โดยสามารถ นุธรรมโชติ

1. หนังสื อส่ งเสริมการอ่ านชันประถมศึกษาปี ที 6
ชุด ประเพณีท้องถินนราธิวาส
เรือง สามารถ นุธรรมโชติ
ภาพ ระพีพฒน์ เชาวพ้อง
ั

2. แสงทองรองเรื องรําไร อาทิตย์อุทย
ั
อรุ ณอร่ ามงามตา
มวลหมู่วิหคนกกา เซ็งแซ่ภาษา
ผันผายกายาหากิน
บ้างเหิ นบ้างร่ อนว่อนบิน ทุกที%ทุกถิ%น
ทุกด้าวแดนดงพงไพร
กรุ่ นกลิ%นหอมควันฟื นไฟ อบอุ่นอายไอ
งามงดชนบทวิถี
แว่วเสี ยงสําเนี ยงบาลี ยัวเย้ายาวี
%
ยินเสี ยงสําเนี ยงอาซาน

3. ย่างเข้าเดือนเมษา เป็ นเวลาแห่งสงกรานต์
ถ้วนทัวทุกหย่อมย่าน
% ต่างจัดงานแสนสุ ขสันต์
ไทยพุทธตรุ ษปี ใหม่ เบิกบานใจไปตามกัน
มุสลิมยิมสัมพันธ์
0 ได้วนหยุดตรุ ษสงกรานต์
ั
นักเรี ยนบ้านหัวคลอง หกทับสองร่ วมสื บสาน
คุณครู พาดูงาน ประเพณี วิถีไทย
ศึกษาประเพณี เป็ นสิ% งที%น่าสนใจ
เยาวชนคนรุ่ นใหม่ ต้องรักษาอย่าทําลาย

4. นักเรี ยนสามคนเรี ยงราย หนึ% งหญิงสองชาย
ฮาฟิ ซ รุ สดี ฮานี ซา
่
รอครู อยูที%ศาลา ครู สามารถมา
พร้อมกันทันใดไม่นาน
นักเรี ยนอาสากล้าหาญ คล่องเขียนคล่องอ่าน
บอกกล่าวแม่พ่อพอใจ
ศึกษาประเพณี ไทย อยูร่วมสมัย
่
พหุ วฒนธรรมสังคม
ั
คุณครู อาสาพาชม ตามความเหมาะสม
ไม่ให้ผดหลักศาสนา
ิ

5. ณ วัดธารากร แดดอ่อนอ่อนเดือนเมษา
ผูคนทยอยมา
้ เพราะวันนี0 เขามีงาน
สิ บสองเดือนเมษา ก่อนมหาวันสงกรานต์
ประเพณี ที%สืบสาน คือการก่อเจดียทราย
์
นันลุงจูงมือป้ า
% โน่นแน่ะตาจูงมือยาย
หญิงสาวเดินนําชาย ไปกลางลานงานพิธี
นักเรี ยนกับคุณครู เดินชมดูบรรดามี
สนใจในวิถี ประเพณี ต่างจากตน

6. ฮาฟิ ซ เด็กน้อยแสนซน ท่าทางกังวล
กับสิ% งซึ% งไม่เคยเจอ
พลางถาม รุ สดี นี% เธอ นันคือใครเหรอ
%
เดินมาท่าทางสํารวม
ผืนผ้าเหลืองดีที%สวม มือกําพอหลวม
ประสานด้านหน้าน่าชม
ครู ฟังยังนึ กนิ ยม วาจาคารม
ฮาฟิ ซ ศิษย์รัก ซักถาม
จึงอธิ บายรวมความ ให้ศิษย์ท0 งสาม
ั
เข้าใจพร้อมกันทันที

7. นันหรื อ คือพระสงฆ์
% ผูธารงซึ% งความดี
้ํ
แนวทางแห่ งวิถี พุทธองค์บญญัติมา
ั
ผ้าผืนคือจีวร สี เหลืองอ่อนสะอาดตา
เหตุที%ท่านเดินมา เพราะสนใจในพิธี
การก่อเจดียทราย
์ คือมุ่งหมายสามัคคี
ศาสนาไม่ได้มี บทบาทหลักสักเท่าใด
เป็ นการร่ วมขนทราย เพื%อถวายแทนปัจจัย
ประยุกต์ตามสมัย ให้สอดรับกับโบราณ

8. จากนั0นทันใดไม่นาน สนุกสนาน
มองดูผคนขนทราย
ู้
รู ปทรงหลายหลากมากมาย ลดหลันเรี ยงราย
%
ทําได้ตามมีฝีมือ
ครู นาปรึ กษาหารื อ
ํ ไม่ลองเล่นหรื อ
ถือว่าร่ วมด้วยช่วยกัน
ให้นาเทคนิ คการปั0น
ํ เหมือนเมื%อแข่งขัน
ทักษะงานวิชาการ
มุมหนึ% งมุมใดในลาน ห่ างจากชาวบ้าน
ไม่ตองก่อเป็ นเจดีย ์
้

9. รุ สดี ฮานี ซา ยังทําท่าว่ารอรี
ฮาฟิ ซ สนิ ทดี ไปตักทรายมาหลายถัง
รุ สดี ฮานี ซา ไม่รอช้าละล้าละลัง
คุณครู เดินตามหลัง ดูนกเรี ยนอย่างสนใจ
ั
ช่วยกันกั0นกําแพง ดูแข็งแรงและปลอดภัย
ก่อตึกขึ0นสูงใหญ่ ก่อร้านค้าหลายอาคาร
ก่อเป็ นมัสยิด อยูใกล้ชิดกับหมู่บาน
่ ้
ก่อวัดที%จดงาน
ั ต่างเบิกบานทั0งหญิงชาย

10. มองผ่านลานเจดียทราย
์ มีมากหลากหลาย
เรี ยงรายรอบตัวทัวลาน %
นักเรี ยนสนุกสนาน คุณครู เบิกบาน
จัดการเรี ยนเล่นเห็นผล
นักเรี ยนรู้จกชุมชน
ั แตกต่างจากตน
สนใจในประเพณี
วัฒนธรรมงดงามตามวิถี ยิงมากยิงดี
% %
โดดเด่นเป็ นอัตลักษณ์
นักเรี ยนเกิดความตระหนัก รู้จริ งรู้จก
ั
รู้รักรู้สามัคคี
ไม่นานนับจากวันนี0 วันหนึ% งต้องมี
สันติสุขแท้แน่นอน

11. * เรี ยงตามลําดับเนื0อเรื% อง
คําศัพท์ ความหมาย คําศัพท์ ความหมาย
อาทิตย์อุทย
ั เวลาเช้า คารม คําพูดที%คมคาย
วิหค นก พระสงฆ์ นักบวชในพุทธศาสนา
เซ็งแซ่ ดังอื0ออึง ฟังไม่ได้ศพท์
ั ธํารง รักษาไว้ คงไว้
บาลี ภาษาที%ใช้เป็ นหลักในพระพุทธศาสนา พุทธองค์ พระพุทธเจ้า (ศาสดาของศาสนาพุทธ)
ยาวี ภาษาพูดของคนมลายูจงหวัดชายแดน
ั จีวร เครื% องนุ่งห่ มของภิกษุสามเณรในพระพุทธศาสนา
อาซาน การเชิญชวนให้ละหมาด บทบาท หน้าที%
สงกรานต์ เทศกาลเนื% องในการขึ0นปี ใหม่อย่างเก่า ถวาย ให้ มอบให้ ( ราชาศัพท์ )
ตรุ ษ เทศกาลเนื% องในการสิ0 นปี ปัจจัย ส่ วนประกอบ
ประเพณี สิ% งที%ประพฤติปฏิบติสืบต่อกันมา
ั ประยุกต์ นําความรู้มาปรับใช้ให้เป็ นประโยชน์
วิถีไทย แนวทางของไทย ลดหลัน % ตามลําดับชั0น
อาสา เสนอตัวเข้ารับทํา เทคนิ ค ศิลปะ หรื อกลวิธีเฉพาะวิชานั0น ๆ
วัฒนธรรม สิ% งที%ทาความเจริ ญงอกงามให้หมู่คณะ
ํ ทักษะ ความถนัด ความชํานาญ
พหุ วฒนธรรม
ั ความหลากหลายทางวัฒนธรรม ละล้าละลัง ลังเล ไม่แน่ใจ
เจดียทราย
์ กองทรายที%ก่อขึ0นให้มียอดเหมือนเจดีย ์ มัสยิด สถานที%ปฏิบติศาสนกิจของศาสนาอิสลาม
ั
สํารวม ระมัดระวัง อัตลักษณ์ ลักษณะเฉพาะตน

12. 1. ประเพณี ใดของไทย จัดขึ0นในเดือนเมษายนเป็ นประจํา
2. ครู สามารถพานักเรี ยนไปศึกษาประเพณี วฒนธรรมไทย ที%ไหน
ั
3. เหตุใด จึงต้องมีครู คอยแนะนํานักเรี ยนในการศึกษาประเพณี ไทย
4. ประเพณี ก่อเจดียทราย จัดขึ0นเมื%อใด
์
5. การก่อเจดียทรายมีจุดมุ่งหมายเพื%ออะไร
์
6. สิ% งใดในเรื% องที%เร้าความสนใจของฮาฟิ ซ
7. นักเรี ยนในเรื% อง นําความรู ้วิชาใดมาประยุกต์ใช้ในการก่อกองทราย
8. นักเรี ยนในเรื% อง ก่อกองทรายเป็ นอะไรบ้าง
9. ทําไมนักเรี ยนจึงควรศึกษาประเพณี ที%แตกต่างกับประเพณี ของนักเรี ยน
10. นักเรี ยนอยากไปเที%ยวงานประเพณี ก่อเจดียทรายหรื อไม่ เพราะเหตุใด
์

13. กาพย์ ยานี 11 กาพย์ ฉบัง 16
ลักษณะบังคับ ลักษณะบังคับ
00000 000000 000000 0000
00000 0 0 0 0 00 000000
00000 0 00 0 00 000000 0000
0 0 0 00 000000 000000
ตัวอย่างคําประพันธ์ ตัวอย่างคําประพันธ์
นักเรี ยนบ้านหัวคลอง หกทับสองร่ วมสื บสาน แสงทองรองเรื องรําไร อาทิตย์อุทย
ั
คุณครู พาดูงาน ประเพณี วิถีไทย อรุ ณอร่ ามงามตา
ศึกษาประเพณี เป็ นสิ% งที%น่าสนใจ มวลหมู่วิหคนกกา เซ็งแซ่ภาษา
เยาวชนคนรุ่ นใหม่ ร่ วมรักษาอย่าทําลาย ผันผายกายาหากิน

14. คนคิดคํา
ว่าที%ร.ต.สามารถ นุธรรมโชติ ครู โรงเรี ยนบ้านหัวคลอง
ศศ.บ. ภาษาไทย มหาวิทยาลัยสงขลานคริ นทร์ วิทยาเขตปัตตานี
ศษ.ม. การบริ หารการศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานคริ นทร์ วิทยาเขตปัตตานี
คนร่ างรู ป
นายระพีพฒน์ เชาวพ้อง ครู โรงเรี ยนตากใบ
ั
ศศ.บ. ศิลปศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานคริ นทร์ วิทยาเขตปัตตานี

15. การท่องเที%ยวแห่งประเทศไทย. คู่มือท่ องเทียวนราธิวาส. นราธิ วาส : การท่องเที%ยวนราธิ วาส, 2545.
กําชัย ทองหล่อ. หลักภาษาไทย. กรุ งเทพฯ : รวมสาส์น, 2537.
บรรจง บินกาซัน. สารานุกรมอิสลามสํ าหรับเยาวชนและผู้เริมสนใจ. กรุ งเทพฯ : อัลอะมีน. 2547.
ประพนธ์ เรื องณรงค์. บุหงาปัตตานี คติชนไทยมุสลิมชายแดนภาคใต้ . กรุ งเทพฯ : มติชน. 2540.
มุฮมมัดอาลี อัล - ฮาชิมี. มุสลิมในอุดมคติ. แปลโดย กิติมา อมรทัต. กรุ งเทพฯ : มีเดียเทค. 2540.
ั
รัตติยา สาและ. การปฏิสัมพันธ์ ระหว่ างศาสนิกทีปรากฏในจังหวัด ปัตตานี ยะลา และนราธิวาส. กรุ งเทพฯ :
สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจย. 2544.
ั
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรุ งเทพ : นานมีบุ๊คพับลิเคชัน. 2546.
%
เสาวนี ย ์ จิตต์หมวด. วัฒนธรรมอิสลาม. พิมพ์ครั0งที% 3. กรุ งเทพฯ. ทางนํา. 2553.