Letersia e Gjuhes Shqipe e reduktuar per provim mature
Xhevdet Bytyqi - libri PËRMBLEDHJE E 1200 TEKSTE KËNGËSH SHQIPE TË MUZIKËS POPULLORE DHE ARGËTUESE
1. Xhevdet Bytyçi
PËRMBLEDHJE
1200 TEKSTE KËNGËSH SHQIPE TË
MUZIKËS POPULLORE DHE
ARGËTUESE
Gjakovë, gusht 2006
2. BOTIMI I PËRMBLEDHJES ËSHTË MUNDËSUAR NGA
MINISTRIA E KULTURËS, RINISË DHE SPORTEVE TË
KOSOVËS
Autor i Përmbledhjes : Xhevdet BYTYÇI
Redaktor : Hasan ARLLATI
Kopertina : Art KUPA
Realizimi kompjuterik : Fitim I. HALILI
Përgatitur për shtyp dhe shtypur në SHTYPSHKRONJËN
“L I T O G R A F I A” në Gjakovë
2
3. Në vend të parathënies, dy fjalë të autorit
Botimi i kësaj përmbledhjeje me tekste të këngëve të muzikës
popullore dhe argëtuese shqipe është kurorëzim i një pune shumëvjeçare
të bërë me përkushtim e dashuri të veçantë dhe paraqet një kontribut
modest për kulturën shqiptare, posaçërisht në fushën e muzikës dhe
ruajtjen e trashëgimisë dhe krijimtarisë popullore.
Pasioni për mbledhjen e teksteve të këngëve te unë ka lindur
shumë vite më parë. Duke qenë nga Gjakova dhe i rritur në një mjedis dhe
shoqëri ku është kultivuar muzika e mirëfilltë shqipe, në veçanti kënga
qytetare (një vëlla imi është njohës i mirë i muzikës dhe një kohë të gjatë
merret me këngën), çështja e mbledhjes së teksteve të këngëve më është
bërë pasion që në vitet e shtatëdhjeta dhe me intensitet të ndryshëm, sipas
periudhave të caktuara kohore, dhe ka vazhduar deri në ditët e sotme.
Këto tekste janë mbledhur në formë dorëshkrimi dhe janë rreth 3.000 faqe
të shkruara me tekste të këngëve të ndryshme shqipe. Tekstet, kryesisht,
janë nxjerrë përmes dëgjimit të këngëve. Kjo mënyrë e shënimit të teksteve
të këngëve mbase është e vështirë dhe për këtë arsye tekstet jo gjithherë
mund të jenë të plota dhe të sakta. Vitet e fundit më shumë jam marrë me
plotësimin, sistemimin dhe përzgjedhjen e këtyre teksteve nga
dorëshkrimet. Për plotësimin dhe korrigjimin e tyre është konsultuar edhe
një numër i caktuar përmbledhjesh të këngëve të botuara nga autorë të
ndryshëm. Kjo më shumë vlen për këngën shkodrane, siç janë botimet:
“Këngë popullore shkodrane” nga Agim Velaj, “25o këngë qytetare
shkodrane”, transkriptuar dhe harmonizuar nga Tonin Zadeja dhe Tonin
Daija dhe “Këngë popullore shkodrane” nga Kasem Taipi, botuar në vitin
1998 dhe në një masë më të vogël për këngët e Shqipërisë së Mesme, ku
do përmendur përmbledhja e këngëve të Isuf Myzyrit nga autorët Sulë
Dreshaj dhe Alfons Balliçi, botuar në vitin 1996 dhe Këngë popullore të
Shqipërisë së Mesme nga autori Hysen Filja botuar në vitin 1991. Për
plotësimin dhe korrigjimin e këngëve gjakovare kryesisht janë shfrytëzuar
disa përmbledhje nga Qamili i Vogël të botuara duke filluar nga viti 1961.
Pas plotësimit dhe sistemimit rezulton se janë rreth 1.700 tekste
këngësh. Do të ishte mirë që këto të botohen të gjitha. Por duke pasur
parasysh qëllimin që në një vëllim të vetëm të mblidhet numër sa më i
madh këngëve, është bërë një përcaktim që në këtë përmbledhje të
botohen tekstet e 1.200 këngëve të muzikës popullore dhe argëtuese
shqipe. Është e kuptueshme që pjesa dërrmuese e tyre janë të muzikës
popullore - 850 këngë, kurse 350 janë të muzikës së lehtë dhe argëtuese.
3
4. Pjesa dërrmuese e këngëve popullore, rreth 80 % janë tekste të
këngëve të vjetra. Të tjerat janë kompozime të reja dhe janë përfshirë në
këtë përmbledhje për shkak të popullaritetit që kanë pasur dhe kanë këto
këngë. Një gjë e tillë vlen edhe për tekstet e këngëve të muzikës së lehtë
dhe argëtuese, për aq sa mund të thuhet se është e vjetër kjo lloj muzike te
ne. Janë bërë përpjekje që në këtë numër të përfshihen tekste me këngë
nga të gjitha trevat shqiptare dhe sado që ky ishte edhe synim imi, vërehet
ndikimi më i madh i këngëve të disa trevave të caktuara. Ndoshta kjo
rrjedh edhe për shkak të kontaktit më të madh me muzikën e këtyre
trevave. Kështu, tek këngët popullore dallohet ndikimi i këngëve
gjakovare, këngë më të cilat edhe jam rritur, pastaj këngët e Shqipërisë së
Mesme, këngëve shkodrane e kështu me radhë.
Tek tekstet e këngëve të muzikës së lehtë dhe argëtuese më shumë
vërehet ndikimi i këngëve korçare dhe kompozimeve të ndryshme të
muzikës argëtuese.
Janë bërë përpjekje që këngëve t’iu gjinden dhe shënohen edhe
autorët e tekstit. Për një numër të konsiderueshëm të këngëve autorësia
është e ditur. Mirëpo, për një numër të konsiderueshëm të tyre,
posaçërisht te këngët popullore, duke u kënduar brez pas brezi, edhe janë
transformuar dhe iu është humbur autorësia. Për këto arsye është
përcaktuar që teksteve të këngëve (edhe e atyre që u dihet autorësia) të
mos u shënohet autori i tekstit.
Një angazhim i rëndësishëm është bërë edhe në sistemimin dhe
renditjen e teksteve të këngëve popullore sipas trevave nga ku e kanë
burimin dhe ku janë kënduar e kultivuar më tepër. Ndarja e prerë e
teksteve të këngëve sipas kriterit të trevave prej nga e kanë burimin, në
veçanti te një numër i këngëve të vjetra popullore është një punë mjaft e
vështirë. Arsyet e këtyre vështirësive janë të ndryshme. Po përmendi disa.
Është e ditur se shumë këngë janë krijuar, ta zëmë, në Shkodër apo Berat
dhe me kalimin e kohës janë shtrirë edhe në trevat tjera, ku kanë lëshuar
rrënjë të reja, duke fituar një lloj autoktonie të veçantë. Kjo ka të bëjë me
këngët e vjetra, të cilat janë përvetësuar nga njerëzit e një treve të caktuar,
kanë krijuar nuanca të dallueshme si në tekst ashtu edhe në vijën
melodike, janë kënduar për më shumë se një shekull në një formë pak a
shumë të re, prandaj i kemi renditur aty ku janë. Një numër i këngëve që
e kanë burimin në një trevë të caktuar më shumë janë kultivuar dhe
kënduar në një trevë tjetër, dhe do të ishte vështirë, mbase edhe e padrejtë,
që këto këngë të mos i atribuohen trevës ku edhe janë kultivuar dhe
kënduar më shumë. Në këtë aspekt duhet kuptuar edhe radhitjen e
teksteve të këngëve sipas trevave që i është bërë në përmbledhje, gjithnjë
duke mos pretenduar që kjo radhitje të jetë e plotë.
Një numër i caktuar i këngëve këndohen në dy apo më shumë
versione, duke pasur dallime edhe në përmbajtjen e tekstit. Në raste të
4
5. tilla, në këtë përmbledhje janë përfshirë që të dyja versionet. Po ashtu, një
numër i caktuar i këngëve popullore me përmbajtje të ndryshme të
teksteve kanë të njëjtin emërtim, dhe kjo është shënuar, për t’u dalluar,
me numër pas titullit të këngës.
Te emërtimi i këngëve, respektivisht titulli i këngëve ka pasur
vështirësi të theksuara. Pjesa më e madhe e titujve të këngëve të cilat
mund të gjinden të shkruara në ndonjë botim, emërtimin e kanë të saktë.
Ndoshta kjo, në raste të rralla e të veçanta, nuk mund të thuhet edhe për
emërtimet e këngëve të cilat nuk ka pasur mundësi të gjendën të shkruara.
Në këto raste, si emërtim i këngës është marrë vargu i parë i tekstit.
Meqenëse te një numër i konsiderueshëm i këngëve popullore
përdoren terma nga persishtja e vjetër, turqizma, etj, është bërë përpjekje
në fund të tekstit të secilës këngë ku përdoren këto terma, të jepen
shpjegime për domethënien e tyre. Përveç kësaj, shpjegimi i fjalëve të
përdorura në tekstin e këngëve është dhënë edhe në fund të përmbledhjes.
Ndihmesë të rëndësishme në këtë drejtim ka ofruar redaktuesi i tekstit të
këngëve, z. Hasan Arllati.
Jam i bindur që secili dashamir i muzikës sonë, ngado që të jetë dhe
kudo që të jetojë, në këtë përmbledhje do të gjejë diç që do t’i pëlqejë, diç
që do ta kënaqë dhe do t’i flejë në shpirt.
Vlera e përmbledhjes së teksteve të këngëve shqipe të muzikës
popullore dhe argëtuese do të jetë shumë më e madhe kur do të bëhet
NOTIZIMI i tyre. Nga autori i përmbledhjes janë bërë përpjekje dhe janë
hulumtuar mundësitë e notizimit të këtyre teksteve, por në këtë angazhim
kanë dalë vështirësi të ndryshme. Notizimi i teksteve të këngëve është një
punë më se e vështirë dhe do të bëhet vetëm nga profesionistë të mirëfilltë
të muzikës, të cilët edhe kanë dijeni për këngët sipas këtyre teksteve,
përkatësisht të cilët i dinë këngët dhe ky kuadër profesionistësh
fatmirësisht Gjakovës e Kosovës nuk i mungon. Duke marrë parasysh
vjetërsinë e këngëve, trevat e ndryshme shqiptare prej nga e kanë burimin,
etj, nuk mund të pretendohet se mund të bëhet notizimi i të gjitha teksteve
të këngëve, anipse për pjesën dërrmuese të tyre kjo është e realizueshme.
Vështirësia më e madhe në këtë punë është fakti se notizimi i teksteve të
këngëve nga kjo përmbledhje do të rriste koston e botimit për më shumë
se katër herë. Mbase kjo punë do të realizohet në rastin tjetër.
Me rastin e përcaktimit për botimin e kësaj përmbledhjeje, kam
pasur dëshirë që kjo punë në një mënyrë t’i atribuohet Gjakovës. Kjo për
një arsye shumë të thjeshtë ngase Gjakova zen një vend të rëndësishëm në
përgjithësi në kulturën shqiptare, në veçanti në lëmin e muzikës, pastaj
edhe për faktin se përmbledhja është botuar në Gjakovë, dhe se autori i
kësaj Përmbledhjeje është gjakovar. Kjo është edhe arsyeja pse në ballinën
e përmbledhjes është vendosur pamja e qytetit të vjetër të Gjakovës.
5
6. Krejt në fund, duhet vlerësuar se e gjithë puna në Përmbledhjen e
teksteve të këngëve të muzikës popullore dhe argëtuese shqipe do të
kishte mbetur e pa kurorëzuar dhe përmbledhja nuk do ta kishte parë
dritën e botimit pa kontributin dhe ndihmën konkrete, kryekëput të
Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve të Kosovës.
Xhevdet Bytyçi
6
7. BETIMI MBI FLAMUR
Rreth flamurit të përbashkuar
Me një dëshir’ e një qëllim,
Të gjith’ atij duk’ iu betuar
Të lidhim besën për shpëtim.
Prej lufte veç ay largohet
Që është lindur tradhëtor,
Kush është burrë nuk frikohet
Po vdes, po vdes si një dëshmor!
Në dorë armët do t’i mbajmë
Të mprojmë atdhenë më çdo kënt,
Të drejtat tona ne t’i ndajmë:
Këtu armiqtë s’kan vënt
Se Zoti vetë e than me gojë
Që kombe shuhen përmbi dhe,
Po Shqipëria do të rroj;
Për të, për të luftojmë ne!
O flamur, flamur, shenj’ e shenjtë,
Te ty betohemi këtu,
Për Shqipërinë atdhen’ e shtrenjtë,
Për nder’ dhe lavdimn’ e tu.
Trim, burrë quhet dhe nderohet
Atdheut kush iu bë therror.
Për jetë ay do të kujtohet
Mbi dhet, mbi dhet si një shenjtor!
Asdreni 1907
7
9. KËNGË POPULLORE
I. Gjakovare
II. Të Shqipërisë së Mesme
III. Shkodrane
IV. Trimërie
V. Të Shqipërisë së Jugut
VI. Të Shqipërisë së Veriut
VII. Kosovare
VIII. Kompozime të ndryshme popullore
IX. Dasmash
9
13. 01. Këngë për Gjakovën
(Avni Mula)
Lulzoi fusha, lulzoi mali
Bukuri ka ra n’sevda.
Moj Gjakovë, sa m’ka marrë malli!
Nji këtë kangë du’ me t’a knu-e.
Shpresat ka mote
Kanë marrë arratinë.
Sa ditë kanë mbetur
Të hapura? - Nuk di.
Malli për ty
Më vranë në shpirt.
Kangët e ambla
Plot melodi.
Ref.:
Vitet kalojnë
Dhe s’kthehen ma
Buz’qeshja m’lindë
Me mall plot.
Ka hapur zemrat
Dhe fole një shprese
Larg nga Çabrati
Gjakovën përshëndet.
Tani unë erdha
Se malli m’kish marrë.
Dy fjalë me juve
Unë do t’kuvendoj.
Nëpër rrugë, nëpër kalldrema
Këngët e zemrës kurr mos t’harroj.
13
14. 02. Do t’ja marr nji ashikishte
O, do t’ja marr nji ashikishte
Se k’to kangë shpirti m’i don-e.
I: I knon zemra e beqarit
Zemra e djalit, of ai! :I
I knon zemra e beqarit
Qi po digjet si flakë zjarri
O kangë të vjetra, kangë plot zjarre
Që të djegin për së gjallë
Djegin, pjekin porsi qiri
Kurr mos ju tret’t nuri, of ai!
O kangë të vjetra gjakovare
O janë të buk’ra dhe krenare
Brez pas brezi do t’i knojmë-e
Kurr për jetë s’do t’i harrojmë, of ai!
______________________________
nuri =bukuri, hije e bukur, dritë
14
15. 03. Po t’përbej pashë Perëndinë
I: Po t’përbej pashë Perëndinë
Ty që m’je si molla n’rrem. :I
I: T’a kam njoftë moj bukurinë
Qysh se t’ka lidhë nana n’djep. :I
Sytë e mi qajnë e s’pushojnë
Porsi çeshme, sikur kru’.
Sa do kohë që do t’kalojnë
Ahti im ka me t’mundu’!
Tuj u rritë kapak përditë
Bukuria tuj t’u shtu’
Kah na erdh gjithë kjo dashni
Nisa kangën me t’a k’ndu’.
Kanga jote ka me t’metë
Gjithë dynjaja ka me t’a k’ndu’
A s’mendon se ki me dekë?
Për atë dhe ki për m’u shtru!
15
16. 04. Dashuni nji herë më gëzove
Dashuni nji herë më gëzove
Herë në vaj, herë n’përmallim.
I: Asnjiher prej mundimeve t’shkreta
Trupi im nuk pat pushim. :I
Bri gjergjefit kur unë t’rrisha
Me ty vashë tuj bisedu’,
Bukurinë moj kur ta shifsha
Nuk m’u bante me u largu’.
Mos mendo se kam me vdekë
Do t’ushqehem me maraz.
Shum k’si zoresh kam me hjekë
Der t’vjen dita që t’pëlcas.
Ref.:
O ku t’ka lala moj hyri-e?
Hajde ja ka lala-e!
I: Hajde ja ke lala-e
Del lala përpara-e. :I
O ku t’ka lala shtat selvie?
Hajde ja ke lala-e!
Hajde ja ke lala-e
Del lala përpara-e.
16
17. 05. Shikjo vehten, dima hallin
O shikjo vehten djalë, dima hallin
Me t’u anku’ s’po guxoj-e.
I: Ma lshon shpatën për o mi ball-e
Boll’ o i mjeri, vlla, shum-o durova. :I
O tuf’t e shallit djalë ç’mi ke lshu-e
Hije t’paska, djalë, ty shamia.
Po vjen çuni me buz-o tuj kesh-e
Kesh’ o i dekun m’u duk o se u ngjalla.
O hajde t’shkojmë, o djalë, tu kadia!
Që t’na dajin kadia fetfanë-e.
Ty o të zofshin nam’t e mia
Sebep t’u bo djal o sevdaja.
________________________________
kadi = gjyqtar në kohën e Turqisë
fetfa = gjykim, sqarim, rrugëzgjidhje
sebep = shkak
06. A t’kam thanë moj pupulake
I: A t’kam thanë moj pupulake
Eja t’vijsh ke lala. :I
I: Faqja jote rrumbullake
Gushën pala-pala. :I
Me harru’ dashninë e vjetër
Nuk asht gja e kotë.
Për mas teje nuk du’ tjetër
Askërkend n’këtë botë.
Të kam dashtë edhe të due
Të don zemra ime.
Edhe ti m’ke dashtë mu’
M’ke lanë shumë kujtime.
_______________________________________
pupulak = që ka trup të shëndoshë, të ngjeshur, topolak
17
18. 07. Lulja prej lules ban ferk
Lulja prej lules ban ferk,
Njanën prej jush do ta du’.
I: Ka shumë kohë që m’ke ndejt larg
Të lutem me m’u afru’! :I
Ty të vraftë moj Perëndia
Paske pasë besën me rrenë.
Fjala jote dhe dashnia
Hiç kurgja nuk paskan qenë.
_________________________________
ferk = dallim
08. Nëpër kafez more bylbyl
O nëpër kafez o more bylbyl
Ka me t’ra bukuria- ai.
O i vogël koke xhevahir
Qysh o m’i more mend’t e mia, ai.
O kur m’u zdirgjshe prej mejtepit
Krah për krah o tuj sallanitë
O m’at dallamën jeshil vesh-e
Hije po t’ka buza kur m’keshë-e, ai
O fajin q’i t’a kam bo vetë
Që o t’kam zan-un për dylber-e ,ai
T’u gjykofshin për at jetë!
O qysh ma ban o beharin zeher- ai!
________________________
mejtep = shkollë filore
18
19. 09. Me pak bejte moj du’ me t’thanë
Me pak bejte, moj, du’ me t’thanë
Se njikshtu du’ me fillue.
I: O prej marakut moj që m’ka zanë
M’dridhet moj zemra tuj t’shikjue. :I
T’i kalojmë malet tuj kja,
Emrin tand moj tuj t’a thirrë.
O zani yt po shkon për hava
N’zemrën time m’a’ ba birë.
Bishtalecat moj, zylyf arit
Gjanë për shpine m’i ke l’shue.
Oh, me ja plasë zemrën beqarit
Për së gjalli m’ke vorrue.
Vonë t’a njofta moj zemrën tande
M’paske dashtë me politikë.
O kur m’i çon do letra t’ftofta
O anë o për anë m’a ngulë ka i thikë.
Dru’jmu pak moj namve t’mija!
Se t’birojnë, moj, anë për anë
O s’dhimet vehtja, s’t’dhimna unë
Që po m’dan prej t’zezës nanë?
_____________________________________
bejte = vjershë e thurur nga poetë popullorë
19
20. 10. Zot o i madh
Zot-o i madh keq mos e ban!
O sa t’jem’ gjallë në kët jet-e, ai.
O fort e dojshin dervishhontë
O Alisë i kanë zonë besë, ai.
O Alia ashtë nji asllan
O si t’len dielli, tek praron, ai.
O, ai që don me e njoftë Alinë
O, mbi ballë i shkuen more Zylfiqar-e, ai.
O, me Dyldyl, o me Zylfiqar-e
O n’fushë t’mejdonit o kur janë dalë ai.
O, n’fushë t’mejdonit o kur janë dalë
O, paska pre o divin Mervon-e, ai.
O, ai burri zemrën s’e trembi
O, kur gjëmojshin o jezidija, ai.
O, hizjetin që e hoq Hyseni
O në dynja se hoq rob njeri, ai!
___________________________
* Dydldyl – kali i Imam Aliut r.a.
* Zylfiqar – shpata me dy tehe, shpatë e Imam Aliut r.a.
20
21. 11. Të shtunën mas iqinije
Të shtunën mas iqinije
Në Misir u nis nizaja.
O le t’a ndinë more Mehmet Alia
Se u rrethu-e Rexhep Aga.
E more Rexhep Aga fjalë na çon:
- Kësaj pune si t’ja bojmë?
O se me bo me hi në gjaqe
Misiri s’mun’ na pajton!
E trim i mirë o Haxhi Bajrami
Sa me t’shpejtë m’a zu xhaminë.
E rreh topi, e rreh havani
Ispatë e bojn-e trimënin.
Ali Qirezi shkon n’mejtep.
Shkon n’mejtep e kjan si grue:
- Mos qëllofsha ku ndizet baruti!
Dyfeku s’ish konë o për mu-e!
Disa toskë e disa gegë
Shkojnë e mbyllen në nji bullat:
- Kush don me imon me dekë
Le t’luftojë me turkoshak!
Turkoshak, bre kopilhone
Hajde t’dalim n’fushë t’mejdanit!
E të rrokem jakë për jake
Ta shikojmë shoqi-shojnë!
21
22. 12. Zamaku i bardhë kur lul’zon
Zamaku i bardhë kur lul’zon-e,
O hajde more shokë!
Me erë e mbushë dynjanë, e ai.
Goca kur nuk bisedon-e
O hajde more shokë!
Ma tepër ma shton sevdanë, e ai.
Kur u ngrita në mesnatë
O hajde more shokë!
Sa mirë këndon bylbyli, ai.
Prej sevdasë keq piskata
O hajde more shokë!
Veç për gonxhen, drandofillen, ai.
13. Dal e dal po na vjen behari
Dal e dal po na vjen behari
Lum kush asht ashik!
O me lule na u mbushke djali
Me kumash jeshil.
O me tanuz, fesin në ballë
Po m’gjezdis nëpër Pazar.
O açik m’i ke sy e vetlla
Aman more djalë!
Zenel Aga mor shka’ t’kam bo
Që m’ke marr mëni?
O me vuxhud o jam ograshtisë
Ai po m’hjek zingi.
E me vuxhud o bre je i vogël
Kërkush hallin s’ma din.
Për Zotin o që asht rrahim
Ashki yt më dogj!
________________________________________
kumash =lloj veshje e sipërme
vugjud = shtat, forcë
rrahim = mëshirues
22
23. 14. Krisen topat n’atë zabel
Krisën topat n’atë zabel:
- Thu’j Mahmutit a s’po del?
O thuej Mahmutit, more, ndaç me dal-e
Se dovleti ty t’ka fal-e!
- O me m’pas falë davleti mue
Me asqer o s’më kish rrethue.
O me asqer o s’më kish rrethue
Veç me i djal o më ka ngushtue.
O veç me i djal besa vet i tretë
Kulla ime more lufton vet.
O lufton vet more deri n’aksham
Kajmekamit o t’ja lamë nji nom.
Kajmekamit t’ja lam nji nom
Le t’a ndijn pasha n’Stamboll!
Le t’a ndijn o pasha n’Stamboll
Le t’a ndijn o krajli n’nizom!
Le t’a ndijn krajli e kralica
Po lufton Mahmut Dac Galica.
- O Mahmut, o djali jam
Merr shishonen, biro, vraji me ran’!
Merr shishonen, bir-o, vraj me ran’
E t’mi zgjedhish burrat bang e bang!
E t’mi zgjedhish burrat bang e bang
T’ju bojmë vorret bir-o në Saraj!
_________________________________
davlet (dovlet) = shtet, pushtet
23
24. 15. Mblidhen lulet në nji dovlet
Mblidhen lulet në nji dovlet
Çu’n e thrrasin drandofillin:
- Hajde kemi o myshavere
Me pajtu’ me bylbylin, aman, aman!
Me pajtu’ me bylbylin.
O bylbylit n’a i vajt haberi
Ai u tret-o për hava.
- Si s’kam fat o unë i mjeri
Me m’u ndigju’ qekjo rixha, aman, aman!
Me m’u ndigju’ qekjo rixha.
Për rixha nuk kesh ilaik
N’a erdh vakti i zemanit
Dynjaja na u mush mynafik
Se me gojë s’po m’flet sulltani, aman, aman
Se me gojë s’po m’flet sulltani.
Du’l nji sure prej musafit:
- A dihet kur asht’ hana e re?
Për pa i m’su tridhetedy harfe
Nuk bohet bajram kurr për ne, aman, aman
Nuk bohet bajram kurr për ne.
_________________________________
mynafik = njeri i dobët, dyfytyrësh, ngatërrestar, spiun
24
25. 16. Me vetllat si kalemi
Me vetllat si o kalemi
Mbi ball të ndritë bukuria
O i lamun ishe n’ujë t’Abu Zemzemit
Hej, ja hej!
O i lamun ishe zbukurue
Ja hej, hej, hej!
Po t’lutna, shpirt-o, po t’lutna
Kur shof me sy këputna.
O fort po t’lutna, po t’boj rixha
Hej, ja hej!
Me m’i lyp sytë hatri se m’met
Ja hej, hej ,hej!
Lotët për faqe kur po m’shkojnë
Si malet që s’kan di’lli
O hajde, Allah, jepna selametin
Hej, ja hej!
O mos t’na munon Azraili
Hej, ja hej!
_______________________________
zemzemi = ujë i bekuar në Qabe
Azraili = engjëll që merr shpirtin
25
26. 17. Hala s’të ra ndër mend
I: Hala s’të ra ndër mend
Dashninë moj që kem pasë. :I
I: T’kërkova gemb mbi gemb
Shumë hoqa për me t’pa! :I
O i lumi un-o për ty,
Ore zambaku i bardhë!
I: Sa fort më ke pëlqy’
Si ma mirë lulja në rrem. :!
Ref.:
I: Oj vjollcë me pika
Je për dashni.
Se n’zemër u fika
N’kujtim po rri. :I
Kur t’bojsh me u mërzitë
Moj zemër moj e ngratë.
Për vajzën pa u rritë
Ashiku kjanë ditë e natë.
Dashnia m’ka molisë
Kund malli yt o s’po m’len.
Pse je moj tuj m’braktisë?
Vendi s’po m’zihet vend!
Ref.:
Oj vjollcë me pika
Je për dashni’.
Se zemër u fika
N’kujtim po rri.
26
27. 18. Kangë për Dah Polloshkën*
O me tre vet luftën e nisi
More si me kon’ o Misirlija
Abdullah aga, Karamoni,
Zanin ia njeu more Rumelia.
O thot nizami: - Me i lanë armët!
- More unë i mjeri qysh do të rrnoj-e?
Oxhakut le t’mi shkojë zani
Për nji shpirt vehten se marroj-e!
O more at more janet-e
More qysh se bone nji grim gajret-e.
Mos t’ish konë qaj llagom o i shkretë
Pat me dalë Daha n’selamet-e.
O Dah Polloshka kur ka vdekë
More për to kajshin sheher e Rekë.
Vorri i Dahës na u m’loft o me nur
Sa me gajret na i erdh deka!
______________________________________
- *ngjarja u zhvillua më 1845
- karaman = trim, guximtar
- Rumelia = pjesa turke e Evropës
- gajret =durim, guxim, zemër
- selamet = shpëtim nga një gjendje e vështirë
- sheher =qytet
- Misirlia = Mehmet Pashë Misiri, shqiptar, themelues i
dinastisë mbretërore në Egjipt
27
28. 19. Pasha sytë e mi që i kam në ballë
Pasha sytë e mi -e
I: Që i kam në ballë. :I
I: Jam tuj vu’jt gjithnji-e
Deri sa t’jam gjallë. :I
Dal e rri te dera
Me hjekë pak mërzi.
Jam jetime e shkreta
Hallin kush s’ma di.
Këndo kumri e mjera
Pse rri në vetmi?
Këndo se erdh pranvera
Në kafaz s’je n’dry’.
Zanin kur ta ndjeva
Më bajshe gu-gu.
Qysh na kaloj jeta
Vajz-o pa u martu’.
28
29. 20. Për herë t’parë kur t’pashë moj Dije
Për herë t’parë kur t’pashë moj Dije
I: Sa kishe lulu’. :I
I: Sytë e tu moj bukurije
M’banë me t’dashunu’. :I
Ti n’ferexhe ishe mbyll-e
Moj e bukura vashë.
Ballit tand si hanë me yll-e
Mashallah i thashë.
Si m’diq nana njerka m’erdhi
Vu’jtjet kurr s’mu ndanë.
Nisa gjak për goje t’derdhi
Jetë për mu’ nuk ka!
Kërkush hallin mu’ të mjerit
Nuk don me ma dijtë.
Veç nji Shpend i im i zemrës
E n’gjofsha për ditë!
Shpendi yt jam unë, moj Dije
Hatrin pse s’ma ki?
Mish e shpirt jam përmbas teje
Po vij gjithë tuj shkri.
29
30. 21. Vetlla jote more djalë
Vetlla jote more djalë
More bash si harku me shigjetë
E djem’t e bukur do t’i dojmë
E oh medet
Deri sa të vajmë n’atë jetë.
More kush ta kepi dallamanë
More m’ato du’rzitë si o biluri?
Oh fol Adem t’u shtoftë nuri, oh medet!
O mi vorr tond t’u djegsha nuri!
More n’a po gzohem na vjen o Bajrami
More piqem Zot në Adem Begun!
E koka kon’ qesi jarani, o medet!
O mirë po i bje o karadyzenit.
____________________________
dallamë – lloj veshje
karadyzeni – përkryerje, harmoni
22. M’agoi dita
I: M’agoi dita n’breg t’nji prroni
Ka nisë dielli me rrezu’ :I
I: Eni shokë e ju m’shiqoni
Delet fushës tuj blegru’ :I
N’gjoj bylbylat n’kupë të qiellit
Kah këndojshin si përherë.
Dhe bariu me kang’t e fyellit
Ia thot mirë se vjen pranverë.
M’çeli drita n’breg t’njaj prroni
A po m’shihni ju bari?
Merrni fy’llat ju m’kujtoni!
Nji shok t’jujin sevdali.
Sytë e mij prej lotsh s’po m’teren
Halli im m’ka mujtë përherë
Me kangë t’mia çeli derën
E prej trupit derdhi vner.
30
31. 23. Kur të pashë moj lulja e bardhë
I: Kur të pashë moj lulja e bardhë
Lulja e bardhë plot me erë :I
I: Në më dash’ moj sa t’kam dashtë
Nuk më len vetëm n’pranverë. :I
Ref.:
Hajde moj unë o të du’
Besa moj shum o të du’
Dogje vehten, më fike mu’,
Aman më fike mu’!
A s’ma fal moj dashuninë
E më thu’j se unë o të du’?
Po të lutem lulja ime,
Dil n’dritare me t’shikju’.
Ref.:
Hajde…
Tash na vjen o mu’ji majit
Mu’ji i majit plot gjelbrim.
Zemrën time do ta fali
Ty dashnore plot gëzim.
Ref.:
Hajde…
31
32. 24. Bash n’zeman të djelmënisë
Bash n’zeman të djelmënisë
Porsa i mbusha njizet vjet
I: Koka shkrue prej Perëndisë
Me e marr rrugën për gurbet :I
N’hastahane të dovletit
Erdh heqimi o me m’pa mu’:
- Po t’kallxoj o rrezikzi
Jeta jote o ka maru’!
Mori hanë sonte po t’shof-e
Rrezet tuja tuj zbukuru’
Amanetin e asaj nane
Hallallykun o me m’ia çu’!
Dola n’bahçe prej oborrit
Me mend t’mia tu’ mendu’:
- A çohet i dekni prej vorrit
Për me ardhë e me bisedu?
Amanet shokëve ja u la:
- Mos me kjajtë mos me m’vajtu’
Dhimtë e mia me m’kujtu’
Mbi rrasë t’vorrit o me m’i shkru’!
Ju dallëndyshe që po shkoni,
Po ju jap nji porosi:
- N’sheher timin kur t’kaloni
Thu’ni ka dekë o ai djal’ i ri!
Lamtumirë o djemt e ri
Lamtumirë o fushë e male!
Tash oi mbylli sytë e mi
Se pa dekë nuk paska qare!
________________________________________
gajret – durim, qëndresë
hastahane - spital
32
33. 25. Gonxhe çeli trandafilli
Gonxhe çeli trandofilli
I: Era e tij m’huton. :I
I: I lshon rremzit, bani hije
N’zemrën time m’ngushëllon. :I
Kah flutron o zog i zi
Andej kah flutron.
Merr këtë lulë të zemrës sime
Dhe dashnores m’ia çon.
Kah flutron o zog me lara
Andej kah flutron.
T’fala i ban dashnores sime
Andej gjithnji kah shkon.
A mban n’mend bylbyl i vogël
Na kur bisedu’m
Kem’ të strukur porsi gogël
E s’na lan’ me u argtu’.
26. O jaran i lumi jaran (version)
Çka ke vajzë, që po m’ban kaq gazep?
Kush t’ka folë keq për mu’?
I: Mynafiku vend mos gjet’t
As n’dynja, as n’ahret! :I
Po vijnë zogjt tuba tuba
Shkojnë e pijnë ujë në lum.
Se ç’faj pata djalo unë?
Pse m’a merr fjalën për dhunë?
O jaran, i lumi jaran
Na erdh koha për m’u nda.
Veç kujtom me ndoj selam
Ditë o për ditë ose vjet-o për vjet.
33
34. 27. Nji këllëf me ar t’a çova
Jar, nji këllëf me ar t’a çova
E, edhe i letër zotnisë sate.
Jar, me lot t’mi t’a shkrova,
Hiç gajle për mu’ s’pate.
Hiç gajle për mu’ nuk pate,
Për mu’ t’mjerin koftë kështu!
I: Shokë e shoqe pse s’më therrni
Por më lini me hek kështu? :I
Jar, si lis me rrema m’hapesh bre
E, e se di se ç’mendje ke.
Jar, fort po tutna se po m’çartesh bre
Oh, e po m’shtjen gjallë në dhe.
O gjallë në dhe, në dhe marofsha
Për mu’ t’mjerin koft’ kështu.
Prej vorrit, vorrit u çofsha,
T’ardhsha bre djal me t’shikju’!
Jar, si shkohet moti kështu, bre?
Oh, gjithmonë tuj hekun zi.
Ja, a s’mendon se ke me vdek bre?
Ke me hi ne dhe të zi.
Kur më bjen ndërmend për ty
Ti kurgja nuk je kah di.
Besa djal-o s’ti jap syzitë
Edhe tu’t s’i ndrroj për t’mitë.
_____________________________
këllëf - 1. zarfë, pliko; 2. mill
34
35. 28. Kush ma i pari bani
I: Kush ma i pari bani
More djal gurbetin? :I
I: Allahi o mos ja dhashtë
Kurr-o selametin! :I
Tri ditë ymër i kena
Në këtë tokë fallxhore.
Edhe këto të mjerat
Në gurbet na i more.
Borë e shi tuj ramun
Në fushë më zu nata
Pa kurgja m’u mlu’mun
Jastyk guri pata.
Për midis nji pylli
Hajnit më kan dale.
M’i kan ngrehë martinat
Me zor donë me m’ndalë.
N’kto siklete t’mija
Nanën e kujtova.
Ajo thot e mjera:
- Vetëm, qysh e lshova?
Ulurojshin malet
Ujqt’ e zi untue.
Gjithë më bante zemra
Se don me m’coptue.
35
36. 29. Tridhet ditë ka Ramazani
I: Tridhet ditë, tridhet ditë ka Ramazani :I
A sot e nesër falet-o Bajrami
I: Aman-aman, xhanëm aman
E syni i gocës sikur filxhan. :I
I: Hajde t’shkojmë, hajde t’shkojmë të rrijm-o në Shkodër! :I
Atje ku gocat na kcejn-o me lodër
Aman moj gocë, njat qafën si rosë
E zemrën time ti ma ke sosë.
I: Hajde shkojmë, hajde t’shkojmë të rrijm-o n’Malsi-e! :I
Atje ku gocat kcejnë me tepsi.
E mirë moj bijë, njat shtatin selvi
O, zemrën time ti ma ke gri.
I: Hajde shkojmë, hajde t’shkojmë të rrijm-o n’Tiranë! :I
T’mjert jaranat qysh donë me i lane.
Aman moj gocë, njat qafën si rosë
T’shkretën zemër ti m’a ke sosë.
30. Gazeli
Elif t’u bona ashik
Kam shtri qafën, t’rashë nër kom’
Medet, medet!
Pushkë e shpatë t’i lashë në dorë
Hej, hej!
Oj medet ymri se m’shkoi e vajti
O se dynjaja s’ka kujt me i metë
M’sa i ka metë Hazret Sulejmanit, hej, hej!
36
37. 31. U zdorgja prej promje
U zdorgja prej promje
Për skaj nji hamomi.
I: Du’l Eminja e bukur, aman
Nën hije t’limonit. :I
Hej, selamin ja dhash-e
Selamin s’ma muer.
Pasha din e iman-e, aman
Nuk foli me mue!
Kur dola në bahçe
N’bahçe me shetitë.
Du’l Eminja e bukur, aman
Lulet tuj vaditë.
Lulet po i vaditë
Lulet s’po i vaditë.
T’shkru’met e beqarit, aman
S’po e lanë me pa ditë.
E kur fryni era
Mu më ra në shpinë
Kur m’i prishi tufat, aman
E bistekve t’mij-e.
Kur shkova në krue
Me la duer e faqe
Mos m’u mshef mbas kronit, aman
Se zemrën ma plase!
_______________________________________
- promje – mbrëmje, muzg,
- selam – të fala, përshëndetje
37
38. 32. Ka motmot e disa muej
Ka motmot e disa mu’j-e
Kemi pasë dashni të randë
I: Tash do t’i kallxoj gjithkuj-e
Vet ke ikë se unë s’t’kam thanë. :I
Me pas dijtë se ke ndoj tjetër
Unë ma rallë të kisha ardhë
Me harru’ dashninë e vjetër
Pa u marr ngryk s’ta baj hallall-e.
Miku i mirë erzin ta ru’n-e
Aj kërkund leqe s’të ban-e
M’prit me t’mirë se s’jam i huej
Jarabi t’a marrsha t’keqen!
T’marrsha t’keqen dhe gjynahet
Përmas teje unë do t’des.
Copa e grima do të bahem
E prej zemrës kurr s’të qes!
Kur më dilshe n’derë t’oborrit
M’bajshe zemrën zi si korbi
Mos i paça sytë e ballit
S’jam razi me folë k’to fjalë!
Kur më dilshe në megrim-e
Ka shumë kohë qi kan kalue
Asnji send o për kujtim-e
Asnji letër s’ma ke çue!
________________________________
erz – nder, njerëzi
gjynah – mëkat, faj, gabim
hallall – diçka e fituar me djersë, e merituar, (përdoret edhe në kuptimin: ia
dha me gjithë zemër, ia fal fajin
38
39. 33. O banëm Zot
O banëm Zot rrasë në kru’!
Le t’vijë Mihanja e të laj mbi mu’.
Ref.:
I: Mihane bre, hoj-dado hoj
Ku m’a le moj besën-o? :I
O banëm Zot, lalë, bylbyl në mollë!
T’a shoh Mihanën në kmishë’ t’hollë.
Ref.:
Mihane,…
Banëm Zot shpend n’atë lis!
T’a shoh Mihanën, lalo, tuj qendisë.
Ref.:
Mihane…
Banëm Zot shpend n’atë ftu’!
T’a shoh Mihanën lalo tuj gatu’.
Ref.:
Mihane…
Banëm Zot shpend n’atë plep!
T’a shoh Mihanën, lalo, tuj ba vek.
Ref.:
Mihane…
39
40. 34. More Ili*, more krajl
More Ili, o more krajl
O shko te pasha boma’ nji hall!
O pasha ndodhi nji o vezir
T’a hjek kokën s’të jep o tehir.
- O more Ili, o ku m’je l’shue?
- O deri n’kishë, o po kam o nji punë!
- Ku o nisë more qaj’ murtati
Bashkë me popin, ku dojnë o me shkue?
O, kërkoj pasha o vilajetin,
E kërkoj more Rumelinë.
Me dy djem qi na i gjet në Shkodër
Për me premun o pop-o Ilinë.
Çka i ka thonë, o Dana Ilisë:
- O merre Husën o shtine m’rena!
Ai asht njeri o i valisë
Le t’na ngojin qeto’ kuvena!
O se në Shkodër o na vajt haberi:
- O paska pre o Dana Ilinë!
Të gjithë shkit’ o janë ra për dhe
Mish në faqe o s’u ka mbetë.
More Ili, o more krajl
O, a po t’hidhet m’u çu’ o prej vorrit?
Me kërku’ more vilajetin
Me punu’ si ke pasë o adetin?
Mori shpi, o mori trimneshë
O Hysen Aga i Podgoricës.
Ai po vjen me shpatën ngjeshun
Kuçit ia zuni o granicën!
________________________________________________________________________________
- pasha, vezir, vali – qeveritarë të lartë të emëruar nga Sulltani
- vilajet – territor i caktuar shtetëror
- granicë - (fjalë sllave) - kufi
- Ili – Ilija Drekalloviq, i vetëquajtur “guvernadur” i të gjithë malësorëve, malazez në
shërbim të rusëve, me anën e kontit Orlov dhe princit Dollgoruki, të
akredituar në Cetinë dhe Dubrovnik. U mundua të nxiste turbullira në Malësinë e
Shkodrës në mesin e katolikëve. U vra më 1771, bashkë me pop Paviqin në kishën e
Grudës. Koka e tij u ekspozua në Stamboll.
40
41. 35. E para pemë piqet qershia
I: E para pemë piqet qershia
Edhe dita vjen tuj nxe. :I
I: Kurr s’mbarojnë hallet e mia
Gjersa t’vdes e hi në dhe. :I
Të gjitha pemët o nji nga nji
Qesin lule e lulëzojnë.
Kurse mu’ hallin s’ma dinë
M’rrinë për seri e m’shikojnë.
- Kush ndër ju pra më ngushllon?
Erë me lule po ju flas.
Kush ndër ju pra më gëzon,
Se jam mbushur me maraz?
36. Lulzoi fusha, lulzoi mali
Lulzoi fusha, lulzoi mali
Bukuri ka dalë n’dynja.
I: Ku m’je kon që m’ka marrë malli
Sytë e mi janë mbush me vaj. :I
Po vetë nana: - Ku kam djalin?
Ku kam djalin ku ka mbetë?
Ai ka vdekë e ka mbaru’
Vorri i tij ju ka rrafshu’!
41
42. 37. Dil njiher moj vajzë e bukur
Dil njiher moj vajzë e bukur
I: Sa të shoh në derë. :I
I: Ta shof trupin tand si flutur
Që m’ke dal n’pranverë. :I
Ta shof ballin si yll drite
Lule në behar.
Le t’na jesin kujtimet e ditës
Për dashninë e parë!
T’ejten proma n’tetë sahati
Kah dera të rashë.
Pashë ytë at, njat zemërthatin
S’fola, por të pashë.
Shkova n’shpi, dola n’dritare
Nisa t’qaj me lot.
Mori vajzë, e shkreta beqare
M’ban me vaj n’kët mot.
Doli hana të shëndrisi
Porsi f’tyrë gjelinë.
Gjithë natyrën aman e stolisi
Ma shtoi dashuninë.
42
43. 38. Si n’a u bo kjo puna e verës
I: Si n’a u ba kjo puna e verës?
Hajde Naze t’bojmë sefa! :I
I: Me ja ditë hallin dashnorit
Gjithmonë digjet për sevda. :I
Flok’t m’i kishe krrela-krrela
- Nal’ bre dreq mos m’i përzi!
Jam e dashnja k’ti ashikut!
Fasligen e ru’j në gji.
Nga dritarja rri shikjojsha
Isha ulë tuj pi raki.
Me m’i dhonë o treqin qese
Nuk ta jap synin e zi.
39. Kah dera të rashë me t’pa
Kah dera të rashë me t’pa
E kthej kryt e t’shoh në burg, vajzë e re
E kthej kryt e t’shoh në burg.
I: O hap dritaren për me t’pamun!
A s’ma hjek të shkretën sevda. :I
Vu’jtjet tona s’do t’harrohen
Shtat vjet rresht dashni na u banë, vajzë e re
Shtat vjet rresht dashni na u banë.
O kush ke ai që na trazoi?
Veç yt at zemrat na i helmoi.
Vet’llën holl si hana s’pari
Fjalë e besë kur po m’i jep, vajzë e re
Fjalë e besë kur po m’i jep.
O unë i mjeri e mora iletin
E s’do t’kem heqim n’këtë jetë.
Fjalë e besë kur m’i ke dhanë
Për së gjalli s’kem’ m’u nda, vajzë e re
Për së gjalli s’kem m’u nda!
O, ndigjo kangën që ta këndoj
Mbasi dashunia vazhdon!
43
44. 40 . Ma e bukur m’dole se m’thanë
Ma e bukur m’dole mori se m’thanë
Ti je kadër mu’ me m’vra.
O unë o prej teje s’kam o të ndamë
E unë prej teje qysh do t’dahem?
O se unë jam nji jaran sadik.
Pashë bukurinë qi ma ke hallall!
E po t’marr kur del behari.
E ç’hall pata me t’dashtë unë ty?
O veç për s’tepri m’zu sevdaja
Kur dola me pa dashnoren.
41. Sa me t’shpejtë ma vune kamën
I: Sa me t’shpejtë ma vune kamën
E më more gjithkaq mëni, aman mëni! :I
I: Balli yt sedefe moj xhanëm
Çka t’kam ba i mjeri se di! :I
Më difto ku t’kam dukunisë
Fol me gojë barem ta di, aman ta di!
Qenke mret i gjithë vajzave,
Bukuria s’ka t’maruem, aman t’maruem.
Yll i bardhë, more djalë i bukur
Qe sa kohë t’kam zanë për mik, aman për mik.
Unë kam dijtë se kam me të pasë
Përgjithmonë je mbetë besnik, aman besnik.
Besnik’ria ç’do me thanë?
Tjetërkend mos me shiqu’!
Për atë besën që m’a ke dhanë
Kur atëher jena bashku,aman bashku’.
44
45. 42. Në pranverë, lulet në behar
I: Në pranverë lulet në behar :I
I: Kur filloi dashnia për t’u bashku’
Hallin tim s’ma din askush. :I
Prej gyrbetit o ti ke ardhë.
Unë me sy vashë o kur të pashë
Prej teje nuk kam të ndamë!
Tash po shkoj unë nji vjet ushtar
Pushkë e hanxhar vashë i ke në dorë
Therrëm, ti mos më trathto!
T’kam dhanë fjalë deri në bashkim
Se do t’jeshë vashë, o fati im
Lule moj, o plot gëzim!
43. Na u ka smu’ Zyrafetja
Na u ka smu Zyrafetja
E vetmja e nanës.
Oh kallxoj bijë, kallxoj ti nanës
Se çfar smundje ke!
Oh, smundja ime, nana ime e dashun
S’asht’ prej Perëndisë.
Oh, smundja ime nana ime e dashun
Asht’ prej dashunisë!
Oh, kallxoj bijë, kallxoj nanës
Me kend ke dashni?
Oh, shpirti im, moj nana ime e dashun
Me nji djalë të ri!
45
46. 44. K’ndo o zog i malit
I: K’ndo o zog i malit
Se sot jam mërzitë. :I
I: K’ndo kangën e djalit
E m’shëro në shpirt. :I
Zemra ime e shkreta
Asht tuj vujtun zi.
M’bahet porsi bleta
T’shof at djalë të ri.
Prej së largu ndjeva
Zogun tuj këndu’.
Menjëher u ktheva
Me mall me e ndëgju’.
At’her zemra ime
Si lule n’mëngjes.
U mbush me kujtime
N’dashuni u ndez.
45. Ti që m’vrave mu (version)
Ti që m’vrave mu’, o
Zoti ty të vraftë, jalla!
Më vrave moj më plagose
I: O plag’t e mija, s’kanë o të shëruem, jalla!
Më vrave more, më sose. :I
Vetë ma ke dhanë besën
Se nuk due tjetër, jalla.
Përmas teje more xhanan.
Oh dy pikat shej ti lash në vetull, jalla
Për kujtim t’i lash nishan
Në zabel të erdha
O në muej të majit, jalla
Të gjeta si zog i hutuem.,
O rri xhanan-e kurr-o ti mos qaj e jalla
M’i fshin lotzitë se t’erdha unë.
46
47. 46. Kur një ditë të pashë
Kur një ditë të pashë
Rrugës tuj kalue.
I: Rrijshe gjithë tuj qeshë :I
I: Pa të folë nuk m’u durue,
Thash’ e kujt do t’jeshë. :I
Thash’ e kujna je ti moj vashë
Sa fort m’ke pëlqy,
I: Sa fort m’ke pëlqy’ o, lule
Gjithë mendoj për ty. :I
Me ata sy si rrushi,
Vetullat gajtan-e
I: Kur m’shikon kajherë :I
I: Zemrën time ma ligshton-e
Dersa të marr erë. :I
Dersa të marr erë moj Hyrie
Pse je luleborë
Pse je luleborë e hajde
Fol se m’ke në dorë.
Fjalët tua t’buk’ra
Tash që po m’i thue
I: Ma shtove dashninë :I
Pra mbas teje tjetër s’due
Përveç Hyrinë
Përveç Hyrinë, ti o moj lule
Tjetër s’di çka të them.
Tjetër s’di çka të them e hajde
Moj e buk’ra zanë.
47
48. 47. Ç’ke more mret’ (djalë)
Ç’ke more mret’ qi më bon gazep?
Kush t’ka fol keq për mu’?
I: Oh mynafiku vend mos gjet’t
As në dynja as n’ahiret! :I
Po vijn zogj’t tuba tuba
Shkojnë e pijnë ujë në lum-e.
O s’e ç’faj pata i mjeri unë
Që m’a merr o djal fjalën për dhunë?
O jaran o i lumi jaran,
O na erdh vakti për m’u nda.
Veç m’kujto me naj selam-e
O ditë o për ditë, o vjet o për vjet.
______________________________________
mynafik = dyfytyrësh, i keq, ngatërrestar, spiun
ahiret =bota pas vdekjes (në kuptimin shpirtëror dhe fetar)
selam = të fala, përshëndetje
48. Për herë t’parë dashninë fillova
Për herë t’parë dashninë fillova
Dhe po rri gjithë tuj mendu’
I: Shumë po tutna mos gabova
Më thuej djalë çka ke mendu’ :I
Vetë më the se tjetër s’du’
Por ti tash m’harrove krejt
M’çove fjalë se je largue
Se ti tjetrën e ke gjetë.
Qysh s’mendova kur e nisa
Lojën tonë të dashunisë.
Humba vehten dhe u shkrina
Mu në lulen e rinisë.
48
49. 49. Njizet e katër pashallarë
Njizet e katër o pashallarë
I: Se n’Janinë o vajtn’ e ranë. :I
Se n’Janinë o more vajt’n e ranë
Zaptu’n Shkodër o Elbasan-e.
Zaptu’n Shkodër more Elbasan-e
- Ç’ke Vasile more që po kan-e?
Ç’ke Vasile o qi po kan-e?
Se na e kema more o kalanë!
Kjo kalaja more me bedena
Shumë asllanat more i ka përmrenda
Lum kalaja more kan ka mrenda
Ali Pashën more me shtat zemra
Kjo kalaja midis detit
Karshillyk po i qet davletit
Kjo kalaja midis gjolit
Karshillyk po i qet Stambollit
Çka kalaja që o ushton-e
Ali Pasha po lufton-e
Ç’ka kalaja që po dridhet
Ali Pasha gjallë s’po lidhet
____________________________________________________________
Vasile = Vasiliqia, e shoqja e Ali Pashës
Gjol = këtu: Liqeni i Janinës
49
50. 50. Këngë për Ymer Rizën
M’ka marrë malli me ndigju’
At plak tonin sevdali.
Zan’n e tij për me ndihmu’
Tuj rrehë telat në sharki.
I: O hajde,tuj rreh telat e sharkisë! :I
M’ka marrë malli me ndigju’
Ymer Rizën o mjeshtrin tonë.
I palodhun i pa pushu’
Kangë e valles o tuj ia thonë.
O hajde, kangë e valles o tuj ia thonë!
M’ka marrë malli me ndigju’
At za t’ambël të sharkisë.
Se unë bashkë me ty kam knu’
Qysh në kohën e vogjlisë
O hajde, qysh në kohën e vogjlisë!
M’ka marrë malli me ndigju’
Kang’t e vjetra të burrnisë.
Kang’t e bukra pa pushu’
Që do t’knohen prej rinisë.
O, hajde që do t’knohen prej rinisë!
50
51. 51. I vujtun jam në këtë jetë
I vu’jtun jam në këtë jetë
Sa të rrnoj e të vdes.
I: Sevdaja m’u ka përjetë
Si bylbylit o në pranverë. :I
Bylbyli këndon n’Çabrat
Vajzë mos qaj me lot.
Dil gjarpnushë mos rri në dhomë
N’gjo bylbylat sa mirë këndojnë!
Male dhe fusha jeshil
Ç’u bona harabë.
Mjaft durova sa i mal me borë
Vashë se la pa të shti në dorë!
Me t’shti n’dorë mori syzezë
Mjaft moj më ke përvlu’.
Qe shtat vjet n’zemër m’ke ndezë
E t’lutem me m’u afru’.
_______________________________________
harab – i shkretuar, i shkatërruar, i mbetur vetëm
51
52. 52. O n’atë fushë t’mejdanit
I: O n’atë fushë t’mejdanit
Shkojnë e vijnë dynjaja. :I
I: Sille kryet prej xhamit
Digjet fukaraja. :I
Oh moj shtat selvie
Shikjo në qitap-e!
Fol me gojë Nurie
Se ke shumë sevap-e!
Oh çka po thotë jot amë
Ditë edhe përditë
Venë tasfes me n’janë
Ndaç me zanë ashik-e.
Refreni
I: Ik bre budalla
Ik bre qerrata!
Goca asht’ e vogël
Ndal e mos e nga. :I
53. Bylbyli n’Çabrat
Bylbyli n’Çabrat
I: Hajde çiko pak ma ngat! :I
Se në ty jam ba merak.
Bylbyli në mollë
Qenke çiko fort e hollë
Paske shtatin për kollon.
Bylbyli këndon në dardhë
Qenke çiko fort e bardhë
Qenke e mirë për djalë beqar.
Bylbyli këndon në ftu’
Hajde çiko rri me mu’
Soll dy fjalë me i kuvendu’.
52
53. 54. Gur mbi gur bohet kalaja
Gur mbi gur bohet kalaja
Ditë për ditë m’shtohet sevdaja
I: Fjal-o mbi fjalë bejtet na i qet
Bash si bari o vlla që e mlon dhenë :I
Mbidhen shok’t o ta bojnë nji dua
Le t’i thahet hoxhës bastoni
Si s’na lan me bomun’ sefa
Me Asllanin, o vlla, me Kapllanin!
Mbidhen çunat o vlla tuba tuba
Shkojnë e i bijnë hoxhës tu guni
Thot ashiku: - I mjeri unëI
Bjen nji punë o vlla të du’ përdhunë!
Me i dyqan o me i berberhone
Gjeç’ muhabet o me zotninë tone
Zot o i madh ju maroft-o myradin
Që m’pajtu’t, o vlla, me jaranin!
_____________________________________
myrad - dëshirë, synim (shpesh përdoret në kuptimin
e plotësimit të një dëshire, synimi)
53
54. 55. Qiri, qiri
O vet me veti, djal-o po mendohem
O se me gojë s’po m’flet o qiri!
O of ai, i mjeri unë kujt t’i ankohem?
O veç e lam te Perëndia ai, i, i!
O qiri qiri, pamuk edhe vjamë
O ti që m’je i pa du’r e i pa komë.
O of ai, ti që m’ndizesh n’mromje n’akshom
O se me ty knohet-o Kuroni ai, i i!
O se na t’vorfën vlla more nuk jemi
O për behar na digjte malli
O of ai, na jaranat tubë o s’i kemi
O veç po shtyhem me hijalle ai, i, i!
O qiri qiri, natën e bon ditë
O ia l’shon, dritën sabahit.
O of ai, Halilit ju dogjën mushknitë
O s’ju gjet qarja o ashik o të mjerit ai!
______________________________________
hijall – ëndërr (fanitje, joreale)
56. Kah dera të erdha
I: Kah dera të erdha
Për me t’pa njiherë. :I
I: Je e buk’ra vashë
Si lulat n’pranverë :I
Aman, aman!
Gjithnji në kujtime
Veç për trupin tand
Mendoj sytë e zi-e
Vetullat gajtan,
Aman, aman!
Era ka pushu’mun
Bylbylat këndojnë.
Eja pra e dashun
Zemrat t’i bashkojmë!
Aman, aman!
54
55. 57. Gjallë në dhe mos më shtini
Hej gjallë në dhe mos më shtini!
Hej me sy t’ zez-e o, bash si o i petrit
O maleve ju ankohem, ra shigjeti
Ani ra shigjeti m’a goditi.
Hej behari i bukur tash ja mrrini
E bylbylat-e o e bojshin-o ispatë
O i mjeri ashik kjan e thrret’
Ç’hallin t’ja boj’ unë-o fakiri?
Hej i mjeri unë e o, jam ra n’zanan
Hej kur po m’del o shahi o n’pazar
A s’më flet njiher o shah me goj-e, o more mret
Ani more mreti o i gjithësisë!
__________________________________
ispatë - dëshmi, dëshmitar
55
56. 58. Destan Begu kqyrë sahatin
Destan Begu bre kqyrë sahatin:
- Çou bre Din shaloma atin!
Çou bre Din, shaloma atin!
N’Rahavec e kom konakun
N’Rahavec e kom konakun
Me u pajtu’ me sallangjakun!
Sallangjaku në divanhone:
- Aman Beg, pash zotnin tone!
Aman Beg pash jetën tone!
Mos më shti sonte n’hapsone!
Mos më shti me flejt’ me kali!
Ta dhash besën e s’un ta fali.
Sun’ ta fali me i parë pishtole
Piqem Zot n’hasmin pa ndore!
Piqem Zot n’Avdullah Agën!
Që ja u matke burrave shtagën.
Me ma matë s’duroj as babën!
Jo s’duroj o Avdullah Agën!
Jo s’duroj o Avdullah Agën
Soll pesë pllamë ja djeg dallamën
Soll pesë pllam ose ja djegi krejt
Me e rreh burrin ish fort gazep!
___________________________________
hapsane - burg
pishtole - (fjalë slave) armë zjarri, allti, revole
hasëm - armik
56
57. 59. A s’ma falë pak dashurinë
A s’ma falë pak dashurinë
Prej së vogli të kam dashtë.
I: Sa qenke lig, sa qenke tretun!
Për ata syt-o moj kur t’i pashë. :I
M’u mbush trupi moj me gjylpana
Ka tre muej qi po lëngoj.
Asnjeri nuk vjen për me m’pa
Përveç doktorit që m’viziton.
Unë të erdha në m’hallën tande
Për me nxanë dashni me ty.
A s’po mendon se nesër plakesh
Dhe s’të shikon njeri me sy?
Do t’a marr strajcën ta vej n’kurriz-e
Portë në portë un’ do t’trokas
Porsi lypsan moj do të bahem.
Vajz-o s’të ka pa t’shti në dorë!
57
58. 60. Ku po knojnë këto dy kumria
I: Ku po knojnë kto dy kumria, of aman? :I
N’bashqe t’bukur nër o bojlia, of aman!
N’bashqe t’bukur nër o bojlia, hajde aman!
Sylarushja du’l në bashqe, of aman!
Kuq e bardh si mollat lalçe, of aman
Kuq e bardh si mollat lalçe, hajde aman!
Molla lalçe katunare, of aman!
Zemrën time flakë ma kalle, of aman!
Zemrën time flakë ma kale, hajde aman!
Pasha at vlla s’po na len nona, of aman!
Natë e ditë na ru’jnë o te loma of aman!
Natë e ditë na ru’jnë o te loma, hajde aman!
Ref.:
I: Hajde moj unë-o të du’
Besa moj shumë o të du’.
Dogje vehten më fike mu’
Hajde më fike mu’! :I
61. Flokët e tua kuran-kuran
Flokët e tua kuran- kuran
Un’ i mjeri s’ti zuna me dor’!
I: Jam jabanxhi-o i vetëm-e
I mjeri si do t’shkoj jetën-e? :I
Syni i vajzës si filxhan
Vetllat e saja o si gajtan.
Jam jabanxhi-o i vetëm-e
I mjeri si do t’shkoj jetën-e?
Goja e jote si kuti
Dhambët e tu, o moj si inxhi.
Jam jabanxhi-o i vetëm-e
I mjeri si do t’shkoj jetën-e?
58
59. 62. Ishin mbledhë lulet në bahçe
O ishin mbledhë lulet në bahçe
Çojnë e thrrasin trandafilin
I: Se na dona me u pajtue
Me u pajtu’ me bylbylin. :I
O bylbylit na i vajt haberi
E u tretun o për hava
A kam baft-o unë i mjeri
Me m’u ndigju’ kjo rixha?
Oh zymbyli çilë lulen mavi
I mjeri-o ndjell behar.
Çil për borë e çil për shi
Me shokë t’vetë ban kangë mbi kangë.
____________________________________
haber – lajm, njoftim
63. More Selman, djalë i pabesë
E more o Selman djal o i pa besë!
Ç’pate djalë more që u zemrove?
More m’i dhe rrugat e Moresë
Perëndinë djalë s’e kujtove!
O shul në rrugë djal po të pres-e
Se m’zu halli i merakut.
More s’do të rrnoj, por do të des-e
Mori gonxhja lule zamakut!
E more ika ika rashë në det
Me xhemitë o të Ulqinakut
More po çoj fjalë se do të pres
I pa besë, djalo, m’dole hakut!
______________________________
xhemi – anije
59
60. 64. Kah pranvera flakë jam djegë
Kah pranvera o more, e ije
Kah pranvera flakë jam djegë.
Dranofilles po i vjen era
Hajde me shumë shyhret
Karajfil me gonxhe t’veta
Hajde mos rri n’kujtesë.
Ref.:
O mu’ kujtesa s’po m’harrohet
Shkoj dallndyshja për hava.
I ka kraht’ e nuk damtohet
N’gem t’ullinit don me ra.
Aman, xhanëm aman!
N’gem t’ullinit o more, e ije
Ra dallëndyshja për me fjetë
Se për mu’ moj tash len dielli
Hajde se dritë baj vetë.
Ju lutem sharkijave bini
Hajde se s’dona me fjetë
Ref.:
O s’du me fjetë as ditë as natë
Du’ me nejt moj tuj këndu’
Sa t’ja marr dallndyshes kraht
Kah të mundem du’ me shku’
Aman, xhanëm aman!
Çohem heret o more, o ije
N ‘sabahile heret fort.
T’a shikoj moj drandofilen
Hajde t’a kjaj me lot.
Koka’ kon’ tabir me u djegë
Hajde mas nurit tand.
Ref.:
O nuri yt sa i bukur ish
Zemrën time ma ka k’putë
Karajfili i saksisë
Era jote mu’ m’ka k’putë
Aman, xhanëm, aman
60
61. 65. Prej mallit të bukurisë
E prej mallit të bukurisë
Ani n’a ka dal nji gonxhe taze.
O kush o mret i djelmënisë e o?
Ani Shaban Begu plot me naze.
E hanë e diell je si n’hajratë
Ani kur gjezdisë bregut të detit.
O kush don me pa yll o me bajrak?
Ani bukuri te Shaban Begu.
E kur ia pashë rremzit në gjyks-e
Ani sa zanan m’u bo dynjaja.
E kjaj e plas i mjeri ashik-e
Ani se për ju o ju dha sevdaja
E për Bajram të erdha n’zijaret
Ani erdha t’gjeta bash o tu blini.
O selamin ta dhash me isharet:
- Ani urdhno Beg, more, del të rrina!
_______________________________________
dynja - bota
zijaret - vizitë
selam - të fala, përshëndetje
66. Kush e nisi luftën ma i pari
- Kush e nisi luftën ma i pari?
- Fadil Hoxha, Emin-o Duraki.
Mazllum Kpuska, more Mustaf’ Bakija
Kallxuen vetin qysh asht’ o trimnia.
Kallxuen vetin, more, shka ban azgani
S’ju tremb synin o italiani.
Në fabrika more, nëpër shumë shkolla
Emni juej thirret heroj-a.
Shumë ksi’ djemsh more, ka dhan-o Gjakova
Pri ju ka o Fadil Hoxha.
61
62. 67. Me ty vashë do t’za dashni
I: Me ty vashë do t’za dashni
Qysh në shkollë moj të kam njoftë. :I
I; Ta kam njoftë moj bukurinë
Moj e bukur vetullhollë. :I
Fjalt’ e tua po i ndigjoj
Që mendon me zemërsi.
S’pari herë më flet me gojë
Du’ të jeshë besnik gjithnji.
Do t’pajtohemi ne të dy
S’bashku jetën t’a kalojmë.
Po t’baj be pasha t’dy sytë
Mos ke frigë se s’do t’trathtoj!
68. E mora lapsin në dorë
I: E mora o lapsin në dorë
Përgjegjen o me ta k’thy. :I
I: M’u ba zemra bardhë si bora
Kur më ra ndërmend për ty. :I
Ke me thanë se çka i bana vedit
Por atëher s’ke me pasë dobi.
Ke me u shkri si shkuma e detit
Dashnore para syve t’mi!
Kangën ty ta këndojnë djelmënia
Ndoshta atëher ke me mbajtun shpresë.
Kan’ me t’ra ndërmend fjal’t e mia
Dashnore, mori e pabesë!
62
63. 69. Tridhet ditë në o Ramazan
Tridhet’ ditë o në Ramazan-e
Me tri hallka o jam o i mjerë.
O se tri hallka o m’i kam vanu-e
Vaj more shokë se ç’bahet halli?
O se tri hallka o m’i kanë vanu-e
O se për ty djalë ç’po m’merr malli!
Ç’kokan mushë o malet me borë-e!
Kush mi kjanë o hallet e mia?
Nji jaran qi e pata në dor-e
M’a zapu’n, djalë more jezidia.
Për midis vetllave tu’ja
Asht’ nishani i kijametit.
S’paskan skaj o hallet e mija
Si me konë o n’fund, mjedis detit!
63
64. 70. Efa more shokë, efa
Efa more shokë, efa
Qare s’ju gjetë kësaj sevdasë.
Ashiku asht’ nji padishah
Mbi dertet e kësaj o dynjasë, ai!
Bahti i ashikut asht’ me fermon
O hasha s’i bihet nimetit.
Kur po m’del çuni në duqan
Pa thirrë po vjen, prej vetvetit.
More çun qi therrë dynjanë
Me qepallët si neshteri.
N’ahiret ju hekshin xhefatë
Se n’atë jetë nuk sundon dylberi.
E more çuni i Sejfullah Agës
Me e ditë sa shumë-o të due-e.
Soll për hatër t’Sheh Selimit
Kangën tone jam tuj ta knu’-e, ai!
________________
bahti – fati
sevda - dashuri, festë, gëzim, hare
dynja - botë
ferman – dekret mbretëror
neshteri -
64
65. 71. Shkojnë e vijnë menzit si era
Shkojnë e vijnë menzit si era
Si me konë n’vakt t’beharit, o beharit.
I: Sa’ hyqmet pse mue esmerja
Nuk m’zdirgjet ‘kolla iftarit , aman, aman! :I
Ti na dish e mos ardhsh-e
Hajrin vetit mos ja pash-e!
Ti n’ma kthefsh-e shpinën o bu-bu
Vera t’u boft’ dimën-o!
O ‘kolla iftarit, mas akshomit
Keq po digjem o sikur nur, o sikur nur.
Mirë ja di unë dertin djalit
Do ta baj unë zemrën gur, aman, aman!
Merri çelsat çil dyqanin
Vish jelekun, xhamadanin.
Unë do t’vi t’a jap selamin
Ta jap kafen, t’a pres o filxhanin.
Ku po rrina t’martën proma
Me at buzë qi rrjedh-o sheqer?
Ball e faqe me nishona
Portokall lule me erë, aman, aman!
Hajde pra të shitoft zana
Jan ashikat s’po mi le nana.
Jan ashikat s’po mi le nana
Po m’i prekin vetllat e holla.
Mu rrit mjekrra m’u ba grath, grath
I mjeri unë o për t’ri tam, o për t’ri tam!
Shkoj ndër shokë s’ma bajin nji vend
S’ma diftojnë hallin që kam, aman aman!
Herë në teqe, herë n’medrese
Aty bajshin ilahi.
Pa m’i dhanë çun-o treqind qese
Nuk t’i jap sytë e zi,aman, aman!
65
66. 72. T’shitoft zana moj xhevahire
T’shitoft zana moj xhevahire
Qysh s’u nale me m’kujtu’
I: O se unë ty t’kom dashtë pa hile
Tjetër kend ti e ke ngu’. :I
O mynafikun e vraft ai Zot!
Shka na bani ne n’këtë jetë!?
Oh se dashnia na shkoi kot
Ne të dyve na ka tretë.
O unë jam mbetë sikur zog mali
Qysh atë ditë qi t’kan mbyllë n’dry.
E se për ty fort po m’merr malli
Me t’i pa dy sytë e zi.
73. Vaj moj lule
Vaj moj lule qi n’a çelë sivjet
O prite borën deri sa t’tretë.
Djelmënisë na i falish me shnet
O vjen behari e nuk na nget.
Na u kthy’ moti për së mari
Çelin vjollcat dhe zymylat.
E myzhde ashik po vjen djali
O mbushen bahçet plot bylbyla.
E ti bre djalë m’a shkofsh ymrin rahat
E ty ta dhashin gjithçka kërkon.
E nal ta jap nji nasihat
Kam nji rixha e t’ma ngojsh!
E sytë e mi kan marrun tallas
Me gazep po shkojnë si deti.
Goja jote inxhi, elmaz
E se na sun’ t’ja u qesim o kimetin!
______________________________________________
kimet – vlerë, dobi
66
67. 74. Shkon bylbyli për hava
I: Shkon bylbyli, hej aman
O për hava tuj fluturu’. :I
I: O nal ta jap nji amanet
Dashnores o me m’ja çu’. :I
Prej dashnores, hej aman
O na ka ardhë moj nji selam:
- O ti që n’kofsh dashnori im,
Zdirgju n’bahçe t’bojm Bajram!
Karajfili, hej aman
O lule e hijshme, lule e shpeshë.
- O mos m’a lu’j dashnore synin
Po m’tranon moj kah po m’keshë!
67
68. 75. Rrushe mori Rrushe
Rrushe, lumja Rrushe
Rrushe dil n’oborr!
Rrehe defin me ni dor-e
Hajde, hajde
Rrehe defin me nji dor-e!
Rrushe mori Rrushe
Rrushe dil në bahçe!
Po t’vjen era molla lalçe
Hajde, hajde
Po t’vjen eramolla lalçe.
Rrushe mori Rrushe
Rrushe dil n’sokak-e!
Lujma shtatin si bajrak-e
Hajde, hajde
Lujma shtatin si bajrak-e!
Rrushe, lumja Rrushe
Rrushe dil n’livadh-e!
Po t’vjen era portokall-e
Hajde, hajde
Po t’vjen era portokall-e.
Rrushe mori Rrushe
Rrushe shkel në themër!
Qysh ma le moj dryshk në zemër
Hajde, hajde
Qysh ma le moj dryshk në zemër?
Rrushe mori Rrushe,
Rrushe bukurie.
Vjen jarani me t’pa ty-e
Hajde, hajde
Vjen jarani me t’pa ty-e.
Rrushe mori Rrushe,
Rrushe n’kapixhik-e.
Rrehe defin me ni gisht-e!
Hajde, hajde
Rrehe defin me ni gisht-e!
68
69. 76. Të kam thanë moj pulpulaqe
Të kam thanë moj pulpulaqe
Ja’ ke rri te lala.
Faqja jote rrumbullake
Gushën pala-pala.
Ja’ ke rri se të don shpirti
Porsi sytë e ballit.
Dashuninë tande kush s’e dijti
Oh si t’ja baj hallin?
Të kam dashtë edhe të due
Të don zemra ime.
Edhe ti më ke ngacmue
M’ke lanë shumë kujtime.
Për kujtim ta jap nji lule
Sa mos me m’harrue.
Zemrën time ti ma shkule
Aman, sa të due!
Ta kujtoj dashninë e vjetër
Nuk asht’ fjalë e kotë.
Përveç teje nuk du’ tjetër
Asnji në këtë botë.
69
70. 77. Vlla e motër bashkë
Vlla e motër bashkë
Pushkatu’ dhe varë
Në Gjakovë o prej t’pashpirtëve
O bre gjakatarë.
I: O për pa i mbushë njizet vjet
Nana qan për bijt e vet. :I
Ganimetja th’rret:
- Abedin o vlla!
Çou e shihe motrën tande
Afër teje ra!
O t’përqafoj e t’marr erë
Karanfil o në pranverë.
Me ferexhe veshë
Dhe me peçe mblu’
Kur më shihke nana, halla
Në kanop tuj m’vu’.
Oh rrijnë tuj kja, tuj vajtu’
Sikur qyqet pa pushu’.
Nana thrret’ me za:
- O ju bijt e mi!
Ju kam rritë t’pa babë, jetima
Qyshse në vogjli.
Oh sod m’u mshel mu’ kjo shpi
E jam mbet me du’r në gji.
70
71. 78. Kadaldal po vjen pleqnia
Kadaldal po vjen pleqnia
I: M’i kjanë hallet çiftelia. :I
Ka nisë gishtat s’po m’punojnë
Edhe zani mirë s’po m’shkon.
Trupi jam kurr s’u bo rahat
Tuj këndu’ n’qytet e n’fshat.
Kur unë isha n’ditë ma t’mira
Mall e kishin me m’pa te shpija.
Unë këtë kangë qi po kndoj’ ma i pari
Ka me i ra n’mend çdo kangtari.
79. Kangë për Ymer Rizën (2)
More e kam pasë nji jaran të vjetër
Sevdali, shoq si gjindet tjetër.
Me sharkijen o plakë
Zemrën ma digj’te flakë, hej, hej
Zemrën ma digj’te flakë.
More ata gishta prej qelibari
O tuj lodru’ fort t’ushtojke zani
Vallen o sevdali.
Zemrën ma ke shkri, hej, hej
Zemrën o ma ke shkri!
Ani moj sharkia me dymbëdhet tela
More s’ka kush t’bjen ty si hera tjera!
Mallin o me na hjekë
O se pa ty o kem mbetë, hej, hej
Mjeshtri o ty t’ka vdekë.
Ani unë këtë kangë po ta qes Ymer Riza
Ani le ta knojnë krejt o shoqnia.
Mallin o me na hjekë
O se pa ty o kem mbetë, hej hej
Se pa ty o kem’ mbetë.
71
72. 80. Ngoni shokë se ç’thotë Nezimi
Ngoni shokë se ç’thotë Nezimi
Se ashiku s’gjindet o kudo.
Janë ispatet e Rrahimit
Duro guhë mos besado-e, ai.
Jam nji dervish jam i bijade
O falma Zot çunin axhakzade
O le t’a kujtojë Perëndinë
Mos ta braktisë ai ashikninë, ai.
Leu divadhi n’gjyl të detit
Hapi rremzit zu dynjanë
Çka po i thotë i dashni ashikut:
- Hajde i mjerë ta kjajmë sevdanë!
Preva hyrkën vuna qylah.
Dola me bo testir dynjanë.
Ç’konka konë elhyqmililah
Me i braktisë o shokë e jarana, ai.
O gjithë këto bejte t’mira m’i fole
Për mi gjithë t’vuna nji mret.
O për mjedis t’mejdanit dola
Tash jam nisë për n’ahiret.
__________________________________________
oxhakzade – shtëpi që kishte të drejtë të mbante oxhak
elhyqmililah – fuqia, pushteti i Zotit
72
73. 81. Lavdu’ qoftë moj Perëndia
I: Lavdu’ qoftë moj Perëndia
Që ta dha këtë bukuri, jar. :I
I: O natë e ditë po kjaj si fmija
E s’po m’teren sytë e mi. :I
Vetllën holl si hana s’pari
Syni jot si yll me bisht, jar.
Kaçurrelat n’midis ballit
Përmbi shoqet moj da me gisht.
Çohem heret pa ra dielli
Dal n’dritare me t’shikju, jar.
O e kthej kry’t prej drandofillit
N’gjoj bylbylat tuj këndu’.
O bylbyl, o bylbyl shkreta
Qi sa kohë je mbyllë n’kafaz, jar.
O medet hallin, unë o i mjeri
Derisa qi po pëlcas.
82. Në agim rrezet e para
Në agim rrezet e para
Drandofill mbulu’ me vesë.
I: Manushaqe si ma e para
Për çapkënën sy e vetull zezë. :I
Me kombajna korrë në fushë
Kokrra gruri si flori.
Mbush hambaret gushë për gushë
Knaqet’ zemra e nji çifti t’ri.
Ti moj vashë, moj drenush-e
A s’ma fal faqen ma parë
Ndëgjon vasha faqekuqe
Ja merr zemrën dhe i digjet zjarr.
73
74. 83. Te ‘i dugojë e re
I: Te ‘i dugojë e re
Në magaze t’vjetër. :I
I: Djalë si Sulejmanin
Nuk ban nana tjetër. :I
Porsa dola n’bahçe
Me pi kafe t’amla.
Po na vjen shoqnia
Veshun allafranga.
Bahçja plot me lule
Sa kishin lulue.
S’bashku djem e vajza
Ja kan nisë me knue.
84. Ty t’krijoi natyra
Ty t’krijoi natyra
Lule përmbi tjera
Tash na vjen pranvera
Plot me t’bukra ngjyra.
I: O sa të du’!
Që më knaqe mu’! :I
Manushaqja ime
Plot me ngjyra t’hijshme
Ke nji bojë si flutur
Plot me erë të shijshme
Zemër për mu’
Shpirtin ta du’!
Jeta ishte e shijshme
Je moj manushaqe.
Shpirtin mu’ ma knaqe
Ti o me shpresime
Plot me madhni
O shpirti im!
74
75. 85. Mora lajm se je feju’
I: Mora lajm se je feju’
Mori vajzë e buk’ra ti. :I
I: Dashninë time ke harrue, aman
Qysh t’mashtroi moj ai njeri? :I
Ka sa kohë që u fejove
Disa herë ti fjalë më çon.
Thojshe prore që s’më harron, aman
E se din se tash asht vonë.
86. Prej shtëpisë kur jam dalë
I: Prej shtëpisë kur jam dalë
Dhe në burg jam ra. :I
I: Kush s’vjen me m’pa, as me m’shiqu’
I mjeri sa keq kam pësu’ :I
Herët n’mëngjes hana ndriçon
Yjt’ po xixëllojnë.
Nji erë e shkretë po don me m’tretë
I mjeri vetëm kam mbetë!
N’moshën e re nji qyqe m’k’ndon
Zemrën m’a helmon.
Mjaft o m’ke therrë, m’ke marr nji lul’ t’re
S’më ke lanë gjallë as në dhe.
K’ndon nji bylbyl mbi vorr të ri:
- Për mu a do t’ketë dritë?
Do t’shkoj e tres me ‘i mal të shkretë
Për mu’ ma s’do t’ketë jetë!
75
76. 87. Ylli i sabahit
Ylli i sabahit
Drita e syve t’mi
I: Kush të ka ngucatë
Që m’ke marrë mëni? :I
Hajde osmanli
Kush a çun si ti?
Koke nazeli
Hallin kush s’ma di!
N’a ka dalë në Shkodër
Nji topçi me nam.
Sylçe Begu i vogël
Si uvill me nam.
Sylçja çka ka thanë:
- Qirakllëk nuk du’!
Bektash Aga i fortë
Mu’ më ka zapu’.
Bregut t’vi’s po m’shkon
Fustanat me i anë.
- Sylçe Beg na i g’zon!
T’paskan ra taman.
Ore çun, bre çun
Gushën sikur plumb.
Mos m’a pi rakinë
Se të ban zullum!
Zullumi të gjet’t
More baca i vet!
Hallku t’kan hasret
More top sheqer!
____________________
vi’s – vijës
76
77. 88. Ditë e zezë 30 qershori
Ditë e zezë tridhjetë qershori
U hap fjala lajm i zi.
I: Shokun tone vdekja e mori
N’kohë ma t’bukur të rinisë. :I
Vdekja e tij qe e papritur
Në centralin elektrik.
Kush ndëgjoi mbet i habitun
Nana e vet qëndroi trimnisht.
Këtë lajm t’zi që ndjeu Kosova
E ma larg, në Shqipëri.
Për kangtarin nga Gjakova
Idriz Dhomin, djal të ri.
89. Kangë për Hysen Bajrin
Hysen Bajri o po bon o me dor-e:
I: - Nuk po muj o baclok o me folë! :I
Se m’ka ra o gjaku në gojë
Se m’ka ra o gjaku në gojë
M’kanë pre shkijet o me jatagan-e.
Hysen Bajri o po duel në shkallë
I: - T’madhe briti’: - O ju bajraktarë! :I
I: Mos më leni o nër Shekullar-e :I
M’u ka m’bush o trupi o plot varr-e!
Hysen Bajri o more fjalë o ka çu-e:
- Kajmni shokt’ o m’a fort o se mue!
Kajma Smajlin, o mor kajma Zekën!
I: Qysh nuk ikën o more me m’lanë vetëm! :I
Bashkë me mu, o e kanë ba dekën.
_________________________________________
jatagan = lloj shpate e lakuar
Shekullare – krahinë në Mal të Zi
77
78. 90. N’mes ballit ma ke i nishon
N’mes ballit o ma ke i nishon-e, ai,
O për andej o shkëlqen n’faqe.
O bukurinë ma ke me fermon
O si në prill manushaqet.
- O vaj moj lula o ju sa jini,
O vallë mbret o ju kon kini?
- O mret e kemi derjah gjylin.
Vezir kemi o karajfilin!
O zamaku i bardhë thotë: - Jam shah-e!
O përmbi t’gjitha hedh përpjet-e
Jaratisun me shumë degë
Dorë më dorë o na i majshin djemt-e.
______________________
ferman = dekret mbretëror
91. Na po g’zohem vjen o Bajrami
Na po g’zohem-o vjen o Bajrami
More piqem Zot me Adem Begin.
E konke konë qesi jarani, o medet!
O mirë po i bjen karadyzenit!
Kush ta kepi dallaman-e
More me njato du’rzi-o si biluri?
Fol Adem tu shtoftë o nuri!
Mbi vorr tand t’u djegsha nuri!
Ecja jote nabushaqe
More plasa e mjera o gjithë tuj kajt-e!
E po m’shkon djali nëpër bahçe
E unë prej tejet s’kam të ndam-e!
78
79. 92. Pesëdhjet vjet o shokë i bana
I: Pes’dhjet vjet o shokë i bona
I mjeri kam hy n’pleqni. :I
I: Hala mirë nuk e kuptova
Çdo me thanë dashuni. :I
Vonë e mora vesh i shkreti
Çdo me thanë me qenë ashik.
Mora vesh çka ashtë sikleti
Kjo sevda don ustahllyk.
Ustahllyku, marifeti
Janë dy gjana për ashik.
Le ta marrin vesh mileti
Se pleqënia vjen nji ditë.
M’ka pasë thanë nji plak i vjetër
Kjo sevda don marifet.
Bon’ gjynah me kqyrë naj tjetër
Rri me tanden që ke kismet
__________________________________________
ustallyk - mjeshtri
marifet – shkathtësi për të kryer një punë, një veprim
mileti - populli
79
80. 93. Hem vallahi, hem bilahi
I: Hem vallahi, hem bilahi
S’e kam ditë se ç’asht’ maraki! :I
I: Unë i mjeri keq gabova
Prej mallkimit m’u prish gjaku. :I
Dola n’bahqe me karrikë
Të gjithë lulat m’u kan afru’.
Edhe zogj’t m’u kanë avitë
Për xhananin qi ka pësu’.
Unë kangën po ta qes
E gjithë bota ka me t’a knu’
E pabesë moj paske qenë
Sa besnik të kam qëndru’!
________________________________________
vallahi, bilahi = be tek myslimanët
94. Sytë si xixillonjë
I: Sytë si xixillonjë
Oh, sa fort i du’.
I: Ata kur m’shikojnë
N’shpirt më prekin mu’. :I
Gojën si kutia
Vashë o ti ma ke.
Dhambët si inxhia
Sa e bukur je!
Veç me nji shikim
Dashnor n’ty jam ba.
Prandaj si kujtim
Këtë kangë unë po ta la.
80
81. 95. Shtat ditë ymër n’këtë dynja
I: Shtat ditë ymër n’këtë dynja:
Gjashtë idhnim e nji sefa. :I
O me njat’ ditë shka do t’bojim na
Thirrja emnin: - Ja Allah!
Se kam ditë se kam kujtu’
Me Allahun o jam taku’.
Mos e ban vehten gjithkush
Me hyp n’kumbull, me lyp rrush!
Me hypë n’kumbull me lypë rrush
Se të sheh e të flet dikush.
Mall, evlad në këtë dynja
Kujton kush se gzime i ka.
Derte, gajle vijnë pa nda
Thirrja emnin: - O ja Allah!
Gjith kand t’shohish me kapuç t’bardhë
Mos kujto se gjenë manfatë!
Gjithë kand t’shohish me flokë e mjekërr
Me zemër banja muhabetin!
Vnoja menën në bejatë!
A ka besë o në tarikatë?
Mos ia kqyr o ilajetin!
Me zemër shehut banja hyzmetin!
Hej dervish sa mirë po flet
Je i lidhur për Ehli Bejt.
Ehli Bejtin hak e di
Jam evladi sadedi.
Hej dervish bona derjah
Nji ditë vdesim të ton na.
Nji ditë vdesim të ton na
S’met gëzim, as s’met sefa!
____________________________________
evlad = fëmijë (vajzë apo djalë)
dynja = botë
hyzmet = shërbim
Ehli bejti = familja e profetit Muhamed, a.s.
81
82. 96. Kangë për Metë Isufin
Metë Isufi djal i ri-e
Se n’Gjakovë o ka m’sy o me hi-e!
Se n’Gjakovë ka m’sy o me shku-e
Tri herë dyert o ju kan ngujue!
Hima Daka n’mahallë t’Qerimit,
Dil e nije pushkën e trimit!
Dil e nije qysh-o kërset-e!
I: Ju prallaza metshi’ shkret-e! :I
I: Qysh s’u çelet kurrnjoni vet-e! :I
Për me pshtu’ këtë Muhamet.
- Unë jam dalë o për m’u çartë-e
I: Nuk jam Dula që i du’ grat-e :I
Jam nji djal o qi t’kalli flak-e.
T’kalli flakë t’kalli barut-e!
Nal bre shoq, o ti mos u ngut-e!
Nal kadale Shaqir Curri!
Se je le o s’ke tesh k’si burri!
Se je le s’ke tesh k’si burri
I: Ku qilloj o dy komtë i nguli! :I
Ti lo plumat o rreth ushkuri!
82
83. 97. Këngë për Bajram Currin
Hej, dridhet toka, po ushton Malësia
Hej, në këto male po lufton djelmënia
I: Hej, bashkë me trima e kësaj Krasniqes
Me Bajram Burrin o zemërçelik-e! :I
Ref.:
Bajram Curr, o Bajram Curr
Emni yt s’harrohet kurr!
Të ka lind-o nanë Gjakova
S’të harron Kosova!
Bajram Curr, o Bajram Curr
Emni yt s’harrohet kurr
Të ka mbajt-o Dragobia
S’të harron Shqipnia!
Hej, na du’l trimi në këto male tona
Hej, tym e flakë po n’a i rrjedh nga goja
N’luftë me tradhtarin, o Kadri Mehmetin
Se n’Dragobi-i ai trimi n’a mbeti.
Ref.:
Bajram Curr…
Hej, moj Kosovë-o ty t’a lumsha shpinën!
Hej, bijtë e tu’ e kan lu’jtë martinën!
Me Bajram Currin, Isa Boletinin,
Me Azem Bejtën e Hasan Prishtinën.
Ref.:
Bajram Curr…
83
84. 98. Dora jote t’u praroftë
Dora jote t’u praroftë!
O, kjoftë e plot-e përgjithmon-e ai!
O ashikut i derdhen lot-zitë.
Ref.:
Shpirt, more vetullat ilall
All me sy e vetulla edhe qepallë
O besa m’trete, po m’bon o me hall!
Zemra ashikut si gastare
O ajo thehet me i gjysë fjale.
O, a po m’flet shpirt-o boma i qare?!
Ref.:
Shpirt…
Zemra ashikut si qibriti
Fjalë e besë don djalë ashiku, ai
O veç për dhunë o të mynafikut!
Ref.:
Shpirt…
Të kam dashtë edhe të du’
O itikati n’a u maru-e, ai
O a po m’flet shpirt-o çka po thu-e?
Ref.:
Shpirt…
84
85. 99. Pranvera nisi me dalë
I: Pranvera nisi me dalë
E bylbylat po këndojnë. :I
I: Hajde vashë moj lulja e bardhë
Dil në bahçe t’bisedojmë,
O t’bisedojmë! :I
Unë në bahçe po të pres
Me tufë vjollca m’gjen n’dorë.
Jam e jotja der’sa t’vdes
Se më ty do t’baj kunorë,
Do t’baj kunorë.
Pra ti fjalën kur ma dha
Mori lule moj shebojë.
Prej teje nuk di me u nda
Kah po m’flet me t’bukrën gojë,
Me t’buk’rën gojë.
Këtë tubë lule që po t’jap
Për kujtim ta mbajsh në dorë
Ti ndërmend t’ më kesh mu’ prap
Mbasi bashk do t’bajmë kunorë,
Do t’bajmë kunorë.
85
86. 100. Kanga e Rexhep Gërçarit
I: Qatje poshtë o te mullini
Luftë po ban more Rexhep trimi. :I
I: Luftë po ban qaj Rexhep trimi.
Prej gojet n’a i dilte timi. :I
Qatje poshtë more në Gërçar
Luftë po ban me pashallarë.
I: O Rexhep i çikës-o!
Porsi yll i dritës-o! :I
Të mërkurën thirri telalli
Në mesditë na u mbyll pazari.
Në mesditë na u mbyll pazari
O rrethu’ Rexhep Gërçari.
- Në Çabrat more kush lufton?
- Ky Rexhepi me nizom.
O Rexhep i nanës-o!
I le nom Gjakovës-o!
86
87. 101. Këngë për Ganimete Tërbeshin
Herët në mëngjes, nga sa gjakatarë
Në mes të Gjakovës u hodh një litar.
Në trekam’sh e vunë Ganimeten tonë:
- Fol, n’e daç ti jetën! me za i kanë thanë.
- E shtrejtë asht liria, pa te s’është gja jeta! -
Me një za të tmerrshëm, foli Ganimetja.
Ref.:
- Nuk du’ jetën të ma falin!
Ra vetë ne litar
Hakun motrës do t’ja marrin
Vllaznit kosovarë.
Atje poshtë qëndrontë Gjakova kreshnike
Asaj Ganimetja i mbeti besnike
Para se t’a varin, foli Tefik Çanga:
- M’a mirë t’vdesim motër se t’jetojmë në pranga!
Ke Isë Boletinin ke dhe vllazën tjerë
Ke Kosovën trime që s’të ndrron për jetë!
Ref.:
Nuk…
87
88. 102. Si na u çfaq kjo dashunia
(Version tjetër i këngës “Ç’na ka zanë kjo dashunia”)
I: Ç’më ka zanë kjo dashunia!
Kërkush hallin s’po m’a din! :I
I: Kush mi qan hallet e mia?
Ku do t’shkoj e ku do t’vi? :I
Dranofillat kuq si gjaku
Salltanet o për djem’t e ri.
Kur i zen o gocat maraku
Dehen çunat pa raki.
- Ç’ke moj gocë që rrin mendue?
- Rri e kjaj hallet e mia!
Deri n’Durrës du’ me shkue
Se m’ka zanë kjo dashunia.
Moj durrsake më bone marak-e,
Jarnanana, ne
Gushë e faqe, bardh moj si zamak-e,
Jarnanana, ne
Moj durrsake o sa fort të due!
Jarnanana, ne
T’vinte era more mollë e ftue,
Jarnanana, ne.
88
89. 103. Elif, Elif
Elif Elif, ije, senja me tet-e, aman
Gjithë shqiptar’t o jan çu’ në kambë
Of aman, aman!
I: Kush të don-e, ije, me imon me dek-e aman
Karadakun hajde ta bojmë bejon! :I
T’ejten proma, ije, n’dy sahati aman
Donë me i ra o katunit t’ri.
Of aman, aman!
Lu’jti raja, ije, Podgoricës aman
Ja rrethoi hajde Kuçit kalanë.
Moj kalaja, ije, e me bedena aman
Qe sa mot o m’ke metë rrethu’
Of aman, aman!
M’i ke shkallzit ije, gur mermeri aman
S’mundet shkau hajde me t’i zaptu’.
Çka i ka thon-e, ije, shkina N’kollës aman
Se qeshtu o se kem kujtu’,
Of aman aman!
Asqer po m’vjen, ije, prej Kosovës aman
Dita ditës o po vjen tuj shtu’.
Aferim ije, ju shqiptar-e aman!
Trimëninë o ç’e botë ispatë
Of aman, aman!
Gjithë tuj pri-e, ije, para urdisë, aman
Shkojshit malit hajde tuj shalakatë’.
__________________________________________
iman = fe, besim në Zotin
89
90. 104. Zuna në kajkë, rashë në det
O zuna në kajkë e o rashë në det
O erdh nji shiptar e n’a gjet-e.
Shyqyr bona e gëzova
Gjeç’ jaranat n’breg t’Uzdrumit!
Ku kam ndoj mik o le t’më kjaj!
Le t’më kjajë me lot si lumi!
E ikën shokt’ dhe më lan-e
E më lan o n’breg t’Uzdrumit!
O n’breg t’Uzdrumit deri n’takatë
Çadrat ngrehun bajrak, bajrak.
Ferman po vjen prej Bagdati
Vaj more shokë se ç’bohet halli?!
Ika, ika rashë në det-e
More me gjemi të Ulqinakut.
E shyqyr bona për selamet
Selam Gonxhes së zamakut!
90
91. 105. Konstantine
Konstantine, heret po m’vjen
Se jam bamun hajde marak në ty, aman, aman
Se jam bamun hajde merak në ty!
I: O në ma daç moj goc-e hatrin mue
Tjetërkend s’shikjon me sy,
O fare aman. :I
Maraku ma i randë se plumi
Me njat zemër, hajde moj, katileshë, aman, aman
Me njat zemër hajde moj katileshë!
O bi me fjetë moj gocë, s’po m’zen gjumi
Don me m’lu’jtun mendt e kresë.
Fare aman.
More pllum’-o, krah’t e shkrum-e
Qe sa mot je hajde tuj fluturu’, aman, aman
Qe sa kohë je hajde tuj fluturu’?
O fluturo moj gocë dhe të shkojsh-e
Zgjoji ata që janë në gjum’
Fare aman!
91
92. 106. O kandil kandil garipi (version)
O kandil kandil garibi
I: Ç’ke more qi s’ban dritë? :I
I: O shumë sefanë e do t’a bajmë na sonte
Sa të zbardhë e lumja dritë. :I
O jorgan, jorgan i ngusht-e
Gjithë vija, vija!
O sa ke nata, lal-o nuk m’i m’love
Shpatllat e mia!
Në penxhere lalo prej sokakut
F’tyra jote ndritë dynjanë.
O ty t’ru’jt Zoti lalo qi t’ka fal-e
Fol me mu’ se s’ke ku m’çon!
Dashninë tonde s’mund ta harroj-e
Deri sa t’jam gjallë.
O dhe në vorr-e, lalo, kur t’më çojnë
Mu’ për ty do të m’bjen mall.
92
93. 107. O mori nanë, rashë n’hapsane
O mori nanë,
Nanë rashë n’hapsane.
I: Tash vjen stina
O tash vjen stina e do t’dali. :I
O ti maqinën, lale, lale
Unë gjylpanën.
Qepim rrobat,
O qepim rrobat e beqarnisë.
O hala djal-o
S’ma din zemrën time
Ta kam njoftë, o i kam shitë
Tjegullat e shpisë!
O na u çu’n rosat
Lale, lale, prej Tirone
Bajnë pushimin, o bajnë pushimin
Në Barbullush.
O fort po tutna
Se s’po m’don durrrsajka.
Hallin tem,o dertin tem
S’ma din njeri
_________________________________________
hapsane = burg
93
94. 108. Dola n’penxhere synin kur t’a pashë
Dola n’penxhere
Synin kur t’a pashë
Piva ‘i gotë raki moj vashë
Mashalla të thashë.
Mashalla të thashë
Rakia m’ka zanë.
O mor çun i vogël
Qi po m’shkon nizam.
Nizam du’ me shku’
Letra du’ me t’çu’
O moj gocë e vogël
S’ka kush me t’i k’nu’.
Me t’i k’nu ti k’noj
Veç me shkru nuk di
O mor çun i vogël
Shka baj un’ pa ty?
109. Mori shkrepsa e Venedikut
Mori shkrepsa e Venedikut
I: Ti që m’kallesh o si barot. :I
Sa m’ka marr malli i duhanit
I: Bjerma shkrepsën po du’ me e dhezë :I
Mora vesh se je sëmue
I: T’paska ra ai verem i zi :I
Sa m’ka marrë malli me t’pa
I: Se pa ty o moj s’mund të rri! :I
94