1. KAPITULLI 3
T
E S T
– MJEDISI
SEKSIONI I – E
I LEHTË
1
I LEHTË
2
I LEHTË
3
I LEHTË
4
FINANCIAR:
I LEHTË
I LEHTË
6
7
1
E
INTERESIT
DHE
TATIMET
VËRTETË OSE E GABUAR
Ndërmjetësit financiarë
Nëse firma A nuk zotëron aktive të saj, por thjesht pranon kursime të individëve dhe i investon ata
në aktive financiarë të emetuar nga firma apo individë të tjerë, atëherë firma A është një
ndërmjetës financiar.

E vërtetë

E gabuar
Transaksionet e tregut aksioner
Një nga funksionet e specialistëve (tregtarëve) në NYSE 1 është lehtësimi i tregtimit duke mbajtur një
inventar (rezervë) aksionesh në të cilët ata janë të specializuar. Gjithashtu, ata ndryshojnë çmimet e
kërkuar dhe të ofruar të letrave me vlerë për të balancuar kërkesën me ofertën.

E vërtetë

E gabuar
Transaksionet e tregut aksioner
Nëse një investitor individual blen dhe shet aksione ekzistues përmes një tregtari të bursës, atëherë
veprime të tillë janë transaksione të tregut primar.

E vërtetë

E gabuar
Transaksionet e tregut aksioner
Kohët e fundit, Koorporata Hal publikoi shitjen e 2.5 milionë aksioneve të rinj, të emetuar me çmimin
$21 për aksion. Hal ia shiti aksionet bankierëve investues, të cilët nga ana e tyre ia shitën ata
investitorëve individualë dhe atyre institucionalë. Një transaksion i tillë thuhet se është një
transaksion i tregut primar.

5
TREGJET, INSTITUCIONET, NORMAT
E vërtetë

E gabuar
Normat e interesit
Norma nominale e interesit përkufizohet si shuma e normës nominale të kthimit të lirë nga risku dhe
normës së pritur të inflacionit.

E vërtetë

E gabuar
Normat e interesit
Nëse Banka Qendrore kufizon ofertën monetare, kur faktorët e tjerë mbahen të pandryshuar, normat
afatshkurtra të interesit do të rriten dhe kjo rritje mund të jetë më e madhe sesa rritja e normave
të interesit në tregun e kapitaleve.

E vërtetë

Normat e interesit
New York Stock Exchange (Bursa Aksionere e New York-ut)
- 29 -
E gabuar

2. I LEHTË
MJEDISI FINANCIAR: TREGJET, INSTITUCIONET, NORMAT E INTERESIT DHE TATIMET
I LEHTË
8
I LEHTË
9
I LEHTË
10
I LEHTË
11
I LEHTË
12
I LEHTË
13
I LEHTË
14
Norma nominale e interesit përkufizohet si e barabartë me normën reale të lirë nga risku, plus një
prim inflacioni, plus një prim risku mosshlyerjeje, plus një prim likuiditeti, plus një prim risku
maturiteti.

E vërtetë

E gabuar
Normat e interesit
Normat afatgjata të interesit reflektojnë pritjet për inflacionin e ardhshëm. Në të kaluarën inflacioni
ka ndryshuar shumë nga viti në vit dhe si rrjedhim normat afatgjata të interesit pritet të luhaten më
shumë sesa ato afatshkurtra.

E vërtetë

E gabuar
Normat e kthimit ekuilibër
Ekuilibri i tregut mund të përkufizohet si çmimi tek i cili kërkesa dhe oferta barazojnë njëra-tjetrën.
Megjithatë, që të ekzistojë ekuilibri në tregun aksioner duhet që normat e kërkuara dhe ato të
realizuara të kthimit të jenë edhe ato të barabarta midis tyre.

E vërtetë

E gabuar
Struktura kohore e normave të interesit
Struktura kohore e normave të interesit mund të përkufizohet si marrëdhënia ndërmjet normave të
interesit dhe maturitetit për letra me vlerë të ngjashme mes tyre.

E vërtetë

E gabuar
Kurba e kthimit
Kurba të sheshta kthimi ose me pjerrësi negative (ndoshta të mysëta) ndeshen shpesh përgjatë ose
afër pikut të aktivitetit të biznesit.

E vërtetë

E gabuar
Kurbat e kthimit
Kurba e kthimit është me pjerrësi pozitive ose normale (e sheshtë) nëse normat afatshkurtra të
interesit janë më të larta sesa normat afatgjata.

E vërtetë

E gabuar
Teoritë e strukturës kohore
Teoria e pritjeve pohon se struktura kohore e normave të interesit bazohet në pritjet e normave të
ardhshme të inflacionit.

E vërtetë

E gabuar
E ardhura nga dividenti
Sipas sistemit tatimor në fuqi, kur investitorët paguajnë tatim mbi të ardhurat nga dividentët, ata
janë subjekt i tatimit të dyfishtë.

E vërtetë

- 30 -
E gabuar

3. KAPITULLI 3
I LEHTË
15
I LEHTË
16
I LEHTË
17
MESATAR
18
MESATAR
19
MESATAR
20
MESATAR
21
22
E ardhura nga interesi
Fakti që një pjesë e të ardhurës nga interesi që përfitohet (arkëtohet) nga një koorporatë,
përjashtohet nga e ardhura e tatueshme, ka inkurajuar firmat të përdorin relativisht më tepër
financim me borxh sesa financim me kapital të vet.

E vërtetë

E gabuar
Shpenzimi i interesit
Nëse ligji tatimor thotë se për çdo $1,00 të paguar si interes nga koorporata, $0,50 trajtohet si
shpenzim i zbritshëm nga tatimi, ky ligj i inkurajon kompanitë për të përdorur më tepër financim me
borxh nga sa ato kryejnë aktualisht, ceteris paribus.

E vërtetë

E gabuar
Shpenzimet e interesit dhe dividentët
Interesi dhe dividentët e paguar nga një koorporatë konsiderohen si shpenzime operative të
zbritshme nga tatimi, meqënëse ato ulin detyrimin tatimor të firmës.

E vërtetë

E gabuar
Struktura kohore e normave të interesit
Supozojmë se firma juaj duhet të grumbullojë kapital në mënyrë urgjente dhe për këtë ka zgjedhur
financimin me borxh. Nëse besoni se ekonomia është në pikun e një bumi dhe po hyn në reçesion, firma
juaj do të jetë ndoshta në një pozicion më të mirë nëse emeton borxh afatgjatë në vend të borxhit
afatshkurtër.

E vërtetë

E gabuar
Struktura kohore e normave të interesit
Nëse keni informacion se reçesioni po mbaron, ekonomia po hyn në një bum dhe firma juaj ka nevojë të
huazojë para, duhet ndoshta të emetoni borxh afatgjatë në vend të borxhit afatshkurtër.

E vërtetë

E gabuar
Teoritë e strukturës kohore
Dy arsyet që pjesa më e madhe e ekspertëve japin për ekzistencën e një primi pozitiv risku të
maturitetit janë: (1) investitorët supozohet të jenë kundërshtarë të riskut, dhe (2) investitorët
preferojnë të japin hua në afat të gjatë, ndërkohë që firmat preferojnë të marrin hua në afat të
shkurtër.

E vërtetë

E gabuar
Teoritë e strukturës kohore
Teoria e segmentimit të tregut lidhur me strukturën kohore është, në thelb, teoria e pritjeve duke i
shtuar një prim risku maturiteti.

E vërtetë

Teoritë e strukturës kohore
- 31 -
E gabuar

4. MESATAR
MJEDISI FINANCIAR: TREGJET, INSTITUCIONET, NORMAT E INTERESIT DHE TATIMET
MESATAR
23
Nëse teoria e preferencës për likuiditetin lidhur me strukturën kohore është e saktë, do të pritej që
madhësia e primit të riskut të maturimit te rritej me maturitetin. Si rrjedhim, mund të shohim një
kurbë me pjerrësi rritëse, megjithëse normat e ardhshme afatshkurtra të interesit pritet të bien.

MESATAR
MESATAR
25
MESATAR
26

MESATAR
E vërtetë

E gabuar
E vërtetë

E gabuar
Shpenzimet e interesit dhe dividentët
Interesi i paguar nga koorporata është një shpenzim i zbritshëm nga tatimi, por dividentët nuk janë të
tillë. Ky trajtim i borxhit, duke i mbajtur faktorët e tjerë të pandryshuar, priret të inkurajojë
përdorimin e financimit me borxh nga koorporatat.

E vërtetë

E gabuar
Kurba e kthimit
Supozojmë se po merrni në konsideratë themelimin e një firme të re të quajtur University Assistance
Company (UAC). UAC do të sigurojë fonde në tregun afatshkurtër të parasë dhe do të nënshkruajë
hua hipotekare afatgjata për studentët, në mënyrë që ata të blejnë apartamente në vend që t’i marrin
ata me qera. Një kurbë kthimi me pjerrësi rënëse, nëse është mbizotëruese gjatë kohës, do të ishte
më e mira për UAC.
E vërtetë

E gabuar
Kurba e kthimit
Supozojmë se institucioneve financiarë të depozitave dhe kredive iu kërkohet nga ligji të japin kredi
afatgjata hipotekare me një normë fikse interesi, por në të njëjtën kohë ato kufizohen lidhur me
burimet e tyre të kapitalit, përsa i përket depozitave që mund të tërhiqen me të parë. Sipas këtyre
kushteve, këta institucione financiarë duhet të preferojnë një kurbë kthimi “normale” kundrejt një
kurbe të anasjellë.

28
E gabuar
Teoritë e strukturës kohore
Ekzistenca e një kurbe kthimi me pjerrësi pozitive vërteton që teoria e preferencës së likuiditetit
është e saktë, meqënëse një kurbë me pjerrësi rritëse implikon në mënyrë të domosdoshme faktin që
firmat duhet të ofrojnë një prim risku maturiteti më qëllim që t’i nxisin investitorët të japin hua për
periudha afatgjata.

27

Teoritë e strukturës kohore
Një investitor me horizont investues 6-vjeçar beson se normat e interesit përcaktohen vetëm nga
pritjet për normat e ardhshme (që do të thotë se ky investitor beson në teorinë e pritjeve). Ky
investitor duhet të shpresojë të fitojë të njëjtën normë kthimi për horizontin kohor 6-vjeçar nëse
ai/ajo blen një obligacion 6-vjeçar tani ose një obligacion 3-vjeçar tani dhe një obligacion tjetër 3vjeçar pas tre vjetësh. (injoroni kostot e transaksionit)

24
E vërtetë
E vërtetë

Të ardhurat kapitale
- 32 -
E gabuar

5. MESATAR
KAPITULLI 3
Me qëllim që të shmangin tatimin e dyfishtë dhe për të eleminuar normat e tatimit të aplikuara shpesh
mbi të ardhurat kapitale, aksionerët preferojnë që koorporatat të paguajnë dividentë në vend që t’i
mbajnë fitimet dhe t’i riinvestojnë ato në biznes. Si rrjedhim, fitimet duhet të mbahen vetëm nëse
firmës i nevojitet domosdoshmërisht kapital dhe ka vështirësi në grumbullimin e tij nga burime jashtë
firmës.

SEKSIONI II – PYETJE
I LEHTË
29
I LEHTË
30
I LEHTË
31
I LEHTË

E gabuar
ME ZGJEDHJE (KONCEPTUALE)
Tregjet financiarë
NYSE është:



Treg sekondar
Treg i organizuar ankandi
Treg mbi banak


Përgjigjet (a) dhe (b) janë të sakta
Përgjithet (b) dhe (c) janë të sakta
Tregjet e parasë
Tregjet e parasë shërbejnë për:



Këmbimin e valutës së huaj
Kreditë konsumatore
Aksionet e koorporatave


Obligacionet afatgjatë
Huatë afatshkurtra
Transaksionet financiare
Sapo keni blerë aksione të Fondit Afatgjatë Obligacionar Hi-Tech, një kompani investuese me fund të
hapur, e cila investon në obligacione afatgjatë të koorporatave. Blerja juaj konsiston në:



32
E vërtetë
Transferim direkt fondesh

Transferim indirekt përmes një bankieri investues
Transferim indirekt përmes një ndërmjetësi
financiar

Transaksion të tregut
parasë
Të gjithë të mësipërmit
të
Risku dhe kthimi
Xhaxhai juaj do të donte të kufizonte riskun e tij të normës së interesit dhe atë të mosshlyerjes, por
i pëlqen ende të investojë në obligacione të koorporatave. Cili nga obligacionet e listuar më poshtë
përmbush kriteret e xhaxhait tuaj?





Obligacion
Obligacion
Obligacion
Obligacion
Obligacion
i rendit AAA me maturitet 10-vjeçar
i rendit AAA me maturitet 5-vjeçar
i përjetshëm i rendit BBB
i rendit BBB me maturitet 5-vjeçar
i përjetshëm i rendit BBB me maturitet 10-vjeçar
- 33 -

6. MJEDISI FINANCIAR: TREGJET, INSTITUCIONET, NORMAT E INTERESIT DHE TATIMET
33
Kurba e kthimit
Nëse kurba e kthimit është me pjerrësi negative, cili është kthimi në maturim i një obligacioni kupon
thesari me maturitet 10-vjeçar, kundrejt kthimit të obligacionit të thesarit 1-vjeçar?
I LEHTË





34
Kurba e kthimit
Një kurbë inverse kthimi:

I LEHTË




I LEHTË
35
Ekziston kur normat afatshkurtra të interesit tejkalojnë ato afatgjata
Ekziston kur normat afatgjata të interesit tejkalojnë ato afatshkurtra
Përfaqëson “strukturën kohore normale”
Nënkupton që investitorët mund të marrin kthime më të lartë duke investuar në obligacione dhe
jo në aksione.
Nënkupton që investitorët mund të marrin kthime më të lartë duke investuar në aksione dhe jo
në obligacione.
Teoritë e strukturës kohore
Nëse teoria e pritjeve të strukturës kohore të normave të interesit është e saktë, nëse teoritë e
tjera të strukturës kohore janë të gabuara dhe ne hasim një kurbë kthimi me pjerrësi pozitive, cili nga
pohimet në vijim është i saktë?





36
Kthimi nga obligacioni 10-vjeçar është më i ulët sesa kthimi nga obligacioni 1-vjeçar
Kthimi nga obligacioni 10-vjeçar do të jetë gjithnjë më i lartë sesa kthimi nga obligacioni 1vjeçar për shkak të primeve të maturimit.
Është e pamundur të dilet në një konkluzion pa njohur më parë normat në kupon të
obligacioneve.
Kthimet nga dy obligacionet janë të barabartë.
Është e pamundur të dilet në një konkluzion pa njohur risqet relativë të dy obligacioneve.
Investitorët shpresojnë që normat afatshkurtra të interesit të jenë konstante gjatë kohës
Investitorët shpresojnë që normat afatshkurtra të interesit të rriten në të ardhmen
Investitorët shpresojnë që normat afatshkurtra të interesit të bien në të ardhmen
Është e pamundur të arrihet në një konkluzion për sa kohë nuk dimë nëse investitorët kërkojnë
një prim pozitiv apo negativ për riskun e maturitetit
Primi i riskut të maturimit duhet të jetë pozitiv
Tatimi mbi të ardhurat personale
- 34 -

7. KAPITULLI 3
Cilin nga efektet në vijim karakterizon sistemi aktual tatimor?

I LEHTË




37
Tatimi dhe financimi
Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?

I LEHTË




38
I LEHTË




Siguron një reduktim të tatimit kur shitet një aktiv
Nëse llogaritet saktë, ajo barazon vlerën kontabël të aktivit
Është një përfitim tatimor që bazohet në çmimin e blerjes së aktivit dhe përqindjes së shumës
së kredituar
Siguron një reduktim në të ardhurën e tatueshme, meqënëse redukton tatimin e paguar
Të gjithë pohimet e mësipërm janë të vërtetë
Mbartje prapa, mbartje përpara
Një humbje që përjetohet nga një koorporatë:


I LEHTË
Indeksimi i kategorive tatimore redukton shkallën e lëvizjes ndërmjet këtyre kategorive
Obligacionet e emetuar nga Bashkia e Tiranës do të kenë një normë më të ulët interesi sesa
obligacionet me risk dhe maturitet të njëjtë të emetuar nga një koorporatë private e tillë si
Deka Co.
Sistemi aktual tatimor priret t’i inkurajojë koorporatat drejt financimit me borxh në vend të
emetimit të aksioneve
Sistemi aktual tatimor inkurajon menaxherët e koorporatave që gjenden me tepricë arke t’i
investojnë këto teprica në aksione dhe jo në obligacione. Megjithatë, faktorë të tjerë mund të
kompesojnë konsideratat tatimore
Të gjithë pohimet e mësipërm janë të vërtetë
Taksa kredituese e investimit
Kur miratohet nga Parlamenti, taksa e kredimit të investimit:

39
Favorizon dividentët sepse nuk ekziston tatim mbi kapitalin për dividentët
Nuk favorizon të ardhurën nga kapitali, sepse tatimi duhet të paguhet kur rritet vlera e
kapitalit të vet, pavarësisht nga fakti nëse aksioni është shitur apo jo
Favorizon të ardhurën nga kapitali, sepse tatimi nuk duhet paguar deri në momentin që shitet
aksioni
Nuk favorizon dividentët apo të ardhurën kapitale për pjesën më të madhe të njerëzve, sepse
njerëz të ndryshëm i përkasin kategorive të ndryshme tatimore
Favorizon dividentët meqënëse dividentët janë të zbritshëm nga tatimi për koorporatën që
paguan, ndërkohë që fitimet e pashpërndarë, të cilët prodhojnë të ardhurën nga kapitali, nuk
janë të zbritshëm nga tatimi.



Duhet të mbartet përpara derisa kompania të përjetojë humbje dy vjet rresht
Mund të mbartet prapa 3 vjet dhe më pas të mbartet përpara 15 vjet nga momenti i humbjes
Mund të mbartet prapa 5 vjet dhe përpara 3 vjet
Nuk mund të përdoret për të reduktuar tatimet e viteve të tjerë, përveçse kur merret leje e
posaçme nga IRS
Mund të mbartet prapa 3 vjet ose përpara 10 vjet, në varësi të faktit se cila alternativë është
më me avantazh për firmën
- 35 -

8. MJEDISI FINANCIAR: TREGJET, INSTITUCIONET, NORMAT E INTERESIT DHE TATIMET
MESATAR
40
Transaksionet e letrave me vlerë
Nëse Banka Qendrore shet 50 miliardë lekë në formën e bonove afatshkurtra të thesarit, kur
faktorët e tjerë mbahen të pandryshuar, çfarë ndikimi pritet të ketë një veprim i tillë mbi çmimet e
letrave me vlerë dhe normat afatshkurtra të interesit?





MESATAR
41
Normat e interesit
Gjatë këtij viti, normat e interesit të obligacioneve afatgjatë qeveritarë dhe koorporativë kanë qenë si
vijon:
Obligacionet
e = 6,2%
thesarit
Obligacionet AAA
= 7,0%
Obligacionet A
= 7,9%
Obligacionet BBB
= 8,5%
Diferencat e normave ndërmjet këtyre emetimeve janë shkaktuar kryesisht prej:



42
MESATAR
Dallimeve në inflacion
Dallimeve në riskun e mosshlyerjes
Dy përgjigjet e mësipërme janë të dyja të sakta


Dallimeve në riskun e maturitetit
Efekteve tatimorë
Kurba e kthimit
Supozojmë se kurba aktuale e kthimit është me pjerrësi pozitive ose e sheshtë. Kjo nënkupton që:

43
Çmimet dhe normat e interesit do të rriten
Çmimet dhe normat e interesit do të bien
Çmimet do të rriten dhe normat e interesit do të bien
Çmimet do të bien dhe normat e interesit do të rriten
Nuk do të ketë ndryshim as në çmime dhe as në norma interesi




Normat afatshkurtra të interesit janë më të luhatshme sesa ato afatgjata
Inflacioni pritet të bjerë në të ardhmen
Ekonomia është në kulmin e ciklit të biznesit
Obligacionet afatgjatë janë një investim më i mirë sesa obligacionet afatshkurtër
Asnjë nga pohimet e mësipërm nuk është domosdoshmërisht i lidhur me kurbën e dhënë të
kthimit
Konceptet e normës së interesit
- 36 -

9. KAPITULLI 3
Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?

MESATAR




MESATAR
44
Organizimi i biznesit
R.M, i cili ka pasuri dhe të ardhura të konsiderueshme, po shqyrton mundësinë e hapjes së një biznesi
të ri në fushën e menaxhimit të mbetjeve kimike. Ai do të jetë pronar i vetëm. Biznesi do të ketë një
shkallë relativisht të lartë risku dhe pritet që firma të përjetojë humbje në vitet e parë të aktivitetit.
Megjithatë, parashikimet për rritje dhe të ardhura pozitive duken të mira dhe R.M shpreson të
realizojë flukse arke të konsiderueshëm nga dividentët që firma do të paguajë me kalimin e kohës. Cila
nga format ligjore të biznesit i përshtatet më mirë nevojave të tij?





MESATAR
45
Pronësia e vetme, për shkak të lehtësisë së themelimit
Koorporatë e rregullt, për shkak të përgjegjësisë së kufizuar
Bashkëpronësi, nëse atij do t’i duhet kapital shtesë
Koorporatë “S” për të përfituar nga avantazhet tatimorë dhe për të siguruar përgjegjësi të
kufizuar
Në këtë rast, format e ndryshme të organizimit të biznesit duken njëlloj të dëshirueshme
Kthimet pas tatimit
Kompania “Deka. Co” mund të: (1) ndërtojë një fabrikë të re e cila do të gjenerojë një kthim përpara
tatimit në masën 11%, ose (2) investojë këta fonde në aksione të preferuar të FPL, që do t’i sjellë
kompanisë një kthim përpara tatimit në masën 9%, e gjitha në formën e dividentëve. Supozojmë se
norma marxhinale e tatimit që aplikohet mbi “Deka Co.” është 25% dhe 70% e dividentëve të marrë
përjashtohet nga e ardhura e tatueshme. Nëse projekti i ndërtimit të fabrikës është i ndashëm në
pjesë të vogla dhe nëse dy investimet janë njësoj riskozë, cili kombinim i këtyre dy mundësive do të
maksimizojë kthimin efektiv të “Deka Co.”?



46
Primet e maturitetit që fiksohen mbi normat e interesit të letrave me vlerë qeveritare lidhen
kryesisht me faktin se mundësia e mosshlyerjes është më e lartë në obligacionet afatgjatë sesa
në ata afatshkurtër
Norma e riinvestimit është më e ulët për obligacionet afatgjatë sesa ata afatshkurtër, kur
faktorët e tjerë mbahen konstantë
Sipas teorisë së segmentimit të tregut për strukturën kohore të normave të interesit
normalisht duhet të pritet që kurba e kthimit të ketë pjerrësi negative
Teoria e pritjeve për strukturën kohore të normave të interesit pohon që huamarrësit
preferojnë përgjithësisht të marrin hua për periudha afatgjata, ndërkohë që kursimtarët
preferojnë përgjithësisht të japin hua për periudha afatshkurtra dhe si rezultat i kësaj kurba e
kthimit është zakonisht me pjerrësi pozitive
Nëse primi i riskut të maturimit është zero dhe norma e inflacionit pritet të bjerë në të
ardhmen, atëherë kurba e kthimit për letrat me vlerë qeveritare pritet të jetë me pjerrësi
pozitive, kur faktorët e tjerë mbahen të pandryshuar
Të gjithë fondet në projektin e fabrikës
Të gjithë fondet në aksionin e preferuar të FLP
50% në secilin
Organizimi i firmës
- 37 -


60% në FLP; 40% në projekt
60% në projekt; 40% në FLP

10. MJEDISI FINANCIAR: TREGJET, INSTITUCIONET, NORMAT E INTERESIT DHE TATIMET
Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?

MESATAR




47
Struktura kohore
Cili nga pohimet në vijim është më i sakti?


I VËSHTIRË
Për shkak të përgjegjësisë së kufizuar, jetës së pakufizuar dhe lehtësisë në transferimin e
pronësisë, pjesa më e madhe e bizneseve amerikanë (si numër biznesesh) janë të organizuar si
koorporatë
Pjesa më e madhe e bizneseve (për nga numri dhe shitjet totale në dollarë) janë të organizuar
në formën e pronësisë së vetme ose bashkëpronësisë për shkak të lehtësisë së themelimit dhe
operimit të këtyre formave ndaj koorporatës. Megjithatë, nëse biznesi zgjerohet shumë, është
më me avantazh ta konvertosh atë në një koorporatë, kryesisht sepse koorporatat kanë
avantazhe tatimorë të rëndësishëm kundrejt pronësisë së vetme ose partneritetit
Për një kompani të madhe (e ardhura e tatueshme e së cilës tejkalon $1 milion), situata
tatimore, në përgjithësi, favorizon organizimin në formën e pronësisë së vetme ose
bashkëpronësisë, madje deri diku edhe në formën e koorporatës “S”, por jo koorporatën e
rregullt. Megjithatë, konsideratat ligjore që lidhen me transferimin e pronësisë dhe
përgjegjësinë e kufizuar kompesojnë (balancojnë) situatën tatimore, duke rezultuar në faktin
që shumë biznese (matur nga shitjet në dollarë) organizohen në formën e koorporatës.
Në situatën tipike, norma mesatare e tatimit për një taksapagues është nën normën marxhinale
të tij/saj. Megjithatë, ekziston një diapazon të ardhurash brenda të cilit norma mesatare
tejkalon normën marxhinale
Dy pohimet e fundit janë të saktë



Nëse ekzistojnë tregje të ndryshëm për obligacionet afatshkurtër dhe afatgjatë, por
huadhënësit dhe huamarrësit mund të lëvizin lirisht ndërmjet tregjeve, (1) teoria e segmentimit
të tregut nuk mund të jetë në të vërtetë një përcaktues i rëndësishëm i kurbës së kthimit, dhe
(2) primet e riskut të maturitetit nuk mund të jenë domethënës
Meqënëse primi i riskut të mosshlyerjes dhe primi i likuiditetit janë të dy zero për bonot e
thesarit, kurba e kthimit për këto bono ndikohet më tepër nga inflacioni i pritur sesa kurbat e
kthimit për obligacionet koorporativë, që do të thotë se mund të jemi të sigurtë se një
përqindje e caktuar e inflacionit të pritur ndikon më tepër pjerrësinë e kurbës së kthimit për
bonot sesa atë për borxhin e koorporatës
Sipas teorisë së segmentimit të tregut, investitorët preferojnë të blejnë borxh (japin hua) me
maturim afatshkurtër. Si rrjedhim, konkluzioni thelbësor që nxirret nga kjo teori është fakti se
kurbat e kthimit duhet normalisht të kenë pjerrësi pozitive
Është teorikisht e mundur për kurbën e interesit të ketë një pjerrësi rënëse dhe ka patur raste
kur janë vënë re pjerrësi të tilla (negative). Të tilla situata janë shkaktuar ndoshta nga
preferencat për likuiditet të konsumatorëve
Kurbat e interesit për obligacionet qeveritarë dhe ata koorporativë mund të ndërtohen me të
dhëna që gjenden në treg. Nëse kurbat e kthimit për disa kompani do të vizatoheshin në një
grafik sëbashku me kurbën e kthimit për letrat me vlerë qeveritare, kompanitë me primin më të
madh të maturitetit dhe likuiditetit do të kishin kurbën më të lartë të kthimit
SEKSIONI III – PYETJE
ME ZGJEDHJE (PROBLEMA)
- 38 -

11. KAPITULLI 3
I LEHTË
48
Normat e pritura të interesit
Supozojmë se jemi në kushtet e teorisë së pritjeve dhe primet e riskut të maturitetit dhe likuiditetit
janë zero. Nëse norma vjetore e interesit për një obligacion qeveritar 2-vjeçar është 10,5% dhe
norma e një obligacioni qeveritar 1-vjeçar është 12%, cilën normë interesi duhet të prisni për një
obligacion qeveritar 1-vjeçar pas një viti?


I LEHTË
49
I LEHTË
I LEHTË
52

10,0%
10,5%

11,0%
k* = norma reale e lirë nga risku = 3%
Primi i riskut të maturimit për obligacionin qeveritar 10-vjeçar = 2%. Është zero për obligacionet 1vjeçarë dhe ekziston një lidhje lineare.
Primi i riskut të mosshlyerjes për obligacionet 10-vjeçarë të rangut AAA = 1,5%
Primi i likuiditetit = 0%
Norma korrente e interesit për bonot 1-vjeçare të thesarit = 8,5%

51

Norma e inflacionit
Në bazë të të dhënave në vijim, gjeni normën e pritur të inflacionit përgjatë vitit tjetër.

50
9,0%
9,5%
3,5%
4,5%
5,5%
6,5%



7,5%
Inflacioni mesatar
Supozojmë se normat e pritura të inflacionit për 5 vitet e ardhshëm janë respektivisht 4%, 7%, 10%,
8% dhe 6%. Cila është norma e pritur e inflacionit për këtë periudhë 5-vjeçare?


6,5%
7,5%
6,0%
7,0%



8,0%
Inflacioni mesatar
Supozojmë se normat e pritura të inflacionit për 5 vitet e ardhshëm janë respektivisht 5%, 6%, 9%,
13% dhe 12%. Cila është norma e pritur e inflacionit për këtë periudhë 5-vjeçare?


6%
7%


8%
9%
Tatimi mbi koorporatën
- 39 -

10%

12. MJEDISI FINANCIAR: TREGJET, INSTITUCIONET, NORMAT E INTERESIT DHE TATIMET
Koorporata juaj siguron flukset e arkës në vijim:
E ardhura operative
I LEHTË
Interesi i përfituar
Interesi i paguar
Dividentët
e
përfituar
Dividentët e paguar
$250.00
0
10.000
45.000
20.000
50.000
Nëse norma e aplikueshme e tatimit është 40% dhe nëse 70% e dividentëve të përfituar përjshtohen
nga tatimet, cili është detyrimi tatimor i koorporatës?
$74.000
$88.400


I LEHTË
53

I LEHTË
$91.600

6,36%
7,36%
12,19%
13,01%



14,37%
Kthimet pas tatimit
Sa është kthimi pas tatimit që një koorporatë, me një normë marxhinale tatimi prej 34%, do të marrë
nga një aksion i preferuar i blerë me vlerë nominale që ka një normë në kupon 12%, duke supozuar se
70% e dividentit përjashtohet nga tatimi?


11,03%
10,78%


7,31%
6,48%

5,52%
Normat e interesit
Jepen të dhënat në vijim:
k* = norma reale e lirë nga risku
Primi konstant i inflacionit
Primi i riskut të maturimit
Primi i riskut të mosshlyerjes për obligacionet AAA
Primi i likuiditetit për obligacionet afatgjatë të
thesarit
MESATAR
55

Kthimet pas tatimit
Nëse jeni një investitor koorporativ që paguani një normë marxhinale tatimi prej 34%, kur 70% e
dividentëve janë të përjashtueshëm nga tatimi, cili do të ishte kthimi juaj pas tatimit për aksionin e
preferuar që siguron një kthim 16% përpara tatimit?

54
$106.500
$100.000

=
=
=
=
=
4%
7%
1%
3%
2%
Supozojmë se nuk ekziston një treg thellësisht likuid për obligacionet afatgjatë të thesarit dhe norma
e pritur e inflacionit është konstante. Duke ditur këta kushte, norma nominale e interesit të lirë nga
risku për bonot e thesarit është _____ dhe norma e obligacioneve afatgjatë të thesarit është _____.


4%; 14%
4%; 15%


11%; 15%
11%; 17%
- 40 -

11%; 14%

13. KAPITULLI 3
MESATAR
56
Norma reale e interesit të lirë nga risku
Po lexoni në The Wall Street Journal që bonot 30-ditore të thesarit kanë një kthim aktual prej 8%.
Kunati juaj, që punon si tregtar në Bursën Japoneze, ju ka dhënë vlerësimet vijuese të primeve aktualë
të normës së interesit:
Primi i inflacionit
5%
Primi i likuiditetit
1%
Primi i riskut të maturimit
2%
Primi
i
riskut
të 2%
mosshlyerjes
Bazuar në këto të dhëna, norma reale e kthimit të lirë nga risku është:


MESATAR
57
MESATAR
MESATAR
59

MESATAR


4%
7%
8%
18%
17%



9%
Teoritë e strukturës kohore
Norma reale e interesit të lirë nga risku është 3%. Inflacioni pritet të jetë 4% për vitin që vjen, do të
rritet 5% në vitin pasardhës dhe do të kalojë në 6% për vitin e tretë. Sipas teorisë së pritjeve, cila
duhet të jetë norma aktuale 3-vjeçare e interesit për një letër me vlerë të lirë nga risku?


18%
12%
6%
8%



10%
Teoritë e strukturës kohore
Supozojmë se norma korrente e interesit për një obligacion 1-vjeçar është 7%, norma korrente për një
obligacion 2-vjeçar është 10% dhe norma korrente për një obligacion 3-vjeçar është 12%. Nëse është
e vërtetë teoria e pritjeve për strukturën kohore, cila është norma 1-vjeçare e interesit që pritet për
vitin e tretë? (mbështetuni në mesataren aritmetike dhe jo në atë gjeometrike)


60
2%
3%

Inflacioni i pritur
Supozojmë se një obligacion afatmesëm qeveritar 3-vjeçar nuk ka prim maturiteti dhe që norma reale
e interesit të lirë nga risku është 3%. Nëse obligacioni ka një kthim deri në maturim prej 13% dhe
nëse norma mesatare e shpresuar e inflacionit për dy vitet e ardhshëm është 11%, cila është norma e
pritur e nënkuptuar e inflacionit përgjatë vitit 3?

58
0%
1%
12,0%
16,0%


10,5%
13,5%

14,0%
Primi i riskut të maturimit
Supozojmë se norma reale e interesit të lirë nga risku, k*, është 4% dhe inflacioni pritet të jetë 9%
në vitin e parë, 6% në vitin e dytë dhe 4% më pas. Supozojmë gjithashtu që të gjithë obligacionet e
thesarit janë shumë likuidë dhe të lirë nga risku i mosshlyerjes. Nëse obligacionet e thesarit 2-vjeçarë
dhe 5-vjeçarë kanë të dy një frytshmëri prej 12%, sa është diferenca ndërmjet primeve të riskut të
maturimit midis dy obligacioneve, pra MRP5 – MRP2


2,1%
1,8%


- 41 -
3,0%
2,5%

5,0%

14. MJEDISI FINANCIAR: TREGJET, INSTITUCIONET, NORMAT E INTERESIT DHE TATIMET
MESATAR
61
Kthimi pas tatimit
Solarcell Coorporation ka $20.000 të cilët planifikon t’i investojë në letra me vlerë të tregtueshme.
Ajo po zgjedh ndërmjet obligacioneve të kompanisë AT&T që kanë një kthim 11%, obligacioneve
bashkiakë të Shtetit të Floridës të cilët kanë një kthim 8% dhe aksionit të preferuar të AT&T me një
kthim 9%. Norma tatimore koorporative mbi Solarcell është 40% dhe 70% e dividentëve mbi aksionin e
preferuar janë të përjashtueshëm nga tatimi. Supozojmë që investimet janë njëlloj riskozë dhe
Solarcell mbështetet në mënyrë skrupuloze mbi kthimet pas tatimit. Cila letër me vlerë duhet të
përzgjidhet?


MESATAR
62

MESATAR
8,40%; 9,20%
8,40%; 11,67%

9,00%
9,16%

7,92%


11,67%; 11,67%
14,00%; 11,67%

11,67%; 8,40%
Kthimet pas tatimit
Një obligacion me normë në kupon prej 9%, i emetuar nga Shteti i Pensilvanisë shitet për $1.000 dhe si
rrjedhim sjell një kthim deri në maturim në masën 9%. Çfarë norme në kupon e një obligacioni të
emetuar nga Synthetic Chemical Company, i cili shitet gjithashtu me vlerë nominale prej $1.000, do të
bënte që të dy obligacionet të gjeneronin të njëjtën normë kthimi pas tatimit për një investitor që
paguan 28% tatim?


64

Kthimet pas tatimit
Një obligacion me normë në kupon prej 8,4%, i emetuar nga Shteti i New York-ut, po shitet për $1.000
dhe si rrjedhim sjell një kthim pas tatimit deri në maturim në masën 8,4%. Për një investitor
individual, norma tatimore e të cilit është 28%, çfarë norme në kupon të një obligacioni koorporativ që
shitet me vlerë nominale $1.000 dhe çfarë kthimi nga dividenti mbi aksionin e preferuar që shitet me
vlerë nominale $1.000 do të prodhonte të njëjtin kthim pas tatimit sikurse borxhi bashkiak?

63
8,46%
8,00%
12,50%
17,50%


7,00%
9,00%
Tatimi mbi koorporatën
- 42 -

14,00%

15. KAPITULLI 3
Koorporata juaj ka flukset e arkës në vijim:
E ardhura operative
MESATAR
Interesi i përfituar
Interesi i paguar
Dividentët
e
përfituar
Dividentët e paguar
$250.00
0
10.000
45.000
20.000
50.000
Nëse 70% e dividentëve të përfituar janë të përjashtuar nga tatimi dhe nëse tabela për tatimin e
aplikuar është si vijon:
E ardhura e
tatueshme
$0 – 50.000
50.000 – 75.000
75.000 – 100.000
100.000 – 335.000
mbi $335.000
Norma
15%
25%
34%
39%
34%
Sa është detyrimi tatimor i koorporatës?


$57.530
$65.350


$88.350
$69.440
- 43 -

$100.280