1. Kansen Europese biobrands
wasveredeling. Dat gebeurde voor-
Beter gebruik van Europese landbouwgrond kan al in West- en in mindere mate in
Oost-Europa. Daar komt bij na de
genoeg biomassa opleveren om het hele val van de Muur de productiviteit
in de voormalige communistische
wegtransport op te laten rijden landen ver is ingezakt.
De landbouw in Oost-Europa
kan dus veel meer produceren dan
nu gebeurt. Zie immers West-Eu-
Amsterdam nol en biodiesel. Voorbeelden van Wit. ‘Vooral in Oost-Europa is de ropa. ‘Als dat gebeurt, kan een deel
Jeroen Bos biomassa zijn suikerbieten, kool- opbrengst per hectare nog relatief van de landbouwgrond in bijvoor-
............................................................... zaad of maïs. Uit deze klassieke laag.’ Hij noemt het voorbeeld van beeld Oekraïne en Roemenië wor-
Europa laat nog veel mogelijk- landbouwproducten worden zo- Poolse boeren die vooral gewassen den ingezet voor de productie van
heden onbenut om groenere genoemde eerstegeneratie-bio- voor eigen gebruik verbouwen en biomassa, zonder dat de Europese
brandstoffen te maken. Zo kan brandstoffen gemaakt. nauwelijks voor de markt. ‘Gesti- voedselvoorziening in gevaar
door efficiënter gebruik van land- De productie van deze brand- muleerd met de juiste economi- komt’, legt De Wit uit.
bouwgrond genoeg biobrandstof stoffen concurreert met de voed- sche prikkels kunnen zij veel meer Wanneer biobrandstoffen fos-
worden geproduceerd om het hele selproductie. Mede daarom wor- produceren.’ siele brandstoffen vervangen,
wegtransport op te laten rijden. den alternatieven ontwikkeld: de Sinds het einde van de Tweede scheelt dat aanzienlijk in de uit-
Dat concludeert Marc de Wit van tweedegeneratie-biobrandstof- Wereldoorlog is in Europa de op- stoot van broeikasgassen. Tijdens
de Universiteit Utrecht en het fen. Daarvoor worden geen voed- brengst per hectare landbouw- hun groei nemen planten CO2 op
Energieonderzoek Centrum Ne- selgewassen, maar snelgroeiende grond flink gestegen. Dat komt uit de lucht. Bij het verbranden van
derland in een proefschrift. Maan- bomen en grassen gebruikt. door mechanisatie, schaalvergro- de biobrandstof komt dat CO2 vrij.
dag hoopt hij op zijn onderzoek te ‘Die kunnen minder makkelijk ting, gebruik van kunstmest en ge- Maar dat is alles bij elkaar een rela-
promoveren. worden omgezet in alcohol dan
Biobrandstoffen maken op dit suikerbieten en maïs’, vertelt De
moment een klein deel uit van de Wit. ‘Daarom is het gebruik van
totale brandstofmix. Er wordt on- hout of grassen voor biobrandstof-
geveer 5% biobrandstof bijge- fen nog relatief duur.’
mengd bij de fossiele brandstof- De Wit heeft de mogelijkheden
fen waarop het Europese wagen- en beperkingen onderzocht van
park rijdt. Brussel streeft naar 10% uitbreiding van bio-energiepro-
duurzame energie in 2020. ductie in Europa. Hij stelt dat op de
‘De productie van biobrandstof- huidige landbouwgrond naast vol-
fen staat in Europa nog in de kin- doende voedsel ook een aanzien-
derschoenen’, zegt De Wit. ‘Maar lijke hoeveelheid biomassa kan
er is veel meer mogelijk. De sleutel worden geproduceerd.
ligt in Oost-Europa. Daar kan land- ‘Landbouwgrond kan veel effi-
bouwgrond veel beter worden be- ciënter worden gebruikt’, zegt De
nut, zodat er naast voedsel ook een
aanzienlijke hoeveelheid biomas-
sa kan worden geproduceerd.’
Biomassa is plantaardig materi-
aal dat als grondstof kan dienen
voor biobrandstoffen, zoals etha-
Verbouwen van
biomassa kan
banen scheppen in
rurale gebieden
pagina 22, 24-09-2011 © Het Financieele Dagblad

2. toffen onbenut
tief korte cyclus, waarbij de hoe- verhoogt dus wel de hoeveelheid wordt gepoogd de landbouwpro-
veelheid CO2 in de atmosfeer uit- CO2 in de lucht. ductie op te vijzelen, zien deskun-
eindelijk niet veel verandert. Dit in ‘Biobrandstoffen zijn niet hele- digen kunstmest als een van de be-
tegenstelling tot fossiele brand- maal klimaatneutraal’, legt De Wit langrijkste strategische grondstof-
stoffen. Daaruit komt CO2 vrij dat uit. ‘Er worden immers ook brand- fen voor de nabije toekomst.
miljoenen jaren geleden uit de at- stoffen gebruikt voor de tractors ‘Dat vraagstuk heb ik niet expli-
mosfeer is opgenomen. Het ver- op het land en het verwerken van ciet opgenomen in mijn onder-
branden van aardolie of aardgas de biomassa. Ook uit de kunst- zoek’, zegt De Wit. ‘Maar onder-
mest komen broeikasgassen.’ Bio- deel van de productiviteitsverbete-
brandstoffen van de eerste genera- ringen die ik schets is een efficiën-
tie, uit voedingsgewassen dus, ge- ter verbruik van meststoffen, waar-
ven 50% minder uitstoot. ‘Bij de onder fosfaten. Bovendien vergt
tweede generatie biobrandstof, uit de productie van hout en gras min-
bomen en grassen, varieert dat van der kunstmest dan het verbouwen
75% tot 90% minder uitstoot dan van voedselgewassen. Ik verwacht
bij fossiele brandstoffen.’ dan ook dat de mogelijkheden
De Wit ziet ook economische voor biomassa die ik schets in
redenen om de kweek van biomas- mijn proefschrift mogelijk zijn in
sa te stimuleren. ‘Dat biedt werk- een wereld met fosfaatschaarste.’
gelegenheid in rurale gebieden die Volgens de onderzoeker hoeven
kampen met ontvolking en voor biobrandstoffen niet met grote
boeren is de biomassa een bron subsidiestromen te worden aan-
van inkomsten. Ook kan die Euro- gejaagd. Op dit moment is de bij-
pa helpen meer zelfvoorzienend mengverplichting de belangrijk-
worden op het gebied van energie. ste stimulans voor de uitbreiding
Nu kan alleen de eerste genera- van biobrandstoffen in Europa.
tie biodiesel op prijs concurreren Een andere optie is de uitstoot van
met fossiele brandstoffen. Euro- broeikasgassen van transport te
pese bio-ethanol kan dat niet, net belasten zoals nu al geldt voor bij-
zomin als de tweedegeneratie-bio- voorbeeld elektriciteitsproductie.
brandstoffen. ‘Als de olieprijs tus- ‘Als je emissies uit transport be-
sen $70 en $120 per vat blijft, heeft last, geef je biobrandstoffen een
bio-ethanol van de tweede genera- relatief kostenvoordeel.’ zegt de
tie de potentie tussen nu en 2030 Wit. Het loont dan om fossiele
concurrerend te worden’, zegt De brandstoffen in te ruilen voor bio-
Wit. ‘Dat komt doordat de verwer- brandstoffen omdat je emissies
kingstechniek van de biomassa van broeikasgassen vermijdt.’
verder ontwikkeld en daarmee Hoewel hij in zijn onderzoek
goedkoper wordt.’ concludeert dat het hele Europese
Tegenstanders van biobrand- wegtransport op biobrandstoffen
stoffen wijzen erop dat de produc- van eigen bodem zou kunnen rij-
tie van biomassa zal stuiten op toe- den, durft De Wit niet te zeggen of
nemende kosten voor kunstmest. het ook zover zal komen. ‘Dat
De wereldwijde voorraad fosfaat, hangt ervan of af de Europese poli-
een fossiele grondstof, is eindig. tiek de juiste stimuleringsmaatre-
Beeld: HH Omdat ook elders in de wereld gelen neemt.’
Kritiek op biobrandstoffen
Hoewel ze milieuvriendelijker massa geteeld op de vruchtbare 1% van de zonne-energie vast,
zijn dan fossiele brandstoffen, oerwoudgrond goedkoper is dan terwijl zonnecellen 15 tot 20
stuiten biobrandstoffen op van Europese bodem. keer meer zonne-energie vast-
soms felle kritiek. Tegenstan- ‘Die kaart wordt vaak gespeeld’, leggen. ‘Maar alleen biobrand-
ders menen dat het maken van zegt onderzoeker Marc de Wit. stof kan op korte termijn benzi-
biomassa ten koste gaat van ‘Daarom worden steeds meer ne en diesel vervangen’, werpt
voedselproductie, vooral in duurzaamheidseisen gesteld.’ De Wit tegen. ‘Zonnecellen pro-
armere landen. Ook stellen zij Critici wijzen er ook op dat bio- duceren elektriciteit, maar goe-
dat de productie het regenwoud brandstoffen relatief inefficiënt de infrastructuur voor elektrisch
schaadt. Dat komt doordat bio- zijn. Planten leggen ongeveer rijden is er nog lang niet.’
pagina 23, 24-09-2011 © Het Financieele Dagblad