1. STPM/S930
MAJLIS PEPERIKSAAN MALAYSIA
PEPERIKSAAN
SIJIL TINGGI PERSEKOLAHAN MALAYSIA
(STPM)
SYARIAH
Sukatan Pelajaran dan Kertas Soalan Contoh
Sukatan pelajaran ini digunakan mulai sesi 2012/2013 dan tahun-tahun seterusnya sehingga diberitahu.
1

2. FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN
“Pendidikan di Malaysia adalah satu usaha berterusan
ke arah memperkembangkan lagi potensi individu secara
menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi,
dan jasmani. Usaha ini adalah bagi melahirkan rakyat
Malaysia yang berilmu pengetahuan, berakhlak mulia,
bertanggungjawab, berketerampilan, dan berkeupayaan
mencapai kesejahteraan diri serta memberi sumbangan
terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara.”
2

3. PRAKATA
Sukatan Pelajaran Syariah yang baharu ini digubal untuk menggantikan Sukatan Pelajaran Syariah
sedia ada yang telah digunakan semenjak peperiksaan Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia pada tahun
2003. Sukatan pelajaran yang baharu ini akan mula digunakan pada tahun 2012. Peperiksaan Sijil
Tinggi Persekolahan Malaysia pada tahun tersebut akan menjadi peperiksaan pertama yang
menggunakan sukatan pelajaran ini. Penggubalan semula Sukatan Pelajaran Syariah ini mengambil
kira perubahan yang hendak dilakukan oleh Majlis Peperiksaan Malaysia terhadap sistem peperiksaan
Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia yang sedia ada. Melalui sistem peperiksaan yang baharu ini,
pengajian di tingkatan enam akan dibahagikan kepada tiga penggal dan calon akan menduduki
peperiksaan pada setiap akhir penggal. Tujuan utama Majlis Peperiksaan Malaysia memperkenalkan
sistem peperiksaan yang baharu ini adalah untuk memperbaiki orientasi pengajaran dan pembelajaran
di tingkatan enam supaya tidak jauh berbeza dengan orientasi pengajaran dan pembelajaran di kolej
dan universiti.
Penggubalan semula Sukatan Pelajaran Syariah ini merupakan proses pengemaskinian tajuk,
kandungan, dan kemahiran supaya selaras dengan perkembangan semasa. Sukatan pelajaran ini akan
memberikan pendedahan kepada calon di peringkat prauniversiti tentang pengajian fiqh, usul fiqh dan
kaedah fiqh, ayat ahkam dan hadis ahkam untuk memahami hukum syarak di samping menyelesaikan
masalah yang berbangkit. Selain itu, sukatan pelajaran ini juga mewajibkan calon menjalankan kerja
kursus. Pentaksirannya dibuat melalui penghasilan kerja projek. Aspek ini difikirkan penting kerana
melalui kerja kursus, calon bukan sahaja belajar untuk menguasai ilmu tertentu tetapi juga akan dapat
menerapkan kemahiran insaniah ke dalam diri mereka melalui pengalaman yang ditempuhi semasa
menyiapkan kerja kursus tersebut. Pengalaman ini akan membantu calon dalam melaksanakan kerja
kursus pada peringkat yang lebih tinggi pada masa hadapan.
Sukatan pelajaran ini mengandungi tajuk, waktu pengajaran, dan hasil pembelajaran mengikut
penggal, di samping bentuk peperiksaan, pemerihalan prestasi, glosari, senarai rujukan dan soalan
contoh.
Usaha menggubal sukatan pelajaran ini telah dilaksanakan oleh jawatankuasa yang dipengerusikan
oleh Y. Bhg. Profesor Madya Mohd Ridzuan bin Awang dari Universiti Kebangsaan Malaysia.
Anggota jawatankuasa yang lain terdiri daripada beberapa orang pensyarah universiti tempatan, pakar
bidang Syariah, wakil dari Jabatan Pendidikan Islam dan Moral (Bahagian Kurikulum), Kementerian
Pelajaran Malaysia, dan guru-guru yang berpengalaman mengajar mata pelajaran Syariah. Bagi pihak
Majlis Peperiksaan Malaysia, saya merakamkan ucapan terima kasih dan setinggi-tinggi penghargaan
kepada jawatankuasa ini atas khidmat yang telah diberikan. Oleh yang demikian, adalah menjadi
harapan Majlis Peperiksaan Malaysia agar sukatan pelajaran ini menjadi panduan kepada guru dan
calon dalam proses pengajaran dan pembelajaran di sekolah. Semoga pelaksanaan sukatan pelajaran
ini berjaya mencapai matlamatnya.
OMAR BIN ABU BAKAR
Ketua Eksekutif
Majlis Peperiksaan Malaysia
3

4. KANDUNGAN
Sukatan Pelajaran 930 Syariah
Halaman
Matlamat 1
Objektif 1–3
Kandungan
Penggal Pertama 4 – 16
Penggal Kedua 17 – 28
Penggal Ketiga 29 – 54
Kerja Kursus (Kerja Projek) 55
Skim Pentaksiran 56 – 58
Pemerihalan Prestasi 59
Glosari 60 – 65
Senarai Rujukan 66 – 69
Kertas Soalan Contoh:
Kertas 1 70 – 72
Kertas 2 73 – 75
Kertas 3 76 – 79
Kertas 4 80 – 81
4

5. SUKATAN PELAJARAN
930 SYARIAH
Matlamat
Sukatan pelajaran ini bertujuan untuk meningkatkan pengetahuan, kefahaman, dan penghayatan
pelajar dalam bidang Syariah bagi membolehkan pelajar meneruskan pengajian dalam bidang
berkenaan ke peringkat yang lebih tinggi serta melahirkan pelajar yang beriman, beramal soleh,
berperibadi mulia, dan berkeupayaan mengistinbat hukum secara ilmiah yang berkaitan dengan
amalan harian.
Objektif
Objektif sukatan pelajaran ini adalah untuk membolehkan pelajar:
(a) menggunakan pengetahuan dan kefahaman dalam bidang Pengajian Fiqh, Usul Fiqh dan Kaedah
Fiqh, Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam untuk memahami hukum syarak;
(b) mengistinbatkan hukum-hukum syarak daripada sumber-sumbernya yang disepakati atau yang
tidak disepakati bagi menyelesaikan masalah-masalah yang berbangkit;
(c) mengaplikasikan Kaedah Fiqh dalam penentuan hukum;
(d) membuat rumusan dan penilaian tentang isu-isu dalam bidang Syariah;
(e) menganalisis isu-isu yang berkaitan dengan sesuatu Ayat Ahkam atau Hadis Ahkam.
Kandungan
Sukatan pelajaran Syariah dibahagikan kepada empat kertas, iaitu Kertas 1: 930/1 – Pengajian Fiqh,
Kertas 2: 930/2 – Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh, Kertas 3: 930/3 – Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam, dan
Kertas 4: 930/4 – Kerja Kursus (Kerja Projek) Syariah.
Pembahagian adalah seperti yang berikut:
Kertas Kod Pelajaran
1 930/1 Pengajian Fiqh
2 930/2 Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh
3 930/3 Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam
4 930/4 Kerja Kursus (Kerja Projek) Syariah
1

6. Kertas 1: 930/1 – Pengajian Fiqh (120 waktu)
Fiqh Bilangan Topik Utama Waktu
Muamalat 8 50
Munakahat 4 26
Mirath 3 16
Jenayah 4 28
Kertas 2: 930/2 – Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh (120 waktu)
Usul Fiqh (84 waktu) Kaedah Fiqh (36 waktu)
Tajuk Waktu Tajuk Waktu
Pengenalan 4 Pengenalan 4
Pengenalan sumber hukum 1 Kaedah 1 8
Al-Quran 8 Kaedah 2 6
Al-Sunnah 12 Kaedah 3 6
Ijmak 7 Kaedah 4 6
Qiyas 12 Kaedah 5 6
Istihsan 6
Maslahah 6
Sadd al-Dharai’ 8
Istishab 6
Ijtihad 8
Taqlid dan Talfiq 6
Kertas 3: 930/3 – Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam (120 waktu)
Ayat Ahkam (60 waktu) Hadis Ahkam (60 waktu)
Tema Waktu Tema Waktu
Pendidikan dan Sahsiah 10 Pendidikan dan Sahsiah 10
Keluarga 10 Keluarga 10
Kemasyarakatan 10 Kemasyarakatan 10
Kesihatan 10 Kesihatan 10
Pembangunan dan Ekonomi 10 Pembangunan dan Ekonomi 10
Siasah/Kepimpinan 10 Siasah/Kepimpinan 10
2

7. Kertas 4: 930/4 – Kerja Kurus (Kerja Projek) Syariah
Bil Aspek Pemarkahan Markah Markah Penuh
Penulisan
1 Pengenalan 2
2 Penghargaan 2
3 Objektif Kajian 2
4 Kaedah Kajian 3
5 Hasil Kajian dan Ulasan 25 48 (80%)
6 Rumusan dan Cadangan 4
7 Senarai Rujukan 3
8 Kemahiran Manipulatif 2
9 Kemahiran Insaniah 5
Pembentangan
1 Pembentangan Kerja Projek 5
2 Soal Jawab 3
12 (20%)
3 Kreativiti 2
4 Keterampilan 2
3

8. Penggal Pertama
Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
Pengajian Fiqh
A Muamalat
1 Jual beli 10 Calon seharusnya dapat:
1.1 Konsep jual beli 1 (a) menjelaskan konsep jual beli
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;
1.2 Jenis jual beli 2 (b) membezakan jenis jual beli yang
sah dan tidak sah;
(i) jual beli sah
(ii) jual beli yang tidak
sah
1.3 Konsep khiyar 1 (c) menggunakan pengetahuan
tentang khiyar dari segi
pengertian, dalil, hukum, jenis,
dan hikmat untuk menentukan
hak dalam pelaksanaan jual beli;
1.4 Jenis khiyar 2 (d) membezakan jenis khiyar, iaitu
khiyar majlis, khiyar syarat, dan
(i) khiyar majlis
khiyar aib;
(ii) khiyar syarat
(iii) khiyar aib
1.5 Persoalan semasa tentang jual 4 (e) menganalisis persoalan semasa
beli untuk:
(i) bay’ fuduli (i) menentukan ciri perbezaan
antara jual beli biasa
(ii) bay’ mu’atah
dengan bay’ fuduli, bay’
(iii) bay’ urbun mu’atah, bay’ urbun, bay’
(iv) bay’ bithaman ajil bithaman ajil, bay’
murabahah, bay’ inah,
(v) bay’ murabahah bay’ salam, dan bay’
(vi) bay’ inah istisna’;
(vii) bay’ salam (ii) menilai pelbagai pendapat
fuqaha’ tentang hukum
(viii) bay’ istisna’ bay’ mu’atah, bay’
bithaman ajil, dan bay’
inah.
4

9. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
2 Riba 6 Calon seharusnya dapat:
2.1 Konsep riba 1 (a) menjelaskan konsep riba dari
segi pengertian, dalil, hukum,
dan hikmat pengharamannya:
2.2 Jenis riba 3 (b) mengenal pasti dan
menjelaskan jenis riba hutang
(i) riba hutang
dan riba jual beli;
(ii) riba jual beli
(c) membezakan jenis riba hutang
dan riba jual beli;
2.3 Perkara yang berkaitan 2 (d) menganalisis beberapa
dengan persoalan semasa persoalan semasa untuk
menentukan jenis riba:
(i) pinjaman yang (i) pinjaman yang dikenakan
dikenakan faedah faedah;
(ii) simpanan wang yang (ii) simpanan wang yang
dibayar faedah dibayar faedah;
(iii) perbezaan antara (iii) konsep riba yang berlaku
insurans dan takaful dalam insurans
konvensional berbanding
dengan takaful.
3 Ijarah 4 Calon seharusnya dapat:
3.1 Konsep ijarah 1 (a) menjelaskan konsep ijarah dari
segi pengertian, dalil, hukum,
rukun, syarat, dan hikmat;
3.2 Jenis ijarah 1 (b) mengenal pasti dan
menghuraikan jenis ijarah iaitu
(i) sewa
sewa dan upah;
(ii) upah
3.3 Pembatalan ijarah 1 (c) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan akad ijarah;
3.4 Persoalan semasa tentang 1 (d) menganalisis persoalan semasa
ijarah tentang ijarah untuk
menentukan hukum:
(i) upah mengerjakan (i) upah mengerjakan
ibadah ibadah;
(ii) sewa atas sewa (ii) sewa atas sewa;
(iii) sewa menerusi agen (iii) sewa menerusi agen;
(iv) sewa beli (iv) sewa beli seperti al-
ijarah thumma al-bay’.
5

10. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
4 Al-Rahn 6 Calon seharusnya dapat:
4.1 Konsep al-rahn 1 (a) menjelaskan konsep al-rahn
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;
4.2 Hukum berkaitan barang 2 (b) menjelaskan hukum dari segi
al-rahn pemilikan barang al-rahn,
penggunaan barang al-rahn,
kehilangan, kerosakan, dan
penyelesaian hutang;
4.3 Pembatalan al-rahn 1 (c) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan akad al-rahn;
4.4 Persoalan semasa berkaitan 2 (d) menganalisis beberapa
al-rahn persoalan semasa berkaitan
al-rahn:
(i) gadaian secara (i) gadaian secara
konvensional konvensional;
(ii) pelelongan barang (ii) pelelongan barang
gadaian gadaian.
5 Syarikat 8 Calon seharusnya dapat:
5.1 Konsep syarikat 1 (a) menjelaskan konsep syarikat
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;
5.2 Jenis syarikat dan hukumnya 4 (b) mengenal pasti dan
menghuraikan jenis syarikat;
(i) inan
(c) membandingkan pandangan
(ii) wujuh
fuqaha’ terhadap keharusan
(iii) abdan jenis syarikat dan alasan
(iv) mufawadah masing-masing;
(v) mudarabah
5.3 Pembatalan syarikat 1 (d) menerangkan keadaan yang
membatalkan syarikat;
6

11. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
5.4 Persoalan semasa tentang 2 (e) menganalisis beberapa
syarikat: persoalan semasa tentang
syarikat dari sudut:
(i) amalan mudarabah (i) amalan mudarabah dalam
dalam Perbankan perbankan Islam, takaful,
Islam, takaful, dan dan saham;
saham
(ii) amalan pelaburan (ii) amalan pelaburan Islam
Islam dan dan konvensional.
konvensional
6 Wakalah 4 Calon seharusnya dapat:
6.1 Konsep wakalah 1 (a) menjelaskan konsep wakalah
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;
6.2 Pembatalan wakalah 1 (b) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan wakalah;
6.3 Persoalan semasa tentang 2 (c) membuat penilaian terhadap
wakalah: pelaksanaan wakalah dalam
amalan berikut:
(i) amalan guaman (i) wakalah dalam amalan
guaman;
(ii) pelantikan wasi (ii) pelantikan wasi
(pemegang amanah (pemegang amanah atau
atau penama) penama) dalam Tabung
Haji, Kumpulan Wang
Simpanan Pekerja, dan
Amanah Raya Berhad;
(iii) perniagaan melalui (iii) perniagaan melalui agen
agen amanah sebagai wakil.
7 Wadi’ah 4 Calon seharusnya dapat:
7.1 Konsep wadi’ah 1 (a) menjelaskan konsep wadi’ah
dari segi pengertian, dalil,
hukum, rukun, syarat, dan
hikmat;
7.2 Pembatalan wadi’ah 1 (b) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan wadi’ah;
7

12. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
7.3 Persoalan semasa tentang 2 (c) membuat perbandingan tentang
wadi’ah dalam institusi wadi’ah dalam institusi
Perbankan Islam dan Perbankan Islam dan simpanan
simpanan konvensional dalam perbankan konvensional:
(i) akaun simpanan (i) akaun simpanan;
(ii) akaun semasa (ii) akaun semasa.
8 Hibah dan wasiat 8 Calon seharusnya dapat:
8.1 Konsep hibah 1 (a) menjelaskan konsep hibah dari
segi pengertian, dalil, hukum,
rukun, jenis, syarat, dan hikmat;
8.2 Persoalan semasa tentang 2 (b) membuat penilaian terhadap
hibah beberapa soalan semasa tentang
hibah:
(i) hibah dalam akaun (i) hibah dalam akaun
simpanan simpanan;
(ii) hibah dalam takaful (ii) hibah dalam takaful;
(iii) hibah semasa marad (iii) hibah semasa marad al-
al-maut maut;
(iv) penarikan balik hibah (iv) penarikan balik hibah;
8.3 Konsep wasiat 1 (c) menjelaskan konsep wasiat dari
segi pengertian, dalil, hukum,
rukun, syarat, dan hikmat;
8.4 Jenis wasiat 1 (d) membuat klasifikasi terhadap
jenis wasiat:
(i) am (i) am;
(ii) khas (ii) khas;
(iii) mutlak (iii) mutlak;
(iv) bersyarat (iv) bersyarat;
8.5 Pembatalan wasiat 1 (e) menentukan keadaan yang boleh
membatalkan wasiat;
8.6 Persoalan semasa tentang 2 (f) menganalisis persoalan semasa
wasiat tentang wasiat untuk
menentukan hukum:
(i) wasiat kepada waris (i) wasiat kepada waris;
(ii) wasiat wajibah (ii) wasiat wajibah;
(iii) penulisan wasiat (iii) penulisan wasiat.
8

13. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
B Munakahat
1 Praperkahwinan 2 Calon seharusnya dapat:
1.1 Pemilihan jodoh dan 1 (a) menjelaskan hukum dan kaedah
peminangan pemilihan jodoh dan
peminangan;
1.2 Persoalan semasa tentang 1 (b) membuat ulasan terhadap
praperkahwinan persoalan semasa berdasarkan
hukum dan implikasinya yang
berkaitan:
(i) putus tunang (i) putus tunang;
(ii) batas pergaulan (ii) batas pergaulan semasa
bertunang;
(iii) hak kafa’ah (iii) hak kafa’ah bagi bakal
pengantin.
2 Perkahwinan 8 Calon seharusnya dapat:
2.1 Konsep perkahwinan 1 (a) menjelaskan konsep
perkahwinan dari segi
pengertian, dalil, hukum, rukun,
syarat, dan hikmat;
2.2 Perwalian 2 (b) menjelaskan pengertian wali,
mengenal pasti jenis wali,
kelayakan wali, kuasa wali, dan
wali hakim;
2.3 Perempuan yang haram 1 (c) mengenal pasti perempuan yang
dikahwini haram dikahwini sama ada
kerana nasab, rada’ah atau
musaharah;
2.4 Persoalan semasa tentang 4 (d) menganalisis persoalan semasa
perkahwinan tentang perkahwinan seperti:
(i) kahwin lari atau (i) hukum kahwin lari atau
tanpa kebenaran tanpa kebenaran
pendaftar nikah pendaftar nikah dan
kesannya di sisi undang-
undang;
(ii) prosedur poligami (ii) prosedur poligami
menurut undang-undang
keluarga Islam di
Malaysia;
9

14. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
(iii) kahwin mut’ah (iii) hukum kahwin mut’ah
dan perbahasan ulama
mengenainya;
(iv) hak dan (iv) hak dan tanggungjawab
tanggungjawab suami suami isteri menurut
isteri menurut undang- undang-undang keluarga
undang keluarga Islam Islam di Malaysia.
3 Talak 8 Calon seharusnya dapat:
3.1 Konsep talak 1 (a) menjelaskan konsep talak dari
segi pengertian, dalil, hukum,
rukun, syarat, dan hikmat;
3.2 Jenis talak dan hukumnya 1 (b) mengenal pasti jenis talak, iaitu
talak sunni, talak bid’i, talak
ba’in, dan talak raj’i dari segi
hukum dan implikasinya;
3.3 Pembubaran perkahwinan 2 (c) membuat perbandingan antara
keempat-empat jenis
pembubaran perkahwinan dari
segi alasan dan implikasinya,
iaitu fasakh, khulu’, ta’liq, dan
faraq;
3.4 Persoalan semasa tentang 4 (d) menganalisis persoalan semasa
talak tentang talak berdasarkan
hukum dan prosedur:
(i) perceraian di luar (i) perceraian di luar
Mahkamah Syariah Mahkamah Syariah;
(ii) kaunseling sebelum (ii) kaunseling sebelum
perceraian perceraian;
(iii) tuntutan selepas (iii) tuntutan nafkah,
perceraian pemberian mut’ah, dan
harta sepencarian selepas
perceraian;
(iv) hak hadanah (iv) hak hadanah;
(v) talak melalui alat (v) talak melalui alat
komunikasi elektronik komunikasi elektronik
seperti SMS, e-mel, dan
sebagainya.
4 ‘Iddah dan rujuk 8 Calon seharusnya dapat:
4.1 Konsep ‘iddah 1 (a) menjelaskan konsep ‘iddah dari
segi pengertian, dalil, hukum,
dan hikmat;
10

15. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
4.2 Jenis ‘iddah dan tempohnya 2 (b) mengenal pasti jenis ‘iddah dan
tempohnya:
(i) ‘iddah isteri yang (i) ‘iddah isteri yang dicerai
dicerai sebelum sebelum persetubuhan;
persetubuhan
(ii) ‘iddah isteri yang hamil (ii) ‘iddah isteri yang hamil;
(iii) ‘iddah isteri yang (iii) ‘iddah isteri yang
kematian suami kematian suami;
(iv) ‘iddah isteri yang putus (iv) ‘iddah isteri yang putus
haid dan tidak pernah haid dan tidak pernah
didatangi haid didatangi haid;
(v) ‘iddah isteri yang masih (v) ‘iddah isteri yang masih
didatangi haid didatangi haid;
4.3 Persoalan semasa tentang 2 (c) membuat ulasan terhadap
‘iddah implikasi persoalan semasa
tentang ‘iddah:
(i) konsep ihdad dalam (i) konsep ihdad dalam
Islam Islam;
(ii) pergaulan suami isteri (ii) pergaulan suami isteri
sewaktu ‘iddah sewaktu ‘iddah;
(iii) hak isteri semasa (iii) hak isteri semasa ‘iddah;
‘iddah
4.4 Konsep rujuk 1 (d) menjelaskan konsep rujuk dari
segi pengertian, dalil, hukum,
cara, dan hikmat;
4.5 Persoalan semasa tentang 2 (e) menentukan hukum bagi
rujuk persoalan semasa tentang rujuk;
(i) rujuk melalui alat (i) rujuk melalui alat
komunikasi elektronik komunikasi elektronik
seperti SMS, e-mel, dan
sebagainya;
(ii) rujuk tanpa persetujuan (ii) rujuk tanpa persetujuan
isteri isteri;
(iii) prosedur rujuk dalam (iii) prosedur rujuk dalam
undang-undang undang-undang keluarga
keluarga Islam di Islam di Malaysia.
Malaysia
11

16. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
C Mirath 16
1 Konsep mirath 1 Calon seharusnya dapat:
(a) menjelaskan konsep mirath dari
segi pengertian, dalil, rukun,
sebab, syarat, dan halangan
pewarisan;
2 Liabiliti dalam harta pusaka 2 Calon seharusnya dapat:
(a) menerangkan liabiliti dalam
harta pusaka, iaitu perbelanjaan
pengurusan jenazah,
pembayaran hutang, harta
sepencarian, pelaksanaan
wasiat, dan hak waris;
3 Waris 1 Calon seharusnya dapat:
3.1 Jenis waris dan cara 2 (a) mengenal pasti waris yang
pewarisan berhak mendapat harta pusaka;
3.2 Konsep al-hajb 1 (b) membuat perbandingan jenis
waris dan cara pewarisan
mereka;
3.3 Penyelesaian kes 6 (c) menjelaskan konsep al-hajb dan
pembahagian pusaka mengenal pasti jenis dan waris
yang terlibat;
(d) membuat penyelesaian
pembahagian harta pusaka.
4 Persoalan semasa tentang mirath 3 Calon seharusnya dapat:
(a) membuat ulasan tentang:
(i) undang-undang dan (i) undang-undang dan
pentadbiran harta pusaka di pentadbiran harta pusaka
Malaysia orang Islam di Malaysia,
iaitu harta pusaka kecil,
harta pusaka besar, dan
harta pusaka ringkas;
(ii) peranan Mahkamah Syariah (ii) peranan Mahkamah
Syariah dalam
pentadbiran harta pusaka;
(iii) penyelesaian secara muafakat (iii) penyelesaian secara
muafakat.
12

17. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
D Jenayah 28
1 Pengenalan 2 Calon seharusnya dapat:
1.1 Konsep jenayah 1 (a) menjelaskan konsep jenayah
dari segi pengertian, unsur, dan
sumber penentuan hukum;
(b) memerihalkan falsafah
pensyariatan hukum jenayah
dari segi matlamat dan
keistimewaannya;
1.2 Jenis kesalahan jenayah 1 (c) mengklasifikasikan jenis
kesalahan jenayah dan ciri
perbezaannya.
2 Qisas, Diyat, dan Kaffarah 10 Calon seharusnya dapat:
2.1 Konsep qisas, diyat, dan 2 (a) menjelaskan konsep qisas,
kaffarah diyat, dan kaffarah dari segi
pengertian, dalil, hukum, dan
syarat wajib qisas, diyat, dan
kaffarah;
2.2 Kesalahan yang
mewajibkan qisas, diyat,
dan kaffarah
(i) Kesalahan yang 3 (b) mengenal pasti jenis kesalahan
mewajibkan qisas yang dikenakan hukuman qisas,
iaitu pembunuhan secara
sengaja dan kecederaan secara
sengaja berserta dalil;
(c) menjelaskan kesalahan
membunuh secara sengaja dan
syaratnya berserta dalil;
(d) menjelaskan kesalahan
mencederakan anggota secara
sengaja dan syaratnya berserta
dalil;
(e) membuat perbandingan antara
halangan pelaksanaan qisas
dengan pengguguran hukuman
qisas;
13

18. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
(ii) Kesalahan yang 3 (f) mengenal pasti jenis kesalahan
mewajibkan diyat dan yang dikenakan hukuman diyat
kaffarah sahaja;
(g) mengenal pasti jenis kesalahan
yang dikenakan hukuman
kaffarah sahaja;
(h) mengenal pasti jenis kesalahan
yang dikenakan hukuman diyat
berserta kaffarah;
(i) menjelaskan keadaan yang
mewajibkan hukuman diyat
sahaja;
(j) menjelaskan keadaan yang
mewajibkan hukuman kaffarah
sahaja;
(k) menjelaskan keadaan yang
mewajibkan hukuman diyat
berserta kaffarah;
(iii) Jenis diyat 2 (l) mengklasifikasikan jenis diyat,
iaitu diyat mughallazah dan
diyat mukhaffafah.
3 Hudud 10 Calon seharusnya dapat:
3.1 Konsep hudud 1 (a) menjelaskan konsep hudud
dari segi pengertian, dalil, dan
ciri keistimewaannya;
3.2 Jenis jenayah yang
dikenakan hudud
(i) zina 1 (b) menjelaskan pengertian
jenayah zina, dalil, rukun, dan
syarat;
(c) mengenal pasti hukuman
jenayah zina;
(ii) qazaf 1 (d) menjelaskan pengertian
jenayah qazaf, dalil, rukun,
dan syarat;
(e) mengenal pasti hukuman
jenayah qazaf;
14

19. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
(iii) minum arak 1 (f) menjelaskan pengertian
jenayah minum arak, dalil,
rukun, dan syarat;
(g) mengenal pasti hukuman
jenayah minum arak;
(iv) mencuri 1 (h) menjelaskan pengertian
jenayah mencuri, dalil, rukun,
dan syarat;
(i) mengenal pasti hukuman
jenayah mencuri;
(v) hirabah 1 (j) menjelaskan pengertian
jenayah hirabah, dalil, rukun,
dan syarat;
(k) mengenal pasti hukuman
jenayah hirabah;
(vi) riddah 1 (l) menjelaskan pengertian
jenayah riddah, dalil, rukun,
dan syarat;
(m) mengenal pasti hukuman
jenayah riddah;
(vii) bughah 1 (n) menjelaskan pengertian
jenayah bughah, dalil, rukun,
dan syarat;
(o) mengenal pasti hukuman
jenayah bughah;
4 Persoalan semasa tentang 2 Calon seharusnya dapat:
jenayah
(a) mengenal pasti jenis hukuman
(i) rogol dan alasan:
(ii) liwat (i) rogol;
(iii) penyalahgunaan dadah (ii) liwat;
(iv) ragut (iii) penyalahgunaan
dadah;
(v) mengambil wang orang lain
melalui transaksi elektronik (iv) ragut;
(v) mengambil wang
orang lain melalui
transaksi elektronik.
15

20. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
5 Ta’zir 6 Calon seharusnya dapat:
5.1 Konsep ta’zir 1 (a) menjelaskan konsep ta’zir dari
segi pengertian, dalil, dan
hikmat;
5.2 Jenis kesalahan ta’zir 1 (b) menjelaskan jenis kesalahan
yang dikenakan hukuman
ta’zir;
5.3 Bentuk hukuman kesalahan 1 (c) mengenal pasti bentuk
ta’zir hukuman kesalahan ta’zir;
5.4 Persoalan semasa tentang 3 (d) menganalisis persoalan semasa
hukuman ta’zir dari segi ciri, dan hukuman
yang akan dikenakan terhadap
kesalahan ta’zir berdasarkan
Akta Kesalahan Jenayah
Syariah (Wilayah-Wilayah
Persekutuan) 1997 [Akta 559]:
(i) tidak menghormati (i) tidak menghormati
Ramadan Ramadan;
(ii) tidak menunaikan (ii) tidak menunaikan
sembahyang Jumaat sembahyang Jumaat;
(iii) mengembangkan (iii) mengembangkan
doktrin agama doktrin agama seperti
ajaran sesat;
(iv) khalwat (iv) khalwat;
(v) perbuatan tidak sopan (v) perbuatan tidak sopan
di tempat awam di tempat awam.
16

21. Penggal Kedua
Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh
A. Usul Fiqh 84
1 Pengenalan usul fiqh 4 Calon seharusnya dapat:
1.1 Pengertian usul fiqh dan 1 (a) menjelaskan pengertian usul fiqh;
perbezaannya dengan ilmu
fiqh
(b) menjelaskan perbezaan antara fiqh
dan usul fiqh;
1.2 Pertumbuhan, 2 (c) menyusur galurkan perkembangan
perkembangan, dan ilmu usul fiqh dari zaman sahabat
penyusunan hingga zaman Imam Syafie;
(d) mengkategorikan tiga pendekatan
penyusunan usul fiqh, iaitu aliran
Mutakallimin, aliran Hanafiah, dan
aliran Muta’akhirin;
1.3 Faedah dan skop 1 (e) menjelaskan faedah mempelajari
perbincangan usul fiqh;
(f) mengenal pasti skop perbincangan
usul fiqh.
2 Sumber hukum Calon seharusnya dapat:
2.1 Pengenalan sumber hukum 1 (a) mengenal pasti sumber hukum yang
disepakati dan sumber hukum yang
tidak disepakati.
2.2 Al-Quran 8 Calon seharusnya dapat:
2.2.1 Pengertian al-Quran 1 (a) menjelaskan pengertian al-Quran;
(b) menjelaskan maksud ungkapan:
(i) wahyu yang bermukjizat;
(ii) diturunkan kepada
Rasulullah;
(iii) diturunkan dalam bahasa
Arab;
(iv) dinukilkan secara mutawatir;
(v) menjadi ibadah dengan
membacanya.
17

22. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
2.2.2 Kehujahan al-Quran 1 (c) mengemukakan dalil dan hujah
tentang kedudukan al-Quran sebagai
sumber hukum utama;
2.2.3 Uslub al-Quran 3 (d) menjelaskan tiga uslub al-Quran
dalam menerangkan dalam menentukan hukum, iaitu
hukum amr, nahy, dan takhyir;
(e) mengenal pasti contoh daripada nas
al-Quran untuk menjelaskan ketiga-
tiga kategori uslub tersebut;
2.2.4 Dalalah al-Quran 3 (f) menjelaskan maksud kedua-dua jenis
dalam menerangkan dalalah al-Quran, iaitu qat’iyyah dan
hukum zanniyyah;
(g) mengemukakan contoh daripada nas
al-Quran yang menjelaskan hukum
bagi kedua-dua jenis dalalah
tersebut.
2.3 Al-Sunnah 12 Calon seharusnya dapat:
2.3.1 Pengertian al-Sunnah 1 (a) menjelaskan pengertian al-Sunnah;
2.3.2 Bahagian al-Sunnah 5 (b) mengkategorikan al-Sunnah
berasaskan kekuatannya sebagai
sumber hukum yang dilihat dari dua
aspek, iaitu bilangan perawi dan
kesahihannya;
(c) menjelaskan ciri hadis mutawatir
dan ahad berserta contoh;
(d) menjelaskan ciri hadis sahih, hasan,
dan da’if berserta contoh;
2.3.3 Kehujahan dan 2 (e) mengemukakan dalil dan hujah
kedudukan al- tentang kedudukan al-Sunnah
Sunnah dalam sebagai sumber hukum selepas al-
perundangan Islam Quran;
2.3.4 Peranan al-Sunnah 4 (f) menjelaskan tiga peranan al-Sunnah
dalam penentuan dalam penentuan hukum, iaitu
hukum sebagai pengukuh, penjelas, dan
penentu hukum baru berserta contoh.
18

23. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
2.4 Ijmak 7 Calon seharusnya dapat:
2.4.1 Konsep ijmak 1 (a) menjelaskan konsep ijmak dari
segi pengertian, dalil, dan hukum;
2.4.2 Bahagian ijmak 2 (b) mengkategorikan dua jenis ijmak
berasaskan penyataan persetujuan,
iaitu ijmak sarih dan sukuti;
(c) mengkategorikan dua jenis ijmak
berasaskan lokasi mujtahid, iaitu
ijmak mujtami’ dan ijmak
muftariq;
2.4.3 Kehujahan ijmak 2 (d) mengemukakan dalil dan hujah
tentang kedudukan ijmak sebagai
sumber hukum selepas al-Quran
dan al-Sunnah;
2.4.4 Sandaran ijmak 2 (e) menjelaskan sandaran ijmak dan
kesannya terhadap hukum.
2.5 Qiyas 12 Calon seharusnya dapat:
2.5.1 Pengertian qiyas 1 (a) menjelaskan pengertian qiyas;
2.5.2 Rukun dan syarat 4 (b) mengenal pasti empat rukun qiyas;
qiyas
(c) menjelaskan syarat bagi setiap
rukun berserta contoh;
2.5.3 Bahagian qiyas 1 (d) mengkategorikan dua jenis qiyas
berdasarkan kekuatan illah, iaitu
qiyas al-jali (al-awla, qiyas al-
musawi) dan qiyas al-khafi (qiyas
al-adna);
2.5.4 Kehujahan qiyas 2 (e) membahaskan perbezaan pendapat
ulama tentang qiyas sebagai
sumber hukum;
19

24. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
2.5.5 Aplikasi qiyas dalam 4 (f) menentukan hukum dengan
menentukan hukum menggunakan teori qiyas bagi kes
terhadap masalah berikut:
semasa
(i) penyalahgunaan (i) penyalahgunaan dadah;
dadah
(ii) air tapai yang (ii) air tapai yang
memabukkan memabukkan;
(iii) pertukaran wang (iii) pertukaran wang dengan
dengan wang wang;
(iv) air berkarbonat (iv) air berkarbonat.
2.6 Istihsan 6 Calon seharusnya dapat:
2.6.1 Pengertian istihsan 1 (a) menjelaskan pengertian istihsan;
2.6.2 Bahagian istihsan 3 (b) mengkategorikan bahagian
istihsan berasaskan sandarannya;
2.6.3 Kehujahan istihsan 2 (c) membahaskan perbezaan
pandangan ulama tentang istihsan
sebagai sumber hukum.
2.7 Maslahah 6 Calon seharusnya dapat:
2.7.1 Pengertian maslahah 1 (a) menjelaskan pengertian maslahah;
2.7.2 Bahagian maslahah 3 (b) mengkategorikan maslahah
berasaskan pengiktirafan syarak,
iaitu maslahah mu’tabarah,
maslahah mulghah, dan maslahah
mursalah;
2.7.3 Kehujahan maslahah 2 (c) membahaskan perbezaan
mursalah pandangan ulama terhadap
kehujahannya.
2.8 Sadd al-Dhari’ah 8 Calon seharusnya dapat:
2.8.1 Pengertian sadd 1 (a) menjelaskan maksud al-dhari’ah;
al-dhari’ah dan
(b) membezakan antara al-dhari’ah
perbezaannya dengan
dan muqaddimah serta
muqaddimah
mengemukakan contoh masing-
masing;
20

25. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
2.8.2 Perbezaan antara 1 (c) membezakan perbuatan mukallaf
maqasid dan wasa’il yang disyariatkan hukum
terhadapnya dari sudut maqasid
(tujuan) dan wasa’il (jalan);
2.8.3 Bahagian sadd 2 (d) mengenal pasti bahagian al-
al-dhari’ah dhari’ah dari sudut kesan buruk
sesuatu perkara atau perbuatan;
2.8.4 Kehujahan sadd 1 (e) membincangkan perbezaan
al-dhari’ah pandangan ulama tentang
kehujahan sadd al-dhari’ah;
2.8.5 Aplikasi sadd 3 (f) membincangkan pengaplikasian
al-dhari’ah terhadap sadd al-dhari’ah terhadap
persoalan semasa persoalan semasa, iaitu
(i) tuntutan supaya (i) tuntutan supaya balu
balu berkabung berkabung semasa ‘iddah;
semasa ‘iddah
(ii) larangan (ii) larangan menzahirkan
menzahirkan sembahyang Zohor
sembahyang berjemaah bagi orang-orang
Zohor berjemaah yang mengalami keuzuran
bagi orang-orang untuk mengerjakan
yang mengalami sembahyang Jumaat;
keuzuran untuk
mengerjakan
sembahyang
Jumaat
(iii) larangan (iii) larangan pembelian buah
pembelian buah yang sedang berputik di atas
yang sedang pokok;
berputik di atas
pokok
(iv) larangan berbuka (iv) larangan berbuka puasa
puasa kerana kerana uzur di khalayak
uzur di khalayak ramai;
ramai
(v) larangan (v) larangan menjatuhkan
menjatuhkan hukuman berasaskan
hukuman pengetahuan hakim.
berasaskan
pengetahuan
hakim
21

26. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
2.9 Istishab 6 Calon seharusnya dapat:
2.9.1 Konsep istishab 1 (a) menjelaskan konsep istishab dari
segi pengertian, dalil, dan contoh;
2.9.2 Bahagian istishab 2 (b) mengenal pasti lima bahagian
istishab;
(c) menjelaskan maksud lima
bahagian istishab, serta
mengemukakan dalil dan contoh
bagi tiap-tiap bahagian;
2.9.3 Kehujahan istishab 1 (d) membincangkan pendapat ulama
mengenai kehujahan istishab dan
memilih pendapat yang lebih kuat;
2.9.4 Aplikasi istishab 2 (e) membincangkan beberapa masalah
terhadap persoalan fiqh yang sering dihadapi dalam
semasa kehidupan seharian, iaitu
(i) pewarisan harta (i) pewarisan harta orang
orang yang yang hilang tanpa sebarang
hilang tanpa berita;
sebarang berita
(ii) kedudukan (ii) kedudukan wuduk jika
wuduk jika keluar benda yang najis
keluar benda tidak melalui qubul dan
yang najis tidak dubur;
melalui qubul
dan dubur
(iii) dakwaan (iii) dakwaan keuntungan oleh
keuntungan oleh pemodal dalam kontrak
pemodal dalam mudarabah.
kontrak
mudarabah
2.10 Ijtihad 8 Calon seharusnya dapat:
2.10.1 Konsep ijtihad 1 (a) menjelaskan konsep ijtihad dari
segi pengertian dan dalil;
2.10.2 Syarat ijtihad dan 1 (b) menjelaskan syarat ijtihad dan
mujtahid mujtahid;
22

27. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
2.10.3 Perkara yang boleh 1 (c) mengenal pasti perkara yang boleh
dan tidak boleh dan tidak boleh diijtihadkan;
diijtihadkan
2.10.4 Kehujahan ijtihad 1 (d) mengemukakan dalil dan alasan
tentang kehujahan ijtihad sebagai
sumber hukum;
(e) menilai pelbagai pendapat ulama
mengenai kehujahan ijtihad;
2.10.5 Pembatalan ijtihad 1 (f) menjelaskan dan menentukan
keadaan yang boleh membatalkan
ijtihad;
2.10.6 Aplikasi ijtihad 3 (g) menentukan hukum dengan
terhadap persoalan menggunakan ijtihad bagi perkara
semasa berikut:
(i) penentuan (i) penentuan awal bulan
awal bulan Ramadan dan Syawal;
Ramadan dan
Syawal
(ii) pemindahan (ii) pemindahan organ manusia;
organ manusia
(iii) bayi tabung uji (iii) bayi tabung uji;
(iv) pengklonan (iv) pengklonan manusia.
manusia
2.11 Taqlid dan Talfiq 6 Calon seharusnya dapat:
2.11.1 Pengertian taqlid 2 (a) menjelaskan pengertian taqlid;
dan hukumnya
(b) menjelaskan hukum bertaqlid
dalam perkara akidah dan masalah
fiqh;
2.11.2 Pengertian talfiq dan 2 (c) menjelaskan pengertian talfiq;
hukumnya
(d) menjelaskan pendapat ulama
mengenai hukum bertalfiq;
2.11.3 Persoalan semasa 2 (e) membincangkan persoalan semasa
tentang taqlid dan mengenai:
talfiq
(i) bayaran zakat (i) bayaran zakat fitrah dengan
fitrah dengan wang;
wang
23

28. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
(ii) bersentuh (ii) bersentuh antara lelaki
antara lelaki dengan perempuan semasa
dengan tawaf.
perempuan
semasa tawaf
B. Kaedah fiqh 36
1 Pengenalan 4 Calon seharusnya dapat:
1.1 Pengertian kaedah fiqh 1 (a) menjelaskan pengertian kaedah
fiqh;
1.2 Sandaran kaedah fiqh 1 (b) membincangkan sandaran kaedah
fiqh;
1.3 Perbezaan antara kaedah fiqh 2 (c) mengenal pasti perbezaan antara
dengan usul fiqh kaedah fiqh dengan usul fiqh.
2 Kaedah fiqh dan pemakaiannya
2.1 Al-Umur bi maqasidiha 8 Calon seharusnya dapat:
2.1.1 Pengertian kaedah dan 1 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian huraian, dan contoh;
2.1.2 Dalil kaedah 1 (b) mengemukakan dalil yang
berkaitan dengan kaedah al-umur
bi maqasidiha;
2.1.3 Tujuan dan masa 1 (c) menjelaskan tujuan dan masa
berniat berniat;
2.1.4 Amalan yang tidak 1 (d) mengenal pasti amalan yang tidak
memerlukan niat memerlukan niat;
2.1.5 Syarat niat 1 (e) menjelaskan syarat niat;
3 (f) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;
2.1.6 Kaedah terbitan (g) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Al-niyyah fi al- (i) Al-niyyah fi al-yamin
yamin tukhassis tukhassis al-lafz al-‘am
al-lafz al-‘am wala ta’umm al-khas;
wala ta’umm
al-khas
24

29. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
(ii) Maqasid al-lafz (ii) Maqasid al-lafz ‘ala niyyat
‘ala niyyat al-lafiz;
al-lafiz
(iii) Al-fard la (iii) Al-fard la yata’adda bi
yata’adda bi niyyat al-nafl;
niyyat al-nafl
(iv) Ma yusytarat fihi (iv) Ma yusytarat fihi
al-ta’arrud fa al-ta’arrud fa al-khata’
al-khata’ fihi fihi mubtil;
mubtil
(v) Al-‘Ibrah fi (v) Al-‘Ibrah fi al-‘uqud li
al-‘uqud li al-maqasid wa al-ma’ani
al-maqasid wa la li al-alfaz wa al-mabani.
al-ma’ani la li
al-alfaz wa
al-mabani
2.2 Al-Yaqin la yuzal bi al-syakk 6 Calon seharusnya dapat:
2.2.1 Pengertian kaedah dan 2 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian huraian, dan contoh;
2.2.2 Dalil kaedah 1 (b) mengemukakan dalil yang
berkaitan dengan kaedah al-yaqin
la yuzal bi al-syakk;
3 (c) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;
2.2.3 Kaedah terbitan (d) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Al-asl baqa’ ma (i) Al-asl baqa’ ma kana ‘ala
kana ‘ala ma ma kana;
kana
(ii) Al-asl bara’at (ii) Al-asl bara’at
al-dhimmah al-dhimmah;
(iii) Al-asl al-‘adam (iii) Al-asl al-‘adam;
(iv) Al-asl fi kull (iv) Al-asl fi kull hadith
hadith taqdiruhu taqdiruhu bi aqrab zaman;
bi aqrab zaman
(v) Al-asl fi al-kalam (v) Al-asl fi al-kalam
al-haqiqah al-haqiqah.
25

30. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
2.3 Al-Darar yuzal 6 Calon seharusnya dapat:
2.3.1 Pengertian kaedah dan 2 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian huraian, dan contoh;
2.3.2 Dalil kaedah 1 (b) mengemukakan dalil yang
berkaitan dengan kaedah al-darar
yuzal;
3 (c) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;
2.3.3 Kaedah terbitan (d) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Al-Darurat (i) Al-Darurat tubih
tubih al-mahzurat;
al-mahzurat
(ii) Ma ubih li (ii) Ma ubih li al-darurah
al-darurah yuqaddar bi qadariha;
yuqaddar bi
qadariha
(iii) Al-Darar la (iii) Al-Darar la yuzal bi
yuzal bi al-darar al-darar;
(iv) Dar’ al-mafasid (iv) Dar’ al-mafasid
muqaddam ‘ala muqaddam ‘ala jalb
jalb al-masalih al-masalih;
(v) Al-Hajah tanzil (v) Al-Hajah tanzil manzilat
manzilat al-darurah.
al-darurah
2.4 Al-Masyaqqah tajlibu 6 Calon seharusnya dapat:
al-taysir
2.4.1 Pengertian kaedah dan 1 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian huraian, dan contoh;
2.4.2 Dalil kaedah (b) mengemukakan dalil yang
1
berkaitan dengan kaedah
al-masyaqqah tajlib al-taysir;
2.4.3 Sebab takhfif 1 (c) mengenal pasti sebab takhfif yang
diharuskan oleh syarak;
2.4.4 Bahagian takhfif dan (d) mengenal pasti dan menghuraikan
rukhsah 1 bahagian takhfif dan rukhsah
berserta contoh;
26

31. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
2 (e) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;
2.4.5 Kaedah terbitan (f) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Idha daqa (i) Idha daqa al-amr ittasa’a;
al-amr ittasa’a
(ii) Idha ittasa’a (ii) Idha ittasa’a al-amr daqa.
al-amr daqa
2.5 Al-‘Adah muhakkamah 6 Calon seharusnya dapat:
2.5.1 Pengertian kaedah dan 1 (a) menjelaskan pengertian kaedah,
huraian huraian, dan contoh;
2.5.2 Dalil kaedah 1 (b) mengemukakan dalil yang
berkaitan dengan kaedah al-‘adah
muhakkamah;
2.5.3 Bahagian al-‘adah 1 (c) mengenal pasti dan menghuraikan
bahagian al-‘adah dan contoh;
2.5.4 Syarat al-‘adah 1 (d) menjelaskan syarat al-‘adah yang
boleh menentukan hukum
2.5.5 Kaedah terbitan 2 (e) menjelaskan pengertian kaedah
terbitan, huraian, dan contoh;
(f) mengemukakan kaedah terbitan
dan mengaplikasikan dalam
masalah semasa berdasarkan
kaedah terbitan berikut:
(i) Isti’mal al-nas (i) Isti’mal al-nas hujjah yajib
hujjah yajib al-‘amal biha;
al-‘amal biha
(ii) Al-Ma’ruf ‘urfan (ii) Al-Ma’ruf ‘urfan ka
ka al-masyrut al-masyrut syartan;
syartan
(iii) Al-Ta’yin bi (iii) Al-Ta’yin bi al-‘urf ka
al-‘urf ka al-ta’yin bi al-nas;
al-ta’yin bi
al-nas
27

32. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
(iv) La yunkar (iv) La yunkar taghayyur
taghayyur al-ahkam bi taghayyur
al-ahkam bi al-azman;
taghayyur
al-azman
(v) Kullu ma warada (v) Kullu ma warada bihi
bihi al-syar’u al-syar’u mutlaqan wa la
mutlaqan wa la dabita lahu fihi wa la fi
dabita lahu fihi al-lughah, yurja’ fihi ila
wa la fi al- al-‘urf.
lughah, yurja’
fihi ila al-‘urf
28

33. Penggal Ketiga
Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam
A. Ayat Ahkam
1. Dalam bahagian ini, aspek kajian Ayat
Ahkam adalah seperti berikut:
(a) Asbab al-nuzul
(b) Munasabah al-ayat
(c) Syarh al-ayat secara ijmali dan
tafsili
(d) Maksud ungkapan ayat
(e) Istinbat hukum, dan
(f) Taujihat
2. Setiap ayat yang dikaji hendaklah
dikaitkan dengan aspek berikut:
(a) nas lain yang berkaitan
(b) realiti masyarakat masa kini
29

34. 30

35. 31

36. 32

37. 33

38. 34

39. 35

40. 36

41. 37

42. 38

43. 39

44. 40

45. 41

46. Waktu
Tajuk Hasil Pembelajaran
Pengajaran
B. Hadis Ahkam
1. Dalam bahagian ini, aspek kajian
Hadis Ahkam adalah seperti berikut:
(a) Asbab al-wurud (di mana yang
berkaitan)
(b) Syarh al-hadis secara ijmali dan
tafsili
(c) Maksud ungkapan hadis
(d) Istinbat hukum, dan
(e) Taujihat
2. Setiap hadis yang dikaji hendaklah
dikaitkan dengan aspek berikut:
(a) nas lain yang berkaitan
(b) realiti masyarakat masa kini
42

47. 43

48. 44

49. 45

50. 46

51. 47

52. 48

53. 49

54. 50

55. 51

56. 52

57. 53

58. 54

59. Kerja Kursus (Kerja Projek)
1 Pengenalan
Semua calon STPM sekolah kerajaan, sekolah bantuan kerajaan, sekolah swasta, dan calon
persendirian individu yang mengambil mata pelajaran Syariah wajib melaksanakan kerja projek
Syariah sebagai satu daripada komponen pentaksiran. Wajaran markah bagi kerja projek adalah
sebanyak 20%. Markah pentaksiran kerja projek diambil kira bersama-sama dengan markah
peperiksaan bagi tujuan penentuan markah keseluruhan dan penggredan. Panduan dan arahan
tugasan kerja projek akan diberikan melalui portal MPM http://www.mpm.edu.my. Kerja projek
adalah berkaitan dengan tajuk yang terdapat dalam sukatan pelajaran Syariah. Tema kerja projek
disediakan oleh Majlis Peperiksaan Malaysia.
2 Kerja projek dilaksanakan untuk menilai keupayaan calon dalam:
(a) Kemahiran kognitif, iaitu
(i) menggunakan pengetahuan dan kefahaman dalam bidang Pengajian Fiqh, Usul
Fiqh dan Kaedah Fiqh, Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam untuk memahami hukum
syarak;
(ii) mengistinbatkan hukum syarak daripada sumber yang disepakati atau yang tidak
disepakati bagi menyelesaikan masalah yang berbangkit;
(iii) mengaplikasikan Kaedah Fiqh dalam penentuan hukum;
(iv) membuat rumusan dan penilaian tentang isu dalam bidang Syariah;
(v) menganalisis isu yang berkaitan dengan Pengajian Fiqh, Usul Fiqh dan Kaedah
Fiqh;
(vi) mentafsir, mensintesis, dan merumus data dan maklumat tentang isu dan persoalan
semasa dalam bidang Syariah.
(b) Kemahiran manipulatif, iaitu
(i) mencerap, mengukur, dan mengumpul pelbagai jenis data dan maklumat sama ada
daripada sumber primer atau sumber sekunder;
(ii) menggunakan kaedah kajian perpustakaan dan kajian lapangan bagi menyiapkan
hasil kajian;
(iii) memproses dan menganalisis data.
(c) Kemahiran insaniah (soft skills), iaitu
(i) mahir berkomunikasi secara lisan dan tulisan dengan berkesan;
(ii) berupaya mengurus masa mengikut jadual kerja yang ditetapkan;
(iii) berupaya menyelesaikan masalah;
(iv) berupaya menghasilkan tugasan secara kreatif dan inovatif;
(v) mampu menjalankan kajian kuantitatif dan kualitatif secara saintifik;
(vi) boleh menjalankan kajian secara jujur, amanah, dan beretika;
(vii) berupaya meningkatkan keyakinan diri dan bermotivasi.
55

60. Skim Pentaksiran
Peperiksaan bagi mata pelajaran Syariah terdiri daripada empat kertas, iaitu kertas 1 (930/1), kertas 2
(930/2), kertas 3 (930/3), dan kertas 4 (930/4).
1 Kertas 930/1 (Pengajian Fiqh)
1.1 Kertas ini merupakan kertas peperiksaan pada penggal pertama. Kertas ini mengandungi
enam soalan. Soalan yang dikemukakan terdiri daripada tiga soalan daripada bahagian
muamalat dan munakahat, manakala tiga soalan lagi daripada bahagian mirath dan jenayah.
Calon dikehendaki menjawab empat soalan sahaja, iaitu dua soalan daripada bahagian
muamalat dan munakahat, manakala dua soalan lagi daripada bahagian mirath dan jenayah.
1.2 Kertas ini mempunyai 80 markah dengan wajaran sebanyak 26.67%, dan markah yang
diperuntukkan bagi setiap soalan ialah 20 markah.
1.3 Masa yang diperuntukkan bagi kertas ini ialah 2 jam.
2 Kertas 930/2 (Usul Fiqh dan Kaedah Fiqh)
2.1 Kertas ini merupakan kertas peperiksaan pada penggal kedua. Kertas ini mengandungi
enam soalan. Soalan yang dikemukakan terdiri daripada tiga soalan daripada bahagian usul
fiqh, dan tiga soalan daripada bahagian kaedah fiqh. Calon dikehendaki menjawab empat
soalan sahaja iaitu dua soalan daripada bahagian usul fiqh, dan dua soalan daripada
bahagian kaedah fiqh.
2.2 Kertas ini mempunyai 80 markah dengan wajaran sebanyak 26.67%, dan markah yang
diperuntukkan bagi setiap soalan ialah 20 markah.
2.3 Masa yang diperuntukkan bagi kertas ini ialah 2 jam.
3 Kertas 930/3 (Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam)
3.1 Kertas ini merupakan kertas peperiksaan pada penggal ketiga. Kertas ini mengandungi
enam soalan. Soalan yang dikemukakan terdiri daripada tiga soalan daripada bahagian
Ayat Ahkam, dan tiga soalan daripada bahagian Hadis Ahkam. Calon dikehendaki
menjawab empat soalan sahaja, iaitu dua soalan daripada bahagian Ayat Ahkam, dan dua
soalan daripada bahagian Hadis Ahkam.
3.2 Kertas ini mempunyai 80 markah dengan wajaran sebanyak 26.67%, dan markah yang
diperuntukkan bagi setiap soalan ialah 20 markah.
3.3 Masa yang diperuntukkan bagi kertas ini ialah 2 jam.
4 Kertas 930/4 (Kerja Kursus  Kerja Projek) Syariah
Kertas 930/4 adalah kerja kursus (kerja projek) yang wajib dilaksanakan oleh calon STPM
sekolah kerajaan, sekolah bantuan kerajaan, calon sekolah swasta, dan calon persendirian
individu. Kerja kursus (kerja projek) ini akan dilaksanakan pada penggal kedua dan menjadi
komponen pentaksiran penggal kedua. Calon mesti melaksanakan semua aspek berkaitan kerja
kursus (kerja projek) seperti yang telah ditetapkan oleh Majlis Peperiksaan Malaysia (MPM).
Pentaksiran bagi calon sekolah kerajaan dan sekolah bantuan kerajaan akan dijalankan oleh guru
sekolah. Bagi calon sekolah swasta dan calon persendirian individu, pentaksiran akan dijalankan
oleh pemeriksa yang dilantik oleh MPM.
56

61. Wajaran pentaksiran bagi komponen kerja kursus (kerja projek) ini adalah sebanyak 20% daripada
markah keseluruhan Kertas Syariah.
Rumusan tentang kertas, jenis soalan, bilangan soalan, masa peperiksaan, markah, dan wajaran adalah
seperti yang berikut:
Penggal Kod dan Markah
Jenis Ujian Masa Pentadbiran
Pengajian Nama Kertas (Wajaran)
Penggal 930/1 Ujian Bertulis 80 2 jam Pentaksiran
Pertama Syariah 1 (26.67%) berpusat
Bahagian A: Muamalat 40
dan Munakahat
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan
Bahagian B: Mirath dan 40
Jenayah
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan
Penggal 930/2 Ujian Bertulis 80 2 jam Pentaksiran
Kedua Syariah 2 (26.67%) berpusat
Bahagian A: Usul Fiqh 40
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan
Bahagian B: Kaedah Fiqh 40
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan
57

62. Penggal Kod dan Markah
Jenis Ujian Masa Pentadbiran
Pengajian Nama Kertas (Wajaran)
930/4 Kerja Kursus 60 Sepanjang Pentaksiran
Syariah 4 (Kerja Projek) (20%) penggal berasaskan
kedua sekolah bagi
Pilih satu tema daripada dua calon sekolah
tema yang diberikan dan kerajaan dan
hasilkan satu tugasan calon sekolah
daripada tema yang dipilih. bantuan
kerajaan.
Tugasan daripada mana-
mana tajuk sama ada
Pentaksiran
daripada penggal pertama
oleh pemeriksa
atau penggal kedua.
yang dilantik
bagi calon
sekolah swasta
dan calon
persendirian
individu.
Penggal 930/3 Ujian Bertulis 80 2 jam Pentaksiran
Ketiga Syariah 3 (26.67%) berpusat
Bahagian A: Ayat Ahkam 40
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan
Bahagian B: Hadis Ahkam 40
Soalan esei
3 soalan diberikan
Jawab 2 soalan daripada
3 soalan
58

63. Pemerihalan Prestasi
Gred A
 Calon menggunakan pengetahuan dan kefahaman yang menyeluruh dan mendalam dalam bidang
Pengajian Fiqh, Usul Fiqh, Kaedah Fiqh, Ayat Ahkam, dan Hadis Ahkam untuk memahami
hukum syarak.
 Calon mengemukakan hujah dan dalil dengan sempurna dan tepat secara naqli dan aqli.
 Calon mengistinbatkan hukum syarak daripada sumbernya bagi menyelesaikan masalah yang asas
dan kompleks.
 Calon mengaplikasikan semua prinsip, konsep, dan kaedah yang diperoleh dalam bidang Syariah
bagi menentukan hukum syarak.
 Calon membuat rumusan dan penilaian yang tepat tentang sesuatu isu dalam bidang Syariah.
 Calon menghubungkaitkan sesuatu isu hukum dengan nas al-Quran dan al-Hadis secara tepat.
 Calon mentafsir dan menganalisis secara komprehensif Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam dengan
sesuatu yang berlaku dalam masyarakat.
Gred C
 Calon menggunakan pengetahuan dan kefahaman yang asas dalam bidang Pengajian Fiqh, Usul
Fiqh, Kaedah Fiqh, Ayat Ahkam, dan Hadis Ahkam untuk memahami hukum syarak.
 Calon mengemukakan sebahagian hujah dan dalil secara naqli dan aqli.
 Calon mengistinbatkan hukum syarak daripada sumbernya bagi menyelesaikan masalah yang
asas.
 Calon mengaplikasikan sesetengah prinsip, konsep, dan kaedah yang diperoleh dalam bidang
Syariah bagi menentukan hukum syarak.
 Calon membuat rumusan dan penilaian kurang tepat tentang sesuatu isu dalam bidang Syariah.
 Calon menghubungkaitkan sebahagian isu hukum dengan nas al-Quran dan al-Hadis.
 Calon mentafsir dan menganalisis secara terhad Ayat Ahkam dan Hadis Ahkam dengan sesuatu
yang berlaku dalam masyarakat.
59

64. GLOSARI
Bil. Istilah Huraian Istilah
1. Al-Ijarah thumma al-bay’ Sewa kemudian beli, iaitu akad ijarah yang disusuli
dengan akad jual beli apabila tamat tempoh sewaan.
2. Asbab al-nuzul Sebab penurunan ayat al-Quran, iaitu sesuatu peristiwa
atau persoalan yang menyebabkan turunnya sesuatu
ayat. Namun begitu, tidak semua ayat mempunyai
sebab nuzul.
3. Asbab al-wurud Sebab lahirnya ungkapan sabda Nabi SAW, iaitu
perkara yang berkait secara langsung atau tidak
langsung yang membawa kepada ungkapan sabda Nabi
SAW tentang sesuatu perkara.
4. Bay’ bithaman ajil Jual beli dengan harga tangguh atau dengan harga
ansuran, iaitu menjual sesuatu dengan disegerakan
penyerahan barang yang dijual kepada pembeli dan
ditangguhkan bayaran harganya sehingga ke satu masa
yang ditetapkan atau dengan bayaran beransur-ansur.
5. Bay’ fuduli Jual beli hak kepunyaan orang lain tanpa mendapat
keizinan pemiliknya terlebih dahulu.
6. Bay’ inah Jual beli antara penjual dengan pembeli, di mana
penjual menjual hartanya kepada pembeli pada harga
tunai dan disusuli dengan pembelian semula oleh
penjual dengan harga tangguh yang lebih tinggi atau
sebaliknya.
7. Bay’ istisna’ Jual beli secara tempahan bagi sesuatu barang mengikut
spesifikasi harga, barang, kaedah pembayaran dan
penyerahan barang yang dipersetujui oleh kedua-dua
pihak semasa majlis akad.
8. Bay’ mu’atah Jual beli secara serah-menyerah/unjuk-mengunjuk
tanpa lafaz akad.
9. Bay’ murabahah Jual beli dengan menjelaskan harga modal berserta
keuntungan yang dipersetujui oleh penjual dan pembeli.
10. Bay’ salam Jual beli secara pesanan bagi sesuatu barang yang
dijelaskan sifat, kadar, dan jenisnya, sementara harga
barang dibayar secara tunai semasa akad dan
penyerahan barang dibuat pada suatu masa yang
ditetapkan.
11. Bay’ urbun Jual beli yang didahulukan dengan cengkeram/deposit
yang diberikan kepada penjual.
12. Dalalah qat’iyyah Pendalilan secara muktamad/pasti
60