Pr woj. podkarpackie

1. Województwo Podkarpackie

3. PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY Powiaty – 21 Miasta na prawach powiatu – 4 Gminy – 159 Gminy miejskie – 16 Gminy miejsko-wiejskie – 29 Gminy wiejskie – 144 Miasta – 45 Wsie – 2166 Stolicą i najważniejszym miastem województwa podkarpackiego jest Rzeszów. Pozostałe większe miasta to: Przemyśl, Stalowa Wola, Mielec, Tarnobrzeg, Krosno, Dębica, Jarosław, Sanok i Jasło.

4. Informacje ogólne: Powierzchnia 17 846 km² 25 powiatów ( 4 grodzkie, 21 ziemskie), gmin 159 Stolica – Rzeszów ( 77,31 km ² , 166 492 mieszkańców, gęstość zaludnienia 2153 os./km² ) Ludność (stan na 30 marca 2007 r. ) - 2 097 242 Gęstość zaludnienia - 118 mieszk./km² Bezrobotni zarejestrowani (styczeń 2007) - 170 300 Stopa bezrobocia (maj 2007) - 14,6% Przyrost naturalny – (maj 2007) dodatni 0.8% Przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw (maj 2007) - 2257,13 zł Niski stopień urbanizacji ( 40% ludności mieszka w miastach) Pod względem wielkości województwo podkarpackie zajmuje 68. miejsce wśród 254 regionów. Zamieszkiwane jest przez 2 097 tys. osób i zajmuje pod tym względem 70. miejsce. Największe podkarpackie powiaty to: rzeszowski – ziemski (166 tys.), mielecki (136 tys.), dębicki (134 tys.), jasielski (125 tys.), jarosławski (124 tys.) i stalowowolski (116 tys.).

7. Woj. podkarpackie na tle Polski Na tle innych regionów

10. Powiązania z zagranicą Przejścia graniczne: Korczowa, Medyka i Krościenko Na tle Europy Podkarpacie plasuje się w grupie najmniej zamożnych i najmniej rozwiniętych regionów UE (229 miejsce). Dlatego przyspieszenie jego rozwoju oraz poprawa poziomu życia mieszkańców wymaga podnoszenia konkurencyjności regionu jako całości , przy zachowaniu zasady zrównoważonego rozwoju sieci ośrodków miejskich i obszarów wiejskich.

18. Na terenie województwa licznie występują bogactwa naturalne: siarka, ropa naftowa, gaz ziemny oraz surowce mineralne: piaskowce, wapienie, gipsy (w tym gips alabastrowy), glinki ceramiczne, piaski (w tym piaski szklarskie) i żwiry, a także torf, wody mineralne i geotermalne. SIARKA - zwana także polskim złotem, odkryta w 1953 r., jej złoża zalegają w północnej części Kotliny Sandomierskiej w okolicach Tarnobrzega, Nagnajowa i Machowa. Występuje w osadach trzeciorzędowych, głównie w wapieniach pogispowych, w postaci wypełnień drobnych kawern i szczelin. Zawartość siarki w skale waha się od 20-30%. Wprowadzenie metody odzyskiwania siarki z zasiarczonych złóż gazu ziemnego i ropy naftowej, a co z tym się wiąże znacznego spadku cen siarki i niskiej opłacalności jej wydobywania, doprowadziło w konsekwencji do likwidacji kopalni siarki w Jeziórku i Machowie. ROPA NAFTOWA - występuje głównie na Podkarpaciu uznawanym za tradycyjne zagłębie naftowe. Jej złoża rozmieszczone są wzdłuż pasa o długości ok. 160 km i szerokości 15-40 km, sięgającego od Gorlic w województwie małopolskim po Ustrzyki Dolne w Bieszczadach. Poza Podkarpaciem złoża ropy naftowej znajdują się również w Radomyślu Wielkim oraz okolicach Dębicy i Przemyśla. GAZ ZIEMNY - jego złoża na Podkarpaciu występują obok pokładów ropy naftowej, znajdziemy je także w powiecie lubaczowskim, przemyskim, jarosławskim, przeworskim, przemyskim, rzeszowskim i dębickim. PIASKOWCE – głównie na Pogórzu Karpackim i w Karpatach. Twarde piaskowce nadające się do celów budowlanych znajdują się m.in. w Cieszynie, Komańczy, Lipowicy i Bóbrce. Złoża diatomitów krzemowych, wykorzystywanych w przemyśle chemicznym i do produkcji materiałów budowlanych – Godowa, Błażowa, Piątkowa, Harta, Bachórz oraz w okolicy Dydyni i Krzywego. W Bezmiechowej i kilku innych miejscowościach Bieszczadów – łupki bitumiczne. W północnej części pogórza Karpat – duże złoża gipsów. Niezwykle cenne, zawierające około 96% czystego gipsu, są gipsy alabastrowe występujące w Łopuszce Wielkiej k. Kańczugi.

19. WAPIENIE - zalegają na Roztoczu, w okolicach Brusna, Płazowa (największe zasoby), Dziewięcierza i Huty Różanieckiej, koło Przemyśla, Hermanowej i Niechobrza. Cenne w produkcji cementów, wapna nawozowego i budowlanego oraz kamienia. W okolicy Werchraty natomiast występują duże złoża margli kredowych. GLINY I GLINKI - od Dębicy po Przemyśl – gliny lessowe chude; Kolbuszowa, Tarnobrzeg i Przewrotne – iły krakowieckie; glinki tzw. bentonity - Fredropol, Pikulice, Dziewięcierz i Tarnobrzeg; glinki półszlachetne – Stobierna, Błędowa Tyczyńska, Cieszyn i Trepcza. W okolicy Trepczy zalegają pokaźne złoża iłów trepczańskich, stosowanych przy produkcji płuczki do wierceń geologicznych. Gliny i glinki szeroko stosowane są w przemyśle ceramicznym, chemicznym i w produkcji materiałów budowlanych. PIASKI I ŻWIRY – głównie w Kotlinie Sandomierskiej: piaski mioceńskie – Leżajsk, Głogów Młp., Rudnik i Rzochów; żwiry polodowcowe – Komorów i Majdan Królewski; piaski lądowe (pospóty) – Pikulice; piaski wydmowe – pow. mielecki, kolbuszowski, leżajski i niżański; piaski szklarskie – Tarnobrzeg. Rudy darniowe (limonity) występują w powiatach tarnobrzeskim i kolbuszowskim, zaś na Pogórzu Karpackim i w Karpatach – drobne złoża pirytów i syderytów. TORFY - głównie w Kotlinie Sandomierskiej w powiatach: kolbuszowskim, tarnobrzeskim, leżajskim, rzeszowskim i lubaczowskim. WĘGIEL BRUNATNY - zalega w okolicach Pilzna i Grudnej Dolnej. WODY MINERALNE - naturalne lub dowiercane stwierdzono w 150 podkarpackich miejscowościach, ale tylko znikoma część jest eksploatowana w 4 uzdrowiskach (odsyłacz do uzdrowisk) . Przeważają wody mineralne typu chlorkowo-sodowo-jodkowo-bromkowe z dużą zawartością wolnego dwutlenku węgla. Występują też wody siarczkowe i szczawy. W okolicy Komańczy znajdują się źródła wód wodoro-węglanowo-siarczkowych, a w Rabem koło Baligrodu – unikalne w skali europejskiej wodoro-węglanowo-chlorkowo-sodowe ze związkami arsenu. Co więcej w Rudawce Rymanowskiej w Beskidzie Niskim występują źródła wód geotermalnych o temperaturze sięgającej +48ºC. Wody mineralne stosowane są do kuracji pitnych, kąpieli i inhalacji. Oprócz wód mineralnych odkryto borowinę, zawierającą lecznicze składniki mineralne.

20. Przyroda i obszary chronione Znaczna część powierzchni województwa (47,4%) objęta została różnorodnymi formami ochrony przyrody. System ochrony przyrody w województwie tworzony jest przez: 2 parki narodowe (Bieszczadzki i Magurski), 93 rezerwaty przyrody, 10 parków krajobrazowych, 17 obszarów chronionego krajobrazu oraz 157 użytków ekologicznych, 5 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, 18 stanowisk dokumentacyjnych, 1 276 pomników przyrody. Podkarpackie jest województwem o stosunkowo małym zanieczyszczeniu środowiska. Występują jednak lokalne przekroczenia standardów jakości powietrza i gleb. Od lat obserwuje się stały wzrost natężenia hałasu. Największym problemem są tereny poeksploatacyjne przemysłu wydobywczego, głównie górnictwa siarkowego, oraz tereny popegeerowskie. Zahamowanie procesu marginalizacji terenów po byłych Państwowych Gospodarstwach Rolnych wymaga kompleksowych rozwiązań, odnoszących się zarówno do zniszczonej infrastruktury, jak i problemów społecznych. Rozwiązanie powyższych kwestii zapobiegnie degradacji terenów, a tym samym zniweluje zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska naturalnego. Zagospodarowanie terenów powojskowych może być szansą na ożywienie aktywności gospodarczej. Na terenie województwa znajduje się Bieszczadzki Park Narodowy oraz część Magurskiego Parku Narodowego, ponadto są 93 rezerwaty przyrody i zajmują ogółem 10733,10 ha, czyli 0,6% powierzchni województwa (stan na dzień 1 stycznia 2005 r).