1. Buffettology
Már Wolfgang Mixa
Höfundar: Mary Buffett og David Clark
„Warren hefur oft sagt að fólk tæki færri slæmar ákvarðanir tengdar
fjárfestingum ef fjöldi þeirra væri takmarkaður við tíu á lífsleiðinni. Aðeins tíu.
[...] Warren telur að það sé alvarleikinn, sem fylgir spurningunni hverju eigi að
fjárfesta í og á hvaða verði, sem minnki áhættuna.” (M. Buffett og Clark, bls. 174.)
Frægasti núlifandi fjárfestir heims er Warren Edward Buffett, rúmlega sjötugur
Omaha-búi í Nebraska-fylki sem lifir einföldu lífi þrátt fyrir frægð og gífurlegan auð.
Eitt af því sem aðgreinir hann frá flestum þekktum fjárfestum er að hann hefur hingað
til ekki skrifað bók um líf sitt og fjárfestingatækni. Helst hefur verið hægt að glöggva
sig á sýn hans á fjárfestingum með því að lesa ársskýrslur fjárfestingarfyrirtækis hans,
Berkshire Hathaway (www.berkshirehathaway.com) og bókina The Intelligent Investor
sem var skrifuð af læriföður hans, Benjamin Graham, en Buffett aðstoðaði við síðari
uppfærslur bókarinnar. Auk þess hefur lestur bókarinnar Common Stocks and
Uncommon Profits eftir Philip Fisher þótt veita innsýn í eigindlega fjárfestingartækni
Buffetts, en kenningar Fisher hafa verið mikill áhrifaþáttur í ákvarðanatöku Buffetts í
gegnum tíðina. Vegna takmarkaðra skrifa Buffetts sjálfs hafa nokkrar bækur verið
gefnar út um hann, bæði varðandi fjárfestingar hans og einnig nokkurskonar ævisögur.
Fyrir nokkrum árum kom út bókin Buffettology: The Previously Unexplained
Techniques That Have Made Warren Buffett The World´s Most Famous Investor eftir
Mary Buffett og David Clark. Á bakkápu hennar er tekið fram að ekki sé um að ræða
einhverskonar æviágrip, heldur sé áhersla bókarinnar að kenna fólki aðferðir hans í
bæði megindlegum og eigindlegum skilningi, eins og titill hennar gefur til kynna. Tvær
grímur renna þó væntanlega á margan lesandann þegar í ljós kemur við inngang
bókarinnar að annar höfunda er fyrrverandi tengdadóttir umrædds fjárfestis. Ekki
minnkar tortryggnin þegar fram kemur að hún hafi afþakkað fjölmörg boð um að selja
kjaftasögur varðandi Buffett fjölskylduna fyrir fúlgur fjár en hafi þess í stað ákveðið að
nýta innsýn sína í heim Buffetts til að skrifa bók sem fjalli með einföldum hætti um
fjárfestingaraðferðir hans með þeim hætti að sem flestir gætu skilið þær. Bókin er sett
upp með þeim hætti að kaflar eru stuttir og einblínt er kerfisbundið á einu atriði í einu.
Við lestur bókarinnar kemur þó fljótlega í ljós að meira er spunnið í hana en það
að nafnið Buffett sé áberandi á kápunni. Í fyrri hlutanum er sjónum aðallega beint að
helstu atriðum sem skipta Buffett máli í tengslum við eigindlegar (qualitative) hliðar á
fjárfestingatækni. Litið er á þá þætti sem nauðsynlegir eru til þess að fyrirtæki gæti
talist vera vænlegir fjárfestingarkostur, bæði varðandi stöðu þess innan síns geira og
einnig hvort fjárfesting í geiranum sjálfum gæti talist vera skynsamleg fjárfesting. Fram
kemur að Buffett fylgir heimspeki (eða öllu heldur aga) Grahams að fjárfestingar eigi
að ákvarðast út frá viðskiptalegu sjónarmiði sem ekki má stjórnast af tilfinningum
heldur rökrænni hyggju. Þannig er ekki aðeins auðveldara að ákveða hvert beina eigi
fjárfestingum heldur einnig hvaða fjárfestingar beri að varast. Vænlegir
fjárfestingarmöguleikar hafa að öllu jöfnu ákveðna þætti sem eru svipaðir. Oft á tíðum
eru slíkir vænlegir fjárfestingarkostir þó dýrt verðlagðir af markaðinum. Það þarf því
stundum að sýna þolinmæði við að bíða eftir því að slík fjárfestingartækifæri
annaðhvort falli það mikið í virði að tímabært sé að fjárfesta í þeim eða að fjárfesta í
þeim þegar að markaðurinn hefur vanmetið vænkandi hag fyrirtækisins. Hægt er að
segja í stuttu máli að slík fjárfestingarstefna snúist einungis um tvö atriði, hvað eigi að

2. kaupa og á hvaða verði. Síðari hluti bókarinnar snýst meira í kringum tölfræðileg atriði
varðandi fjárfestingartækni Buffetts. Skilmerkilega kemur fram hvaða rauði þráður
hefur fylgt fjárfestingartækni Buffett í gegnum tíðina út frá tölfræðilegu sjónarmiði,
meðal annars þær ávöxtunarkröfur sem hann gerir til fjárfestinga sinna og væntan vöxt
fyrirtækis. Sýnt er með hvaða hætti er að nota tölfræðilega úrvinnslu með aðstoð
reiknivélar sem er góðra gjalda vert, en hugsanlega hefði verið betra að sýna slíkt með
aðstoð töflureiknis.
Það er áhugavert hvernig fjárfestingartækni Buffetts er aðgreind í bókinni frá
aðferðum Graham, læriföður hans. Dregið er saman hvernig hugmyndir og
fjárfestingaraðferðir Grahams og Fishers áttu stóran þátt í sköpun fjárfestisins Buffetts.
Þetta er gert samhliða skýringum á vinnuferli Buffetts til að draga fram áherslur á það
sem máli skiptir. Auk þess kemur fram hversu mikið tillit Buffett tekur til skattalegra
atriða í sínum fjárfestingarákvörðunum, sem reyndar skiptir íslenska lesendur minna
máli vegna tvísköttunarsamnings Íslands og Bandaríkjanna og lágs fjármagnstekjuskatts
á Íslandi.
Buffettology er svo auðskiljanlega uppsett að það er nánast vandræðalegt að
finnast eitthvað varið í hana. Þrátt fyrir einfaldleikann er hún að sama skapi lífleg
lesning þó svo að orðalagið sé hugsanlega of amerískt fyrir smekk sumra. Í upphafi
bókar er sagt að tilgangur hennar sé að kenna hvernig hægt sé að temja sér
fjárfestingartækni í anda Warrens Buffetts og tekst það með ágætum. Skipulögð
uppsetning hennar samhliða augljóslega víðtækri þekkingu meðhöfundar á sögu
fjárfestinga og aðferða Buffetts gerir það að verkum að hægt er að mæla eindregið með
henni fyrir alla þá sem vilja kynna sér fjárfestingartækni Buffetts.
Birtist í Morgunblaðinu, 28.ágúst, 2003