1. Öğrenciler İstanbul Jeofizik Sektörü İle Buluşuyor
Students are meeting with the İstanbul Geopyhsical Industry
Pınar Çelik, Melek Çakır, Ayberk Akalın, Onur Arslan, Mahmut Özdemir, Mehmet Demir, Fulya Ergin
İstanbul Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği
GİRİŞ
Ders kapsamında oluşturulan grubumuz ile sektörle iletişime
geçtik. Şirket sahiplerine kendilerini ziyaret etmek
istediğimizi söyledik. Aynı zamanda şirketlerle uygun bir
günde araziye de çıkmak istediğimizi belirttik. Sektör
ziyaretinde gerekli olan-sektörün bugünü ve geleceği , sektör
sorunları ve öneriler-gibi ve aynı zamanda bizim de
eklediğimiz soruları sorduk. Bu süreçte bize sektördeki
mühendisler ellerinden geldiğince yardımcı olmaya çalıştılar.
YÖNTEM
Şirketlerle iletişim yöntemi olarak öncelikle e-mail
kullanıldı. E-mailler uygun bir dille yazıldı. Bu e-mailler
dersin içeriği, neler yapılacağı kapsamında yazıldı ve 48 saat
geri dönüş olması için beklendi. Geri dönüş olmayan şirketler
akabinde telefonla arandı ve e-maillerdeki gibi durumumuz
anlatıldı. Her iki taraf için de uygun gün ve saatte ziyaretler
gerçekleştirildi. Aradığımız yerlerin çoğu bizi kabul etti ve
olabildiğince sıcak davranıp bize yardımcı oldular. Ayrıca
bizi her daim arazi çalışmalarında görmek ve biz genç
meslektaşlarına yardım etmek istediklerini dile getirdiler.
Kendilerini ziyaret ettik, sektörle ilgili sorular sorduk,
araziye çıktık ve hatıra fotoğrafı çekildik.
Şekil 1 Sismoteknik Mühendislik ile ziyaret ve arazi
çalışması
Şekil 2 Bulgu Mühendislik ile ziyaret ve arazi çalışması
Şekil 3 Geotaş Yeraltı Araştırma ve İnşaat Şirketi ile ziyaret
ve arazi çalışması
BULGULAR
Ziyaret edilen sektörlerde ‘Jeofiziğin günümüzdeki yeri’ ile
ilgili sorumuza verilen en popüler cevap ‘kötü görünen iyi
meslek’ olmuştur. Nedeni ise en başta üniversiteye giriş
puanlarının düşük olmasıdır. Ülkemizde maalesef Jeofiziğe
önem verilmediğinden üniversitede bir bölüm olarak da
mesleğin değeri bilinmemektedir. Her şeye rağmen
mühendisler ‘İstanbul inşaat şehri bu yüzden Jeofiziğe her
daim ihtiyaç vardır. Jeofizik mühendisinin onayı olmadan bir
yerde bir bina yapılamayacağı aşikar’ demektedir. ‘Jeofiziğin
size getirdiklerinden memnun musunuz? Mesleğinizi seviyor
musunuz? Jeofiziği gelecekte nerde görüyorsunuz?’
şeklindeki sorularımıza ise ‘meslek kazancı düşük, bolca
sabır gerektiren bir meslek, kendi işinizi kurduğunuzda çok
1
Özet
Jeofizik Mühendisliği petrol ve doğal gaz aramalarında
geçmişten günümüze ön planda olmakla birlikte 1999
Marmara Depreminden sonra Jeoteknik Jeofizik olarak
önem kazanmaya başlamıştır. Günümüzde artık
meydana gelen bütün depremlerde deprem bilimcilerinin
yanı sıra jeofizikçilerden de bilgi alınmaktadır ve
şüphesiz gelecekte de alınacaktır. Jeofizik günümüzde
Türkiye’de yeterince bilinmeyen bir meslek olsa da
Jeofizik Mühendisleri tarafından geleceği parlak
görülmektedir. Bu görüş ise jeofizik okuyan biz
geleceğin mühendisleri için bir ışık ve yol gösterici
olmaktadır. Genel olarak Jeofiziğin sorunları
‘tanınmama, aletlerin pahalı olması, kazancının düşük
olması, çok çalışmayı gerektirmesi, piyasanın içerisinde
çok kaba bir rekabetin olması, fiyatları taban fiyata
çeken birtakım firmaların bulunması, akademik anlamda
jeofiziğin diğer mesleklere göre geride bırakılması,
jeofiziğin yapı bilimleri arasında kendine yer
bulamaması’ şeklinde sıralanabilir. Bu rapor biz
öğrencilerin sektörle iletişime geçmesi, sektörle bir
araya gelmesi ve sonuç olarak sektörün son durumunu
içermektedir. Günümüz mühendisleri gibi biz de
umuyoruz ki ileride mesleğimizin değeri biliniyor ve hak
ettiği değeri görüyor olacak. Çünkü biz sektörün içine
girdik ve durumu gördük. Herhangi bir yerde herhangi
bir yapının inşaatına yapı inşaatı yer inceleme
mühendislerinden birisi olan jeofizik mühendisinin
çalışması olmadan başlanmazken Jeofizik nasıl önemini
yitirebilir? Şüphesiz jeofiziğin geleceği günümüzde
sektörde olan mühendisler ve tabi ki biz geleceğin
mühendislerinin elinde.
Anahtar Sözcükler: Sektör Ziyaretleri, Sektörden Son
Haberler, Sektörden Mesaj Var!

2. kazanmasanız da severek yapıyorsunuz, Jeofizik 1999
Marmara depreminde önem kazanmaya başladı ve bu nedenle
geleceği de parlak
olacaktır’ yorumunda bulunuldu. Sektörle ilgili belli başlı
sorunları ve bunlara karşı önerilerini sorduğumuzda
‘sektörün en büyük sorunu jeofiziğin tanınmamasıdır. Diğer
bir sorun ise piyasanın içerisinde yer alan birtakım firmaların
jeofiziğin yerini ve önemini aşağı çekmesidir. Bir diğeri ise
sektörde çok ucuz fiyatlara işlerin alınıp sondaja ve sismiğe
hak ettiği değeri vermeyen firmalar ve mühendislerin
bulunmasıdır. Bunun dışında kamu kurum ve kuruluşlarında
jeoloji ve jeofizik mühendislerinin kendine fazla yer
bulamaması olduğu, arazi çalışmalarını denetleyen
mühendislerin bazen jeoloji ve jeofizik mühendisleri
olmadığından veya bazı belediyelerin jeofizik arazi
çalışmalarını kontrole dahi gelmemelerinden anlaşılmaktadır.
Ayrıca parsel bazında yapılan çalışmalarda her zaman sağlıklı
bir ortam olmadığı zaman zaman kat malikleriyle
anlaşmazlıkların ortaya çıktığı ifade edildi. Ayrıca yine parsel
bazında yapılan işlerde tek sondaj ve tek sismik yapıldığı
gözlemlenmiş olup bu arazinin yer altı yapısını ortaya
çıkartmakta her zaman başarılı olmadığı tam anlamıyla bir
yer altı haritasının çıkarılması daha fazla sondaj ve sismik
gerektireceği ve bununda ek maliyetler çıkartacağı
yadsınamaz bir gerçektir. Bu maliyeti ödemekten çekinen
proje sahiplerinin varlığı da jeofiziğin hakkıyla
yapılamamasının başlıca sebeplerindendir. Biz bunun için
elimizden geleni yapıyoruz çünkü biliyoruz ki jeofiziğe
ihtiyaç var. Diğer bir sorun ise çevre yapma. Eğer çevren
yoksa bu meslekte tutunmak zorlaşıyor. Bu ilk zamanlarda
çok çalışıp az kazanmanıza neden oluyor fakat zaman
geçtikçe, kendinizi geliştirdikçe ve çevre yaptıkça yine çok
çalışıyorsunuz fakat bu sefer çok kazanmaya başlıyorsunuz’
şeklinde cevaplar aldık (Tahsin Aydın, Kişisel İletişim).
Sektörün diğer bir sorunu ise cihazların pahalı olmasıdır. Sırf
bu nedenle borçla şirket kuran mühendisler bulunduğu dile
getirildi. Bilindiği üzere Jeofizik ile Jeoloji arasında bir
rekabet vardır. Sektör danışmanlarına bu mevzunun nedenini
sorduk ve şu cevabı aldık: ‘Bu meslekler benzer olduğundan
dolayı bir proje olduğunda tek başlarına yapmak isterler aksi
takdirde ödenecek ücret bölünmek zorunda kalır. Bunu iki
taraf da istememektedir.’(Fahri Karslı, Kişisel İletişim) Bu
konuyla ilgili diğer bir görüş ise ‘Jeofizik ile Jeoloji birbirini
tamamlar. Aslında bu iki mesleğin birbirine ihtiyacı vardır’
şeklinde olmuştur. Bütün bunlardan yola çıkarak sektör
ziyaretlerinden sektörle ilgili genel bir yorumda bulunacak
olursak;
-Meslek zor olmakla birlikte çalışkanlık ve sabır
gerektirmektedir.
-Arazi koşulları bayan mühendisler için zorluklarla dolu fakat
bayanlara erkeklere göre daha kibar davranılmaktadır.
-Mesleği yapmaya düşük maaşla başlanmaktadır, çok çalışıp
az kazanmak yeni mezunların katlanması gereken bir
süreçtir.
-Sektör danışmanları meslekle ilgili ‘çok zor’ yorumunda
bulunmakla beraber ‘fakat mesleğimi severek yapıyorum
çünkü eğlenceli’ cümlesini eklemeden geçemiyorlar.
-Jeofizik Mühendisliği 1999 Marmara depreminden sonra
önem kazanmaya başlamıştır. Ülkemiz deprem ülkesidir ve
bu nedenle bu mesleğin geleceği parlak görülmektedir. Şu an
jeofizik yeterince yaygın değildir. Sektör danışmanları
mesleği tanıtmak için canla başla çalışmakta-mesela bazı
projeleri karşılığında ödeme almadan yapan mühendisler var-
ve her seferinde bunu dile getirmektedir. ‘Jeofizik
Mühendisliğinin tanıtılmaya ihtiyacı vardır (Jeofizik
mühendisi vekil ve belediye başkanlarının bulunmaması
jeofiziğin devlet nezdinde hak ettiği değeri görmüyor
olmasının da göstergesidir).’
Raporun bu kısmı için öğrenci olarak biz de yorumda
bulunacak olursak; bizce üniversitelerdeki Jeofizik
mühendisliği bölümü eğitimi teorik bilgi eğitiminden çok
uygulama eğitimi şeklinde olmalı. Dolayısıyla bizi ilerisi
için hazırlamalı. Böyle bir bölümde öğrencilerin donanım
sahibi olarak mezun olması şüphesiz teorik bilgiyle olacak iş
değildir. Prof. Dr. Ali Osman Öncel hocamızın yapmış
olduğu derslerdeki uygulamalı eğitimin birtakım diğer
derslerde de uygulanması sektöre adapte olmamız konusunda
bize yardımcı olacaktır. Ofis ortamında kullanılan bilgisayar
programlarının ve arazide alınan verilerin yorumlamasını
içeren uygulama derslerinin müfredatın içerisinde yer alması
biz öğrenciler için fayda sağlayacaktır.
SONUÇ
Ziyaret edilen sektörlerde mesleğimizin nasıl icra edildiği,
püf noktaları, nasıl sağlam bir çevre yapılacağı, yapılan işle
doğru orantılı olarak para kazanma-kazanamama, mezun
olduğumuzda nelerle karşılaşacağımız gibi birçok konuya
değinildi. Atmosfer de dahil olmak üzere yerin derinliklerine
kadar evreni bütün olarak derinlemesine inceleyen
mesleğimizin günümüzde maalesef değeri bilinmemektedir.
Zemin etütleri prosedür olarak yapılmaktadır. Oysaki
binanın oturacağı zeminin elastik parametreleri detaylı
incelenmeli ve eğer uygun değilse mühendis o zemine onay
vermemelidir. Fakat ne yazık ki işleyiş bu şekilde değildir.
Jeofizik eskiye göre günümüzde daha iyi konumdadır fakat
çok daha iyi yerlerde olması gerekir. Bunun yolu da öncelikle
görmeyi istediğimiz değeri biz mühendislerin mesleğimize
göstermemizden geçer. Yukarıda belirttiğimiz gibi Jeofizik
Marmara depreminde önem kazanmaya başlamıştır.
Jeofiziğin öneminin artması için büyük bir deprem olması
beklenmemeli, her daim deprem için önlem alınmalı ve her
türlü depreme hazır olunmalıdır. Ayrıca jeofiziğin sadece
deprem bilimi olmadığı bir yer altı ve yapı bilimi olduğu
gerçeği unutulmamalıdır. İşte tam da bu nedenle mesleğimize
sahip çıkmalı, gelecek nesli bu konuda yetiştirmeli ve
insanlığa fayda sağlamak için jeofiziği canla başla
tanıtmalıyız.
KATKI BELİRTME
Yazmış olduğumuz bu raporun bilgi içeriğini oluşturmamızı
sağlayan ziyaret ettiğimiz tüm sektörlerdeki tüm
mühendislere ve bu dersi açarak yukarıda belirttiğimiz gibi
uygulama ağırlıklı eğitim görmemizi sağlayan hocamız Prof.
Dr. Ali Osman Öncel e teşekkürü borç biliriz.
KAYNAKLAR
FAHRİ KARSLI: SİSMOTEKNİK ZEM. VE DEP. MÜH.
İNŞ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
ÖMER FARUK BİLGEN: BULGU MÜH. MİM. İNŞ. TİC.
LTD. ŞTİ.
TAHSİN AYDIN: GEOTAŞ YER ALTI ARAŞTIRMA VE
İNŞ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
KASIM ÖZTÜRK: İSTANBUL ZEMİN SONDAJ
MÜHENDİSLİK LTD. ŞTİ.
CENAP BEY:KÜÇÜKÇEKMECE BELEDİYESİ