SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 38
ინფორმაციული ტექნოლოგიების
გამოყენება მათემატიკის გაკვეთილზე

პარაბოლა
პარაბოლას სტანდარტული განმარტების დაკავშირება მის
გეომეტრიულ განმარტებასთან
• მოსწავლეებმა იციან ალგებრული განტოლება რომლითაც

კვადრატული ფუნქცია მოიცემა:

y ax2 bx c

• იციან ისიც რომ ამ ფუნქციის გრაფიკი არის პარაბოლა
• ამ აქტივობის მიზანია რომ მათ გაიგონ პარაბოლას გეომეტრიული
შინაარსი და მისი სტანდარტული განმარტება დააკავშირონ
გეომეტრიულ განმარტებასთან
გარდა პარაბოლას გეომეტრიული თვისებებისა და მათი
კავშირისა რეალურ ობიექტებთან, ამ გაკვეთილზე შემოვა
ისეთი ცნებები როგორებიცაა: პარაბოლას
წვერო, ფოკუსი, სიმეტრიის ღერძი და დირექტრისა
აქტივობა იწყება სამოტივაციო ამოცანით

•

ზღვის ნაპირიდან 10 კმ მანძილზე დგას გემი. პირობითად ჩავთვალოთ

რომ ნაპირი არის წრფის მონაკვეთის ფორმის
•

ნავი თანაბრადაა დაშორებული გემიდან და ნაპირიდან და ეს მანძილები
5 კმ-ის ტოლია

•

ნავი ცდილობს იმოძრაოს ისე რომ ნებისმიერ მომენტში თანაბრად იყოს
დაშორებული როგორც გემისაგან ასევე ნაპირისაგან

•

შეკითხვა: როგორ ტრაექტორიაზე შეიძლება იმოძრაოს ნავმა?
ამოცანის შესაბამისი დინამიური მოდელი GeoGebra-ში

• მოვამზადოთ სამუშაო არე: დავმალოთ
საკოორდინატო ღერძები და
გამოვაჩინოთ ბადე

ჩვენება (ღერძები, ბადე)
ნახაზის აგება
• I - გავავლოთ ჰორიზონტალური
წრფე: წრფე ორ წერტილზე. ეს არის
“ნაპირი”
• დავსვათ წერტილი (“გემი”)
შეკითხვა:

როგორ ავაგოთ წერტილი
(“ნავი”), რომელიც თანაბრადაა

დაშორებული “გემისაგან” და
“ნაპირისაგან”?
1. “ნაპირზე” დავსვათ წერტილი. ამ წერტილზე
და “გემზე” გავავლოთ წრფე
2. გავავლოთ მიღებული კუთხის ბისექტრისა
3. “გემიდან” აღვმართოთ მართობი რომელიც
გადაკვეთს ბისექტრისას

4. ვიპოვოთ მათი გადაკვეთა, რომელიც იქნება
“ნავი”
“ნავი” თანაბრადაა დაშორებული როგორც “გემისაგან” ასევე
“ნაპირისაგან”

ნავი

თანაბრად
დაშორებული
წერტილის აგების
მეორე ხერხი
ამაში რომ დავრწმუნდეთ, შეგვიძლია შევადაროთ მანძილები:
1.

“ნავი” შევაერთოთ “გემთან” და “ნაპირთან”

2.

ალგებრის ფანჯარაში დავაკვირდეთ სიგრძეებს
მოდელის დინამიურობა იმაში მდგომარეობს, რომ დაფაზე ნახაზისაგან
განსხვავებით შესაძლებელია მოვახდინოთ “ნავის” მოძრაობის
სიმულაცია და დავაკვირდეთ იმას რომ მანძილები არ იცვლება
თუ ნავის შესაბამის წერტილს ჩავურთავთ კვალს, შეგვიძლია
დავაკვირდეთ მის ტრაექტორიას
ტრაექტორია
შეგვიძლია გამოვაჩინოთ
გეომეტრიული ადგილი
შეკითხვა: რას გვაგონებს მიღებული ტრაექტორია?
დავაკავშიროთ პარაბოლასთან
ჰიპოთეზა
• მიღებული ტრაექტორია არის პარაბოლის ნაწილი!

• შევამოწმოთ გამოთქმული მოსაზრება
იმისათვის რომ ჰიპოთეზა შევამოწმოთ საჭიროა მისი ზუსტად

ჩამოყალიბება. ე.ი. მისი ჩამოყალიბება მათემატიკურ ენაზე

თუ სიბრტყეზე მოცემულია წრფე და წერტილი, რომელიც მასზე
არ მდებარეობს, მაშინ სიბრტყის იმ წერტილთა
სიმრავლე, რომლებიც თანაბრადაა ამ წრფიდან და ამ
წერტილიდან, არის პარაბოლა
დასაბუთება
განვიხილოთ ისეთი შემთხვევა, როდესაც წრფე არის X ღერძის პარალელური
საბოლოოდ განტოლება მიიღებს ასეთ სახეს:
ეს არის პარაბოლას განტოლება, რომელშიც
აქ შეიძლება შემოვიტანოთ ფოკუსის და დირექტრისას ცნებები
შეკითხვა: თუ პარაბოლა მოცემულია სტანდარტული სახით:

y ax2 bx c

მაშინ რომელი წერტილია მისი ფოკუსი და რომელი წრფეა მისი
დირექტრისა?
გამოვიყენოთ ადრე მიღებული ტოლობები, საიდანაც მივიღებთ:
შემოწმება GeoGebra-ში
• სახატავ არეში ჩავსვათ 3 სრიალა კვადრატული
სამწევრის კოეფიციენტებისათვის

a, b, c
• ბრძანებების ველში ჩავწეროთ განტოლება
y ax2 bx c
პარაბოლა სტანდარტული სახით
პარაბოლა ფოკუსისა და დირექტრისას საშუალებით
• GeoGebra-ს ბრძანებების ველში შევიტანოთ
გამოსახულებები:
p = (-b) / (2a)
q = (1-b^2+4ac)/(4a)

u = (-1-b^2+4ac)/(4a)
• ეს გამოსახულებები არის ფოკუსის და დირექტრისას

შესაბამისი გამოსახულებების ჩანაწერი GeoGebra-ს
ბრძანებების სინტაქსით
განვსაზღვროთ ფოკუსი და დირექტრისა

• ბრძანებების სტრიქონში შევიტანოთ
F=(p,q) (ფოკუსი)

• შემდეგ შევიტანოთ y = u (დირექტრისა)
ავაგოთ პარაბოლა ამ ფოკუსისა და დირექტრისას საშუალებით
ფოკუსისა და დირექტრისას მონიშვნის შემდეგ აიგება
პარაბოლა, რომელიც დაემთხვევა თავდაპირველად (სტანდარტული
სახით) აგებულ პარაბოლას

ფერად პარაბოლას
გადაეფარება ახალი
სრიალების საშუალებით ცვლილების შედეგად პარაბოლების ქცევაზე
დაკვირვება

თუ სრიალების საშუალებით შევცვლით a, b და c
კოეფიციენტებს, შეგვიძლია დავაკვირდეთ, რომ
ორივე პარაბოლა კვლავ ერთმანეთს ემთხვევა

მეტი თვალსაჩინოებისათვის შეიძლება “შავი”
პარაბოლა დავმალოთ, რის შემდეგაც
გამოჩნდება ფერადი პარაბოლა. შემდეგ კი
ისევ გამოვაჩინოთ
პარაბოლას გეომეტრიული თვისებები და მისი კავშირი
რეალურ ობიექტებთან

ამ აქტივობის მიზანია პარაბოლას გეომეტრიული
თვისებების შესწავლა და იმის ჩვენება რომ
პარაბოლა, როგორც გეომეტრიული ობიექტი ფართოდ
გამოიყენება რეალურ ვითარებებში.
პარაბოლას აგების კიდევ ერთი ხერხი
• გავიხსენოთ როგორ ავაგეთ პარაბოლა წინა
შემთხვევაში
• კიდევ როგორ შეიძლება სიბრტყეზე
მოცემული წერტილისაგან და წრფისაგან
თანაბრად დაშორებული წერტილის აგება?
თანაბრად დაშორებული წერტილის აგება
თანაბრად დაშორებული წერტილის
ტრაექტორიის ჩვენება

• P წერტილს ჩავურთოთ კვალის ჩვენების რეჟიმი

• l წრფის გასწვრივ X წერტილის მოძრაობით მივიღებთ
P წერტილის ტრაექტორიას
თანაბრად დაშორებული წერტილის კვალი, რომელიც
მიიღება X-ის გადაადგილებით
ეს მოდელი უფრო მოსახერხებელია იმის საჩვენებლად, რომ პარაბოლაზე
დაშვებული დირექტრისას მართობული სხივები, არეკვლის შედეგად
პარაბოლას ფოკუსში იკვეთება
თუმცა ისმება შეკითხვა: რატომ არის S წრფე პარაბოლას მხები?

დამტკიცება საწინააღმდეგოს დაშვებით

ვთქვათ ეს წრფე პარაბოლას კვეთს
კიდევ ერთ D წერტილში
რადგან D წერტილი პარაბოლაზეა, DE = DF

რადგან შუამართობზეა DX = DF
მაგრამ DX > DE
პარაბოლური ანტენა და მისი დინამიური მოდელის აგება

Weitere ähnliche Inhalte

Mehr von school n 11

ელექტრონული ცხრილი 5 კლასი
ელექტრონული ცხრილი 5 კლასიელექტრონული ცხრილი 5 კლასი
ელექტრონული ცხრილი 5 კლასიschool n 11
 
ტექსტური რედაქტორი Ms word
ტექსტური რედაქტორი Ms wordტექსტური რედაქტორი Ms word
ტექსტური რედაქტორი Ms wordschool n 11
 
მე-11 საჯარო სკოლა, "შვიდკაცა+1"
მე-11 საჯარო სკოლა, "შვიდკაცა+1"მე-11 საჯარო სკოლა, "შვიდკაცა+1"
მე-11 საჯარო სკოლა, "შვიდკაცა+1"school n 11
 
Presentation 11 skola
Presentation 11 skolaPresentation 11 skola
Presentation 11 skolaschool n 11
 
ლ. ღვინიაშვილი, ნ. რაზმიაშვილი
ლ. ღვინიაშვილი, ნ. რაზმიაშვილილ. ღვინიაშვილი, ნ. რაზმიაშვილი
ლ. ღვინიაშვილი, ნ. რაზმიაშვილიschool n 11
 
Excel 110502051249-phpapp02
Excel 110502051249-phpapp02Excel 110502051249-phpapp02
Excel 110502051249-phpapp02school n 11
 
proeqti qimiashi
proeqti qimiashiproeqti qimiashi
proeqti qimiashischool n 11
 
სამშობლო
სამშობლოსამშობლო
სამშობლოschool n 11
 
ფუნქცია
ფუნქციაფუნქცია
ფუნქციაschool n 11
 

Mehr von school n 11 (20)

Resursi ist
Resursi istResursi ist
Resursi ist
 
ელექტრონული ცხრილი 5 კლასი
ელექტრონული ცხრილი 5 კლასიელექტრონული ცხრილი 5 კლასი
ელექტრონული ცხრილი 5 კლასი
 
ტექსტური რედაქტორი Ms word
ტექსტური რედაქტორი Ms wordტექსტური რედაქტორი Ms word
ტექსტური რედაქტორი Ms word
 
Pre
PrePre
Pre
 
Kalatburti
KalatburtiKalatburti
Kalatburti
 
მე-11 საჯარო სკოლა, "შვიდკაცა+1"
მე-11 საჯარო სკოლა, "შვიდკაცა+1"მე-11 საჯარო სკოლა, "შვიდკაცა+1"
მე-11 საჯარო სკოლა, "შვიდკაცა+1"
 
Presentation 11 skola
Presentation 11 skolaPresentation 11 skola
Presentation 11 skola
 
ლ. ღვინიაშვილი, ნ. რაზმიაშვილი
ლ. ღვინიაშვილი, ნ. რაზმიაშვილილ. ღვინიაშვილი, ნ. რაზმიაშვილი
ლ. ღვინიაშვილი, ნ. რაზმიაშვილი
 
Excel 110502051249-phpapp02
Excel 110502051249-phpapp02Excel 110502051249-phpapp02
Excel 110502051249-phpapp02
 
Cat 2013
Cat 2013Cat 2013
Cat 2013
 
qartuli
qartuliqartuli
qartuli
 
biologia
biologiabiologia
biologia
 
proeqti qimiashi
proeqti qimiashiproeqti qimiashi
proeqti qimiashi
 
Html ენა
Html ენაHtml ენა
Html ენა
 
სამშობლო
სამშობლოსამშობლო
სამშობლო
 
ფუნქცია
ფუნქციაფუნქცია
ფუნქცია
 
ისტ
ისტისტ
ისტ
 
Ani sirbiladze
Ani sirbiladzeAni sirbiladze
Ani sirbiladze
 
Razmadze ashako
Razmadze ashakoRazmadze ashako
Razmadze ashako
 
Prezentacia
PrezentaciaPrezentacia
Prezentacia
 

Matematika

  • 2. პარაბოლას სტანდარტული განმარტების დაკავშირება მის გეომეტრიულ განმარტებასთან • მოსწავლეებმა იციან ალგებრული განტოლება რომლითაც კვადრატული ფუნქცია მოიცემა: y ax2 bx c • იციან ისიც რომ ამ ფუნქციის გრაფიკი არის პარაბოლა • ამ აქტივობის მიზანია რომ მათ გაიგონ პარაბოლას გეომეტრიული შინაარსი და მისი სტანდარტული განმარტება დააკავშირონ გეომეტრიულ განმარტებასთან
  • 3. გარდა პარაბოლას გეომეტრიული თვისებებისა და მათი კავშირისა რეალურ ობიექტებთან, ამ გაკვეთილზე შემოვა ისეთი ცნებები როგორებიცაა: პარაბოლას წვერო, ფოკუსი, სიმეტრიის ღერძი და დირექტრისა
  • 4. აქტივობა იწყება სამოტივაციო ამოცანით • ზღვის ნაპირიდან 10 კმ მანძილზე დგას გემი. პირობითად ჩავთვალოთ რომ ნაპირი არის წრფის მონაკვეთის ფორმის • ნავი თანაბრადაა დაშორებული გემიდან და ნაპირიდან და ეს მანძილები 5 კმ-ის ტოლია • ნავი ცდილობს იმოძრაოს ისე რომ ნებისმიერ მომენტში თანაბრად იყოს დაშორებული როგორც გემისაგან ასევე ნაპირისაგან • შეკითხვა: როგორ ტრაექტორიაზე შეიძლება იმოძრაოს ნავმა?
  • 5. ამოცანის შესაბამისი დინამიური მოდელი GeoGebra-ში • მოვამზადოთ სამუშაო არე: დავმალოთ საკოორდინატო ღერძები და გამოვაჩინოთ ბადე ჩვენება (ღერძები, ბადე)
  • 6. ნახაზის აგება • I - გავავლოთ ჰორიზონტალური წრფე: წრფე ორ წერტილზე. ეს არის “ნაპირი” • დავსვათ წერტილი (“გემი”)
  • 7. შეკითხვა: როგორ ავაგოთ წერტილი (“ნავი”), რომელიც თანაბრადაა დაშორებული “გემისაგან” და “ნაპირისაგან”?
  • 8. 1. “ნაპირზე” დავსვათ წერტილი. ამ წერტილზე და “გემზე” გავავლოთ წრფე 2. გავავლოთ მიღებული კუთხის ბისექტრისა 3. “გემიდან” აღვმართოთ მართობი რომელიც გადაკვეთს ბისექტრისას 4. ვიპოვოთ მათი გადაკვეთა, რომელიც იქნება “ნავი”
  • 9. “ნავი” თანაბრადაა დაშორებული როგორც “გემისაგან” ასევე “ნაპირისაგან” ნავი თანაბრად დაშორებული წერტილის აგების მეორე ხერხი
  • 10. ამაში რომ დავრწმუნდეთ, შეგვიძლია შევადაროთ მანძილები: 1. “ნავი” შევაერთოთ “გემთან” და “ნაპირთან” 2. ალგებრის ფანჯარაში დავაკვირდეთ სიგრძეებს
  • 11. მოდელის დინამიურობა იმაში მდგომარეობს, რომ დაფაზე ნახაზისაგან განსხვავებით შესაძლებელია მოვახდინოთ “ნავის” მოძრაობის სიმულაცია და დავაკვირდეთ იმას რომ მანძილები არ იცვლება
  • 12. თუ ნავის შესაბამის წერტილს ჩავურთავთ კვალს, შეგვიძლია დავაკვირდეთ მის ტრაექტორიას
  • 15. შეკითხვა: რას გვაგონებს მიღებული ტრაექტორია?
  • 17. ჰიპოთეზა • მიღებული ტრაექტორია არის პარაბოლის ნაწილი! • შევამოწმოთ გამოთქმული მოსაზრება
  • 18. იმისათვის რომ ჰიპოთეზა შევამოწმოთ საჭიროა მისი ზუსტად ჩამოყალიბება. ე.ი. მისი ჩამოყალიბება მათემატიკურ ენაზე თუ სიბრტყეზე მოცემულია წრფე და წერტილი, რომელიც მასზე არ მდებარეობს, მაშინ სიბრტყის იმ წერტილთა სიმრავლე, რომლებიც თანაბრადაა ამ წრფიდან და ამ წერტილიდან, არის პარაბოლა
  • 19. დასაბუთება განვიხილოთ ისეთი შემთხვევა, როდესაც წრფე არის X ღერძის პარალელური
  • 21. ეს არის პარაბოლას განტოლება, რომელშიც
  • 22. აქ შეიძლება შემოვიტანოთ ფოკუსის და დირექტრისას ცნებები
  • 23. შეკითხვა: თუ პარაბოლა მოცემულია სტანდარტული სახით: y ax2 bx c მაშინ რომელი წერტილია მისი ფოკუსი და რომელი წრფეა მისი დირექტრისა? გამოვიყენოთ ადრე მიღებული ტოლობები, საიდანაც მივიღებთ:
  • 24. შემოწმება GeoGebra-ში • სახატავ არეში ჩავსვათ 3 სრიალა კვადრატული სამწევრის კოეფიციენტებისათვის a, b, c • ბრძანებების ველში ჩავწეროთ განტოლება y ax2 bx c
  • 26. პარაბოლა ფოკუსისა და დირექტრისას საშუალებით • GeoGebra-ს ბრძანებების ველში შევიტანოთ გამოსახულებები: p = (-b) / (2a) q = (1-b^2+4ac)/(4a) u = (-1-b^2+4ac)/(4a) • ეს გამოსახულებები არის ფოკუსის და დირექტრისას შესაბამისი გამოსახულებების ჩანაწერი GeoGebra-ს ბრძანებების სინტაქსით
  • 27. განვსაზღვროთ ფოკუსი და დირექტრისა • ბრძანებების სტრიქონში შევიტანოთ F=(p,q) (ფოკუსი) • შემდეგ შევიტანოთ y = u (დირექტრისა)
  • 28. ავაგოთ პარაბოლა ამ ფოკუსისა და დირექტრისას საშუალებით
  • 29. ფოკუსისა და დირექტრისას მონიშვნის შემდეგ აიგება პარაბოლა, რომელიც დაემთხვევა თავდაპირველად (სტანდარტული სახით) აგებულ პარაბოლას ფერად პარაბოლას გადაეფარება ახალი
  • 30. სრიალების საშუალებით ცვლილების შედეგად პარაბოლების ქცევაზე დაკვირვება თუ სრიალების საშუალებით შევცვლით a, b და c კოეფიციენტებს, შეგვიძლია დავაკვირდეთ, რომ ორივე პარაბოლა კვლავ ერთმანეთს ემთხვევა მეტი თვალსაჩინოებისათვის შეიძლება “შავი” პარაბოლა დავმალოთ, რის შემდეგაც გამოჩნდება ფერადი პარაბოლა. შემდეგ კი ისევ გამოვაჩინოთ
  • 31. პარაბოლას გეომეტრიული თვისებები და მისი კავშირი რეალურ ობიექტებთან ამ აქტივობის მიზანია პარაბოლას გეომეტრიული თვისებების შესწავლა და იმის ჩვენება რომ პარაბოლა, როგორც გეომეტრიული ობიექტი ფართოდ გამოიყენება რეალურ ვითარებებში.
  • 32. პარაბოლას აგების კიდევ ერთი ხერხი • გავიხსენოთ როგორ ავაგეთ პარაბოლა წინა შემთხვევაში • კიდევ როგორ შეიძლება სიბრტყეზე მოცემული წერტილისაგან და წრფისაგან თანაბრად დაშორებული წერტილის აგება?
  • 34. თანაბრად დაშორებული წერტილის ტრაექტორიის ჩვენება • P წერტილს ჩავურთოთ კვალის ჩვენების რეჟიმი • l წრფის გასწვრივ X წერტილის მოძრაობით მივიღებთ P წერტილის ტრაექტორიას
  • 35. თანაბრად დაშორებული წერტილის კვალი, რომელიც მიიღება X-ის გადაადგილებით
  • 36. ეს მოდელი უფრო მოსახერხებელია იმის საჩვენებლად, რომ პარაბოლაზე დაშვებული დირექტრისას მართობული სხივები, არეკვლის შედეგად პარაბოლას ფოკუსში იკვეთება
  • 37. თუმცა ისმება შეკითხვა: რატომ არის S წრფე პარაბოლას მხები? დამტკიცება საწინააღმდეგოს დაშვებით ვთქვათ ეს წრფე პარაბოლას კვეთს კიდევ ერთ D წერტილში რადგან D წერტილი პარაბოლაზეა, DE = DF რადგან შუამართობზეა DX = DF მაგრამ DX > DE
  • 38. პარაბოლური ანტენა და მისი დინამიური მოდელის აგება