Psychology

1. Сэтгэл судлалын үүсэл хөгжил Л.Энхтүшиг

2. МЭӨ 387 он – Эртний Грекийн сэтгэгч Платон нь оюун ухааны процесс мөн түүний бүтэц үйл ажиллагаа нь тархинд явагддаг гэж үзсэн.

3. МЭӨ 335 он – Эртний Грекийн сэтгэгч Аристотель нь зүрхэнд хүний оюун ухаан байдаг гэж үзсэн.

4. МЭӨ 100 он – Хожим олдсон археологийн олдвор бичээсд хүний темпераментийн хоёр туйлын талаар бичсэн байдаг.

5. 398 онд – Фрейдийн далд ухамсрын ойлголтын талаарх анхны санааг А.Августин дэвшүүлсэн.

6. 705 онд – Иракын Багдад хотноо анхны сэтгэл мэдрэлийн эмнэлэг нээгдсэн.

7. 850 онд – Аль-Кинди одоогийн психотерапигийн хөгжмийн сэтгэл заслын аргыг өвчтөнгүүдэд хэрэглэсэн.

8. 900 онд – Аль-Балхи “Оюун ухааны эрүүл мэнд” хэмээх ойлголт дэвшүүлж сэтгэл мэдрэл болон физиологийн өвчний учир шалтгааныг тайлбарлах гэж хичээсэн.

9. 1021 онд – Аль Хайсам нүд түүний үүрэг , онцлогийн талаар тухайн үеийн бусад эрдэмтэд ч судалж байв.Харааны эрхтний гол мэдрэх хэсэг нь урьд өмнө үзэж байснаар нүдний болорлог биш , харин нүдний торлог бүрхүүл болохыг нээсэн явдал нь дундад зууны сэтгэц-физиолгийн шинжлэх ухааны ололт байлаа.

10. 1025 онд – Ибн Сина сэтгэцийн талаарх хоёр онол боловсруулсан.Тэрбээр анагаах ухааны чиглэлийн үзэл санаагаа “Канон” онолдоо тусгаж сэтгэцийн үйл ажиллагаа бүхэлдээ уураг тархинаас хамаардаг гэсэн санааг дэвшүүлжээ.

11. 1035 онд – Аль Бируни хариу үйлдэл хийх хугацааг туршилтаар тогтоосон.

12. 1200 онд – Маймонидес тухайн үеийн төрөл бүрийн сэтгэл мэдрэлийн өвчнийг судалж бичсэн.

13. 1590 онд - Филисофич Рудольф Гоклениус “Сэтгэл судлал” буюу Psychology хэмээх нэр томъёог анх хэрэглэж эхэлсэн.

14. 1672 онд – Томмас Виллис тархины бүтэц үүргийг анатомын шинжлэх ухаан талаас нь судалсан.

15. 1774 онд – Франц Месмер нь сэтгэл мэдрэлийн өвчний талаар судалж эмчлэх арга нээж месмеризм буюу одоогоор ховс гэж нэрлэдэг байна.

16. 1793 онд – Philippe Pinel Шоронд ял эдэлж буй хүмүүсийн сэтгэл мэдрэлийн өвчнийг судалсан.

17. 1834 онд – Эрнст Хейнрик дифферинциал сэтгэл судлалын онолыг бичсэн.Өнөө үед Веберийн хууль гэж нэрлэх болсон.

18. 1848 онд - Phineas Gage-н толгойнд лоом зоогдож тархины духны хэсэг нь гэмтэж зан чанарын хувьд өөрчлөгдсөн боловч тэрээр амьд үлдсэн.

19. 1859 онд – Чарлез Дарвин хувьслын онол.

20. 1861 онд – Францын сэтгэл мэдрэлийн эмч Паул Брока хүний хэл ярианы чадвар зүүн тархинд байдгийг тогтоосон.

21. 1878 онд – Ж.Стэнли Холл сэтгэл судлалын анхны Ph.Dхамгаалсан.Тэрээр мөн Америкийн сэтгэл судлалын холбоог үндэслэсэн юм.

22. 1879 онд – В.Вунд Сэтгэл судлалын анхны лабораторыг Германы Лепцигийн их сургуулийн дэргэд байгуулж зан үйл , сэтгэл хөдлөл , танин мэдэхүй зэргийг судалж эхэлсэн.

23. 1883 онд – Америкийн сэтгэл судлалын анхны лабораторыг Johns Hopkins ихсургуульдбайгуулсан.

24. 1885 онд – Г.Эббингауз холбоо хамааралгүй үгсээр туршилт хийж ой санамжийн талаарх анхны судалгааг явуулсан.

25. 1890 онд – Одоогийн сэтгэл зүйн тестийн анхны хувилбарыг James Cattell зохиосон.

26. 1892 онд – Стэнли Холл америкийн сэтгэл судлалын холбоог 42 гишүүний хамт үүсгэн байгуулсан.

27. 1895 онд – Алфред Бинет сэтгэц оношлогооны анхны лабораторыг байгуулсан.

28. 1896 онд – John Dewey Функционализм урсгалын үндсийг тавьсан.

29. 1896 онд – Клиник сэтгэл судлал үүсч бий болсон.

30. 1900 онд – З.Фрейд Психоаналитикын эхлэл болох “зүүдний тайлал” номоо бичсэн.

31. 1901 онд – Британы сэтгэл судлалын нийгэмлэг байгуулагдсан.

32. 1905 онд – Алфред Бинет анх оюун ухааны тестийг зохиосон.

33. 1906 онд - Мортан Принц эмгэг судлалыг нээсэн.

34. 1906 онд – Иван Павлов анхны судалгаа болох “Сонгодог нөхцөл” ном болгон бичсэн.

35. 1911 онд – Алфред Адлер нь Фрейдийн психоаналитикын бүрэлдэхүүнээ орхиж бага насны бэлгийн амьдралд хэт их анхаардагийг эрс эсэргүүцсэн.

36. 1912 онд – Виллиам Стерн одоогийн IQ-н тестийг боловсруулсан.

37. 1912 онд – М.Вертгеймер гешталть сэтгэл судлалыг үндэслэсэн.

38. 1913 онд – Ж.Ватсон бихевиоризмын үндсийг өөрийн нийтлэл болох 'Psychology as a Behaviorist Views It' эхлүүлсэн.

39. 1913 онд – К.Юнг нь Фрейдийн үзэлд тулгуурлаж аналитик сэтгэл судлалыг бий болгосон.

40. 1927 онд – Фрейдийн охин Анна хүүхдийн сэтгэл заслын талаарх ном бичсэн.

41. 1929 онд - Wolfgang Kohler Гештальт сэтгэл судлалаар бихевиризмыг эсэргүүцэн гарч ирсэн.

42. 1932 онд - Jean Piaget когнитив сэтгэл судлалын үндсийг тавьсан.

43. 1938 онд – Цахилгаан цочроогчоор эмчилгээ хийдэг болсон.

44. 1939 онд – Канадын сэтгэл судлалын холбоо байгуулагдсан.

45. 1952 онд – schizophrenia хэмээх нэр томъёог ашигладаг болсон.

46. 1954 онд – А.Маслоу хүмүүнлэгийн онолд өөрийн сэдлийн шатлан захирах ёсын санаагаар хувь нэмрээ оруулсан.

47. 1998 онд – Сэтгэл судлал нь техникийн эрин үетэй золгож e-therapy-г ашиглах болсон.

48. Detective-tushig.blogspot.com