2. • Ang R e b o l u s y o n g N e o l I t I k o ang
naging dahilan ng malaking pagbabago sa estilo
ng pamumuhay ng mga tao.
• Mula sa pangangaso ng mga hayop at pag-iipon
ng mga prutas natuto ang mga tao na magtanim.
• Sa kaalaman sa A g r I k u lt u r a nagmula
ang iba’t ibang uri ng pagbabago sa daigdig.
• Dahil sa Agrikultura yumabong ang mga grupo
tungo sa pagiging isang sibilisasyon.
• Ang S I b I l I s a s y o n ay isang mataas na uri
ng lipunan kung saan may pagkakabaha-bahagi
ang mga gawain.
• Karamihan sa mga Sibilisasyon ay nabuo sa
tabing ilog.
4. • Sa A s y a unang umusbong ang mga unang
Sibilisasyon partikular na ang
pinakamatanda sa mga ito -- ang mga
sibilisasyon sa M e s o p o t a m i a .
• isang malaking rehiyon sa pagitan ng ilog
Tigris at Euphrates.
• Ang Mesopotamia ay nangangahulugang
“lupain sa pagitan ng dalawang ilog. ”
• Sa lugar na ito unang tumubo ang
sibilisasyon kung kaya „t tinawag din itong
“ Kubkuban ng Sibilisasyon ”
• Ang malalaki at sinaunang sibilisasyon
ay dito umusbong.
6. ANG MGA SUMERIAN
• Ang unang grupo na naninirahan sa
Mesopotamia noong 4000 B.C.
• Sila ay nanggaling sa mga bundok sa hilagang-
silangan na ngayon ay I r a n at naninirahan sa
bahagi ng Mesopotmia na ngayon ay I r a q.
• Sila ay naharap sa isang malupit na kalagayan at
klima.
• Hinarap nila ito at ginawan ng paraan.
• gumawa sila ng dike at kanal upang magsilbing
puntahan ng tubig.
• Ginamit din nila ang tubig ng ilog upang
matustusan ng panubig ng kanilang pananim.
7. • Nagtayo sila ng mga lungsod estado na may
sariling pamumuno at kalayaan.
• Pinamumunuan ito ng mga haring-pari
na may kapangyarihang espiritwal at
pulitikal.
• Ang kanilang mga bahay , palasyo at templo
ay yari sa mga bloke ng luwad o clay na
pinatuyo.
• Z I g g u r a t ang tawag sa mga templo
na ipinatayo nila sa paraang piramide.
• Ang mga lungsod estado nila ay naging
sentro ng sibilisasyon sa rehiyon.
• Nakabuo sila ng sistema ng p a g s u s u l a t.
9. • C U N E I F O R M -> Ang sistema ng
pagsusulat na naimbento ng mga Sumerian.
• Sa mga tabletang luwad nila itinala ang
mga trasaksiyong pangnegosyo sa
pagtatalang ito nagsimula ang isinulat na
kasaysayan ng tao.
• Pinapahalagahan din nila ang edukasyon.
• Pangunahing itinuturo nila ay ang pagsusulat
upang ang mga ito ay maging tagatala ng
mga pangyayari sa kanilang lungsod estado.
• Sila rin ang unang bumuo ng unang mga aklat
ng kasaysayan , tula at mga kwento.
• Dahil walang iisang lider ang maraming
lungsod estado ay nagkaroon ng pagtatalo
na nauwi sa digmaan nasiyang nagpahina sa
kanila.
11. ANG IMPERYO NG
AKKADIA
• Habang humihina ang mga lungsod estado ng mga
Sumerian ay unti-unti namang lumalakas ang
katabi nito ang kaharian ng Akkadia.
• Ito ay pinamumunuan ni haring S a r g o n .
• 2300B.C. ay sinakop niya ang mga Sumerian.
• Napagkaisa niya ang ang mga lungsod estado at
lumawak ang kanyang imperyo mula Golpo ng
Persia hanggan Dagat Mediterranean.
• Sentralisado ang pamahalan ni Sargon.
13. • Kalaunan ay tinanggap at ginaya
nila ang sistemang Sumerian sa
edukasyon , teknolohiya , literatura at
paniniwalang panrelihiyon.
• Sa pagkamatay ni Sargon ay pawang
mahihina na mga lider ang pumalit sa
kanya.
• Di nagtagal ang imperyo umabot
lamang ito ng 150 taon.
• Muling nalugmok sa kaguluhan ang
imperyo dahil sa kawalan ng isang
malakas na lider.
14. ANG KAHARIAN NG BABYLONIA
• Sa pagpasok ng 2000B.C. ay sinakop ng mga
simitikong taga Syria ang Mesopotamia.
• BABYLON -> ginawa nilang kabisera ng
kanilang kaharian.
• SUMULABUM -> ang unang naging hari nito
H A M M U R A B I
• Ikaanim na hari ng Babylonia noong 1792B.C.
• Pinalawak niya ang teritoryo ng kaharian sa
pamagitan ng pananakop ng mga teritoryo sa
paligid nito.
• Dahil dito naging isang imperyo ang
Babylonia sa pamumuno ni Hammurabi.
16. • Naging isang mabuting pinuno si Hammurabi sa
kanyang nasasakupan.
• Hindi niya pinakialaamanang mga umiiral na
sistemang panrelihiyon at tradisyon ng mga taga
Mesopotamia.
• Nakipagkalakalan din siya sa mga karatig
kaharian.
• Sinuportahan din niya ang sining at literatura.
• Pinakamainam at pinakatanyag na nagawa ni
Hammurabi ay pagtipon, pagkolekta , pag-
organisa at pagsulat ng mga batas na kikilalanin
at sundin ng kanyang mga nasasakupan.
• Ang mga batas na ito ay nakilala bilang “Koda ng
Batas ni Hammurabi” na nakasulat sa isang
malaking tipak na bato na may habang higit sa
dalawang metro.
17. • Dahil dito kinilala siya bilang
“Dakilang Tagapagbigay ng Batas sa
Babylonia“
• Ang batas na ito ay mayroong higit sa
280 ang bilang.
• Tumutukoy ito sa lahat ng aspeto ng
pamumuhay ng mga Babylonian mula sa
krimen , pagnenegosyo, relihiyon , pag-
aasawa , pag-aari ng mga gamit at
lupa , at iba pang aspeto.
• Ito ay may prinsipyong “mata sa mata”
o “ngipin sa ngipin “
20. • Tiglath-Pileser III -> lalong
lumawak ang teritoryo ng
Assyria sa kanyang pamumuno.
• Idinagdag niya ang Armenia at
Ehipto sa kanyang tertoryo.
• A S H U R B A N P A L -> HULING
HARI NG MGA ASSYRIAN NA
NAGTATAG NG PINAKAUNANG
AKLATAN SA KASAYSAYAN.
• Gayunman tulad ng mga naunang
Imperyo‟ t kaharian ay
bumagsak din ito sa kamay ng
ibang mananakop.
24. ANG IMPERYONG CHALDEAN
Sa pagsapit ng 700B.C. ay bumagsak ang mga
Assyrian sa kamay ng mga C h a l d e a n
grupong semitiko mula sa Arabia.
N e b u c h a n e z z a r -> ang namuno sa
Imperyo noong 604 B.C. at higit niya itong
pinalawak.
Sinakop niya ang Jerusalem , Syria at
Ehipto.
Ipinatayo niya ang “Hanging Gardens of
Babylon”
Na naging isa sa pitong kamanghaan ng daigdig.
28. 1. SISTEMA NG
PAGSUSULAT
• Sila ang nakaimbento ng unang
sistema ng pagusulat .
C U N E I F O R M
• Iniukit nila sa tabletang bato ang
mga simbolo.
• Ginamit ito ng mga iba’t ibang
sibilisasyon sa Mesopotamia.
29. 2. MGA MAGAGARANG GAWA
NG ARKITEKTURA
Ang kanilang magagarang
gawang sining ay makikita sa
kanilang mga aklatan , hardin
, templo , paaralan , palasyo at
iba pang istruktura.
1. Z I G G U R A T
2. HANGING GARDENS OF BABYLON
3. Aklatan ni ashurbanipal
30. 3. PAGKAKALOOB NG
ISANG SISTEMA NG BATAS
AT KATUTURAN
Makikita ito sa pagkakaroon
nila ng mga batas tulad ng
KODA NG BATAS NI
HAMMURABI
31. 4. PAG-UNLAD NG
AGRIKULTURA
Higit nilang napaunlad ang Agrikultura
sa pagka-imbento ng araro na
nakapagpabilis at nagpaunlad sa sistema ng
pagtatanim sa bukid.
Paggawa ng kanal na daluyan ng tubig
tungo sa kanilang mga pananim.
32. 5. PAGSULONG SA TAKTIKA AT
SISTEMANG MILITAR
• Ang kanilang paggamit ng
Moog o Fortrees .
• karwaheng pandigma ay
nakapagpataas ng antas
ng taktika at sistemang
militar.
33. 6. KATANGI-TANGING SISTEMA NG
PANINIWALA AT RELIHIYON
Kabilang sa kanilang paniniwala ang
maramihang diyos.
Paniniwala sa Astrolohiya na pag-
aaral ng Ugali at Tadhana ng mga
tao gamit ang Zodiac signs.
34. 7. GRUPO NG PANITIKAN
• Kinapalooban ito ng mga kuwentong
epiko at mga kasabihan ng kanilang
kultura.
EPIKO NI GILGAMESH
tumatalakay sa maalamat na bayani ng
Mesopotamia na si Gilgamesh at kaibigan
nitong si Enkido at isang malakihang
pagbaha na tulad sa Bibliya.
36. • Isa sa mga sinaunang sibilisasyon ay tumubo sa
may bahagi ng subkontinente ng India.
• Noong una hindi pa nakakakita ng maraming
ebidensiya ukol sa sibilisasyong ito.
• Nang lumaon ay nakatagpo sa lugar ng mga
lumang bloke na nagpatunay ng
pagkakaroon ng sibilisasyon sa lugar.
• Sa pagpatuloy na paghuhukay ay natuklasan ang
maraming istruktura at tirahan ng
isang sinaunang sibilisasyon ng mga tao.
• Dalawang lungsod ang natagpuan dito ang
MOHENJO-DARO at HARAPPA.
39. SIMULA NG
SIBILISASYONG INDUS
NOMADS
Ang unang naninirahan sa Lambak ng Indus mula sa bahagi ng
Sumeria.
3000-2500B.C
Tinatayang mayroon ng malalaking komunidad sa lambak na ito sa
kasalukuyang lugar ng Punjab,India.
Ang lambak ay higit na pinagpala kaysa karatig lugar dahil sa suplay
ng tubig mula sa Ilog Indus , putik na
magagamit sa pagawa ng mga bloke at kahoy
40.
41. ARKITEKTURA AT PLANONG
PANLUNGSOD
• Mataas ang antas ng arkitektura sa
sibilisasyon ng Indus.
• Ang mga lungsod ng Mohenjo-Daro at
Harappa ay mayroon nang mga pader na
pangharang sa mga kalaban at mababangis na
hayop.
• Mayroong mga sistemang pangtrapiko ang
mga daan at kalye at nahahati ang isang
lungsod sa labindalawang malalaking bloke o
lugar.
• Mayroong malaking pampublikong paliguan.
42. KABAHAYAN
• Ang mga bahay dito ay kakikitaan ng
mataas na antas ng teknolohiya.
• Ang pagkagawa nito ay itinutugma sa
klima ng lugar.
• Ang mga bahay dito ay mayroong mga
palikuran at mga napapalamutiang mga
upuan.
• Mayroon ding sistema ng
patubigan mula sa mga bahay tungo sa
mga kanal sa mga kalye.
43. MGA SELYO NG
PANGANGALAKAL
• Isa sa kahanga-hangang naiwan ng sibilisasyon sa
Indus ay ang mga selyo ng pangangalakal.
• Ginagamit ito sa pagbigay tanda sa mga
produkto.
• Mayroon itong iba’t ibang larawan tulad ng disenyo
ng baka at elepante.
• Ang mga inskripsiyon na nakaukit dito ay hindi pa
rin nauunawaan ng mga arkeologo hanggang sa
kasalukuyan.
45. PAGDATING NG MGA ARYAN
• Hindi malinaw kung ano ang dahilan ng
pagbagsak ng sibilisasyon sa Lambak ng Indus.
• Sinasabi ng mga mananaliksik ay marahil
isang malakas na lindol , pagbahang malakas
sa Ilog Indus o kaya nama’y sa pagsalakay ng
mga Aryan.
• Tunay na sumalakay ang mga Aryan ngunit
hindi parin mapapatunayan kung sila ang
dahilan ng pagbagsak ng sibilisasyon sa Indus.
• Ito ay dahil walang anumang paglaban na
natanggap mula sa naninirahan dito.
46. • Ang mga Aryan ay galing sa bandang hilaga ng rehiyon.maputi
ang kanilang mga balat at nagsasalita ng wikang tinatawag na
Sanskrit.
• Nagtatag sila ng mga kaharian sa lugar na pinamumunuan ng mga
hari.
• Sila ay mga magsasaka , mandirigma at mga
mangangalakal
• Sila ay sumasamba sa kalikasan tulad ng hayop ,ulap at
langit.
• Naniniwala sila sa maraming diyos.
• Mula sa mga paniniwalang ito ay nabuo ang relihiyong
Hinduismo na siyang pinakamalaking relihiyon
sa India ngayon.
• Dito rin umusbong ang mga relihiyong Budismo at
Jainismo.
47. HINDUISMO
• Isa sa pinakamalaking relihiyon sa daigdig.
• Walang iisang tagapagtatag
• Sa pangkalahatan ang mga Hindu ay naniniwala sa
isang kataas-taasang diyos na B h r a m a n.
• Si Bhraman ay isang dakila ngunit hindi personal
na espirito.
• Ang mga tao , hayop , halaman at lahat ng mga
nilikha ay galing kay B h r a m a n.
• Mayroon silang tatlong pangunahing diyos.
60. MAHAHALAGANG KONSEPTO
SA HINDUISMO
DHARMA
Ang tungkulin o responsibilidad ng isang tao na
sundin ang kanyang nararapat na gawin ayon sa
ibinigay na talento , estado sa buhay at
kapalaran.
Ang paghahanap ng katotohanan at kalinawan
ay isang bahagi ng Dharma ng tao.
Pagsinunod niya ang kanyang Dharma ay
maaaring magresulta sa kanyang kaligtasan.
61. K A R M A
• Kabuuang pagkilos ng tao.
• Sa pagtira ng tao sa mundo ay maaari siyang
makagawa ng masama o mabuti.
• Base sa kanyang karma ang tao ay maaaring
bumalik sa katawan ng hayop , insekto o tao pa
rin.
R E I N K A R N A S Y O N
• Siklo ng kapanganakan at kamatayan.
• Dahil ang tao ay di kaya maging banal sa iisang
buhay lamang ,kaya kailangan nilang bumalik
muli.
64. • Ang mga Hindu ay nagsagawa ng pagsamba
sa mga templo at mga gawaing paglilinis-
espiritwal tulad ng pagliligo sa Ilog Ganges.
• Gayun paman ay pinapahalagahan ng mga Hindu
ang indibidwal na pagsamba.
• Ang kanilang mga panalangin ay hindi paghiling
kundi pag-uulit ng pangalan ng kanilang mga
diyos.
V E D A S AT U P H A N I S H A D S
itinuring na banal na kasulatan ng mga Hindu
naglalaman ito ng mga awit at papuri sa
kanilang mga diyos.
mga katuruan at pagpapaliwanag ng mga ritwal.
65.
66. RAMAYANA AT
MAHABHARATA
naglalaman ito ng mga epiko.
ang mga kwento ng mga ito ay ukol sa
paglalaban ng kabutihan at kasamaan at
pagtatagumpay ng kabutihan sa bandang huli.
BHAGAVAD - GITA
bahagi ng mahabharata na may kwento ukol sa
isang digmaan kung saan tinanong ng isang
mandirigma si Arjuna ukol sa buhay ni Krishna.
67.
68.
69. CASTE SYSTEM o
URI NG LIPUNAN
1. B H R A M I N
kinabibilangan ng mga pari at iskolar
2. K S H A T R I YA S
kinabibilanga ng mga mandirigma at nobilidad.
3. V A I S Y A S
kinabibilangan ng mga mangangalakal , artisan at
magsasaka.
4. S U D R A S
kinabibilangan ng mga tagasilbi o alipin.
5 .HARIJAN o UNTOUCHABLES
mga taong pinandidirian dahil sa kanilang uri.
70. BUDISMO
• Relihiyong lumitaw mula sa pagiging
diskontento sa mga bahagi ng paniniwalang
HINDUISMO.
• Galing kay Siddhartha Gautama ang mga
prinsipyo at ideya ng Budismo na ipinanganak
sa India noong ika-6 na siglo.
• Pangunahin sa pilosopiya ng Budismo ay ang
pagsunod sa Apat na Dakilang Katotothanan
ukol sa buhay.
71. APAT NA DAKILANG
KATOTOHANAN
1. Ang buhay ay puno ng pagdurusa.
2. Ang sanhi ng pagdurusa ay ang pagnanasa.
3. Maalis ang pagdurusa kung alisin ang pagnanasa.
4. Maalis ang pagnanasa kung susunod sa Walong
Tunguhin.
WALONG TUNGUHIN
1.Tamang pag-iisip 2.Tamang pagkilos
3. Tamang pananaw 4. Tamang hanapbuhay
5.Tamang intensyon 6. Tamang pagkaunawa
7.Tamang pagsasalita 8.Tamang konsentrasyon
73. Ang sibilisasyong Tsino ay umusbong sa bahagi
ng ilog Huang Ho.
Pinamahalaan ito ng mga maalamat na hari ang
sinaunang kasaysayan ng Tsina.
Makikita dito ang tanda ng pagsulong ng
sibilisasyon sa Agrikultura , Pakikidigma at
matatandang Kalendaryo.
Haring Yu
Isa sa huling hari sa panahong ito at ang
kanyang tagapagmana ang nagtatag ng unang
dinastiya sa Tsina ang Dinastiyang Xia(Hsia)
74. Dinastiyang Xia (Hsia)2000-1600B.C.
Ang dinastiyang ito ang nagsilbing panahon ng
transisyon mula sa panahon ng Bato tungo sa
panahon ng Bronse.
Makikita sa panahong ito ang pagsimula ng
pagsusulat,paggamit ng metal,pagdodomestika at
pagbuo ng sistemang pulitikal at panrelihiyon.
Walang gaanong tala sa iba pang pangyayari sa
panahong ito.
75. Dinastiyang Shang(1570-1045B.C.)
Ang dinastiyang ito ay kakikitaan ng isang malakas
na monarkiya.
Ang hari ay may absolutong kapangyarihan sa
pulitika at relihiyon.
Kinilala siya bilang pinuno na may kaalaman sa
dibinasyon tulad ng panghuhula sa mangyayari sa
hinaharap.
Madalas na nakikidigma ang mga mamamayan ng
Shang lalo na sa kalapit na kaharian at sibilisasyon.
Malaki at malakas ang hukbo ng Dinastiyang Shang.
Subalit ang gitnang bahagi lamang ng Tsina ang
kontolado nila bagama’t may impluwensya sila sa
ibang bahagi ng rehiyon.
76. Mahalaga ang papel ng hari ng Shang sa
mga gawaing panrelihiyon.
Gumamit na rin ang taga Shang ng
isang paraan ng pagsusulat na siyang
naging ugat ng sistemang pagsusulat sa
kasalukuyan.
Dahil ilang libo ang karakter na
kailangan upang matutunan ang
wikang ito kaya naging mahirap ito sa
karaniwang tao.
May ilan lamang ang gumugol ng
panahon sa pag-aaral nito.
77. Dinastiyang Zhou(1045-256B.C.)
Ang Zhou ay isang probinsiya sa dinastiyang Shang na
nag-alsa at tinalo ang Shang.
Sa umpisa nakontrol ng Zhou ang kanilang nasasakupan.
Ngunit nang lumaon mayroong mga probinsiya na
nagrebelde at pinaalis sila.
Lumipat ang Zhou sa Chengzhou ngunit humina ang
kanilang impluwensya sa Tsina.
Sa panahong ito nagkaroon ng malaking pag-unlad sa
lipunan at kabuhayan ng mga taga-Zhou.
Umunlad ang kagamitang pang-agrikultura , irigasyon
, at pagmamay-ari ng lupa.
Nagresulta ito sa pag-unlad ng kanilang ekonomiya at
mga lungsod.
78. Bagama’t sa panahong ito ay totoong magulo
ang pulitika at hindi sila nagkakaiasa nagkaroon
naman ng pagbangon ng mga bagong ideya.
Dahil sa dami ng ideya sa panahong ito tinawag
itong Hundred School of Thoughts.
Dalawang pinakamahalagang pilosopiya na
umusbong sa panahong ito ay ang Confucianismo
at Taoismo.
79. CONFUCIANISMO
Pilosopiya na nagmula sa mga aral at ideya ni
Kung Fu Tze o Confucius.(551-479B.C.)
Pinahalagahan niya ang tradisyon at kaayusang
panlipunan.
Pinapahalagahan din niya ang: paggalang sa
magulang at nakakatanda , pagiging makatao
, pagkakaroon ng integridad o karangalan at
pagsunod sa katungkulan.
ANALECTS
Kompilasyon ng mga aral ni Confucius.
80. MENCIUS
Isa sa mga disipulo ni Confucius na nakatulong sa pagpakalat
ng mga ideya ng Confucianismo.
Sinabi niya na ang matapat na pinuno ay kinasiyahan ng Diyos.
XUN ZI
Nagpanukala na higit na epektibo ang isang awtoritaryan na
pamahalaan.
Binigyang diin niya ang halaga ng ritwal bilang bahagi lamang
ng tradisyon at hindi dahil epektibo ito.
81. TAOISMO
Ang katuruan ng pilosopiyang ito ay galing sa
ideya ng dakilang gurong si Lao Tzu(matandang
maestro)
DAO o TAO ang daan na dapat sundin o
pakibagayan upang maging maayos ang buhay.
Hinikayat ng Taoismo ang mga tao na hanapin
ang sarili at makibagay sa kalikasan.
82. DINASTIYANG QIN o CHIN (221-206B.C.)
Ang unang dinastiya na nakapag-isa sa buong
Tsina.
Sa panahong ito sinunog ang mga aklat ng
Confucianismo at hinuli’t pinatay ang maraming
iskolar.
Sa panahon ding ito inumpisahan ang pagpatayo
ng dakilang pader sa Tsina.
Noong 210B.C. maraming estado ang nag-aklas na
siyang dahilan nhg pagbagsak ng dinastiyang Qin.
Dito hinango ang pangalan ng Tsina dahil sa
napag-isa nito ang malaking bahagi ng bansa.
83. DINASTIYANG HAN (206B.C.-220A.D.)
Binago ng dinastiyang ito ang sentralisadong
pamahalaan ng Qin.
Ibinalik nito ang mga ideya ng Confucianismosa
pamamalakad ng pamahalaan.
Nagtatag sila ng serbisyo sibil kung saan ang mga
nagtatrabaho sa pamahalaan ay binigyan muna nhg
pagsusulit.
Sima Qian ang nagsulat ng mahabang kasaysayan
ng Tsina.
Ang papel at porselana ay naimbento sa panahong
ito.
Dahil sa hidwaan at korapsiyon sa gobyerno humina
ang dinastiya at tuluyang bumagsak noong 220A.D.
85. SIMULA NG SIBILISASYON SA EHIPTO
Tinatayang mula 8000-5000B.C. ay nagkaroon na ng
maliliit na grupo at komunidad sa paligid ng ilog Nile.
Sa paglaki ng populasyon ay nahati ito sa dalawang kaharian
ang Mataas at Mababang Ehipto na kapwa may kanya-
kanyang komunidad.
MENES
pinuno ng Mataas na Ehipto na sumakop sa Mababang
Ehipto.
napag-isa niya ang dalawang grupo sa iisang kaharian.
siya ang naging unang hari ng sinaunang Ehipto.
86. Binansagang Dinastiya 0 ang
kanyang pamumuno.(3100-2920B.C.)
Sa panahong ito nabuo ang
istraktura ng estado sa Ehipto.
namuno naman ang dinastiyang I
at II noong 2920-2686 b.c.
Sa panahong ito ay nabuo ng mga
taga Ehipto ang araro at
pagsusulat sa sistemang
Hieroglyphics.
87. ANG LUMANG KAHARIAN
Sa pagpasok ng dinastiyang III noong
2686B.C. ay dumating na ang Lumang
Kaharian.
Sa panahong ito nakabuo ang mga taga
Ehipto ng isang matibay na pamahalang
sentral.
Nagpatayo sila ng napakaraming piramide sa
sumunod na 500 taon.
IMHOTEP Dakilang arkitektong nagtayo ng
unang hinagdanang piramide para sa