1. 1
Broker informacji
Podstawy
Dr Sabina Cisek
Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa
Uniwersytet Jagielloński
Aktualizacja 2014-04-09

2. 2
Spis treści
• Sektor usług informacyjnych i pośrednicy informacyjni
• Broker informacji – nazwa i istota zawodu
• Broker informacji jest pośrednikiem (Information
intermediary) pomiędzy zasobami informacyjnymi a ludźmi i
organizacjami, którzy informacji potrzebują
• Broker informacji sprzedaje NIE informację (w sensie –
wiadomość, treść) – ale usługę informacyjną
• Broker informacji posiada odpowiednie umiejętności i
wiedzę, kieruje się etyką zawodową, korzysta jedynie z
legalnych źródeł informacji
• Branża infobrokerska na świecie i w Polsce
• Literatura przedmiotu

3. 3
Sektor usług informacyjnych
i pośrednicy informacyjni

4. 4
Sektor usług informacyjnych w społeczeństwie
wiedzy (the Information Industry)
• Instytucje, organizacje, systemy, usługi
– komercyjne (odpłatne dla użytkownika
końcowego)
– niekomercyjne (nieodpłatne dla użytkownika
końcowego)

5. 5
Sektor usług informacyjnych w społeczeństwie
wiedzy (the Information Industry)
• agendy i organy administracji publicznej, rządu, samorządu
lokalnego,
• biblioteki, ośrodki informacji,
• brokerzy informacji,
• dziennikarze, media,
• niekomercyjne i komercyjne serwisy informacyjne,
• organizacje zawodowe, stowarzyszenia,
• ośrodki informacji w firmach (corporate intelligence centers),
• producenci i wydawcy źródeł informacji,
• wywiadownie gospodarcze
• ......

6. 6
Pośrednicy informacyjni (Information
intermediaries)
• Profesjonaliści informacji:
– bibliotekarze,
– brokerzy informacji (infobrokerzy),
– wywiadownie gospodarcze (competitive
intelligence professionals)
– …
– Womack, Ryan (2002). Information intermediaries and optimal information
distribution. Library & Information Science Research Vol. 24, p. 129-155.

7. 7
Broker informacji –
nazwa i istota zawodu

8. 8
Nazwa zawodu
• W języku polskim: broker informacji =
infobroker
• W języku angielskim:
– częściej information broker niż infobroker
– lepiej – independent information professional,
info-entrepreneur
• http://www.batesinfo.com/Coaching/FAQ/FAQ.html
• W języku niemieckim: infobroker

9. 9
Nazwa działalności i dziedziny
• W języku polskim:
– działalność – infobrokering, infobroking, infobrokerstwo
– Uwaga! Występuje też termin „infobrokerstwo systemowe” –
propagowany przez dr. Tadeusza Wojewódzkiego i serwis
http://www.infobrokerstwo.pl/; „infobroker systemowy” = CIO?
• W języku angielskim:
– Information brokering, Information brokerage, Information broking
– INFO-ENTREPRENEURSHIP
• Dziedziny pokrewne
– Informacja biznesowa i gospodarcza
– Wywiad gospodarczy/konkurencyjny
– Zarządzanie informacją
– Zarządzanie wiedzą

10. 10
Istota zawodu brokera informacji = cechy
definicyjne = warunki konieczne bycia
infobrokerem
• Jest pośrednikiem (information intermediary) pomiędzy zasobami
informacyjnymi a ludźmi i organizacjami, którzy informacji potrzebują
• Jest niezależny (independent information professional) – z reguły
prowadzi własną działalność gospodarczą, ewentualnie jest
zatrudniony w firmie infobrokerskiej
– Możliwe są także inne miejsca pracy dla infobrokera, np. w firmach
konsultingowych, ośrodkach informacji, wywiadowniach gospodarczych itp.
• Swoje usługi oferuje odpłatnie
• Sprzedaje NIE informację (w sensie – wiadomość, treść) – ale usługę
informacyjną
• Posiada odpowiednie umiejętności i wiedzę, kieruje się etyką
zawodową, korzysta jedynie z legalnych źródeł informacji

11. 11
Co jest faktycznym CELEM pracy brokera
informacji?
• Udzielenie ODPOWIEDZI na konkretne
PYTANIE indywidualnego klienta
• a jeszcze trafniej – ZASPOKOJENIE
zindywidualizowanych POTRZEB
INFORMACYJNYCH

12. 12
Broker informacji jest pośrednikiem
(Information intermediary) pomiędzy
zasobami informacyjnymi a ludźmi i
organizacjami, którzy informacji
potrzebują

13. 13
Na czym polega bycie pośrednikiem – czyli
pośredniczenie, mediacja? Etapy działania brokera
informacji
• Kompetentne identyfikowanie, ustalanie rzeczywistych potrzeb
informacyjnych klientów, odbiorców, użytkowników
• Pozyskiwanie informacji ze źródeł różnego typu (Internet – różne
narzędzia/usługi, komercyjne serwisy informacyjne, biblioteki, archiwa,
wywiadownie gospodarcze etc.)
• Wybór – wartościowanie – powtórny wybór zasobów, źródeł, treści =
filtracja informacji
• Przetwarzanie informacji: analiza, synteza, tworzenie źródeł pochodnych
zgodnie z zapotrzebowaniem klienta
• Akredytacja informacji: gwarancja jakości
• Udostępnianie informacji: odpowiedź na pytanie/zamówienie klienta,
zaspokojenie jego potrzeb informacyjnych

14. 14
Broker informacji a inni pośrednicy informacyjni, profesjonaliści informacji (1)
Czym różni się broker informacji od bibliotekarza?
• rejestrem funkcji/zadań:
• infobroker: przede wszystkim ma zadania informacyjne
• bibliotekarz: oprócz funkcji informacyjnej pełni jeszcze inne – edukacyjną, intelektualną,
estetyczną, rozrywkową, integracyjną, substytutywną oraz obywatelską
• komercjalizacją usług: broker informacji oferuje swoje usługi odpłatnie w
ramach własnej działalności gospodarczej, usługi biblioteczne są darmowe dla
użytkowników
• zakresem przetwarzania informacji: infobroker najczęściej przetwarza
informację w większym stopniu/zakresie niż bibliotekarz
• indywidualizacją i personalizacją usług: broker informacji z reguły oferuje
usługi i treści bardziej spersonalizowane i zindywidualizowane niż czyni to
bibliotekarz
• Na ten temat bardziej szczegółowo:
http://www.slideshare.net/sabinacisek/bibliotekarz-brokerem-informacji

15. 15
Broker informacji a inni pośrednicy informacyjni, profesjonaliści informacji (2)
Infobrokering a wywiad gospodarczy/konkurencyjny
[Competitive Intelligence, Strategic Intelligence]
• Możesz śledzić konkurencję – CI wywiad konkurencyjny
http://rynekinformacji.pl/wsparcie-dla-procesow-competitive-intelligence/
• Techniki wywiadowcze – wywiad biały, szary i czarny. Jak detektyw
zdobywa informacje? http://rynekinformacji.pl/techniki-wywiadowcze-
bialy-czarny-szary-wywiad-detektyw-zdobywa-informacje/
• Moryś, Adriana (2011). Geneza i ewolucja wywiadu gospodarczego.
Część pierwsza. Infotezy, Vol.1, No. 1.
http://www.ujk.edu.pl/infotezy/ojs/index.php/infotezy/article/view/15/33
• Moryś, Adriana (2011). Geneza i ewolucja wywiadu gospodarczego.
Część druga. Infotezy, Vol.1, No. 1.
http://www.ujk.edu.pl/infotezy/ojs/index.php/infotezy/article/view/16

16. 16
Broker informacji a inni pośrednicy informacyjni, profesjonaliści informacji (3)
Infobrokering a Open Source Intelligence OSINT
[biały wywiad, wywiad jawnoźródłowy]
• http://sabinacisek.blogspot.com/2014/04/open-source-
intelligence-osint.html
• http://sabinacisek.blogspot.com/search/label/bia%C5%82y
%20wywiad

17. 17
Broker informacji sprzedaje NIE
informację (w sensie – wiadomość,
treść) – ale usługę informacyjną

18. 18
Co sprzedaje broker informacji?
• Informacja jako towar w gospodarce opartej na wiedzy = wyrób lub
usługa lub dostęp
– Materska, Katarzyna (2007). Informacja w organizacjach społeczeństwa
wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo SBP, s. 207-212. [Dostęp online w BBC
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=470&dirids=1]
• Broker informacji sprzedaje usługę informacyjną polegającą na
pośredniczeniu pomiędzy utrwalonym zasobem informacji/wiedzy a jego
użytkownikami
• Albo: Infobroker sprzedaje usługę informacyjną, polegającą na
zaspokojeniu konkretnych, zindywidualizowanych potrzeb
informacyjnych jednostek bądź organizacji (głównie firm)
• Albo: Broker informacji sprzedaje usługę informacyjną, polegającą na
przekształceniu informacji w zindywidualizowaną wiedzę
• Albo: Infobroker sprzedaje swoją umiejętność zaspokojenia konkretnych
potrzeb informacyjnych

19. 19
Dlaczego „niebezpiecznie” jest twierdzić, że
infobroker sprzedaje informację?
• To zależy – rzecz jasna – od definicji
informacji 
• Informacja (w sensie: wiadomość, wiedza,
treść) jest z reguły czyjąś własnością (zatem
infobroker nie może jej sprzedawać – bo nie
należy do niego!) albo stanowi dobro
publiczne (czy wolno sprzedawać dobro
publiczne?)

20. 20
Za co klienci płacą brokerowi informacji?
• „Our clients pay us for our expertise, NOT for
information per se.”
– Mary Ellen Bates (2010). FAQs About the
Independent Info Pro Business.
http://www.batesinfo.com/coaching/entrepreneur
_FAQ.html

21. 21
Broker informacji posiada odpowiednie
umiejętności i wiedzę, kieruje się etyką
zawodową, korzysta jedynie z legalnych źródeł
informacji
Kompetencje osobowe i profesjonalne
infobrokera
- Wymagane wiedza, umiejętności i wartości
- Etyka zawodowa
- Kształcenie brokerów informacji w Polsce

22. 22
Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,
wykształcenie i uprawnienia niezbędne do
wykonywania zawodu brokera informacji
• Krajowy standard kompetencji zawodowych
Broker informacji (researcher) (262204)
– http://sabinacisek.blogspot.com/2014/03/broker-
informacji-podstawy.html
– http://www.kwalifikacje.praca.gov.pl/

23. 23
Kompetencje zawodowe brokera informacji:
wiedza i umiejętności
• Kompetencje biznesowe – w zakresie pragmatyki zawodowej –
prowadzenie działalności gospodarczej
• Kompetencje informacyjne
– Zna istniejące zasoby informacyjne, nie tylko elektroniczne
– Potrafi identyfikować rzeczywiste potrzeby informacyjne klientów
– Potrafi opracować i zastosować odpowiednią strategię wyszukiwawczą
– Umie trafnie dobrać źródła informacji, dokonać wyboru oraz oceny
– Umie odpowiednio opracować, przetworzyć, przedstawić i udostępnić
informację
• Kompetencje komunikacyjne – komunikacja interpersonalna z klientami,
marketing i PR
• Kompetencje dydaktyczne – prowadzenie kursów, szkoleń, udzielanie
porad
• Kompetencje techniczne – znajomość technologii informacyjnej

24. 24
Co trzeba umieć i wiedzieć aby być
kompetentnym pośrednikiem w świecie
informacji?
• Z jednej strony – znać zasoby informacyjne i umieć
pozyskiwać z nich informację; nadto: wyszukaną
informację wartościować, filtrować, następnie –
przetwarzać, udostępniać i rekomendować.
Efektem wymienionych działań jest akredytacja
informacji
• Z drugiej strony – rozumieć, znać aktualnych i
potencjalnych klientów, użytkowników, w tym – ich
potrzeby i zachowania informacyjne

25. 25
Etyka zawodowa brokera informacji
• Kodeks etyki zawodowej Association of Independent
Information Professionals = AIIP Code of Ethical Business
Practice http://aiip.org/content/code-ethical-business-
practices (raczej dla brokera informacji)
• Kodeks etyki zawodowej Strategic and Competitive
Intelligence Professionals (poprzednio Society of
Competitive Intelligence Professionals) = SCIP Code of
Ethics for CI Professionals
http://www.scip.org/About/content.cfm?ItemNumber=578&&
navItemNumber=504 (raczej dla wywiadowcy
gospodarczego)
• Zob. też Etyczne zasady infobrokeringu

26. 26
Kształcenie brokerów informacji w Polsce
• Kształcenie brokerów informacji – wbrew przemilczeniom w
literaturze przedmiotu – odbywa się w niektórych Instytutach
IINiB w Polsce co najmniej od połowy lat 90. XX wieku, tzn.
od wprowadzenia przedmiotów dotyczących: informacji
biznesowej, europejskiej, prawnej; Internetu jako środowiska
informacyjnego; oceny jakości informacji; zarządzania
informacją i wiedzą etc. – nawet jeżeli formalnie termin
„broker informacji” nie był używany.
• Na takie stwierdzenie pozwala porównanie pożądanych
kwalifikacji infobrokera z ofertą kursów, specjalizacji i ścieżek
Instytutów INiB.

27. 27
Kształcenie brokerów informacji w Polsce –
oferta uczelni wyższych
• Na poziomie studiów licencjackich
– Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu
http://www.wsh.pl/strona/84/broker-informacji
• Na poziomie studiów magisterskich
– Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ –
specjalizacja Broker informacji na studiach drugiego
stopnia (magisterskich) – od roku akademickiego
2007/2008 do dzisiaj

28. 28
Kształcenie brokerów informacji w Polsce –
oferta uczelni wyższych c.d.
• Na poziomie studiów podyplomowych
– Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego –
Studia Podyplomowe Informacji Naukowej: Broker informacji http://www.inib.uj.edu.pl/ –
od roku akademickiego 2007/2008 do dzisiaj
– Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy
Jana Kochanowskiego w Kielcach – Studia Podyplomowe dwusemestralne: Broker
informacji http://www.ujk.edu.pl/infobroker/index.htm,
http://www.ujk.edu.pl/ibib/index.php?option=com_content&view=article&id=87:broker-
informacji&catid=140:broker-informacji&Itemid=59 – od roku 2008, ale mają notoryczne
kłopoty z rekrutacją.
– Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu –
Podyplomowe Studia Infobrokerstwa i Zarządzania Informacją
http://www.inibi.umk.pl/infobrokerstwo/ – od roku 2008
– Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego – Studium
Podyplomowe Broker Informacji http://www.broker.uni.lodz.pl/ od roku 2010/2011
– Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy – Studia Podyplomowe Broker Informacji
http://www.podyplomowe.wsg.byd.pl/index.php?id=260
– inne

29. 29
Kształcenie brokerów informacji w Polsce
– kursy, seminaria, warsztaty
• Kursolandia.pl http://kursolandia.pl/darmowe-i-komercyjne-
kursy/broker-informacji.html
• Kursy organizowane przez http://www.infobrokerstwo.pl/
• Seminaria organizowane przez Centrum Promocji
Informatyki w Warszawie http://www.cpi.com.pl/
• Serwis Elektroniczna Biblioteka Pedagogiczna SBP
http://e-
pedagogiczna.edu.pl/index.php?akcja=art_zobacz&art_id=
1&id_news=1726

30. 30
Branża infobrokerska
na świecie i w Polsce

31. 31
Podstawy prawne w Polsce (wybrane
elementy)
• Polska Klasyfikacja Działalności PKD 2007 [dostęp w
serwisie GUS http://www.stat.gov.pl/Klasyfikacje/]
– 63.99.Z Pozostała działalność usługowa w zakresie informacji, gdzie
indziej niesklasyfikowana
• Klasyfikacja Zawodów i Specjalności
– Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na
potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Dz.U. Nr 82 z dnia
17 maja 2010 r., poz. 537
– Dostęp w serwisie www GUS www.stat.gov.pl,
http://www.stat.gov.pl/klasyfikacje/kzs/kzs_pp.htm
– 262204 Broker informacji (researcher)

32. 32
Krajowe standardy kompetencji
zawodowych
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
• Broker informacji (researcher), nr 262204
• Specjalista informacji naukowej, technicznej i
ekonomicznej, nr 262206
• Specjalista zarządzania informacja, nr 262207
• Dostęp na stronie
http://www.kwalifikacje.praca.gov.pl/

33. 33
Ilu jest brokerów informacji w Polsce?
• Fabryka Informacji, założona we Wrocławiu w roku 1999,
uważana jest często za pierwszą firmę infobrokerską w
Polsce [Kustra 2013].
• Firmy infobrokerskie (Zestawienie firm infobrokerskich
obejmuje podmioty działające na terenie Polski na dzień 12
lutego 2014 roku) http://rynekinformacji.pl/baza-firm/firmy-
infobrokerskie/
• Wywiadownie gospodarcze
http://rynekinformacji.pl/wywiadownie-gospodarcze/
• Biura informacji gospodarczej http://rynekinformacji.pl/baza-
firm/biura-informacji-gospodarczej/

34. 34
Czym zajmują się brokerzy informacji –
w praktyce – w Polsce?
• Podstawowe zadanie (warunek sine qua non bycia
infobrokerem) (zob. slajdy 10 i 12) = Mediacja czyli
pośrednictwo w świecie informacji
– Broker informacji jest pośrednikiem pomiędzy zasobami informacyjnymi
a ludźmi bądź organizacjami, którzy informacji potrzebują.
• Inne, opcjonalne funkcje i usługi
– Architektura informacji, redakcja stron internetowych
– Monitoring – Internetu, konkurencji, mediów, newsów
– Szkolenia, udzielanie porad, usługi edukacyjne
– Usługi tekstowe, copywriting
– Weryfikacja danych, faktów
– Zarządzanie informacją, zarządzanie wiedzą
• Oferta polskich firm infobrokerskich, maj 2012

35. 35
Stowarzyszenia
• Na świecie
– Association of Independent Information
Professionals http://www.aiip.org/
– Strategic and Competitive Intelligence
Professionals http://www.scip.org/
– Zob. też Wykaz stowarzyszeń brokerów
informacji
• W Polsce
– Nie ma, obecnie trwa próba utworzenia
Stowarzyszenia Profesjonalistów Informacji

36. 36
Serwisy WWW
• Infobrokerstwo.pl http://www.infobrokerstwo.pl/
• Rynek informacji http://rynekinformacji.pl/
• Różne materiały dla studentów i innych
zainteresowanych infobrokeringiem
http://www.slideshare.net/sabinacisek

37. 37
Blogi
• Kilka przykładów
– Info-blog http://www.infopoint.pl/wordpress/
– Infobrokering i prawo http://infoiprawo.blogspot.com/
– Infobrokerka http://www.infobrokerka.pl/
– Informacja biznesowa, naukowa i infobrokering
http://sabinacisek.blogspot.com/

38. 38
Literatura przedmiotu

39. 39
Charakterystyka zawodu brokera informacji – wybrana
literatura przedmiotu
• Bates, Mary Ellen (2010). FAQs About the Independent Info Pro Business.
http://www.batesinfo.com/coaching/entrepreneur_FAQ.html
• Boruszewski, Jarosław (2012). Jakość i wiarygodność informacji w infobrokerstwie. Lingua
ac Communitas, Vol. 22, s. 241-250.
http://www.lingua.amu.edu.pl/Lingua_22/13_Jaroslaw%20Boruszewski.pdf
• Bulletin of the American Society for Information Science (1995), Vol. 21, No. 3.
http://www.asis.org/Bulletin/Feb-95/ (numer poświęcony infobrokerstwu)
• Cisek, Sabina (2007). Broker informacji: istota zawodu. http://hdl.handle.net/10760/10880,
http://eprints.rclis.org/bitstream/10760/10880/1/Cisek_broker_informacji_istota.pdf
• Cisek, Sabina (2009). Infobrokering w praktyce: zasady wyszukiwania informacji w
Internecie. http://hdl.handle.net/10760/18457
• Kowalska, Małgorzata (2011). Kształcenie infobrokerów w Toruniu. Folia Torunensia, t. 11.
http://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/419/Infobrokerzy.pdf
• Kustra, Karolina (2013). Kształcenie brokerów informacji w Polsce. Infotezy, Vol. 3, No. 1.
http://www.ujk.edu.pl/infotezy/ojs/index.php/infotezy/article/view/62/172
• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich (2013).
Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher) (262204). Dostęp
w serwisie http://www.kwalifikacje.praca.gov.pl/

40. 40
Charakterystyka zawodu brokera informacji – wybrana
literatura przedmiotu cd.
• Nizioł, Karolina (2010). Infobrokering w Polsce. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i
Technicznej, nr 4, s. 3-1. [pełny tekst na stronie http://www.ptin.org.pl/, zakładka PTINT]
• Szczepańska, Barbara (2002). Broker informacji – zawód z przyszłością czy zawód z
przyszłości. Biuletyn EBIB nr 11 (40). http://ebib.oss.wroc.pl/2002/40/szczepanska.php
• Walczak-Niewiadomska, Jadwiga; Czapnik, Grzegorz; Gruszka, Zbigniew (2013).
Brokerstwo informacyjne w Polsce – przegląd publikacji. Acta Universitatis Lodziensis. Folia
Librorum, nr 17, s. 217-232.
http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/2334/13-
walczak.pdf?sequence=1
• Więcej publikacji dotyczących infobrokeringu – zob. prezentacja
Infobrokerstwo w Polsce. Stan obecny i perspektywy (końcowe slajdy), a
także blog Informacja biznesowa, naukowa i infobrokering