1. Eindwerk
Journalistiek
...en de nieuwe media
Michael Appeltans
3 journalistiek 1
Xios Hogeschool Limburg
Academiejaar 2006­2007

2. Voorwoord // Michael Appeltans
Beste lezer,
van de weblogs zijn er ook
oewel de journalistiek voortdurend in verander­
H heel wat burgers die zich op­
ing is, is ze de afgelopen jaren begonnen aan
stellen als 'waakhond van de
een opmerkelijke transformatie. Dat heeft voor­
pers', wat op zich niet zo
namelijk te maken met de doorbraak van het sociale
slecht is. De pers mag dan wel
internet, de groeiende globalisatie en de concurren­
de democratie controleren,
tiedrang die dat laatste met zich heeft meegebracht.
toch bleef zij al die jaren zelf ongecontroleerd.
Traditionele nieuwsmedia verliezen daardoor aan in­
vloed. Zij zijn niet langer een vaste waarde in het leven
Kortom, heel wat veranderingen op erg korte tijd. Als
van de mensen, zoals zij dat vroeger waren. De ­kran­
journalist in spé en erg geïnteresseerd in nieuwe tech­
ten ­ de moeders van de journalistiek ­ verloren hun
nologieën had ik dan ook snel beslist dat mijn eindw­
politieke kopstukken en werden hoe langer hoe meer
erk hierover zou handelen. Met dit dossier heb ik ge­
afhankelijk van commerciële adverteerders. Zoals bij
tracht van dit alles een zo volledig mogelijk beeld te
alles in onze kapitalistische, op geld gerichte wereld,
schetsen. Toch bleek al snel dat dit niet zo eenvoudig
bracht deze evolutie ook hier een sterke concentratie
was, zoniet onmogelijk. Ik heb daarom de allerbelan­
met zich mee. Heel wat titels verdwenen en uitgevers
grijkste aspecten naar voren gebracht. Om te begin­
klitten alsmaar meer samen, met als gevolg dat een
nen een korte geschiedenis van de journalistiek, van
handvol personen niet alleen heel wat macht verwor­
eliteprodukt tot massaprodukt. Dit heeft niet veel te
ven heeft in de sector van de gedrukte media, maar
maken met nieuwe media denkt u dan misschien, toch
die via fusies en participaties ook hebben uitgebreid
is deze evolutie belangrijk om te begrijpen wat er op
naar de audiovisuele sector. Dat blijft natuurlijk niet
dit moment allemaal aan het gebeuren is. Verder vindt
zonder gevolgen voor onze 'vierde macht': de
u artikels over nieuwe media, blogs, de persconcen­
waakhond van de democratie.
tratie en hoe traditionele media hierop reageren. Om
een beter beeld te krijgen van binnenuit, vindt u tevens
Aan de andere kant groeit het succes van de 'nieuwe
ook gesprekken met een freelance journaliste, een
media'. Allerlei nieuwe technologieën zorgen er niet
succesblogger en Trees Verleyen, auteur van het boek
alleen voor dat de burger via heel wat kanalen op de
'Printmedia in Vlaanderen'.
hoogte kan blijven van het laatste nieuws, maar ook
dat hijzelf in plaats van informatieconsument meer en
Ik hoop dat dit eindwerk voor u een gids mag zijn
meer informatieproducent kan worden. Met digitale
doorheen alle veranderingen in het perslandschap.
camera's, hoogtechnologische gsm­toestellen en heel
Alvast veel leesplezier!
wat andere apparaten kan hij net zoals echte journal­
isten allerlei dingen vastleggen en via het internet
Michael Appeltans
gemakkelijk publiceren en verspreiden, al dan niet
Journalistiek en de nieuwe media
vergezeld van een woordje uitleg. Sinds de explosie
Inhoud
3 Journalistiek bestaat zo lang als de mensheid
6 Het internet heeft het nieuws veranderd
9 Bloggers verruimen de publieke opinie
12 Vervlakking van het nieuws door persconcentratie
Eindwerk
14 “Overal online, always connected!”
16 Traditionele media moeten mee evolueren
2

3. ANALYSE [ geschiedenis van de journalistiek ]
Journalistiek bestaat zo lang als de mensheid
Communicatiemiddelen veranderen voortdurend
jour∙na∙lis∙tiek1 (de ~ (v.))
het verstrekken van informatie omtrent het dagelijks gebeuren via de media
1
dat wat in de dag­ en weekbladen geschreven wordt als genre
2
jour∙na∙lis∙tiek2 (bn.)
betr. hebbend op de nieuwsgaring
1
WELLEN ­ Je krant uit de brievenbus halen, de televisie of de radio aanzetten of even sur­
fen op het internet. Het zijn maar enkele van de vele mogelijkheden om op de hoogte te
blijven van de actualiteit. Een mens staat er in deze moderne tijden haast niet meer bij stil.
Het lijkt allemaal erg vanzelfsprekend. Vooral jongeren groeien op met de idee dat nieuws
er gewoonweg is, dat ze er niet veel moeite voor moeten doen en dat ze er bovendien niets
voor hoeven te betalen. Toch was dat niet altijd het geval. De journalistiek kent een rijk en
tumultueus verleden en wordt gekenmerkt door een constante evolutie.
en precieze datum plakken
E op het ontstaan van de jour­
nalistiek is onmogelijk. Dat
heeft voornamelijk te maken met
de vergankelijkheid van nieuws en
kranten. Wat wel vaststaat is dat
de drang naar nieuws zo oud is als
de mensheid zelf. Doorheen de
eeuwen gebruikte de mens hier­
voor allerlei vormen van communi­
catie. Enkel de technische midde­
len waarover hij beschikte om aan
nieuwsverspreiding te doen,
hebben zich in de loop der tijden
ontwikkeld. Rotstekeningen uit de
oertijd, spijkerschrift, geschreven
Journalistiek en de nieuwe media
tekst of digitaal getypte tekst, het
idee erachter is stuk voor stuk het­
zelfde, namelijk het vastleggen van
nieuws. In dit overzicht ligt de
nadruk op de geschreven pers,
omdat deze zowel historisch als
functioneel gezien kan worden als
'de moeder' van de journalistiek.
reporters.be
Rotstekening, spijkerschrift, tamtam, vluchschrift en geschreven krant
De eerste kranten
doorbraak van de typografie. Hij en werden publiek aangeboden,
Vandaag lijkt een krant, tijdschrift verving de vastliggende gesneden wat hen onderscheidde van de
of boek vrij evident. Toch was dat letters door losse, gegoten letters. handgeschreven 'kranten', die
ooit minder vanzelfsprekend. Tot Hierdoor kon men eenzelfde enkel voor de elite bestemd waren.
voor de uitvinding van de letter­ geschrift voortaan onder veel De bedoeling van deze schriftjes
Eindwerk
boekdrukkunst in 1440 moest men mensen tegelijkertijd verspreiden. was om de bevolking te voorzien
voor elke pagina tekst en illus­ Dat deed men met de van nieuws, hen een opinie te laten
traties inkerven in een blok hout 'vlugschriften' of 'pamfletten', de vormen en hen te onstpannen.
om die vervolgens te kunnen voorlopers van de kranten zoals wij
'stempelen' op een vel papier. De die vandaag kennen. Deze ver­ Het valt hier op dat sensatie reeds
verfijning van deze methode door 3
schenen naar aanleiding van een in de 17de eeuw erg goed in de
Hans Gutenberg betekende de aan de actualiteit gebonden thema markt lag. Mensen waren zeer

4. ANALYSE [ geschiedenis van de journalistiek ]
geïnteresseerd in grote catastrofen
zoals een grote brand, een bloe­
dige veldslag of een sappige
moord. De makers van de pamflet­
ten smeerden dit soort zaken zo
breed mogelijk uit. Elk vlugschrift
kwam nu eenmaal als vreemdeling
en moest zich telkens opnieuw
verkopen. In zekere zin kan je
deze schriften vergelijken met de
'Acta Diurna' uit de Romeinse tijd,
de met gips bestreken borden die
op belangrijke plaatsen in Rome
werden opgehangen, waarmee de
keizers hun besluiten bekend
maakten. Of de 'Tipao's' uit het
Middeleeuwse China,
handgeschreven rapporten met
boodschappen en mededelingen
voor de lokale machthebbers in
alle uithoeken van het enorme rijk.
De oudst teruggevonden kranten
zijn de Duitse Aviso en Relation
oder Zeitung, die beiden dateren
uit het jaar 1609. Ze verschenen
Reporters.be
Karikatuur van Hans Gutenberg over de invloed van zijn drukpers
één maal wekelijks. Het ontstaan
van dit soort kranten valt samen
continu, wat betekent dat ze er stroomversnelling, ware het niet
met de bloei van de handel in de
vormelijk altijd hetzelfde uitzagen dat de overheid en de
17de eeuw, zakenlieden die over
en inhoudelijk aanleunden bij geestelijkheid hier snel verander­
heel de wereld handel dreven
bepaalde politieke, ideologische ing in brachten. De clerus bezat in
hadden behoefte aan recente infor­
groepen. Ze waren openbaar en feite een monopolie op kennisver­
matie. De eerste Nederlandstalige
dus voor iedereen toegankelijk, spreiding via handschriftelijke com­
krant hebben we te danken aan de
commercieel, actueel en municatie, en was niet van plan dat
Antwerpenaar Abraham
universeel. Ze mochten met an­ zomaar uit handen te geven.
Verhoeven, een man die zijn
Journalistiek en de nieuwe media
dere woorden niet toegespitst zijn Doordat de overheid en de
carrière als gazettier startte met
op één bepaald specialisme, maar geestelijkheid zich bedreigd
het uitgeven van vlugschriften. In
voelden in hun machtsposities en
om opinievorming tegen te gaan,
Het passief informatierecht kon in Europa pas in
voerden ze in zowat alle landen
de 19de eeuw doorgevoerd worden. Het actief in­ een streng censuursysteem in voor
formatierecht volgde niet veel later. Van dan af aan alle boeken en periodische druk­
sels. Krantenuitgevers moesten in
kon iedereen een krant uitgeven en hadden jour­
het bezit zijn van een octrooi, een
nalisten toegang tot alle informatiebronnen. toelatingsbrevet dat noodzakelijk
was om een krant te mogen uit­
1629 lanceerde hij de Wekelijcke moesten een zo ruim en actueel geven. Om dit te verkrijgen moest
Tijdinghe, een 'echte' wekelijkse mogelijk aanbod brengen. De uit­ een attest van orthodoxie, een be­
krant die nadien onafgebroken zou breiding en centralisering van de wijs van goed gedrag en een be­
verschijnen tot 1631. Kranten ver­ postverbindingen vanuit Brussel wijs van beroepsbekwaamheid
toonden een aantal specifieke ken­ zorgden ervoor dat nieuws steeds worden afgeleverd. Bovendien
Eindwerk
merken die bij vlugschriften ont­ gemakkelijker kon worden ingeza­ hing er een fikse borsom aan vast.
braken. Ze kenden een vaste meld en verspreid. Indien de uitgever zich niet hield
periodiciteit, ze verschenen aan­ aan zijn plichten of wanneer hij
vankelijk één keer per week, later Censuur 'buiten de lijnen' ging, werd zijn oc­
twee tot drie keer per week en trooi onmiddellijk afgenomen en
De drukkunst ontketende een cul­
4 tegen het einde van de 18de eeuw verloor hij zijn som geld.
turele revolutie. De verspreiding
dagelijks. Verder waren kranten
van kennis kende een enorme

5. ANALYSE [ geschiedenis van de journalistiek ]
In de daarop volgende, harde strijd gen. Zo daalde het analfabetisme, vandaag nog slechts drie. Door
voor pers­ en meningsvrijheid was werd het stemrecht uitgebreid, de deze persconcentratie kwam de
Groot­Brittannië koploper. Met de schoolplicht ingevoerd en kende volledige pers in handen van een
opheffing van de 'Licensing Act' de maatschappij een sterke verst­ handvol machtige uitgevers, wat
werd hier in 1695 al een einde edelijking. Daarlangs zorgden ook een vervlakking van het
gemaakt aan de traditionele over­ technologische vernieuwingen nieuwsaanbod met zich mee­
heidsbeperkingen. Vanaf de 17de zoals nieuwe en snellere druktech­ bracht. De monopolisering van in­
eeuw kon in feite elke Brit een nieken, de mechanisering van de formatie is vandaag nog steeds
krant uitgeven. In Europa moest papierindustrie en de uitvinding een probleem en zorgt voor een
men hier nog twee eeuwen op van de telegraaf, de telefoon en de aantasting van het pluralisme en
wachten. Het zogenaamde passief fotografie voor een doorbraak van de diversiteit van de pers.
informatierecht kon hier pas in de de krant als massaprodukt.
19de eeuw doorgevoerd worden.
Het actief informatierecht volgde In een eerste fase was de pers erg
niet veel later. Journalisten hadden verzuild. Tot Wereldoorlog II wer­
van dan af toegang tot alle infor­ den heel wat kranten uitgegeven
matiebronnen. België was één van door politieke partijen en andere
de eerste Europese landen waar ideologische groeperingen. De
de persvrijheid grondwettelijk werd pers was voor hen het middel bij
vastgelegd. Een vrije pers werd uitstek om politieke boodschappen
beschouwd als een waarborg voor te verkondigen. Nieuwe krantenti­
het parlementaire regime. tels schoten in deze periode dan
ook als paddenstoelen uit de
Massaproduct grond. Partijen schrokken er niet
voor terug om hun standpunten
Het systeem van de censuur, de bekend te maken in hun eigen
octrooien en de borgsommen was kranten en reageerden daarin ook
nu afgeschaft, en officieel mocht er heftig op die van hun 'tegen­
dan al wel persvrijheid bestaan, standers'. De pluriforme opiniepers
Enkele Vlaamse
toch probeerden de rijken het priv­ was een feit. Van een neutrale ob­
kranten
ilege van pers en politiek voor zich jectieve krant was nog totaal geen Reporter.be
te houden. Ze maakten hiervoor sprake.
De opkomst van weekbladen, radio
gebruik van een aantal onrecht­
en later televisie gaven het nieuws
streekse maatregelen, die ervoor Ontzuiling
tussendoor een nieuwe dimensie.
zorgden dat de participatie van het
Er werd gevreesd dat de audiovi­
gewone volk erg beperkt bleef. Na de Tweede Wereldoorlog zag
Journalistiek en de nieuwe media
suele media kranten overbodig
Door het systeem van het cijn­ het perslandschap er helemaal an­
zouden maken. Hun verkoopcijfers
skiesrecht was het voornamelijk de ders uit. Verschillende kranten,
daalden aanvankelijk, maar stag­
welgestelde bourgeoisie die aan waaronder diegenen die gecolla­
neerden al snel. Dat kwam omdat
het politieke leven kon deelnemen. boreerd hadden, verdwenen en
kranten een aantal sterke eigen­
Deze selecte groep mensen vrees­ nieuwe kranten werden in het
schappen bezitten die radio en
de dat ze haar bevoorrechte posi­ leven geroepen. Al bij al versch­
televisie missen. Zo zijn kranten
tie zou verliezen als de lagere so­ enen op dit moment zesenzestig
niet tijd­ of plaatsgebonden, bevat­
ciale klassen aan de politiek dagbladen. Opmerkelijk veel, als je
ten ze meer informatie, meer duid­
zouden deelnemen. Een zegelbe­ weet dat er vandaag nog amper
ing en besteden ze meer aandacht
lasting op 'opiniebladen' zorgde er achttien van over blijven. De om­
aan lokale en regionale berichtgev­
vervolgens voor dat enkel zij zich mekeer in de maatschappelijke
ing.
informatie konden veroorloven. De verhoudingen zorgde voor een
krant bleef bijgevolg een duur pro­ ontzuiling. Kranten maakten zich
Wat we uit dit alles kunnen afleiden
dukt. geleidelijk aan los van hun politieke
is dat de journalistiek constant ve­
partijen en werden hoe langer hoe
randert. Toch kunnen we de laatste
Toen België in 1848 door de pub­ meer afhankelijk van hun adver­
Eindwerk
jaren spreken van een complete
lieke druk als eerste Europese land teerders. Om rendabel te blijven
metamorfose, die zich sinds kort
de zegelbelasting ophief, was één werden verschillende kleine bladen
zeer plotseling en heftig aan het
van de belangrijke stappen gezet opgekocht door grotere bedrijven
voltrekken is. De oorzaak daarvan
in de richting van een goedkope en gingen uitgevers samenwerken
is zonder meer de doorbraak van
massakrant. Bovendien volgden in om de concurrentie aan te kunnen.
5
het internet en de 'publiekgerichte
de periode van 1850 tot 1950 nog Waar er in 1945 nog vijftien kran­
journalistiek'. MA
een aantal belangrijke veranderin­ tengroepen bestonden, zijn er dat

6. ANALYSE [ Het World Wide Web ]
Het internet heeft het nieuws veranderd
Web 2.0 geeft alle internetgebruikers toegang tot een miljardenpubliek
Tot 1995 had je drie verschillende
WELLEN ­ Journalistiek verandert voortdurend.
sectoren. Informatica waren com­
Toch kunnen we de laatste jaren spreken van een puters, telecommunicatie waren
ware revolutie. Oorzaken daarvan zijn zonder telefoon en fax, en media dat
waren kranten, magazines, radio
meer de doorbraak van het internet, de
en televisie. Door het internet werd
vernieuwde technologie en de globalisatie. Het dit allemaal aan elkaar gelinkt. De
nieuwsaanbod is niet alleen sterk toegenomen, combinatie van telecomnetwerken,
pc's en media maakte plots alles
het bereikt ons ook op alle mogelijke manieren.
mogelijk en opende nieuwe deuren
Mensen willen alsmaar sneller op de hoogte zijn voor de journalistiek. Met laptops,
van wat er rondom hen gebeurt. Bovendien veran­ gsm­toestellen, satelliet­telefoons
en een drastische verbetering van
derde het passieve publiek in actieve informatiev­
de internetconnecties kon men
erschaffers. Miljoenen mensen uiten zich via voortaan bij elke gelegenheid elk
blogs, blijven op de hoogte via rss en tonen zich onderwerp onderzoeken, bronnen
opzoeken en contacteren,
kritische consumenten via vergelijkingssites.
archieven raadplegen en artikels
doorsturen van over heel de
T oen de Amerikaanse defen­ terug uit het internet, en kwam het wereld. Door de technologie van
sie in 1957 het ARPA in de handen van commerciële het draadloos internet zijn er zelfs
(Advanced Research providers. Naarmate het aantal ge­ geen excuses meer om deadlines
Projects Agency) ontwikkelde, had bruikers toenam, groeide ook de te missen. Hoofdredacteuren
ze er geen idee van wat een im­ interesse vanuit de zakelijke weten dat er overal wel een of an­
pact het medium een halve eeuw wereld. Toen het na een digitalis­ dere gratis hotspot te vinden is, en
later zou hebben op de samenlev­ ering van letters en cijfers ook mo­ verwachten van journalisten dat zij
ing. Als reactie op de lancering van gelijk werd om geluid en beeld in hun artikels zo snel mogelijk doors­
de Spoetnik door de USSR en de bits om te zetten, was het hek hele­ turen. De tijd dat journalisten
technologische overmacht van de maal van de dam. Plots kon men dagen of weken de tijd kregen om
toenmalige vijand in het koude oor­ in één enkel medium tekst, beeld iets te onderzoeken is voorbij.
logtijdperk ontwikkelde het en geluid combineren. Vandaag zitten ze zowat perma­
Amerikaanse ministerie een com­ nent achter hun computers.
Journalistiek en de nieuwe media
municatienetwerk dat sterk genoeg
moest zijn om een mogelijke
atoomaanval te overleven.
Verschillende computers werden
via een netwerk aan elkaar gekop­
peld als een soort spinnenweb.
Door hierbij bewust een centraal
schakel­ en communicatieknoop­
punt te vermijden, was het voor de
vijand quasi onmogelijk om dit uit
te schakelen. Aanvankelijk werd
ARPANET enkel voor militaire
doeleinden gebruikt, maar al snel
breidde het zich uit naar de univer­
sitaire wereld. Door het netwerk
verder uit te bouwen konden acad­
Eindwerk
emici snel en gemakkelijk electro­
nisch gegevens met elkaar
uitwisselen. Begin jaren negentig
werd ARPANET ontbonden en was
de geboorte van het 'World Wide
6 Web' (www) een feit. In 1995 trok
Reporters.be
Grafische illustratie
de Amerikaanse overheid zich

7. ANALYSE [ Het World Wide Web ]
Online kranten
Maatschappelijke veranderingen
zoals de ontzuiling, meer en veelz­
ijdigere scholing, meer gelegen­
heid tot individualisme, een toene­
mende globalisatie, meer onvoor­
spelbaarheid in de professionele
situatie door de daarbij horende
veranderende economie, meer
contacten met andersdenkenden
en vreemdelingen, enzovoort
zorgden ervoor dat ook de burger
veranderde. Het publiek werd gril­
liger, wispelturiger, mondiger,
baziger, wijzer en eigenwijzer. Met
het internet kregen alle lezers toe­
gang tot het wereldwijde web waar­
door zij dezelfde bronnen konden
raadplegen als de journalisten.
Professionele media verloren zo
hun monopolie op nieuws. Zij
moesten voortaan uitblinken in hun
nieuwsselectie.
websites van dagbladen De Standaard en De Morgen
Maar daar hield het niet op.
Iedereen journalist
boden deze in het algemeen
Technologieën en internet stonden
weinig meerwaarde aan hun
niet stil. Het internet was zowieso
De term Web 2.0 omvat een aan­
geschreven versie. Artikels werden
al een revolutie, maar had ook het
tal ontwikkelingen die het internet
gewoon overgenomen uit de pa­
grote nadeel dat pagina's erg sta­
een stuk socialer en interactiever
pieren variant en online geplaatst.
tisch waren. Websites bleven het­
maakte. Steeds meer infor­
Bovendien moest je in de meeste
zelfde tot iemand ze handmatig ve­
matieconsumenten kunnen zich
gevallen over een abonnement
randerde. Dat vergde niet alleen
hierdoor voortaan ook gedragen
beschikken om de stukken online
veel expertise, maar kostte ook
als producent. Het is veel een­
te kunnen lezen. Het enige vo­
nog eens erg veel tijd. Bovendien
voudiger geworden om informatie
ordeel dat het internet hier met zich
was er weinig tot geen interactie
Journalistiek en de nieuwe media
te publiceren en te verspreiden.
meebracht was de mogelijkheid tot
met de bezoekers. Kranten en
Slimme computerprogramma's
archivering. Hier kwam vorig jaar
magazines die aanvankelijk een
maken het mogelijk om op een
verandering in met Web 2.0, de
afwachtende houding hadden
gemakkelijke manier, zonder al te
tweede fase in de evolutie van het
aangenomen hadden nu al wel
veel technische kennis, websites
internet.
allemaal hun eigen website, toch
Burgergerichte journalistiek
Burgerjournalistiek mag niet verward worden met burgergerichte journalistiek, een trend die
eind jaren tachtig ontstond. Amerikaanse journalisten kwamen toen tot de constatatie dat ze
journalistiek te vaak bedreven vanuit een ivoren toren, en dat ze daardoor de band verloren met
hun lezers. In een poging om de burger te betrekken gingen ze bijvoorbeeld meer berichten
over lokale gebeurtenissen en meer luisteren naar wat de burger te vertellen had. Men spreekt
Eindwerk
hier ook wel van een 'bottom­up'­benadering in plaats van een 'topdown'­benadering zoals
voorheen. Burgerjournalistiek daarentegen, de evolutie die zich de laatste jaren aan het
voltrekken is, wordt bedreven door de burgers zelf.
7

8. ANALYSE [ Het World Wide Web ]
heeft volgens hem bijgedragen aan
een min of meer uniforme journal­
istieke cultuur. Hij vindt het dan ook
niet meer dan normaal dat de
meest spannende journalistieke
initiatieven voortkomen van buite­
naf de reguliere beroepscultuur.
Daardoor heeft burgerjournalistiek
zo'n succes.
Voorbeelden hiervan zijn talrijk en
haast niet meer op te sommen.
Indymedia, Ohmynews, Wikinews,
Nu.nl en Ted.nl, het zijn slechts
enkele van de vele onafhankelijke
nieuwssites die één ding gemeen
hebben, namelijk dat de inhoud
geleverd wordt door vrijwilligers.
Op deze onafhankelijke nieuwszender Indymedia.be kan iedereen nieuws publiceren
Het gaat hierbij om gepas­
vol te schrijven en later bij te isten toegang hadden tot de media sioneerde mensen, waardoor de
werken. Het razendpopulaire is hiermee definitief voorbij. stukken vaak ook nog kwalititatief
fenomeen bloggen is hiervan het Nieuws wordt niet langer alleen goed zijn. Maar ook, en vooral op
beste voorbeeld. In minder dan vijf door hen gebracht. Om hierop in te lokaal niveau kent de burgerjour­
minuten tijd kunnen internetge­ spelen en om niet hopeloos achter nalistiek een ongekend succes.
bruikers hun eigen blog­pagina te blijven pasten krantenredacties Kijk bijvoorbeeld maar naar web­
aanmaken waarop ze vervolgens hun websites aan aan de be­ sites als Hasseltlokaal of Spaze.
teksten kunnen publiceren en hoeftes van de consument. De Daarop berichten inwoners van de
delen met de rest van de wereld. meest ingrijpende veranderingen stad Hasselt over de gebeurtenis­
Hetzelfde geldt voor sites als met Web 1.0 zijn de groeiende re­ sen die er plaatsvinden en de din­
YouTube en Google Video, hier­ actiemogelijkheid en de invoeging gen die ze dagelijks meemaken.
mee kunnen gebruikers gratis van blogs. Het resultaat is een boeiende en
zelfgemaakte filmpjes online unieke kijk op 'het leven zoals het
zetten. Het gaat zelfs verder. Toch vinden professionele journal­ is', waarin surfers net geïnter­
Wikipedia bijvoorbeeld, een online isten zo'n 'user­generated content' esseerd zijn. Bovendien is het alle­
encyclopedie die volledig gemaakt vaak van te onbeduidend niveau maal gratis.
wordt door internetgebruikers.
Steeds meer informatieconsumenten veranderen in
Iedereen kan er informatie aan to­
Journalistiek en de nieuwe media
informatieproducenten. Het is veel eenvoudiger
evoegen of informatie bewerken. U
kunt zich dan wel afvragen of dit geworden om informatie te publiceren en te
allemaal zo betrouwbaar is, maar
verspreiden.
onderzoek heeft uitgewezen dat de
informatie hierop zeker niet moet om iets toe te voegen aan het vak­ Het nieuwsaanbod is de afgelopen
onderdoen voor beroemde, beta­ werk. Veel van hen beweren dat het jaren sterk toegenomen. Of dat een
lende varianten. Voor de radio­ journaille zich ver van de blogosfeer positieve of een negatieve evolutie
liefhebbers zijn er dan weer de moet houden, dat volzit met narcis­ is vaak het onderwerp van de dis­
podcasts, audiocompilaties van tische en verkokerde dagboekschri­ cussie. Het gevolg hiervan is dat we
bijvoorbeeld radioshows die u kunt jvers. Volgens Mark Deuze, com­ hoe dan ook steeds meer zullen
downloaden om onderweg te municatiewetenschapper en publi­ moeten filteren. Technologieën als
beluisteren op uw mp3­speler, nog cist, is het onvermogen van de RSS en nieuwsbrieven helpen ons
zo'n nieuw en handig technolo­ huidige traditionele pers om cre­ daarbij. Via enkele instellingen kun­
gisch snufje. atief, innovatief en vrolijk te zijn dan nen we bepalen welk nieuws we te
ook niet onbegrijpelijk. Hij werkte zien krijgen en wanneer we dat
Eindwerk
Kortom, de mogelijkheden zijn mee aan Popup, een boek over willen ontvangen.
immens. Het is dan ook niet onbe­ oude en nieuwe media. Burgerjournalistiek kan daarbij een
grijpelijk dat Time, het gere­ Onderzoeken hebben al meermaals mooie aanvulling vormen op de
specteerde Amerikaanse nieuws­ aangetoond dat de gemiddelde klassieke media, al is het maar
magazine, de internetgebruiker journalist mannelijk is en veertig alleen omdat die nieuws verslaat
verkoos tot persoonlijkheid van het
8 jaar oud. De betrekkelijke ho­ waar de traditionele media geen
jaar 2006. De tijd dat enkel journal­ mogeniteit in deze beroepsgroep oog voor hebben. MA

9. ANALYSE [ Bloggen ]
Bloggers verruimen de publieke opinie
Amateurpublicisten weten soms meer over het onderwerp dan journalisten
Journalistiek en de nieuwe media
D
e term 'blog' is afkomstig video of audiofragment bijvoegen gelezen wordt komt het er dus op
van het woord 'weblog', de en op een knop drukken is vol­ aan om op te vallen. Dat kan je
engelstalige benaming voor doende om je ding te publiceren en door je pagina regelmatig up te
iets wat wij zouden omschrijven als te delen met de rest van de ­ digi­ daten, ervoor te zorgen dat je
een 'internetdagboek'. In feite is tale ­ wereld. nieuw nieuws brengt en simpelweg
het niets meer dan een vereen­ anders te zijn dan alle andere
voudigde website, waarop gebrui­ Interactief blogs.
kers schrijven over allerlei dingen
die ze hebben meegemaakt, al dan Wat het allemaal nog interessanter De forse populariteit heeft ervoor
niet aangevuld met nieuwsbericht­ maakt is de mogelijkheid om op de gezorgd dat blogs niet langer
en uit de media en commentaren stukken te reageren. Hierdoor kan beschouwd worden als spielerei,
op gebeurtenissen in de wereld. een interactieve dialoog ontstaan maar uitgroeiden tot een vol­
Het verschil tussen zo'n digitaal tussen de blogger en zijn lezers. waardig dynamisch nieuwsmedi­
dagboek en een website zit in het Kan, want ongeveer de helft van um. Miljoenen mensen wisselen
gebruiksgemak. In tegenstelling tot de bloggers houdt het na een tijdje via deze weg namelijk scherpe
Eindwerk
gewone websites heb je om te voor bekeken wegens geen re­ analyses en bevindingen met elka­
bloggen geen kennis nodig van spons. Met de wildgroei aan blogs ar, waardoor ze de publieke opinie
HTML of andere ingewikkelde in­ de laatste jaren is dat ook niet alleen maar verruimen. Steeds
ternettalen. Bovendien heb je er meer dan begrijpelijk. Als je het meer mensen bloggen, en lezen
geen dure software voor nodig. woord 'blog' ingeeft in Google krijg ook de hersenspinsels van hun
Gewoon inloggen, een stukje je al meer dan één miljard zoekre­ medebloggers. Dat zorgt voor een 9
schrijven, eventueel een foto, sultaten. Als je wilt dat je blog domino­effect waardoor nieuws en

10. ANALYSE [ Bloggen ]
ideeën zich erg snel verspreiden, de Amerikaanse presi­
ook naar de klassieke media. dentsverkiezingen van 2004 be­
Bloggers kunnen zo thema's op de weerde de nieuwszender CBS
agenda plaatsen, iets wat vroeger over bewijzen te beschikken die
alleen journalisten konden. Het aantoonden dat George W. Bush
gaat zelfs verder dan dat. De inter­ zijn militaire dienst had ontweken.
netdagboeken fungeren ook hoe De bestanden werden online gezet
langer hoe meer als waakhonden en door internationale media blin­
van de journalistiek. Daarmee delings overgenomen, CBS had
komt er een einde aan de lange tijd namelijk een uitstekende reputatie
dat traditionele media ongecon­ als mediabedrijf. Een aantal blog­
troleerd waren. De pers wordt vaak gers stelden de authenticiteit van
gezien als vierde macht, de de documenten echter meteen in
waakhond van de democratie, vraag. Het ging om specialisten in­
maar bleef al die jaren zelf onge­ zake typmachines uit de jaren
controleerd. Journalisten konden zeventig. Zij beweerden onder an­
hierdoor maatschappijkritisch zijn dere dat het gebruikte lettertype
zonder dat ze zich daarvoor toen nog niet bestond. Het nieuws
moesten verantwoorden. Zij waren over de vervalsingen verspreidde
de filter tussen objectieve feiten en zich als een lopend vuurtje,
de manier waarop de publieke sijpelde door tot de traditionele
opinie gevormd werd. media en leidde zelfs tot een
sterke daling van de kijkcijfers van
Waakhonden van de pers het nieuws op CBS. De zender
werd gedwongen toe te geven dat
Tot voor kort kon je nieuws aldus de documenten vals waren. Door
vergelijken met een lezing. een tekort aan personeel hadden
Professionele journalisten hielden ze de feiten niet kunnen natrekken.
burgers op de hoogte van wat er Dit spijtige voorbeeld was een
zich in de wereld afspeelde. Dat keerpunt in de geschiedenis van
kon je dan lezen in je krant of zien de nieuwsmedia. Het toont aan dat
in één van de nieuwsuitzendingen. de tijd van de ongecontroleerde
Die klassieke media boden vol­ 'vierde macht' voorbij is. Bloggers
Journalistiek en de nieuwe media
gens sommigen een garantie op profileren zich meer en meer als
correcte berichtgeving, aangezien waakhonden van de journalistiek.
het nieuws altijd eerst moest Journalisten moeten nu meer dan
passeren langs een eind­ en ooit opletten voor wat ze schrijven,
hoofdredactie. Met de opkomst van de kans is namelijk groot dat er wel
het sociale internet, beter bekend eens bloggers zijn die meer weten
als Web 2.0, kwam hier dus veran­ over het onderwerp dan zijzelf,
dering in. Verschillende bloggers zoals in het voorbeeld hierboven.
gingen de traditionele media als­
maar meer in de gaten houden. Zij Verbetering van de journalistiek
veranderden van passieve nieuw­
sontvangers in actieve publicisten, De combinatie van professionele
die zonder schroom al hun be­ en amateurberichtgeving kan de
denkingen op het net gooien en nieuwsindustrie alleen maar ten
hier open over discussiëren met goede komen. Kijk bijvoorbeeld
andere bloggers. Dit had al enkele maar naar rampen als 9/11 in 2001
Eindwerk
keren gevolgen voor de traditionele of de Tsunami in 2004. Daarbij
pers. kwamen de beste en enige
beelden van toeristen en omwo­
Het beste voorbeeld hiervan is een nenden voor wie de gebeurtenis­
zaak die men naar analogie met sen zich voor hun neus hadden
10 het Watergate­schandaal afgespeeld. Nadien kwamen pro­
Het lijstje blog­thema’s van Belgacom
'Rathergate' is gaan noemen. Bij fessionele nieuwsorganisaties ter Skynet groeit met de dag

11. ANALYSE [ Bloggen ]
Shizzle Games: succesblog van een journalist
Als student journalistiek startte Karsten Fouquaet uit nieuwsgierigheid een eigen blog. Al snel
bleek zijn project een succes. Vijf jaar later groeide zijn project uit tot Shizzle Games: quot; een ietwat
eigenwijze blog over videogamesquot; , zoals Fouquaet zijn project omschrijft. Hij krijgt maandelijks
meer dan zestigduizend bezoekers over de ­ digitale ­ vloer en levert artikels aan magazines als
RifRaf.
Fouquaet is fulltime bezig met zijn ciële persberichten en uitnodigingen man een aardig centje over aan het
project. Als hij echt geen tijd heeft, voor events ontvang. Toch haalt hij vele werk, maar “voor een kleine
doet hij wel eens beroep op een de meeste informatie van het inter­ site is dat toch niet voldoende om
gastredacteur. Op dit moment net. “In de game­industrie komt het van te leven.” Hij ziet het meer als
schrijft er bijvoorbeeld iemand over meeste nieuws toch uit Amerika en ontspanning, en wil aantonen dat
de Chinese gamecultuur. Japan, dus eer het vertaalde pers­ gamenieuws ook op een andere
Na twee jaar zwoegen heeft hij zelf bericht binnenloopt, staat het meestal manier kan worden gebracht, want
een volledig contactenbestand aan­ al twee dagen op mijn blog.” de kwaliteit van de Belgische game­
gelegd waardoor hij de meeste offi­ Door advertenties houdt de jonge­ sites is volgens hem ondermaats.
plekke om de gevolgen vast te Hype kunt maken neemt alsmaar toe. De
stellen. De samenwerking tussen populairste zijn Xanga.com,
Niettegenstaande die positieve
amateurs en professionals bracht Blogger.com, Wordpress.com en
evolutie is de wildgroei van blogs
de berichtgeving een niveau hoger. Typepad.com. In België is
een feit. Het merendeel van deze
De burger kreeg zowel de ver­ Belgacom Skynet de grootste
internetdagboeken is verwaarloos­
woestende beelden te zien als de 'blogprovider'. Zo'n honderd­
baar. Zoals bij elke hype kunnen
tragedie die erna kwam, gevolgd duizend Vlamingen hebben hier
op dit moment veel mensen er niet
door tal van analyses van journa­ een blog. Als reactie op het grote
aan weerstaan om ook zo'n eigen
listen en experts ter zake. In som­ succes van de blogs volgen ver­
pagina aan te maken. Omdat velen
mige gevallen kunnen bloggers schillende traditionele media deze
van hen vervolgens niet weten wat
ons zelfs op de hoogte houden van trend. Vooral kranten bieden op
te schrijven, vullen ze hun kers­
gebeurtenissen op plaatsen waar hun websites meer en meer blogs
verse blog dan maar met allerlei
het voor journalisten te gevaarlijk aan. Journalisten of gastbloggers
dingen die ze op elk moment
is of van dingen waar journalisten vullen deze pagina's dan dagelijks
meemaken. Je kan het je zo gek
zelfs geen weet van hebben. Zo of toch zeer regelmatig op. Ze
niet bedenken of er wordt over
kwam bijvoorbeeld via blogs aan hebben het meestal over één wel­
geblogd. Bij Skynet, de grootste
het licht dat Amerikaanse soldaten bepaald thema, waarbij ze inspe­
blogdienst in België, wordt het lijst­
verboden chemische wapens ge­ len op de actualiteit. Doordat lez­
je met blogthema's dan ook regel­
Journalistiek en de nieuwe media
bruikten in Irak. Dankzij de in­ ers hierop reageren ontstaat een
matig uitgebreid. Er zijn serieuze
tussen bekende blog 'riverbend' interactieve dialoog.
en interessante thema's als 'actu­
kunnen we dan weer het dagelijkse
aliteit', 'film', 'muziek' en 'politiek',
leven volgen van in de Iraakse
hoofdstad. Een jonge Iraakse in­ Doordat bloggers inpikken op de actualiteit en
woonster beschrijft hierop regel­
elkaars blogs lezen en verbeteren, verruimen zij
matig hoe het leven er in Baghdad
de publieke opinie. Ze krijgen een ruimere blik op
aan toegaat sinds de Amerikaanse
inval in 2003. Op deze manier wor­ het nieuws.
den we niet zoals steeds geïn­
formeerd door journalisten, maar maar het wordt steeds moeilijker Exacte cijfers bestaan er niet, maar
kunnen we ook eens lezen hoe de deze terug te vinden tussen naar schatting leest zo'n elf pro­
mensen er daar zelf over denken. thema's als 'dagboeken', 'dagelijks cent van de Amerikanen regel­
In landen ­ zoals China ­ waar een leven', 'familie', 'gedachten', 'hob­ matig een blog. Dat is nog niet zo
strenge censuur bestaat tegenover bies', enzovoort. Bij één van de denderend veel, toch groeit het
de pers kunnen blogs zelfs een laatste schattingen waren er succes. Vooral jongeren
Eindwerk
sterk wapen zijn in de strijd voor wereldwijd om en bij de spenderen meer en meer van hun
vrije meningsuiting. De traditionele tweeënzestigmiljoen blogs. Omdat tijd op het internet. Doordat blog­
media in bedwang houden is miss­ er dagelijkst tussen de vijftig­ en gers inpikken op de actualiteit en
chien nog haalbaar, maar het inter­ honderduizend nieuwe bijkomen, elkaars blogs lezen en verbeteren,
net volledig controleren is gewoon­ is het moeilijk hier een precies verruimen zij de publieke opinie.
11
weg onmogenlijk. cijfer op te plakken. Ook het aantal Ze krijgen een ruimere blik op het
websites waar je een gratis blog nieuws. MA

12. ANALYSE [ persconcentratie en commercialisering ]
Vervlakking van het nieuws door persconcentratie
Een handvol mediagroepen bezit alle nieuwsmedia
WELLEN ­ Het nieuwsaanbod is de afgelopen jaren fors gestegen. Dat komt voornamelijk
door de doorbraak van nieuwe ­ onafhankelijke ­ media, want bij officiële nieuwsmedia was
de persconcentratie nog nooit zo groot. Krantentitels moeten vechten om te overleven,
willen ze niet overgekocht worden of simpelweg verdwijnen. De media waren ook nog nooit
in handen van zo weinig mensen, wat heel wat kritieken met zich meebrengt. Velen zien
deze commercialisering van de media dan ook als een bedreiging van de diversiteit en het
pluralisme.
D
e laatste jaren is het pers­ diagroepen, zijnde Mediaxis, afgelopen decennia voor dat
landschap drastisch veran­ Roularta Mediagroep en De samensmelten vaak de enige kans
derd. Hoewel er heel wat Persgroep. Kortom, deze commer­ was op overleven.
nieuwe ­ onafhankelijke ­ ciële mediaondernemingen, die
nieuwsprojecten zijn bijgekomen, vaak gestart zijn als kleine pers­ Die dalingen waren een gevolg van
is er bij de officiële nieuwsmedia bedrijfjes, hebben de afgelopen de doorbraak van commerciële
een sterke concentratie aan de jaren heel wat macht verworven. radio en televisie. In 1989 kreeg de
gang. Die is vooral zichtbaar in de Nieuwe initiatieven maken geen Vlaamse Televisie Maatschappij
sector van de dagbladen. Ruim schijn van kans. (VTM) de toestemming om te
een eeuw geleden waren er in starten. De Vlaamse overheid kon
België tweeënnegentig kranten. Na Oorzaken de druk vanuit commerciële sector
de Tweede Wereldoorlog, in 1950, niet langer negeren. Via een de­
waren er dat nog negenenveertig. De concentratie begon in creet creëerde ze een soort mo­
Vandaag resten er slechts achttien. Vlaanderen na de Tweede nopolie voor VTM als commerciële
Niet alleen zijn televisiezender.
heel wat titels Eén van de
verdwenen, ook v o o r w a a r d e n
heel wat krante­ om te mogen
nuitgevers zijn in uitzenden was
de loop der jaren dat enkel
fusies en partici­ Vlaamse uitgev­
paties aangegaan ers van dag­ en
met concur­ weekbladen in
Journalistiek en de nieuwe media
rerende bedrijven. deze zender
Na de recente konden par­
overname van 'De ticiperen. Zo
Tijd' door De zouden zij de
Mers.be
en Evolutie van het aantal dagbladgroepen in Vlaanderen
Persgroep winsten die ze
Rossel blijven er in Vlaanderen Wereldoorlog en heeft heel wat hiermee verkregen kunnen ge­
slechts drie krantenuitgevers over. oorzaken, waarvan de allerbelan­ bruiken als compensatie voor het
Dat is enorm weinig, als je weet dat grijkste reclame is. Door de ontzuil­ verlies uit eigen reclame­inkom­
ze in 1950 nog met veertien waren. ing waren kranten niet langer sten. Toch kon niet verhinderd wor­
De Persgroep, De Vlaamse afhankelijk van politieke partijen den dat de jaren nadien nog ver­
Uitgeversmaatschappij (VUM) en maar van commerciële adver­ gunningen volgden. VT4, Canal+
Concentra bepalen vandaag wat teerders. De krant werd daardoor en TMF zijn maar enkelen van de
alle Vlamingen dagelijks te lezen een produkt dat winstgevend moest vele nieuwe commerciële zenders.
krijgen. Bovendien hebben ze via zijn. Bovendien waren ze niet Verschillende adverteerders
cross­mediale vervlechtingen ook gebonden aan één markt, maar aan besloten voortaan te adverteren op
Eindwerk
heel wat te brokken gekregen in de twee, namelijk de lezersmarkt en de televisie waardoor heel wat dag­
audiovisuele media. Op de peri­ advertentiemarkt. Door fusies aan en weekbladtitels verdwenen of
odieke tijdschriftenmarkt versch­ te gaan kon de lezersmarkt worden gedwongen werden te fuseren.
enen wel nog veel nieuwe maga­ vergroot, waardoor het ook interes­ Doordat deze hun aandelen in
zines, maar op enkele uitzonderin­ santer werd voor adverteerders. Het VTM en andere audiovisuele
gen na worden ook deze allemaal dalend aantal lezers en de dalende media verkochten aan resterende
12
uitgegeven door een handvol me­ reclame­inkomsten zorgden er de mediagroepen verkregen deze

13. ANALYSE [ persconcentratie en commercialisering ]
laatsten meer en meer invloed in
het cross­mediale landschap. Toen
in 1999 de Nederlandse VNU haar
aandelen verkocht bleven enkel De
Persgroep en Roularta over als
aandeelhouders van de Vlaamse
Media Maatschappij (VMMa).
Ook andere factoren spelen mee in
de inkrimping van het aantal medi­
abedrijven. De productiekosten
van een krant bijvoorbeeld waren
zowieso al erg hoog. Om zich beter
Trivialisering van de media
te profileren op de lezers­ en
reclamemarkt hebben grote uitge­ verlaging van de productiekosten. Op de website tenbyten.org kan je
vers de laatste jaren zwaar geïn­ Zwakkere groepen, die normaal op elk moment van de dag zien
vesteerd in nieuwe druktech­ geen schijn van kans zouden welke nieuwsberichten over heel
nieken, informatisering, extra bij­ maken, krijgen door fusie of parti­ de wereld het meest aan bod
lagen, enzovoort. Die investering­ cipatie wel een kans op overleven. komen. Het programma doorzoekt
en bleken voor kleinere klanten­ Zo'n fusie brengt volgens hen ook elk uur de belangrijkste
groepen al gauw onbetaalbaar, meer middelen en knowhow met nieuwsagentschappen en maakt
waardoor het voor hen voordeliger zich mee, wat het eindprodukt vervolgens een opsomming van de
was zich aan te sluiten bij een alleen maar ten goede komt. honderd meest voorkomende
grote mediaonderneming. Bovendien heeft de concentratie woorden en afbeeldingen. Het re­
Daarbovenop kwamen er nog forse volgens deze laatsten de ontzui­ sultaat is vrij schokkend. Een
verhogingen van de papierprijzen, ling gestimuleerd en zijn journalis­ handvol gebeurtenissen en
nieuwe drastische milieumaatre­ ten onafhankelijker geworden ten thema's komen hierin ontzettend
gelen en een minder gunstig opzichte van politieke partijen. veel voor. Zelfs foto's komen ver­
economisch klimaat. Met de digi­ schillende keren terug. Dit toont
tale revolutie werd ook het internet Wat vaststaat is dat een verre­ aan hoe sterk nieuws gemonopo­
een belangrijke markt voor adver­ gaande commercialisering en een liseerd is door enkele machtige
teerders, ten koste van dag­ en bikkelharde concurrentiestrijd wel mediabedrijven. Deze krijgen dan
weekbladen, radio en televisie. degelijk nefast zijn voor het plural­ ook vaak het verwijt dat ze het
Wat overblijft is een veel schraler isme en de diversiteit van de nieuws te veel door een westerse
landschap waar aardag wat bomen media. Door de verdwijning van en blanke bril zien en grote delen
zijn omgehakt. Een handvol pers­ een aantal kranten en hun auto­ van de wereld zelden onder de
Journalistiek en de nieuwe media
bedrijfjes van weleer zijn uitge­ nome redacties versmalt de loep nemen.
groeid tot immens grote multime­ opiniewaaier en wordt informatie
diabedrijven met overal invloeden alsmaar eenduidiger. Zo'n monop­ Meer spelers op de markt en meer
en activiteiten. olisering houdt gevaren in voor de keuze brengen daarom niet meer
democratische meningsuiting, meteen diversiteit met zich mee.
Gevolgen want de toenemende concentratie Doordat de reclamemarkt beperkt
zorgt ervoor dat de pers afhanke­ is zal de concurrentiestrijd in dit
De persconcentratie heeft zowel lijk wordt van een handvol kapi­ geval harder zijn. De commercialis­
voor­ als nadelen met zich meege­ taalkrachtige personen of groepen. ering zou toenemen met een
bracht. Het is moeilijk om te Die richten zich op een zo groot en verdere tabloidisering tot gevolg.
zeggen of deze nu eerder negatief divers mogelijk publiek, waardoor Sommige critici vragen zich ook
dan wel positief zijn. Volgens ze genoodzaakt zijn de informatie wel eens af of het niet normaal is
tegenstanders van de inkrimping af te vlakken. Dat leidde tot meer dat de pers concentreert,
hebben we nu minder spreek­ human intrest, meer sensatie en aangezien het aantal opinies sterk
buizen, is er minder pluralisme en een grotere personifiëring, en dit afnam door de ontzuiling. Het is
diversiteit en minder democratie. alles ten koste van politieke hoe dan ook belangrijk dat de auto­
Eindwerk
De macht die de heersende pers­ berichtgeving en buitenlands nomie van journalisten gewaar­
groepen verkregen hebben zorgt nieuws. Doordat er ook op interna­ borgd blijft bij de uitoefening van
er volgens hen voor dat het steeds tionaal gebied slechts enkele ­ hun redactioneel werk. Zijzelf
moeilijker wordt om nieuwe initia­ Westerse ­ nieuwsagentschappen moeten de discipline en de verant­
tieven op poten te zetten. het merendeel van de nieuws­ woordelijkheid hebben om zich te
13
Voorstanders zeggen dan weer dat berichten bepalen, valt ook hier houden aan de regels van de de­
de schaalvergroting zorgt voor een ontologie. MA
een vreemd fenomeen op.

14. INTERVIEW [ Freelance journaliste Evi Maquoi ]
quot; Overal online, always connected!quot;
Freelance journaliste Evi Maquoi vindt dat journalisten mee moeten met hun tijd
ALKEN ­ Na haar studies journalistiek besloot Evi Maquoi aan de slag te gaan als freelance
journaliste. Na haar stage bleef ze schrijven voor het computermagazine Netwerk, en gaan­
deweg groeide haar lijstje werkgevers. Vandaag voert ze opdrachten uit voor niet minder
dan zeven verschillende media. Alsof ze daarmee nog geen werk genoeg heeft, beheert ze
daarbuiten ook nog een blog. Of ik haar tussendoor enkele vragen mag stellen over jour­
nalistiek en nieuwe media? quot; Natuurlijk, nieuwe media dat is mijn ding hé!quot;
De doorbraak van het internet
heeft veel veranderd...
MAQUOI: Absoluut! Leerlingen die
bijvoorbeeld een spreekbeurt
moeten maken, surfen naar
Google, typen hun onderwerp in en
drukken alle nodige informatie af.
Ik moest daarvoor nog naar de bib­
liotheek gaan, veel lezen en onder­
lijnen. En dit is nog maar één
voordeel uit de ellenlange lijst. Je
vindt onmiddellijk wat je wilt
hebben. Je zoekt een route via
Mappy, haalt nieuws binnen via
RSS Readers, koopt vliegtuig­
tickets in drie minuten en beheert
je bankrekeningen alsof je zelf een
bankbediende bent. Je bent maar
enkele kliks van alles verwijderd.
Google is volgens mij één van de Freelance journaliste Evi Maquoi
beste uitvindingen van de voorbije
het er alleen maar op vooruit gaan. lijkt wel of Big Brother altijd om het
jaren.
In de toekomst moeten we wellicht hoekje kijkt. Je kan het je zo gek
Gebruik jij het internet vaak
Journalistiek en de nieuwe media
niet eens meer te typen. We niet bedenken of het is op YouTube
voor je job? spreken de woorden uit en die ver­ te vinden. Maar het is ook allemaal
Constant! Ik ben voortdurend on­ schijnen dan vanzelf op het zo eenvoudig. Iedereen kan filmp­
line. MSN Messenger staat altijd scherm. Toch brengen de nieuwe jes publiceren en bekijken. Mensen
op, en dat is niet alleen voor de media ook nadelen met zich mee. kunnen er zelfs een quotering aan
fun. Ik denk dat daar de toekomst Met de opkomst van de goedkope geven. Ik denk dat er echt heel
ook nog wel in gaat liggen, in msn digitale fototoestellen is iedereen veel jongeren op kicken om een
en skype, of communiceren over plots persfotograaf, en bloggers filmpje te maken dat heel veel
het internet in het algemeen. Het is wanen zich al snel journalisten. We bekeken wordt. En waarom zou je
niet alleen heel gemakkelijk, maar zijn blij als er iemand niet­profes­ het wel niet met de wereld delen?
ook nog eens gratis. Als ik aan het sionele beelden maakt bij een
Hoe onderscheid je je dan als
werken ben staat MSN Messenger ramp als 9/11, maar aan de andere
echte journalist?
de hele tijd open, omdat het kant is er een overkill. En dat vind
Ik denk dat je je kan onderschei­
gemakkelijk is als ik snel iets moet ik wel jammer...
den door de manier van schrijven,
vragen aan een collega. Ook mijn
Websites als bijvoorbeeld het taalgebruik en de diepgang.
mailbox staat open van 's morgens
Eindwerk
Indymedia, YouTube en
tot 's avonds. Google is het middel Je bent freelance journalist in
HasseltLokaal doen gouden
bij uitstek om snel iets te vinden. heel wat verschillende media en
zaken. Hoe komt het dat burger­
En met de ingebouwde woorden­ daarlangs blog je ook. Hoe kan
journalistiek zo populair gewor­
boeken in tekstverwerkers moet je je dat allemaal combineren?
den is?
zelfs al je best doen om nog iets Ja, ik heb een tijdje geblogd over
Iedereen is plots een journalist.
fout te schrijven, want de compu­
14 nieuwtjes in de game­ en show­
Alles wordt ook opgenomen, het
ter verbetert alles. Bovendien zal bizzwereld maar door tijdgebrek