2. Konular
SIFATLARIN ÖZELLİKLERİ
SIFAT ÇEŞİTLERİ
SIFATLARDA PEKİŞTİRME
SIFATLARDA DERECELENDİRME
SIFATLARDA KÜÇÜLTME
YAPILARINA GÖRE SIFATLAR
FİİLİMSİ SIFATLAR

3. Sıfatların Özellikleri
Bir sözcük tek başına sıfat olmaz.Sıfat olabilmesi için, bir
isimden önce gelmesi gerekir.
Temiz hava sağlığa iyi gelir.
Sıfatİsim
Sıfatlar çekim eki almazlar.Aldıkları zaman
isimleşirler.Bunlara isimleşmiş(adlaşmış) denir.
Belirtme sıfatları çekim eki alırlarsa zamir olur
Diğer insanlar geldi.
Sıfat İsim
Diğerleri geldi.
Zamir

4. Çalışkan çocuklar sevilir.
Sıfat İsim
Çalışkanı gördüm.
İsim
Yukarıda birinci cümlede “çalışkan” sözcüğü önündeki ismi
niteleyerek sıfat olma özelliği kazanmıştır.İkinci cümlede ise
“çalışkan” sözcüğü
“-ı” çekim ekini alarak isimleşmiştir.
Sıfat ile isim arasına virgül(,) getirilemez; virgül getirilirse o sıfat
isimleşir.
İhtiyar dilenciyi yanına çağırdı.
Sıfat
İhtiyar , dilenciyi yanına çağırdı.
İsim

5. SIFATLAR
Niteleme Sıfatları Belirtme Sıfatları
a)Sayı sıfatları
b)Belgisiz sıfatlar
c)İşaret sıfatları
d)Soru sıfatları

6. Niteleme Sıfatları
İsimlerden önce gelerek, onları renk, durum, biçim ve
hareket bakımından niteleyen sıfatlardır.İsme sorulan
“Nasıl” sorusuna cevap verirler.Niteleme sıfatları isimlerin
kendilerinden ayrılmayan, kalıcı özelliklerini ifade eder.
ÖRNEK:
İyi dost, kara günde belli olur.(Nasıl dost?İyi)
Kurt, dumanlı havayı sever.(Nasıl hava?Dumanlı)
Uçan kuşlar gördüm.(Nasıl kuş?Uçan)
Renkli boyalarım var.(Nasıl boyalar?Renkli)
Ağaçtaki yeşil erikleri yediler.(Nasıl erikler?Yeşil)
Yuvarlak ekmeği severim.(Nasıl ekmek?Yuvarlak)

7. Belirtme Sıfatları
İsimlerin sayılarını, yerlerini belirten, onları soru
yoluyla niteleyen veya belli belirsiz bir şekilde
tanıtan sıfatlardır.Belirtme sıfatları varlıkların
geçici özelliklerini ifade eder.Tanımında ifadesi
bulunduğu gibi dörde ayrılır:
a)Sayı sıfatları
b)Belgisiz sıfatlar
c)İşaret sıfatları
d)Soru sıfatları

8. Sayı Sıfatları
İsimleri sayı yönüyle belirten sıfatlardır.Bunlar da kendi içinde
guruplara ayrılır:
A)Asıl Sayı Sıfatları:İsme sorulan “Kaç” sorusuyla
bulunur.Varlıkların kesin sayılarını bildiriler.
Kitapçıdan iki kitap aldık.
B)Sıra Sayı Sıfatları:İsimlerin sıralarını, derecelerini bildiren
sıfatlardır.İsme sorulan “Kaçıncı” sorusuna cevap verirler.
Atatürk’ün Onuncu Yıl Nutku’nu okudum.
C)Üleştirme Sayı Sıfatları:İsme sorulan “Kaçar” sorusuna cevap
veren sıfatlardır.
Her hafta beşer soru hazırlıyoruz.
D)Kesir Sayı Sıfatları:Bir bütünün eşit parçalara ayrıldığını belirten
ve bu parçaları belirten sıfatlardır.
Burada yarım saattir bekliyoruz.

9. Belgisiz Sıfatlar
İsimleri kesin olarak değil de belli belirsiz, şöyle böyle
belirten sıfatlardır.Bu sıfatlar isimlerin sayı yönüyle
belirsizliğini ifade ederler.
Bazı, kimi, çoğu, birkaç, birçok, başka, bütün, biraz, az, çok,
herhangi bir, bir...vb.
ÖRNEK:
Bazı öğrenciler çok uysaldır.
Seninle birkaç soru çözelim mi?
Bu arabalar her yıl evimizin önünden geçer.
NOT: “Bir” sözcüğü “tek” anlamında kullanılmışsa sayı sıfatı,
“herhangi bir” anlamında kullanılmışsa belgisiz sıfattır.
ÖRNEK:
Sana sadece bir soru sordum Seninle bir gün görüşürüz.
Sayı Belgisiz sıfat
sıfatı

10. İşaret Sıfatları
İsimlerin yerlerini işaret yoluyla belirten sıfatlara denir.
Bu, şu, o, öteki, beriki, ileriki...vb.
ÖRNEK:
Bu elbiseyi beğendim.
Şu bina yıkılıyormuş.
O fikrini çok beğendim.
NOT:Bu, şu, o sözcükleri işaret sıfatı, işaret zamiri ve şahıs
zamiri olarak kullanılabilir.Birbiriyle karıştırılmamalıdır.
O ev güzeldir. O, en sevdiğim kitabı unuttu. O, en
sevdiğim kişi İşaret
zamiri Şahıs zamiri
İşaret sıfatı

11. Soru Sıfatları
İsimleri soru yoluyla belirten sıfatlardır: Hangi, nasıl, ne
kadar, kaç, kaçıncı, kaçar, ne...vb.
ÖRNEK:
Hangi kumaş daha kaliteli?
Bu nasıl kaleci böyle?
Kaçıncı sınıfta okuyorsun?
NOT:Ne, ne kadar gibi sözcükler soru sıfatı, soru zamiri ve soru
zarfı olarak kullanılabilir.
NE KADAR meyve aldı?
Sıfat
NE KADARI geldi?
Zamir
Orada NE KADAR kaldın?
Zarf

12. Sıfatlarda Pekiştirme
Niteleme sıfatlarının anlamlarını güçlendirmeye sıfatlarda
pekiştirme denir.Şu şekillerde yapılır:
Sıfat olan sözcüğün tekrar edilmesiyle, yani ikilemeler
yoluyla da pekiştirme yapılabilir.
Uzun uzun kavaklar, sallanıyor yapraklar.
Etraftan iri iri taşlar topladık.
Sarı sarı ayvaları bir güzel yedik.
Tekrarlanan sözcüklerin arasına “-mı, -mi” eki getirilerek
yapılabilir.
Güzel mi güzel evi vardı.
Sıcak mı sıcak bir gündü.
Ama sözcüğüyle pekiştirme yapılabilir.
Tatlı ama çok tatlı elmaları yedi.

13. Sıfat olan sözcüğün ilk sesli harfine kadar olan
kısım alınır. ” PıRaSaM” sözcüğündeki
ünsüz harflerden (m, p, r, s) uygun olan harf bu
kısma ilave edilir.Daha sonra pekiştirilecek olan
sıfat, bu elde edilen kısmın arkasına aynen yazılır.
ÖRNEKLER:
Mavi: Ma-s-mavi (Masmavi gök yüzü)
Temiz: Te-r-temiz (Tertemiz hava)
Pembe: Pe-s-pembe (Pespembe yanak)

14. Sıfatlarda Derecelendirme
Sıfattan önce getirilen en, pek, çok, daha, kadar, gayet, fazla... gibi
sözcüklerle yapılır.Bu sözcüklerle sıfatların derecesini bildirir.
1.Eşitlik:Kadar, gibi sözcüklerle yapılır.
Kavak kadar uzun insanlar var.
Çiçek gibi güzel ev.
2.Üstünlük:Daha sözcüğü ile yapılır.
Senden daha iyisi yok.
3.En Üstünlük:En sözcüğü ile yapılır.
En çalışkan milletiz.
En iyi dostum sensin.
4. Aşırılık:Çok, pek, gayet, oldukça... gibi sözcüklerle yapılır.
Pek sevimli kedi.
Çok güzel kitap.
Fazla şişman çocuk.
NOT:Bu sözcükler sıfatlarda derecelendirme yaparken zarf olular.

15. Sıfatlarda Küçültme
“-cık, -ce, -(i)msi, -(i)mtrak” ekleriyle
sıfatların anlam bakımından küçültmesine
veya anlamının daraltılmasına sıfatlarda
küçültme denir.
Kısacık saçları ile pek sevimliydi.(Kısaya
yakın)
Otelde genişçe bir oda tuttuk.(Genişe
yakın)
Yemekte ekşimsi bir tat vardı.(Ekşi gibi)

17. YAPILARINA GÖRE
SIFATLAR
Basit Türemiş Bileşik
Sıfatlar Sıfatlar Sıfatlar

18. Basit Sıfatlar
Hiçbir yapım eki
almamış, kök
durumundaki
sıfatlardır:
dar(pantolon),
iyi(insan),
güzel(çocuk),
ince(kazak)...

19. Türemiş Sıfatlar
İsim ya da fiil kök
gövdelerine yapım eki
getirilerek oluşturulan
sıfatlardır.
Akıllı(köpek),
tuzsuz(yemek),
demirci(usta),
evcil(hayvan),
kızılımsı(saç),
mavimsi(bulutlar),
bezden(bebek)

20. Birleşik Sıfatlar
İki veya daha fazla sözcükten oluşan sıfatlardır.Birleşik sıfatlar
ikiye ayrılır:
a)Kurallı Birleşik Sıfatlar:Sıfat tamlamasını oluşturan sözcüklerden
ikincisine(isme) –lı, -sız veya –lik eki getirilir: güzel yüzlü(çocuk), altı
aylık(senet), beş parasız(adam)... Sıfat tamlamasını oluşturan
sözcüklerin yerleri değiştirilerek birinci sözcüğe -i veya –si (iyelik)
eli getirilir:
ak saç (sıfat tamlaması) saçı ak(teyze) (kurallı birleşik sıfat)
açık kapı (sıfat tamlaması) kapısı açık(ev) (kurallı birleşik sıfat)
b)Kaynaşmış Birleşik Sıfatlar:İki sözcüğün değişik yollarla birleşip
kaynaşmasından oluşmuş sıfatlardır:
Açıkgöz(dilenci), birçok(öğrenci), birkaç(yıl), gelişigüzel(iş), uyurgez
er(adam)

21. HAZIRLAYANLAR
MEHMET CAN UĞURLU
ŞEMSETTİN DEMİR
ÖMER ASLANOĞLU
FEVZİ ÖZKAN
AHMET YILMAZ