ΕΘΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΛΕΠΤΕΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΠΑΝΩ ΑΠ´ ΤΟ ΚΕΝΟ
1. ΕΘΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ
ΛΕΠΤΕΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΠΑΝΩ ΑΠ´ ΤΟ
ΚΕΝΟ
ΜΠΛΕΤΣΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
ΜΕΝ ΠΑΙΔΩΝ ΕΦΗΒΩΝ
ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ-ΑΜ.ΦΛΕΜΙΓΚ ΓΝΑ
2.
3. ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ
●
Για να μοιάσουν με τους υπόλοιπους (ταύτιση
και υπαγωγή στην ομάδα).
●
Για να ξεφύγουν και να χαλαρώσουν.
●
Επειδή βαριόντουσαν.
●
Επειδή τους έκανε να αισθάνονται πιο ώριμοι.
●
Για να κάνουν την επανάσταση τους.
●
Για να πειραματιστούν.
ΠΗΓΗ: DRUGFREEWORLD.ORG
4. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΘΙΣΤΙΚΗΣ
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ (Griffiths, 2000)
Η προβολή εμφανίζεται όταν ένας εθιστικός
παράγοντας καθίσταται η σημαντικότερη
δραστηριότητα στη ζωή ενός ανθρώπου,
προκαλώντας του μια ανησυχία σχετικά με τη
δραστηριότητα.
➔Η τροποποίηση της διάθεσης αναφέρεται στην
ευφορία και στον ενθουσιασμό που προκαλείται
από την έκλυση ντοπαμίνης κατά την
ενασχόληση με τον εθιστικό παράγοντα.
➔
5. Η ανοχή είναι η κατάσταση κατά την οποία απαιτείται
αυξημένη χρήση της ουσίας προκειμένου το άτομο να
επιτύχει την αλλαγή της διάθεσής του.
➔ H απόσυρση είναι το δυσάρεστο συναίσθημα που
προκαλείται όταν διακόπτεται ή μειώνεται η χρήση
της ουσίας.
➔ Η σύγκρουση είναι ένα κοινό συναίσθημα που
συνδέεται με τους εθισμούς η οποία συνοδεύεται από
καταθλιπτική διάθεση και ενοχή μετά από την
χρήση.
➔ Το κριτήριο της προόδου, σύμφωνα με το οποίο ένα
προόδου
άτομο ξεκινά από ηπιότερους εθιστικούς παράγοντες
και καταλήγει σε ισχυρότερους.
➔
6. Το κριτήριο της άρνησης, σύμφωνα με το οποίο η
άρνησης
άρνηση ενός προβλήματος αποτελεί ένα μηχανισμό
άμυνας για τη διατήρηση του αυτοελέγχου και τη
σταθερότητα του ατόμου, παρά το γεγονός ότι
αντικειμενικά το πρόβλημα εξακολουθεί να
υφίσταται.
➢ Οι συνέπειες και η συνεχής χρήση παρά τις
συνέπειες αντιπροσωπεύουν ένα τελικό κριτήριο
εθισμού.
➢
8. Η Θεωρία του δεσμού (Bolby, 1964)
Ο όρος « Δεσμός » χρησιμοποιείται για να αποδώσει στην
ελληνική γλώσσα τον αγγλικό όρο « attachment », ο
οποίος καθιερώθηκε στην εξελικτική ψυχολογία από τον
Άγγλο ψυχίατρο John Bowlby (1958), για να περιγράψει το
δυνατό συναισθηματικό δεσμό που αναπτύσσεται μεταξύ
του βρέφους και της μητέρας του ή και άλλων ατόμων κατά
την διάρκεια των 2 πρώτων ετών της ζωής του (Ainsworth,
1978).
Το είδος της φροντίδας και των συναισθηματικών
ανταλλαγών που αναπτύσσονται στα πλαίσια αυτής της
αλληλεπίδρασης καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα
και τη λειτουργικότητα του δεσμού.
9. Τα βρέφη που μεγαλώνουν σε περιβάλλον όπου τα
σημαντικά πρόσωπα δείχνουν ευαισθησία, κατανοούν
αποτελεσματικά τις ανάγκες τους και αντιδρούν γρήγορα
και με θετικά συναισθήματα σε αυτές, αναπτύσσουν
συνήθως ασφαλή δεσμό.
Photo by ahafeezg on deviantart.com
10. Τα βρέφη που μεγαλώνουν σε περιβάλλον όπου τα
σημαντικά πρόσωπα δείχνουν συναισθηματική ψυχρότητα,
έλλειψη σταθερότητας και έχουν απρόβλεπτες ή
αντιφατικές αντιδράσεις, ενδέχεται να αναπτύξουν
ανασφαλή δεσμό.
Photo by: psychopassgroupproject.wordpress.com
11. Ο ΔΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ
ΑΛΛΩΝ) ΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΒΑΣΗ
ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΑΡΓΟΤΕΡΑ Ο
ΕΝΗΛΙΚΑΣ ΘΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ "ΕΠΙΣΤΡΕΨΕΙ" ΓΙΑ ΝΑ
ΑΙΣΘΑΝΘΕΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΣΙΓΟΥΡΙΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΙΣ
ΑΠΟΣΤΕΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΑΤΑΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ.
➔
ΟΤΑΝ Ο ΔΕΣΜΟΣ ΑΥΤΟΣ ΔΕΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΠΟΤΕ
Η ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΗΚΕ ΛΟΓΩ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ ΤΟΤΕ
ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΔΕΝ ΒΡΙΣΚΕΙ ΕΥΚΟΛΑ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
ΚΑΙ ΜΕΝΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΝΙΜΗ ΑΙΣΘΗΣΗ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΟΥ.
➔
12. ΤΙ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΟΙ
ΕΘΙΣΜΟΙ
●
●
●
●
Ο Peele (1991) εξήγησε την ψυχολογική σύνδεση με τον εθισμό,
ως κάτι που "Σας δίνει συναισθηματική και αισθησιακή
ευχαρίστηση που δεν είστε σε θέση να πάρετε με άλλους
τρόπους».
Μπορεί να εμποδίσει την αίσθηση του πόνου, την αβεβαιότητα,
ή την δυσφορία.
Μπορεί να δημιουργήσει διασπαστικές αισθήσεις που εστιάζουν
και απορροφούν την προσοχή.
Μπορεί να επιτρέψει σε ένα πρόσωπο να ξεχνά ή να αισθάνεται
«εντάξει» για κάποια ανυπέρβλητα προβλήματα.
13. Μπορεί να παρέχει μια τεχνητή, προσωρινή
αίσθηση ασφάλειας ή ηρεμίας, αυτοεκτίμησης ή
επίτευξης, εξουσίας και ελέγχου, οικειότητας και
αίσθησης του ανήκειν.
➔Τα παραπάνω θετικά συναισθήματα
λειτουργούν ως ενισχυτές (reinforces) της
εθιστικής συμπεριφοράς και όσο μια
συμπεριφορά ανταμείβεται τόσο πιο πιθανό είναι
να επαναληφθεί.
➔
14. ΟΦΕΛΟΣ & ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ
ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ
➔
Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί αλλά ορισμένες φορές ακόμη και
οι ειδικοί τονίζουν μονομερώς το κόστος που πληρώνει ο
εξάρτημένος έφηβος.
Ο εξαρτημένος έφηβος έχει και σημαντικό όφελος από την
χρήση. Η ανακούφιση από τα άγχη, η συντροφικότητα και η
αίσθηση του ανήκειν, η τιμωρία σε γονείς και ευρύτερα
συστήματα εξουσίας, η ηδονή και η ευχαρίστηση του
«ταξιδιού», αποδεικνύονται ισχυροί παράγοντες διατήρησης
που κρατούν τον χρήστη δέσμιο και αποτρέπουν την
αλλαγή.
➔
15. ●
Η αναγνώριση όμως του οφέλους της χρήσης
(κάτι το οποίο δεν είναι πάντοτε συνειδητό)
αποδεικνύεται πολύτιμη γιατί αναδεικνύει το
μέγεθος της αμφισημίας, αλλά και γιατί
ερμηνεύει την δυσκολία της αλλαγής ενώ
ταυτόχρονα προκαλεί την κινητοποίηση
(motivation) του εξαρτημένου εφήβου προς την
κατεύθυνση της αλλαγής.
16. Συμβουλές για γονείς
➔
➔
Ποιοτικές σχέσεις με τα παιδιά.
Οικογενειακό περιβάλλον αποδοχής και επικύρωσης των
συναισθημάτων.
➔
Αυξημένες κοινές δραστηριότητες.
➔
Ενσυναισθητική κατανόηση.
➔
Ανοικτή επικοινωνία, αποφυγή τριγωνοποίησης.
➔
Σταθεροί οικογενειακοί ρόλοι.
➔
Σταθερότητα πλαισίου, όρια στη συμπεριφορά.
➔
Γονική επιτήρηση.
17. Συμβουλές για γονείς 2
Για τους εθισμούς.
➔
➔
Μιλήστε χωρίς φόβο στα παιδιά σας για τα ναρκωτικά (πριν το
κάνουν οι έμποροι).
➔
Μάθετε να ακούτε.
➔
Μην παίρνετε θέση κατήγορου, αποφύγετε την εκδραμάτιση.
➔
➔
Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει αξίες, γίνετε εσείς το
θετικό του πρότυπο.
Τα παιδιά δεν κάνουν ότι τους λέμε, κάνουν αυτό που βλέπουν
να κάνουμε.
κάνουμε
18. Εξελίξεις στην αντιμετώπιση των εθισμών
Απομυθοποίηση μέσα από την τεκμηριωμένη ενημέρωση
(evidence based).
➔
Στοχευόμενες πολιτικές πρόληψης.
➔
Ανάδειξη της αμφιθυμίας του χρήστη.
➔
➔
Τα υπέρ της χρήσης
➔
Τα κατά της χρήσης
Σκοπός είναι η κινητοποίηση για αλλαγή (motivation) μέσα από
το μήνυμα ότι:
➔
➔
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΟΥ ΠΛΗΡΩΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗ
ΕΙΝΑΙ ΑΣΥΚΓΡΙΤΑ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΟΦΕΛΗ.