Guía lectura "O neno do pixama a raias" (Club de lectura do IES de Pastoriza curso 2007-2008)
1. 1
GUÍA de LECTURA
O
NENO
DO
PIXAMA
A
RAIAS
Edición e Impresión: I.E.S. de Pastoriza
Rúa Lagarto, Esq. Furoca s/n 15140
Pastoriza – Arteixo A CORUÑA
Teléfono: 981 647517
Fax: 981 647519
http://bibliotecaiespas.webnode.es/
e-mail: ies.pastoriza@edu.xunta.es
ISBN: 978-84-692-2800-5
Depósito legal: C 3626-2009
1
2. 2
AUTORES:
Club de Lectura “A Nora dos Libros”
(I.E.S. de Pastoriza – Arteixo – A Coruña)
- Mª Élida Barrela Muinelo
- Mercedes Dans López
- Mª del Carmen Zapata Babío
- Cristina Vázquez Grandío
- Mª Cruz Gabiola Peleteiro
- Marta Pumares Varela
- Bibiana Santos Docal
- Purificación Toba Quintáns
E COA COLABORACIÓN DE:
- Bibian Yineth González Toro
- Laura Núñez Alba
- Andrea Pardo Sánchez
- Alba Ponte Loureiro
- Lorena Pombo
- Ibra Lo
E coa subvención do CEFORE da Coruña.
2
3. 3
◘ “Pode que Shmuel abrira a boca para responder, mais Bruno
nunca chegou a oír, porque xusto naquel momento, todos os que
desfilaban e que encheran o cuarto, emitiron berros ao ver como se
pechaba a porta de adiante e desde fóra oíase un ruído metálico.
Bruno levantou unha cella, porque non comprendía o sentido de
todo aquilo, mais supuxo que tiña que ver con que non entrara a
chuvia e que a xente non collese catarros.
Entón o cuarto escureceu e, a pesar de todo o caos que houbo
despois, dalgunha maneira Bruno conseguiu seguir agarrado á man
de Shmuel, e nada no mundo o convencería para soltala.”
(Páx. 187, Ed. Narrativa K, Tradución en Galego)
◘ “ Bruno arrugó la frente. Miró el cielo y entonces oyó otro
fragor, el ruído de un trueno, y de inmediato el cielo pareció
oscurecerse más, hasta volverse casi negro, y empezó a llover a
cántaros, aún más fuerte que por la mañana. Bruno cerró los ojos un
instante y sintió cómo lo mojaba la lluvia. Cuando volvió a abrirlos,
ya no estaba desfilando, sino más bien siendo arrastrado por toda
aquella gente. Lo único que notaba era el barro pegado por todo el
cuerpo y el pijama adhiriéndose a su piel por efecto de la lluvia.
Anheló estar en su casa, contemplando el espectáculo desde lejos, y no
arrastrado por aquella multitud.”
(Pág. 211, Ed. Salamandra, 15ª ed., Traducción en Castellano)
3
4. 4
◘ “Un último pensamento pasóuselle pola cabeza ao seu irmán
mentres miraba na distancia para aqueles centos de persoas
facendo as súas cousas. O pensamento era que todos eles, os
rapaces pequenos, os rapaces maiores,os pais, os avós, os tíos, a
xente que vivía soa en calquera barrio e que non parecía ter
familia ningunha, todos vestían a mesma roupa: un pixama a
raias grises e na cabeza unha gorra a raias grises.
- Que estraño – murmurou antes de dar a volta.”
(Páx. 42, Ed. Narrativa K, 1ª ed., Tradución en Galego)
◘“(…) y, mientras contemplaba a aquellos cientos de personas
que trajinaban o deambulaban a lo lejos, reparó en que todos -
los niños pequeños, los niños no tan pequeños,
los padres, los abuelos, los tíos, los hombres que vivían en las
calles y que no parecían tener familia – llevaban la misma ropa:
un pijama gris de rayas y una gorra gris de rayas.
-Qué curioso – murmuró, y se apartó de la ventana.”
(Pág. 44, Ed. Salamandra, 15ª ed., Traducción Castellano)
4
6. 6
Se comparamos as dúas contraportadas: observas algunha
diferenza entre elas?
................................................................................................................................
Cales?
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
6
7. 7
Índice
1. Introdución á obra
Comentario da obra ...................................................................................................8-9
Biografía do autor ..................................................................................................10-15
2. Contidos e Valores
Declaración Universal dos Dereitos Humanos ......................................................16
Valores (a familia, a amizade) ...................................................................................16
3. Achegámonos ao libro
Actividades en relación co formato do libro ..................................................17-24
Actividades en relación coa vertente Temática –Humana ..........................25-47
Actividades en relación coa vertente Histórica ...........................................48-55
Actividades en relación coa vertente Literaria ............................................56-58
4. Actividades de comprensión-competencia lectora .....................59-66
5. Obradoiro de escritura .....................................................................67-69
6. Habilidades e destrezas xerais de competencia lectora ................70
7. Temas transversais..................................................................................70
8. Recursos e materiais para o estudo do libro
Estudo histórico ....................................................................................................71-92
Estudo literario ....................................................................................................93-110
Películas ........................................................................................................................111
Libros ....................................................................................................................112-113
7
8. 8
1. Introdución á obra
Comentario da obra
The Boy in the Striped Pyjamas, título orixinal da obra, ten
unha versión en galego (O neno do pixama a raias) e outra en
castelán (El niño con el pijama de rayas):
Esta novela está ambientada nunha época moi dura como é a
Alemaña nazi, no campo de concentración mis coñecido durante a 2ª
guerra mundial: o campo de Auschwitz.
Reflicte, pois, unha época de represión e persecución racial
(limpeza étnica), especialmente contra os xudeus. Porén, o autor
soubo facer desta historia unha lectura amena rodeada de tenrura,
sen deixar de ser tremendamente triste e cruel. Unha lectura que
logra ―enganchar‖, á vez que che fai reflexionar sobre as crueldades
que se poden chegar a cometer, e o que é peor: xustificar polo simple
feito de ser diferentes (raza, cultura...) ou polas arelas de poder.
8
9. 9
É un libro que, curiosamente, poden ler tanto nenos como
adultos porque, aínda que o tema é cruel, aparece envolto nun halo de
tenrura ou dozura (pois ofrécese desde a perspectiva dun neno de 9
anos) que é capaz de ―suavizar‖ esa crueldade sen perder nada do
seu dramatismo.
O autor acadou este ―milagre‖ partindo de catro estratexias:
1.- Elixiu a perspectiva dun neno (e alemán) de 9 anos (Bruno)
para contar a historia, o cal achega á novela unha dose de frescura e
inocencia, calidades que, en principio, estarían rifadas co tema
tratado na mesma.
2.- Esa inocencia provoca, en moitos casos, situacións
antagónicas entre a realidade e a interpretación que dela ofrece o
neno, o cal crea certo toque humorístico ao tempo que reforza a
intención crítica e a condena que se reclama do lector.
3.- En ningún momento o autor ofrece unha descrición ambiental
exhaustiva e precisa, senón que selecciona os datos e vainos
espallando ao longo da novela, para que o lector se vexa forzado a
reconstruír ese ambiente. De tal forma que se establece con este,
unha especie de diálogo, o cal esixe da súa parte certo saber ou
cultura en relación á época na que se localizan os feitos.
4.- E, por último, o estilo e a linguaxe utilizados son moi
adecuados, o que fai que a súa lectura sexa moi doada.
9
10. 10
Biografía do autor
John Boyne naceu en Dublín, Irlanda, en 1971.
Estudou Literatura Inglesa no Trinity College, Dublín, e foi
estudante no curso de Mestría en Creación Literaria na Universidade
de East Anglia, onde posteriormente tamén el ensinaría escritura
creativa a alumnos irlandeses.
Empezou a publicar historias curtas aos vinte anos. A súa
primeira novela, The Thief of Time ( sobre un home que mira cara
atrás na súa vida, despois de ter vivido entre os grandes nomes da
historia), foi publicado en 2000. En 2005 publicou a súa terceira
novela Crippen (a historia de Harvey Hawley Crippen, protagonista
dunha persecución por parte de Scotland Yard en 1910, despois de
que o corpo descortizado da súa muller aparecese no soto da súa
casa de Camden. En 2006 publica The boy in the striped pyjamas
que, aínda que orixinariamente era para lectores mozos, rapidamente
atopou audiencia entre as persoas adultas e nenos. Foi traducido a
unha trintena de idiomas e mesmo ten unha adaptación
cinematográfica, producida por Miramax.
10
11. 11
Incluímos a continuación unha entrevista que reproduce a opinión
persoal do autor sobre a súa propia obra:
ENTREVISTA a John BOYNE
John Boyne
«La alambrada de Auschwitz es un
espejo... Sólo el azar delimita quién
está a cada lado»
Ángeles López
El niño con el pijama de rayas, de John Boyne no sólo se ha traducido a una
treintena de idiomas sino que estos días ha dado comienzo el rodaje de su adaptación
cinematográfica, producida por Miramax. Esta novela, apta para todos los públicos, nace
con la vocación de explicar el Holocausto, mediante la amistad entre el hijo de un
comandante nazi y un niño judío, a través de la alambrada del campo de concentración
de Auschwitz.
Ángeles López. ¿Qué pretendía realmente cuando escribió El niño del pijama de rayas:
“revisar” literariamente el tema del holocausto?
John Boyne. Desde luego, no era mi intención hacer una “revisión literaria del
Holocausto”, ya que semejante idea hubiera sido muy extraviada. Mi único objetivo,
pasaba por componer una novela para los lectores más jóvenes, que comenzaban en el
colegio a aproximarse a aquel momento histórico. Confiaba en que la amistad entre
11
12. 12
Bruno y Shmuel fuera una primera aproximación, un punto de arranque, que les llevase
más tarde, a averiguar lo que sucedió, realmente, durante le genocidio nazi. Aunque
tampoco descarté que fuera una novela accesible para los lectores adultos.
Ángeles López . Por cierto... ¿Cómo la definiría: literatura juvenil, ficción histórica,
fábula, parábola...?
John Boyne. Me gustaría pensar que es una alegoría, una fábula literaria que puede se
leída por todos los públicos.
Ángeles López. ¿No le dio miedo enfrentarse a un tema tan tratado en literatura?...
¿Queda, todavía “algún ángulo nuevo desde el que abordarlo”?
John Boyne. Los supervivientes siempre nos ruegan que no nos olvidemos de los
devastadores acontecimientos de aquellos días, por eso pienso que es vital que los
artistas continuemos explorándolo desde nuevos ángulos. Nunca podremos llegar a
entender totalmente qué ocurrió en el seno de una país para comportarse con
semejante vileza hacia la vida humana, por tanto, pienso que siempre será interesante
para los escritores tratar de buscar una y otra vez una explicación. Hay aún nuevos
prismas de exploración literaria y es lo que intento demostrar con esta novela: un campo
de concentración, observado desde los ojos inocentes del hijo de un comandante nazi.
Sólo enunciarlo me parece escalofriante, ¿no?
Ángeles López. Las cosas no nacen sin motivo. Mientras leía su libro, imaginé que
tenía a alguien muy próximo a quien deseaba contarle ese periodo de un modo sencillo
y contundente ¿es así?
John Boyne. En este caso, y como excepción, tiene usted razón. El libro se lo dedico a
mi sobrino Jaime, que tenía 11 años cuando escribí el libro. Le enseñé el proyecto
original, para averiguar qué había estudiado en la escuela acerca de ese periodo y
12
13. 13
también para saber si eran creíbles los dos niños protagonistas –Bruno, el hijo de familia
nazi y el judío Shmuel-. No obstante, esto ha sido una excepción, ya que no acostumbro
a escribir novelas para una persona en particular o para un fin concreto. Simplemente
escribo el mejor libro que puedo escribir y confío en que pueda encontrar un buen
número de lectores por el camino...
Ángeles López. Agradece al final del libro, a un par de personas que le impidieran
perder “el tono” del texto... ¿Hubo momentos en la redacción, en los que se le diluía la
imparcialidad?
John Boyne. Cuando arranqué el proyecto tenía las cosas clarísimas, pero durante el
proceso de redacción, establecí una fuerte conexión entre los dos muchachos en mi
cabeza y, aunque sabía hacia donde me llevaría su historia, tenía que procurar no
perder el “enfoque” e impedir que se filtrasen mis “afectos”. Tampoco podía permitir que
Bruno pareciera un chaval con “fisuras”; no quería, bajo ningún concepto, que el lector
pudiera llegar a odiarle. De igual forma, necesitaba saber que no perdía el “pulso” en el
discurso narrativo, y que cada frase correspondiese a los pensamientos de un
muchacho de 9 años y no a un novelista de treinta y tantos. Todo esto era muy
complejo, pero mis editores estuvieron muy atentos, para que no me desviase de mis
propósitos...
Ángeles López. Mantener ese lenguaje casi naïf, para explicar una de las historias más
cruentas de la civilización... ¿fue lo más duro?...
John Boyne. Yo creo que sí, porque en ningún momento se me pasó por la cabeza
escribir un libro sobre mis propias percepciones o mi personal punto de vista. Perseguía
que el lector pudiera entender todo aquello que Bruno hacía o dejaba de hacer, pero que
nunca se llegaran a irritar con él por ser tan ingenuo. Era una delgada línea, que podía
haber dado al traste con mi proyecto.
13
14. 14
Ángeles López. He leído a algunos críticos decir que su libro recuerda a la película de
Roberto Benigni y otros, que parece de la factoría Disney... ¿Usted qué piensa?
John Boyne. No estoy nada de acuerdo. La película de Benigni es una comedia,
mientras que El niño del pijama a rayas no lo es, en absoluto. Para los críticos es muy
fácil jugar a comparar. Tomar un ejemplo conocido y realizar la conexión para acabar
confundiendo al futuro lector. ¿No será que la crítica es muy perezosa a la hora de
evaluar cada texto? Lo mismo opino de aquellos que comparan mi novela con un cuento
de Disney, con todos mis respetos... Hasta donde yo puedo entenderlo, no hay nada ni
de lo uno, ni de lo otro.
Ángeles López. Shmuel y Bruno nacieron el mismo día y les han llevado a un extraño
lugar contra su voluntad... En el fondo, uno es la imagen especular del otro –como si la
alambrada fuera el espejo y sólo el azar delimitase quien está a cada lado-
John Boyne. Efectivamente, esa era mi idea. Que la alambrada fuera un espejo y sólo
que sólo el azar delimitara quien está a cada lado. Bruno ha caído en el lado seguro y
Shmuel, en el peligroso. Por fortuna, se trata de un libro y podemos leer los terribles
acontecimientos en lugar de vivirlos en primera persona, pero, al tiempo, “el espejo”
también está entre los protagonistas y el lector…
Ángeles López. Una cosa no me cuadra: con lo listo que es Bruno, ¿no indagaría más
en los motivos por los que Shmuel está allí? ¿Es realista imaginar que su padre no
alardearía de su “misión”, que el hijo de un alto mando nazi viviría en semejante
“oscuridad” respecto de su entorno?
John Boyne. Bruno ha crecido mirando a su padre dentro de un uniforme nazi, lo que
implica que nunca le ha cuestionado, ni le ha preguntado nada. Sólo ha acatado las
órdenes y restricciones que le imponía. Cuando descubre la alambrada y se hace amigo
del niño judío, empieza a entender, aunque sin palabras que las cosas no van bien. Que
14
15. 15
el mundo en el que habita Shmuel al otro lado de la alambrada, tiene una conexión
directa con el poder que ejerce su padre. De hecho, cuando su hermana Gretal intenta
“educarle” y explicarle lo que ocurre, la corta porque no quiere saber. Le aterra conocer
la verdad, ya que comienza a intuir que su padre puede no tener el talante heroico que
él le atribuye... muy propio de un niño, por cierto.
Ángeles López. Si Bruno y Shmuel tuvieran un final distinto al que tienen en su
novela... ¿Seguirían siendo “los mejores amigos para toda la vida”?
John Boyne. No me cabe la menor duda... pero sólo hay un final en mi novela y, como
usted sabe, es bien distinto.
Ángeles López. Hay un momento que a mí me aterroriza: cuando Greta tira todas sus
muñecas y se obsesiona con los mapas... ¿Intenta significar que la niña, ha caído en el
“adoctrinamiento” nazi?
John Boyne. Efectivamente a través de la niña, intenté reflejar lo que la propaganda
nazi consiguió respecto a la mayor parte de los jóvenes alemanes de ese momento:
lavarles el cerebro para la causa genocida. Cuando Greta “pierde” el gusto por sus
muñecas, no sólo acaba de abandonar su inocencia, sino que el nazismo ha ganado
otra adepta.
Ángeles López. ¿Ha recibido la opinión de algún superviviente del genocidio nazi?
John Boyne. Durante la gira de presentación de mi libro en América, me encontré con
varios supervivientes de campos de concentración y fueron muy amables con respecto a
mi libro. Creo que mientras los artistas continuemos abundando en aquel periodo, las
víctimas estarán satisfechas, porque significará que como raza no queremos olvidar su
historia ni su dolor.
15
16. 16
2. Contidos e Valores
Contidos:
1. Procura información sobre a ―Declaración Universal dos Dereitos
Humanos‖ (data de redacción, causas ou motivos da súa elaboración,
artigos...).
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
2. Investiga que artigos son vulnerados no libro e recolle fragmentos que o
demostren.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
Valores:
1. A familia: A familia é un piar de apoio, axuda e modelo fundamentais
para os nenos e adolescentes en momentos difíciles e decisivos. Recolle
fragmentos que ilustren está afirmación.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
2. A amizade: É outro piar importante na vida dos nenos e adolescentes
despois da familia, actuando como un refuxio. Recolle fragmentos que
confirmen estas palabras.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
16
17. 17
3. Achegámonos ao libro
Actividades en relación co formato do libro
1. Que che suxire a portada? De que poderá tratar?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
2.Que podes dicir sobre a relación entre o formato da portada, na
versión en castelán e na versión en galego respectivamente, e o
título? Poderías recoller do libro algún fragmento que sexa
ilustrativo desa relación?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
17
18. 18
3. Mostraranse outros libros que teñan ilustracións na portada para
poder comparalos con este. Por que cres que hai ausencia de
ilustracións na portada deste libro?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
4.Fíxate no número de edicións: por que cres que aparece recalcado
nun lugar visible, mentres que noutros libros non aparece nin sequera
mencionado, como é o caso da tradución en galego?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
5. Investiga onde aparece no libro a información en relación á
edición (nome da editorial, nº de edición, ano, depósito legal, ISBN) e
como se pode buscar nunha biblioteca.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
18
19. 19
6. Imos comparar o texto da contraportada na versión en castelán e
na versión en galego.
Versión en Galego
“A pedimento do autor,
non podemos contarche o miolo deste libro.
Porén, queremos avisarche de que lerás a historia
dun neno de 9 anos, que se atopará cun aramado.
No mundo hai milleiros de aramados coma este.
Agardamos que ti nunca te atopes con ningún
e que, se o fas, teñas forzas para liberarte del.”
Versión en Castelán
“Estimado lector, estimada lectora:
Aunque el uso habitual de un texto como éste es
describir las características de la obra, por una vez
nos tomaremos la libertad de hacer una excepción
a la norma establecida. No sólo porque el libro que
tienes en tus manos es muy difícil de definir, sino
porque estamos convencidos de que explicar su
contenido estropearía la experiencia de la lectura.
Creemos que es importante empezar esta novela
sin saber de qué se trata.
No obstante, si decides embarcarte en la aventura,
debes saber que acompañarás a Bruno, un niño de
nueve años, cuando se muda con su familia a una
casa junto a una cerca. Cercas como ésa existen
en muchos sitios del mundo, sólo deseamos que no
te encuentres nunca con una.
Por último, cabe aclarar que este libro no es sólo
para adultos; también lo pueden leer, y sería
recomendable que lo hicieran, niños a partir de
los trece años de edad.”
19
20. 20
Responde agora estas cuestións:
A partir dos datos da contraportada: poderíanse localizar os feitos
narrados nunha determinada época? Cal sería?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Que datos ofrecen esta información?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
En que datas se localiza a posguerra española?
...................................................................................................................................................
Que edición ofrece máis información sobre o argumento da obra?
Xustifica a túa resposta.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Cal das dúas edicións che parece que mantén mellor o segredo da
narración? Por que?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
20
21. 21
7. Na edición en castelán ofrécese unha breve recensión cos
principais datos biográficos e bibliográficos de John Boyne, aos que
acompaña unha foto do autor realizada por MarK Watkin.
Na edición en galego: non hai información ningunha.
Traduce ao galego o texto que aparece na capa da edición en
castelán:
21
22. 22
8. Agradecementos
Versión en Galego
Por todos os seus consellos e agudos comentarios e por non
permitiren que perdese o enfoque da historia, moitas grazas a David
Flickling, Bella Pearson e Linda Sargent. E por apoiarme nisto desde
o principio, grazas, coma sempre, ao meu axente Simon Trewin.
Grazas tamén á miña vella amiga Janette Jenkins polos moitos
ánimos despois de ler un primeiro rascuño.
Versión en Castelán
Mi gratitud para David Fickling, Bella Pearson y Linda Sargent
por sus consejos y sagaces comentarios, y por no dejarme perder
nunca el enfoque de la historia. Y gracias, como siempre, a mi agente
Simon Trewin por apoyarme desde el principio.
Gracias también a mi vieja amiga Janette Jenkins por animarme
tras leer el primer borrador.
A cantas persoas e por que mostra o seu agradecemento?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
22
23. 23
9. Os capítulos
Presentan pequenas variacións na tradución como podemos observar
nesta táboa comparativa:
CAPÍTULO EDICIÓN EN GALEGO EDICIÓN EN CASTELÁN
1 Bruno fai unha El descubrimiento de Bruno
descuberta
2 A nova casa La casa nueva
3 O caso perdido La tonta de remate
4 O que viron pola xanela Lo que vieron por la ventana
5 Zona-prohibida-en- Prohibido Entrar Bajo
todo-momento-e-sen- Ningún Concepto y Sin
excepcións Excepciones
6 A criada á que se lle La criada con un sueldo
pagaba de máis excesivo
7 Como madre levou o El día que madre se
mérito por algo que non atribuyó el mérito de algo
fixera que no había hecho
8 O porqué do enfado da Por qué la abuela se marchó
avoa furiosa
9 Bruno lembra canto lle Bruno recuerda que le
gustaba xogar a explorar gustaba jugar a los
exploradores
10 O punto que se El punto que se convirtió en
converteu nunha pinga una machita que se convirtió
que se converteu nunha en un borrón que se
mancha que se converteu convirtió en una figura que
nunha figura que se se convirtió en un niño
converteu nun neno
23
24. 24
11 O Fura El Furias
12 Shmuel pensa nunha Shmuel busca una respuesta
resposta á pregunta de a la pregunta de Bruno
Bruno
13 A botella de viño La botella de vino
14 Bruno di unha mentira Bruno cuenta una mentira
moi razoábel muy razonable
15 Algo que non debía ter Una cosa que no debería
feito haber hecho
16 O corte de pelo El corte de pelo
17 Madre sáese coa súa Madre se sale con la suya
18 Planeando a aventura Cómo se ideó la aventura
final final
19 O que pasou ao día Lo que pasó el día siguiente
seguinte
20 O último capítulo El último capítulo
Analiza as diferenzas no título dos capítulos 3, 5, 8 e 18:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
24
25. 25
Actividades en relación coa vertente Temática-Humana
1. No capítulo 1 aínda están na casa de Berlín, descríbea e
caracterízaa:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
2. Nos capítulos 2-9 xa se trasladaron á casa de Auchviz, fai
tamén unha descrición:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
3. Establece as diferenzas entre as dúas casas (fíxate, sobre
todo,en tres elementos: o espazo, a escaleira e as fiestras):
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
25
26. 26
4.Estás de acordo con que a cultura e o saber fan máis libres e
donos de si mesmos aos seres humanos? Razoa a túa resposta
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Que opinas sobre estoutra afirmación: Os seres libres son máis
―incómodos‖ para quen ostenta o poder.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
5.Se detemos a nosa mirada no exterior das casas, veremos que
hai unha contraposición. Enumera os trazos que os diferencian.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
26
27. 27
6. Coloca nesta táboa as semellanzas e diferenzas entre os dous
rapaces (data de nacemento, a súa orixe, a súa caracterización física
e psicolóxica...)
SEMELLANZAS DIFERENZAS
Data de Nacemento
A súa Orixe
Caracterización
Física e Psicolóxica
27
28. 28
7. Imos centrar a nosa atención nun fragmento do capítulo 3 onde
están dialogando Gretel e Bruno:
Versión en Galego
― – (...) Escoiteille a Padre dicir que quen vivía aquí en Ouvichs, antes
ca nós, perdera o traballo moi axiña e non tivo tempo de arranxar a
casa.
- Ouvichs? – preguntou Bruno -. Que é un Ouvichs?
- Non é “un‖ Ouvichs, Bruno – dixo Gretel suspirando -. É tan só
Ouvichs.
- Ben, pois que é Ouvichs? – repetiu -. Soa a ouviches.
- É o nome da casa – explicou Gretel -. Ouvichs.
Bruno ficou pensando. Non vira ningún sinal fóra para dicir que se
chamaba así e tampouco había ningún cartel na porta principal. A súa
casa de Berlín nin sequera tiña un nome, tan só se chamaba número
catro.
- E que é o que significa? – preguntou exasperado -. Ouviches ou
que?
- Pois non sei, algo lle dirían ao que vivía antes ca nós aquí – dixo
Gretel .
Non faría ben o seu traballo e alguén lles dixo: ―Ouviches, vai
ser mellor que marches de aquí para que veña unha persoa que o
faga ben‖.
28
29. 29
Versión en Castelán
― – (...) Le oí decir a Padre que quienes vivían aquí en Auchviz antes
que nosotros perdieron su empleo muy deprisa y no tuvieron tiempo
de arreglar la casa para nosotros.
- ¿Auchviz? – preguntó Bruno -. ¿Qué es un auchviz?
- ―Un‖ Auchviz no, Bruno – suspiró Gretel -. Sólo Auchviz.
- Bueno, pues ¿qué es Auchviz?
- Es el nombre de la casa. Auchviz.
Bruno reflexionó. Fuera no había visto ningún letrero con ese
nombre, ni nada escrito en la puerta principal.
Su casa de Berlín ni siquiera tenía nombre; se llamaba
sencillamente ―número cuatro‖.
- Pero ¿por qué ese nombre? – preguntó, exasperado.
- Auchviz era la familia que vivía antes que nosotros, supongo
- dijo Gretel -. El padre no debía de hacer bien su trabajo y
alguien dijo: ―Largaos, ya buscaremos a otro que sepa hacerlo
mejor‖ ―.
8. Imos analizar as diferenzas entre os dous textos:
Como pronuncia Bruno o nome do lugar onde se encontran?
●Texto en galego................................................................................................
●Texto en castelán............................................................................................
Con que palabra confunde Bruno ese topónimo na edición en galego?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
29
30. 30
Conxuga o Pretérito de Indicativo do verbo OUVIR:
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
Que explicación dá Gretel ás preguntas do seu irmán en cada unha
das edicións?
● Ben, pois que é Ouvichs?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
● Bueno, pues ¿qué es Auchviz?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
30
31. 31
Bruno non queda convencido e volve preguntar. Escribe a resposta de
Gretel:
● ― E que é o que significa? – preguntou exasperado -. Ouviches ou
que?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
● ― Pero ¿por qué ese nombre? – preguntó, exasperado.‖
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Que diferenza atopas entre estas dúas respostas?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
31
32. 32
9. O neno xudeu que dá título á obra aparece no capítulo 10. Un
título moi poético que anuncia a súa importancia:
Versión en galego
―O punto que se converteu nunha pinga que se converteu nunha
mancha que se converteu nunha figura que se converteu nun neno‖
Versión en castelán
― El punto que se convirtió en una manchita que se convirtió en un
borrón que se convirtió en una figura que se convirtió en un niño‖
Reflexiona sobre o significado que estas palabras poden ter no
contexto global do libro e na traxectoria de Bruno desde que chega á
casa de Auchviz (Bruno ve, por primeira vez, a Shmuel, o neno xudeu
do campo de concentración)
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
32
33. 33
10. Que afeccións lle inculcou a avoa a Bruno?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Poden ter algunha importancia ao final da obra? Cal?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
No capítulo 19 os dous nenos (Bruno e Shmuel) son practicamente
iguais. O achegamento físico é practicamente total: pelo rapado, sen
zapatos, pixama de raias, cheos de barro...
Pode ter algún simbolismo esta transformación final de Bruno?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
33
34. 34
11. Fíxate no personaxe da nai de Bruno e no da súa avoa (carácter,
formación...).
Recolle fragmentos que acheguen esta información:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Agora caracteriza a cada unha delas utilizando a seguinte táboa:
NAI AVOA
34
35. 35
E logo compara o papel desempeñado por cada unha delas no libro coa
situación da muller na sociedade actual:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
35
36. 36
Nunha ocasión a avoa di:
Versión en galego
―Se vistes o traxe correcto sentiraste como a persoa que
pretendes ser‖
Versión en castelán
―Si llevas el atuendo adecuado te sientes como la persona que
finges ser‖ (Cap. 19)
Bruno lembrará estas palabras ao final da obra, cando se pon o
pixama de raias.
Fai unha pequena exposición na que comentes e expliques o que cres
que suxiren:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Cal das dúas versións cres que expresa mellor a intencionalidade das
palabras da avoa? Por que
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
36
37. 37
Localiza algunhas escenas do libro que confirmen as palabras
anteriores:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Só a avoa se opón abertamente ao seu fillo (o pai de Bruno):
pregúntalle se sabe o que significa o seu uniforme e acúsao de
disfrazarse coma un monicreque, facendo cousas espantosas no nome
dese uniforme.
Pero: o pai de Bruno sempre foi así? Cando cambia e por que?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Recolle exemplos do libro que sexan ilustrativos deste cambio:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
12. Compara o traballo do pai de Bruno e o traballo dos pais dos
outros amigos de Bruno:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
37
38. 38
13. Practicamente todos os personaxes teñen un nome propio, agás o
pai e a nai de Bruno. Cando se refire a eles o narrador utiliza un
termo xenérico: Pai e Nai, respectivamente.
Que pode significar isto no contexto de libro?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
14. Cal é o final do pai de Bruno?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Que significado pode ter no conxunto da obra? Poderíase dicir que
funciona coma se fose unha ―sentenza‖? Por que?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
38
39. 39
15. Recolle fragmentos ou frases do texto que reproduzan dalgunha
maneira os pensamentos e teorías nazis:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Clasifica os personaxes da obra tendo en conta a súa actitude ante o
nazismo (adhesión ou oposición):
ADHESIÓN OPOSICIÓN
39
40. 40
16. Analiza o pasado do pai do tenente Kotler:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
A que personaxe da obra se asocian episodios expresamente e
especialmente violentos?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Cal é a reacción dos outros personaxes do contorno do tenente?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Que razóns encontras para a misteriosa desaparición do tenente?
Pode ter algún significado dentro da obra?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
40
41. 41
17. Aínda que non abundan os episodios de violencia, trátase dunha
―violencia sen sangue‖, e o medo percorre todo o libro asociándose,
en ocasións, a sensacións táctiles. Cales?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Recolle fragmentos que reproduzan esas sensacións
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Ao final prodúcese un cambio meteorolóxico. Cal é?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Que relación simbólica pode ter cos feitos que están sucedendo?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
41