1. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
1. Pendahuluan
Bahasa Melayu telah berkembang dari bahasa ibunda (venakular) ke lingua franca ke
bahasa kebangsaan yang termaktub dalam Perlembagaan Malaysia di ruang sejarah
Negara ini. Bahasa Melayu menjadi alat terpenting proses pembinaan bangsa di dalam
rangka perpaduan dan integrasi kebangsaan. Semenjak tahun 1956 Bahasa Melayu
merupakan bahasa pengantar sekolah rendah dan sekolah menengah melayu. Pada
tahun 1970 pula dijadikan bahasa pengantar untuk semua sekolah kebangsaan dan pada
tahun 1983 disempurnakan di peringkat universiti (IPTA).
Untuk memastikan kesinambungan kewujudannya dan kegemilangannya di
persada dunia dalam abad ke 21, Bahasa Melayu terpaksa menghadapi pelbagai
cabaran, sama ada dalam konteks nasional atau antarabangsa. Cabaran-cabaran ini
memperlihatkan bahawa Bahasa Melayu pada suatu ketika dahulu iaitu bahasa Melayu
dalam sejarahnya telah membuktikan bahawa bahasa Melayu telah menjadi bahasa
antarabangsa sejak zaman Empayar Srivijaya pada abad ke 7 Masihi sehinggalah abad
ke 19 Masihi, apabila Bahasa Melayu telah menjadi Lingua Franca di rantau ini.
Malahan Bahasa Melayu telah menjadi bahasa perdagangan dan perhubungan
antarabangsa. Kegemilangan Bahasa Melayu menjadi kenyataan pada masa itu apabila
Bahasa Melayu dijadikan bahasa rasmi dan bahasa persuratan bagi pusat-pusat
pemerintahan seluruh rantau berkenaan.
[1]

2. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
2. CABARAN-CABARAN BAHASA MELAYU
Cabaran-cabaran yang dihadapi dalam konteks memperkembangkan Bahasa Melayu
terbahagi kepada lima perkara utama iaitu:
2.1 Bidang Pendidikan
Setelah 54 tahun Malaysia merdeka dan 32 tahun pelaksanaan sepenuhnya dasar
Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar pendidikan, Bahasa Melayu telah
menghadapi cabaran yang tidak diduga iaitu apabila Akta Pendidikan 1996 dan akta
IPTS 1996 diluluskan, maka semua IPTS dibenarkan menggunakan Bahasa Inggeris
sebagai bahasa pengantar .Sehubungan itu,pengiftirafan Institusi Pendidikan
Swasta(IPS) sebagai sebahagian daripada Sistem Pendidikan Kebangsaan dibuat
melalui Seksyen 16 Akta 1996.Oleh sebab IPS merupakan sebagian daripada sistem
pendidikan Kebangsaan maka IPS mempunyai pilihan dalam hal penggunaan bahasa
penghantar sama ada untuk mengikut amalan sekolah kebangsaan atau sekolah jenis
kebangsaan atau memohon kecualian mengikut Seksyen 17 Akta uberkenaan.Dengan
perkataan lain IPS mempunyai kebebasan seluas- luasnya dalam menentukan
penggunaan bahasa penghantar.Kelonggaran inilah yang merendahkan martabat
Bahasa Melayu sekaligus melemahkan pencapaian falsafah dan matlamat dasar
pendidikan kebangsaan.
Pada tahun 2003 pula, penggunaan Bahasa Inggeris bagi mata pelajaran Matematik dan
Sains di dalam semua peringkat.Penggunaan Bahasa Inggeris dalam pengajaran dan
pembelajaran Sains dan Matematik bukanlah jalan penyelesaian bagi memperbaiki
[2]

3. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
kelemahan atau ,meningkatkan penguasaan Bahasa Inggeris pelajar.Langkah ini bukan
sahaja tidak dapat membantu mengatasi masalah kelemahan, penguasaan Bahasa
Inggeris pelajar . Malah dikuatiri akan menjejaskan penguasaan pelajar dalam kedua-
dua matapelajaran itu.Dengan masalah kurangnya guru yang berupaya mengajarkan
mata-mata pelajaran tersebut dalam Bahasa Inggeris kerana mereka terlatih dalam
bahasa kebangsaan sewaktu mengikuti kursus pendidikan pada waktu yang sama murid
dan pelajar sendiri menghadapi masalah memahami ilmu dalam Bahasa Inggeris.
Dalam hubungan dengan nasib dan masa depan Bahasa Melayu yang diberi fungsi
sebagai bahasa kebangsaan, bahasa rasmi dan bahasa ilmu pengurangan peranan-
peranannya sebagai bahasa pengungkap ilmu dan pengetahuan dengan sendirinya akan
melemahkan kekuatan bahasa itu kerana keutuhan suatu bahasa banyak bergantung
pada ilmu dan pemikiran yang didukungnya.Apabila fungsi suatu bahasa terhad pada
fungsi sosialnya semata-mata iaitu untuk komunikasi biasa, bahasa itu menjadi pincang
kerana tidak memenuhi fungsinya sebagai bahasa wahana pelbagai bidang
ilmu,pemikiran,teknologi,ekonomi,undang-undang dan sebagainya.
2.2 Bidang Teknologi Maklumat(ICT)
Pada masa kini, bidang teknologi maklumat amat penting. Jadi, Malaysia telah
mendapat impak yang besar terutama dari segi penggunaan bahasa teknologi maklumat.
Kita sedia maklum, bahawa bahasa Inggeris merupakan bahasa dominant bagi bahasa
teknologi maklumat. Oleh yang demikian , penekanan terhadap ict pada era globalisasi
[3]

4. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
dan liberalisasi bermakna penggunaan bahasa Inggeris menjadi semakin penting dan
tidak dapat dielakkan oleh masyarakat dunia. Era ICT telah menunjukkan bahasa
Inggeris mengiringi kelahiran pertama internat dunia di Amerika Syarikat.Cabaran
kepada bahasa melayu pada masa depan terletak pada sama ada kita boleh
memperkembangkannya menjadi bahasa sumber ilmu,bahasa sumber ekonomi, bahasa
sumber teknologi dan bahasa sumber pemodenan yang boleh diharapkan untuk
membuka pintu gerbang ilmu,mencari mutiara maklumat dan menaiki mahligai
pendidikan yang lebih tinggi untuk dapat menikmati rasa kemodenan , sekaligus
peningkatan taraf hidup.
2.3 Bidang Media Masa dan Eletronik
Kebelakangan ini, beberapa gejala yang amat membimbangkan berkaitan dengan
penggunaan bahasa Melayu di mana pengaruh media elektronik telah merosakkan
penggunaan bahasa Melayu dari segi pertuturan, ayat, istilah, bahasa rojak dan
sebagainya. Golongan remaja merupakan penyumbang utama kepada kerosakan
penggunaan bahasa Melayu. Hal ini disebabkan kecanggihan teknologi maklumat iaitu
penggunaan telefon bimbit.Untuk menghantar sistem pesanan ringkas (SMS) kepada
rakan-rakan mereka . Mereka menggunakan bahasa ringkas. Menurut Prof. Dr Hashim
Hj.Musa kerosakan Bahasa Melayu ialah penggunaan bahasa yang tidak mengikut
peraturannya sama ada dari segi sintaksis, morfologi, fonologi, kosa kata, istilah dan
sebagainya.
[4]

5. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
Suatu masa dulu kita pernah berura-ura untuk mengenakan denda kepada premis
perniagaan yang membelakangkan bahasa kebangsaan di papan tanda premis peniagaan
mereka.Kita juga pernah melancarkan operasi kesalahan ejaan dan tatabahasa pada
papan tanda premis perniagaan,lebuhraya dan sebagainya dan mencadangkan ditukar
kesalahan tersebut.
2.4 Bidang Sosial
Di samping itu, sikap penutur atau masyarakat amat penting dalam penggunaan bahasa
ibunda . Sekiranya sikap penutur tiada kesungguhan atau perasaan malu menebal dalam
diri penutur kerana menggunakan bahasa ibunda, sudah pasti bahasa ibunda akan
terkubur. Pada masa kini memperlihatkan kelemahan terhadap sikap penutur yang tidak
mengambil berat terhadap bahasa kebangsaan mereka. Menurut Nik Safiah Karim
dalam buku Sumbangsih, Kumpulan Esei Mengenang Jasa Asraf, memperkatakan
bahawa cabaran bahasa Melayu yang sebenarnya terletak pada sikap yang dipegang
oleh penuturnya.Selain itu, faktor-faktor itu disertai juga oleh penggunaan bahasa
inggeris yang berleluasa dalam sektor swasta yang tidak pernah tergugat atau
digugat.Di samping itu, wujud golongan Inggerisofili yang muncul dengan nostalgia
mereka yang amat tebal terhadap bahasa inggeri menggugat bahasa melayu sebagai
bahasa kebangsaan Malaysia dan sebagai bahasa penghantar pendidikan.Faktor lain
yang tidak kurang pentingnya ialah kini dalam kalangan golongan elit Malaysia
timbul satu perasaan kecurigaan tentang kemampuan bahasa melayu untuk menjadi
bahasa penghantar ilmu sains dan teknologi.(Hashim Musa: 1996)
[5]

6. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
2.5 Bidang Politik
Apa sudah terjadi kepada bahasa Melayu ?Semua pemimpin negara, pegawai-pegawai
tinggi kerajaan , ahli-ahli koporat bercakap bahasa Inggeris dalam siaran-siaran
televisyen , mesyuarat, hatta sesame mereka di mana-mana pun.Pada masa kepimpinan
mantan Perdana Menteri Dr. Mahathir, Hussain Onn apa lagi Tun Abdul Razak dan
Tunku Abdul Rahman, bahasa Melayu begitu disanjung tinggi . Jarang sekali kita
mendengar para pemimpin itu bertutur bahasa Inggeris.Para cendikiawan Melayu (lebih
50 orang Profesor dan Doktor persuratan Melayu) mengadakan beberapa kali kongres
iaitu Kongres Bahasa dan pendidikan Melayu,Kongres Agenda Melayu. Kongres
Bahasa dan Persuratan Melayu ke IX memperjuangkan kedaulatan bahasa Melayu,
akan tetapi terdapat di antara kongres itu hanya dua hari setelah resolusi yang
dikirimkan kepada kerajaan ditolak mentah-mentah oleh kabinet.
3.PENDEKATAN MEMARTABATKAN DAN MEMANTAPKAN BAHASA
MELAYU PADA MASA HADAPAN.
Sebagai institusi pemegang amanah membina dan mengembangkan bahasa Melayu
,DBP haruslah berikhtiar meningkatkan penyelidikan dan penggunaan bahasa Melayu
di luar Negara. Penubuhan Majlis Antarabangsa Bahasa Melayu (MABM) dapat
dilihat sebagai satu inisiatif ke arah pengisian amanah ini. Majlis ini merupakan sebuah
[6]

7. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
majlis yang menyelaraskan aktiviti kebahasaan dan persuratan yang meliputi aspek
pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu, penelitian dan gerakan bersama
antarabangsa dalam program pengajian atau penyelidikan peradaban Melayu/ Asia
Tenggara.
Di peringkat antarabangsa, di kalangan kurang lebih 30 buah negara di dunia iaitu di
Benua Eropah, Amerika, Ocenia, Asia dan Afrika, bahasa Melayu dipelajari baik di
peringkat pengajian ilmiah. Usaha menggerakkan penyelarasan , penyelidikan,
penerbitan, kegiatan dan pengajaran yang berkaitan dengan bahasa dan persuratan
Melayu sedunia sudah menunjukkan hasil yang positif. DBP menjadikan bahasa
Melayu sebagai salah satu bahasa utama di Pertubuhan Bangsa Bersatu pada tahun
2020 bukanlah satu yang mustahil . Kita memerlukan keazaman yang tinggi daripada
pemimpin pentadbiran negara.
Tugas guru yang sedia ada dalam memberikan pengajaran dan bimbingan pengetahuan
tentang bahasa Melayu serta tugas pentadbiran lain,kini menggalas satu lagi peranan
baharu bagi menanamkan keyakinan terhadap bahasa ini.Justeru, guru perlu kratif dan
inovatif dalam mencari dan mengubahsuai pendekatan agar selari dengan keperluan
pelajar, dalam ,masa yang sama guru juga bijak dalam memupuk sikap cintakan bahasa
kebangsaan kepada pelajar yang telah dimomokkan dengan kepentingan bahasa
Inggeris agar tidak menimbulkan konflik lain.Selari dengan keyakinan terhadap bahasa
Inggeris yang tinggi, hal ini telah membawa kepada perubahan sikap yang ketara dalam
kalangan pelajar terhadap bahasa Melayu. Guru menggalas beban dalam menjadikan
[7]

8. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu lebih lancar dan tersusun agar diminati
oleh para pelajar. Dengan itu,bahasa yang disampaikan perlu disesuaikan dengan aliran
dan keperluan semasa.Pendekatan pengajaran dan pembejaran bahasa melayu
kursusnya pengajaran kemahiran menulis memerlukan contoh-contoh sesuai yang
terbaik dan menggunakan bahasa Melayu yang standard.Keadaan ini memerlukan guru
menyediakan satu pendekatan yang menyeluruh merangkumi aspek kemahiran
mendengar, bertutur, membaca dan menulis.Dalam konteks ini guru perlu mendalami
ilmu bahasa dan ilmu pendidikan agar selari dengan perkembangan semasa.Dengan
pengetahuan bahasa dan ilmu pendidikan yang mendalam,para guru bahasa Melayu
akan dapat mendepani segala cabaran dalam pengajaran dan pembelajaran bahasa
Melayu di bilik darjah serta menjadi pakar rujuk kepada rakan sekerja atau golongan
yang memerlukan bantuan.Justeru,dalam mendepani isu dan cabaran ini pihak berwajib
dan guru bahasa Melayu harus bekerja keras dan membuat anjakan dinamik untuk
mengatasi cabaran yang getir ini bagi melestarikan dan memartabatkan bahasa Melayu
ke peringkat yang lebih tinggi.
Berdasarkan pelbagai Akta dan Dasar Pendidikan Kebangsaan,jelaslah bahawa dalam
memartabatkan bahasa Melayu telah diletakkan ditahap yang tinggi sesuai dengan
kedudukannya sebagai bahasa rasmi.Tetapi martabat bahasa Melayu kelihatan terhakis
dengan wujudnya Akta Pendidikan 1996.Peruntukan dalam Akta berkenaan jelas
menunjukkan bahawa bahasa Melayu telah dikesampingkan. Dalam hal ini, Abdullah
Ayob(1998)Pro.Canselor Universiti Teknologi Malaysia(UTM)menyatakan bahawa
para siswa tempatan perlu mempertahankan martabat bahasa kebangsaan kerana
[8]

9. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
kedudukan bahasa kebangsaan sekarang ini berhadapan dengan beberapara banyak
tekanan berikutan banyak institusi pengajian tinggi swasta yang tidak menggunakan
bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar.Abdullah menyatakan langkah ini perlu bagi
memastikan bahasa Melayu kekal sebagai bahasa kebangsaan untuk selama-
lamanya.Oleh itu, tidak perlu wujud kurang keyakinan dalam menggembleng dan
menggunakan bahasa melayu sebagai bahasa pengantar di IPTS sperti yang dilakukan
sebelum ini.IPTS yang baru muncul tidak wajar diberikan kelonggaran semata-mata
untuk memberikan peluang dan kesempatan kepada bahasa asing mengambil
tempat.Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar pendidikan selama ini telah banyak
membawa kemajuan kepada pembanggunan negara dan dapat menerapkan perpaduan
dikalangan rakyatnya. Oleh itu, wajarlah keyakinan dan kepercayaan kepada
kemampuan bahasa Melayu diteruskan dalam sistem pendidikan negara. Di samping
itu, sikap penutur atau masyarakat amat penting dalam penggunaan bahasa ibunda .
sekiranya sikap penutur tiada kesungguhan atau perasaan malu menebail dalam diri
penutur kerana menggunakan bahasa ibunda, sudah pasti bahasa ibunda akan terkubur.
Pada masa kini memperlihatkan kelemahan terhadap sikap penutur yang tidak
mengambil berat terhadap bahasa kebangsaan mereka. Menurut Nik Safiah Karim
dalam buku Sumbangsih, Kumpulan Esei Mengenang Jasa Asraf, memperkatakan
bahawa cabaran bahasa Melayu yang sebenarnya terletak pada sikap yang
Sesuai dengan cabaran dalam pendidikan yang semakin maju, maka keperluan dalam
penggunaan teknologi maklumat semakin tinggi. Oleh itu, penggunaan bahasa Melayu
perlu seiring dengan perkembangan teknologi maklumat. Hal ini disebabkan, pelbagai
[9]

10. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
jenis teknologi maklumat yang sedia ada harus terdapat dalam bahasa Melayu ini,
benar-benar sesuai dengan hasrat untuk menyejagatkan bahasa Melayu dan teknologi
maklumat itu sendiri merupakan saluran yang cukup penting, canggih, cekap dan
pantas untuk tujuan tersebut. Oleh itu, bahasa Melayu bukannya perlu bersaing dengan
teknologi maklumat, sebaliknya patut bersepadu dengannya. Dengan cara ini, bahasa
Melayu mampu mengaplikasikan sumber ilmu itu untuk menjana maklumat pelbagai
bidang dalam dunia serba teknikal ini.Untuk menghadapi cabaran baru dalam era
teknologi maklumat dan seterusnya, bahasa Melayu perlu dikembangkan menjadi
bahasa sumber ilmu,bahasa sumber pemodenan,bahasa sumber maklumat,bahasa
sumber pengetahuan, bahasa sumber sains dan teknologi,lebih-lebih lagi bahasa sumber
kewangan.Untuk berbuat demikian,lebih banyak bahan bacaan dan rujukan dalam
teknologi maklumat perlu dihasilkan.Impian itu hanya boleh tercapai dengan adanya
lebih banyak pengarang, penyelidik , guru , penerbit dan institusi penyelidikan.Selain
itu, sebahagian bahan itu mestilah berbentuk digital untuk memenuhi kehendak
generasi muda yang membesar di hadapan komputer internet, pangkalan data dan
portal.Tanggungjawab memperkembang, mempertahankan dan memodenkan bahasa
kebangsaan yang berat ini tidak dapat dipikul oleh Dewan Bahasa dan
Pustaka,Kementerian Pendidikan atau Universiti Kebangsaan Malaysia sahaja.Dengan
kata lain,semua pencinta dan penjuang bahasa kebangsaan mesti melibatkan diri secara
aktif.
Cabaran Bahasa Melayu dari segi persaingan dengan bahasa Inggeris merupakan satu
cabaran yang amat besar. Oleh yang demikian, sikap rakyat Malaysia mestilah yakin
[10]

11. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
dengan keupayaan dan kemampuan bahasa kebangsaan . Kita seharusnya berasa bangga
dengan bahasa Melayu kerana kekal sehingga sekarang dan bangga terhadap bahasa
kebangsaan sebagai bahasa rasmi. Kemudian sesuaikan dengan keadaan apabila hendak
menggunakan bahasa Inggeris. Langkah ini akan menjejaskan bahasa Melayu tergugat
oleh bahasa Inggeris.
Antara langkah lain yang boleh diambil untuk memartabatkan bahasa Melayu dan
memperluaskan penggunaannya ialah dengan memperkenalkannya pada peringkat
antarabangsa. Ia selaras dengan usaha dilakukan negara Eropah dan Asia dengan
menggunakan bahasa rasmi tuan rumah pada persidangan yang dianjurkan tanpa
menjejaskan kelancaran majlis berkenaan. Sidang dianjurkan itu tetap berjalan seperti
biasa tanpa sebarang masalah kerana wakil negara asing boleh menggunakan alat
bantuan penterjemahan bagi mendengar mesej disampaikan negara tuan rumah. Malah
terdapat juga ucapan dasar pemimpin negara tertentu pada Perhimpunan Agung
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu(PBB) yang disampaikan menggunakan bahasa
kebangsaan mereka, dan ia berlangsung dengan lancar tanpa mendapatkan bantahan
atau menjejaskan perjalanan forum antarabangsa itu. Menyedari hakikat itu, cadangan
yang dikemukakan Timbalan Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yassin bahawa
acara peringkat antarabangsa dianjurkan di Malaysia mungkin dikendalikan
menggunakan bahasa Melayu sepenuhnya bukan sesuatu yang janggal, malah ia selari
dengan amalan negara lain sama ada di rantau ini mahupun rantau lain. Malah Presiden
Indonesia, Susilo Bambang Yudhoyono, menyampaikan ucapan dasar pada Sidang
[11]

12. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
Kemuncak ASEAN di Jakarta baru-baru ini dalam bahasa Indonesia tanpa sebarang
masalah walaupun dihadiri pemimpin pelbagai negara.
Bahasa Indonesia dan bahasa Melayu yang digunakan di negara ini adalah antara
bahasa yang difahami oleh sebahagian besar penduduk di Asia Tenggara atau ASEAN
termasuk Malaysia , Singapura, Indonesia, Brunei dan beberapa negara serantau
ini.Seperti negara lain,pelaksanaannya dijangka tidak mendatangkan masalah besar
dengan syarat kemudahan dan keperluan logistik disediakan. Ini termasuk menyediakan
penterjemah yang berkemahiran tinggi dalam bahasa asing yang sering digunakan pada
peringkat antarabangsa meliputi bahasa Inggeris, Perancis,Arab,China, India dan
Sepanyol.Walaupun Malaysia adalah sebuah negara majmuk bahasa Melayu adalah
bahasa kebangsaan yang dipelajari sejak dari sekolah rendah lagi dan sudah semestinya
ia mampu menjadi bahasa pengantara rasmi pada majlis kerajaan dan swasta.Kita
berharap cadangan yang dikemukan Muhyiddin Yassin akan mula dilaksanakan olek
Kementerian dan jabatan kerajaan serta agensi di bawahnya dengan segera agar
menjadi contoh kepada sektor swasta ketika menganjurkan seminar,persidangan dan
mesyuarat sama ada peringkat tempatan mahupun antarabangsa.Selaras dengan itu,
adalah wajar menteri dan pegawai tinggi kerajaan mengutamakan penggunaan bahasa
kebangsaan pada siding media dan majlis rasmi yang dihadiri mereka bagi menyokong
usaha memartabatkan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan kita.
Cabaran Bahasa Melayu apabila berdepan dengan teknologi maklumat ™, internet,
ruang siber dan globalisasi dan liberalisasi ialah pendulum di seluruh dunia telah
[12]

13. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
berayun-ayun ke arah mempelajari dan memperkembangkan bahasa Inggeris, bahasa
dunia. Jawapannya ialah terletak pada kemampuan, kebolehan, kepintaran dan
kekretivitian kita menggunakan bahasa Melayu.,yang sudah mempunyai kekuatan dan
status bahasa ke empat besarnya di dunia.
Kekuatan dan status bahasa Melayu kini terletak pada sifat asasi yang membolehkannya
dikembangkan dari masa ke masa. Sifat-sifat ini bukan penganugerahan daripada kuasa
Tuhan,tetapi hasil kejuruteraan bahasa melalui pembentukan sosial, ekonomi ,politik
dan lain-lain daripada manusia yang menggunakannya. Keajaibannya juga terbukti
pada peranannya sebagai bahasa perpaduan rakyat Malaysia yang berbilang kaum
selepas kita mencapai kemerdekaan pada 1957. Bahkan bahasa Melayu pernah menjadi
bahasa perdagangan dan lingua franca antara orang rumpun Melayu dengan orang
bukan rumpun Melayu. Kegemilangan masa lampau itu boleh kekal selagi semua
rakyat bertekad untuk memperkembangannya dalam menghadapi arus globalisasi dan
liberalisasi.
Di samping itu, terdapat juga beberapa perkara yang perlu diberi keutamaan dalam
memartabatkan dan memantapkan bahasa Melayu diperingkat yang lebih tinggi
.Antaranya:
1.Pertama Jemaah Menteri para pemimpin harus berkomunikasi dengan lebih
kerap dan teratur dalam bahasa kebangsaan termasuk semasa mengadakan
mesyuarat-mesyuarat rasmi di mana para anggota berkaitan amat biasa
menggunakan bahasa Inggeris dan bahasa Melayu secara spontan.
[13]

14. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
2.Setiap Kementerian dan Agensi kerajaan digalakkan menggunakan bahasa
kebangsaan semeluas mungkin bagi mewujudkan suasana kekitaan dalam
menjayakan gagasan 1 Malaysia.
3.Wajar mengadakan garis panduan atau peraturan tertentu bagi menyokong
usaha memartabatkan bahasa Melayu kursusnya oleh pihak swasta yang masih
jauh ke belakang dalam usaha-usaha penggunaan bahasa kebangsaan.Malah
Jemaah Menteri menyarankan supaya para pemimpin berani menggunakan
bahasa kebangsaan dan tidak bahasa Inggeris dalam forum-forum dan
konvensyen.
4.Kabinet mengambil perhatian bahawa walaupun terdapat beberapa kerat
sahaja warga asing di sesuatu forum atau persidangan yang diadakan dalam
negeri pengucap langsung memilih berucap dalam bahasa Inggeris
mengetepikan sahaja bahasa Melayu.
5.Diperhitungkan bagaimana bahasa kebangsaan kita boleh dihjadikan sebagai
saluran perpaduan dan komunikasi agar Gagasan 1 Malaysia lebih mudah
dijayakan bersama oleh semua kaum dalam masyarakat Malaysia.
6.Dua kementerian iaitu Kementerian Pelajaran dan Kementerian Penerangan
Komunikasi dan Kebudayaan diarah supaya mengusul semua isu yang
[14]

15. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
dibangkitkan di mesyuarat itu dan seterusnya bagaimana cita-cita membina
Negara Bangsa ini dapat dijayakan sepenuhnya.
4. KESIMPULAN/PENUTUP
Masa depan dan survival Bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu bergantung kepada sikap
bangga dan komitmen kita untuk memperjuangkannya.Penggunaan Bahasa Melayu
dalam konteks pengajian tinggi adalah penting selaras dengan hasrat kita untuk
menjadi dan mengekalkannya sebagai bahasa ilmu tinggi yang setanding dengan
bahasa-bahasa antarabangsa yang lain. Usaha memartabatkan Bahasa Melayu sebagai
bahasa ilmu ini akan memperkukuhkan penggunaan Bahasa Melayu Tinggi merentasi
pelbagai bidang dalam IPT. Ia penting agar penggunaan Bahasa Melayu Tinggi tidak
hanya dimonopoli oleh mereka yang berada dalam bidang Bahasa Melayu dan
kesusasteraan Melayu sahaja,tetapi meliputi bidang- bidang lain termasuk sains tulen.
Ini pastinya akan memberikan perubahan dan impak yang besar terhadap kedudukan
Bahasa Melayu itu sendiri sebagai ilmu yang berwibawa.
Akademik Pengajian Melayu dan resolusi Seminar Antarabangsa Bahasa Melayu Dunia
pada 2009 di Johor Bahru, anjuran Akademi Pengajian Melayu , Fakulti Bahasa
UPSI,DBP dan Yayasan Warisan Johor, yang mencadangkan satu secretariat atau
jawatankuasa kebangsaan bersama mengantarabangsa BM di dunia. APM kini
memfokuskan pengantarabangsaan BM di China dan Thailand. Adalah difahamkan
bahawa terdapat 160 Pusat Pengajian Melayu dan Indonesia di dunia. APM tidak
mampu untuk merealisasikan usaha ini secara sendirian . USM sudah ada hubungan
[15]

16. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
yang mantap dengan universiti-universiti di German, dan secara bersama dapat
diperluaskan keseluruhan Eropah, Rusia, dan lain-lain wilayah. SPESBAM juga perlu
bekerjasama dengan IPTA/IPTS di Indonesia dan Brunei untuk memperluaskan
peranan BM sebagai bahasa antarabangsa.
Bertitik tolak daripada dapatan Kajian Penggunaan Bahasa di IPTA itu. Kementerian
telah mengambil daya usaha menyediakan Pelan Tindakan Memartabatkan Bahasa
Melayu sebagai Bahasa Ilmu di IPT yang akan disaksikan pelancarannya tidak lama
lagi. Untuk makluman semua, pelan tindakan ini mempunyai EMPAT STRATEGI
iaitu Mengukuhkan Bahasa Melayu dalam Pembelajaran dan Pengajaran,Mengukuhkan
Bahasa Melayu dalam Penyelidikan dan penerbitan, Meningkatkan Pengiktirafan
Akademia Bahasa Melayu dalam pelbagai Disiplin ilmu dan Meningkatkan
Pengantarabangsaan Bahasa Melayu.
Berasaskan empat strategi yang dikenal pasti itu, KPT telah menyenaraikan 25 inisiatif
strategik bagi IPT menyokong pelaksanaan Pelan Tindakan. Ia termasuklah
meningkatkan usaha menambah bilangan artikel berindeks dalam Bahasa Melayu dan
menambah bilangan penerbitan buku akademik dalam Bahasa Melayu. Selain itu, satu
lagi pendekatan penting yang boleh diambil oleh IPT ialah dengan memperkukuhkan
‘jurnal tempatan’ berbahasa Melayu berkualiti sehingga dapat diindekskan dalam
Scopus dan ISI. Jika misalnya kita boleh menetapkan 100 buah jurnal tempatan dalam
pelbagai bidang ilmu diindekskan melalui Scopus dan 50 buah pula dalam ISI
[16]

17. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
menjelang tahun 2015, kita sebenarnya telah membuktikan bahawa kita serius untuk
memperkasa Bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu tinggi dan diiktiraf global.
Selain memperkukuhkan Bahasa Melayu dalam konteks Pembelajaran dan Pengajaran
serta Penyelidikan,Pelan Tindakan ini juga mengambil kira soal pengiktirafan,
pembangunan dan kemajuan karier ahli-ahli akademik. Antara lain Pelan Tindakan ini
mewajibkan penerbitan buku atau bahan-bahan akademik dalam Bahasa Melayu
sebagai kriteria perjawatan atau kenaikan pangkat, mewujudkan anugerah kepada ahli
akademik di peringkat universiti yang cemerlang dalam penerbitan akademik Bahasa
Melayu dan menambah kategori anugerah baharu iaitu Anugerah Penterjemah Karya
Ilmu dalam Bahasa Melayu dan Anugerah Akademia Bahasa Melayu dalam Anugerah
Akademik Negara (AAN) pada masa akan datang.
Beberapa langkah dan strategi yang akan kita laksanakan ke arah memartabatkan
Bahasa Melayu di peringkat pengajian tinggi ialah :
-Pertama, mewajibkan semua kursus wajib universiti dikendalikan Tamadunan dalam
Bahasa Melayu seperti Kursus Kenegaraan Malaysia,Tamadun Islam dan Tamadun
Asia Tenggara, Hubungan Etnik dan lain-lain;
- Kedua, meletakkan sasaran 30% pengajaran dan pembelajaran dalam Bahasa Melayu
bagi gugusan sains pada 2020. Dalam tempoh yang sama juga, kementerian juga
meletakkan sasaran 70% pengajaran dan pembelajaran dalam Bahasa Melayu bagi
gugusan sains social dan kemanusiaan;
Ketiga, mewajibkan pelajar-pelajar antarabangsa mengambil Kursus Bahasa Melayu
Komunikasi;
[17]

18. [MASA HADAPAN BAHASA MELAYU] SKP2101
Keempat,menterjemah penulisan akademik yang dihasilkan dalam Bahasa Inggeris atau
bahasa asing ke dalam Bahasa Melayu melalui Unit Terjemahan yang ditubuhkan pada
setiap IPT dan
Kelima,mengenai pasti Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA) ,Universiti
Kebangsaan Malaysia sebagai focul point – yang bakal mewujudkan hubungan dengan
intitusi luar negara seperti jabatan-jabatan pengajian Melayu dalam usaha menentukan
strategi bagi memantapkan pengajian Bahasa Melayu.
Martabat dan status bahasa Melayu perlu dipertahankan yang akan mempertahankannya
atau tidak adalah kehendak kita sendiri dalam usaha kita membina, tidak perlu ada
usaha meruntuh supaya segala usaha kita tidak akan menjadi sia-sia.Bahasa Melayu
perlu terus dipertahankan agar tidak pupus.Bahasa Melayu perlu terus dikembangkan
supaya tidak hilang di dunia ini serta dapat mencerminkan bangsa kita.
[18]