1. Eğitimde drama: Tanımı,
doğası, bileşenleri ve
işlevleri
Ruken AKAR VURAL, Ph.D.

2. Eğitim Kavramına dair…
 Tarihsel süreç ışığında, bugün gelinen noktada eğitim kavramının
‘eğmekten, talimden, terbiyeden uzak’ bir kavrayışa evrildiğini
ve insanın, merak, bilme, eyleme gereksinimine yanıt vermeyi
hedeflediğini görmekteyiz. Bu türden bir eğitim anlayışı bireyi,

bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor alanları ile bir bütün olarak
kabul etmektedir.

3. Eğitim Kavramına dair…
 Bu eğitim anlayışı, öğrenme kavramı ile katı didaktik
anlayışı ayırmakta, korku ve baskı yerine haz ve
eğlenme duygularını öğrenme-öğretme eylemine dair
kılmaktadır.

4. Yeni Paradigma-Alternatif Yöntemler
 Bu türden bir eğitim algılayışında, didaktik, dıştan
empoze edilen, bağlamdan kopuk bir ezber öğrenmeler
dizisi oluşturan öğrenme –öğretme yöntemleri, alternatif
yöntem arayışına girmiştir. Bu durum, 1990’lardan
itibaren yapılandırmacı öğrenme-öğretme yaklaşımının
ve öğrenci-içerik birimi-materyal ve öğretmen
etkileşimini maksimum düzeye çıkarmayı hedefleyen
öğretim yöntemlerinin önemi artmıştır.
 Kuşkusuz anlamlı, kalıcı, keyifli öğrenmeler oluşturan
yöntemlerden birisi de ‘eğitimde drama’dır.

5. Eğitimde Drama: Tanımı ve doğası
 Eğitimbilim açısından drama, demokratik ve çocuk
merkezlidir. Ele alınan bir problem ya da üzerine
çalışılan hikaye, drama teknikleri yoluyla öğretmen ve
öğrencilerle birlikte yorumlanır. Birlikte şekillendirilir.
 Eğitimde drama bir sosyal sanat formudur. Sosyaldir;
çünkü grup yaşantılarına dayanır. Bir sanat formudur;
çünkü heykel, tiyatro, müzik, resim ve diğer sanatları
birer araç olarak kullanır.
 Gerçeklik dışında «kurgusal bir ortam» yaratır. Drama
bazen bir ormanda, bazen antik bir kentte, bazen bir
kralın şatosunda gerçekleşir. Dramanın geçtiği ortam
kurgusal ancak öğrenenin geçirdiği deneyim gerçektir.

6. Kurgusal ortamda gerçek
öğrenme yaşantıları…
Dramatik deneyimin gerçek olmadığını
bilerek kendimizi güvenle kaptırırız. Onu
önemseyecek kadar “içindeyizdir”, ama
korkmayacak ve gerçekliğe olan mesafesini
anlayacak kadar “dışındayızdır”. Yani biz,
halkı için endişelenen bir kralı oynayabiliriz.
Ötenazi konusunda karar vermek zorunda
olan bir doktoru da oynayabiliriz. Bu rol
içinde hem «ben» hem «bir başkası»
vardır. Kendimiz dışındaki karakterleri
oynayabilmenin sayısız fırsatını sunar bize.

7. Kurgusal ortamda gerçek
öğrenme yaşantıları…
 Bakış açımızı, inançlarımızı, değerlerimizi gerçek bir
problem karşısında sınama fırsatına sahip oluruz. Bu
nedenle eğitimde drama John Somers’ın deyimiyle bir
‘toplumsal laboratuar’dır. Bu nedenle de «çoklu
öğrenmeler» e olanak tanır.

8. Gerçek alan ve kurgusal alanın
konumu

9. Geleneksel öğrenme-öğretme
ortamında öğrenen ve öğrenme
yaşantısı ilişkisi

10. Kurgusal Mekanda gerçek
deneyimler sarmalı

11. Drama ve Öğrenme
 Eğitimde drama, bilgiyi
aktarmaz.
Öğrenci
Ö
ğ
r
e
t
m
e
n
Bilgi

12. Öğreneni, bilgiye ulaştırır.
Öğrenci
Öğretmen
Bilgi

13. Öğreneni bilgiye ulaştırırken…
 Bir problem durumundan hareket eder,
 Öğrenci drama teknikleri yoluyla, bir rol kişisi olarak
problemi çözmeye çalışır, bu arada da öğretim
programının hedeflenen kazanımlarına erişir.
 Vygotsky’nin sosyal ve kültürel öğrenme kuramının tüm
olanaklarını kullanır. Çocuğa iyi tanımlanmış bir problem
durumunu ile, drama teknikleri yoluyla uğraşırken,
öğretmen adım adım rehberlik yapar ve çocuğun
‘yaşının üzerinde bir olgunlukla’ düşünebilmesi,
sorun çözebilmesi, ifade edebilmesi için olanak sunar.

14. Öyleyse, eğitimde drama…

15. Öğreneni bilgiye ulaştırırken…
 Eğitimde drama, interdisipliner öğrenme anlayışını temel alır.
Bir öğretim programı içinde yer alan tüm içerikleri birbiri ile
ilişkili bir bağlan içinde sunduğu için öğrenme anlamlı ve kalıcı
hale gelir.

16. Eğitimde drama hangi öğretim
tekniklerini kullanır?
 Doğaçlama (improvisation)
 Donuk imge (still image)
 Bir başkasının role girmesi (to put someone into role)
 Dramanın geçtiği kurgusal mekanın oluşturulması (Paper location)
 Tamamlanmamış materyaller (Unfinished materials)
 Karakter oluşturma (Role on the Wall/ Role on the Paper)
 Geriye dönüş (flashback)
 Baslık Koyma (Headlines/ Captioning)
 Sirküler Drama (Circular Drama)
 Koro Halinde Konuşma (Choral Speak)
 Yeniden Canlandırma (Re-enactments)

17. Eğitimde drama hangi öğretim
tekniklerini kullanır?

Özel Esyalar (Private Property)

Gölge Oyunu (Shadow Play)

Kukla ve Maske Kullanımı (Puppetry and Masks)

Öğretmenin Role Girmesi (Teacher in Role-TIR)

Sevgili Günlük (Dear Diary)

Dedikodu Halkası (Gossip Circle)

Toplantı Düzenleme (Holding a Meeting)

Ritüel ve Seremoniler (Rituals and Ceremonies)

Rol içinde Yazma (Writing in Role)

Buzdağı (Iceberg)

İmge Tiyatrosu (Image theatre)

Forum Tiyatro (Forum theatre)

Bilinç Koridoru (Concience Alley/ Decision Alley/ thought Tunnel)

Aradaki Bosluk (Space Between-Proxemics)

Sıcak Sandalye (Hot Seating)

Fotoğraf Karesi (Tableau)

Ses Takibi (Soundtracking)

Düsünce Takibi (thought Tracking)

18. Eğitimde Drama Yöntemine
İlişkin Araştırmalar Neyi
Gösteriyor?
 2000’li yılların başlamasıyla birlikte eğitimde drama
alannında yapılan çalışmalar da ivme kazanmıştır. Bu
alana ilişkin çalışmalar,
 eğitimde drama yönteminin psikoloji ve özel eğitim
alanındaki etkileri ve
 içerik öğretimi (Türkçe, İngilizce, Matematik, Sosyal
Bilgiler vb.) yoluyla anlamlı ve kalıcı öğrenme üzerine
etkileri biçiminde iki ayrı kanaldan yürütülmektedir.
Türkçe alanyazında pek çok lisans üstü tez çalışması ve
araştırma makalesine ulaşılabilir.

19. Avrupa Birliği ve DICE drama
araştırmaları projesi
 Drama kavramının katılımcıların değişimindeki gücü
üzerine Avrupa Birliği ve DICE drama araştırmaları
projesi desteğiyle iki yıllık uluslararası bir araştırma
yapılmıştır.
 Araştırma on iki ülkede yaklaşık 5000 öğrenciyle
yürütülmüştür. Araştırmanın amacı Eğitimde Drama ve
Eğitimde Tiyatro’nun Lizbon Anahtar Kıstaslarından
beşini geliştirip geliştiremeyeceği üzerinedir.

20.  Deney ve kontrol grupları karşılaştırıldığında Drama
yöntemi yirmi iki olumlu sonucu ortaya çıkmıştır. Bu
sonuçlardan bazıları, problem çözme becerileri, inovatif
düşünme, empatik olabilme, katılımlı yurttaşlık
becerileri, etkili iletişim, okuma ve kavrama
becerilerinde artış, mizah becerilerinde artış
biçimindedir…
 Araştırmalar göstermiştir ki, insanlar kurguya da gerçek
hayatta gösterdikleri tepkileri vermektedirler. Kurgu,
katılımcıların “var olandan başka” durumları da göz
önüne almalarını teşvik ediyor gibi görünmektedir ki, bu
da dramanın dönüştürücü gücünü nosyonunu da
desteklemektedir.

21. Son söz…
 Tüm bu nedenlerledir ki, yaratıcı, problem çözebilen,
problem kurabilen, sorgulayan, mutlu bireyler
yetiştirebilmek için hümanist, demokratik ve bireyin gizil
potensiyelini en üst seviyeye çıkarmasını
kolaylaştırabilen öğretim yöntemlerinden biri olan
eğitimde drama, tüm okul programlarında hem bir
öğretim yöntemi
 hem de bağımsız bir ders olarak
yer almalı, öğretmen yetiştirme programlarındaki ağırlığı ise
mutlaka artmalıdır…

22. Teşekkür ederim.
rakarvural@gmail.com
R.A.Vural @exeter.ac.uk