17. Marcel Duchamp
Fountain
1917
readymade

18. Walter Benjamin (1892-1940)
Das Kunstwerk im Zeitalter seiner
technischen Reproduzierbarkeit (1936)
– aura / origineel, authenticiteit
– reproduceerbaarheid van kunst
– verbreding van publiek: "massakunst"

19. Umberto Boccioni: States of Mind: The Farewells, 1911

20. László Moholy-Nagy: Light-Space-Modulator, 1930

21. WO II

22. Abstract Expressionisme Pop Art Conceptuele kunst
Proces Populaire cultuur Idee
Instructies
Immaterialiteit

23. jaren '50 en '60
massamedia:
einde van de onschuld
• utopie
• analyse
• kritiek

24. John Cage
Imaginary Landscape no. 4
1951

25. Dick Raaijmakers bij Natlab, Philips
1956-1963

26. Jaren 1960: Fluxus
• George Maciunas,
Joseph Beuys, Nam
June Paik, Wolf
Vostell, Yoko Ono,
Wim T. Schippers…
• “Anti-art”
• DIY
• Actiegericht

28. Nam June Paik
Exposition of Music - Electronic Television
1963

29. Experiments in Art
and Technology (E.A.T.)
9 Evenings
1966
Billy Klüver
John Cage, Lucinda Childs, Merce Cunningham, Öyvind
Fahlström, Alex Hay, Deborah Hay, Steve Paxton, Robert
Rauschenberg, David Tudor, Robert Whitman
Ingenieurs van Bell Laboratories

30. 1965:
Sony introduceert het eerste
‘draagbare’ videosysteem: de
Portapak-camera. De
videotechniek, die tot dan toe
vooral in de televisiecontext werd
gebruikt, wordt betaalbaar en
makkelijker hanteerbaar voor een
groter publiek.

32. • En verder...
– gaming / pc (jaren ‘70 en ‘80)
– internet (jaren '80)
– world wide web (1991)
• Organisaties en festivals
– STEIM, Montevideo, V2_, ...
– Ars Electronica, ISEA, Siggraph…

33. 5 benaderingen
1. Registrerend
2. Medium-specifiek
3. Mediakritiek
4. Narratief-beeldend-conceptueel
5. Interactie en participatie

34. 1. REGISTREREND
1. Performance-registraties
2. Video-feedback / closed-circuit installaties

35. Jaren ‘70: Performance
Abramovic / Ulay
Imponderabilia (Compilation version‫‏‬
Performance, videoregistratie
1977,9'50''

36. Performance en video vandaag
Guido van der Werve
Nummer negen (The day I didn’t turn with the world)
2007, 8’36”

37. Pilvi Takala
Players (2010, 7’51”)

38. Dan Graham, Present Continuous Past(s),
closed-circuit video installatie, 1974
Video-feedback / Closed-circuit

39. Shinkichi Tajiri
Three Dimensional Video
1976

40. Bill Spinhoven
I/Eye
1993

41. Kunstenaars
Performancekunst
jaren 1970-1980 o.a.
– Collectie De Appel (NL)
– Abramovic / Ulay
– Dan Graham
– Joan Jonas
– Vito Acconci (*)
– Jan Fabre
– Ulrike Rosenbach
– Lydia Schouten (NL)
– Laurie Anderson
– ……..
(*) niet (meer) in NIMk collectie
Actuele videokunst
– Guido van der Werve (NL)
– Pilvi Takala
– Nina Yuen
Closed-circuit
– Bill Spinhoven
http://catalogue.nimk.nl –
Tours – Marina Abramovic,
Heiner Holtappels

42. 2. MEDIUM-SPECIFIEK
1. ‘The medium is the message’ – Marshall McLuhan
2. Expanded Cinema / Live Cinema / VJ / Generative

43. The medium is the message. This is
merely to say that the personal and
social consequences of any medium
- that is, of any extension of
ourselves - result from the new scale
that is introduced into our affairs by
each extension of ourselves, or by
any new technology.
Marshall McLuhan

44. Woody & Steina Vasulka
Noisefields
1974, 6’04”

45. Livinus & Jeep van de Bundt
Moiré (1975, 6’12”)

46. Expanded cinema does not mean
computer films, video phosphors, atomic
light, or spherical projections. Expanded
cinema isn't a movie at all: like life it's a
process of becoming, i.e. a concept of
presence more than it is a material of one
kind or another.
Gene Youngblood

47. Live cinema / VJ / Software / generative
Telcosystems
Scape_Time
2006, 8’21”

48. www.vjcultuur.nl

49. Joost Rekveld: #37 (NL, 2009, 31’12”)

50. Net art
JODI (Joan Heemskerk & Dirk Paesmans)
wwwwwwwww.jodi.org (1994)

53. Constant Dullaart
YouTube as a Subject, 2008

54. YouTube as a Subject:
Video responses

55. Kunstenaars
Videokunst jaren 1970
– The Vasulkas / Woody Vasulka / Steina
– Livinus & Jeep van de Bundt (NL)
– Gary Hill (vroege werk)
VJ / Generative / Expanded cinema jaren 1990-2000 o.a.
– Telcosystems
– Bas van Koolwijk
– Martijn van Boven
– Joost Rekveld
Netkunst, geluidskunst, installatie
– Dick Raaijmakers
– JODI
– Constant Dullaart
– Cory Arcangel
– Mark Bain
– Evelina Domnitch & Dmitry Gelfand
http://catalogue.nimk.nl – Tours – Expanded Cinema, Medium-specific art

56. 3. MEDIAKRITIEK
Massamedia en activisme

57. Jan Dibbets
TV as a Fireplace
1969, 2’45” x 8

58. Nam June Paik
Global Groove
1973, 28’51”

59. Re-enactment
Ant Farm, Eternal Frame, video, 24’27”, 1976

60. Appropriation
Johan Grimonprez
DIAL H-I-S-T-O-R-Y
video, 68’
1997

61. UBERMORGEN.COM: [V]ote-auction.com, 2000

62. UBERMORGEN.COM
DEEPHORIZON (2010, 3’33”)

63. Oliver Laric: Versions (2009)

64. Kunstenaars en projecten
Videokunst en -installatie
– Ant Farm
– General Idea
– Raul Marroquin
– Broersen & Lukacs
– Oliver Laric
Netkunst, ‘hacktivism’, tactical media o.a.
– UBERMORGEN.COM
– Govcom.org
– Next 5 Minutes / Tactical Media Files (*)

65. 4. BEELD EN VERHAAL
1. Narratief
2. Beeldend
3. Conceptueel

66. Museale videokunst
Bill Viola
The Greeting
video-installatie
1995
Jacopo da Pontormo,
De visitatie, fresco,
1528-1530

67. Video-installaties: van monitor tot projectie
Hooykaas & Stansfield
Split Seconds
video-installatie
1979

68. Opkomst “bekende” kunstenaars
Nan Hoover, Impressions, video, 1978, 10’01”

69. Gary Hill
Around and About
video
1980, 4’55”

70. Video-installaties: van monitor tot projectie
Steina Vasulka
Geomania
video-sculptuur
1987

71. Peter Bogers: Ritual 1 & 2 (1997)

72. Julika Rudelius
Economisch primaat
2-kanaals installatie
2005

73. Nicolas Provost: Plot Point (BE, 2007, 15’27”)

74. Semiconductor
Magnetic Movie
video, 4’43”
2007

75. Driessens & Verstappen
The Factory
Kinetische installatie, 1995-2008

76. Rafaël Rozendaal
carnalfury.com (2011)

77. Kunstenaars
Videokunst o.a.
– Johan Grimonprez
– Yael Bartana
– Neïl Beloufa
– Keren Cytter
– Lernert & Sander
– Nicolas Provost
– Semiconductor
– Bill Viola (*)
– Eija-Liisa Ahtila (*)
– Fiona Tan
– Gary Hill (later werk)
– Stansfield / Hooykaas
– Omer Fast (*)
– ……….
(*) niet (meer) in NIMk collectie
Installaties, interactief, netkunst
- Ken Feingold
- Jeffrey Shaw
- Esther Polak
- Driessens & Verstappen
- Rafael Rozendaal
- Giny Vos
- Peter Struycken
http://catalogue.nimk.nl – Tours –
Bart Rutten

78. 5. PARTICIPATIE EN INTERACTIE

79. Mobile Image (Kit Galloway & Sherrie Rabinowitz)
Hole in Space: A Public Communication Sculpture
1980, 31’14”

80. Jeffrey Shaw Installations / interactivity
The Legible City, computer graphic
installation, with Dirk Groeneveld,
1989-1991
Revolution, laser disk installation, with
Tjebbe van Tijen, 1990

81. Ken Feingold
The Surprising Spiral
1991

82. Marnix de Nijs
Panoramic Acceleration
1999

83. Edwin van der Heide
Sound Modulated Light #1
Licht-/geluids-installatie
2003
Installaties / interactiviteit, geluid

84. Duin 4.0, Daan Roosegaarde,
Nederlands Instituut voor Mediakunst (2006)

85. Art Lab
Sonia Cillari
Sensitive to Pleasure
Live performance
installation, 2010

86. Sander Veenhof Mark Skwarek
MoMA Augmented Reality Exhibition
2010

87. Kunstenaars (NIMk collectie en
omgeving)
• Marnix de Nijs
• Daan Rooosegaarde
• Edwin van der Heide
• Sander Veenhof
• Jeffrey Shaw
• Ken Feingold
• Sonia Cillari
• JODI
• Bill Spinhoven
• ………
http://catalogue.nimk.nl – Tours – Interactivity