Competencias básicas e probas de diagnóstico Galicia 2009

AS COMPETENCIAS BÁSICAS
Asesoramento en centros sobre
programación en competencias e probras de
diagnóstico Galicia 2009

IES San Paio (Tui)
Mércores, 1 de abril 2009

PRESENTACIÓN
Marcelino J. Veiguela Fuentes

Competencias básicas
1.-Competencias básicas
Que é unha competencia básica?. E un
alumnado competente?
Cales son as competencias básicas?.
Exemplos
2.-Competencias básicas, currículo,
avaliación, cómo podemos empezar
Exemplos de programación docente en
competencias.
Exemplos metodolóxicos
Exemplos de tarefas
3.-Probas de diagnóstico. Galicia 2009
Blogue de apoio:
http://cfrtuicientificotecnoloxico.blogspot.com/ 2

Asesoría científico-tecnolóxica. CR Vigo-Tui

¿Por que agora isto das


competencias? (1/3)
Acordo países europeos sobre o considerado
básico ou fundamental na aprendizaxe.
Informe Delors (1996): quot;A educación encerra
un tesouroquot; (as competencias básicas).
Comisión Europea: Cumio de Lisboa (2000),


Barcelona (2005).
Proxecto DeSeCo (OCDE): definición de


competencias.
LOE (2006): obríganos a avaliar as


competencias adquiridas polo alumnado para 3
pasar de curso e para titular na ESO.

Propostas da LOE
Coherencia entre obxectivos/contidos/CB.


Grao de consecución de CB: dúas

avaliacións de carácter diagnóstico.
Estratexia:

Áreas/materias
Obxectivos educativos

Medidas organizativas
Acción titorial
Desenvolvemento de B
Opcións metodolóxicas!




competencias? (2/3)
Veñen para quedar moito tempo. Non son contidos


mínimos, nin temas transversais, nin un resumo dos
programas (non substitúen aos programas das
materias).
Pontes imprescindibles contidos - criterios de


avaliación.
Determinan o que ninguén pode ignorar ao rematar a


escolaridade obrigatoria.
Todos os anos, ao final de curso en 4º de primaria e 2º


ESO: avaliación diagnóstico das CB alcanzadas polo
alumnado.
Preguntas tipo PISA (tamén é necesario memorizar!).

5




competencias? (3/3)
Como traballar por competencias?:


construíndo entre todos un banco de
recursos de centro con tarefas que integren
contidos de todo tipo, contextualizadas e
que inclúan procesos mentais: argumentar,
resumir, razoar, explicar, deducir,...
Practicando en clase resolvendo tarefas,


situacións-problema complexas, proxectos.
Debemos estar convencidos de que coas


CB melloraremos as aprendizaxes. 6


Que é unha competencia básica?.


E un alumnado competente?
COMPETENCIA BÁSICA: Combinación de


coñecementos fundamentais para a nosa época, de
capacidades para aplicalos en distintas situacións e de
actitudes imprescindibles durante toda a vida: a apertura
aos demais, o interese pola busca da verdade, o
respecto por si mesmo e polos demais, a curiosidade e a
creatividade.
Cada competencia require a contribución de varias


materias e, viceversa, unha materia contribúe á
adquisición de varias competencias.
Alumnado competente: se sabe aplicar e usar os coñecementos,


ten habilidades, usan procedementos, practican uns
comportamentos, demostran uns valores, cumpren unhas normas, 7
poñen en marcha procesos mentais complexos e globais...

Áreas/materias e CB
Medios
adquirir
para...
Áreas e materias coñecementos

Para xerar...
...competencias

...capacidades

e dependendo do modo como se realice o proceso formativo, desenvolver...
Novo enfoque: máis que o dominio de contidos concretos, interesa a posibilidade
de desenvolver a través de eles, habilidades de carácter básico que permitan
adaptarse con facilidade á vida futura. Exemplo

Relacións entre CB
Traballar científicamente: utilizar con

precisión a linguaxe, usar números e
símbolos, empregar metodoloxía de
investigación: matemática, lingüística,
científica.
Actuar autonomamente: aprender a

aprender, autonomía persoal.
Interactuar con grupos heteroxéneos:

social e cidadá, artística, lingüística.


Cales son as competencias
básicas? (1/8)
Competencia en comunicación lingüística:


Refírese á utilización da linguaxe como


instrumento de comunicación oral e
escrita, tanto en lingua galega e
castelá como en lingua estranxeira
Relacións da competencia lingüística cos contidos das área


e materias: Áreas máis relacionadas: lingua galega e castelá
e linguas estranxeiras. Educación para a cidadanía. Acción
titorial (aprender a aprender, a decidir, a relacionarse e a
convivir). Soporte procedimental e actitudinal nas restantes
materias. 10


C. lingüísticas. Exemplos...
Ao rematar a escolaridade obrigatoria todas as alumnas e alumnos


terán que ser capaces de:
Dominar suficientemente as ferramentas das linguas: vocabulario,


gramática e a ortografía.
Ler en voz alta, de forma expresiva, un texto en prosa


Extraer a idea esencial dun texto lido ou oído.


Analizar os elementos gramaticais dunha frase.


Redactar un texto breve, coherente, construído en parágrafos


correctamente puntuado.
Resumir un texto.


Falar en público, dar conta dun traballo individual ou colectivo.


Utilizar dicionarios, impresos ou dixitais, programas de corrección


ortográfica.
Demostrar interese pola lectura, pola comunicación, o diálogo e o debate....

11


A práctica dunha lingua
estranxeira...
Referente fundamental: quot;Marco común europeo de referencia


para as linguasquot; (Consello de Europa). E se nos atrevemos co
nivel A2 (usuario básico)?.
Necesitamos: práctica regular do idioma e da memoria:


vocabulario, gramática, fonoloxía, ortografía.
Ao rematar a escolaridade obrigatoria, todas as alumnas e


alumnos terán que ser capaces de:
Comunicarse de xeito sinxelo, pero eficaz.


Identificar o contido dunha mensaxe oral, o tema dunha


discusión se o intercambio é lento e claro, seguir un relato.
Facerse entender cunha breve intervención oralmente e por


escrito, cunha claridade suficiente.
Desexar comunicarse cos estranxeiros no seu idioma, de ler

12
un periódico impreso ou electrónico, de ver unha película en
V.O....

básicas? (2/8)
Competencia matemática:


Habilidade para utilizar números e operacións


básicas, os símbolos e as formas de expresión
do razoamento matemático para producir e
interpretar informacións e para resolver
problemas relacionados coa vida diaria e o
mundo laboral.
Relacións da competencia matemática cos contidos das


área e materias: Área máis relacionada: matemáticas.
Contidos de tipo procedimental e actitudinal que lle achegan
a materia de matemáticas e as restantes áreas e materias
13


C. matemática. Exemplos...
Ao rematar a escolaridade obrigatoria todas as alumnas e


alumnos terán que ser capaces de poder aplicar os principios e
procesos matemáticos básicos na vida cotiá e no traballo, para
iso deberán ser capaces de:
Razoar loxicamente, de practicar a dedución, de demostrar...


Demostrar rigor e precisión nos seus traballos.


De entender cando unha situación da vida corrente pode tratarse de


forma matemática, analizala expoñendo os datos e emitindo
hipótese, emprender un razoamento ou un cálculo de cara a
resolvelo...
De orientarse no espazo: utilizar un mapa, un esquema, un sistema


coordenadas...

14


básicas? (3/8)
Coñecemento e interacción co mundo físico:


Que recollerá a habilidade para a comprensión dos


sucesos (da vida, a saúde, o consumo, o contorno natural
e artificial, a terra e a tecnoloxía), a predición das
consecuencias e a actividade sobre o estado de saúde
das persoas e a sostenibilidad ambiental .
Relacións da competencia cos contidos das área e materias:


Soporte conceptual: ciencias da natureza e da saúde, f-q, b-x,
tecnoloxía, educación física. Algúns aspectos de educación
para a cidadanía e xeografía. Elementos de tipo procedimental
e actitudinal nas restantes materias

15

C. científica. Exemplos... (1/2)
Ao saír da escolaridade obrigatoria, todas as alumnas e alumnos han


de ter unha representación coherente do mundo baseada en
coñecementos...
Saber que o dominio progresivo da materia e da enerxía


permite ao ser humano elaborar unha grande diversidade de
obxectos técnicos dos que convén coñecer as condicións de
utilización, o impacto sobre o medio, o funcionamento e as
condicións de seguridade.
De actuar cun enfoque científico (saber observar, preguntar,


formular hipótese e validalas, argumentar, entender modelos,
simulacións...
Entender o vínculo entre os fenómenos da natureza e a


linguaxe matemática que axuda a describilos...
De manipular, de experimentar, de expresar os resultados


dunha medida ou dunha investigación...
16


C. científica. Exemplos... (2/2)
De mobilizar os seus coñecementos en situacións: por


exemplo entender funcionamento do seu propio corpo e
a incidencia da alimentación, actuar sobre el mediante a
práctica deportiva ou coidar dos riscos de accidentes
naturais, profesionais, domésticos.
Responsabilizarse fronte ao medio, ao mundo vivo, á


saúde.
Sentir curiosidade polo descubrimento das causas dos


fenómenos naturais, polos progresos científicos e
técnicos.
Desenvolver o espírito crítico: diferenza entre o probado,


o probable ou o incerto.
Observar as regras elementais de seguridade nos

17
campos da bioloxía, química, electricidade...

básicas? (4/8)
Tratamento da información e competencia


dixital
Consiste en dispoñer de habilidades para buscar, obter,


procesar e comunicar información e para transformala
en coñecemento, incluíndo a utilización das TIC como
elemento esencial para informarse, aprender por si
mesmos e comunicarse.


Vinculación significativa coas áreas e materias de:
matemáticas, linguas (3), coñecemento do medio, educación
para a cidadanía, educación artística, educación física
Tecnoloxías, acción titorial.Resto das materias de
secundaria: elementos procedimentais e actitudinais.
18

C. dixital. Exemplos...
Para ser dixitalmente competente, o alumnado debe ser


capaz de:
Crear, producir, procesar, aproveitar datos.


Informarse, documentarse.


Desenvolver un interese pola investigación e os intercambios


de información con fins educativos, culturais, sociais,
profesionais...
Mostrar unha actitude responsable, navegación segura por


Internet, coñecer as regras que protexen a propiedade
intelectual, os dereitos e liberdades dos cidadáns, protexerse
a si mesmo...
Ver a proba de diagnóstico en competencia dixital Asturias


2009...quot;Quiero ser como Beckhamquot; 19
http://www.educastur.es/media/institucional/calidad/jornada_competencias/06_info/62_ejemplifica/index.htm


básicas? (5/8)
Social e cidadá


Entendida como aquela que permite vivir en


sociedade, comprender a realidade social do
mundo en que se vive e exercer a cidadanía
democrática.


Vinculación significativa coas áreas: Ciencias sociais,
educación para a cidadanía, acción titorial. Elementos de
tipo procedimental e actitudinal nas restantes áreas e
materias

20


C. social e cidadá. Exemplos...(1/2)
Para ser competente como cidadán, o alumnado ten


que:
Entender que calquera organización humana se basea


en códigos de conduta e usos o respecto dos cales se
impón.
De prestar auxilio (procedementos de primeiros


auxilios...Francia: certificado de Formación en primeiros
auxilios)
De respectar as regras de seguridade, particularmente


na estrada (Francia: certificado escolar de seguridade
vial. Experiencia educación vial do IES Chapela).
Ser capaz de comunicar e de traballar en equipo: saber


escoitar, defender un punto de vista, negociar, buscar un
consenso, cumprir o seu deber segundo as regras do 21

grupo...

C. social e cidadá. Exemplos...(2/2)
De avaliar as consecuencias dos seus actos (educación


emocional).
Demostrar respecto polos demais (cortesía, tolerancia,


rexeitamento dos prexuízos e dos estereotipos.
Vontade de resolver pacificamente os conflitos.


Conciencia da contribución necesaria de todos á


colectividade.
Necesidade da solidariedade, ter en conta as necesidades


das persoas en dificultade, en tódalas partes.
Dispoñer de nocións xurídicas básicas: asinar un contrato, de


aluguer, de traballo, de compra-venda, declarar un
nacemento...
Nocións de xestión: presuposto, solicitar un empréstito...


22
Aprender a identificar, clasificar, ordenar, someter á crítica a


información...

básicas? (6/8)
Cultural e artística


Supón coñecer, comprender, apreciar e valorar


criticamente diferentes manifestacións culturais e
artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e
desfrute e consideralas como parte do patrimonio dos
pobos.


Educación plástica e visual, arquitectura, música, linguas e
literatura, tecnoloxías. Nestas materias atopa o seu soporte
conceptual. Elementos de tipo procedimental e actitudinal
nas restantes áreas e materias

23


C. artística. Exemplos...
Para ser competente cultural e artisticamente, o


alumnado ten que ter nocións sobre:
Os principais estilos e épocas artísticas. Os xéneros e estilos en música,


pintura, escultura, arquitectura, cinema, literatura, fotografía, teatro e
danza.
Arquitectura e costumes respectuosos co medio e as que danan ao


medio.
Participación en actividades artísticas e culturais como medio de


expresión e relación. Deseño de proxectos artísticos e culturais.
Exposición de feitos, coñecementos, emocións, sentimentos sobre arte e


cultura.
Habilidades de busca, obtención e contraste de información sobre arte e


cultura. Recursos tecnolóxicos na música. Formatos de audio dixital.
Tratamento gravación de sons. Producións musicais, audiovisuais e
multimedia. Tipos de licenzas.
Interese ante diferentes manifestacións artísticas e culturais. Respecto

24
polas manifestacións que mostren esforzo, aprecio e recoñecemento de
valores éticos.

básicas? (7/8)
Aprender a aprender


Con ela preténdese dispoñer de habilidades para


iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar
aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónoma
de acordo aos propios obxectivos e necesidades.
Trátase de preparar o alumnado para o esforzo, o
traballo e a superación persoal, para analizar e avaliar,
estimulando a cooperación, a convivencia, a
creatividade e a crítica


Acción titorial e orientadora, linguas e literatura e tecnoloxías.
Elementos de tipo procedimental e actitudinal nas restantes
materias de secundaria.
25


C.aprender por si mesmo .
Exemplos...(1/2)
O alumnado, ao finalizar a escolaridade obrigatoria, deberá


ser capaz de
Posto diante dunha tarefa quot;realquot; ou proxecto, de empregar as


TIC para a busca, selección, síntese e presentación da
información
Basearse en métodos de traballo (organizar o tempo,


planificar, tomar apuntamentos, consultar fontes de
información, concentrarse, memorizar elaborar un
informe...buscar a información útil, analizala, sintetizala
(probas AD).
Valorar a motivación, a confianza en si mesmo, o desexo de


saír adiante e de progresar, de buscar oportunidades de
implicarse e de aprender...
26


C.aprender por si mesmo .
Exemplos...(2/2)
Aplicar en tareas contextualizadas habilidades e destrezas


para aprender a pensar:
Análise (subliñados).
−

Síntese (esquemas, resumos, cadros, mapas
−
conceptuais, gráficos, mapas de contidos).
Axendas de traballo (portafolio): actividades
−
realizadas, dificultades atopadas, esforzo,
resultados.
A exposición oral. Preparación do discurso: busca de


información, recollida de datos, depuración, organización.
................


27


básicas? (8/8)
Autonomía e iniciativa persoal


que inclúe a posibilidade de optar con criterio


propio e espírito crítico e levar a cabo as
iniciativas necesarias para desenvolver a
opción elixida e facerse responsable dela.
Inclúe tamén a capacidade emprendedora
para idear, planificar, desenvolver e avaliar
un proxecto.
Relacións da competencia cos contidos das área e materias: Acción


titorial e orientadora, educación para a cidadanía. Elementos de
tipo procedimental e actitudinal nas restantes materias de
secundaria 28


Autonomía e iniciativa persoal. Un
exemplo...
O noso alumnado será autónomo e emprendedor se:


Coñece o ámbito económico no que se move, os diferentes oficios,


sabe escoller unha traxectoria de formación.
Se se basea en métodos de traballo: planifica o tempo, toma


apuntamentos, consulta fontes de información, se se concentra,
persevera, memoriza, elabora un informe, expón un traballo.
Se é quen de razoar con lóxica e rigor: identificar un problema,


buscar a información útil, organizala, sintetizala, relacionar as
adquisicións de diferentes materias e sabelas mobilizar en diferentes
situacións. Identificar, explicar, rectificar un erro.
Se é quen de concibir, aplicar e de realizar proxectos escolares


individuais ou colectivos, pasar das ideas aos actos, contactar con
persoas, buscar recursos, tomar decisións, comprometerse, pedir a
opinión dos outros, organizar unha reunión, establecer prioridades.
Motivación, determinación para a realización de obxectivos.

29


Unha axuda para comezar...
Sistema de indicadores das competencias
básicas da Consejería de Educación y Ciencia
de Castilla La Mancha: un documento de apoio
ao profesorado que ilustra como se poden ir
alcanzando as CB en primaria e en secundaria
Ver enlace no blogue das charlas do portal educativo da
Junta de Castilla-La Mancha
A CONTINUACIÓN: CB E CURRÍCULO

30

Competencias básicas e currículo
Elemento do currículo (conxuntamente con


obxectivos, contidos, metodoloxía e criterios
de avaliación).
Referencia en todos os niveis de decisión:


ensinanzas mínimas, referente na promoción
de ciclo en primaria e da titulación na ESO.
Referencia nas AD


Orientan o ensino:


Selección de obxectivos, contidos e criterios de
−
avaliación.
Orientación metodolóxica.
−
31

Avaliación
−

Enfoque en competencias:


Orientar as aprendizaxes para conseguir que o alumnado;
Adquiran a capacidade de enfrontarse a situacións novas.


Integrar as súas aprendizaxes, poñéndoos en relación con


distintos tipos de contidos.
Utilizar eses contidos de xeito efectivo, aplicalos en diferentes


situacións e contextos.
Asegurar unhas aprendizaxes fundamentais a todo o


alumnado (principio de equidade).
Non supón rebaixar os niveis educativos: os obxectivos finais


da escolaridade deberán ser máis amplos e esixentes.

32


Que deberán incluír as programacións docentes?(progresivamente,


deberán estar así a partir do 2010)
Obxectivos establecidos para cada curso/ciclo.
−

Contidos, secuencia, temporalización.
−

Criterios de avaliación, relacionados coas CB.
−

Descrición da contribución de cada materia ao logro das CB.
−

A metodoloxía didáctica que se vai aplicar.
−

Materiais, recursos, procedementos e instrumentos de
−

avaliación. Criterios de cualificación. Os mínimos esixibles.
−

Atención a diversidade. Programa de reforzo recuperación de
−

pendentes.
Actividades complementarias, extraescolares, accións
−
previstas no proxecto lector, plan de integración de TIC.
Procedemento avaliación da propia programación
−
33


Informe de avaliación final (informe


individualizado ao remate de ciclo/etapa/curso
de ESO)
Anexo V das ordes de avaliación en primaria e en


secundaria.
Grao de aprendizaxe en cada unha das materias ou


ámbitos, referido aos obxectivos (cualificacións) e ao
desenvolvemento de CB. Resultados da avaliación
continua ao longo do curso.
Iniciarase ao comezo de curso/ciclo. Na ESO recollerá


ademais os resultados da avaliación inicial.
CURSO 2008/09: Todos os cursos de ESO, ciclos 1º e


2º de EP: grao de aprendizaxe alcanzada referido a 34

obxectivos e CB.

Indicación para a elaboración dos informes: os


criterios de avaliación de cada área ou materia
serven de referencia para valorar o progresivo
grao de adquisión das CB. Posible modelo:
Competencia básica Grao de desenvolvemento

C. lingüística
Matemática
Científica
Tratamento da información e dixital

Social e cidadá
Cultural e artística
35
Aprender a aprender

Autonomía e iniciativa persoal

Graos de desenvolvemento de CB


Competencia Valoración global ao final de
curso/ciclo/etapa
5 Excelente A competencia da alumna ou alumno
supera as esixencias.

4 Bo A competencia da alumna ou alumno
satisfai as esixencias

3 Aceptable A competencia da alumna ou alumno
satisfai minimamente as esixencias.

2 Pouco desenvolvida/Baixo A competencia da alumna ou alumno
está por debaixo das esixencias.

Moi pouco A competencia da alumna ou alumno
1 36
desenvolvida/Moi baixo está netamente por debaixo das esixencias.

Traballo dende áreas/materias: non é o único modo para


desenvolver CB.
ORGANIZACIÓN DO CENTRO (social e cidadá, dixital):
Formas de tomar decisións
–
Participación do alumnado.
–
Normas de réxime interno. Reacción ante os conflitos.
–
Uso das instalacións (aula de informática...plan integración TIC)
–
ORGANIZACIÓN DA BIBLIOTECA ESCOLAR. PLAN LECTOR
(lingüística, aprender a aprender, dixital)
ACCIÓN TITORIAL E ORIENTADORA (aprender a aprender, autonomía
persoal, social e cidadá, formas de traballo, relación cos demais, imaxe
dun mesmo).
ACTIVIDADES DE CENTRO. Planificación actividades complementarias
e extraescolares (poden influír en todas: integración de coñecementos,
37
relacións interpersoais).


E ADEMAIS...


Unha mellor integración e aproveitamento entre o


currículo formal (centro), informal (familias), non formal
(o contorno). Axendas familiares por competencias (ver
artigo no blogue das charlas). Escolas de nais e pais...
Unha maior apertura do centro ás familias e ao contorno.


Un uso máis eficaz e rendible das enormes posibilidades


que nos ofrecen as contornas virtuais de aprendizaxe.
Páxina web Drupal do centro, aulas virtuais con Moodle,


recursos didácticos: Ardora, Jclic, encerado dixital
interactivo (EDI), xeolocalización, redes sociais,...

38


Actuacións relacionadas coas CB


O que temos que empezar a facer xa, co asesoramento
pertinente(inspección, CFR):
Adecuar os procedementos, a metodoloxía para axustar o


currículo e os procedementos de avaliación coa inclusión de
CB.
E os documentos que teremos que ir elaborando:
Incluír as CB nos distintos niveis de concreción curricular


(etapas, áreas, ciclos).
Incluír as CB como referentes dos niveis de decisión na


avaliación (PEC, PCC, PXA, Programacións)

39


¿Como podemos empezar?


Modificar gradualmente o tipo habitual e típico de


exercicios e actividades, as clases sempre expositivas...
Podemos empezar analizando as tarefas que actualmente


ofrecemos ao alumnado e a súa contribución á
adquisición de CB.
Revisando o libro de texto e as programacións.


Mantendo as prácticas actuais que sexan válidas e


rendibles didacticamente.
Modificando as prácticas que só son útiles no contexto


académico... para adecualas ás CB.
Incorporando novas prácticas: tarefas, proxectos


integrados... 40


Tendo en conta (I)...
Favorecer a adquisición de CB mediante


novas metodoloxías. Debemos:
potenciar saber facer, integrar
−
coñecementos, destrezas e actitudes,
seleccionar unha variedade de actividades
−
(tarefas) axeitadas...
Para definir tarefas:


qué operacións mentais deberá realizar o
−
alumnado
qué contidos imprescindibles necesita
−
dominar. 41

en qué contexto? (o máis realista posible)
−

Tendo en conta (II)...
Tarefas variadas, relevantes para a vida, axeitadas aos


obxectivos, que propicien a adquisición do máximo
número de CB.
Planificación conxunta do profesorado, favorecer a


coordinación (horarios?...) e a interdisciplinariedade
(problema de falta de tempo en primaria e en
secundaria).
E para avaliar?. Fontes de información: observación


directa, entrevistas, probas e exames (orais, escritos),
cadernos, traballos, presentacións públicas, portafolio,
portafolio dixital...e os criterios de avaliación do currículo
(DOCUMENTO CLAVE).
42
A continuación: portafolio e deseño de tarefas.



En que consiste o portfolio?
Instrumento para a autoavaliación.


Alternativa: e-portfolio (control vía dixital).


Colección significativa de traballos de estudantes

que ilustran o camiño recorrido no
desenvolvemento de 1 ou varias CB.
Ao empezar o curso, abren unha carpeta para

incluír os seus traballos significativos e a súa
valoración.
Ao finalizar o curso, revisará os traballos e as

súas valoracións: camiño percorrido e progresos.

Como valoramos o grao de
implicación dos estudantes nas
actividades?
Enfoque en competencias: novas metodoloxías:
●

situacións-problema, proxectos, centros de
interese, xogos de roles, auditorias científicas
(http://www.fecyt.es/fecyt/docs/tmp/908170205.pdf)
Instrumentos valorativos: atención, sentido de
●

grupo, interese en comparar ideas, rigor
intelectual, perseverancia, preocupación polo
traballo ben feito, responsabilidade, interese polo
bo uso da linguaxe...

Avaliación de competencias (II)
DIFICULTADE: necesario avaliar o mesmo tempo
●

que a adquisición de competencias (tarefas
complexas), contidos concretos ligados ás áreas e
materias (actividades)
Instrumentos para avaliar competencias: (i)
●

autoavaliación do alumnado, (ii) considerar
dimensións de competencias (Documento Castilla-La
Mancha), e fixación niveis e de indicadores. (iii)
titoría entre iguais, axudas entre compañeiros/as
de clase.

Instrumentos para avaliar
competencias
Referentes para avaliar: os criterios de avaliación.
●

Poden formularse como obxectivos-criterios.
●

Debemos relacionar nas nosas programacións de
●

área (PCC) e de aula os criterios coas
competencias ou as súas dimensións.
E finalmente definir indicadores de desempeño
●

(documento de axuda Portal Educativo Castilla-La
Mancha) ou ben:
http://cfrtuicientificotecnoloxico.blogspot.com/2009/03/dimensions-das-competencias-basicas-e.html

●

Proposta: indicadores de
desempeño na práctica
Programación de aula: entre 4 e 7
●

indicadores por CB (acordo no
Departamento, segundo o grao de
vinculación da materia coa CB).
Unidades didácticas: destacar en cada
●

unha entre 1 e 3 CB e incluír entre 3 e 4
indicadores.
Exemplo de seguimento e rexistro de competencias.
●

PROXECTO
TAREFA
Actividades

Exercicios

Na práctica educativa:
●
Habitualmente facemos exercicios.

●
Con frecuencia facemos actividades.

Temos que integrar os exercicios e as actividades en
TAREFAS.
Deberíamos integrar as tarefas en PROXECTOS. 48

PROXECTO: Elaborar unha guía de visitas a enclaves do
medio natural da comarca, para as familias.

TAREFA: Elaborar unha lista dos itinerarios,
máis sinxelos e rápidos, de acceso a enclaves naturais
da comarca.

Actividades:
Comparar itinerarios.
Defender a decisión sobre o itinerario elixido.
…

Exercicios:
Localizar enclaves nun mapa da comarca.
Calcular distancias.
Escribir itinerarios.
Pedir a palabra.
…
49

O QUE ESIXE A NORMATIVA e as
orientacións da administración
• LOE (2006): obríganos a avaliar as
competencias adquiridas polo alumnado para
pasar de curso e para titular na ESO.

• OS DECRETOS DO CURRÍCULO (GALICIA):
En cada área ou materia, inclusión de
referencias explícitas sobre a súa contribución
ás CB

• AS ORIENTACIÓNS DO 28/01/09:
A contribución da materia ao logro das CB.
Os criterios de avaliación, relacionados coas CB.50

COMO PROGRAMAR?
UNHA PROPOSTA (I)
PROGRAMACIÓN DE EQUIPOS DOCENTES,
BASEADA EN COMPETENCIAS BÁSICAS:
1.-A partir dos criterios de avaliación das
áreas ou materias: deseñar proxectos globalizados
ou interdisciplinares.
2.-Decidindo qué áreas están implicadas en cada
proxecto.
3.-Explicitando a relación dos criterios de
avaliación coas CB.
4.-Decidindo a temporalización dos distintos
proxectos. 51

Por que unha metodoloxía de
proxectos?
Favorece aprendizaxes que figuran nos

programas de 1 ou máis materias.
Exemplos: formular unha estratexia de

aforro de electricidade no centro, investigar
conxuntamente sobre novelas históricas.
Programas europeos: Comenius e

eTwinning.
Busca de “pasadizos entre disciplinas”.


Exemplo: traballo colaborativo matemáticas
ciencias: 1º da ESO, 2º da ESO

COMO PROGRAMAR?
UNHA PROPOSTA (II)
NA PRÁCTICA...
1.-Incluír nas programacións de área ou materia, a
referencia explícita sobre qué competencias básicas
contribúe a desenvolver en maior medida (Decretos
do currículo).
2.-Traballo en equipo: elaborar PROGRAMACIÓNS DE
EQUIPOS DOCENTES baseadas en proxectos (...PXA)
3.-Nas programacións de aula/área ou materia:
• Incluír o decidido na programación do equipo.
• Modificar a metodoloxía, as tarefas e a avaliación.
• Incluír elementos de contextualización si é o caso
(decisións de cada centro, ao nivel de PEC, sobre CB
que precisa priorizar, impulsar…). 53

COMO PROGRAMAR?
UNHA PROPOSTA (III)
Dous tipos de contidos: competencias básicas e contidos curriculares
máis esixentes, propios das áreas

1.-Organizar os dous tipos de contidos por proxectos ou tarefas:

• Os proxectos decididos na programación de equipo docente (CB).
• Os proxectos ou tarefas propios de área ou materia.

2.-Esta programación irase axustando, na práctica, de acordo cos
intereses do alumnado, o seu historial académico,...

3.-Incluír a relación entre criterios de avaliación e CB (concretada na
programación do equipo e as propias de área ou materia).

4.-Incluír a relación coas actividades complementarias e
extraescolares, familias e contorno. Plan lector, Plan TIC...(concretada
na programación do equipo e as propias de área ou materia).
54
5.-Axustar a metodoloxía, as tarefas e a avaliación en coherencia co
traballo de CB.

ELABORACIÓN DA
PROGRAMACIÓN DE EQUIPO DOCENTE
A partir de:

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DE TODAS AS ÁREAS OU MATERIAS DO CURSO
Matemáticas Lingua …

-
-…

Propostas de
PROXECTOS

PROGRAMACIÓN DE EQUIPO DOCENTE DO CURSO…
Criterios de avaliación: Colaboración Temporalización CCBB que se
PROXECTO A
AE, AC, traballan
-
Área ou
Familias
materia de -…
Plan lector
…
Plan TIC
Criterios de avaliación: Plan de
acollida...
-
Área ou
materia de -…
…

… …
… …. Colaboración Temporalización CB que se
PROXECTO …
AE, AC, traballan 55
Familias

ELABORACIÓN DA
PROGRAMACIÓN DE ÁREA. Unha proposta do CFR
Vigo
Modificacións respecto da anterior programación:
PROGRAMACIÓN DA ÁREA DE …. CURSO……….

Obxectivos Contidos Criterios de Metodoloxía: Instrumentos de
Contribución ás Colaboración con
avaliación avaliación
CCBB AE, AC, familias Metodoloxía didáctica.
e contorno. Temporalización
Agrupamentos.
actividades., recursos

(Incluír a (Incluír a (Incluír a
Agrupar os Axustala á proposta Axustala á
agrupación por contribución ás CB colaboración
contidos por de aprendizaxe por proposta de
PROXECTOS proxectos, concretada na concretada na CB aprendizaxe por
concretada na programación do programación do CB
programación do equipo e as propias equipo ou propias
equipo ou as de área ou materia). de área ou
propias de área materia).
ou materia.).

Posteriormente haberá que CONCRETAR AS TAREFAS a realizar, a metodoloxía e os instrumentos de
avaliación na programación de cada proxecto
Para os contidos non traballados en proxectos haberá que deseñar TAREFAS.
56

PROGRAMAR E TRABALLAR POR
CB: UN PROCESO
A MEDIO E LONGO PRAZO
A CURTO PRAZO
Deseñar e implementar o currículum
•Ir deseñando e implementando algún/s
mediante:
proxectos globalizados/ interdisciplinares.
•Proxectos globalizados/
•O resto dos contidos ir desenvolvéndoos
interdisciplinares, nos que os
mediante:
exercicios
--Proxectos de área ou materia.
e actividades de cada área/materia
--Tarefas de área ou materia que inclúan
sexan compoñentes dunha tarefa
os exercicios e actividades
proposta.
correspondentes.

57

Innovamos facéndonos preguntas
A QUÉ SITUACIÓNS, PROBLEMAS, …TERÁ QUE ENFRENTARSE O ALUMNADO NA VIDA REAL?
(persoais, interpersoais, sociais,…)
TAREFA,
PROXECTO,
¡ COMO PODEMOS AVALIAR SE O ALUMNO/A É COMPETENTE NESAS
PROBLEMA,…
SITUACIÓNS REAIS?

QUE CONCEPTOS DEBE QUE DESTREZAS DEBE QUE CONDUTAS E VALORES
APRENDER? PRECISA TER?
DESENVOLVER (TAMÉN
ESTRATEXIAS DE APRENDIZAXE)

¡ QUE ÁREAS PRECISAN IMPLICARSE?......................QUE COLABORACIÓN DO EQUIPO DOCENTE?

¡ QUE TAREFAS DEBE DESENVOLVER?

QUE QUE RECURSOS QUE COLABORACIÓN QUE COLABORACIÓN
METODOLOXÍA UTILIZAREMOS? PRECISAREMOS COAS PRECISAREMOS COA
UTILIZAREMOS? ACTIV. EXTRAES. E FAMILIA?
COMPLEMENTARIAS?

58

CB
IMPLEMENTACIÓN E AVALIACIÓN

Definición operativa de una competencia básica

61

PROCAP (LAS PALMAS) Y CEP DE TELDE

... …
Lengua C. Matemáticas Ciencias sociales
y Literatura

Obj Co CE Obj Co CE Obj Co CE Obj Co CE Obj Co CE

Competencia en
Com. Ling

Competencia
Matemática

Competencia en
el conoc…

Competencia
digital…

Competencia
Social y …

Competencia
cultural y …

Comp. para
aprender…

Autonomía e
iniciativa…

63

Materiales para el asesoramiento en Competencias Básicas

Competencia
en
Comunicación
Lingüística

Lengua castellana
Ciencias Sociales
y Matemáticas
Geografía e Historia
Literatura
64

AVALIACIÓN
DE
DIAGNÓSTICO (AD)
DA EDUCACIÓN
Galicia 21 de outubro
2009
65

AVALIACIÓN
XERAL DE
DIAGNÓSTICO (AXD)
EDUCACIÓN PRIMARIA
FINAIS DE MARZO E ABRIL 2009
CUARTO CURSO
66

O marco legal

• A LOE establece dous avaliacións-diagnóstico
diferentes:
– Avaliacións xerais de diagnóstico: avaliación
externa de competencias que desenvolverá o
Estado. Carácter mostral. 4º de primaria e 2º
da ESO.
– Avaliacións de diagnóstico: competencia da
Consellería de Educación. Carácter censual,
formativo e orientador para os centros,
informativo para a comunidade.
67

Avaliación do sistema educativo
establecida pola LOE

68


Que finalidade ten a avaliación
diagnóstico?
• Medir e informar sobre o grao de adquisición
de competencias básicas do currículo, por
parte do alumnado, nos niveis de 4º de EP
e 2º de ESO
• Contribuír á mellora da calidade, á equidade
da educación e á atención do alumnado.
• Compromisos de revisión e mellora.
• Aumentar a transparencia e eficacia do
sistema educativo.
69


Cuestións previas (I)
1)Diferenciar AD de avaliación, promoción e
titulación do alumnado.
Na avaliación, promoción e titulación do
alumnado avalíase e cualifícase
individualmente.
Relaciona obxectivos, contidos e criterios
de avaliación con CB (Programacións).
Na AD non se concreta en áreas ou
materias, senón nas 8 CB
70

Cuestións previas (II)
• Non substitúe á avaliación, senón que a
complementa e promove que a toma de
decisións sexa máis axustada á realidade
do centro.

71

Cuestións previas (III)
2)Na avaliación diagnóstica
Os resultados son censuais e estatísticos: como
estamos?, que temos que mellorar?.
Non se pretende xerarquizar aos centros
Non se divulgan resultados individuais nin de
centro.
Tan só un departamento da Consellería terá
acceso aos resultados por centro, os informes
dos resultados serán sobre a puntuación
obtida en relación cos demais centros das
súas características segundo o seu índice
de desenvolvemento socioeconómico e
cultural. 72

Cuestións previas (IV)
Carecerá de efectos académicos para o
alumnado.
Non é unha pseudoavaliación do profesorado da
materia, porque o logro da competencia
implica a todas as áreas e materias.
Serve ao centro de guía do seu proceso e á
administración de avaliación do sistema.

73

Avaliación xeral de diagnóstico
(AXD)
• Con carácter estatal e participación das
comunidades autónomas.
• Sobre competencias básicas.
• Só nalgúns centros (por mostraxe)
• É externa e ten carácter informativo
• Xa se fixo unha pilotaxe en Galicia.

74


Avaliación de diagnóstico (AD)
• Regulada polas comunidades autónomas.
• Sobre competencias básicas alcanzadas
polo alumnado.
• Dirixida a todos os centros (censal).
• É interna e ten carácter formativo e
orientador para os centros e informativo
para as familias e resto de comunidade
educativa.
• En Galicia vaise iniciar este curso.
75


Marco lexislativo
LOE. Título VI. Artigo 144. Avaliacións xerais de diagnóstico.
➔

LOE . Capítulo II. Artigo 21. Avaliación de diagnóstico na
➔

Educación Primaria. “Ao final do 2º ciclo de EP, todos os centros
realizarán unha AD das CB alcanzadas polos alumnos”.
LOE. Capítulo III. Artigo 29. Avaliación de diagnóstico na ESO.
➔

“Ao final o 2º curso de ESO, todos os centros realizarán unha...
Decreto 130/2007 do 28 de xuño. Currículo da educación primaria
➔

na Comunidade Autónoma de Galicia.
Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as
➔

ensinanzas da ESO na Comunidade Autónoma de Galicia.
Orde do 16 de febreiro de 2009, pola que se regula o
➔

desenvolvemento da AD na Comunidade Autónoma de Galicia.

76


A QUEN VAI DIRIXIDA?
Alumnado de:
• 4º de Educación Primaria
• 2º de ESO.

77


QUE SE AVALÍA?
• Nos artigos 21 e 29 da LOE indícase que se avaliarán
“…as COMPETENCIAS BÁSICAS alcanzadas polo
alumnado”.
• A Dirección Xeral de Ordenación e Innovación Educativa
determinará en cada curso cales serán as CB obxecto
de avaliación.
• Nesta 1ª AD proponse que só se avalíen dúas
competencias:
Comunicación Lingüística (probas en LC e LG).
➔

Comprensión e expresión escrita.
Comprensión oral.
Matemática (probas en lingua galega).
➔
78


A QUE ÁREAS ESTÁN LIGADAS AS CB?

• A Competencia en Comunicación
Lingüística:
Con todas as áreas en xeral
✔

Coas áreas de linguas en especial:
✔

• A Competencia Matemática:
Con todas as áreas en xeral
✔

Especialmente coa área de Matemáticas.
✔

79


CANDO SE AVALÍA?
En cada curso académico.
•

Unha vez ao ano, a fin de curso.
•

Excepcionalmente, neste curso 2008-09 realizarase o día 21 de
•
OUTUBRO 2009 (mesma para todos os centros).

• Aplicación ao alumnado que no curso 2009-2010 curse as
ensinanzas de 5º de primaria e 3º da ESO. Alumnado con ACI,
discapacidade físico e/ou sensorial, con menos dun ano na
nosa Comunidade: de acordo coa normativa que sairá no BOE
sobre a base teórica das probas de avaliación diagnóstica, todo o
alumnado realizará a proba (se pode escribir) pero non se incluirá
na corrección.
80


Aplicación e corrección das
probas
• Probas constituídas por caderniños para cada
CB.
• Cuestionarios de contexto (profesorado,
dirección, alumnado, familias).
• Aplicación e corrección: plataforma informática.
• Os centros descargarán os exemplares, aplicarán
as probas ao alumnado e introducirán os
resultados, (coa guía de corrección), no prazo
que se determine. Mesmo procedemento para
os cuestionarios de contexto.
81

QUEN AVALÍA?
O profesorado do centro*

(*)A Dirección Xeral de Ordenación e
Innovación Educativa dará instrucións
sobre cales son as persoas
responsables da descarga dos
materiais e da súa aplicación,
corrección e posterior carga de
resultados.
82


AD: soporte informático
• Aplicación informática que permita:
Interacción Consellería-Centros.
Cargar probas, previamente elaboradas.
Descarga por centros para impresión e
aplicación das mesmas.
Cargar resultados das probas individuais,
unha vez cualificadas.
Obter resultados globais e parciais.
Elaborar informes.
83

AD: soporte informático
• Establecerase un sistema restrinxido de
acceso á información da plataforma
informática a través da definición de
perfís de usuario (confidencialidade das
probas).
• A dirección do centro responsabilizarase da
custodia e conservación das probas
(caderniños e cuestionarios), en tanto a
Consellería non ordene a súa destrución.
84

TIPOS DE MATERIAIS

CUESTIONARIOS
CD
DE CONTEXTO

CUADERNOS
CON PROBAS CD
A
ESCRITAS ROB
P
L
ORA

85


Materiais
Cuestionarios de contexto (importantes para
análise de datos)
– De alumnado.
– De titor/a ou profesorado.
– De dirección.
– Das familias
Caderniños: 2 por cada CB e un CD de
comprensión oral.
Manual de corrección.
Instrucións aos centros: orde de avaliación e
desenvolvemento da mesma
86

MATERIAIS: AS PROBAS
Van dirixidas ao alumnado do curso correspondente.
Utilízanse as linguas galega e castelá.

As probas ESCRITAS:
En cada competencia hai dous modelos diferentes de
CADERNO (un para cada ringleira).
Repártense os diferentes cadernos entre o alumnado (1
por CB).
Cada caderno ten dous bloques con 30 ítems en total.
As preguntas son de resposta múltiple, abertas e
semiabertas.

As probas ORAIS:
Os textos están gravados nos CD.
Hai 4 ou 5 cuestións.
87


Tempo para as probas

Aínda non hai instrucións definitivas sobre
o tempo das probas.

Últimas instrucións:

Unha hora para as probas de cada
✔

CADERNO.
Unha hora para as probas orais (10
✔

minutos audición).
88


QUEN CORRIXE AS PROBAS?
En cada centro se corrixen as probas
➢

seguindo as instruccións da Consellería.
Posteriormente introdúcense os resultados
➢

nunha aplicación (seguindo a guía de
corrección)
Os caderniños corrixidos hai que
➢

conservalos(*).

(*) Hai unha segunda corrección externa nalgúns centros.
89


SEGUNDA CORRECCIÓN
EXTERNA
• Unha vez rematada a AD, a
Consellería elixirá uns centros onde
se realizará unha 2ª corrección
EXTERNA DE CONTRASTE
• Estes datos cargaranse na aplicación
para ter unha media - contraste
externo.

90


INFORMES
• A aplicación estará preparada para elaborar
informes:
Centro
✔

Galicia: mostra interna e externa
✔

• Os centros educativos, en base aos
informes, serán os encargados de
informar ás familias do resultado das
probas.
• Elaborarase un informe sobre AD en
Galicia 91


Comisión de coordinación da AD nos
centros (prescritiva, ao comezo de cada
curso escolar)
• Composición: director ou directora (presidencia),
xefe ou xefa de estudos, xefe ou xefa do
departamento de orientación, un titor ou titora
de cada un dos niveis que se avalían,
nomeados pola dirección do centro.
Composición reflectida na PXA.
• Funcións: informar á comunidade sobre o
sentido e finalidade da AD, coordinar o proceso
no centro, colaborar coa administración e a
inspección.
92

Resultados
• A aplicación estará preparada para elaborar
un informe de resultados: media global da
comunidade en cada CB, xunto coa
puntuacion acadada polo centro.
• Informe que se dá ás familias: información
por parte das titorías dos resultados do
centro de acordo cos informes obtidos da
aplicación.
• Elaborarase un informe sobre AD en
Galicia.
93

Outras decisións e
consecuencias da AD (I)
• Interacción AD – formación do profesorado.
• Incremento gradual do número de CB en cursos
sucesivos.
• Análise e contraste resultados da AD e das
avaliacións finais nos propios centros.
• Como se introduce nos criterios de promoción e
titulación o grao de avance nas CB.
• Reflexión nos propios centros sobre a similitude
ou disparidade do tipo de proba da AD a as das
áreas ou materias correspondentes.
94

Outras decisións e
consecuencias da AD (II)
• Como consecuencia da AD, os centros
realizarán unha reflexión interna, a
través dos seus órganos colexiados de
goberno, para establecer as accións de
mellora pertinentes, que serán
incorporadas á PXA (asesoramento da
Inspección educativa na toma de
decisións)

95

EXEMPLIFICACIÓNS

AVALIACIÓN DE DIAGNÓSTICO DE
ANDALUCÍA
2º de ESO


PRUEBA DE LA EVALUACIÓN DE DIAGNÓSTICO
Comunicación Lingüística 2º ESO

97

PREGUNTA 13
Haz un resumen del texto.

PREGUNTA 14
De los aspectos que aparecen en el texto, escribe todos los que sean
negativos o positivos.

POSITIVOS NEGATIVOS

PREGUNTA 15
¿Quién nos da todos estos consejos en el texto? ¿A quiénes van dirigidos?

Asesoría científico-tecnolóxica. CR Vigo-Tui 98

PRUEBA DE LA EVALUACIÓN DE DIAGNÓSTICO
Matemáticas 2º ESO
EL TROFEO
Mi amiga Ana y yo hemos ganado un trofeo de dobles de tenis. Para
ver quién se lo queda decidimos hacerlo tirando dos dados. Yo me
lo quedo si al multiplicar los dos números que marcan los dados el
resultado es par, y ella se lo queda si el resultado es impar. Explica
si el sistema es justo o alguien tiene ventaja.

Bolsa 1
40 bolas rojas
BOLSAS
35 bolas verdes
En unos grandes almacenes realizan un sorteo
25 bolas amarillas
entre sus clientes, de tal manera que el
Bolsa 2
cliente agraciado puede extraer una bola con
10 bolas rojas
regalo de alguna de las tres bolsas que se
15 bolas verdes
le ofrecen. Según el color de la bola extraída
25 bolas amarillas
es uno u otro el regalo. Nos gustaría
Bolsa 3
conseguir una videoconsola, que se obtiene
20 bolas rojas
sacando una bola amarilla.
45 bolas verdes
35 bolas amarillas
Conociendo el contenido de las bolsas, ¿en
que bolsa sería más probable sacar una bola
amarilla? Por que? Asesoría científico-tecnolóxica. CR Vigo-Tui 99

Exemplos: preguntas
liberadas en PISA
Que é o proxecto PISA?
Programa para a Avaliación Internacional do
Alumnado.
Estudo internacional de avaliación de
estudantes de 15 anos, realizado baixo a
coordinación da OCDE (Organización para a
Cooperación e o Desenvolvemento
Económico)
Avalía as competencias adquiridas en
lectura, matemáticas e ciencias.

Exemplos: preguntas
liberadas en PISA
Non é unha avaliación puramente
curricular: é unha avaliación por
competencias.
Exemplos de ítem, probas PISA
liberadas:
www.edu.xunta.es/portal/ >>
Profesorado >> Avaliación de centros


Outros exemplos

Preguntas liberadas en PISA
Preguntas liberadas en PIRLS
VER en:
http://www.institutodeevaluacion.mepsyd.es/

Inst. Avaliación Portugal
http://www.gave.min-edu.pt/


Avaliacións de diagnóstico (AD)
Como se analizarán e presentarán os
resultados das AD?

Referencia: AD Asturias 2009
Informe que recibe cada centro consta de dúas
partes:
Informe de resultados: situación do centro en canto
a valor engadido e situación do alumnado en
canto a niveis de rendemento por competencia
avaliada.
Informe sobre factores e variables que inciden nos
bos rendementos.
103

Como se analizarán e presentarán os
resultados das AD?
Informe de resultados

• Valor engadido: diferenza de puntuacións
entre a media da puntuación lograda polo
alumnado e a puntuación esperada tendo en
conta o índice socioeconómico e laboral.
• Normalidade: -35 y +35
>35: o centro achega valor engadido
< -35 o centro rende por debaixo do que cabería
esperar.

104

Informe sobre factores e variables que inciden nos bos
rendementos (datos obtidos a partir dos cuestionarios de:
dirección do centro, profesorado, alumnado e familias).
Exemplos:

110

Plan de actuación posterior á
avaliación de diagnóstico (I)
Unha vez realizada a lectura dos informes: o
●

centro detecta as fortalezas e as debilidades.
●Primeiro paso: recoller os datos do informe

de resultados (cautela: os datos proveñen
dun limitado nº de persoas)
Puntos fortes Aspectos de mellora

113

Plan de actuación posterior á avaliación de
diagnóstico (II)
• Relacionar os puntos a mellorar coas posibles causas
que o xeran. Insuficiente enfoque en termos de
competencias?. Historial académico do
alumnado?...
• Formular liñas de actuación para a mellora
Ámbito de acción nº 1
Descrición do problema
Posibles causas
Obxectivo a alcanzar
Aspectos a mellorar 1.-
2.-
3.-
(...)
114
Temporalización
Resultados esperados

Plan de actuación posterior á avaliación de
diagnóstico (III)
CONTIDO DO PLAN DE ACTUACIÓN
INTRODUCIÓN Breve presentación expoñendo os fins
que se pretenden e o contexto no
que se desenvolve.
FORTALEZAS E DEBILIDADES Agrupados en dous bloques (dos
resultados dos informes).
INTERPRETACIÓN DOS Relacionar cada resultados coas
RESULTADOS posibles causas.
ÁMBITOS DE TRABALLO Ámbitos seleccionados para traballar
no curso escolar.
Indicar a Xustificación da selección e
os obxectivos. Non abordar máis de 3-
4 accións por curso.
FICHAS DE PROXECTO Para cada un dos ámbitos, ficha co
plan concreto.
115

Competencias básicas e probas de diagnóstico Galicia 2009

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie Competencias básicas e probas de diagnóstico Galicia 2009

Ähnlich wie Competencias básicas e probas de diagnóstico Galicia 2009 (20)

Mehr von Marcelino José Veiguela Fuentes

Mehr von Marcelino José Veiguela Fuentes (12)

Competencias básicas e probas de diagnóstico Galicia 2009