Çankaya Ünivesitesinin kapsamlı kümelenme eğitiminin özet sunumudur.

1. M. Buğra KANMAZ
Mart,2014
1

2. 2

3. 3

4. Bilginin Keşfi
Bilginin Paylaşımı
Bilginin
Yakalanması
Bilginin
Uygulanması
• Kombinasyon
• Sosyalleşme
• İçselleştirme
• Dışsallaştırma
• Takas
• Sosyalleşme
• Direktifler
• Rutinler, Süreçler
4

5. • Araştırma ve deneysel geliştirme (Ar-Ge),insan,
kültür ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi
dağarcığının artırılması ve bu dağarcığın yeni
uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için
sistematik temelde yürütülen yaratıcı çalışmalardır.
Frascati Kılavuzu
5

6. 6

7. 7
Teknoloji İşbirliği
İşbirlikleri, Ortak
Girişimler
Firma Satın Alma
Teknoloji Satın
Alma
İçeride Yapılan
Ar-Ge

8. 8
OECD
Fikri pazarlanabilir bir ürün ya
da hizmete, yeni ya da
geliştirilmiş bir imalat yahut
dağıtım yöntemine, ya da yeni
bir toplumsal hizmete
dönüştürmek
Avrupa
Komisyonu
,1995
Dönüştürme süreci sonunda
ortaya konan, pazarlanabilir,
yeni ya da geliştirilmiş ürün,
yöntem ya da hizmet
Bilginin (Fikrin) Ekonomik
Ve Toplumsal Faydaya
Dönüştürülmesidir.

9. 9
• Bir alanda birbiri ile etkileşim içinde olan, birbirine ortak ve
tamamlayıcı yönleri ile bağlı olan firmalar, tedarikçiler ve ilgili
kurumların (üniversiteler, finans kuruluşları, araştırma
kuruluşları, altyapı sağlayan kuruluşlar vb.) oluşturduğu , belirli
bir coğrafyada yer alan yoğunlaşmalardır. (M. Porter, Clusters and new
economies of competition, HBR, 1998)
• Birbirlerine yakın bir biçimde konumlanmış,
ihtisaslaşmış alanlarda uzmanlık, hizmet,
kaynak, tedarikçi ve beceri geliştirecek kadar
yeterli sayıya ulaşmış, işletme, ilgili ekonomik
aktörler ve kurumlar grubudur. (AB’nin, Ekim 2008’de
yayınlanan “AB’nde Dünya Standartlarında Kümelere Doğru” isimli
dokümanı)

10. • Kümelenme Birlikteliği: Küme ekonomik coğrafyasında
yer alan en az bir sanayi odası, yoksa ticaret ve sanayi
odası ile en az bir üniversite zorunlu olmak üzere bu
Uygulama Usul ve Esaslarında belirlenen kurum,
kuruluş ve özel hukuk tüzel kişilerinin bir araya gelerek
başvuru rehberinde yer alan Kümelenme Birlikteliği
Formunu doldurup imzalamak suretiyle oluşturulan
birlikteliği
• Kümelenme Teşebbüsü: Belirli bir coğrafyada
yoğunlaşmış ve birbirleriyle ilgili veya ilişkili sektör veya
konularda faaliyet gösteren firmalar ile kurum, kuruluş
ve özel hukuk tüzel kişilerinin oluşturduğu kümelenme
birlikteliğini fiilen ve hukuken temsil eden tüzel kişiliği
(Kümelenme Destek Programı Uygulama Usul ve Esasları, Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı)
10

11. I : Sanayi Kompleksleri
II : Ar-Ge Merkezleri, Teknoparklar
III : Ar-Ge Merkezleri
IV : Serbest Bölgeler
11
Sanayi
Politikası
Bilim ve
Teknoloji
Politikası
Bölgesel
Politikalar
(Ⅰ)(Ⅱ)
(Ⅲ)
(Ⅳ)
(Dongsoo Kim, Youngsoo Kim, Innovative Clusters for Agglomeration:
Sharing Korean Regional Industrial Policies)

12. 12
Kümelenme aslında ekonomik faaliyetlerin coğrafi
konsantrasyonu ile ilgili yapılan gözlemlerin modernleştirilmiş
tanımı:
 Marshall(1890): ihtisaslaşma ve kalifiye işgücü
 Schumpeter(1939): Yığın Ekonomileri
 Becattini(1979): Endüstriyel Alanlar
 Porter(1990): Ulusların rekabetçi üstünlükleri,
Kümelenme
2000 lerde tüm dünyada
-ABD ve Asya’da yaygın olarak kullanılıyor;
-Avrupa Birliği’nin temel politikaları arasında
yer alıyor.

13. AB Komisyonuna göre WCC (World Class Clusters)’nin aşağıdaki
5 kriterle tanımlanabileceği belirtilmiştir;
13
Araştırma ve
eğitimde
mükemmeliyet
Belli bir alana
odaklanma
Coğrafi
yoğunlaşma
( Örn: çalışan
sayısı bazında)
Teknoloji
altyapısı
Kilit birimler
arası ağ
yapılanma:
Sanayi, Bilim,
Politika,
Sermaye

14. Ön Koşullar
• Kalifiye işçilik
• Aktörler arası güçlü bağlar
• Saygın üniversiteler ve kamu araştırma merkezleri varlığı
• Geleneksel ve Tarihi önkoşullar
• Endüstriyel Yapı
• Yerel politikalar
Tetikleyici Olaylar
• Lider Firmanın Varlığı
• Özel Politika Önlemleri
• Savaş Gibi Tarihsel Olaylar
14

15. 15
Küme
Üretim
Planlaması
Verimlilik
KaliteArGeUrGe
İnovasyon

16. 16

17. Klasik
Dönem
• Adam Smith «hükümet müdahalesi ile görünmeyen bir el şeklinde pazara
müdahale edilmesi» gerektiğini ortaya koymuştur. (Wealth of Nations)
Neo Klasik
Dönem
• Bu dönemde büyüme için hükümet müdahalesi yaklaşımı var
• Leontief’in Girdi-Çıktı modelinin müdahale aracı olarak kullanıldığında yanlış
kararlar alınmıştır. Büyüme modelleri statiktir.
1980
Sonrası
Dönem
• Büyümenin; bölgelerin ,eyaletlerin ve illerin büyümesi şeklinde algılanmıştır.
• Küreselleşmenin etkisiyle kalkınma argümanlarında çok değişiklik yaşandı.
17
Ulusal Refahın Sağlanmasıyla İlgili
Yaklaşımlar

18. 18

19. • Firma, bölge veya ülkenin,
uluslararası pazarlarda «rekabetçi
ve yeterli getiri sağlayacak»
fiyatlarla ürünlerine müşteri
bulabilme yeteneğidir.
• Bir sanayinin kar potansiyeli
büyük ölçüde o sanayi içindeki
«rekabetçi rakiplerin» yoğunluğu
tarafından belirlenir.
19

20. 20

21. 21
Paradoks IKüreselleşme
Yerelliğin Önem
Kazanması
Paradoks IIRekabet Etmek İşbirliği Yapmak
Rekabet içinde işbirliği yapmak!

22. 22
Devlet
Talep
Koşulları
Şans
Girdi Koşulları
Firma
Stratejisi ve
Rekabet
Yapısı
İlgili ve
Destekleyici
Aktörler

23. 23

24. 24

25. 25
Üretkenlikİnovasyon
Motivasyon
Bilgi
İlişkiler
Daimi Rekabet Avantajı

26. • İhtisaslaşmış faaliyetlerin yerel olarak yoğunlaşması,
-Yetenekli iş gücünün hazır ve mevcut olması,
-Destekleyici ve yardımcı sektörlerin gelişmesi
-Firmaların üretimin farklı branşlarında
ihtisaslaşması ile ilgili alanlarda “Dışsal Ekonomiler ”in
ortaya çıkmasını sağlamaktadır.
• Kümeler, yığılım dışsallıklarından kaynaklanan;
- insanların birbirleriyle etkileşimde olmaları
-bu etkileşimin daha fazla öğrenmeyi sağlaması
sayesinde büyümektedir.
26

27. • Kümenin Sınırı nasıl
tanımlanır?
-Üniversiteler,
-Standart Sertifikasyon
Kurumları,
-Mesleki Eğitim
Organizasyonları,
-Ticaret ve Sanayi Odaları
-İş adamları Dernekleri
-KOBİ Geliştirme
Organizasyonları
27

28. 28

29. • 2006 yılında M. Porter’ın Harvard Business School ekibi AB-27 ve 4
ilave ülke (Türkiye dahil) bu çalışmayı yapmıştır.
• Aynı ekip daha sonra faaliyet kodlama sisteminde yenileme
yaparak çalışmayı güncellemiştir. AB-27 + 4 Ülke için yapılan
Makro Haritalama (2006)’da değerlendirilen ölçütler;
1.Genel İş Ortamı
2.Girişimcilikve İnovasyon Stratejileri
3.Kümelenme politikaları (yerel düzeyde)
4.İK Kapasite Geliştirme
5.Kümenin Genişlemesi
6.Ticari İşbirliği
7.İnovasyon ve Teknoloji
8.İş ortamı (yerel seviyede)
29

30. 30
3
2
1

31. 31
3 2 1

32. 32

33. Stratejik Planlama (GZFT ve önceliklerde
mutabakat sağlanması)
Sektörlerin karşılaştırmalı konumunun
belirlenmesi
Rekabet Elması’ Modeli
Kümenin sosyokültürel yapısı
33

34. 34

35. 35

36. Thomas Saaty (1970s)
Çok-kriterli karar verme
Gerçek hayat ile ilgili karar problemleri
–Çoklu, farklı kriterler
–Nitel bilgilerin yanında nicel
bilgilerin kullanımı
36
TurizmSektörünemiyatırımyapılmalı
TarımSektörünemiyatırımyapılmalı

37. 37
Toplam Karşılaştırma: 𝑛(𝑛 − 1)/2

38. 38
Tatil Yeri
Seçimi
Gezilecek
Yer
Eğlence Maliyet
-Bursa
-Eskişehir
-Konya
-Kapadokya
-Bursa
-Eskişehir
-Konya
-Kapadokya
-Bursa
-Eskişehir
-Konya
-Kapadokya

39. • Ağırlıklar ?
İkili göreceli önem
(1: eşit, 3: ortalama, 5:kuvvetli;
7: çok kuvvetli; 9: aşırı derecede önemli)
39
A=
1 0.5 3
2 1 4
0.33 0.25 1

40. 40
• Sütunlar Normalize Edilir
• Satırların Ortalaması Alınır

41. 41
• Aynı işlemler seçenekler için de yapılır

42. 42
Tatil Yeri
Seçimi 1.0
Gezilecek
Yer 0.30
Eğlence
0.60
Maliyet
0.10
-Bursa .13
-Eskişehir .24
-Konya .07
-Kapadokya .56
-Bursa .38
-Eskişehir .29
-Konya .07
-Kapadokya .26
-Bursa .30
-Eskişehir .24
-Konya .21
-Kapadokya .25

43. 43

44. 44
• Karar vericiler genelde 4 kritere dikkat ettiği
varsayılmıştır.
Kümelenme için
Uygun Sektör
Seçimi
Rekabet
Yoğunluğu
Kümelenme İsteği
Büyüme
Potansiyeli
Firma Sayısı
Sektör A Sektör B Sektör C

45. 45

46. 46

47. 47

48. 48

49. 49

50. 50

51. 51
• Clusters are geographic concentrations of interconnected
companies, specialized suppliers, service providers, firms in
related industries, and associated institutions that can
cooperate and compete in particular fields.
• Clusters embrace much more than a traditional supply chain
or an industry; they also includes academic institutions
providing training, research and consulting services.

52. 52
Clusters;
facilitate
commercialization
and new business
formation
stimulate and
enable
innovations
increase
productivity
and operational
efficiency

53. 53
KEY CONDITIONS FOR A SUCCESSFUL CLUSTER
STRATEGY
Clusters
must be
industry/sec
tor-driven
Both
government
and
industry/sec
tor
leadership is
required
Cluster
strategy
cannot be
about
picking
winners and
losers
Cluster
strategy
must
address
regional and
local
economies

54. 54

55. 55

56. 56
• Porter,M.E.,“CompetitiveAdvantage”,TheFreePress,1985.
• Porter,M.E.,“TheCompetitiveAdvantageofNations,StatesandRegions”,HarvardBusinessSch
ool,2009.
• Porter,M.E.,“ClusterandtheNewEconomicsofCompetition”,HarvardBusinessReview,1998.
• Porter,M.E.,“WhatIsStrategy?”,HarvardBusinessReview,1996.
• Dr. Zbigniew Bochniarz, Applying cluster concept to improve effectiveness of regional
policy.ppt,2006
• Dongsoo Kim, Youngsoo Kim , Innovative Clusters for Agglomeration:
Sharing Korean Regional Industrial Policies.ppt ,2013
• Towards world-class clusters in the European Union,2008
• Industry Clusters An Economic Development Strategy for Minnesota Preliminary
Report,1999
• Çankaya Üniversitesi «Yerel Ekonomik Kalkınma ve Kümelenme Yaklaşımı» Eğitim
Programı sunuları
• Gurpınar K.,Sandıkcı M. , M.Porter’in Elmas Modeli ve Türkiye’deki Bazı Sektörlerdeki
Uygulanabilirliği,2007
• http://www.clusterobservatory.eu,Erişim Tarihi : 27.02.2014
• http://clustermapping.us/home ,Erişim Tarihi : 26.02.2014
• http://www.ecgroup.com/, Erişim Tarihi : 27.02.2014