1. Niets voor niets onder het hemels baldakijn!
Waarom besteedt u geld aan wat geen brood is, en loon aan iets dat niet verzadigt? (Jes 55,2)
Bent u al lid van Facebook of MySpace of zeggen deze begrippen je niets? Toch zijn deze
sociale netwerksites – zoals ze genoemd worden – heel erg populair onder een brede klasse
van de bevolking van alle leeftijden.
Via zo’n site kan je contact houden, foto’s uitwisselen en reageren op hetgeen wat jij en
anderen op het internet zetten. Een verslavende bezigheid want we zijn er massaal aan
verknocht tijdens en na de werkuren.
De nieuwe trend binnen deze sites zijn de ‘social games’. De grootste firma die deze games
ontwikkelt heet Zynga. Het is één van de meest succesvolste gamebedrijven van de wereld,
enkel en alleen door het maken van online en gratis spellen! En… we zijn verknocht aan die
spellen. We vinden ze leuk en verdoen er massaal veel tijd aan. Voor de dames is er Farmville
waar je een virtuele boerderij kan starten en geld verdienen met als ultieme doel een ware
agroindustrieel te worden. Bij de heren wordt vooral Maffia Wars gespeeld waar je samen met
je ‘vrienden’ een maffiabende kan opstarten, eigendommen verpatsen en klusjes kan opklaren
voor ‘the gothfather’. Wie weet komt er ooit nog een spel waar je priester mag zijn, je eigen
parochie runnen, rondgaan met de schaal en op audiëntie gaan bij de paus? Alles kan, als het
maar een publiek heeft.
Op zich is er niets verkeerd met het spelen van zulke online spellen. Heel wat van die zaken
spelen we al jarenlang op onze computers. Maar er is een verschil: deze games zijn gratis en
je speelt ze op internet. Dat wil zeggen dat de games voor een heel breed publiek toegankelijk
zijn en makers van zulke games constant kunnen ingrijpen in het spelverloop. Games die we
kochten in de winkel en dan installeerden op de computer stoppen bij het laatste level. Deze
games niet. Je kan steeds verder doen… en dat is nu net de bedoeling.
Zynga biedt zijn producten gratis aan en noemt ze sociale spellen. Dan zou je spontaan aan
een bedrijf kunnen denken die het goed voor heeft met zijn klanten. De klanten moeten zich
vooral vermaken met hun vrienden in de virtuele wereld. Maar niets is minder waar: klanten
moeten geld opbrengen. En het vermaken met de vrienden is enkel een dekmantel voor een
zeer uitgekiende bedrijfsstrategie.
Vooreerst het ‘sociale aspect’. Om vooruit te geraken in een spel moet je steeds nieuwe
vrienden uitnodigen. Dat zorgt ervoor dat je continue mensen moet uitnodigen om zich te
registreren bij Zynga en zelf ook mee te spelen. Dit zorgt voor een exponentieel groeiend
aantal spelers. Op korte termijn heeft Zynga hier mee een heel groot publiek voor de buis. (1,7
miljoen spelers wereldwijd voor Farmville alleen)
Dan is er nog de koppeling met sociale netwerksites als Facebook en MySpace. Als we aan
een spel meedoen van Zynga dan geven we zonder te beseffen heel wat informatie vrij over
onszelf aan het bedrijf: onze huwelijkse staat, leeftijd, geslacht, interesses, aantal kinderen,
verenigingen waar we lid van zijn,… Deze informatie wordt gebruikt om heel gerichte
reclames te maken voor producten waar wij zeker zullen van houden. Met deze informatie kan
Zynga adverteerders heel secuur op de wenken bedienen. En daarvoor zijn adverteerders
bereid om heel veel geld neer te leggen. Geen effectievere reclames dan geïndividualiseerde
reclames: direct marketing.
Maar het gaat nog verder. Je eigen profielfoto wordt soms zelfs gebruikt op pagina’s van je
vrienden om hen aan te moedigen om mee te spelen. Gelukkig is dit laatste door Facebook

2. opgemerkt en kan je nu al in de privacyinstellingen verhinderen dat dit gebeurt. (al vermeldt
Facebook er wel netjes bij dat ze dit niet zullen kunnen afdwingen bij bedrijven waar je zelf
toestemming hebt gegeven…en je moet natuurlijk toestemming geven om te kunne spelen)
Tot slot zit er nog een niet verhulde strategie in alle spellen om snel aan geld te raken. Je kan
altijd sneller vooruit gaan in een spel als je geld betaalt aan Zynga om ‘coins’ of ‘cash’ te
kopen. In een aantal spellen is het bijna onvermijdelijk om op een gevorderd niveau dit niet te
gaan doen. De spellen zitten ook zo in mekaar dat het werkelijk een verslaving is geworden
tegen de tijd dat ze willen dat jij aan hun kassa passeert. Zo moet je in alle spellen minstens 1
keer per dag aanmelden om acties te doen of je gaat zeer snel achteruit.
Zoals uit dit voorbeeld alweer blijkt: niets is voor niet onder ons hemels baldakijn. Het
internet is al lang niet meer het ‘forum romanum’ waar iedereen zomaar vrij kan binnen –en
buitenlopen. Met de introductie van web 2.0, de vele sociale websites, hebben we er een
handig hulpmiddel bij, maar ook een groot tijdverlies. We hebben meer mogelijkheden om
ons persoonlijk te profileren, maar we worden ook gefnuikt in onze privacy. Geen enkel
nationaal wetgevingsinitiatief zal verhinderen wat reeds in de echte wereld aan de gang is:
bedrijven nemen de controle over. Wij zullen consumeren! Wij zullen behoeftes krijgen en
waarden ontwikkelen die passen binnen productgamma’s.