Arbel digitala proposamen didaktikoak ZT eremuan Bigarren Hezkuntza

1. ARBEL DIGITAL
INTERAKTIBOA
Proposamen didaktikoak
Bigarren
Pilar Etxebarria
Hezkuntza
Leioako
Berritzegunea ZT

2. Erabilpen- mailak
• Arbel digitalaren alboko
barra mugikorra erabiltzea
• Notebook programaren
orrietan informazioa
antolatzea
• Notebook programak
dituen ikas-jarduerak
garatzeko aplikazioak
erabiltzea

3. Proposamen-adibideak
• Testuak
• Taulak
• Jolasak
• Argazkiak
• Mapak
• Bideoak
• Simulazioak
• Diapositibak
• Ikas-Unitateak

4. Testu zuzenean idaztea
Testuak pantaila zuri batean (testu
prozezatzaile bat irekiz, adibidez) idazten
ditugu ( esaldiak, formulak, problemak...) eta,
“irudien kaptura” tresnaren bidez, gorde
ditzakegu Notebook orri batean

5. Testu
prozesatzailean
idazten dugu
Pantailaren kapturak
egiteko tresna
irekitzen dugu

6. Formula dagoen
pantailaren zatia
kapturatzen dugu

7. Notebook-orri
berria berez
Honen
irekitzen da eta
gainean lan
gure formula zuzen
egin dezakegu
kokatzen da

8. Eta fitxategi
osoa gorde
beste klasean
berreskuratzeko

9. Taulak
Datuak, zenbakiak, argazkiak, irudiak...
taula batean antola daitezke Notebook
programak duen tresna honekin

10. “Taulak” hegalean
gure taularen
diseinua
aukeratzen dugu

11. Datuak
idazten dira

12. Irudi bat gaineratu
nahi badugu, gure
fitxategien artean
bilatzen dugu

13. Orrian kokatzen
denean, taularen
barrura mugitzen da

14. Irudiak taulan
egokitzen dira
Notebook-orria
deskargatu

15. Jolasak
Jolasak aldez aurretik irakasleak azterturik,
pantailan ateratzen dira eta ikasleek jolasten
duten bitartean:
• Etena egin daiteke galderak planteatzeko
• Prozesu baten oharrak hartzeko agintzen zaie
• Jolas antzeko bat nola egin pentsatu behar dute
Adibideak:
• Cell Craft
• Energuy

16. Pantailan jolastu
eta gero,
kapturatzen
dugu

17. Notebook-orrian
kokaturik, jarduera Notebook-orria
bat proposatzen da deskargatu

18. Testuak
1) Taldeka, ikasleek testu batekin irakurketa
kooperatiboa egiten dute (artikuloa, berri
zientifikoa...). Talde bakoitzak ideia nagusi
batzuk atera eta idazten ditu
2) Testua arbel digitalan
erakusten da eta talde
bakoitzak bere ideiak
azpimarratzen ditu ADE-
ren alboko barra-tresnak
erabiliz. Irakasleak lana
borobiltzen du

19. Testuak
3)Testuari “argazki” bat ateratzen zaio eta
Notebook- orri batean gordetzen da
4) Guztion artean ideiak antolatzen ditugu
antolatzaile grafiko baten bidez

20. Adibidea: izaki bizidunak
1. Ondorengo testua hartu eta,
irakurketa kooperatiboa eginez,
talde bakoitzak izaki bizidunen
sailkapenaren oinarriak atera eta
idatziko dituzue: Bizidunen
erreinuak
2. Testua arbel digitalan jarrita, talde
bakoitzeko idazkariak esaldiak
azpimarratuko ditu. Bukatu eta gero
Notebook-ean gordetzen da
3. Guztion artean kontzeptu-mapa on
line egingo dugu: Text 2 Mind
Map

21. Testua
lantzen da
taldeka

22. Testua
kopiatzen
dugu

23. Notebook-orrian
testuaren ideia
nagusiak
nabarmentzen
dira

24. Kontzeptu mapa
egin eta gero,
salbatzen dugu

25. Eta irudi bezala
kapsulatzen da
beste orri batean
Notebook-orria
deskargatu

26. Argazkiak-irudiak-eskemak
1) Argazkia, irudi edo eskema baten gainean
deskripzioak egin ditzakegu ADE-ren alboko
barra-tresnak erabiliz
2) Irakasleak / Ikasleek benetako argazkiak
bilatzen dituzte Sarean eta bilduma txiki bat
egiten dute

27. Argazkiak-irudiak-eskemak
3) Benetako argazki hauek
erakusten dira arbel digitalan eta
ikasleek deskribitzen dituzte.
Emaitza Notebook-ean gordetzen
da.
4) Irakasleak Notebook-ren testu
mugikor batzuekin ariketa batzuk
prestatzen ditu jarduera
borobiltzeko

28. Adibidea: tolesturak
• Eskema baten gainean tolestura mota azaltzen
ditugu errotuladoren bidez
• Tolesturen benetako argazkiak erakusten dira eta
ikasleek identifikatzen dituzte
• Irakasleak prestatutako ariketa batzuk egiten dira

29. Eskemaren
gainean
nabarmentzeko
tresnen bidez
kontzeptuak
azaltzen dira

30. Benetazko
argazkiekin
gauza bera

31. Testu-
tresna
Irakasleak aldez
aurretik testu-
laukiak egiten ditu

32. Irakasleak Identifikazio-
egindako testu- ariketatxoa
laukia mugitzen plantea
direnez… daiteke

33. Saioa osotzen
da Interneteko
ariketa batzuk
egiten
Notebook-orria
deskargatu

34. Mapak
Mapa bat irekitzen da arbel digitalan eta ikas-
jarduera bat planteatzen da denon artean
eraikitzeko:
• Gure herriko elementu geometrikoak
azpimarratu, desberdindu, perimetroa
edo azalera kalkulatu ahal dugu
• Natur-ibilbide bat aztertzen da
• Elementu geologiko edo biologiko
interesgarria azpimarratzen da...

35. Mapak
Egoera problematikoak plantea ditzakegu:
• Zenbat kotxe sartzen dira
aparkalekuan?
• Zenbat pertsona sartuko
lirateke manifestaldi batean?
• Zein da toki batetik bestera
joateko ibilbide laburrarik?
• Zein da herriko gune berdeen
portzentazia? Adibidea:
parcelas con mapas

36. Adibidea: plaken
tektonika
1) Google maps irekitzen dugu
2) Ikasleek munduko lurrikadak eta sumendi nagusiak bilatzen dituzte
Interneten eta, taldeka landu eta gero, maparen gainean jartzen
dituzte denon artean.
3) Plaka tektonikoen mugekin parekatzen direla azpimarratzen dugu
gure mapan
4) Gaia azaltzen dugu baliabide birtual baten bidez (
tectónica de placas, temas Clave / sumendiak hiru.com)
eta bitartean, mapan elementurik garrantzitsuenak seinalatzen
ditugu: Atlantikoko dorsala, Japoniaren alboan fosa tektoniko
handia, India Asian kontra jo zueneko ondorioa...
5) Beste baliabide batzuekin irudikatu ahal dugu gaia ( azken
lurrikaden mapa, flash artxiboa, bideoa... )

37. Google Maps
irekitzen dugu

38. Sumendi eta
lurrikadak Mapan
seinalatzen dira

39. Eta plaka-
tektokikekin
parekatzen dira

40. Mapa gordetzen
da Notebook-ean

41. Web-
helbidea
kopiatzen
badugu
Interneteko
baliabide
interaktiboen
bitartez gaia azal
dezakegu

42. …esteka
txertatzera
goaz
Testu-lauki
bat sortzen
dugu…

43. Eta Testu-
laukian
estekatu
ahal dugu
Notebook-orria
deskargatu

44. Bideoak
1. Lehendabiziz klasean bideo bat
ikusten da eta ikasleak oharrak
hartzen dituzte
2. Ikasle-taldeek bideoan agertzen den
prozesuari buruzko ariketa edo
jarduera bat egiten dute
3. Informazioa behin landuta, bideoa
berriro ikusten da eta pausoz pauso,
bideoan dagoen prozesua ikasleek
beraiek azaltzen dute arbel
digitalean.

45. Adibidea: mitosia
1. Ondorengo mitosiari buruzko
bideoa botatzen dugu (on line
edo Notebook-en orri batean
kapsulaturik)
2. Gero ikasleei mitosiaren
informazioa ematen zaie taldeka
lantzeko
3. Informazioa behin landuta bideoa
berriro ikusten da eta pausoz
pauso, bideoan fase bat ikusten
dutenean, gelditu eta azaldu behar
dute ikasleek.
4. Jarduera osotzen da mitosian
dauden zelula batzen argazkiak
identifikatzen

46. Notebook bideoan izateko,
lehendabiziz deskargatu
behar dugu eta gure
ordenagailuan izan

47. Notebook-orrian
txertatzeko,
bilatzen dugu
gure bideoa

48. Aukeratzen
dugu

49. Eta kokatzen da
orrian botatzeko
prest

50. Orain mitosi-
faseak banan
banan aztertzen
dira

51. Bideoaren
gainean berriro
lantzen dira

52. Argazkiekin
birpasatzen
dira ariketatxo
baten bidez
Notebook-orria
deskargatu

53. Simulazioak
Animazioak
Oso erabilpen zabala dute:
• Gaiari sarrera emateko
• Gaia azaltzeko
• Ariketak egiteko
• Problemak planteatzeko
• “Jolasteko”, osagai moduan
• ...

54. Flash fitxategiak
Simulazioak, animazioak,
jolasak… Flash fitxategiak
(swf) dira eta Internetean
daudenak Web-orritik jaitsi
ahal ditugu Notebook-orrian
kapsulatzeko
Bi egoera aurki ditzakegu:
• Web-orri osoak flash formatoa
izatea
• Web-orri barnean flash fitxategia
egotea

55. Gai bat bilatzen
dugu Flash
formatoan (.swf)
Web-orri bat
aukeratzen dugu
eta...

56. Web-orriaren URL “swf”
bukatzen dela
konprobatzen dugu

57. Nabegatzailean
“gorde” besterik ez
dugu egin behar

58. Gure karpeta
batean gordetzen
dugu

59. Web-orrian simulazioa /
animazioa “habiaratuta”
badago...

60. ...Web-orriaren gainean
saguaren eskumeko botoiaz
klik egiten dugu
Agertzen den
menuan “orriaren
informazioa ikusi”
sakatzen dugu

61. “Medios” hegala
irekitzen dugu

62. Eta
gordetzera
goaz
Nahi dugun .swf
fitxategia
aukeratzen dugu

63. Gure karpeta
batean
gordetzen dugu

64. Notebook
irekitzen
dugu

65. “Kapsulatea”
sakatuz ”Flash
fitxategia”
aukeratzen
dugu

66. Fitxategia
bilatzen dugu

67. Flash-a
Notebook-
orrian
kokatzen da

68. Adibidea: higidura aztertzen
• Lehendabiziz ikasle batzuek simulazio batekin- motorra
- jolasten dute. Zer gertatzen da azeleratzen denean?,
eta abiadura uniformea mantentzen duzunean?...
• Gero ikasleek simulazioa irekitzen dute beren eskuko
ordenagailuetan, datu batzuk sartu eta gero, higiduraren
emaitzak grafiko batean kokatzen dute:Create a graph
• Higidura azaltzen dugu ondorengo simulazioaren
bitartez: higidura zuzen eta uniformeki azeleratua

69. Simulazio
honen bidez
motibatzen
dira

70. Honen bitartez
datuak eta
taulak lantzen
dituzte

71. Eta simulazio
hau dela medio
gaia azaltzen
dugun bitartean,
irudikatzen dugu
Notebook-orria
deskargatu

72. Diapositibak
Irakasleak edo ikasleek arbel
digitalaren bitartez diapositibak
botatzen eta lantzen dituzte edo
Notebook programaren
orrietan zuzenean :
• Elementu multimedia (estekak,
bideoak, argazkiak...)
barneratzen
• Jarduera bat proposatzen
• Ikas sekuentzia oso bat eratzen

73. Adibidea: zelularen egitura
Notebook programa irekitzen
dugu eta han bertan, orrietan
zuzenean gaia antolatzen
dugu
1. Zelularen tamainua aztertzeko
animazioak txertatxen ditugu
2. Ikas-unitate elektronikoa estekatzen
dugu
3. Eta bukatzeko ariketa batzuk simulazio
batzuen bitartez

74. Zelularen egitura
lantzeko tamainua
lantzen has
gaitezke

75. Gero ikas-unitate
elektronikoa
aprobetxatzen da
gaian sakontzeko

76. Eta bukatzeko
ariketa batzuk
garatzen dira
simulazio
batzuen bitartez
Notebook-orria
Lau orritan dena deskargatu
ondo ordenaturik

77. Programak/Ikas-Unitateak
Eginda eta egituratuta dauden aplikazioak
direnez, aztertu behar dira etekina ateratzeko:
• Programak instalatzen dira eta zuzenean erabili ahal
ditugu( Geogebra, Klik...) edo beste irakasleek
garatutako jarduerak aprobetxatu (Geogebrarekin
lantzen)
• Ikas unitateak on line erabil daiteke: Jesús Gorroño
/ Maths Experiencing / Agrega

78. Geogebra
programa
pantailan
zuzenean lan
dezakegu

79. Ikas-Unitate propioak
Irakasleak bere neurrikoak garatzen ditu:
• Diapositiba-programa baten bidez, elementu multimedia
eta estekak barneratzen
• Notebook programa erabiliz, arbel digitalean botatzeko
prest: atmosfera
• Balibide –biltoki bat biltzen Web-orri batean, edozein
momentutan eskura izateko: Geuregela /
Arrigorriaga BHI

80. Baliabideen bildumak
• ZIENTZIARBELA
• ZIENTZIABERRI
• MATEGUAY
• KIKLATEKLA