Mësimet e Junikut, Kosovë. Menaxhimi aktiv i trashëgimisë kulturore dhe natyrore: kreativitet dhe vetëqëndrueshmëri
Learning from Junik, Kosovo. Active management of cultural and natural heritage: creativity and self-sustainability
Këto janë vetëm disa nga aktivitet e organizuara: 1-4: OJQ Rrënja_5: Emblema e komunës (CHwB)_6: Hapësirë publike për fëmijë (KFOR)_7-9: Ndërhyrje emergjente_10 Tour de Culture 2009_11: European Heritage Days_12: European Heritage Days_13: Promotion of Cultural Diversity in Kosovo
Një nga komunat e para në Kosovo që është paisur me planet strategjike të niveleve të ndryshme. Model edhe i përfshirjes së TKN në planifikim Ky është ndoshta edhe hapi i parë. Përmes planeve, TKN jetësohet, rivitalizohet, hyn në rrjedhat ekonomike, sociale, urbane.
SYD a. Established a Regional Tourism Centre to create and manage the income-generating activities and to develop a strategy for the sustainable funding and operations of the Centre beyond the project. b. Strengthened capacities of existing tourism operators’ (SMEs) and identified new potential actors (new SMEs) to enter the tourism market in region WEST, through special training delivered to 180 participants. c. Increased visibility of tourism offers (10% growth) and distribution of promotion catalogues and promotion materials on all tourist attractions, cultural and traditional events and fairs in the region. d. Presented the tourism offers at the main European tourism fair The primary beneficiaries are men and women who are in some way connected to the development of tourism: tourism managers, owners of hotels and vernacular houses, motels and restaurants, craftsmen, etc. The secondary target groups are NGOs, religious communities, arts groups, environmental organizations and animal protection associations. The tertiary target group consists of organizations involved in the supporting services such as transportation, health care, emergency and security WIND Projekti “Mirësevini n´Dukagjin, në vlerë prej 450 mijë eurosh, i cili do të vazhdojë deri në dhjetor 2013, synon përzgjedhjen dhe renovimin i 20 shtëpive tradicionale në 5 komuna të Dukagjinit: në Pejë, Istog, Decan, Junik dhe Gjakovë. “ Projekti parasheh përmirësimin e infrastrukturës fizike me cfarë nënkuptohet përmirësimi i hapësirave të 20 shtëpive tradcionale në Rrafhin e Dukagjnit në të cilat do të krijohet hapësirë e përshtatshme për turizem, kryesisht për bujtina ose për restorane. Procesi do të kalojë përmes një konkursi dhe ketu zgjidhen rastet më të mira, ku krahas objekteve edhe pronarët janë vërtet të interesuar të hynë në botën e biznesit dhe duke prezantuar planet e biznesit cili rast përfiton nga 10 mijë euro ndihmë“ , thotë drejtori Shoshi sipas të cilit për secilën komunë do të përzgjidhen nga 4 shtëpi, pronarët e të cilave do t'i gëzojnë rreth 10.000 euro për renovim të tyre dhe përshtatje për turizëm.
2009 – qëllimi i intervenimit ruajtja e ndërtesës tradicionale dhe adaptimi i saj për shfrytëzim publik. Ne bazë të PKZH dhe PRRU qendër, objektet e T të përdroren për shërbime publike, në shërbim të komunitetit. Pra ekziston infrastruktura fizike dhe ajo ligjore. Objekti është gati për të përfituar nga një skemë tjetër EU-Beautiful Kosovo Programme (BE - Programi Kosova e Bukur ) Shndërrohet në bibliotekë komunale. Kosto e operacionit rreth 65.000 E. Koha e realizimit 3 muaj (tetor-dhjetor 2011) Projekti Renovimi i Kulles se Hoxhajve perfshire renovimin e kulles se vjeter dhe shendrrimin ne biblioteke te qytetit. Jane krijuar 34 mundesi te reja punesimi, duke perfshire 26 persona te regjistruar ne Qendren e punesimit si te papune afatgjate.
Impakti TKN si vektor i rizbulimit/krijimit të identitetit të Junikut: 1- rizbulimi (në aspektin shpirtor/kulturor) i identitetit nëpërmjet restaurimit të Odës së Junikut. Kujt do ja kish marrë mëndja që ky projekt edukativo-arkitektonik do ishte vetëm pikënisja e një procesi të gjatë. 2- Krijimi – sepse mbi TKN ndërtohet e ardhmja (cf. Deklaratën gati profetike të vizionimit 2007), konsolidohet (cf. Stema e komunës) për tu adresuar në treg si një qëndër turistike, logjistike, kulturore, natyrore në rrafshin e Dukagjinit (SYD).
1. TKN nuk është vetëm një tërërsi detajesh arkitektonike, peisazhistike, etj që duhet muzeifikuar apo të trajtohet si artefakt. Ajo është një BURIM THELBËSOR për zhvillim në planin social, ekonomik, kulturor dhe edukativ. QËNDRUESHMËRIA qëndron pikërisht këtu: vendi/hapësira dhe njerëzit janë të lidhur ngushtë. Njëri pa tjetrin nuk ka jetë. Nuk ka kuptim. 2. Pra fokusimi në produkt/rezultat nuk duhet të bëhet në kurriz të anës procesuale, qasjes...ky është ndoshta mësimi më i mirë që na ka dhënë Juniku (vath në vesh)