A literatura no tempo das Irmandades da Fala: Grupo Nós, Castelao e Dieste.

1. A PROSA NO TEMPO DAS
IRMANDADES DA FALA

2. O LABOR DAS IRMANDADES
NA PROSA GALEGA

3. • Irmandades da Fala proceso de modernización da prosa,
completado coa Xeración Nós e os vangardistas.
• Labor:
– Prosa non ficción:
• Antón Villar Ponte:
– Figura fundamental no xornalismo
– Iniciador do ensaio político
– Prosa ficción:
• Creación de Céltiga
• Creación de Lar (proxecto de colección de novelas breves que achegan a
cultura popular e aos renovadores)

4. O GRUPO NÓS
VICENTE RISCO
OTERO PEDRAYO

5. INTRODUCIÓN
• Nome: título da revista
• Membros: Pedrayo, Risco e Cuevillas
• Caraterísticas:
• Rigorosa formación intelectual
• Promotores ensaio
• Novos horizontes para a prosa
• Revista Nós:
• Fundada en 1920
• Ourense-Pontevedra-A Coruña-Santigo
• Interrompida coa guerra civil
• Castelao non grupo Nós

6. INTRODUCIÓN (II)
• Síntese da súa evolución: conxugan enxebrismo con
atlantismo
• Nós, os inadaptados
• Arredor de sí
• Dos nosos tempos
• Labor:
• Pulo da prosa galega
• Axeitamento do idioma á expresión científica
• Promoven o estudo das diversas facetas da cultura galega

7. VICENTE RISCO

8. VIDA
• Ourense
• Familia acomodada
• Dereito (Santiago)
• Formación intelectual:
• Vangardas litrerarias
• Filosofía
• Esoterismo
• Crea e colabora en revistas:
• La Centuria
• A Nosa Terra
• Nós
• Teórico do galeguismo: Teoría do
nacionalismo galego
• Viaxa por Alemaña: Mitteleuropa

9. BASE FILOSÓFICA
 Creación de mitos
 Liñaxe celta
 Exaltación do medievo
 Valoración do natural-rural / histórico-urbano
 Pensamento:
◦ Irracionalismo gnoseolóxico:
 Realidade = razón + intuición (mito, arte e relixiosidade)
◦ Visión cíclica da historia
◦ O sentimento da Terra

10. OBRA NARRATIVA
• Ruptura coa narración costumista.
• Do caso que lle aconteceu ao doutor Alveiros:
Narración humorística
• Relatos de base folclórica con intención didáctica:
• O lobo da xente
• A trabe de ouro e a trabe de alquitrán
• A Coutada: diálogo filosófico
• Os Europeos en Abrantes:
• Novela inacabada
• Sátira de personaxes ourensás
• O porco de pé

11. OBRA ENSAÍSTICA
• Caracterízase polo didactismo
• Etapas:
• Pregaleguista: Nós, os inadaptados
• Nacionalista: Teoría do nacionalismo galego
• Posnacionalista:
• Mitteleuropa
• Leria: colección de textos filosóficos e crítico-literarios

12. OTERO PEDRAYO

13. VIDA
• Ourense
• Familia liberal culta
• Filosofía e Letras
• Sólida formación autodidacta
• Participa:
• Galeguismo
• Irmandades da Fala
• Seminario de Estudos Galegos
• Cortes Constituíntes
• Partido Galeguista

14. OBRA NARRATIVA
• Pantelas, home libre
• Os camiños da vida
• Tres partes:
• Os señores da terra
• A maorazga
• O estudiante
• Decadencia da fidalguía e ascenso da burguesía
• Arredor de sí
• Retrato da súa xeración
• Adrián Solovio

15. OBRA NARRATIVA (II)
• Narracións realistas:
• Os camiños da vida
• Pantelas, home libre
• Contos do camiño e da rúa
• O mesón dos ermos
• Narracións culturalistas:
• Escrito na néboa
• Arredor de sí
• Fra Vernero
• A romaría de Xelmírez
• Devalar

16. OBRA NARRATIVA (III)
• Estilo e temas:
• Estilo épico:
• Frase curta
• Elipses
• Asíndeton
• Evocación da paisaxe
• Temas:
• Tradición
• Fidalgúía
• Paisaxe

17. ENSAIO
• Ensaio histórico sobre a cultura galega
• Síntese histórica do S.XVIII en Galicia
• O libro dos amigos
• O espello na serán

18. A. D. RODRÍGUEZ CASTELAO

19. VIDA
• Rianxo-Pampa arxentina-Compostela-Pontevedra-Bos Aires
• Pontevedra:
• Irmandades da Fala
• Revista Nós
• Real Academia Galega
• II República:
• Partido Galeguista
• Cortes Constituíntes
• Estatuto de Autonomía
• Exilio:
• Cuba
• Bos Aires (Galeuzca)

20. OBRA
• Non forma parte do grupo Nós:
• Pola súa orixe
• Pola súa evolución
• Obra pictórica:
• Pequenos textos
• Cousas da vida
• Cincuenta homes por dez reás
• Debuxos de negros
• Atila en Galiza

21. OBRA NARRATIVA
Un ollo de vidro
Cousas
Retrincos
Os dous de sempre

22. Un ollo de vidro
• Memorias dun esqueleto
• Estrutura:
• Prólogo: narrador editor
• Memorias:
• 1ª persoa
• Temática de ultratumba
• Epílogo: narrador editor
• Crítica social

23. Cousas
• Fórmula literaria máis orixinal de Castelao
• Textos + ilustracións
• Introdución: reflexión sobre a necesidade de comunicar mensaxe
que a pintura non pode expresar
• Remate dos relatos está coidadosamente traballado

24. Retrincos
• Cinco relatos autobiográficos
• Estrutura:
• Arxentina-Infancia: “O segredo” e “O inglés”
• Galicia:
• Mocidade: “Peito de lobo”
• Ao pouco de deixar a medicina: “O retrato”
• Sendo deputado: “Sabela”

25. Os dous de sempre
• Novela
• Unidade: Protagonistas (Pedriño e Rañolas)
• Estrutura: novela picaresca
• Pedriño (sen vontade)
• Rañolas (emprendedor)
• Narrador omnisciente
• Biografía paralela dos protagonistas

26. Caracteríticas
 Asuntos: vida do pobo tratado con dignidade
 Temas: a morte (tinguida de humor)
 Técnica narrativa:
◦ Trazos selectivos esenciais
◦ Brevidade
◦ Sinxeleza aparente
◦ Recursos realistas
 Humorismo

27. RAFAEL DIESTE
NARRADOR
DAS
VANGARDAS

28. RAFAEL DIESTE
• Vida:
• Rianxo-México-Galicia-Exilio (Bos Aires)-Rianxo
• Real Academia Galega
• Obra:
• Dos arquivos do trasno
• A fiestra baldeira

29. Dos arquivos do trasno
• Vinte relatos
• Introdución:
• Reflexión sobre a teoría do relato
• Dous principios:
• Unidade emotiva
• Remate esencial
• Eixes temáticos:
• Psicoloxía:
• Comportamento da xente
• Ambiente mariñeiro
• Personaxes cheos de dignidade
• Ritmo (obsesión-suspense-remate sintético)
• Unidade estética
• Experiencias extraordinarias:
• Máxico e misterioso
• Final aberto e sorprendente

30. Dos arquivos do trasno (II)
• Características:
• Influencia de Castelao
• Técnica do encaixe
• Retrospección
• Apelación aos oíntes
• Ambientes tabernarios
• Narrador en primeira persoa
• Ton serio e confidencial
• Discurso sinxelo de frase breve