SlideShare a Scribd company logo
1 of 90
Natuur
       in
eigen omgeving
           Nico Ettema
           29 jan. 2013
Duurzaamheid van de Natuur
1.Ontstaan van onze bossen
Duurzaamheid van de Natuur
1.Ontstaan van onze bossen
2. De invloed van de mens
Duurzaamheid van de Natuur
1.Ontstaan van onze bossen
2. De invloed van de mens
3.Van monocultuur naar natuurbos
Duurzaamheid van de Natuur
1.Ontstaan van onze bossen
2. De invloed van de mens
3.Van monocultuur naar natuurbos
4.De natuur in stedelijke omgeving
Duurzaamheid van de Natuur
1.Ontstaan van onze bossen
2. De invloed van de mens
3.Van monocultuur naar natuurbos
4.De natuur in stedelijke omgeving
5.Ecologische uitgangspunten van
  permacultuur
Toendra 15.000 jaar geleden

Dwergstruiken, kraanvogel en rendier
Open rendiermos (Cladonia portentosa)
Klein warkruid op struikheide   Stekelbrem
Rode bosbes
Taiga 13.000 jaar geleden

Berk, grove den, beer, bever en eland
Spontaan berkenbos in Maashorst
Productiebos van grove den sinds 1920; geen andere soorten verschenen
Gesloten bos 9.000 jaar geleden

Berk, grove den, hazelaar, wolf paard en oeros
Hazelaar
Europese
wolf
100 km
verwijderd
van Duitse
grens
Atlanticum 7.000 jaar geleden

8.000 jaar nodig voor ontwikkeling tot Eiken-Haagbeukenbos:
            Els, eik, iep,linde en es; lynx en wisent
Els
De oudste eiken in de Maashorst 500 tot 1000 jaar
Linde   Iep
Es   Haagbeuk
Lynx

Sporen
gevonden
in Limburg
Wisenten Kraansvlak Noord-Holland
2. Invloed van de mens

Prehistorie: Jagen en verzamelen

4000 geleden: Forest gardening en takvoederen

1000 tot 1900 na Chr.: Potstalcultuur heeft geleidt
tot eindeloze heidevelden en het verdwijnen van
de bossen
4000 jaar geleden

  Eerst forest gardening en takken voeren
Later landbouw door ontbossing en branden
        Ruimte voor beuk en esdoorn
          Verdwijnen van de linde
Geknotte beuk New Forest
1000 tot 1900 na Chr.

Potstalcultuur, gedomesticeerd vee, ontbossing en ontstaan van
                       heidelandschap
Kruipbrem (Genista pilosa)
Middeleeuwse heidekoe: 100-120 cm
Maashorst 1838
Vanaf 1900
1. Invoering van kunstmest
2. Ontginning van de woeste gronden door
   aanleggen van akkers en graslanden en
   produktiebossen
3. Opkomst landbouwmachines met
   dieselmotoren

Nog kleinschalige percelen, stalmest en
  ongezuiverde landbouwzaden
P.Ceelen 1973




Mosbos

Bramenbos    Heide
Mosbos
Grassenbos
Bramenbos
Vanaf 1970
1. Ruilverkaveling met diepe sloten
2. Ontstaan intensieve landbouw met
   megastallen
3. Gebruik van Herbiciden, Pesticiden en
   Antibiotica

(Verzuring, Vermesting, Verdroging,
   Versnippering en achteruitgang van
   Biodiversiteit)
Beregenen in de kern
3. Van monocultuur naar natuurbos



Duurzaam ecologisch bosbeheer
Kensoorten van rijke
bosgemeenschappen
De verspreiding van
soorten van het
Eiken-
Haagbeukenbos
Kardinaalsmuts
Euonymus europeus
Taxus (Taxus baccata)
Brede wespenorchis
Geel nagelkruid
Els Hazelaar Den Eik Linde Iep Haagbeuk Beuk


De oude sporen
Atlanticum 7.000 jaar geleden

8.000 jaar nodig voor ontwikkeling tot
         Eiken-Haagbeukenbos:
Els, eik, iep,linde en es; lynx en wisent
SBB: Vlaksgewijs dunnen van grove den
(alleen loofhout blijft staan) Geen gesloten kringloop
Uden en Landerd dunnen in stroken; meer bosrand
Herperduin Oss: Het hout blijft in het bos; gesloten kringloop
  Boskamers met mantel- en zoomvegetatie en dood hout
Bosrandstruweelvogels: Heggemus territoria
Boomleeuwerik en Gekraagde roodstaart hebben dezelfde verspreiding
Verspreiding van
vijf soorten
rode bosmieren
Duurzaam ecologisch bosbeheer

1. Soorten van rijk bos inplanten nabij de breuken


2. In later stadium dunnen van exoten als
   Amerikaanse vogelkers

Hierdoor krijgen zaailingen minder kans
Aanplant van rijkere soorten in rijkere bodems buiten de begrazing
Soortenrijk bos met veel structuurvariatie
4.Natuur in stedelijke omgeving


•De parken zijn 30 tot 50 jaar oud
•Parken van Hoeven, Melle en Raam staan
onder invloed van breuken
•De strooisellaag is goed ontwikkeld vooral
onder linde en hazelaar
•De Urbane flora is rijker dan de flora in het
buitengebied
Adderwortel
Speenkruid
Gevlekte orchis
Wilde cyclaam
Bonte gele dovenetel
Daslook
Bosviooltje
Witte rapunzel
Kruidenrijkdom
vergroten
Maairegiem
aanpassen
(over laten staan)
Middenberm Industrielaan
Kleine vuurvlinder
5. Ecologische uitgangspunten van permacultuur
1. Observeren
5. Ecologische uitgangspunten van permacultuur
1. Observeren
2. Bodem afdekken met humuslaag: mulchen, geen kunstmest, niet spitten
Humuslaag

L: onverteerd strooisel

F: gefragmenteerd strooisel



H: amorfe humus

   •Bacteriën, schimmels
   •Springstaarten, mijten
   •Loopkevers, mieren,
   pissebedden, miljoenpoten,
   duizendpoten, spinnen, slakken
   •Wormen, aaltjes, enchytreën
5. Ecologische uitgangspunten van permacultuur
1. Observeren
2. Bodem afdekken met humuslaag: mulchen, geen kunstmest, niet spitten
3. Warmte vangen
    • Open plekken (boskamer) met mantel- en zoomvegetatie (gelaagdheid)
    • Helling op het noorden
    • Spiegelend wateroppervlak (poeleninrichting)
    • Stapelmuurtjes
    • Composthoop
    • Kas
5. Ecologische uitgangspunten van permacultuur
1. Observeren
2. Bodem afdekken met humuslaag: mulchen, geen kunstmest, niet spitten
3. Warmte vangen
    • Open plekken (boskamer) met mantel- en zoomvegetatie (gelaagdheid)
    • Helling op het noorden
    • Spiegelend wateroppervlak (poeleninrichting)
    • Stapelmuurtjes
    • Composthoop
    • Kas
4. Biodiversiteit flora en fauna
    • Mulchlaag: bacteriën, schimmels, wormen, springstaarten, mijten etc.
       (voedselpiramide in de bodem)
    • Akkerrandenbeheer , vlinderborder: loopkevers, hommels, bijen,
       zweefvliegen, lieveheersbeestjes, dagvlinders, muizen, roofvogels,
       zangvogels (voedselpiramide op de bodem)
    • Takkenrillen: kleine zoogdieren als muizen, egel, wezel
    • Polycultuur: combineren van teeltgewassen
    • Bomen en struiken met fruit, noten, bessen
Nature in own surroundings
Nature in own surroundings
Nature in own surroundings

More Related Content

Similar to Nature in own surroundings

Deel 10 Ecologische problemen en oplossingen
Deel 10  Ecologische problemen en oplossingen Deel 10  Ecologische problemen en oplossingen
Deel 10 Ecologische problemen en oplossingen Dagmar De Greef
 
Open Ruimte, Open Blik_Presentatie Johan Braeckman_'Het belang van open ruimt...
Open Ruimte, Open Blik_Presentatie Johan Braeckman_'Het belang van open ruimt...Open Ruimte, Open Blik_Presentatie Johan Braeckman_'Het belang van open ruimt...
Open Ruimte, Open Blik_Presentatie Johan Braeckman_'Het belang van open ruimt...Els Brouwers
 
Bij de tijd samenvattingen groep 5
Bij de tijd samenvattingen groep 5Bij de tijd samenvattingen groep 5
Bij de tijd samenvattingen groep 5ChristadeKoning
 
Deel 10 Enkele voorbeelden van actuele ecologische problemen en oplossingen ...
Deel 10  Enkele voorbeelden van actuele ecologische problemen en oplossingen ...Deel 10  Enkele voorbeelden van actuele ecologische problemen en oplossingen ...
Deel 10 Enkele voorbeelden van actuele ecologische problemen en oplossingen ...Dagmar De Greef
 
Pres ruimt verk bkod verl mraai_test
Pres ruimt verk bkod verl mraai_testPres ruimt verk bkod verl mraai_test
Pres ruimt verk bkod verl mraai_testHindrikWester
 
'Veldnamen als levend erfgoed in het Nationaal Landschap Drentsche Aa: interd...
'Veldnamen als levend erfgoed in het Nationaal Landschap Drentsche Aa: interd...'Veldnamen als levend erfgoed in het Nationaal Landschap Drentsche Aa: interd...
'Veldnamen als levend erfgoed in het Nationaal Landschap Drentsche Aa: interd...Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG)
 

Similar to Nature in own surroundings (7)

Deel 10 Ecologische problemen en oplossingen
Deel 10  Ecologische problemen en oplossingen Deel 10  Ecologische problemen en oplossingen
Deel 10 Ecologische problemen en oplossingen
 
Open Ruimte, Open Blik_Presentatie Johan Braeckman_'Het belang van open ruimt...
Open Ruimte, Open Blik_Presentatie Johan Braeckman_'Het belang van open ruimt...Open Ruimte, Open Blik_Presentatie Johan Braeckman_'Het belang van open ruimt...
Open Ruimte, Open Blik_Presentatie Johan Braeckman_'Het belang van open ruimt...
 
Bij de tijd samenvattingen groep 5
Bij de tijd samenvattingen groep 5Bij de tijd samenvattingen groep 5
Bij de tijd samenvattingen groep 5
 
Deel 10 Enkele voorbeelden van actuele ecologische problemen en oplossingen ...
Deel 10  Enkele voorbeelden van actuele ecologische problemen en oplossingen ...Deel 10  Enkele voorbeelden van actuele ecologische problemen en oplossingen ...
Deel 10 Enkele voorbeelden van actuele ecologische problemen en oplossingen ...
 
Pres ruimt verk bkod verl mraai_test
Pres ruimt verk bkod verl mraai_testPres ruimt verk bkod verl mraai_test
Pres ruimt verk bkod verl mraai_test
 
'Veldnamen als levend erfgoed in het Nationaal Landschap Drentsche Aa: interd...
'Veldnamen als levend erfgoed in het Nationaal Landschap Drentsche Aa: interd...'Veldnamen als levend erfgoed in het Nationaal Landschap Drentsche Aa: interd...
'Veldnamen als levend erfgoed in het Nationaal Landschap Drentsche Aa: interd...
 
Argustelling friesland
Argustelling friesland Argustelling friesland
Argustelling friesland
 

Nature in own surroundings