mobbing

1. İçindekiler Tablosu
MOBBİNG NEDİR....................................................................................................................1
MOBBİNG DAVRANIŞLARI ..................................................................................................2
MOBBİNG SÜRECİ..................................................................................................................2
Düşey Mobbing: .....................................................................................................................2
Yatay Mobbing:......................................................................................................................3
Dikey Mobbing:......................................................................................................................3
MOBBİNG SEBEPLERİ ...........................................................................................................3
KİŞİSEL SEBEPLER.............................................................................................................3
KURUMSAL SEBEPLER .....................................................................................................3
SOSYAL SEBEPLER............................................................................................................4
MOBBİNG MAĞDURLARI .....................................................................................................4
MOBBİNG UYGULAYANLAR...............................................................................................4
MOBBİNG NASIL ISPATLANIR ............................................................................................5
HUKUKİ SONUÇLARI ............................................................................................................5
MOBBİNGİN MALİYETİ.........................................................................................................6
KAYNAKÇA .............................................................................................................................7
MOBBİNG NEDİR
İngilizcedeki “mob law” ın karşılığı olarak kullanılmaktadır. Kelime olarak psikolojik şiddet,
baskı, yıldırma gibi anlamlar taşımaktadır.
İş yerinde diğer çalışanlar tarafından tekrarlanan saldırılar şeklinde uygulanan bir çeşit
psikolojik saldırı olmaktır. Buna maruz kalan kişinin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi
olmasıyla başlayan süreçtir. İş yaşamını zorlaştıran bir sorun olarak ortaya çıkar.
Diğer çalışanlar ya da üstler tarafından ya da eşit düzeyde olanlar tarafından; her türlü kötü
muamele, basit şakalar, sürekli tehdit, eleştiri, iftira gibi sistematik olarak eziyet edilmesi
kişinin baskı altında olup, sindirilmesi söz konusudur.
Bu davranışların sistematik ve düzenli olması gerekmektedir. Bir defalık yapılan bir davranış
(tazminata sebebiyet verebilecek olsa da) psikolojik taciz sayılmaz. Her işletmede çalışanların
sinirlenebildiği iletişimsel aksaklıklar olabilir. Dil ve kültürel özelliklere göre farklı şekiller
ortaya çıkmıştır ve bu farklılık üzerine psikolojik şiddet ve zorbalığın değişik dillerde değişik
şekilde algılanması gibi durumlar söz konusu olabilmektedir.

2. MOBBİNG DAVRANIŞLARI
1. Kendini ifade etmeye yönelik saldırılar:
Yüksek sesle azarlanmak, sürekli söz kesilmesi, yapılan işin eleştirilmesi gibi durumlardır.
2. Sosyal ilişkilere saldırılar:
İletişimin engellenmesi, kişinin görmezden gelinmesi, yalnız bırakılmak gibi durumlardır.
3. İtibara yönelik saldırılar:
İnsanların kötü sözleri, asılsız söylentiler, hayat görüşleri ile yapılan ima ve dalgalar gibi
durumlardır.
4. Kişinin yaşam ve meslek kalitesine yönelik saldırılar:
İş yoksunluğu ya da verilen işin geri alınması ve sürekli görev değişikliği gibi
durumlardır.
5. Sağlığa yönelik saldırılar:
Fiziksel olarak ağır ve altından kalkılması oldukça zor olan görevler yapılmaya
zorlanılması, fiziksel şiddet, şiddet tehdidi, doğrudan cinsel taciz gibi durumlardır.
MOBBİNG SÜRECİ
• Mobbing belli bir zaman periyodunda ve düşmanca davranışların düzenli olarak
uygulanmasından oluşur.
• Mağdur ile uygulayan arasında güç eşitsizliği söz konusudur.
• İki kişi arasında, tek kişiyle, grup arasında veya gruplar tarafından kişilere uygulanır.
• Düşmanca davranışların belli bir stratejiyle bilerek ve istenerek uygulanmasıdır.
• Mobbing süreci fiziksel ve seksüel saldırıları içermemektedir.
Mobbing süreci 3 aşamada karşımıza çıkmaktadır.
Düşey Mobbing:
Yönetici pozisyonunda ki kişilerin astlarına yönelik uyguladıkları mobbing vakalarıdır.
Yöneticilerin sahip oldukları gücü astlarını ezmek için kullanmasıdır.

3. Yatay Mobbing:
mobbing uygulayan ve uygulananın aynı görevlerde çalıştığı, aynı konumdaki iş
arkadaşlarıdır. Rekabet, çıkar çatışması gibi durumlar buna sebebiyet verebilir.
Dikey Mobbing:
Nadir görülmektedir. Çalışanların yöneticiye uyguladığı mobbingtir. Kıskançlık, eski
yöneticiye duyulan bağlılık, çalışanların yöneticiyi kabullenememesi gibi durumlar buna
sebep olabilmektedir.
MOBBİNG SEBEPLERİ
KİŞİSEL SEBEPLER
Yapılan araştırmalar, bu konuda ki mağdurlarının; düşüncelerle uğraşmayı seven insanlar
olduğunu ortaya koymaktadır. Çoğu durumda mağdurlar, üst mevkilere tehdit
oluşturdukları için seçilirler. Duygusal zekaları yüksektir. Farklı bakış açıları ile dünyayı
farklı şekilde yorumlamak konusunda iyi olan kişiler mobbinge daha fazla maruz
kalmaktadır.
Bazı çalışmalarda, mobingi uygulayan kişilerin kötü kişilik yapısına sahip olduğu,
yönetici olmasının etkisi ile mobbing uygulayabileceği hakkını kendisinde görmektedirler.
Mobbing uygulayan kişilerin; kötü çocukluları olması, aile ve toplum baskısının ve çeşitli
durumların kurbanı olmaları onların bu davranışı sergilemelerinde etkili olmaktadır.
KURUMSAL SEBEPLER
Hiyerarşik örgüt yapısının hakim olduğu kurumlarda, örgüt yapısı hiyerarşiyi de
beraberinde getirmektedir.bu durum mobbing için uygun zemini hazırlamaktadır.
Hiyerarşik düzende, mobbing uygulayan kişinin gizlenmesi için de uygun ortam vardır.
Böylece mobbing, yönetim biçiminin bir parçası haline gelebilmektedir.
Bazı durumlarda çalışan, birden fazla yöneticiye bağlı olabilir. Yetki çatışmaları
yaşanması mümkündür. Bu tür örgütlerde çok fazla belirsizlik söz konusudur.
Kötü yönetim, yetersiz iletişim, zayıf liderlik yapısı, stresli ortamın varlığı, insanların
kendilerinden beklenenleri yerine getirememesi, yeniden yapılanma, rekabetçi ortamlarda
kendi işini kaybetmekten korkma, kendi durumunu koruma durumu, yeni fikirlerin ortaya
çıkmaması, sürekli aynı şeylerin tekrarlanması gibi davranışlar işyerinde mobbing
uygulamalarına yol açabilmektedir
Yöneticilerin mobbing varlığına inanması gerekmektedir. İnanmamaları durumunda söz
konusu davranışın süregelmesi kaçınılmazdır.

4. SOSYAL SEBEPLER
Psikolojik taciz vakaları görülme sıklığı toplumun sosyo-ekonomik ve kültürel değerleri
ile ilgilidir. Özgüven sorunları, akrabalık bağları, iş yerinde mobbing uygulamalarını
besleyen bir zemin oluşturmaktadır. Buna zemin hazırlayan değerlerin başında, güçlü
olanın zayıf olanı yok etme algısı, bireye kapasite üzerinde iş yüklenmesi, ortak çalışma
kültürünün yok sayılması, değişim ve yeniliklerin çalışanların aleyhine kullanılması
gelmektedir.
MOBBİNG MAĞDURLARI
Mobbing mağdurlarını sınıflandırmak istesek ayırt edici özellikleri olmadığını görürüz. Her
kültürde her işletmede her çalışanın başına gelebilmektedir. Farklı yerlerde farklı şekilde
görülse de genel süreç oldukça tipiktir. Mağdurları 4 tipik rolde inceleyebiliriz.
*karşı cinsin fazla olduğu ortamda çalışan kişi olabilir.
*farklı özelliklere sahip bir kişi olabilir. Bir engele sahip olan, sıradışı bir giyim tarzı olan,
yabancı olan bir kişi bile olabilir.
*önemli ölçüde başarılı olan bir kişi olabilir.
*yeni işe başlamış olan kişi olabilir.
MOBBİNG UYGULAYANLAR
Leyman’a göre mobbing uygulayanlar, bunu kendi eksik yanlarının telafisi için
yapmaktadırlar. Kendileri için yaşadıkları güvensizlik başka birini küçültmeye yönelik
davranışlar sergilemeye iter. Mobing uygulayanlar içinde belirli tiplemeler söz konusu
olabilmektedir.
*sürekli iftiralarla başkalarını yaralamaya çalışan,
*sinir krizleri ile iş yerini çekilmez yapan ve sürekli bağıran,
*kendisini herkesten üstün gören, tüm doğruların kendisinde olduğunu ve herkesin kurallarına
uyması gerektiğini düşünen,
*mobbing uyguladığı kişinin zarar görmesinden zevk alan,
*yöneticilere yaranmak adına her şeyi yapan,
*insanlara köle gibi davranan,

5. *bir başkasının daha başarılı olacağından korktuğu için paniğe kapılan,
*sürekli eleştiren ve yapılan işten asla memnun kalmayıp gerginlik dolu bir ortamın
oluşmasına sebebiyet veren,
*sosyal hayatında yaşadığı tüm olumsuzlukları işyerinde başkalarına yansıtan…
MOBBİNG NASIL ISPATLANIR
Bu sorunun tek bir yanıtı yoktur. Çünkü mobbing için birden fazla ve çeşitli yöntem vardır.
Bunun için yazılı gerçekleştirilen mobbing in kopyalarına sahip olunmalı, karşılıklı diyalog
şeklinde gerçekleşirse ortamda bulunan kişilerin şahitliği olmalıdır. Bu tarz şahitlikler için iş
yerinde yaşanılan sorun iş arkadaşları ile paylaşılmalıdır.
Sosyal medya üzerinden yapılan kötü yorumlar ve imalar da mobbing için kanıt niteliğindedir.
Psikolojik açıdan zarar görüldüğüne dair bir doktor raporu bu davalarda çok önemli bir kanıt
niteliği taşımaktadır.
İş tanımı dışında işlerin yaptırılması da bir mobbing şeklidir.
Mesai saatleri dışında her türlü amaç için iletişime geçilmesi psikolojik taciz olarak
sınıflandırılabilir. Sosyal medya üzerinden gerçekleşen her diyalogun bir baskısı mahkemeye
sunulmalıdır.
Tüm eylemlerin sistematik ve belli bir süredir devam ettiğini kanıtlanmak zorunluluğu varıdır.
Yargıtayın, 2013 tarihinde aldığı karar mobbing varlığının kabulü için kişilik haklarına
yönelik haksızlığın yeterli olduğu, kesin delil aranmayacağı belirtilmiştir. Kuşku uyandıracak
delile sahip olması yeterlidir. İşçi kendisine mobbing uygulandığını söyledikten sonra aksini
ispat etme yükü işverene düşmektedir.
Tanık beyanlarının ve sağlık raporlarının dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.
(Bu konuda aleni olmayan bir toplantıda kendisine yönelik hakaret içerikli konuşmayı kayda
alması bir hukuka aykırılık doğurmamaktadır.)
HUKUKİ SONUÇLARI
Ceza hukukuna göre psikolojik tacizde bulunan kişinin sorumlu tutulabilmesi için, hukuka
aykırı bir suça göre fiilin kasıtlı işlenmesi gerekir. (kasten/taksirle yaralama, hakaret, intihara
yönlendirme.. vb.)
İşverenin uygulaması halinde yaptırımlar işverenin kendisi içinde geçerlidir.

6. İşveren bir çalışanını mobbing için teşvik etmiş ise azmettiren sıfatı ile bu suçun cezasından
sorumlu tutulur.
Hatta işverenin mobbing karşısında herhangi bir aksiyon almaması da cezaya sebep olabilir.
İşverenin çalışanlarını gözetim borcu vardır. Buna göre çalışanlara işyerinde bir zarar
gelmemesini işveren temin etmeli ve diğer çalışanların saldırılarından onları korumalıdır.
MOBBİNGİN MALİYETİ
Mobbinge maruz kalanlar için yalnızca psikolojik etkileri değil, aynı zamanda büyük
ekonomik kayıplara yol açmaktadır.
Ülkemizde ki çalışanlar için durum biraz daha zordur. Psikolojik açıdan yardım isteme
konusu henüz toplumumuzda yaygın bir anlayış değildir. Ancak bunun için bir hekime
başvurulmadığı için mobbing durumu da fark edilememektedir.
Bir başka etkisi de tazminat talepleridir. Türkiye’de bu süreç henüz yasalaşmamıştır. Bu
durumun hukuki süreci ve yapılacak ödemeler maliyetleri arttırmaktadır.

7. KAYNAKÇA
 http://earsiv.kmu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11492/336/Mobbing%20Kavram%C4%B
1%20Birey%20ve%20%C3%96rg%C3%BCtler%20A%C3%A7%C4%B1s%C4%B1ndan
%20%C3%96nemi.pdf?sequence=1&isAllowed=y
 https://www.researchgate.net/publication/269619601_Mobbing_Isyerinde_Psikolojik_Tac
iz
 http://static.dergipark.org.tr/article-download/9015/37e9/a596/imp-JA65FE26MM-0.pdf?
 https://www.calismamevzuati.com/2018/03/mobbing-nasil-ispatlanir/
 https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423874155.pdf
 https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423874146.pdf
 http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423869629.pdf
 https://web.b.ebscohost.com/abstract?direct=true&profile=ehost&scope=site&authtype=cr
awler&jrnl=13010603&AN=51019537&h=fFpzsahoAUDIWT6BZXH2I8wlOD4EMQtV
JwY26Tz%2fJ3RVraYDFbjVRD2b8a2Y30w2kXskusuOEpa%2ft8Vgn0EKdg%3d%3d&
crl=c&resultNs=AdminWebAuth&resultLocal=ErrCrlNotAuth&crlhashurl=login.aspx%3
fdirect%3dtrue%26profile%3dehost%26scope%3dsite%26authtype%3dcrawler%26jrnl%
3d13010603%26AN%3d51019537
 http://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12462/4994/savas-
bozbel.pdf?sequence=1&isAllowed=y
 http://birimler.dpu.edu.tr/app/views/panel/ckfinder/userfiles/17/files/DERG_/22/37-60.pdf
 https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/31106542/Mobbing_JOY.pdf?1365555322=&respo
nse-content-
disposition=inline%3B+filename%3DMOBBING_KAVRAMI_VE_ORNEKLERI_UZE
RINE_UYG.pdf&Expires=1592048773&Signature=S8kGbFR3dZLwroZoSTXuK7Cuo7
HKioIETDtIWeKOkk7T8gCkQirMBwwox6wmU0gQQtIFH6PxjoACpwq~Oo~fzSyrCO
Nqmupgq90rMihadUyzWw3nne5Gx73LelauBUt6Vk45Lo0bANKOI5aUjuvMgRlfH49cn
1-aOUjLTWWAzm2ncWwwGTnyWRO4U-4agu1zEhHh2Ku1A-gQJMW0LvEW4fE-
~k02XHKc3sf1fU3xzRHnMGmziNJnCS3eQKruXQUnGJ5A2FKhpXjlyjrw9Gr9iztLWc
7NXrkzkgPC1v0NN8dSgsGqGxx5AJsYFPeAHyo9WSCRTD9I7adsvcVCkhHP5g__&K
ey-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA