Bideoaetahezkuntza

Bideoa eta honen
erabilera HHn
Teknologia Berriak
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
3HH

Bideoa eta honen erabilera HHn

BIDEOA ETA HONEN ERABILERA HAUR HEZKUNTZAN

AURKIBIDEA

1. SARRERA ..………………………………………………………………....…3
2. BIDEOA ..…………………………………………………………………....…3
a. DEFINIZIOA ………………………………………………………….3
b. SAILKAPENA ………………………………………………………...4
c. SAIO BAT NOLA ANTOLATU ……………………………………6
d. BIDEO DIDAKTIKOAK AUKERATU ETA EBALUATU
……………………………………………………..…...…………..……9
3. ERABILERA HAUR HEZKUNTZAN ………………………………...….14
a. BIDEOA ARLO KURRIKULARRAREN EUSKARRI ………….14
b. BIDEOA HAUR HEZKUNTZAN: PROPOSAMENAK ………..15
c. GURE PROPOSAMENAK HAUR HEZKUNTZARAKO……...20
i. ARIKETAK BIDIOEKIN…………………………………...20

ii. ARIKETAK KAMARAREKIN……………………………..23

4. NON AURKITU BIDEOAK …………………………………………….....24
a. INTERNET …………………………………………………………..24
b. DENDAK ETA LIBURUTEGIAK ………………………………...29
c. BIDEOTEKAK ………………………………………………………29
5. ONDORIOAK ……………………………………………………………….30
6. BIBLIOGRAFIA ……………………………………………………………..32

2


 SARRERA

Teknologia berriak gizarteko esparru guztietara zabaldu dira gaur egun,
eta hauen artean hezkuntzan hartzen duten papera aztertzea ezinbestekoa da
eskoletan hauen erabilpena sustatu eta egokitzeko. Guk, oraingoan, bideoen
erabilpena aztertuko dugu.

Azken hamarkadetan bideoa eskoletan sartu da eta geroz eta erabilpen
anitzagoak eskaintzen dituen baliabidea dugu. Hala ere, honen inguruan asko
dago egiteko, oraindik ere bere erabilpena eskasa eta nahiko okerra baita
ikastetxe askotan.

Irakasleek bideoak eskaintzen dutenaren inguruko formakuntza falta da
honen arrazoi nagusietako bat, eta teknologiak etengabe aldatzen ari diren
gizarte honetan, etengabeko formakuntza ezinbestekoa da arlo honetan.

 BIDEOA

a. DEFINIZIOA

Bideoa atentzioa erakartzeko sistema eta prozedura elektronikoen bidez
mugimenduan dauden imajinak eta soinuak berehala erreproduzitzeko balio
duen sistema da.

3


Ikus-entzunezko baliabide bezala, ikus-entzunezko ekosistema osatzen duten
beste baliabidetatik bereizten dituen ezaugarri batzuk ditu bideoak. Honakoak
dira esanguratsuenak:
• Mezuei iraunkortasuna ematen die eta hauen kontserbazioa eta
elkartrukatzea bermatzen ditu.
• Grabatuaren berehalako erreprodukzioa ahalbidetzen du.
• Nahi adina aldi erabil daitekeen euskarria dauka.
• Beste sistemen bidez eginiko produkzioen trasbasea ahalbidetzen du,
hortaz, euskarrien euskarria dela esaten dugu.
• Definizio txikiko (VHS) edo handiko (DVD) imajina izan dezake.
• Mikra-komunikazio prozesuak ahalbidetzen ditu.

Bideoa gelan sartzeak eta erabiltzeak, irakas- ikasketa prozesua ematen
den inguruan aldaketa handiak ekar ditzake. Erabilpen honek behin behinekoa
bada, bideoa ikasleen distrakziorako edo lana arintzeko baliabidea izan daiteke.
Baina bideoaren erabilpena ohizkoa eta iraunkorra bihurtzen bada, ikas-
prozesuan parte hartzen duten baliabidea izango da.

Bideoa baliabide didaktiko bezala, ezaugarri batzuk ditu, esaterako bere
prezio murritza edo erabilpen erraza. Ezaugarri hauek, ikasketa prozesuaren
hainbat momentutan erabilgarria egiten dute bideoa obserbazio baliabide,
espresio baliabide, auto-ikasketa baliabide edota irakaste laguntza baliabide
gisa.

b. SAILKAPENA

Bideoen artean, guk bideo-hezigarrietan edo bideo didaktikoetan
zentratuko gara hauek baitira gure irakasle lanbidean , gelan erabilgarriak
izango direnak.

4


Bideo didaktikoa irakaskuntza prozesuan baliagarria izan daitekeen
bideo-materialari esaten zaio.

Kontzeptu honek, bideo didaktikoak (irakaskuntzarako bereziki
egindakoak) eta irakaskuntzarako bereziki eginak ez diren beste bideo batzuk
hartzen ditu bere baitan, hauek irakaskuntza-ikaskuntza prozesurako
baliagarriak izan daitezkeen bitartean.

Bideo didaktikoen estrukturari erreparatuta, bideoak bost mota
nagusietan banatzen dira:

• Dokumentalak: era antolatu batean, gai konkretu bati buruzko
informazioa azaltzen dute, esate baterako Atenaseko Akropoliei
buruzkoa.
• Narratiboak: argumentu baten bidez, ikasleentzat
esanguratsuenak diren informazio eta datuak presentatzen
dituzte, esate baterako, pertsonai baten bizitza aurkezten dute eta
honen bidez Atenasen egoera aurkezten dute.
• Kontzeptu bakarrekoak: kontzeptu baten aurkezpenean
zentratzen diren iraupen laburreko bideoak dira, esate baterako
batuketak zer diren azaltzen duen bideoa.
• Gai batekoak: bideo didaktiko klasikoak dira. Hauek era
sistematikoan eta ikasleei egokitutako sakontasunarekin joaten
zaie azaltzen landu beharreko kontzeptuak edo puntuak, gai
zehatz baten barruan. Esate baterako, Euskal Herriko geografia
azaltzen duen bideoan, ibaien, mendien … atalak bereiziko dira.
• Motibagarriak: Hauen helburu nagusia motibatzea, atentzioa
deitzea, interesa piztea … da. Horretarako, askotan edukiak edota
zehaztasun zientifikoa alde batera uzten dira eta istorio bat bezala
aurkezten da. Esaterako, HIESA zer den azaltzeko erabiltzen
diren memoriak fikzioarekin nahastuak.

5


Ondorioz, bideo didaktikoen funtzioak (Informatzea, irakastea, heztea
eta jakinaraztea, motibagarria, ebaluatzeko, ikertzeko, mintzatzeko, ludikoa,
berritzailea, testigantzakoa …) asko direla esan dezakegu eta funtzio horietako
askok oso baliagarriak izango zaizkigu gure irakasle lana egiterakoan, batez ere
haur hezkuntzan, irakurketa-idazketa oraindik ez baitute menperatzen eta
baliabide honen bidez, hutsune hori bete dezakegulako.

c. SAIO BAT NOLA ANTOLATU

Estrategia didaktiko bat izateak bideoaren erabiltzen den saio batean
planteatutako helburuak lortzea bermatzen du. Hau da, bideoaren erabilera
mezu audiobisual bat inongo helbururik gabe kontenplatzeak ekiditen du.
Ondorioz, estrategia didaktikoak, bideoaren erabilera gelan ikaste prozesuan
helburu argi batzuk izatea eta hauen lorpena bermatzen dute.

Estrategia didaktikoak honako alderdiak izango ditu kontutan:

 Aurkezpena: Irakasleak jakin behar du bideoaren aurkezpena baino
lehen zer esango duen. Horretarako, hartzaileen ezaugarriak, adina,
ezagutza maila, jorratuko duen gaiari buruz duten informazioa,
interesak, … hartu beharko ditu kontutan. Hau guztia kontuan izanda,
irakasleak oso argi izan behar du bideoaren aurkezpena nola egingo
duen, zein alderdi azpimarratuko dituen, azaldu behar dituen alderdiak
edota bideoa ikusi aurretik eman behar dituen azalpenak.

 Ikusketaren baldintzak: bideoa zenbat aldiz jarriko den, nola jarriko den
eta zein egoeratan jarriko den hartu behar du irakasleak kontutan.
Honek, bideo jartzerakoan emango diren egoera ezberdinak aztertuak
izan behar ditu. Hau da, bideoa zenbat aldiz jarriko duen eta jartzen

6


duen bakoitzean nola eramango du aurrera emanaldi hori,emanaldiak
jarraian izango diren ala denbora tarte bat utziko duen emanaldi batetik
bestera … Erabaki hauek guztiek arrazoi batzuk izango dituzte eta
hauek garbi gelditu behar dira ikuslearentzat. Bestalde, bideoaren
luzerak eta saioaren iraupenak ere bideoaren emanaldia baldintzatuko
dute eta hau ere kontutan izan behar da.

 Jarduerak ikasleentzat: Batzuetan ikasleek ez dituzte bideo didaktikoek
azaltzen dituzten kontzeptuak ikasten edo barneratzen, baliabide honek
sortu dezakeen pasibotasuna dela eta, askotan bideo baten ikusketa,
esfortzurik eskatzen ez duen kontenplazio bihurtzen delako.
Pasibotasun hori haustea ezinbestekoa da, ikasleek bideoaren edukiera
barneratu eta ulertu ahal izateko. Hau lortzeko, ikasleak bideoa ulertzeaz
gain, haien atentzioa motibatu behar da eta pasibotasun hori hautsi,
ikasleek bideoa ikusten duten bitartean jarduerak proposatuz.
Jarduera hauek egiteko, bideoa behin baino gehiagotan jarri dezakegu
eta modu honetan, irakaslearentzat garrantzitsuak diren edukiak behin
baino gehiagotan aztertzeko aukera emango zaie ikasleei.
Era berean, beste ataletan aipatu dugun bezala, bideoaren izaera dela eta,
errepasorako, kontzeptuak eskaintzeko, azaltzeko, sarrera emateko …
baliagarria izan daitekeen baliabidea dugu bideo didaktikoa.

 Irakaslearen jarduera: Irakasleak oso garbi izan behar du bideoaren
emanaldiaren aurretik, bitartean eta ondoren egin behar duena. Aurrera
eraman behar dituen ekintzen artean bideoa gelditzea eta aurrera edo
atzera pasatzea ditugu eta hauek egiteko garbi izan behar di noiz egin
nahi duen eta zertarako.
Horrez gain, bideoari sarrera bat eman beharko dio, aurretik eman
beharreko azalpenak emango ditu, ikasleak motibatuko ditu eta bideoa

7


ikusi ondoren edo bitartean egin beharreko jarduerak prestatutak izan
behar ditu.
Honek guztiak, aurretik saioa prestatzea eskatzen du.

 Bateratze-lana egiteko gidoia: Behin emanaldia edo emanaldiak
bukatu ondoren, ikaslek, irakaslearen laguntzaz, bateratze-lana egitea
oso egokia da. Bateratze-lan honen bidez, emanaldiaren eduki
garrantzitsuak azpimarratzeko, zalantzak agertzeko eta azaltzeko, eta
edukien barneratzeari lagunduko dio.
Bateratze-lan hau aurrera eramateko, irakasleak gidoi bat prestatuta
izan behar du non ikasleak ezarritako helburuetarantz gerturatuko
dituen, bideoan azaldu diren alderdi garrantzitsuak ahaztea ezinduz.

 Material osagarria: Material complementario. Los medios
audiovisuales utilizados como recursosdidácticos no deben agotarse
en ellos mismos. Su función es complementar la acción del profesor
que, a su vez, puede ir acompañada de otros recursos, audiovisuales o
no, a los que también deben complementar.

Los materiales complementarios apoyan la explicación que los
alumnos reciben a través de la videolección. Su misión consiste en hacer
hincapié sobre aquellos aspectos que no queden suficientemente claros
o en otros que, por su dificultad o por su interés, necesitan una atención
especial.
Estos materiales complementarios pueden ser apuntes que completen o
aclaren aspectos de la videolección. Fichas o apuntes ciegos que los
alumnos deben completar mientras ven el videograma. Guías de
visionado, donde aparecen los objetivos del programa y se les indica
cuáles son los aspectos que deben quedar claros, una vez concluido el
videograma. Materiales de prácticas, que los alumnos pueden tener en

8


sus manos mientras contemplan un programa que les explica cómo se
lleva a cabo la práctica. Colecciones didácticas que observan los
alumnos, tales como colecciones de plantas, rocas, insectos, etc.
Transparencias de retroproyector, que utiliza el profesor para aclarar
algunos aspectos de la lección, introducir a los alumnos en el tema o
hacer un esquema de los contenidos. Diapositivas, que puede utilizar el
profesor como material de refuerzo o de repaso. Estas diapositivas
pueden ser imágenes del vídeo o imágenes tomadas durante el rodaje.
El profesor puede utilizarlas también como base de la explicación del
tema dejando el vídeo como medio de introducción o para el final como
recapitulación.
El pase del videograma también se puede completar con otros apoyos
gráficos como carteles, mapas o dibujos que pueden ser entregados a
los alumnos me-diante fotocopias. Los viajes de prácticas y las
excursiones pueden ser también un complemento ideal al visionado de
un vídeo sobre el mismo tema, aun-que, en este caso, sería más propio
afirmar que la actividad principal es el viaje
o la excursión y que el vídeo funciona como un material
complementario de in-formación previa o de refuerzo o recuerdo
posterior.

a. BIDEO DIDAKTIKOAK AUKERATU ETA EBALUATU

Evaluar un programa de vídeo supone analizar si los aciertos y fracasos que con él se ha
cosechado son debidos a la calidad intrínseca del programa o a la explotación que de él se
ha hecho en el aula [Ferrés y Prats, 1988].

9


Bideo didaktikoak ezagutu, analizatu eta honen alderdi funtzionalak,
teknikoak, pedagogikoak, eta adierazkorrak ezagutu behar ditugu bideo bat
erabiliko dugun edo ez aukeratzerakoan.
Horretarako, bideoaren ezaugarriak kontutan harturik ondoren
aurkezten dugun taula beteko du irakasleak eta, modu honetan, bideoa
sailkatzeaz gain, gelan erabiltzeko egokia den ela ez aztertzeko eta erabakitzeko
aukera izango du.
Bideo didaktikoak aztertzeko aurkezten dugun moldea, hiru alderditan
banatzen da:
• Identifikazioa: fitxaren lehenengo zatian bideoa ezagutzeko oinarrizko
datuak biltzen dira, hala nola, izenburua, egileak, hartzaileak…
• Ebaluazioa: ebaluatu behar diren alderdi funtzional, tekniko eta
pedagogiko aurkezten ditu. Hauei bikain, on, nahiko edo txar baloreak
emango zaie hondoko irizpidea jarraituz:
o Txarra: ebaluatzen den alderdia ez du betetzen edo gaizki dago.
o Nahikoa: alderdia nahikoa bada baina hobetu daitekeenean.
o Ona: Alderdia ondo badago, egokia bada.
o Bikaina: ia hobezina denean.
• Obserbazio eta ebaluazio orokorra: Hemen, izenak esaten duen bezala,
materialaren balorapen orokor bat egiten da eta honi irakasleak egindako
bestelako oharrak gehitzen zaizkio.

BIDEOAREAN SAILKATZE ETA EBALUATZE FITXA
Izenburua: ( + bertsioa, hizkuntza)

Egileak/Produktoreak: (gidoia eta errealizazioa)

10


Bilduma/ Editoriala: (+ lekua, urtea, web orrialdea)

Gaia: (irakasgaia, arloa)

Helburuak: (bideoan edo dokumentazioan agertzen direnak)

.

.

Jorratzen diren edukiak: (gertaerak, kontzeptuak, printzipioak, prozedurak, jarrerak)

.

.

Hartzaileak: (hezkuntza etapa, adina, aurre ezagutzak, beste ezaugarriak)

(atal bakoitzean bate do gehiago borobildu)

Bideo Mota:

DOCUMENTALA - NARRATIBOA- KONTZEPTU BAKARREKOA - GAI BATEKOA-
MOTIBAGARRIA
Bideoaren edukien deskripzio laburra:

.

.

Aurkezten dituen baloreak, jarrerak, kontzeptuak …:

11


.

.
(atal bakoitzean bate do gehiago borobildu)

Dokumentazioa: EZ DU – ESKULIBURUA – GIDA DIDAKTIKOA - BESTELAKOA

Behar diren baliabide teknikoak: VHS - CD - DVD - INTERNET

Beste batzuk (hardware y software)::

ALDERDI FUNTZIONALAK. ERABILGARRITASUNA X batekin markatu
BIKAINA ONA NAHIKOA TXARRA

Eraginkortasuna (helburuen lorpena erraztu
dezake)

Garrantzi kurrikularra ( bilatzen diren helburuen
garrantzia)

Dokumentazioa (baldin badu)
ALDERDI TEKNIKOA, ESTETIKOA ETA ADIERAZKORRA

12



Irudiak

Testuak, grafikoak, animazioak.

Soinu-banda (ahotsak, musika...)

Edukiak (kalitatea, sakontasuna, organizazioa)

Estruktura eta erritmoa (gidoi argia, sekuentziazioa
…)

Planteamendu audiobisuala (elementuen arteko
interakzioa)
ALDERDI PEDAGOGIKOAK

Motibazioa pizteko gaitasuna (deigarritasuna,
interesa, atseguntasuna)

Erabiltzailearentzat egokia (edukiak, jarduerak,…)

Planteamendu didaktikoa
OHARRAK
Eraginkortasuna, abantailak, …

.

Arazoak eta desabantailak

.

Azpimarratzekoa

13


.

BALORAZIO OROKORRA

 ERABILERA HAUR HEZKUNTZAN

a. BIDEOA ARLO KURRIKULARRAREN EUSKARRI

Bideoak funtzio asko ditu eskolako arlo kurrikularraren euskarri
erabiltzeko. Irakaskuntzako irakasle bakoitzak bideoaren unean uneko
eginkizuna erabakitzeko elementuak edukitzen ditu bere eskumenean. Bideoak
dituen ekarpenetariko batzuen deskribapen laburra egingo dugu hemen, batez
ere bere ahalbide teknikoetan oinarrituz.

Hizkuntz irakaskuntzari dagozkion arloetan, prestaturiko gaiak eta
beren edukiak lantzeko ahalbideetatik harago doa bideoaren ekarpena. Esan
bezala, soinua banan lan daiteke, imajinatik bereizi: esaldiak zuzendu, etab.

Bideo-pelikulek badute abantailarik Esperientzi Zientziaren arloan:
ikasleriari ia ezagugaitz edo egingaitz diren errealitate eta esperientziak
gertuagotik ezagutzeko aukera eskain diezaiekete.

Ahozkoak ez diren adierazpen-arloetan material gutxi dago, baina
daudenak erabil daitezke lan-proposamen desberdin eta anizkunak
eskaintzeko.

14


Matematika-arloan ez dirudi ekarpenek interes handirik dutenik. Arlo
matematiko-espaziozkoan batez ere daude ardaztuak. Nahiz eta ahaleginen
batzuk izan matematika hutsezko arloan.

Eskola-arloko lan didaktikoaren euskarri gisa bideoak dituen erabilpenez
jardun dugu. Hala ere, ezin dugu ahaztu eskola barruko bideoaren beste
erabilpen-eremu bat: bideoaren eduki aldetiko erabilpen aktiboa, ikus-
entzunezko alfabetizazioa alegia.

b. BIDEOAREN ERABILPENA HAUR HEZKUNTZAN:
PROPOSAMENAK

Bideoek eskaintzen dizkiguten aukera didaktikoen artean, hauek
aipatuko ditugu: Bideo didaktikoak, material ez didaktikoaren erabilpena,
kameraren erabilpena, masen hedabideetan hezkuntza eta bideo tailerrak.
Ondoren, Haur Hezkuntzan bideoekin egin daitezkeen jarduerak adieraziko
ditugu.

1. Bideo didaktikoen erabilpena

Joan Ferrések “Video y educación” liburuan (1997) 3 taldetan bereizten ditu
hauen erabilpena eta funtzioaren arabera:

h Bideo- lekzioak: Edukiak transmititzen dira modu sistematiko eta
sakonean. Klase magistral baten ordezkoa dela esan daiteke. Hauek
informazioa ikusi edota entzuteko beharra dagoenean erabiliko dira, edo
irakaslearen azalpenen errefortzu gisa. Ebaluazio tresna bezala ere erabil
daitezke: soinua kendu eta ikasleek ikusten dutena azaltzeko, egoera baten
kausak deskubritu edota prozesu baten ondorioak aurreikusteko aukera

15


ematen dute. Halaber, funtzio ikertzailea ere izan dezakete, bideoa ikusi baino
lehen honen inguruko galdeketa bat eman eta ikusten duten heinean
informazioa ateratzeko aukera ematen dute.

i Programa motibatzailea: Bideoak ikusi eta ondorengo lana sustatzeko
programa da. Eduki batzuk transmititu baino, bideo motibatzaileak probokatu
egiten du, ikasleengan egitea da bere funtzioa, interesa piztea. Bideo lekzioek
bitarteko pedagogiarekin egiten badu lan (ikaskuntza ikusten den bitartean
egiten baita), honek geroko pedagogiarekin lan egiten du (ikaskuntza bideoa
ikusi ondoren egiten da, baina honek piztutako interesaren ondorioz).

Programa motibagarri on batek bi abantaila ditu: motibazioa ziurtatzen du,
eta hau gabe ez dago ikaskuntza esanguratsurik, eta pedagogia aktibo baten
markoan kokatzen da.

m Laguntza- bideoa: Irakaslearen ahozko azalpenen osagarri bezala
erabiltzeko irudiek osatzen dute hau. Diapositiben parekoa litzateke hau, baina
kasu honetan mugimendua duten irudiekin egiten da lan. Hau oso erabilgarria
da batez ere arrazoi desberdinengatik egokiak ez diren bideo- lekzioei
probetxua ateratzeko (diskurtsiboegia delako, erabiltzen den hizkuntza ez
delako ikasleen mailara egokitzen etab.).

Honek ez ditu bideoak eskaintzen dituen hizkuntza espresioen aukerak
aprobetxatzen, baina baditu bere abantailak: ikasleen mailara egokitutako
diskurtsoa garatzeko aukera ematen du, baita ikusten duten bitartean ikasleek
parte hartzeko euren ahozko azalpenak ilustratzeko aukera ere. Bestalde,
laguntza- bideoak funtzio didaktiko desberdinak bete ditzake: funtzio
informatiboa, ebaluatzailea, motibatzailea edo ikertzailea.

16


3 hauek (bideo lekzioak, programa- motibatzailea eta laguntza bideoa)
aukera baliagarri eta eraginkorrak dira, baina bakoitza eduki espezifiko edota
ikaskuntza- irakaskuntza prozesuaren momentu konkretu batzuetarako izango
da egokia. Batzuk edo besteak gehiago erabiltzeak ikastetxearen tendentzia
pedagogikoa agerian uzten duelarik.

2. Material ez didaktikoaren erabilpena

Ikaskuntza- irakaskuntza prozesuaren optimizaziorako lagungarri izan
daitezke telebistatik, programa kulturaletatik, aisialdirakoetatik, etab. ateratako
material ez didaktikoak. Beraien planteamenduaren arabera, bideo- lekzio,
programa motibatzaile edota laguntza bideo gisa funtziona dezakete.

Material honen erabilpenak hainbat abantaila ditu: motibatzailea izaten
da, aukera tekniko, ekonomiko eta profesional handiak dituzten entitateetatik
eskuratzen dira, eta batez ere, ikastetxea eta gizartearen arteko zubi gisa
funtzionatzen dute: material hau hausnarketa eta pentsamendu kritikoa
sustatuz integratzen bada, ikasleak prestatzen dira gelatik kanpoko honen
kontsumoaren aurrean jarrera hauek izateko.

Hala ere, kontuan izan behar da material hau ez dela sortu ikastetxeetan
erabiltzeko eta berau moldatu beharko dela erabilpen egokia lortzeko.
Batzuetan nahikoa izango da beharrezko zatiak aukeratu eta ikaskuntza
dinamikaren barruan kokatzea. Beste batzuetan, aldiz, beharrezkoa izango da
materiala berregitea, edizio barri bat eginez edota zati batzuk kenduz.

3. Kameraren erabilpena

17


Bideokamerarekin jarduera ekonomikoki eskuragarriagoak eta eraginkorrak
egin daitezke. Adibidez, behaketa lanak, ikertze lanak edota auto-behaketarako
lanak.

Hizkuntza, gorputz- adierazpena, hezkuntza artistiko edota humanistikoan
haurrak grabatzeko erabil daiteke kamera: indibidualki edo taldeka, haiek
behatu ahal izateko edota beraien auto- behaketa egiteko, euren gaitasunak eta
jarrerak ebaluatuz.

Berdina egin daiteke ikastetxeko ekintza berezietan eta euren prestaketan.
Hauen entseguetan ikasleek euren burua behatu eta ebaluatu ahal izango dute,
errendimendua hobetu ahal izanik.

Irakasleak, gainera, bere errendimendu profesionala hobetzeko ere erabil
dezake. Bere gelako esku-hartzea grabatu eta honen azterketa egin dezake,
adibidez.

Ikerkuntza lanak egiteko ere baliagarria da kamera. Izan ere, datu bilketa
edozein ikerketa prozesuren lehen pausua da eta hauen analisia bigarrena.
Bideoaren teknologiak fase hauek, kasu askotan, zuzeneko behaketa hutsarekin
baino modu eraginkorragoan egitea ahalbidetzen du eskaintzen dituen irudiak
geratzeko, errepikatzeko, abiadura aldatzeko … aukerei esker.

4. Masen hedabideetan hezkuntza

Bideoa gelan integratzeko proiektu batek ez luke ahaztu behar irudiaren
pedagogiaren dimentsioa, hau da, ikus- entzunezko masen hedabideen
erabilpen gizatiar, kritiko eta …. Ikasleek, lo egitearen ondoren, denbora gehien
ematen dioten jarduera bihurtu da telebista ikustearena (oporrak eta aste
bukaerak kontuan hartuz) eta ordenagailuan ibiltzearena. Testuinguru honetan,

18


telebista ikusten edota ordenagailuan bideoak ikusten erakusten ez duen
eskolak, zein mundurako prestatuko ditu haurrak?

Bideoaren teknologia oso funtzionala da hezkuntza mota honetarako.
Bideoak film edota telesailen baliabide formalen azterketa sakona ahalbidetzen
du; baita publizitatean erabilitako pertsuasio mekanismoena etab. Gainera,
kasu honetan, bideoak nahi beste alditan eten, errepikatu edo abiadura
moldatzeko ematen duen aukerak ikaskuntza hau asko errazten du.

Ideala masen hedabideen hezkuntza modu transbertsal edo inter-
disziplinarrean egitea da. Zineari, telebistari edo publizitateari hizkuntzaren
arlotik edota musika edo arte hezkuntzatik gerturatzea posible da. Natur
zientzietan teknologiaren inguruko arloak jorratuko dira eta giza zientzietan
arlo sozial edo etikoak.

5. Bideo tailerrak
Bideo tailerra bideoaren teknologiaren bidez egin daitezkeen
sormenezko jarduera garrantzitsuenetariko bat dugu. Teknologia ikasleen esku
jartzean datza sormenez adierazi ahal izateko. Helburua ikasleek ikus-
entzunezko eremuan mezuak interpretatu eta sortzen ikastea izango da,
hizkuntzaren eremuan idazten eta irakurtzen ikasten duten moduan. Horrela,
idazketa eta irakurketan Leizarraga bat izatea bilatzen ez den moduan, ikus-
entzunezkoan ez dugu Hitchcock edo Orson Welles bat izatea bilatuko.
Helburua adierazpen mota desberdin batean euren kabuz adierazten ikastea
izango da, euren gaitasunen arabera.

Kameraren bidez ikasleek istorioak sortu edo sormenezko produktuak
landu ditzakete, bideo- artearen ildotik, irudi mota honen berezitasunak
aprobetxatuz edertasuna sortzeko.

19


Gainera, ikasleek euren bideoak edo lehendik sortutako bideoak editatu
edo berregin/ eraldatu ditzakete hainbat programa erabiliz (movie maker
etab.).

Edozein kasutan, sormena eta irudimena erabiltzen eta eskemak
apurtzen ikas dezaten saiatuko gara, masen hedabideetan ematen diren
diskurtso topikoak errepika ez ditzaten; eta baita, modu gradual batean, ikus-
entzunezko adierazpenak zentzua eta edertasuna produzitzeko erabiltzen
dituen mekanismoak deskubri ditzaten.

Bideo tailerra modu interdiziplinarrean lantzeko aukera ere badago.
Kasu honetan, hezkuntzaren beste arloetarako baliagarriak izango diren
programak produzituko dituzte ikasleek, euren kabuz edo beste arloetako
irakasleen laguntzaz.

c. GURE PROPOSAMENAK HAUR HEZKUNTZARAKO

i. Ariketak bideoekin

Pelikula, telebista programa edo programa didaktikoen bideoen
behaketak ikus- entzunezko pertzepzioa lantzeko ariketak ahalbidetuko ditu.
Irudien bidez, goian, behean, aurrean, atzean, kanpoan barruan… kontzeptuak
edota koloreen bereizketa landu daiteke eguneroko bizitzako objektuak
azaltzean. Baita soinu mota desberdinen identifikazioa, bereizketa eta
memorizazioa.

Soinuen munduaren lanketa: Irudiak bere soinuarekin ikusi ondoren,
bigarren ikuspena egiten da, baina soinua kenduta. Ikasleek irudi bakoitzari
dagokion soinua gehitu beharko diote.

20


Onomatopeiekin ere egin daiteke lana, adibidez, soinurik gabe animalien
irudiak ipiniko dizkiegu. Animali bat agertzen den bakoitzean, ikasleek berari
dagokion soinua imitatu beharko dute.

Atentzioa eta memoria bisuala: Ikasleek objektu edota pertsonai
desberdinen irudiak ikusten dituzte bata bestearen atzetik, eta ondoren
gogoratzen dituztenak aipatu beharko dituzte, edota ikusitakoa marrazteko
esaten zaie. Ondoren, berriz ere bideoa ikusiko da ikasleen marrazkiekin
alderatzeko, honela euren memoria bisuala neurtuz.

Helburu honetarako beste ariketa bat, adibidez, ikasleek bideoa ikusi
ondoren asoziazioak egitea litzateke (gauza berdinen bikoteak egitea,
pertsonaiak eta koloreak, koloreak eta tamainak konparatzea, errepikapenen
identifikazioa etab.)

Hizkuntzaren lanketa: Narrazio edo ipuin bat ikusteak bertan agertutako
elementuen inguruko hiztegiko galderak egiteko aukera ematen du, baita
ulermena garatzeko ere. Bideoa ikusi ondoren pertsonai edota egoera
desberdinen inguruko galderak egingo zaizkie haurrei, ulermena eta
adierazpena landuz.

Aditz denbora desberdinak lantzeko, ikasleei galderak eginez denbora
bat ala bestea erabilaraziko diegu: orainaldia ( zer egiten ari da orain
pertsonaia?) etorkizuna ( zer egingo du gero?) eta iragana ( zer egin zuen
momentu horretan?). Honekin lotuta, narrazioaren sekuentzien ordenaketa ere
landu daiteke. Hasieran, istorio desordenatua ikusiko dute haurrek,
sekuentziak nahastuta. Haurrek hauek ordenatu beharko dituzte, eta ondoren
bideoa ongi ordenatuta ikusiko dute.

Sormen gaitasuna eta irudimenaren garapena: Haur Hezkuntzan
bideoaren integrazioarekin sormena eta irudimena garatu daitezke. Adibidez,

21


istorio sinple bat ipini daiteke soinurik gabe eta ikasleek dialogoa asmatu
beharko dute, edo ikustean gertatzen denaren euren hipotesiak bota. Beste
ariketa bat istorioa geratu eta beraiek amaiera asmatzea izan daiteke, gero
denenak konparatu eta originalarekin alderatu daitezke.

Matematikak: ikus-entzunezko narrazio bat ikusten den bitartean edota
ikusi ondoren galderak egingo zaizkie haurrei (zenbat pertsonaia agertu dira?,
zenbat aldiz agertu da pertsonaia bat? etab.), horrela batuketak egiten hasiko
dira.

Gorputz adierazpena: Jarduera polit bat gorputz adierazpenean haurrak
motibatzeko bideoa ikusten den bitartean ikasleek pertsonaiak imitatzea izango
da (aurpegia, keinuak, begiradak...), edota taldean ikusitakoa imitatzea
dramatizazio txiki bat inprobisatuz.

Jarrerak: Pantailan jarrera egoki eta desegokiak azaltzen diren heinean
(higieneari, jolasari, janariari.. lotutakoak) hauek ondo ala gaizki dauden esan
beharko dute ikasleek, hau justifikatuz, horrela denen artean eztabaidatzeko eta
ohitura onak eta txarrak zeintzuk diren finkatzeko.

Elementu globalizatzailea: Ikus- entzunezko narrazio bat, edo pelikula
ala telebistako programa baten atal bat, esperientzia eremu desberdinen artean
lotura ezartzeko elementu globalizatzaile gisa aprobetxatu daiteke bideoaren
bidez ingurunea, hizkuntza etab landuz.

ii. Ariketak kamerarekin

Autoskopia edo bideo- ispiluaren teknika etapa honetako haurrek euren
burua hauteman eta honen kontzientzia hartzeko, deskubritzeko, ikusteko,

22


entzuteko, zuzentzeko… erabil daiteke. Baita beraien irakasleek euren
erreakzioak aztertu ahal izateko.

Autoebaluaketa sustatzeko irakasleak zerbait egiteko esan eta nola egiten
duten grabatu dezakete, gero ikusi eta haurrek ekintzak ondo egin dituzten
ebaluatuko dute. Halaber, kurtso hasieran jarduera bat nola egiten zuten eta
aurrerago beste behin edo bitan nola egin duten graba daiteke, gero
konparaketa egin eta egin duten ikaskuntzaz jabetzeko, bai ikasleak eta baita
irakaslea ere.

Ohituren finkapena lantzeko, haurrak jokamolde desberdinak adieraziz
grabatuko dira: eskua ematen, agurtzen, eskuak garbitzen etab. Grabatu
ondoren, bideoa ikusi eta komentatzen da gelan. Kasu honetan, ideia ona
litzateke hau eginda kalera irten eta jarrera desberdinak grabatzea, onak eta
txarrak: jendea zaborra lurrera botatzen, zakarrontzira botatzen, garrasika…
Horrela konparaketa egin eta ohitura onak zeintzuk diren barneratuz.

Bestalde, grabazioak prozesuak ebaluatzeko tresna bikainak dira.
Adibidez, ikasleak grabatzen dira mermelada bat, bizkotxo bat, buztinezko
objektu bat… egiten eta gero bakoitzari berea erakutsiko zaio bere burua
ebaluatzeko.

Errealitatearen azterketa edo behaketa sakonagoa egiteko, eskolako
inguruko kaleak, etxeak, eskola bera etab. grabatuko dira. Hau haurrekin
egindako irteera bateko grabaketa ala lehendik egindakoa izan daiteke. Ikusten
den bitartean, irakasleak detaileetan fijatzeko galderak egingo dizkie.

Irteeretako, edota ospakizunetako erreportaiak egiteak bertan egindako
gogorarazteko baliagarriak dira. Eta adierazpena errazteko ekintza desberdinak
graba ditzazkegu: kantak, jokuak, dramatizazioak…

23


Bideo guzti hauek gurasoekin, beste ikasgeletako ikasle zein
irakasleekin, beste ikastetxeekin etab. konpartitu beharko ditugula ere esan
diezaiekegu haurrei. Horrela, motibazioa lantzeaz gain, bideoak konpartitzeko
dauden aukera desberdinak ikusiko dituzte.

 NON AURKITU BIDEOAK

Hardwarearen eskuratzearekin batera, eskolak softwarearen pilaketa egitea
ezinbestekoa da bideoen erabilpen egokirako.
Hori horrela, honakoak dira gure proposamenak softwarea eskuratzeko:
Interneten bilatzea, dendetan erostea, liburutegietan maileguan hartzea eta
eskolan bideoteka bat sortzea.

a. INTERNET

Totlol es una nueva comunidad de vídeos basada en el API de YouTube,
dirigida a niños desde los 6 meses hasta los 6 años, siempre salvaguardando
que los vídeos mostrados sean adecuados para estos niños mediante un sistema
en el que una comunidad paralela de padres realizan el filtrado de los vídeos de
YouTube para solo dejar los que consideran adecuados para sus hijos.

Es así como los padres se convierten en los encargados de buscar, sugerir
y etiquetar los vídeos de YouTube que consideran apropiados desde la interfaz
que Totlol pone a su disposición; a continuación los vídeos pasan a una sala de
espera en que otros padres pueden votarlos hasta que finalmente un algoritmo
se encarga a continuación de verificar los vídeos en base a esas sugerencias
antes de ser publicados. Actualmente ya disponen de una base de más de 100
vídeos.
24


Una vez el vídeo pasa todos los filtros y se publica, tenemos toda la
información y posibilidades habituales en una comunidad en donde compartir
vídeos, siendo el único inconveniente la necesidad de pulsar unos enlaces en los
que confirmamos que tenemos más de 13 años -la edad mínima requerida por
YouTube- antes de ver cierta información como la de la URL de origen del
vídeo.

Enlace: Totlol | Vía: ReadWriteWeb.

El material audiovisual utilizado con fines didácticos ayuda a los
estudiantes a asimilar los conocimientos

Utilizar los medios audiovisuales como recurso pedagógico es ya una
práctica habitual en el ámbito docente. Sus características los convierten en un
elemento motivador para los estudiantes, ya que les permite contextualizar los
contenidos aprendidos en el aula y les facilita su comprensión. Educadores y
padres pueden acceder hoy en día, gracias a Internet, a un amplio catalogo de
vídeos didácticos, creados con un fin educativo, así como otros materiales
visuales que propician el aprendizaje de los estudiantes.

Los vídeos educativos son materiales videográficos de utilidad en el
proceso de enseñanza-aprendizaje. Un documental, una película o un anuncio
televisivo pueden ayudar a mejorar la comprensión de los estudiantes. Un tema
o un contenido curricular específico se asimilan de una manera motivadora
porque las producciones audiovisuales constituyen, en general, un medio
atractivo y sugerente para ellos. Integrarlos como un complemento en el aula
puede facilitar a los docentes, en buena medida, su labor educativa.

Entre los medios audiovisuales, es frecuente la edición de material
creado con un fin específico pedagógico. Son los denominados vídeos
didácticos, elaborados por docentes o profesionales del ámbito de la producción

25


con una clara intencionalidad instructiva y con unos objetivos educativos bien
definidos.

Puede considerarse como educativo siempre que el alumno lo acepte y el
profesor lo utilice en un contexto de aprendizaje

Como afirma Juan Luis Bravo, profesor del Instituto de Ciencias de
Educación de la Universidad Politécnica de Madrid, cualquier vídeo que se
emplee en la docencia puede considerarse como educativo siempre que el
alumno lo acepte y el profesor lo utilice en un contexto de aprendizaje. Este
docente especifica que su eficacia con los estudiantes "está relacionada con la
forma en la que se lleve a cabo su aplicación en el contexto de la clase y con la
presencia de elementos significativos que indiquen una relación directa entre
sus contenidos, el programa de la asignatura y quienes lo imparten".

Para que el vídeo ejerza su funcionalidad didáctica, no sólo los alumnos
deben ver el material, sino que deben identificarlo con la materia y considerarlo
un contenido más de la lección que deben aprender. Sin olvidar que, ante todo,
tiene que ser motivador para el estudiante.

Antes de elegir un vídeo, es necesario comprobar que se adecua a las
características del niño o joven que lo verá

Antes de elegir un vídeo para verlo en el aula o en casa, es necesario
comprobar que se adecua a las características del niño o joven a quien se
entregará. No sólo su contenido ha de ser acorde a su edad, sino que debe ser
también entendible para el estudiante y coherente con su capacidad de
comprensión. Hay que valorar la densidad y duración de la información, el
vocabulario que se utiliza, así como la claridad de las imágenes o gráficos
expuestos.

26


Vídeos en la Red

Internet es una fuente inagotable de recursos didácticos para docentes y
familias. Los vídeos educativos también han encontrado su sitio en la Red
gracias a la iniciativa de administraciones, particulares, colegios y los propios
docentes.

Videoseducativos.es: un portal de reciente creación desde el que se
pueden descargar o visualizar vídeos educativos de forma legal y gratuita. Los
vídeos se revisan para comprobar que se adaptan al público al que se destinan.
Los recursos didácticos, que se pueden trabajar en el aula o en casa, están
agrupados por materias y por niveles de enseñanza.

Librosvivos.org: de la editorial SM, dispone de una colección de vídeos
pedagógicos realizados por un equipo multidisciplinar de profesores,
ilustradores, animadores y profesionales del ámbito audiovisual.

Proyecto biosfera: recoge una relación de vídeos de Biología y Geología,
recopilados por el Taller de Informática Educativa del Instituto de Secundaria
Arencibia, como un complemento didáctico para el aula. Los vídeos se
completan con ejercicios para valorar el aprendizaje del estudiante tras su
visionado. En la misma página web del proyecto se recogen múltiples enlaces a
otros vídeos relacionados con estas áreas curriculares.

Vídeo digital educativo: una colección de vídeos sobre distintos
contenidos tratados en clase, realizados por los alumnos del colegio Erain
Ikastetxea School de Gipuzkoa. Están clasificados por categorías como
antropología, expresión oral, música, geología o educación en valores.

Educatube: recopila un buen número de vídeos educativos para
primaria, secundaria y bachillerato organizados por materias curriculares.
Como complemento, cada vídeo cuenta con una descripción de su contenido.

27


NeoK12: es un portal de vídeos educativos en inglés para niños y
adolescentes desde 3 a 16 años. La mayoría están relacionados con las áreas de
ciencias sociales, física y matemáticas.

Artehistoria: la Junta de Castilla y León reúne un buen numero de vídeos
relacionados con estas materias curiculares. El material está clasificado por
temática, como genios de la pintura, historia de España, la segunda guerra
mundial, grandes batallas u obras maestras del arte.

La aventura del saber: el programa televisivo habilita en su página web
una interesante videoteca con los documentales emitidos. La programación
abarca temas de naturaleza, asuntos sociales, ciencia y tecnología y
humanidades.

Videoteca educativa: este recurso de la consejería de Educación de
Murcia recopila un amplio grupo de vídeos didácticos clasificados por niveles
educativos y materias. En cada vídeo, se hace referencia al contenido y a su
duración.

Videoteca de cine: un espacio para docentes y educadores que deseen
utilizar y compartir experiencias y materiales que sirvan para utilizar el cine
como herramienta didáctica en las aulas. Los vídeos están clasificados por áreas
curriculares y etapas educativas o por formato y técnica utilizada.

Aulavisual: dirigida a los docentes con el fin de motivar el uso de los
medios audiovisuales como recursos de apoyo para el aula. Permite ver,
descargar y subir vídeos y su catálogo está conformado por material producido
por la industria audiovisual, por profesores para sus clases y por alumnos,
como actividad de una asignatura.

b. DENDAK ETA LIBURUTEGIAK

28


c. BIDEOTEKAK ESKOLAN

Ikastetxeko bideoteka etengabe zabaldu eta eguneratu egin behar da eta
hau osatzeko baliabide desberdinak topa ditzakegu, hona hemen batzuk:

1. Aurretik landutako programa didaktikoak.
2. Telebistako hainbat programen grabaketak.
3. Programa kultural edo artistikoak.
4. Programen berrekoizpena.
5. Ekoizpen propioko programa edo bideo bildumak.
6. INTERNET

Ekoizpen propioak dituen zailtasunak, profesionalek sortutako
programekin alderatuz, gaitasun profesional eta baliabide ekonomiko eskasak
izatea izan daitezke, baita denbora falta ere askotan. Hala ere, ekoizpen propioa
zentro guztiek proposatu beharreko ideala da dudarik gabe.

Bideoteka on bat sortzeko, ezinbestekoa da honen antolaketa. Bideoak
bai fisikoki eta baita formatu digitalean ondo klasifikatu behar dira. Euskarri
fisikoari dagokionean lagungarri izango zaigu espazio jakin batean DVD, VHS
edo CD-ROMak ondo etiketatuak egotea eta formatu digitalari dagokionean,
web orrian, ikastetxeko ordenagailu sareko memoriaren barruan etab. pilatu eta
klasifikatu beharko dira. Honetaz gain, dagoen materialaren zerrendaketa
ezinbestekoa da erabilgarri dagoena ikusi eta topatzerako orduan.

 ONDORIOAK

29


Haurrek ikus- entzunezko mezu kantitate ikaragarria jasotzen dute
telebista aurrean pasatako orduen ondorioz, eta nahiz eta berandu, hau ikusita
badirudi espresio mota hau ikaskuntza gai bihur daitekeela deskubritzen hasi
garela.

Ikusi dugunez, bideoak hezkuntzan aukera asko ematen ditu, eta balio
pedagogiko handia izan dezake. Horretarako, hala ere, behar- beharrezkoa da
bideoaren erabilpena planifikatzea eta irakasleak formatzea ikus- entzunezko
baliabideek eman ditzaketen aukerak aprobetxatzeko. Izan ere, bideoak bere
horretan ez du ikaskuntza ziurtatzen, testuinguru egokian egon behar du
kokatuta eta hori ongi egitea irakasleen menpe dago. Halaber, ikastetxeek
beharrezko baliabide teknologikoak lortu beharko dituzte. Honekin lotuta, oso
interesgarria litzateke ikastetxe guztietan material hau izatea:

- Telebista pantaila bat gelan ordenagailu bati konektatuta, ala bideo gela bat
eta telebista mugikorrak geletara eraman ahal izateko, DVD erreproduktore
bati konektatuta)
- Ordenagailua (CPU+pantaila+sagua+teklatua…)
- Bozgorailuak.
- Bideo kamerak.
- Bideoak ordenagailura pasatzeko software egokia.
- Bideoak muntatu edo editatzeko beharrezko softwarea.
- Bideoteka fisikoa eta digitala.

Bestalde, bideoak erabiltzeaz gain, bideoak sortu behar dira eskoletan.
Ikasleei ikus- entzunezko hizkuntza erabiltzen irakatsi behar zaie, eta ez beste
arloak lantzeko soilik erabili. Gainera, bideoak, bai lehendik egindakoak eta
baita geletan sortutakoak ere, sarearen bidez konpartitzeak baliabideen
eskuratzea erraztuko luke, ikasleak honen erabilpenerako motibatuko lituzke

30


eta pixkanaka materiala hobetuko litzateke. Horretarako, Web 2.0-ko
baliabideak erabiltzen ikasi beharko dugu ikastetxeetan.

 BIBLIOGRAFIA

31


LIBURUAK:

ALONSO, Manuel y MATILLA, Luis (1990). Imágenes en acción. Madril: Akal

CABERO, Julio (1998). Medios audiovisuales y nuevas tecnologías para la formación
en el siglo XXI Murcia: Diego Marín.

COROMINAS, Agustí. (1994). La comunicación audiovisual y su integración en el
currículum. Barcelona: Editorial Graó-ICE

FERRÉS, Joan. (1992). Vídeo y Educación. Barcelona: Paidós

FERRÉS, Joan, MARQUÈS, Pere (1996). Comunicación Educativa y Nuevas
Tecnologías. Barcelona: Editorial Praxis.

PAVÓN, Francisco. (2001).Educación con Nuevas Tecnologías de la Información y la
Comunicación. Sevilla: Kronos

RODRÍGUEZ DIÉGUEZ, José Luís, SÁENZ y otros (1995). Tecnología Educativa.
Nuevas Tecnologías aplicadas a la Educación. Alcoy: Editorial Marfil

LINKAK:

Informazio orokorra: http://www.peremarques.net

"Tv, medios audiovisuales y educación" (MEC): http://www.pntic.mec.es/tv-
mav/index.html

32


33

Bideoaetahezkuntza

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Andere mochten auch (18)

Ähnlich wie Bideoaetahezkuntza

Ähnlich wie Bideoaetahezkuntza (20)

Mehr von patricia

Mehr von patricia (6)

Bideoaetahezkuntza