แร่รัตนชาติ

1. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม แร่รัตนชาติ ครูประโลม สุขเกษม ครู คศ. 2 โรงเรียนอุดมดรุณี จังหวัดสุโขทัย 1

2. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม แร่รัตนชาติ - ความหมาย - สมบัติของแร่รัตนชาติ - การแบ่งประเภทแร่รัตนชาติ - เพชรเทียม และเพชรสังเคราะห์ 2

3. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม สถาบันอัญมณีศาสตร์แห่งสหรัฐอเมริกา “Gemological Institute of America” GIA“เป็นแร่และหรือสารประกอบอินทรีย์ที่นำมาใช้เป็นเครื่องประดับ” 3

4. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม ประเภทของแร่รัตนชาติ 1. สารอนินทรีย์ คือ อัญมณีที่ได้จากแร่ และหิน ซึ่งเกิดตามธรรมชาติ เช่น ทับทิม ไพลิน มรกต โอปอล และหยก 4

5. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม ประเภทของแร่รัตนชาติ หินเกิดจากแร่ 2 ชนิดขึ้นไปมารวมตัวกันแบบไม่เป็นระเบียบเช่น ลาพิสลาซูรี ออบซิเดียน 5

6. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม ประเภทของแร่รัตนชาติ 2. สารอินทรีย์ คือ อัญมณีที่ได้จากสิ่งมีชีวิต การเรียงตัวภายในไม่เป็นระเบียบเช่น ปะการัง ไข่มุก อำพัน และงาช้าง เป็นต้น 6

7. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม เกณฑ์ที่ใช้ตัดสินอัญมณี ความแข็ง ความถ่วงจำเพาะ ดัชนีหักเหของแสง 7

8. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม สมบัติแร่รัตนชาติ 1. ความสวยงาม 2.ความคงทน 3.ความหายาก 4.ความนิยม 5. ความสามารถในการพกพา 8

9. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม ประเภทของรัตนชาติ 1. พลอย หรือหินสี 2. เพชร 9

10. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม 1. พลอย หรือหินสี - พลอยในตระกูลคอรันดัม ซึ่งประกอบด้วย Al2O3โดยมี Al : O = 52.9 : 47.1 โดยมวล 10

11. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม 1. พลอย หรือหินสี ทับทิม มีสีแดง เพราะมี โครเมียม เจือปนอยู่ 0.1 – 1.25 โดยมวล 11

12. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม 1. พลอย หรือหินสี บุษราคัม (แซฟไฟร์สีเหลือง) มี เหล็ก และไทเทเนียม เจือปน 12

13. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม 1. พลอย หรือหินสี ไพลิน (แซฟไฟร์สีน้ำเงิน) มีสีน้ำเงินเพราะมีเหล็กและ ไทเทเนียม เจือปน 13

14. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม 1. พลอย หรือหินสี - พลอยในตระกูลควอทซ์ เช่น ซานิดีนเบริล เพอริดอท โทแปช เป็นต้น 14

15. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม 2. เพชร เพชร เป็นธาตุคาร์บอนที่บริสุทธิ์มีความแข็งแรงมากที่สุด เพชรที่ดีจะต้องไม่มีสี 15

16. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม การตรวจสอบว่าเพชรแท้หรือเพชรเทียม 1. ดูค่าความถ่วงจำเพาะโดยหย่อนเพชร ที่สงสัยในน้ำยามาตรฐาน ที่มีความถ่วงจำเพาะ 3.52 ถ้าเป็นเพชรแท้จะลอยปริ่มระดับเดียวกับน้ำยา เพชรเทียมส่วนมากจะจม 16

17. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม การตรวจสอบว่าเพชรแท้หรือเพชรเทียม 2. ดูความแข็งเป็นวิธีที่แน่นอน เพราะเพชรแท้ต้องถูกคอรันดัมขีดบนหน้าผลึกแล้วไม่เป็นรอย 17

18. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม การตรวจสอบว่าเพชรแท้หรือเพชรเทียม “เทอร์มอลคอนดัคทิวิตี้โพรบ” (Themal conductivity probe ) 3. ทดสอบการนำความร้อน โดยใช้เครื่องมือตรวจสอบการนำความร้อน เรียกว่า 18

19. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการเพิ่มคุณภาพของแร่ การเจียระไน การเผา การอาบรังสี การย้อมเคลือบสี การฉายแสงเลเซอร์ 19

20. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม การเผาพลอย การเผาพลอยหรือการหุงพลอย คือ การทำให้พลอยมีสีสันสวยงามยิ่งขึ้น โดยการนำพลอยมาให้ความร้อนในช่วงอุณหภูมิและภาวะที่เหมาะสม จนธาตุต่างๆในเนื้อพลอยใสขึ้นและมีสีเปลี่ยนไปถาวร 20

21. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม อุปกรณ์สำคัญที่ใช้ในการหุงพลอย 1. เตาเผาพลอย ปัจจุบันที่นิยมใช้มีหลากหลายชนิดตั้งแต่ราคาถูกไปจนถึงราคาแพงได้แก่ เตาไฟฟ้า เตาแก๊ส เตาน้ำมันเป็นต้น แต่ที่นิยมใช้มากที่สุดในปัจจุบันคือเตาไฟฟ้า 21

22. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม อุปกรณ์สำคัญที่ใช้ในการหุงพลอย 2. เบ้าทนไฟ "เบ้า" มีรูปร่างคล้ายถ้วย มีฝาปิดได้สนิท ในปัจจุบันมีจำหน่ายแบบสำเร็จรูป 22

23. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม กรรมวิธีในการหุง(เผา)พลอย 1.นำพลอยที่ต้องการเผาใส่ลงในเบ้า จากนั้นปิดฝาเบ้าให้สนิทแล้วใช้น้ำยาเคลือบ ทาเคลือบทับบริเวณฝาปิดเพื่อป้องกันความร้อนรั่วออกมา 23

24. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม กรรมวิธีในการหุง(เผา)พลอย 2. ใส่เบ้าพลอยลงในเตาเผา 3. ให้ความร้อน 24

25. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม กรรมวิธีในการหุง(เผา)พลอย การใช้ความร้อนจะสูงหรือต่ำนั้นขึ้นอยู่กับ ขนาด ชนิด สีที่ต้องการและแหล่งที่มาของพลอยเหล่านั้น เช่น ต้องการให้พลอยมีสีเข้มหรืออ่อนลง ระดับความร้อนที่ใช้กันอยู่มีตั้งแต่ระดับไม่ถึง 1000 องศาเซลเซียสไปจนถึง 1900 องศาเซลเซียส หรืออาจเกิน 2000 องศาเซลเซียส 25

26. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม กรรมวิธีในการหุง(เผา)พลอย 4. ระยะเวลาในการเผา ในการเผาพลอยบางชนิดอาจใช้ระยะเวลาเพียง 6 ถึง 10 ชั่วโมง 5.ปล่อยให้เตาเผาและเบ้าเย็นสนิท 26

27. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม กรรมวิธีในการหุง(เผา)พลอย 6. พลอยที่ผ่านการเผาด้วยความร้อนนั้น สี และคุณสมบัติ ความสวยงามจะคงอยู่ตลอดไป คุณสามารถนำไปเจียระไนเพื่อทำเครื่องประดับได้ทันที 27

28. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม การประเมินคุณค่าและราคาของอัญมณี กรรมวิธีในการหุง(เผา)พลอย - สี - ความใสสะอาด - การเจียระไน - หนักกะรัต 28

29. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 29 1. ประเภทของแร่รัตนชาติ จำแนกออกเป็นกี่ประเภท ได้แก่ ?

30. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 30 2. เกณฑ์ในการตัดสิน อัญมณี ได้แก่เกณฑ์ใด ?

31. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 31 3. ประเภทของรัตนชาติ แบ่งออกเป็นกี่ประเภทได้แก่ ?

32. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 32 4. ประเภทของรัตนชาติ แบ่งออกเป็นกี่ประเภทได้แก่ ?

33. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 33 5. การตรวจสอบว่าเพชรเทียม หรือเพชรแท้ สามารถตรวจสอบได้กี่วิธี ได้แก่วิธีใดบ้าง ?

34. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 34 6. การเพิ่มคุณค่าของแร่โดยใช้ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ให้นักเรียนนำเสนอ มาอย่างน้อย 4 วิธี ?

35. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 35 7. การเพิ่มคุณค่าของแร่โดยใช้ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ให้นักเรียนนำเสนอ มาอย่างน้อย 4 วิธี ?

36. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 36 7. การเผาพลอย หมายถึง ?

37. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 37 8. จงอธิบายกระบวนการ “เผาพลอย” มาพอเข้าใจ ?

38. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 38 9. อุปกรณ์สำคัญในกระบวนการเผาพลอย ได้แก่อุปกรณ์ใดบ้าง ?

39. บทเรียนธาตุและสารประกอบในอุตสาหกรรม คำถามท้ายบทเรียน เรื่อง แร่รัตนชาติ 39 10. การประเมินคุณค่าและราคาของอัญมณี เราใช้เกณฑ์ใดบ้างในการประเมิน ?