1. Płatności faktur w Polsce
Star Pr Sp. z o.o.
Wita Stwosza 17A
02-661 Warszawa
NIP: 521-31-88-102
REGON: 017466171
T: +48 22 856 55 34/40
BillBird S.A.
ul. Kamienna 21
31-403 Kraków
NIP: 676-21-65-116
REGON: 357218403
tel. +48 12 293 33 33
2. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
Spis treści
1 Wstęp........................................................... 3
2 Najważniejsze wnioski ..................................... 4
3 Zwyczaje opłacania rachunków przez Polaków.... 5
3.1 O BADANIU ................................................................................. 5
3.2 RODZAJE RACHUNKÓW W POLSKICH DOMACH.......................................... 5
3.3 ZWYCZAJE OPŁACANIA FAKTUR........................................................... 6
3.4 SPOSOBY OPŁACANIA FAKTUR ............................................................ 8
3.5 GOTOWOŚĆ DO ZMIAN FORMY PŁATNOŚCI.............................................. 8
3.6 ZALETY I BEZPIECZEŃSTWO E-FAKTUR .................................................. 9
3.7 NIEPŁACENIE FAKTUR – SPOSOBEM NA OGRANICZENIE WYDATKÓW DOMOWYCH .11
4 Perspektywy rozwoju e-faktur w Polsce.............12
4.1 POLSCY PRZEDSIĘBIORCY WOBEC E-FAKTUR ..........................................12
4.2 ZMIANA PRZEPISÓW O E-FAKTURACH W 2013 ROKU ................................12
4.3 KORZYŚCI DLA WYSTAWCÓW DOKUMENTÓW:.........................................13
4.4 KORZYŚCI DLA ŚRODOWISKA Z E-FAKTUR .............................................13
4.5 PERSPEKTYWY ROZWOJU.................................................................14
3. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
1 Wstęp
Przekazujemy Państwu raport opisujący metody
opłacania rachunków przez Polaków. Raport powstał w
oparciu o badania przeprowadzone w pierwszym
kwartale 2013 roku przez pracownię Millward Brown.
Niniejszy dokument ma na celu przybliżenie
zwyczajów związanych z regulowaniem domowych
świadczeń w Polsce.
Rachunki – jak podatki – trzeba płacić. Jak sobie z tym radzimy?
Zapytaliśmy konsumentów nie tylko o to, gdzie przychodzą z poszczególnymi
rachunkami, ale także z jakiego powodu wybierają takie, a nie inne sposoby
ich opłacania. Co sądzą o e-fakturach, czy wciąż przywiązani są do
tradycyjnych, papierowych dokumentów. Aby obraz Polaka - płatnika
rachunków był pełniejszy, niektóre dane postanowiliśmy porównać z wynikami
badań przeprowadzonych przed dekadą. Po wnioski zapraszam do kolejnej
części opracowania.
Dlaczego BillBird S.A. postanowił wydać raport „Płatności faktur w Polsce”?
Od 10 lat z sukcesem działamy na polskim rynku, jako lider w zakresie
innowacyjnych form regulowania płatności. Polacy mogą dzięki nam płacić
rachunki oraz korzystać z innych usług finansowych w tysiącach sklepów
i na stacjach benzynowych. W ten sposób przełamaliśmy monopol poczty
i bankowych okienek. Jesteśmy także jednym z prekursorów wprowadzenia
e-faktury w Polsce, rozwijając od lat własne rozwiązania w tym zakresie –
zarówno dla biznesu, jak i klientów indywidualnych.
Wiedza naszych ekspertów była wykorzystana na etapie tworzenia Ustawy
o Usługach Płatniczych, która implementując do prawodawstwa polskiego
zapisy dyrektywy KE uczyniła rynek bezpieczniejszym i stabilniejszym. Sami
oczywiście również musieliśmy przejść trudną procedurę weryfikacyjną, dzięki
czemu w 2012 roku Komisja Nadzoru Finansowego przyznała BillBird S.A.
licencję na prowadzenie działalności w charakterze krajowej instytucji
płatniczej. Za pośrednictwem niniejszego raportu i kolejnych opracowań
chcielibyśmy dzielić się doświadczeniem i wiedzą pozyskaną na przestrzeni
wieloletniej działalności na polskim rynku płatności.
Monika Wołczyńska
Członek Zarządu,
Dyrektor Finansowy BillBird S.A.
4. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
2 Najważniejsze wnioski
Z badań przeprowadzonych przez Millward Brown w 2013 roku wynika, że
w naszym kraju stopniowo zmieniają się zwyczaje opłacania
rachunków. Trudno jednak nazwać tę sytuację rewolucją, mamy
raczej do czynienia z ewolucyjnym przejściem od tradycyjnych
faktur do elektronicznych oraz powolnym odchodzeniem od
tradycyjnych sposobów płatności na rzecz płatności dokonywanych w sieci
internetowej.
Obecnie 47% osób opłacających rachunki korzysta z usług poczty.
To znacznie mniej niż 10 lat temu, gdy odsetek ten wynosił aż
70%. Faktury opłacane do niedawna głównie w okienkach pocztowych
regulowane są m.in. przez Internet, w oddziałach banków, niezależnych
punktach płatności oraz – także coraz rzadziej – bezpośrednio w kasach
usługodawców.
W naszym kraju wciąż istnieją dwie grupy konsumentów, z
których pierwsza, znacznie większa, silnie przywiązana jest do
opłacania rachunków gotówką. Te osoby wolą oczywiście korzystać z
faktur papierowych, nadal odnajdując wiele zalet tego rozwiązania. Druga
grupa, płacąca swoje domowe świadczenia za pomocą
komputerów lub smartfonów, stanowi jeszcze wyraźną
mniejszość.
Obecnie jedynie 20% osób opłacających faktury papierowe byłaby
zainteresowana zmianą formy rozliczeń, dotyczy to szczególnie
najczęstszych płatności, tj. za prąd, gaz i telefonię komórkową.
Podobnie jak dziesięć lat temu najczęściej płacimy za prąd i gaz,
następnie za telefonię komórkową. Ponad 80% płatników otrzymuje
dokumenty tylko w formie papierowej, natomiast około 1/5 osób
korzysta jednocześnie z e-faktur. Płatności za Internet, telefonię
komórkową, telewizję kablową i cyfrową są częściej realizowane drogą
elektroniczną.
5. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
3 Zwyczaje opłacania rachunków
przez Polaków
3.1 O badaniu
W dniach 21-28 stycznia 2013 roku Millward Brown przeprowadził badanie
typu Omnibus na próbie 667 osób płacących rachunki w Polsce.
3.2 Rodzaje rachunków w polskich domach
Podobnie jak dziesięć lat temu najczęściej regulowane są
płatności za energię elektryczną oraz gaz, następnie za telefon
komórkowy oraz Internet.
Telefon stacjonarny został w polskich gospodarstwach domowych wyparty
przez telefon komórkowy – obecnie to trzeci najczęściej opłacany rachunek.
Rys. 1. Rodzaje opłacanych rachunków w polskich gospodarstwach domowych
6. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
3.3 Zwyczaje opłacania faktur
W polskich gospodarstwach domowych opłacaniem rachunków
zajmują się częściej kobiety. Tu od lat nic się nie zmienia.
Choć nadal najczęściej wybieranym miejscem dokonywania płatności są
okienka pocztowe, w przeciągu ostatniego dziesięciolecia właśnie
Poczta Polska straciła najwięcej klientów. Dziś z fakturami przychodzi tu
niespełna 50% ankietowanych, podczas gdy dziesięć lat temu aż 70% osób
dokonywało płatności jakiegoś rachunku w urzędzie pocztowym.
Rys. 2. Osoby odpowiedzialne za opłacanie rachunków
Rys. 3. Płatnicy regulujący rachunki na poczcie
7. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
Kto jest beneficjentem tych zmian? Wielu z nas wybiera Internet. Ale
gotówka w Polsce trzyma się bardzo mocno – niespełna 30% płatników
opłaca jakichś rachunek przez Internet, reszta to głównie transakcje
gotówkowe. 7% osób wybierających gotówkę kieruje się do
niezależnych punktów płatności zlokalizowanych np. w sklepach czy
stacjach benzynowych lub do samodzielnych punktów kasowych.
Zaskakujące, że co czwarty z nas płaci rachunki gotówką w banku – co jest
zazwyczaj jedną z najdroższych opcji, ze względu na wysokie prowizje.
Nie przyjął się za to zwyczaj regulowania należności poprzez
wystawianie „polecenia zapłaty” na rachunku bankowym.
Rys. 4. Sposoby regulowania płatności
8. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
3.4 Sposoby opłacania faktur
Należności za abonament radiowo-telewizyjny, prąd, gaz, czynsz i telefony
stacjonarne są regulowane częściej w placówkach pocztowych niż w inny
sposób. Drogą elektroniczną dokonywane są opłaty za usługi
„nowoczesne”, tj. Internet, telefonię komórkową, telewizję kablową
i cyfrową.
Ponad 80% płatników otrzymuje faktury tylko w formie
papierowej, około 1/5 osób korzysta także z dokumentów
elektronicznych, są to najczęściej osoby młode w wieku od 25 do 39 lat.
Rachunki za Internet, telefonię komórkową, telewizję kablową i cyfrową są
częściej opłacane w sieci.
Tab. 1. Sposoby opłacania rachunków
Rys. 5. Forma otrzymywanych faktur
9. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
3.5 Gotowość do zmian formy płatności
Dziś 1/5 osób otrzymujących faktury papierowe byłaby
zainteresowana zmianą formy rozliczeń na elektroniczne, szczególnie w
przypadku najczęściej dokonywanych płatności, tj. za prąd, gaz i telefonię
komórkową. Do zmiany bardziej przekonane są osoby otrzymujące już chociaż
jedną e-fakturę.
3.6 Zalety i bezpieczeństwo e-faktur
Użytkownicy e-faktur doceniają je ze względu na możliwości
łatwego i bezpiecznego przechowywania, a także ze względów
ekologicznych. Na wybór takiej formy płatności minimalny wpływ miały
dodatkowe korzyści oferowane przez wystawców faktur oraz opłaty za
wystawianie dokumentów papierowych.
Rys. 6. Skłonnośc płatników do zastąpienia dokumentów papierowych
elektronicznymi
Rys. 7. Powody wyboru e-faktury
10. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
Bezpieczeństwo e-faktur jest cenione szczególnie przez osoby
znające ten rodzaj rozliczeń, ludzi młodych i wykształconych.
Dla osób starszych, powyżej 60 roku życia, z wykształceniem
podstawowym i zawodowym, mieszkańców wsi i małych miast oraz
niekorzystających z Internetu bardziej bezpieczne wydają się
dokumenty papierowe. Są one dla nich wygodniejsze ze względu na
łatwość kontrolowania terminów płatności oraz możliwość przechowywania
rachunków w jednym miejscu.
Rys. 8. Która forma faktury jest wg podatników bezpieczniejsza
Rys. 9. Jakie są powody niekorzystania z e-faktur
11. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
3.7 Niepłacenie faktur – sposobem na ograniczenie wydatków
domowych
Prawie 40% Polaków świadomie decyduje się dziś na
nieterminowe opłacanie rachunków, połowa z tej grupy stosuje takie
działania sporadycznie. Najczęściej opóźnienia dotyczą opłat za prąd i telefon
komórkowy.
W celu zmniejszenia wydatków domowych na stałe Polacy
najczęściej rezygnują z abonamentu za telefonię stacjonarną, telewizję
kablową/cyfrową oraz Internet.
Około 29% dokonujących płatności zrezygnowało w ciągu ostatnich
2 lat z różnych usług telekomunikacyjnych.
Rys. 10. Nieterminowe opłacanie faktur
Rys. 11. Rezygnacja z usług telekomunikacyjnych - sposobem ograniczania
wydatków domowych
12. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
4 Perspektywy rozwoju e-faktur
w Polsce
4.1 Polscy przedsiębiorcy wobec e-faktur
Polscy przedsiębiorcy są wciąż sceptycznie nastawieni do e-faktur,
tylko 13% spośród nich chętnie zrezygnowałoby z dokumentów
tradycyjnych. Szacuje się, że od 8 do 11% faktur w naszym kraju jest
wystawianych elektronicznie
1
. Głównymi powodami niechęci firm wobec e-
faktur jest niewystarczający poziom wiedzy o przepisach oraz zasadach
działania dokumentów elektronicznych, brak wyszkolonego personelu
i odpowiednich narzędzi do obsługi systemu, a także niska akceptacja takich
form płatności ze strony kontrahentów.
4.2 Zmiana przepisów o e-fakturach w 2013 roku
Nowelizacja dotyczy zasad wystawiania oraz wyrażania zgody na
otrzymywanie e-faktur, stanowi duże ułatwienie dla przedsiębiorców
korzystających z takiej formy rozliczeń.
Najważniejsze zmiany obejmują:
fakturą elektroniczną jest każdy dokument wystawiony
i otrzymany w formie elektronicznej, możliwe jest wystawienie faktury
elektronicznej na podstawie dorozumianej zgody odbiorcy na
otrzymywanie e-faktur,
e-faktury nie muszą być przesyłane na skrzynkę odbiorcy, mogą być
pobierane np. z serwera wystawcy dokumentu,
wystawca nie musi drukować faktur, zobowiązany jest
do przesłania dokumentu w formie gwarantującej archiwizację
w niezmienionej postaci,
uproszczono zasady dotyczące zapewnienia autentyczności pochodzenia,
integralności treści i czytelności dokumentu (wcześniej przedsiębiorcy
musieli stosować np. podpis elektroniczny).
1
Dane pochodzą z artykułu: Do e-faktur trudno przekonać klientów, 10.11. 2011, , www.biznes-
gazetaprawna.pl
13. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
4.3 Korzyści dla wystawców dokumentów:
redukcja kosztów funkcjonowania firmy,
szybszy wpływ faktur zakupowych,
mniejsze ryzyko popełniania błędów w fakturach,
lepsza kontrola nad przepływem płatności,
skrócenie czasu obiegu dokumentów,
zmniejszenie ryzyka zaginięcia dokumentów,
łatwiejszy dostęp do danych historycznych.
Dla odbiorców e-faktur ważne staje się bezpieczeństwo obiegu
dokumentów, czas otrzymania rachunku oraz łatwość dostępu do faktur.
4.4 Korzyści dla środowiska z e-faktur
redukcja kosztów funkcjonowania firmy,
zmniejszenie zużycia papieru,
redukcja odpadów wytwarzanych w przedsiębiorstwach,
mniejsze zużycie wody i mniejsza emisja CO
2
,
oszczędność energii.
* Źródło: Eurostat 2010; dotyczy przedsiębiorstw zatrudniających min. 10 pracowników
Rys. 12. Odsetek przedsiębiorstw korzystających z e-faktury w Unii Europejskiej
(wystawiających bądź otrzymujących e-faktury)*
14. ul. Kamienna 21 • 31-403 Kraków • tel. 12 293 33 33 • www.billbird.pl
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
kapital zakładowy 4 490 368,00 zł opłacony w całości
KRS 0000038732 • NIP 676-21-65-116 • REGON 357218403
BillBird S.A.
z siedzibą w Krakowie
4.5 Perspektywy rozwoju
Polski rynek e-faktur systematycznie się rozwija, faktury papierowe są
stopniowo zastępowane dokumentami elektronicznymi.
Badania Eurostat dowodzą jednak, że w
porównaniu z innymi krajami europejskimi Polska
pod względem liczby wystawianych e-faktur w
przedsiębiorstwach oraz wysyłanych do odbiorców
indywidualnych wciąż wypada blado.
Wynika to m.in. z przyzwyczajeń konsumentów
i osób prowadzących księgowość w
przedsiębiorstwach, niskiego stopnia
informatyzacji społeczeństwa, wciąż też nie
upowszechniła się wiedza na temat realnych i
znacznych oszczędności, które może przynieść korzystanie z dokumentów
elektronicznych.
Do niedawana na przeszkodzie w upowszechnieniu e-faktur stały też
kwestie formalno-prawne. Aby zmienić ten stan rzeczy i zachęcić klientów do
korzystania z dokumentów elektronicznych niezbędne jest prowadzenie akcji
promocyjnych, informacyjnych, likwidowanie zapóźnień technologicznych, a
także zmiana postawy administracji państwowej i rozwój e-administracji.
Przemysław Płudowski
Dyrektor sprzedaży produktów elektronicznych
BillBird S.A.