1. «Δεν έχω γάλα»: συνέπειες
της ανεπαρκούς
υποστήριξης του μητρικού
θηλασμού
Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC
Παιδίατρος – Συγγραφέας – Σύμβουλος
Γαλουχίας
Αθήνα 05/12

2. Πλάνο ομιλίας
 15 κλινικές περιπτώσεις
 Διαφορική διάγνωση φαινομενικής και πραγματικής
ανεπάρκειας στην παραγωγή μητρικού γάλακτος –
απόπειρα προσέγγισης
 Κύριες καταστάσεις/ προβλήματα υγείας
 Όλη η γκάμα των επιβαλλόμενων εμποδίων στον
μητρικό θηλασμό
 Σωστή εκτίμηση θηλασμού από επαγγελματία
υγείας
 Επιλογές αντιμετώπισης ανεπάρκειας στη μητρική
παραγωγή

3. Περίπτωση 1η
 Πρόκληση στις 38/40 για περιτύλιξη ομφάλιου λώρου (!),
καισαρική
 Προγεννητική εκτίμηση βάρους 3100γρ, όμως ΒΓ 2600γρ
 Όχι θηλασμός 1ο 2ωρο, όχι συν-διαμονή, τακτικά ξένο γάλα
 Στο σπίτι 7 ημερών 2300γρ, διόρθωση τοποθέτησης/ σύλληψης,
μαγιά μπύρας
 Στις 40 ημέρες, βάρος 3400γρ, η μητέρα στα όριά της:
 «Το μωρό συνέχεια στο στήθος»
 «Νιώθω να μη χορταίνει»
 «Δεν προλαβαίνω να κάνω τα στοιχειώδη»
 Μητέρα έδιωξε τον περίγυρο που πρότεινε συμπλήρωμα,
πατέρας στη δουλειά έως 11μμ
 Δεν βγαίνει εκτός σπιτιού, όχι μάρσιπος, όχι ρηλάξ
 Τσάι, ΕΓΑΒ, αποθηλασμός 5 μηνών

4. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
επαγγελματία υγείας μητέρας περίγυρου

5. Περίπτωση 2η
 9 μηνών αγόρι, ΑΜΘ 6 μήνες, θηλασμός και
συμπληρωματικές στερεές έπειτα
 ΒΓ 3300γρ, βάρος 4 μηνών 7000γρ, βάρος 9 μηνών
8700γρ
 Αυστηρές οδηγίες από συνάδελφο για:
 Περιορισμό θηλασμού σε πρωί – βράδυ
 200ml φαγητού κάθε φορά
 Χορήγηση ξένου γάλακτος
 Βρέφος υγιές, εύρωστο, χαρούμενο
 «Πόλεμος» από τον περίγυρο των γονιών

6. Τι κοιτάμε και
πως το
ερμηνεύουμε;

7. Ω, ποία οφθαλμαπάτη!

8. To βρέφος δεν «πρέπει» να
παίρνει συγκεκριμένα γραμμάρια!!
 Χρέος μας να εξηγήσουμε σε συναδέλφους
και κοινό πως εκτιμάται σωστά η βρεφική
ανάπτυξη
 ΕΥΡΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ:
 Φυσιολογικό αγόρι 2 προς 3 μηνών: 600 –
1000γρ
 Φυσιολογικό αγόρι 8 προς 9 μηνών:
150 – 400γρ
 ΠΡΟΤΥΠΑ ανάπτυξης ΠΟΥ

9. Προβλήματα με την μη χρησιμοποίηση
των προτύπων ΠΟΥ
 Κάποια παιδιά τριών ή τεσσάρων μηνών που
θηλάζουν να χαρακτηρίζονται παχύσαρκα ενώ δεν
είναι!
 Κάποια παιδιά τριών και τεσσάρων μηνών
που παίρνουν μπιμπερό να χαρακτηρίζονται
φυσιολογικά ενώ δεν παίρνουν ικανοποιητικό
βάρος!
 Κάποια παιδιά ενός έτους που θήλασαν για μήνες ή
συνεχίζουν να θηλάζουν χαρακτηρίζονται λιποβαρή
ενώ είναι φυσιολογικά!
 Κάποια παιδιά ενός έτους που δε θήλασαν καθόλου
χαρακτηρίζονται φυσιολογικά ενώ είναι παχύσαρκα

10. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
επαγγελματία υγείας μητέρας περίγυρου

11. Περίπτωση 3η
 Αγοράκι ΒΓ 3300γρ, μεγάλο ιδιωτικό μαιευτήριο
 Μητέρα ενημερωμένη, ζητάει αποκλειστικό θηλασμό: της δίνουν
το παιδί 4 φορές το 24ωρο για 30’!
 Στο τέλος της 3ης μέρας, ΒΕ 2950γρ, ο παιδίατρος πιέζει για ξένο
γάλα και παραμονή στο μαιευτήριο
 Οι γονείς υπογράφουν για εξιτήριο, με βλέπουν στο σπίτι το ίδιο
απόγευμα
 Το μωρό θηλάζει υπέροχα
 Μητέρα και μωρό γίνονται αυτοκόλλητοι
 Μετά 48 ώρες, βάρος 3220γρ!
 Υγιέστατο αγοράκι, θηλάζει 18 μηνών, βάρος – ύψος 75% στα
πρότυπα ανάπτυξης ΠΟΥ

12. Σημάδια επαγρύπνησης (1ος
μήνας
 Υγρές πάνες λιγότερες από 6/ 24ωρο ή κρύσταλλοι στα ούρα
 Κόπρανα < 3/ 24ωρο
 Ο θηλασμός είναι επώδυνος σε όλη τη διάρκεια του
 Η θηλή της μητέρας εμφανίζεται πατημένη, παραμορφωμένη ή
πληγωμένη μετά το θηλασμό
 Κάποιο σημείο στο στήθος είναι επώδυνο, πρησμένο, ζεστό ή κόκκινο
 Ο ίκτερος του μωρού γίνεται πιο έντονος μετά την τρίτη - τέταρτη
ημέρα της ζωής του
 Το μωρό έχει χάσει πάνω από 10% του βάρους που είχε στη γέννηση
 Το μωρό συνεχίζει να χάνει βάρος μετά τις πρώτες τέσσερις ημέρες
της ζωής του
 Το μωρό δεν επανακτά το βάρος της γέννησης μετά τις πρώτες δύο
με τρεις εβδομάδες της ζωής του
 Πρόσληψη βάρους < 20γρ/ μέρα

13. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
Εμπόδια στον αποκλειστικό
Θηλασμό κατά απαίτηση
του βρέφους
Από μη υποστηρικτικό
Από μαιευτήριο/
Περιβάλλον/
Επαγγελματίες υγείας
Κουλτούρα του μπιμπερό

14. Εμπόδια στη μητέρα που
προσπαθεί να θηλάσει
 Συστηματικά, πολλαπλά, καθημερινά
 Εμπόδια από το μαιευτήριο
 Εμπόδια από επαγγελματίες
υγείας
 Εμπόδια από την οικογένεια
και τον άμεσο περίγυρο
 Εμπόδια από την εργασία
 Εμπόδια από την κυρίαρχη κουλτούρα του
μπιμπερό και τα ΜΜΕ
Σ Παπαβέντσης. Επιστροφή στον μητρικό
θηλασμό. Εκδόσεις Πατάκη 2011

15. Περίπτωση 4η
 Κορίτσι 12 ημερών βάρος 2650γρ, ΒΓ 2850γρ, ΒΕ 2800γρ
 Στο μαιευτήριο: όλο το γνωστό πακέτο (+ ομαδική συνεδρία
εκπαίδευσης στο τάισμα με ξένο γάλα!!)
 Η μητέρα αποφασίζει να δώσει μόνο δικό της γάλα
 Εντελώς λανθασμένη τοποθέτηση/ σύλληψη
 Γεύματα ανά 4ωρο, ψευδοθηλή για ανύπαρκτη εισέχουσα θηλή
και πιπίλα
 Διόρθωση τεχνικής, ψευδοθηλή στα σκουπίδια, cross-cradle και
ξαπλωτή θέση, μαλάξεις, θηλασμός με τα σημάδια πείνας του
μωρού
 3020γρ στις 19 μέρες
 Θηλάζει ακόμα στους 8 μήνες, χωρίς να έχει χρησιμοποιήσει
ποτέ θήλαστρο

16. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
Εμπόδια στον αποκλειστικό Λανθασμένη
Θηλασμό κατά απαίτηση τοποθέτηση/
του βρέφους Σύλληψη/ τεχνική
Από μη υποστηρικτικό
Από μαιευτήριο/
Περιβάλλον/
Επαγγελματίες υγείας
Κουλτούρα του μπιμπερό

17. Στο μαιευτήριο Προώθηση μπιμπερό Αναίτια διακοπή άμεσου Αναίτιοι περιορισμοί στη
θηλασμού θηλάζουσα/ άλλα
Απουσία προγεννητικής Από γιατρούς, μαιευτήρια και Σε λοίμωξη μητέρας ή Ωράρια και χρονικοί
ενημέρωσης σύστημα υγείας βρέφους περιορισμοί θηλασμού
Καισαρική τομή και Άμεση επαφή εταιριών ΕΓΑΒ Σε μαστίτιδα ή άλλα Περιορισμός αγκαλιάς/
υπέρμετρη ιατρικοποίηση με γονείς προβλήματα στήθους πρόωρη «ανεξαρτητοποίηση»
Μη ύπαρξη συνοδού στον Παραπλάνηση στις ετικέτες Ακατάλληλη χρήση Απουσία παρακολούθησης
τοκετό ΕΓΑΒ θηλάστρου/ ψευδοθηλής μετά το εξιτήριο
Όχι θηλασμός το πρώτο Κουλτούρα μπιμπερό σε Λανθασμένες εκτιμήσεις Έλλειψη ασφαλιστικής
2ωρο ΜΜΕ, περιοδικά κλπ βάρους κάλυψης για γαλουχία
Μη συν-διαμονή Προηγούμενες γενιές που δεν Χρόνια ασθένεια μητέρας ή Περιορισμοί στην διατροφή
θήλασαν βρέφους
Συμπλήρωμα χωρίς ιατρική Παλιομοδίτικος φεμινισμός Κάπνισμα Ύπνος μακριά από τη μητέρα
ένδειξη
Παρεμβάσεις για ίκτερο, Παράδοξη ορολογία στις Λήψη φαρμάκου από τη Μη αντιμετώπιση επιλόχειας
υπογλυκαιμία, πλύσιμο επιστημονικές έρευνες μητέρα κατάθλιψης
κλπ
Αποδυνάμωση γονιών/ Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο Σε νοσηλεία στο νοσοκομείο Περιορισμός του θηλασμού σε
μετατροπή σε ασθενή «φαγητό» μόνο
Ανεπαρκής εκπαίδευση Επιθετική προώθηση Μη προετοιμασία για Περιορισμοί στον θηλασμό
επαγγελματιών υγείας «ειδικών» γαλάτων επιστροφή στη δουλειά εκτός σπιτιού
Χρήση πιπίλας Μη επαρκές νομοθετικό Διακοπή θηλασμού > 6 Ξεκίνημα στερεών πολύ πριν
πλαίσιο και εφαρμογή του μηνών ως «περιττού» τους 6 μήνες

18. Περίπτωση 5η
 Κορίτσι 18 ημερών, ΑΜΘ, βάρος 3520γρ, ΒΓ 3800γρ
 Χωρίς σημεία οξείας αφυδάτωσης/ κλινική εξέταση καλή
 Συζήτηση επιλογών επαναγαλακτισμού
 Διόρθωση τοποθέτησης/ σύλληψης, μαλάξεις, δέρμα με δέρμα, διακοπή
πιπίλας
 Μπιμπερό 6 των 60ml + 6 διπλές αντλήσεις με νοσοκομειακό θήλαστρο
+ άμεσος θηλασμός κατά απαίτηση
 Δομπεριδόνη για 7 μέρες, έπειτα μαγιά μπύρας για 7 μέρες
 Καλλιέργεια ούρων αρνητική
 Επανέλεγχος 25 ημερών, βάρος 3700γρ
 Σταδιακή μείωση μπιμπερό και αντλήσεων
 Πλήρης αποκλειστικός θηλασμός στις 45 ημέρες, βάρος 4730γρ
 Θήλασε αποκλειστικά έως 6 μηνών, συνολικά έως 10 μήνες
 Ανάπτυξη >90% των προτύπων ΠΟΥ

19. Γάλα στο βρέφος κατά
προτεραιότητα
 Μητρικό με άμεσο θηλασμό
 Μητρικό με άντληση
 Ανθρώπινο γάλα δότριας
 Επεξεργασμένο γάλα αγελάδας για βρέφη

20. Όταν ο άμεσος θηλασμός
πραγματικά δεν επαρκεί..
 Συμπλήρωμα στο στήθος
 Σύριγγα
 Κυπελλάκι
 Κουταλάκι ή με το δάχτυλο (μικρές
ποσότητες)
 Ρινογαστρικός καθετήρας (νοσηλεία)
 Ενδοφλέβια δεξτρόζη (υπογλυκαιμία)
 Μπιμπερό (οποιοδήποτε!!)
 Στερεές τροφές (< 6μηνών σε αναπτυξιακή
ετοιμότητα!)

21. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
Εμπόδια στον αποκλειστικό Λανθασμένη
Θηλασμό κατά απαίτηση τοποθέτηση/
του βρέφους Σύλληψη/ τεχνική

22. Περίπτωση 6η
 Κορίτσι 4 ημερών, βάρος 2230γρ, ΒΓ 2450γρ στις
37/40 (3%), ΒΕ 2250γρ
 Σε καλή κλινική κατάσταση, χωρίς ίκτερο
 Καταπόσεις στο στήθος, αλλά μειωμένο σθένος
 Cross cradle και football, μαλάξεις, ξύπνημα, μαγιά
μπύρας, 4 αντλήσεις/ 24ωρο με νοσοκομειακό
θήλαστρο
 11 ημερών 2450γρ
 6 μηνών 6200γρ (10%), αποκλειστικός θηλασμός

23. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
Προωρότητα
Χαμηλό βάρος γέννησης
Οριακά πρόωρο

24. Περίπτωση 7η
 10 ημερών αγόρι, βάρος 2750γρ, ΒΓ 3030γρ, αποκλειστικός
θηλασμός
 Στο μαιευτήριο είπαν στη μητέρα να μην θηλάσει γιατί «έχει
μικρό στήθος»
 Βραχύς χαλινός γλώσσας, αναποτελεσματική απομάκρυνση
γάλακτος
 Βελτίωση τεχνικής θηλασμού, εκτομή το ίδιο βράδυ
 16 ημερών 2940γρ, μαστίτιδα
 Θήλασε αποκλειστικά 6 μήνες, συνολικά 14 μήνες
 Μητέρα έγκυος: «Έχω πολύ μικρό στήθος, θα καταφέρω άραγε
να το θηλάσω και αυτό;» (!!)

25. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
Προωρότητα
Χαμηλό βάρος γέννησης
Αγκυλογλωσσία

26. Αγκυλογλωσσία
 5 - 10% βρεφών
 Προβλήματα θηλασμού/
λόγου/ οδοντοτεχνικά
 Κολικοί/ Ανησυχία/
Πληγωμένες θηλές/
Ανεπαρκής παραγωγή
και ανάπτυξη
 Εκτομή χωρίς επιπλοκές

27. Περίπτωση 8η
 14 ημερών κορίτσι, θήλαζε αποκλειστικά έως 10 ημερών
 Μαστίτιδα, οδηγία από γυναικολόγο να σταματήσει ο
θηλασμός, μπιμπερό 120ml, 3 αντλήσεις το 24ωρο με
απλό ηλεκτρικό θήλαστρο (!!), το γάλα πετιέται (!!!)
 Επανατοποθέτηση του παιδιού στο στήθος, 4 αντλήσεις/
24ωρο διπλές με νοσοκομειακό θήλαστρο + 4 γεύματα
40ml με σύριγγα (2*20)
 Σταδιακή μείωση αντλήσεων και σύριγγας
 Μόνο αποκλειστικός θηλασμός από 26 ημερών και
έπειτα
 Διπλασιασμός του βάρους γέννησης στους 4 μήνες

28. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
Σπάργωμα/
Εμπόδια στον αποκλειστικό Λανθασμένη
Αποφραγμένος πόρος/
Θηλασμό κατά απαίτηση τοποθέτηση/
Μαστίτιδα με κακή
του βρέφους Σύλληψη/ τεχνική
αντιμετώπιση

29. Εμπόδια στο μητρικό θηλασμό
Στο μαιευτήριο Προώθηση μπιμπερό Αναίτια διακοπή Αναίτιοι περιορισμοί στη
άμεσου θηλασμού θηλάζουσα/ άλλα
Απουσία προγεννητικής Από γιατρούς, μαιευτήρια και Σε λοίμωξη μητέρας ή Ωράρια και χρονικοί
ενημέρωσης σύστημα υγείας βρέφους περιορισμοί θηλασμού
Καισαρική τομή και Άμεση επαφή εταιριών ΕΓΑΒ Σε μαστίτιδα ή άλλα Περιορισμός αγκαλιάς/
υπέρμετρη ιατρικοποίηση με γονείς προβλήματα στήθους πρόωρη «ανεξαρτητοποίηση»
Μη ύπαρξη συνοδού στον Παραπλάνηση στις ετικέτες Ακατάλληλη χρήση Απουσία παρακολούθησης
τοκετό ΕΓΑΒ θηλάστρου/ ψευδοθηλής μετά το εξιτήριο
Όχι θηλασμός το πρώτο Κουλτούρα μπιμπερό σε Λανθασμένες εκτιμήσεις Έλλειψη ασφαλιστικής
2ωρο ΜΜΕ, περιοδικά κλπ βάρους κάλυψης για γαλουχία
Μη συν-διαμονή Προηγούμενες γενιές που δεν Χρόνια ασθένεια μητέρας ή Περιορισμοί στην διατροφή
θήλασαν βρέφους
Συμπλήρωμα χωρίς ιατρική Παλιομοδίτικος φεμινισμός Κάπνισμα Ύπνος μακριά από τη μητέρα
ένδειξη
Παρεμβάσεις για ίκτερο, Παράδοξη ορολογία στις Λήψη φαρμάκου από τη Μη αντιμετώπιση επιλόχειας
υπογλυκαιμία, πλύσιμο κλπ επιστημονικές έρευνες μητέρα κατάθλιψης
Αποδυνάμωση γονιών/ Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο Σε νοσηλεία στο Περιορισμός του θηλασμού σε
μετατροπή σε ασθενή νοσοκομείο «φαγητό» μόνο
Ανεπαρκής εκπαίδευση Επιθετική προώθηση Μη προετοιμασία για Περιορισμοί στον θηλασμό
επαγγελματιών υγείας «ειδικών» γαλάτων επιστροφή στη δουλειά εκτός σπιτιού
Χρήση πιπίλας Μη επαρκές νομοθετικό Διακοπή θηλασμού > 6 Ξεκίνημα στερεών πολύ πριν
πλαίσιο και εφαρμογή του μηνών ως «περιττού» τους 6 μήνες

30. Περίπτωση 9η
 10 ημερών αγόρι, βάρος 3100γρ, ΒΓ 3350γρ
 Τα συνήθη εμπόδια στο μαιευτήριο/ αντιλήψεις κουλτούρας του
μπιμπερό
 Αποκλειστικός θηλασμός με τα σημάδια του βρέφους, διόρθωση
τοποθέτησης/ σύλληψης/ ποικιλία θέσεων
 17 ημερών, βάρος 3200γρ, μαραθώνιοι θηλασμοί, κολικοί
 Μαγιά μπύρας, μαλάξεις, επανέλεγχος
 22 ημερών, εμπύρετο, εισαγωγή στο νοσοκομείο
 Διάγνωση ουρολοίμωξης, καμία υποστήριξη θηλασμού στην
παιδιατρική κλινική
 40 ημερών βάρος 4400γρ, αποθηλασμός

31. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
Προωρότητα
Χαμηλό βάρος γέννησης
Αγκυλογλωσσία
Ουρολοίμωξη
Σήψη

32. Περίπτωση 10η
 2 μηνών κορίτσι, βάρος 4400γρ, ΒΓ 2850γρ
 Υπό παρακολούθηση από συγγενή συνταξιούχο παιδίατρο
 «Το μωρό πρέπει να βάζει 200γρ κάθε εβδομάδα»
 Οδηγία να πάρουν ζυγαριά στο σπίτι
 Η μητέρα επέστρεψε στην δουλειά στις 40 ημέρες, αντλήσεις και
μπιμπερό, ανησυχία και «κολικοί»
 Οδηγία για συμπλήρωμα γιατί το παιδί «δεν βάζει βάρος»:
κέρδιζε 300γρ ανά εβδομάδα, έπειτα 200γρ, τώρα 150γρ
 «Ζύγισμα πριν και μετά τον θηλασμό: μόνο 10γρ»
 Βρέφος υγιέστατο, στο 25% των προτύπων βάρους από τη
γέννηση

33. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
επαγγελματία υγείας μητέρας περίγυρου

34. Περίπτωση 11η
 ΑΜΘ, βρέφος υγιές, μεγαλώνει στο 50%
 Συχνή επικοινωνία και αιτιάσεις: συχνοί θηλασμοί, ανησυχία, «κολικοί»
 4 μηνών, αιτιάσεις επιμένουν, εστιάζω στην μητέρα: αναφερόμενη
κόπωση, υπνηλία, πρήξιμο στα μάτια, αύξηση βάρους, κατάθλιψη
 Έλεγχος για αναιμία και θυρεοειδικός: σχεδόν ανύπαρκτες θυρεοειδικές
ορμόνες
 Ενοχοποίηση του θηλασμού από γιατρούς γιατί «κούρασε» τη μητέρα
(!!), οδηγία να διακόψει
 Άμεση βελτίωση της κατάστασης μέσα σε 2 εβδομάδες από την
θεραπεία υποκατάστασης
 Αποθηλασμός 7 μηνών

35. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
Υποθυρεοειδισμός

36. Περίπτωση 12η
 Αγόρι, ΑΜΘ, από την γέννηση έως 2 μηνών στο 25%, δείχνει υγιές
 Δύο τηλεφωνήματα κατά τις επόμενες 10 ημέρες για επεισόδια
«πνιγμού», ρουθούνισμα, μητέρα πέρασε ίωση
 Επανάλεγχος 2 μηνών και 10 ημερών: χωρίς φύσημα, πιθανά ίωση –
ΓΟΠ
 Επανάλεγχος 3 μηνών: στάσιμο βάρος, συμπτώματα και σημεία
αριστερής και δεξιάς καρδιακής ανεπάρκειας
 Νοσηλεία σε εντατική μονάδα, διάγνωση αρχικά καρδιομυοπάθειας,
προετοιμασία για το μοιραίο
 Διακοπή του θηλασμού «γιατί κουράζει» το βρέφος (!), καμία οδηγία και
υποστήριξη διατήρησης της γαλουχίας
 Μεταφορά σε άλλο κέντρο, διάγνωση ΑLCAPA, χειρουργική διόρθωση
 Τώρα 8 μηνών, σε καλή κατάσταση στο σπίτι/ ο θηλασμός πετάχτηκε
προ πολλού στα σκουπίδια..

37. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφουςροωρότητα
Π
Χαμηλό βάρος γέννησης
Αγκυλογλωσσία
Ουρολοίμωξη
Σήψη
Russell - Silver
Χρόνιο νόσημα
• Καρδιαγγειακό
• Αναπνευστικό
• Κυστική ίνωση
• Κοιλιοκάκη
• Ηπατικό
• Νεφρικό

38. Άλλες αιτίες από το παιδί
 Προωρότητα
 Χαμηλό βάρος γέννησης
 Αγκυλογλωσσία
 Ουρολοίμωξη
 Πρώιμη/ όψιμη νεογνική σήψη
 Αλλεργία στο γάλα αγελάδας
 Συγγενείς ανωμαλίες/ σύνδρομα (μικρογναθία, υπερωιοσχιστία, Russell
– Silver)
 Χρόνιο νόσημα – συγγενές
 Καρδιαγγειακό
 Αναπνευστικό
 Ηπατικό/ γαστρεντερικό
 Νευρολογικό
 Νεφρικό
 Σοβαρή ΓΟΠ
 Κυστική ίνωση
 Δυσανεξία στη γλουτένη

39. Περίπτωση 13η
 Αγώνας κατά τον πρώτο μήνα να αλλάξω τις αντιλήψεις της
κουλτούρας του μπιμπερό σε γονείς και περιβάλλον
 Σοβαρό έκζεμα και κολικοί, διακοπή γαλακτοκομικών
 Βάρος στο 25% από την γέννηση έως 40 ημερών
 «Κατσάδιασμα» από γιατρό ταμείου στη μητέρα, «ανεπαρκής
ανάπτυξη», εντολή για διακοπή θηλασμού και υποαλλεργικό
γάλα
 Βάρος στο 9% 2 μηνών: νέο φροντιστήριο, διακοπή
ψευδοθηλών, υποκύπτει σε μαραθώνιους θηλασμούς και
νυχτερινούς
 800 γρ παραπάνω στους 3 μήνες
 Αποκλειστικός θηλασμός για 6 μήνες, 8 μηνών συνεχίζει να
θηλάζει, βάρος στο 50%, έκζεμα υπό έλεγχο

40. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
επαγγελματία υγείας μητέρας περίγυρου
Πρόβλημα βρέφους
Αλλεργία στο γάλα
αγελάδας

41. Στο μαιευτήριο Προώθηση μπιμπερό Αναίτια διακοπή άμεσου Αναίτιοι περιορισμοί στη
θηλασμού θηλάζουσα/ άλλα
Απουσία προγεννητικής Από γιατρούς, μαιευτήρια Σε λοίμωξη μητέρας ή Ωράρια και χρονικοί
ενημέρωσης και σύστημα υγείας βρέφους περιορισμοί θηλασμού
Καισαρική τομή και Άμεση επαφή εταιριών Σε μαστίτιδα ή άλλα Περιορισμός αγκαλιάς/
υπέρμετρη ιατρικοποίηση ΕΓΑΒ με γονείς προβλήματα στήθους πρόωρη «ανεξαρτητοποίηση»
Μη ύπαρξη συνοδού στον Παραπλάνηση στις ετικέτες Ακατάλληλη χρήση Απουσία παρακολούθησης
τοκετό ΕΓΑΒ θηλάστρου/ ψευδοθηλής μετά το εξιτήριο
Όχι θηλασμός το πρώτο Κουλτούρα μπιμπερό σε Λανθασμένες εκτιμήσεις Έλλειψη ασφαλιστικής
2ωρο ΜΜΕ, περιοδικά κλπ βάρους κάλυψης για γαλουχία
Μη συν-διαμονή Προηγούμενες γενιές που Χρόνια ασθένεια μητέρας ή Περιορισμοί στην διατροφή
δεν θήλασαν βρέφους
Συμπλήρωμα χωρίς ιατρική Παλιομοδίτικος φεμινισμός Κάπνισμα Ύπνος μακριά από τη μητέρα
ένδειξη
Παρεμβάσεις για ίκτερο, Παράδοξη ορολογία στις Λήψη φαρμάκου από τη Μη αντιμετώπιση επιλόχειας
υπογλυκαιμία, πλύσιμο κλπ επιστημονικές έρευνες μητέρα κατάθλιψης
Αποδυνάμωση γονιών/ Χαμηλό μορφωτικό Σε νοσηλεία στο νοσοκομείο Περιορισμός του θηλασμού σε
μετατροπή σε ασθενή επίπεδο «φαγητό» μόνο
Ανεπαρκής εκπαίδευση Επιθετική προώθηση Μη προετοιμασία για Περιορισμοί στον θηλασμό
επαγγελματιών υγείας «ειδικών» γαλάτων επιστροφή στη δουλειά εκτός σπιτιού
Χρήση πιπίλας Μη επαρκές νομοθετικό Διακοπή θηλασμού > 6 Ξεκίνημα στερεών πολύ πριν
πλαίσιο και εφαρμογή του μηνών ως «περιττού» τους 6 μήνες

42. Περίπτωση 14η
 Κορίτσι ΒΓ 3160γρ (50%), πρώτη επίσκεψη στον μήνα: βάρος 3250γρ
 Μητέρα με θέληση και γνώση, ΑΜΘ, καλή τοποθέτηση, σύλληψη, θέσεις
 Το στήθος δεν «γέμισε» ποτέ, καταπόσεις περιστασιακές
 Πλήρες πρόγραμμα επαναγαλακτισμού
 Βάρος στο 3% στις 50 ημέρες, SNS, έλεγχος βρέφους κφ
 Τεχνική θηλασμού παραμένει καλή, βρέφος υγιές, μητέρα υγιής
 Επαναλαμβανόμενες προσπάθειες αύξησης παραγωγής χωρίς
σημαντική διαφορά
 Άμεσος θηλασμός + SNS 60ml* 2 έως 4/ 24ωρο + 2 με 4 αντλήσεις/
24ωρο έως 6 μηνών, βάρος στο 9%
 1 έτους θηλασμός + στερεές, βάρος στο 25%, ύψος στο 50%
 Σωματομετρικά γέννησης: πραγματικά;

43. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Άγνωστη αιτία

44. Πρωτοπαθή αίτια μειωμένης
παραγωγής
 Σπάνια!
 Αυτό που συνήθως εννοούν
– λανθασμένα – μητέρες ή/
και επαγγελματίες υγείας
 Ορμονική ανεπάρκεια (υπο – υποφυσιισμός,
σύνδρομο Sheehan)
 Ανεπάρκεια αδένα (1/1000)
 Χειρουργείο μαστού (κυκλική τομή θηλαίας άλω!)

45. Περίπτωση 15η
 Πρώτη συνάντηση κορίτσι 15 ημερών, 10γρ κάτω από το ΒΓ
(3600γρ), βελτίωση τεχνικής θηλασμού
 2 μηνών ανεπαρκής ανάπτυξη, 2 καμπύλες πιο κάτω από την
γέννηση, βρέφος υγιές, μητέρα σκορ 6 στην κλίμακα
Εδιμβούργου
 Αντλήσεις, συμπλήρωμα με μπιμπερό, γαλακτογωγικά
 2 ½ μηνών πρόσληψη μόνο 200γρ, μητέρα σκορ 10
 Παραπομπή σε ψυχολόγο, επιλόχεια κατάθλιψη, αντιδραστική
(κοινωνικές συνθήκες)
 Μεικτή διατροφή έως 6 μηνών
 Συχνός θηλασμός + στερεές + 1 μπιμπερό 150ml/ 24ωρο στους
11 μήνες, βάρος στο 75%
 Η κότα το αυγό ή το αυγό την κότα;;

46. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ
ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
Επιλόχεια κατάθλιψη

47. Επιλόχεια κατάθλιψη και μη
θηλασμός
 Στις έξι εβδομάδες, μητέρες που δίνουν μπουκάλι έχουν
διπλάσια πιθανότητα για συμπτώματα κατάθλιψης, σε σχέση
με γυναίκες που θηλάζουν το μωρό τους.
 Στις έξι με οκτώ εβδομάδες της ζωής του μωρού, μητέρες που
εμφανίζουν κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να δίνουν μπουκάλι
παρά να θηλάζουν.
 Μητέρες με συμπτώματα κατάθλιψης αμέσως μετά από τη
γέννηση του μωρού έχουν αυξημένο κίνδυνο να μην
ξεκινήσουν το θηλασμό ή να μην θηλάσουν αποκλειστικά.
 Καταθλιπτικές μητέρες τείνουν να θηλάζουν το μωρό τους για
μικρότερο χρονικό διάστημα και να βιώνουν μεγαλύτερα
προβλήματα στο θηλασμό.

48. Άλλες αιτίες από μητέρα
 Καθυστερημένη γαλακτοποίηση
 Παραμονή πλακούντα
 Πολυκυστικές ωοθήκες
 Παχυσαρκία/ IDDM
 Υποθυρεοειδισμός
 Φάρμακα: αντισυλληπτικά, βρωμοκρυπτίνη, βαριά
κατανάλωση αλκοόλ, βαρύ κάπνισμα
 Νέα εγκυμοσύνη
 Σοβαρή χρόνια νόσος
 Επιλόχεια κατάθλιψη/ ψυχογενής ανορεξία/ άλλα
ψυχιατρικά

49. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΑΛΗΘΗΣ
Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση Λανθασμένη εκτίμηση
Δευτεροπαθής Πρωτοπαθής
επαγγελματία υγείας μητέρας περίγυρου
Άγνωστη αιτία
Χειρουργείο στο στήθος
Ορμονική ανεπάρκεια
Πρόβλημα θηλασμού Πρόβλημα μητέρας Πρόβλημα βρέφους
(σύνδρομο Sheehan)
Ανεπαρκής όγκος
Προωρότητα μαζικού αδένα
Καθυστερημένη γαλακτοποίησηΧαμηλό βάρος γέννησης
Επιλόχεια κατάθλιψη Αγκυλογλωσσία
Κακή αντιμετώπιση Υποθυρεοειδισμός Ουρολοίμωξη
Εμπόδια στον αποκλειστικό
Λανθασμένη τοποθέτηση/ Σπαργώματος/ Παχυσαρκία Σήψη
Θηλασμό κατά απαίτηση
Σύλληψη/ τεχνική αποφραγμένου Πολυκυστικές ωοθήκες Russell – Silver κλπ
Του βρέφους
Πόρου/ μαστίτιδας Παραμονή πλακούντα Αλλεργία στο γάλα αγελάδας
Φάρμακα Χρόνιο νόσημα
Νέα εγκυμοσύνη •Καρδιαγγειακό
•Αναπνευστικό
•Κυστική Ίνωση
Από μη υποστηρικτικό •Κοιλιοκάκη
Από μαιευτήριο/
Περιβάλλον/ •Νεφρικό
Επαγγελματίες υγείας
Κουλτούρα του μπιμπερό •Ηπατικό
•Υποτονο
•Υπερτονο

50. Εκτίμηση θηλασμού από
επαγγελματία υγείας
 Πλήρες ιστορικό (μητέρας, κυήσεων, άλλων παιδιών,
παρούσας εγκυμοσύνης, περιγεννητικό, οικογενειακό,
αλλεργικό, διατροφής – θηλασμού, ανάπτυξη σωματική,
ψυχοκινητική, κοινωνικό, εργασία, συμπτώματα κλπ)
 Κλινική εξέταση (του μαστού και του βρέφους)
 Εκτίμηση ενός θηλασμού από την αρχή μέχρι το τέλος
του και της απομάκρυνσης γάλακτος
 Σωματομετρική εκτίμηση βρέφους
 Συμπεράσματα/ Διάγνωση
 Πλάνο δράσης/ Παρακολούθηση

51. Ανεπαρκής παραγωγή:
παρεμβάσεις πριν το ξένο γάλα
 Βελτιστοποίηση/ μεγιστοποίηση θηλασμού/ αύξηση
αποτελεσματικότητας (τοποθέτηση, σύλληψη, αποφυγή
ψευδοθηλής – πιπίλας, σημάδια πείνας – κορεσμού,
τεχνικές χαλάρωσης, συχνότητα, επαφή δέρμα με δέρμα,
νυχτερινός – co-sleeping, ένα ή δύο στήθη ανά γεύμα,
switch nursing, ποικιλία θέσεων, μαλάξεις,
γαλακτογογικά, έξτρα αντλήσεις)
 Αντιμετώπιση της αιτίας
 Έξτρα χορήγηση μητρικού γάλακτος (hindmilk)
 Παραπομπή σε ειδικό (IBCLC)
 Υποστήριξη περιβάλλοντος μητέρας
 Επανέλεγχος/ συχνότερη παρακολούθηση

52. «Δεν υπάρχει γυναίκα που να
μην έχει γάλα»
 Λάθος μήνυμα!
 Υπάρχουν, και είναι οι περισσότερες μητέρες γύρω
μας, που διέκοψαν πρόωρα τον θηλασμό
 Μόνο που η ανεπαρκής τους παραγωγή επήλθε ως
συνέπεια κυρίως:
 Λανθασμένων αντιλήψεων
 Λανθασμένων εκτιμήσεων και συμβουλών από
επαγγελματίες υγείας
 Επιβαλλόμενων εμποδίων που καταστρέφουν τον μητρικό
θηλασμό
 Της κυριαρχίας της κουλτούρας του μπιμπερό στη βρεφική
διατροφή

53. Η μάχη ενάντια στα εμπόδια
θηλασμού
Σ. Παπαβέντσης. Επιστροφή στον μητρικό θηλασμό: οδηγός επιβίωσης
για γονείς και για επαγγελματίες υγείας. Εκδόσεις Πατάκη 2011

55. Μητέρες που δεν τα κατάφεραν
 Δεν φταίνε οι ίδιες, δεν φταίει ο «δύσκολος» θηλασμός
 Εάν έγιναν όλα όσα μπορούσαν να γίνουν, το
αποδέχονται καλύτερα χωρίς ενοχή
 Ενοχή/ ντροπή/ απώλεια/ λύπη εάν δεν υποστηρίχθηκαν
 Να τις βοηθήσουμε να συνειδητοποιήσουν τα αίτια
 Να περάσουν από το στάδιο της άρνησης/ θυμού/
αδιαφορίας στο στάδιο της αποδοχής και
συνειδητοποίησης
 Ανάλογα με το στάδιο που καταφέρνουν να φτάσουν,
μπορεί να γίνουν από υποστηρίκτριες του θηλασμού για
νέο παιδί/ στο περιβάλλον τους έως αρνητές του
θηλασμού

56. Lactation wars..
 Oχι τρομοκράτηση
 Ενημερωμένες πάνω σε τεκμηριωμένη πρακτική
επιλογές για τους γονείς και συγκατάθεση
 Εξάρτηση από αριθμούς χωρίς να γίνεται ποτέ πλήρης,
σε βάθος εκτίμηση θηλασμού – τεχνικής
 Οι ιδεαλιστές ενάντια στους πραγματιστές της βρεφικής
διατροφής
Ηoddinott P et al. A serial qualitative interview study of infant feeding
experiences: idealism meets realism. BMJ Open 2012;2:e000504
doi:10.1136/bmjopen-2011-000504
 Το σύνηθες δεν είναι αναγκαστικά και το φυσιολογικό
 Υποχρεωτική γνώση για κάθε επαγγελματία υγείας που
έρχεται σε επαφή με μητέρα/ παιδί

57. H κουλτούρα του μπιμπερό
Θηλασμός
ΞΕΝΟ ΓΑΛΑ ΓΙΑ ΒΡΕΦΗ

58. .. Και η αντιστροφή της ροής
του ποταμού
Ξένο γάλα για βρέφη
ΘΗΛΑΣΜΟΣ

59. www.ibfan.gr
Ελάτε να αλλάξουμε την βρεφική
διατροφή στην Ελλάδα!

60. Ευχαριστώ
www.pediatros-thes.gr