SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 46
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com



                                                      MỤC LỤC
Đề mục                                               Nội dung                                      Số
                                                                                                 trang
  Phần I       Lời mở đầu                                                                          2
 Phần II       Những vấn đề chung về thuế GTGT                                                     3
       1       Khái niệm                                                                           3
      2        Sự ra đời và phát triển của thuế GTGT                                               3
       3       Tại sao lại chọn thuế GTGT                                                          4
      II       Nội dung chủ yếu của thuế GTGT                                                      6
      1        Xác định phạm vi áp dụng                                                            6
       2       Các hình thức thuế GTGT                                                             8
       3       Thuế suất                                                                           9
       4       Quản lý thuế GTGT                                                                   10
Phần III       Tình hình áp dụng thuế GTGT trên thế giới và bài học kinh                           12
               nghiệm từ những nước đã áp dụng.
           I   Tình hình áp dụng thuế GTG T ở một số nước                                             12
           1   Thuỵ Điển                                                                              12
           2   Philipine                                                                              13
           3   Trung Quốc                                                                             14
          II   Một số nước kinh tế phát triển vẫn chưa áp dụng thuế GTGT                              15
           1   Hoa Kỳ                                                                                 16
           2   Australia                                                                              17
         III   Bài học kinh nghiệm rút ra từ những nước đã áp dụng thuế                               17
               GTGT.
Phần IV        Sự cần thiết phải áp dụng thuế GTGT.                                                   19
       I       Những tồn tại của hệ thống thuế hiện hành                                              19
      II       Sự cần thiế phải cải cách chính sách thuế                                              20
     III       Sự cần thiết phải áp dụng thuế GTGT ở Việt Nam                                         20
 Phần V        Đánh giá tình hình triển khai thực hiện thuế GTGT ổ Việt                               23
               Nam
           I   Những kết quả đạt được sau hơn 2 năm thực hiện                                         24
          II   Những yếu tố thúc đẩy việc triển khai thực hiện thuế GTGT đạt                          31
               được những kết quả trên
        III    Một số vướng mắc trong quá trình thực hiện                                             34
        IV     Các biện pháp xử lý vướng mắc và phương hướng sắp tới                                  39


 NGUYỄN THU HỒNG                                          1             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


Phần VI Kết luận                                                                                      45
                                              LỜI MỞ ĐẦU

        Thuế là nguồn thu ổn định của Nhà nước, là công cụ phân phối thu nhập quốc
dân, thực hiện điều tiết vĩ mô nền kinh tế và là công cụ bảo vệ kinh tế trong nước,
cạnh tranh với nước ngoài.

        Từ năm 1999 trở về trước, chúng ta đã sử dụng thành công cơ chế thuế cũ, tuy
nhiên trong tình hình mới , do xu hướng toàn cầu hoá chung của thế giới, cơ chế thuế
hiện hành ở Việt Nam đã lộ rõ một số mặt bất cập, dẫn đến khó khăn về quản lý, điều
hành thuế và thất thu Ngân sách quốc gia.

        Vì vậy việc áp dụng một số luật thuế mới trong giai đoạn này là hết sức cần
thiết. Trong đó thuế giá trị gia tăng (GTGT) đã có những đóng góp quan trọng cho
tiến trình cải cách chính sách thuế của Nhà nước.

        Trên thế giới, thuế GTGT (hay còn gọi là VAT) đã có lịch sử lâu đời (bắt đầu
xuất hiện năm 1917) và qua quá trình kiểm nghiệm ở nhiều nước trên thế giới, nó đã
thể hiện được tính ưu việt của mình so với các loại thuế tương đương. Mặc dù vậy
một số nước cũng đã áp dụng không thành công thuế GTGT do chưa chuẩn bị kỹ cơ
sở hạ tầng cho một có chế thuế mới cũng như do chưa nắm bắt rõ bản chất loại thuế
này.

        Chính vì vậy mục đích của đề án này là tìm hiểu bản chất của thuế GTGT, đánh
giá tình hình thực hiện ở Việt Nam trong những năm vừa qua và đề xuất những biện
pháp xử lý thuế trong thời gian tới nhằm hoàn thiện hơn nữa hệ thống thuế ở Việt
Nam.




 NGUYỄN THU HỒNG                                          2             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com




         PHẦN II. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THUẾ GIÁ TRỊ GIA
                                                    TĂNG.

        I./ THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG (GTGT).

        1./ Khái niệm.

        Thuế GTGT là thuế tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ phát
sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.

        2./ Sự ra đời và phát triền của thuế GTGT.

        Năm 1954 thuế GTGT lần đầu tiên ra đời tại Pháp dưới hình thức thuế đánh
vào giai đoạn sản xuất. Đến năm 1968, thuế này được nhập vào thuế lưu thông đánh
vào dịch vụ và thuế địa phương đánh vào lưu thông bán lẻ thành một loại thuế thống
nhất chung thu ở giai đoạn bán lẻ (viết tắt theo tiếng Pháp là TVA). Từ đó đến nay do
tính ưu viết của mình, thuế GTGT ngày càng được sử dụng rộng khắp ở nhiều nước
trên thế giới. Thuế GTGT được sớm áp dụng ở Châu âu, chỉ hơn hai mươi năm sau
khi ra đời hình thức sơ khai đầu tiên, nó đã được coi là một trong những điều kiện tiên
quyết để gia nhập khối EC (năm 1977).

        Tính đến năm 1995, trên thế giới có tới hơn 100 nước áp dụng thuế GTGT.
Riêng Châu á kể từ năm 80 trở lại đây đã có sự gia tăng vượt bậc về số lượng các
thành viên sử dụng VAT. Đầu tiên là Triều Tiên (1977), tiếp đến là Indonexia (1985),
Đài Loan (1986), Philipine (1988), Mông Cổ (1993), Trung Quốc (1994) và Việt Nam
(1999).

        Việc áp dụng một phương pháp tính thuế mới ở một quốc gia không phải là vấn
đề đơn giản, hệ thống thuế ảnh hưởng trực tiếp đến ngân sách và vấn đề phát triển


 NGUYỄN THU HỒNG                                          3             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


kinh tế của quốc gia đó. Chính vì vậy, không chỉ ở những nước đang phát triển mà ở
một số nước kinh tế phát triển, do những quan điểm khác nhau trong việc nghiên cứu
nên quyết định áp dụng thuế GTGT kéo dài trong nhiều năm như:

        Nhật Bản đưa ra đề nghị áp dụng GTGT từ những năm 1955 đến năm 1986
nhưng tháng 4 năm 1989 mới thực hiện.

        Newzeland: Phản đối kịch liệt thuế GTGT vào đầu những năm 80 nhưng đã
ban hành GTGT tháng 5 năm 1986.

        Hy Lạp đồng ý chuyển sang GTGT khi ra nhập EC năm 1981 với tư cách một
thành viên chính thức, nhưng đến tháng 1 năm 1987 mới ban hành GTGT.

        Canada ban đầu cũng rất phản đối việc ban hành GTGT thay thế cho thuế bán
lẻ đang được lưu hành ở các bang song đến tháng 1 năm 1991, GTGT đã được ban
hành.

        Thuỵ Sỹ đã phản đối đề nghị ban hành GTGT thay thế cho bán lẻ hiện hành.
Song tháng 1 năm 1995, Thuỵ Sỹ đã ban hành GTGT.

        3./ Tại sao lại chọn thuế GTGT.

        (1) thuế GTGT ra đời là một chu cầu tất yếu đối với nền kinh tế khi cơ cấu thuế
             cũ không còn đáp ứng được nhu cầu trong tình hình mới. Nói chung các yêu
             cầu đó có thế chia thành bốn dạng sau:

        Thứ nhất: Thuế doanh thu hiện hành không đáp ứng được yêu cầu thu và quản
lý, có nhiều bất hợp lý (như trùng lặp, quá phức tạp gây tâm lý nặng nề, hiệu quả
không cao).

        Thứ hai: Do quá trình toàn cầu hoá đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới, yêu cầu
mở rộng lưu thông hàng hoá giữa các nước đòi hỏi bãi bỏ, giảm thuế ở cửa khẩu đối


 NGUYỄN THU HỒNG                                          4             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


với xuất nhập khẩu hàng hoá là rất quan trọng, nó giúp kích thích các nghành sản xuất
dịch vụ trong nước, khuyến khích xuất khẩu những tiềm lực quốc gia và góp phần
thúc đẩy những mặt hàng thiết yếu. Trong xu thế hiện nay, không thể tồn tại nền kinh
tế đóng, hoặc gần như đóng do những rào cản thuế quan bất hợp lý. Thuế GTGT ra
đời đã phần nào đáp ứng được những yêu cầu trên.

        Thứ ba: Tạo nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước và có điều kiện thu hẹp các
loại thuế khác. Đa số các cơ chế thuế hiện hành của các nước khi chưa áp dụng thuế
GTGT đều cồng kềnh, phức tạp và có nhiều sự chồng chéo, điều đó gây khó khăn cho
việc quản lý thuế của Nhà nước (như tính thuế, thu thuế, giải quyết các trường hợp
quá hạn thuế, miễn thuế..) cũng như việc kinh doanh của người dân. Tình trạng này dễ
dàng gây ra tâm lý ngại thuế, tránh thuế làm thất thu cho Ngân sách một khoản không
nhỏ. Để giải quyết các vấn đề trên cần phải có một cơ chế thuế mới phù hợp và rõ
ràng đối với tất cả mọi người, và thuế GTGT là một giải pháp.

        Thứ tư: Sự phát triển của kinh tế đòi hỏi sửa đổi hệ thống thuế cho phù hợp.
Chúng ta đã biết rằng mỗi một thời kỳ phát triển kinh tế cần phải có một hệ thống
chính sách quản lý cho phù hợp, không có một cơ chế nào dúng cho mọi lúc mọi nơi.
Vấn đề quản lý thuế cũng không nằm ngoài quy luật ấy.

        (2) Như vậy thuế GTGT ra đời trước hết để đáp ứng tình hình mới, sau một
             thời gian được áp dụng và kiểm nghiệm, thuế GTGT được đại đa số các
             nước trên thế giới thừa nhận về những ưu điểm nổi bật của nó ở các mặt
             sau:

        a. Khắc phục được một số mặt hạn chế của thuế doanh thu hiện hành. Có
             khả năng mang lại nguồn thu lớn cho Ngân sách Nhà nước. Kinh nghiệm
             của các nước: Indonexia, Newzeland, Bồ Đào Nha và Tuinidi đã chứng
             minh rõ điều này. Đại đa số các nước áp dụng thuế GTGT, khoản thu từ số


 NGUYỄN THU HỒNG                                          5             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


             thuế này thường đảm bảo từ 12% đến 30% tổng số thu của Ngân sách Nhà
             nước (tương đương khoảng 5% đến 10% tổng sản phẩm quốc dân).

        b. Tính trung lập: Với điều kiện số lượng đối tượng được miễn hạn chế và sự
             vận dụng thuế suất 0% chỉ hạn chế đối với hoạt động xuất khẩu, GTGT là
             một thứ thuế trung lập và không dẫn đến bất kỳ một sự méo mó nào. Điều
             này thể hiện tính ưu việt của thuế GTGT so với các loại thuế được nó thay
             thế.

        c. Tính đơn giản: Tính đơn giản của thuế GTGT bắt nguồn từ cơ chế đánh
             thuế và khấu trừ thuế của nó. Đối tượng nộp thuế GTGT sẽ thu số GTGT
             khi bán hàng và khấu trừ số thuế GTGT đã nộp khi mua vật tư, hàng hoá
             đầu vào, số chênh lệch còn lại nộp vào Ngân sách Nhà nước. (Việc tính thuế
             căn cứ vào các hoá đơn bán hàng và mua hàng).

        II. NỘI DUNG CHỦ YẾU CỦA THUẾ GTGT.

        1./ Xác định phạm vi áp dụng.

        Về đối tượng chịu thuế: GTGT là loại thuế đánh vào sử dụng, có nghĩa là
đánh vào người tiêu dùng, người nộp thuế là người kinh doanh, người chịu thuế là
người tiêu dùng trực tiếp và gián tiếp nộp thuế thông qua người kinh doanh.

        Đối tượng nộp thuế: Tất cả các thể nhân và các pháp nhân có cung cấp hoặc
nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ trong phạm vi lãnh thổ quốc gia.

        Một số nước dùng doanh thu để giới hạn đối tượng nộp thuế. Ví dụ: Không
phải là đối tượng nộp GTGT, đối với các doanh nghiệp có mức doanh thu hàng năm
thấp hơn:

        + 200.000 pê xô (Philipines).


 NGUYỄN THU HỒNG                                          6             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        + 200.000 Sek (Thuỵ Điển).

        + 30.000 Can D (Canada).

        + 100.000 DDK (Đan Mạch).

        + 1.000.000 Sin D (Singapore).

        + 60.000 D (Indonexia).

        Có nước áp dụng hình thức thu khoán đối với đối tượng kinh doanh vừa và nhỏ.
Như vậy, việc xác định đối tượng nộp thuế là để nhằm giới hạn đối tượng nộp thuế,
loại trừ bớt số lượng lớn về quản lý thu thuế đối với các doanh nghiệp nhỏ.

        Trong giai đoạn chuyển đổi từ thuế doanh thu sang áp dụng GTGT, thường có
ba hình thức triển khai áp dụng GTGT.

        Hình thức thứ nhất: áp dụng GTGT toàn bộ, có nghĩa là áp dụng đối với các đối
tượng nộp thuế hoạt động ở tất cả các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, buôn bán và bán
lẻ. Điển hình áp dụng hình thức này là các nước: Thuỵ Điển, Pháp, Thái Lan,
Hungari.

        Hình thức thứ hai: áp dụng GTGT từng phần, tức là áp dụng đến từng khâu của
quá trình luân chuyển sản phẩm hàng hoá. Ví dụ: Indonexia, Nhà nước ban hành đạo
luật từ năm 1983, nhưng do trình độ quản lý của cán bộ nghành thuế và nhận thức của
người nộp thuế nên đến năm 1985, đạo luật thuế mới được thi hành và thực hiện theo
từng bước như sau:

        + Năm 1985: Đối tượng nộp thuế là những người sản xuất.

        + Năm 1989: Mở rộng phạm vi áp dụng đối với các đại lý bán buôn.

        + Năm 1993: Mở rộng phạm vi áp dụng đối với các cửa hàng bán lẻ.


 NGUYỄN THU HỒNG                                          7             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        Hình thức thứ ba: Thực hiện thí điểm GTGT đối với một số nghành. Điển hình
áp dụng hình thức này là Trung Quốc. GTGT được ban hành và thực hiện thí điểm từ
năm 1980 đến 18/9/1994 được ban hành chính thức. Bước thí điểm chỉ áp dụng với
các sản phẩm: xe đạp, quạt điện, kim khí, máy móc thiết bị, phụ tùng, động cơ, thép.
Năm 1986 mở rộng diện đối với các sản phẩm công nghiệp nhẹ, vật liệu xây dựng,
khoáng sản kim loại.

        Qua tổng kết đánh giá của các nước, trong ba hình thức tiến hành GTGT, hình
thức toàn bộ là hiệu quả nhất. Tuy nhiên, hình thức này đòi hỏi phải có sự chuẩn bị rất
đầy đủ về luật, các văn bản hướng dẫn luật, trình độ hiểu biết của người nộp thuế,
trình độ quản lý của từng cơ quan thuế, chứng từ hoá đơn, ý thức chấp hành luật...

        Hình thức áp dụng GTGT ở từng khâu kết quả bị hạn chế, còn hình thức áp
dụng thí điểm ở phạm vi hẹp, ở một số ngành là không đem lại kết quả.

        2./ Các hình thức tính thuế GTGT.

        ở các nước đã thực hiện GTGT hiện nay áp dụng một trong hai phương pháp
khấu trừ theo hoá đơn và phương pháp tính chênh lệch theo báo cáo kế toán.

        a./ Phương pháp khấu trừ theo hoá đơn:

        Đây là phương pháp được hầu hết các nước áp dụng do: Tính thuế dựa vào hoá
đơn đảm bảo xác định thuế có cơ sở để kiểm tra thuế. Có thể áp dụng chính sách thuế
với nhiều thuế suất (nếu thu thuế theo chênh lệch chỉ có thể áp dụng một thuế suất).
Có thể tính GTGT thu thuế theo thời gian ấn định một tháng, hai tháng hay một quí.

        b./ Phương pháp thu GTGT trên chênh lệch theo báo cáo kế toán:

        Phương pháp này xác định thuế phải dựa trên số liệu báo cáo kế toán của đơn vị
áp dụng phương pháp này sẽ có những vấn đề sau:



 NGUYỄN THU HỒNG                                          8             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        Thứ nhất: Các xí nghiệp coi GTGT chỉ là thuế bổ xung đánh vào lợi nhuận, còn
các nhân viên của họ thì coi đó là lại thêm một thứ thuế nữa đánh vào quĩ tiền lương.

        Thứ hai: Báo cáo chỉ kêt thúc một lần trong năm, vậy là tất cả các khoản thanh
toán GTGT phải dựa vào kết toán năm.

        Thứ ba: Khó kiểm tra thuế phải nộp từng kỳ so với phương pháp sử dụng hoá
đơn và không có cơ sở để tiến hành các cuộc kiểm tra chéo thuế giữa đơn vị mua và
bán.

        Mô hình GTGT Nhật Bản được sử dụng theo phương pháp này (1/4/1989): Thu
GTGT trên cơ sở báo cáo kế toán với một thuế suất là 3% và đã quyết định điều chỉnh
lên 5% để thi hành từ tháng 4/1997. Nhật Bản không phát hành hoá đơn áp dụng riêng
đối với thuế GTGT vì các doanh nghiệp phản ứng, theo phương pháp tính thuế hiện
hành các doanh nghiệp tự tính và nộp thuế. Các doanh nghiệp nhỏ không phải nộp
thuế GTGT.

        3. Thuế suất.

        Thông thường, để đạt được số thu tương đương so với số thu hiện hành của
thuế doanh thu mà nó thay thế, GTGT phải có mức thuế suất cao hơn (thường là gấp
ba lần thuế suất doanh thu). Vì GTGT chỉ đánh vào giá trị tăng thêm của hàng hoá
hay sản phẩm qua mỗi lần luân chuyển hàng hoá (danh mục các nước áp dụng thuế
GTGT và thuế suất GTGT).

        Có hai cơ chế thuế suất được áp dụng:

        + Cơ chế một thuế suất (không kể thuế suất 0% áp dụng với xuất khẩu và một
số mặt hàng thiết yếu (nếu có). Trong số 100 nước thì có 44 nước áp dụng GTGT với
cơ chế một thuế suất, trong đó Đan Mạch là một nước có mức thuế suất cao nhất
(32%). Nhật, Singapore la nước có mức thuế suất thấp nhất (3%).


 NGUYỄN THU HỒNG                                          9             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        + Cơ chế nhiều thuế suất (không kể thuế suất 0%).

        Trong số các nước còn lại áp dụng GTGT với có chế nhiều thuế suất thì số
lượng thuế suất giao động từ 2 đến 5 (trường hợp Colombia 5 thuế suất). Thuế suất
thấp nhât la 1% (Bỉ, Thổ Nhĩ Kỳ), 2% (Nam Triều Tiên) và thuế suất cao nhất là 50%
(Senegal), 45% (Trung Quốc), 38% (ý) và 36% (Hy Lạp). Phần lớn các nước áp dụng
cơ chế ba thuế suất. Chỉ có một số nước áp dụng 4 và 5 thuế suất: Bỉ- Colombia.

        Mô hình thuế suất của khối EC: Qui định ngoài thuế suất 0% áp dụng cho xuất
khẩu, hệ thống thuế suất chỉ gồm 2 thuế suất: Một mức thuế suất thấp nhưng không
thấp hơn 5%; Một mức thuế suất cao thường hơn 15%.

        Qui định về thuế suất 0% và miễn thuế: thuế suất 0% được áp dụng trong đại đa
số các nước chủ yếu đối với hoạt động xuất khẩu. Đối tượng áp dụng thuế suất 0% tức
là được thoái trả lại số GTGT đã chịu trên hàng đầu vào, biện phấ này được đánh giá
là hữu hiệu nhất đối với việc xuất khẩu.

        Một số nước áp dụng thuế suất 0% đối với các mặt hàng và dịch vụ khác nhau
như Thuỵ Điển (đối với báo chí xuất bản hàng ngày, xang máy bay phản lực), Canada
(đối     với     lương       thực     thực      phẩm,         các   dịch   vụ   tài   chính   quốc    tế.
Đan Mạch và Trung Quốc không sử dụng thuế suất 0%.

        Miễn thuế (không áp dụng) GTGT: Các đối tượng được miễn thuế khác với các
đối tượng được hưởng thuế suất 0% ở chỗ họ không có quyền khấu trừ đầu vào thuế
đầu vào đã nộp. Qui định miễn chịu thuế có thể xuất phát từ nhiều lý do: Về kinh tế,
xã hội, về tránh sự đánh thuế chồng chéo, về kỹ thuật: khó xác định giá trị tăng thêm
như: Các dịch vụ về tài chính tín dụng, dịch vụ vận tải quốc tế về hàng không, đường
sắt.

        Ví dụ : Thuỵ Điển qui định 29 mặt hàng và dịch vụ được miễn chịu thuế.


 NGUYỄN THU HỒNG                                         10             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


                 Đan Mạch qui định 14 mặt hàng và dịch vụ được miễn chịu thuế.
                 Đức qui định 5 mặt hàng và dịch vụ được miễn chịu thuế.

        4./ Quản lý GTGT.

        Đăng ký thuế: Các đối tượng nộp thuế phải thực hiện nghĩa vụ đầu tiên là đăng
ký thuế tại cơ quan thuế địa phưong nơi đặt cơ quan điều hành thường trú của mình
theo mẫu thống nhất do cơ quan thuế cung cấp. Một số nước sử dụng mã số đăng ký
thuế cũ (thuế doanh thu) và thêm vào đuôi của dãy số đăng ký một số bổ xung để chỉ
rõ là số đăng ký GTGT. Riêng Nhật Bản không sử dụng hệ thống mã hoá số đăng ký
trong công tác quản lý GTGT.

        Nộp thuế: Đa số các nước áp dụng GTGT thực hiện nộp thuế theo cơ chế tự kê
khai tính và nộp thuế theo mẫu in sẵn do cơ quan thực hiện cung cấp. Nộp tờ khai và
thanh toán thuế theo định kỳ hàng tháng, quí (tuỳ theo chế độ nộp thuế qui định cho
từng loại đối tượng).

        Việc thoái thuế: Phần lớn được giao cho cơ quan thu thuế, trong trường hợp số
thuế được khấu trừ lớn (xuất khẩu hàng hoá hoặc mua sắm tài sản giá trị lớn, đối
tượng kinh doanh có quyền kê khai đề nghị cơ quan thuế thoái trả số tiền đã trả khâu
trước. Cơ quan thuế kiểm tra và thoái trả tiền thuế đã trả ngay một lần hoặc thoái trả
dần trong một thời gian tuỳ theo qui định của từng nước và khả năng ngân sách mỗi
nước. Theo cách này cơ quan thuế thường có một tài khoản thu GTGT và sử dụng
nguồn thu để thoái thuế, khoản còn lại nộp vào Ngân sách Nhà nước.

        Việc khấu trừ thuế GTGT: Các nước áp dụng khấu trừ theo hoá đơn đầu vào và
cho khấu trừ toàn bộ số phát sinh từng kỳ, khi tính thuế GTGT phải nộp. Hầu hết các
nước cho áp dụng khấu trừ thuế đầu vào của tài sản cố định nhằm khuyến khích đầu
tư, cũng có nước không cho áp dụng như Trung Quốc.



 NGUYỄN THU HỒNG                                         11             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com




        PHẦN III. TÌNH HÌNH ÁP DỤNG THUẾ GTGT TRÊN THẾ
GIỚI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ NHỮNG NƯỚC ĐÃ ÁP
DỤNG.

        I./ TÌNH HÌNH ÁP DỤNG THUẾ GTGT Ở MỘT SỐ NƯỚC.

        1./ Thuỵ Điển: Là một nước đi đầu trong việc áp dụng thuế GTGT (1969).
Trước khi thực hiện GTGT, Thuỵ Điển đã thực hiện cơ chế thuế doanh thu với một
thuế suất 10% áp dụng chủ yếu đối với hàng hoá, dịch vụ chịu thuế. Mục tiêu của sự
chuyển đổi là khuyến khích hàng xuất khẩu và thực hiện hoàn thuế đối với hoạt động
xuất khẩu.

        Quá trình chuyển đổi thuế ở Thuỵ Điển được tiến hành qua hai giai đoạn:

        - Mùa xuân năm 1968 Bộ Tài Chính giải trình trước Quốc hội và các doanh
             nghiệp về kế hoạch, nội dung chuyển đổi cơ chế nộp thuế.

        - Mùa thu năm 1968 được Quốc hội thông qua và ban hành năm 1969 với



 NGUYỄN THU HỒNG                                         12             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


             những nội dung cơ bản:

         Thứ nhất: Các đối tượng nộp thuế doanh thu đều chuyển sang nộp GTGT. Thời
kỳ đó có 160.000 đối tượng nộp thuế doanh thu. Các dịch vụ không phải nộp thuế,
200.000 hộ nông dân năm ngoài cơ chế GTGT.

         Thứ hai: áp dụng tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế nộp khâu
trước.

         Thứ ba: Thuế suất lúc đầu áp dụng một mức thuế là 10% như thuế doanh thu
nhưng do cơ chế khấu trừ nên làm giảm số thuế GTGT. Để bù đắp nguồn thu, Thuỵ
Điển đã tăng phí bảo hiểm 1% trên tổng quĩ lương. Trong quá trình thực hiện Thuỵ
Điển cũng đã điều chỉnh thuế suất và bổ sung thêm mức thuế vào.

         Thứ tư: Đối với những đầu tư trang thiết bị, máy móc khi thực hiện GTGT
cung được khấu trừ.

         Thứ năm: Không qui định cho miễn giảm GTGT vì không thể dùng chính sách
thuế GTGT để trợ cấp.

         2./ Philipines: Khi Chính phủ mới ra đời (tháng 12 năm 1986) việc cải cách
sửa đổi hệ thống thuế là việc làm trước tiên của nước này. Chương trình thuế năm
1986 bao gồm 29 khâu cải cách phải tiến hành và đã được soạn thảo. Một trong
những cải cách về cơ cấu đưa ra trong chương trình là ban hành thuế GTGT. Được thể
chế hoábăng Lệnh số 273, có hiệu lực thi hành từ 1/1/1988. Như vậy, để ban hành
thuế GTGT, Philipines đã trải qua quá trình nghiên cứu và chuẩn bị.

         Ngày 1/1/1988, Philipines bắt đầu thực hiện GTGT. Có thể tóm tắt ở mấy điểm
sau:

         - Thuế GTGT được xây dựng dể hợp lý hoá hệ thống đánh thuế hàng hoá và



 NGUYỄN THU HỒNG                                         13             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


             dịch vụ chịu thuế, để đơn giản hoá việc quản lý thuế và làm cho hệ thống
             thuế Philipines công băng hơn.

        - Thuế GTGT được áp dụng trên diện rộng hàng hoá và một số dịch vụ, trên
             từng hoạt động bán hay nhập khẩu những hàng hoá dịch vụ đó.

        - Thuế suất qui định một mức là 10% đánh trên tổng giá bán hay tổng số tiền
             nhận được từ bán hàng hoá hay dịch vụ, thay cho thuế doanh thu đối với
             người sản xuất gồm 4 thuế suất: 0%, 10%, 20%, 30%, thuế trên dịch vụ: 15
             thuế suất từ 0% đến 30%. Tuy nhiên, có miễn thuế đối với một số hoạt động
             kinh doanh được áp dụng để khuyến khích một số hoạt động như sản xuất
             nông sản, giảm bớt ảnh hưởng đến giá cả một số mặt hàng như dầu lửa, và
             để đơn giản việc quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhẹ và các dịch vụ tài
             chính.

        - Thuế suất 0% áp dụng đối với hàng hoá xuất khẩu.

        - áp dụng tính thuế theo phương pháp khấu trừ và cho khấu trừ đối với tài sản
             dùng trong thương mại hoặc kinh doanh.

        Kết quả thu thuế GTGT của Philipines được biểu hiện qua ba năm (bảng kèm
theo) đã cho thấy tỉ lệ về số thu VAT so với số thu CP, GDP, GNP đều tăng sau 10 và
20 năm áp dụng cơ chế thuế mới.

 Năm        Số thu Số thu Số thu GDP                      GNP         % số    % số  Số thu Số thu
              từ     từ    của                                        thu      thu  VAT/ VAT/
            VAT     thuế   CP                                       VAT/số VAT/số GDP       GNP
                                                                    thu thuế thu CP
               1            2           3         4         5         1/2      1/3   1/4   1/5
 1988         13           90         113        826       823        14,5    11,8   1,6     1,6
 1989         20          122         154        964       961        16,7    13,3   2,1     2,1
 1990         12           69          79        527       527        17,1    14,8   2,2     2,2


 NGUYỄN THU HỒNG                                         14             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        3./ Trung Quốc: Là nước có chủ trương nghiên cứu ban hành thuế GTGT từ
năm 1980, sau 4 năm nghiên cứu, ngày 18/9/1984 chính thức ban hành. Trung Quốc
đã tiến hành theo phương pháp thí điểm. Sau đây đề cập một số nhận xét của chuyên
gia thuế Trung Quốc từ 28/6 đến 12/7/1993 do đồng chí Trần Xuân Thắng - Tổng cục
trưởng Tổng cục thống kê dẫn đầu).

        Chương trình thí điểm về thuế GTGT ở Trung Quốc đã gặp nhiều vướng mắc
do các nguyên nhân chủ yếu:

        a. Chưa chuẩn bị kỹ về chế độ hướng dẫn thực hiện và xử lý các trường hợp
             vướng mắc thực tế.

        b. GTGT chỉ thực hiện cho một số sản phẩm ở khâu sản xuất, chưa thực hiện ở
             khâu lưu thông, dịch vụ, vì vậy, trong quá trình thực hiện gặp nhiều khó
             khăn vướng mắc, không xử lý triệt để, chính xác, chưa đạt được mục đích
             của GTGT là khắc phục triệt để thu thuế trùng lặp.

        Bên cạnh đó, GTGT của Trung Quốc có quá nhiều thuế suất, mức chênh lệch
giữa các thuế suất cao từ 43% đến 12%. Vì vậy, khi thực hiện khấu trừ thuế phức tạp,
căn cứ không chính xác, gây ra vận dụng tuỳ tiện, không kiểm soát được chặt chẽ việc
khấu trừ tiền thuế ở cơ quan cấp dưới.

        Để khắc phục tình trạng này, đảm bảo thẹc hiện đơn giản, dễ kiểm soát, hiện
nay Trung Quốc thực hiện khoán mức khấu trừ thuế cho các sản phẩm đầu vào, bước
đầu có nhiều mức, nay thực hiện thống nhất một mức 7%.

        Do thu theo phương pháp khấu trừ chung cho một mức thoát ly hoá đơn, nên
phạm vi khấu trừ thuế rộng thực tế có khi thuế thu thấp vì trong số thuế được khấu trừ
có phần thuế chưa được tính nộp Ngân sách.

        Một trong những điều kiện tiên đề để thực hiện thành công GTGT là thực hiện


 NGUYỄN THU HỒNG                                         15             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


cơ chế giá thị trường. Nhưng hiện nay Nhà nước Trung Quốc vẫn quản lý giá hơn 100
mặt hàng, vì vậy, quá trình thực hiện GTGT của Trung Quốc gặp khó khăn.

        Thực hiện GTGT ở khâu sản xuất của Trung Quốc gặp nhiều khó khăn, phức
tạp. Để việc quản lý, thực hiện GTGT có hiệu quả, Trung Quốc phân ra từng đối
tượng để có biện pháp thu thuế: Xí nghiệp qui mô nhỏ thu khoán, Xí nghiệp có qui
mô lớn và vừa thu căn cứ vào sổ sách kế toán. Thực tế hiện nay GTGT chỉ áp dụng
trong các xí nghiệp quốc doanh.

        II./ MỘT SỐ NƯỚC KINH TẾ PHÁT TRIỂN VẪN CHƯA ÁP DỤNG
THUẾ GTGT.

        Cho dù GTGT là một loại thuế có nhiều ưu điểm nhưng cho đến nay có một sô
nước kinh tế phát triển chưa áp dụng. Chúng ta sẽ nghiên cứu những nguyên nhân của
vấn đề trên thông qua phân tích tình hình hai nước đại biểu là Mỹ và Austraylia




        Hoa Kỳ (Mỹ): Là một nước có nền kinh tế phát triển bậc nhất thế giới. Một
cường quốc có ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều lĩnh vực trên thế giới, tuy nhiên, cho đến
nay Mỹ vẫn chưa chấp nhận GTGT. Vì vậy đau là những lý do ngăn cản con đường
GTGT xâm nhập vào Mỹ?

        Về cơ bản Mỹ thoả mãn với hệ thống thuế doanh thu khâu bán lẻ cấp bang và
liên bang hiện hành. Thuế suất doanh thu bán lẻ cấp bang tương đối thấp, trung bình
khoảng 4,6%, diện đánh thuế cũng tương đối hạn chế. Ví dụ: ở Mỹ có 29 bang không
đánh thuế lương thực thực phẩm, 25 bang miễn thuế cho hầu hết các dịch vụ. Cơ chế
thuế hiện hành của Mỹ không gây trở ngại lắm cho hoạt động sản xuất dịch vụ trong
nước. Chính vì vậy, nước Mỹ chưa thực sự có nhu cầu về một cơ chế thuế mới.


 NGUYỄN THU HỒNG                                         16             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        Tuy nhiên, Mỹ cũng đã quan tâm đến GTGT trong thời gian tương đối dài (20
năm qua), và trong cuộc tranh luận gần đây, các chuyên gia đã nêu ra một số lý do để
Mỹ ban hanh GTGT là:

        - GTGT sẽ thay thế 1 phần thuế đánh trên quĩ lương (bảo hiễm xã hội) (52 tỷ
             USD).

        - GTGT se thay thế 1 phần thuế thu nhập công ty (28 tỷ USD).

        - Một lý do nữa được đưa ra năm 1983 là GTGT còn có thể tài trợ cho quốc
             phòng (thực tế là để tăng số thu cho Ngân sách).

        Năm 1984, một sự thảo nữa được đưa ra với ý đồ dùng GTGT để thay thế cho
thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập công ty và thuế thừa kế, thuế suất GTGT là
15%. GTGT sẽ là động lực tạo nguồn thu chủ yếu cho Ngân sách. Năm 1985, Mỹ đưa
ra một dự thảo về mô hình GTGT nữa, áp dụng theo phương án trực tiếp.

        Nói chung, các phương án đưa ra nhằmban hành GTGT cuối cùng cũng chỉ là
để tăng số thu cho Ngân sách. Dù vậy các Nghị sĩ đã bác bỏ việc ban hành GTGT với
nhứng lý do chủ yếu sau:

        a. Lo sợ về tính luỹ thoái của GTGT.

        b. Lo lắng về việc GTGT gây lạm phát.

        c. Cán bộ thuế bang và quận (địa phương) lo sợ về việc ban hành GTGT sẽ
             xâm phạm đến nguồn thu của họ.

        d. Cả cơ quan thuế bang và liên bang đều lo ngại việc áp dụng GTGT sẽ tác
             động về phương diện quản lý.

        Autralia: Autralia cũng là một trong những nước OECD đến nay chưa chấp
nhận GTGT vì một số lý do như sau:

 NGUYỄN THU HỒNG                                         17             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        a. Lo sợ về chi phí quản lý cao.

        b. Lo sợ về khả năng trốn thuế tăng.

        c. Những yêu cầu về hoàn thuế khai tăng thêm có thể là một lỗ hổng cũng
             nghiêm trọng tương đương như lập hoá đơn sai.

        d. Chi phí cho việc cưỡng chế thuế tăng. Lo sợ về tính luỹ thoái.

        Như vậy, những lý do chủ yếu của việc chưa ban hành thuế GTGT ở Mỹ và
Autralia là các lý do mang màu sắc chính trị chứ không phải về kinh tế, do đặc thù
của các nước đó (quan hệ liên bang và bang đang ổn định, họ không muốn có sự xáo
trộn đễ dàng gây nên tình hình mất ổn định chung).

        III./ BÀI HOC KINH NGHIỂMUT RA TỪ CÁC NƯỚC ĐÃ TÍNH THUẾ
GTGT.

        Qua nghiên cứu kinh nghiệm của các nước áp dụng GTGT cà hội thoả, trao đổi
kinh nghiệm với các chuyên gia thuế GTGT của các tổ chức quốc tế và một số nước
có thể rut ra một số bài học kinh nghiệm như sau:

        1. Thuế GTGT là một loại thuế có nhiều ưu điểm cần nghiên cứu áp dụng
             nhằm góp phần thúc dẩy hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển theo cơ
             chế thị trường, mở rộng kinh tế đối ngoại, tạo nguồn thu ổn định và phát
             triển cho Ngân sách quốc gia. Nhưng không thể và không nên áp dụng thí
             điểm thuế GTGT trong phạm vi hẹp ở một số nghành và một số đơn vị.

        2. Nội dung chính sách thuế GTGT ban hành phải được nghiên cứu kỹ, qui
             định cụ thể làm cơ sở pháp lý cho việc thực hiện được rõ ràng, thống nhất.
             Phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của thuế GTGT với sự vận dụng và qui
             định phù hợp với từng nước.



 NGUYỄN THU HỒNG                                         18             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        - Củng cố chế độ hoá đơn, chứng từ, hạch toán, kế toán, nhưng không thể đợi
             đến lúc thực hiện đầy đủ hoá đơn chứng từ mới áp dụng GTGT, vì việc áp
             dụng GTGT cũng thúc đẩy việc sử dụng hoá đơn chứng từ.

        - Cần làm tốt công tác tuyên truyền và hướng dẫn chế độ thuế này để mọi đối
             tượng, mọi người đều hiểu và thực hiện đúng.

        - Công tác đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý thuế GTGT cho cán bộ thuế
             phải được quan tâm và chuẩn bị trưóc.

        - Phải từng bước hiện đại hoá trang thiết bị công cụ quản lý thuế, trong đó
             trang bị hệ thống máy vi tính là quan trọng để nâng cao hiệu quả công tác
             quản lý thuế nói chung, và thuế GTGT nói riêng.

        - Đồng thời với việc ban hành thuế GTGT cần sửa đổi hệ thống thuế đồng bộ
             nhằm xác định rõ phạm vi , mục tiêu điều chỉnh của từng loại thuế (thuế
             xuất nhập khẩu, thuế TTĐB...). Mức thuế và chính sách thuế cần có tính ổn
             định không nên thay đổi luôn.

        - Cần nhận thức đúng và đầy đủ tác động có thể xẩy ra trong giai đoạn đầu áp
             dụng GTGT để có phương án xử lý, trong đó vấn đề điều hành Ngân sách,
             quản lý giá cả là vấn đề quan trọng.

        PHẦN IV. SỰ CẦN THIẾT PHẢI ÁP DỤNG THUẾ GTGT.

        I./ NHỮNG TỒN TẠI CỦA HÊN THỐNG THUẾ HIỆN HÀNH.

        Trong quá trình thực hiện, hệ thống chính sách thuế hiện hành đã được sửa đổi,
bổ xung nhiều lần đáp ứng yếu cầu của tình hình thực tế. Nhưng cho đến nay, nền
kinh tế nước ta đã có những bước phát triển theo cơ chế thị trường, khu vực kinh tế
Nhà nước được sắp xếp tổ chức lại, bước đầu hoạt động có hiệu quả; khu vực kinh tế
ngoài quốc doanh phát triển đa dạng dưới nhiều hình thức, các xí nghiệp hoạt động


 NGUYỄN THU HỒNG                                         19             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam ngày càng tăng. Chính trong bối cảnh này,
hệ thống chính sác thuế đã bộc lộ những khuyếm khuyết về các mặt:

        - Chưa bao quát hết các nguồn thu đã, đang và sẽ phát sinh trong nền kinh tế
             thị trường như: lãi cổ phần, lãi tiền gửi, thu nhập từ chuyển nhượng cổ phần,
             thu nhập từ chuyển nhượng tài sản; chưa bao quát hết các hoạt động dich vụ.

        - Trong mỗi loại thuế phải cùng một lúc vừa thực hiện mụctiêu bảo đảm
             nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước và thực hiện mục tiêu nhiều chính sách
             khác, do đó, làm cho nội dung chính sách thuế phức tạp, gây khó khăn trong
             quá trình thực hiện cả đối với cán bộ thuế cũng như đối tượng nộp thuế.

        - Về mặt kỹ thuật, hệ thống thuế hiện hành cũng như trong từng sắc thuế còn
             quá phức tạp, trùng lặp, nhất là thuế doanh thu, nên hiệu quả chưa cao, còn
             gây tâm lí chồng chéo nặng nề.

        - Trong chính sách còn có những điểm chưa phù hợp với thông lệ quốc tế, do
             đó, có thêt trở thành những cản trở trong quá trình mở rộng quan hệ hợp tác
             kinh tế với các nước trong khu vực và trên thế giới (đặc biệt là chính sách
             thuế trong việc thu hút đầu tư nước ngoài cũng như trong nước.



        II./ SỰ CẦN THIẾT PHẢI CẢI CÁCH HỆ THỐNG CHÍNH SÁCH
THUẾ.

        Những thành tựu đã đạt được trong 10 năm đổi mới đã tạp tiền đề đưa kinh tế
nước ta sang một giai đoạn công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, đồng thời ngày
càng mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế với các nước trong khu vực trong nước và trên
thế giới. Phương hướng phát triển kinh tế với các nước trong kỳ 1996 - 2000 như nới
trên đặt ra yêu cầu phát triển kinh tế mở rộng hợp tác trong thời gian tới. Vì vậy cải


 NGUYỄN THU HỒNG                                         20             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


cách thuế là một điều tất yếu nhằm mục đích:

        Thứ nhất: Khắc phục những nhược điểm của hệ thống thuế hiện hành, tạo sự
thích ứng của nó trong cơ chế thị trường, bảo đảm yêu cầu động viên vào Ngân sách
mà Đại hội lần thứ VII của Đảng đã đề ra cho những năm tới: ;àm cho thuế thực sự là
một công cụ có hiệu lực của Nhà nước trong giai đoạn mới, thúc đẩy sản xuất phát
triển và tăng trưởng kinh tế của đất nước theo hướng đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước.

        Thứ hai: Làm cho hệ thống chính sách thuế cũng như từng sắc thuế tiến tới
những yếu tố tương đồng với thuée các nước và phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo điều
kiện mở rộng quan hệ hợp tác, giao lưu kinh tế giữa nước ta với các nước trong khu
vực và thế giới.

        III./ SỰ CẦN THIẾT PHẢI ÁP DỤNG THUẾ GTGT Ở VIỆT NAM.

        Hiện nay nền kinh tế Việt Nam đang trong quá trình chuyển sang cơ chế thị
trường có sự điều tiết của Nhà nước. Hoạt động cà vận hành của thị trường chưa thật
linh hoạt, nhiều doanh nghiệp có trình độ công nghệ, kỹ thuật cũng như trình độ quản
lý thấp, năng suất lao động thấp, khả năng cạnh tranh kém, chưa thích nghi và điều
chỉnh nhanh nhạy để phù hợp với chính sách kinh tế mới. Vì vậy việc áp dụng thuế
GTGT trong giai đoạn này là hết sức cần thiết. Thuế GTGT có những ưu điểm nổi bật
có thể khắc phục được phần nào khó khăn khi thực hiện luật thuế cũ:

        Thứ nhất: Thuế GTGT có thể khắc phục được nhược điểm của thuế doanh thu
là không thu trùng lắp thuế nên có tác động tích cực đối với sản xuất dịch vụ. Đồng
thời việc thực hiện thuế GTGT và thuế thu nhập doanh nghiệpcòn đòi hỏi các doanh
nghiệp của tất cả các thành phần kinh tế phải tăng cường quản lý như: ghi chép ban
đầu, mở sổ sách kế toán và mua, bán hàng hoá có hoá đơn chứng từ, đổi mới công
nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm để đủ sức cạnh tranh trong tình hình mới.

 NGUYỄN THU HỒNG                                         21             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        Về lưu thông hàng hoá, tuy trong bối cảnh nền kinh tế giảm phát kéo dài,
nhưng vì thuế GTGT chỉ điều tiết trong phần giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ
nên sẽ thúc đẩy việc lưư thông hàng hoá thuận lợi.

        Thứ hai: Thuế GTGT sẽ khuến khích đầu tư trong nước, mở rộng quy mô sản
xuất, kinh doanh, đổi mới công nghệ hiện đại. Thuế GTGT không đánh vào hoạt động
đầu tư tài sản cố định, toàn bộ số thuế GTGT phải trả lại khi mua sắm tài sản cố định
sẽ được Nhà nước cho khấu trừ hoặc hoàn lại cho doanh nghiệp. Đồng thởitong quá
trình trực hiện, Chính phủ còn có những biện pháp khuyến khích thêm như đối với
những công trình, hạng mục công trình đã hoàn thành bàn giao.

        Năm 1998 sang năm 1999 mới thanh toán thì được nộp thuế theo mức thuế như
cũ. Từ 01/09/1999 đã giảm 50% mức thuế GTGT cho xây dựng, lắp đặt. Nhờ đó số
vốn đầu tư sẽ tăng lên.

        Thứ ba: Thuế GTGT sẽ góp phần khuyến khích xuất khẩu, mở rộng thị trường
tiêu thụ sản phẩm hàng hoá, kích thích phát triển sản xuất kinh doanh hàng hoá xuất
khẩu, giải quyết nhu cầu ngày càng tăng của xã hội.

        Thuật thuế GTGT qui định hàng hoá xuất khẩu được hưởng thuế xuất 0% và
được hoàn thuế GTGT đầu vào nên đã khuyến khích xuất khẩu và tạo điều kiện để
hàng hoá Việt Nam có thể cạnh tranh về giá cả so với hàng hoá tương tự của các nước
trên thị trường quốc tế.

        Thứ tư: Việc thực hiện thuế GTGT đối với hàng hoá nhập khẩu sẽ góp phần
bảo hộ hàng hoá sản xuất trong nước. Kết hợp với cơ chế điều hành xuất nhập khẩu
hàng hoá năm 1999, thuế GTGT sẽ góp phần hạn chế tiêu dùng, nhất là hàng tiêu
dùng cao cấp từ nước ngoài, thực hiện tiết kiệm cho sản xuất. Đối với vật tư, nguyên
vật liệu nhập khẩu vẫn thực hiện thu thuế GTGT khi hàng nhập về, nhưng đã có xem
xét điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu để ổn định sản xuất trong nước.

 NGUYỄN THU HỒNG                                         22             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        Thư năm: Thuế GTGT còn góp phần cơ cấu lại nền kinh tế từ sản xuất thay thế
nhập khẩu chuyển mạnh sang sản xuất hướng xuất khẩu. Thuế GTGT sẽ khuyến khích
việc sản xuất, xuất khẩu những mặt hàng nước ta có thế mạnh như nông sản, lâm sản,
thuỷ sản... bằng các qui định cụ thể như không thu thuế GTGT đối với hàng do người
sản xuất bán ra, cho khấu trừ thuế GTGT đầu vào đối với các cơ sở chế biến, thương
mại mua các mặt hàng, hoàn thuế đầu vào cho các cơ sở xuất khẩu các mặt hàng này
nếu có hoá đơn GTGT đầu vào...

        Thứ sáu: Thuế GTGT không làm tăng giá cả hàng hoá. Bản chất thuế GTGT
không làm tăng giá vì nó thay thế thuế doanh thu đã được kết cấu vào trong giá. Điều
này cũng đòi hỏi các Bộ, Nghành địa phương phải có biện pháp quản lý hướng dẫn
kịp thời và đúng đắn việc thực hiện thuế GTGT. Tránh tình trạng một số doanh
nghiệp hay hộ kinh doanh chưa hiểu rõ, có thể sẽ cộng thêm thuế vào giá cũ để bán
làm giá cả hàng hoá tăng thêm.




        PHẦN V. ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH TRIỂN KHAI THỰC HIỆN
THUẾ GTGT Ở VIỆT NAM.
        Thực hiện chương trình cải cách thuế bước II, Quốc hội đã thông qua hai luật
thuế mới: Luật thuế Giá trị gia tăng (thuế gián thu), Luật thuế thu nhập (thuế trực thu)
và sửa đổi bổ xung Luật thuế tiêu thụ đặc biệt: Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.
Đồng thời sửa đổi, bổ xung các luật thuế có liên quan như: Luật Nhân sách, Luật
khuyến khích đầu tư trong nước...để thực hiện đồng bộ các luật thuế mới.
        Với nhận thức rằng việc triển khai thực hiện các Luật thuế mới được thi hành từ


 NGUYỄN THU HỒNG                                         23             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


01/01/1999, có tác động nhiều mặt đến tình hình kinh tế xã hội, nên thời gian đầu
không tránh khỏi những khó khăn và lại càng khó khăn hơn khi kinh tế nước ta đang
bị ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ trong khu vực, thiên tai lại liên
tiếp sảy ra.
        Ba yêu cầu phải đạt được khi thực hiện triển khai các luật thuế mới:
        - Bảo đảm công bằng về quyền lợi và nghĩa vụ của các doanh nghiệp, các hộ
             kinh doanh trong nền kinh tế, giúp các doanh nghiệp ổn định được hoạt
             động sản xuất, kinh doanh, tăng cường hạch toán kinh tế, nâng cao năng lực
             quản lý, nâng cao cao khả năng cạnh tranh trong nước, trên thị trường quốc
             tế.
        - Bảo đảm không ảnh hưởng lơn đến kế hoạch thu của Ngân sách Trung ương
             trong những năm đầu thực hiẹen. Tạo điều kiện để Ngân sách địa phương ổn
             định nguồn thu, nâng dần tỷ lệ các địa phương cân đối Ngân sách và có
             đóng góp cho Ngân sách Trung ương.
        - Bảo đảm ổn định thị trường trong nước, tránh gây ra những biến động mạnh
             về giá cả, đặc biệt là giá vật tư, hàng hoá quan trọng dùng cho sản xuất và
             tiêu dùng thiết yếu để ổn định sản xuất và không ảnh hưởng đến đời sống
             nhân dân.
        Nghị quyết số 18/1998/QH10 ngày 25/11/1988: "Chính phủ cần tập chung chỉ
đạo thực hiện các luật thuế mới, nhất là luật thuế GTGT. Để chủ động giải quyết kịp
thời những khó khăn cho các doanh nghiệp khi thực hiện Luật thuế GTGT nhằm ổn
đinhj và phát triển sản xuất, kinh doanh. Quốc hội cho phép Chính phủ trong thời gian
đầu thực hiện được áp dụng quy định tại Điều 28 Luật thuế GTGT để giảm thuế đối
với hoạt động thương mại, dịch vụ du lịch, ăn uống, và không khống chế mức giảm
tối đa 50% số thuế GTGT phải nộp. Sau một thời gian thực hiện, Chính phủ trình
UBTVQH sửa đổi bổ sung các mức thuế suấttheo qui định tại Điều 8 của Luật thuế
GTGT và báo cáo Quốc hội trong kỳ họp gần nhất.

 NGUYỄN THU HỒNG                                         24             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        I./ NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC SAU HƠN HAI NĂM THỰC HIỆN.
        Trong hai năm đầu tiên triển khai các Luật thuế mới tuy gặp nhiều khó khăn,
nhưng với tinh thần chủ động, lại được sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Bộ chính trị,
của UBTVQH, và sự điều hành thướng xuyên, cụ thể của Chính phủ, cùng với sự cố
gắng của các nghành, các cấp, của các cơ quan đoàn thể, sự hưởng ứng của các đối
tượng nộp thuế, sự đồng tình của nhân dân, sự nỗ lực của nghành tài chính, nghành
thuế, đến nay sau một năm thực hiện các Luật thuế mới đã đi vào cuộc sống, sản xuất
kinh doanh giữ được ổn định, bước đầu các Luật thuế mới đã phát huy được tác dụng
trên các mặt.


        1./ Về sản xuất kinh doanh.
        Với việc thực hiện Luật thuế GTGT tạo điều kiện cho giá thành các công trình
đầu tư xây dựng cơ bản giảm khoảng 10% so với trước đâu. toàn bộ thuế GTGT của
công trình xây dựng cơ bản được hạch toán riêng không tính vào giá công trình như
thuế doanh thu, vì vậy chi phí khấu hao tài sản cũng giảm thấp hơn. Các doanh nghiệp
xây dựng mua sắm tài sản cố định có thuế GTGT đều được khấu trừ hoặc hoàn thuế.
Mặt khác khi nhập khẩu thiết bị máy móc, phương tiện vận tải chuyên dùng, loại
trong nước chưa sản xuất được để đầu tư thành tài sản cố định theo dự án, thì không
thuộc diện chịu thuế GTGT trong thời gian ba ngày kể từ ngày nộp tờ khai. Từ khi
thực hiện Gnhị định só 78?NĐ-CP giảm 50% mức thuế GTGT đối với sản phẩm xây
dựng cơ bản thì mức thuế GTGT các doanh nghiệp xây lắp còn phải nộp sau khi khấu
trừ đầu vào bình quân chỉ còn khoảng 1% đến 2%, thấp hơn so với mức 4% khi nộp
thuế doanh thu, thậm chí còn được hoàn thuế.
        Thực hiện thuế GTGT còn thuc đẩy sản xuất kinh doanh, lưu thông hàng hoá
phát triển do thuế GTGT chỉ thu trên giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ qua các
khâu sản xuất, lưu thông đến khâu tiêu dùng cuối cùng với hai phương pháp tính thuế
(phương pháp khấu trừ thuế, và phương pháp trực tiếp). Đã khắc phục nhược điểm

 NGUYỄN THU HỒNG                                         25             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


của thuế doanh thu là thuế trùng lên thuế, đã thuc đẩu chuyên môn hoá, hiệp tác sản
xuất, nhất là trong lĩnh vực sản xuất có khí như: sản xuất, lắp ráp xe đạp, xe máy, ô tô,
điện, điện tử...
        Luật thuế thu nhập doanh nghiệp cũng có qui định chế độ khuyến khích đối với
đầu tư các cơ sở sản xuất mới thành lập được miễn thuế hai năm đầu, được giảm 50%
trong hai năm sau nữa. Nếu đầu tư vào những lĩnh vực, nghành nghề, vùng kinh tế
được ưu đãi đầu tư sẽ được hưởng mức thuế suất thấp hơn so với các dự án khác (đầu
tư trong nước hưởng thuế suất là 15%, 20%, 25%, đầu tư nước ngoài là 10%, 15%,
20%) và còn được ưu đãi miễn giảm thuế thời gian dài hơn. Thời gian được miễn
giảm thuế cao nhất là 13 năm trong dó miễn thuế 4 năm đầu và giảm 50% thuế trong
9 năm tiếp theo. Ngoài ra, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp còn khuyến khích miễn,
giảm thuế đối với các trường hợp đầu tư dây chuyền sản xuất mới, mở rộng qui mô,
đổi mới công nghệ, cải thiện môi trường sinh thái, nâng cao năng lực sản xuất, di
chuyển có sở kinh doanh.
        Đối với Nhà nước đã giảm mức thuế chuyển quyền sử dụng đát từ 10% xuống
còn 2% đối với đát sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, đát làm
muối và giảm từ 20% xuống 4% đối với đát ở, đất xây dựng công trình, đất khác. Các
sơ sở kinh doanh chuyển quyền sử dụng đất thuê, không phải nộp thuế chuyển quyền
sử dụng đất. Đối với các cơ sở kinh doanh được Nhà nước giao đất xây dựng nhà ở để
bán, xây dựng kết cấu hạ tầng cho thuê thì đất chuyển quyền được miễn thuế chuyển
quyền sử dụng đất không chịu thuế GTGT tính trên giá đất chuyển quyền. Ngoài ra,
Nhà nước còn giảm lệ phí trước bạ đất từ 2% xuống 1% lam cho thị trường đất đai,
nhà cửa đã có dấu hiệ sôi dộng hơn trước.
        Đối với phí, lệ phí đã thống nhất áp dụng một mức thu phí, lệ phí chung cho cả
các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và các doanh nghiệp trong nước. Giảm lệ
phí cấ giấy phép đặt văn phòng đại diện của nước ngoài từ 5000 USD/lần (tương
đương với 70 triệu đồng Việt Nam) xuống còn 1 triệu đồng/ lần và không thu lệ phí

 NGUYỄN THU HỒNG                                         26             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


đối với trường hợp gia hạn giấy phép đặt văn phòng đại diện.
        Trong quá trình thực hiện, một số doanh nghiệp sản xuất kinh doanh những mặt
hàng, dịch vụ gặp khó khăn do thuế GTGT cao hơn thuế doanh thu nhưng chưa
chuyển đổi kịp cho phù hợp với có chế thuế mới và chịu sự ảnh hưởng lớn của cuộc
khủng hoảng tài chính, tiền tệ trong khu vực như: than, cơ khí (trừ sản phẩm cơ khí
tiêu dùng), luyện cán, kéo kim loại, máy vi tính, oá chất cơ bản, hoá dược, vận tải,
bốc xếp, xây dựng, lắp đặt, khách sạn, ăn uống, du lịch, đã được UBTVQH, Chính
phủ, Bộ tài chính thực hiện các biện pháp xử lý, tháo gữo khó khăn như: giảm mức
thuế nhập khẩu của 569 mặt hàng là vật tư, nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước
với số thuế giảm gần 1000 tỷ đồng, giảm mức thuế GTGT cho 18 loaih hàng hoá, dịch
vụ mở rộng diện khấu trừ thuế GTGT đầu vào theo tỷ lệ ấn định đối với một số mặt
hàng...
        Bằng các nội dung chính sách và biện pháp tháo gõ khó khăn nêu trên, các Luật
thuế mới đã góp phần khuyến khích đầu tư và ổn định sản xuất, kinh doanh.
        Trong năm 1999, tuy gặp nhiều khó khăn do số dự án đầu tư trực tiếp của nước
ngoài giảm khoảng 12,3% nhưng tổng số vốn đầu tư vẫn tăng so với năm 1998, trong
đó vốn đầu tư trong nước tăng khoảng 28,6%, vốn ODA tăng khoảng 16%. Thực hiện
các luật thuế mới ngay sau thời gian khủng hoảng kinh tế tài chính tiền tệ nhưng sản
xuất kinh doanh vẫn giữ được ổn định. NĂm 1999, tốc độ tăng trưởng GDP có xu
hướng tăng lên so với năm 1998, cả năm đạt 4,8%. Tình hình tài chính của các doanh
nghiệp vẫn giữ được ổn định và có thể chia ra theo các nhóm như sau:
        - Nhóm các doanh nghiệp thực hiện các luật thuế mới thuận lợi hơn do mức
             thuế phải nộp thấp hơn so với mức thuế cũ như: điện, xi măng, phân bón,
             thuốc trừ sâu, xây dựng, ăn uống, lắp đặt, bưu chính viễn thông, xổ số kiến
             thiết, khách sạn, du lịch...
        - Nhóm các doanh nghiệp thực hiện các luật thuế mới có mức thuế phải nộp
             tương đương với mức thuế cũ như: nghành dệt may, da giầy, điện tử, vật

 NGUYỄN THU HỒNG                                         27             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


             liệu xây dựng (trừ xi măng), đường sữa, bao bì...
        - Nhóm các doanh nghiệp đang lỗ thực hiện các luật thuế mới giảm lỗ hoắc có
             lãi như: Dệt Nam Định, Tổng công ty vật tư Nông nghiệp, kẹo Hải Hà...
        - Nhóm các doanh nghiệp trước đây lỗ, thực hiện các luật thuế mới vẫn bị lỗ
             như: Dệt 8/3, đạm Hà Bắc, cơ khí Hà Nội, bia Đông Nam á, công ty điện tử
             Đống Đa, công ty điện tử Hanel...
        Để khuyến khích xuất khẩu, đại bộ phận hàng hoá xuất khẩu đều được áp dụng
mức thuế suất 0%. Một số loại hàng chịu thuế xuất khẩu như: gạo, than đá, sản phẩm
từ gỗ rừng trồng, bàn ghế, sản phẩm chế biến từ kim loại (dây đồng, dây
nhôm...)trong năm 1999 cũng được giamt thuế xuất khẩu để đẩy mạnh xuất khẩu.
Cùng các biện pháp khuyến khích xuất khẩu như cho phép doanh nghiệp xuất khẩu
trực tiếp, thành lập quĩ hỗ trợ xuất khẩu... thì việc thực hiện Luật thuế GTGT có tác
dụng rõ nét nhất, trực tiếp đến khuyến khích xuất khẩu. Theo qui định của luật thuế
GTGT hàng hoá xuất khẩu được hưởng thuế suất 0% tức là được hoàn toàn bộ số thuế
GTGT đã nộp ở đầu vào, việc hoàn thuế GTGT đầu vào đối với hàng hoá thực chất là
Nhà nước trợ giá cho hàng hoá xuất khẩu nên đã giúp cho doanh nghiệp xuất khẩu tập
trung được nguồn hàng trong nước để xuất khẩu và có lợi thế hơn trước do giảm được
giá vốn hàng xuất khẩu và vì thế góp phần tăng khả năng cạnh tranh với hàng hoá trên
thị trường quốc tế. Trong năm 1999 số tiền đã hoàn thuế, tăng vốn cho các doanh
nghiệp xuất khẩu khoảng 1.800 tỉ đồng.
        Vì vậy trong điều kiện thị trường xuất khẩu bị hạn chế, giá xuất khẩu giảm
nhưng với sự cố gắng của các nghanh, các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu và tác
động của cơ chế chính sách nên tổng trị giá xuất khẩu của nước ta năm 1999 vẫn tăng
so với năm 1998 là 23.18%. Trong đó những mặt hàng được hoàn thế đầu vào nhiều,
xuất khẩu tăng so với năm 1998 như: cao su 37,7%, gạo 21,4%, thuỷ sản 14,4%, rau
quả 39,6%, dệt may 16%, giày dép 36,4%, thủ công mỹ nghệ 48,6% điện tử 17,5%.
        Ngoài việc khuyến khích xuất khẩu, thuế GTGT cà thuế tiêu thụ đặc biệt vào

 NGUYỄN THU HỒNG                                         28             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


hàng hoá xuất nhập khẩu đã có tác dụng cùng với thuế nhập khẩu bảo hộ có hiệu quả
sản xuất trong nước. Nhất là khi Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại đa
phương, song phương phải cắt giảm thuế quan, thực hiện thuế suất ưu đãi hoặc phải
cắt bỏ hàng rào phi thuế quan thì việc bảo hộ sản xuất trong nước bằng thuế GTGT và
thuế tiêu thụ đặc biệt là biện pháp cực kỳ quan trọng. Tính đến năm 1999, đã giảm
thuế theo chương trình CEPT là 3591 dòng hàng, trong đó riêng năm 1999 là 1872
dòng hàng. Đồng thoèi nân thuế nhập khẩu của 132 mặt hàng chủ yếu là hàng tiêu
dùng trong nước đã sản xuất được để bảo hộ sản xuất trong nước.
        2./ Về thị trường giá cả.
        Trong hai tháng đầu năm 1999, giá một số mặt hàng như: lương thực, thực
phẩm, công nghệ phẩm, dược phẩm, y tế... có nhích lên so với tháng 12/1998 là do
ảnh hưởng của Tết nguyên đán và một phần do một số doanh nghiệp, hộ tư nhân chưa
hiểu rõ về thuế GTGT hoặc lợi dụng đã cộng thêm thuế GTGT vào giá cả để bán.
Nhưng Chính phủ đã chủ động chỉ đạo về việc chuẩn bị hàng hoá phục vụ Tết, có
quyết định miễn thuế GTGT trong 6 tháng đối với các cơ sở kinh doanh thương mại
kinh doanh các mặt hàng lương thực, thực phẩm tươi sống và rau quả tươi. Đồng thời
chỉ đạo các nghành, các cấp từ trung ương đến địa phương tăng cường quản lý tốt giá
cả, thực hiện niêm yết giá cả và bán đúng giá niêm yết. Vì vậy, thị trường, giá cả đã
trở lại ổn định và không có biến động lơn.
        như vậy, tình hình giá cả thị trương trong năm qua đã cho thấy rằng giá cả là do
qui luạt cung cầu quyết ddịnh và do Nhà nước đã có biện pháp quản lý giá kịp thời
đối với những mặt hàng có sự khan hiếm giả tạo.
        3./ Về thu ngân sách Nhà nước.
        Triển khai các luật thuế mới được thiết kế trên cơ sở số thuế GTGT đảm bảo
tương đương số thuế doanh thu, thuế thu nhập doanh nghiệp giảm gái 2000 tỷ để thực
hiện chính sách ưu đãi về thuế suất, về miễn giảm thuế để khuyến khích đầu tư. Thuế
thu nhập đối với người có thu nhập cao giảm để nâng mức khởi điểm chịu thuế và biể

 NGUYỄN THU HỒNG                                         29             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


thuế của người trong nước và người nước ngoài. Phí, lệ phí giảm do thực hiện Nghị
đinh 04 của Chính phủ nhiều khoản thu về phí, lệ phí phải cắt bỏ hoặc điều chỉnh
giảm mức thu. Để đảm bào thực hiện số dự toán thu năm 1999, Quốc hội giao, đảm
bảo yêu cầu chi của Ngân sách Trung ương cũng như Ngân sách địa phương, Chính
phủ đã báo cáo Quốc hội cho áp dụng cơ chế điều hanh ngân sách năm 1999. Đối với
những địa phương bị hut thu phần điều tiết cho ngân sách địa phương do tác động của
thuế GTGT thì được Trung ương bù đủ, nếu thu vượt được hưởn 50% đối với số thu
so với dự toán. Nguồn hoàn thuế do ngân sách Trung ương bố trí, không lấy từ ngân
sách địa phương.
        Cơ chế trên cũng tạo sự yên tâm và quan tâm tích cực của các địa phương trong
công tác chỉ đạo đieèu hành ngân sách nói ching, thu nói riêng. Mặt khác, do cơ chế
chính sách được điều chỉnh, sửa đổi phù hợp hơn cũng góp phần thúc đẩy sản xuất,
kinh doanh đối với các doanh nghiệp. Công tác chỉ đạo quản lý thu cũng chặt chẽ và
tiến bộ nên kết quả thu năm 1999 đạt được dự toán Quốc hội thông qua. Tổng thu
ngân sách Nhà nước ước đạt 106,8% so với dự toán. Số thu từ thuế và phí đạt 105,7%
dự toán năm. Riêng số thu từ thuế GTGT thu đợc 16.590 tỷ đồng sau khi trừ số thuế
phải hoàn, số còn lại tương đương với doanh thu tính theo mặt hàng năm 1999.
        Xét theo địa phương thì có 61/61 tinh, thành phố đều hoàn thành và hoàn thành
vượt mức dự toán năm nên khả năng các địa phương được thưởng lơn. Trong đó có
22/61 địa phương hoàn thành toàn diện cả ba chỉ tiêu chủ yếu là thu từ khu vực
doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và khu vực ngoài
quốc doanh. Số địa phương hụt về thuế GTGT ngân sách Trung ương phải bù thêm
chỉ có 14 địa phương và số phải bù cung không lơn.
        Tuy nhiên, tỷ lệ động viên thuế cà phí trên GDP của năm 1999 thấp (17,6%)
chưa đạt mức độ động viên theo Nghị quyết đại hội Đảng toàn quốc đã đề ra la 20%
đến 21% GDP.
        4./ Về công tác quản lý hạch toán kinh doanh của doanh nghiệp.

 NGUYỄN THU HỒNG                                         30             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


        Để từng bước thực hiện chính sách công bằng về thuế, đã điều chỉnh lại từ 11
mức thuế suất thuế lợi tức xuống còn 1 mức thuế suât thu nhập doanh nghiệp, đòi hỏi
các doanh nghiệp phải phấn đấu sắp xếp, tổ chức lại sản xuất, đổi mới trang thiết bị,
nâng cao trình độ quản lý để thực hiện được các mức thuế suất mới. Do yêu cầu của
việc kê khai thuế GTGT, khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Tính đúng thuế thu nhập
doanh nghiệp trên nguyên tắc phải có hoá đơn, chứng từ, từ đó thúc đẩy các doanh
nghiệp người kinh doanh chú trọng tổ chức thực hiện tốt hơn công tác mở sổ sách kée
toán, ghi chép, quản lý và sử dụng hoá đơn chứng từ. Trong năm 1999, số lượng hoá
đơn các doanh nghiệp sử dụng tăng gần gấp đôi so với năm 1998 và mức sử dụng hoá
đơn tăng thể hiện sự chuyển biến một bước tiến mới trong công tác sử dụng hoá đơn
và quản lý của doanh nghiệp. Sự chuyển biến nầy thể hiện rõ nhất trong các doanh
nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần đã thực hiện chế độ kế
toán, hoá đơn chứng từ nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, hơn 200.000 hộ
kinh doanh cá thể đã thực hiện chế độ kế toán hoá đơn chứng từ chuyển từ hình thức
nộp thuée khoán trước đây sang nộp thuế GTGT thep phương pháp kê khai trực tiếp.
        Đối với 6000 doanh nghiệp Nhà nước và hơn 2400 doanh nghiệp có vốn đầu tư
nước ngoài công tác kế toán, hoá đơn chứng từ đã được củng cố, có nhiều tiến bộ so
với các năm trước đây.
        Do làm tốt hơn công tác kế toán, hoá đơn chứng từ, các đối tượng nộp thuế đã
chủ động khai lập và nộp tờ khai thuế hàng tháng tương đối đầy đủ và đúng thời hạn.
Nếu như trong quí I/1999 chỉ có 75% số doanh nghiệp nộp tờ khai thuế GTGT thì đến
quí IV/1999 đã tăng lên khoảng 97% đến 98% số doanh nghiệp nộp tờ khai thuế
(trong đó 100% doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
nộp tờ khai đầy đủ và đúng hạn) chỉ còn 2 đến 3% là chưa lập và nộp toè khai hoặc
nộp toè khai chậm, cơ quan thuế phải ấn định số thuế phải nộp hàng tháng.
        Cũng do làm tôt công tác kế toán, hoá đơn chứng từ mà các đối tượng nộp thuế
đã quyết toán tài chính, quyết toán thuế nhanh hơn so với các năm trước đây. Đến hết

 NGUYỄN THU HỒNG                                         31             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


quí I/2000 đã có hơn 75% số doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp tự kê khai nộp
báo cáo quyết toán tài chính, quyết toán thuế của năm 1999 cho cơ quan thuế. Như
vậy có thể khẳng đinh chính sách thuế mới găn nộp thuế với hoàn thuế đã găn với
nghĩa vụ quyèen lợi của người nộp thuế, khuyến khích người nộp thuế chủ động thực
hiện nghĩa vụ với Ngân sách Nhà nước.
        II./ NHỮNG YẾU TỐ THÚC ĐẨY VIỆC TRIỂN KHAI THỰC HIỆN
THUẾ GTGT ĐẠT ĐƯỢC NHỮNG KẾT QUẢ TRÊN.
        1. Chính phủ, Ban chi đạo triển khai các luật thuế mới của Chính phủ, các Bộ,
             các Ngành, các địa phương đã bám sát sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, của
             Bộ chính trị, Quốc hội, của UBTVQH để tổ chức triển khai thực hiện các
             luật thuế mới.
        Trong quá trình triển khai Ban chỉ đạo của Chính phủ, các Bộ, các địa phương
đã bám sát cơ sở sản xuất kinh doanh, phát hiện những khó khăn vướng mắc trong
quá trình thực hiện các luật thuế mới, nghiên cứu, đề xuất những giải phấp nhằm tháo
gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp như: bổ xung vào danh mục hàng hoá, dịch vụ
không thuộc diện chịu thuế GTGT: máy bay, giàn khoan, tàu biển, thuê phim nhựa,
phim video, sách báo, tạp chí nhập khẩu... Điều chỉnh giảm mức thuế suất cho 18
nhóm hàng hoá, dịch vụ ... Mở rộng việc khấu trừ đầu vào đối với phế liệu, đá, cát sỏi
mua của người tự khai thác, hàng chịu thuế TTĐb mua của cơ sở sản xuất và các hàng
hoá khac nếu có hoá đơn bán hàng, giảm thuế nhập khẩu cho các mặt hàng là nguyên
liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước. Xử lý thuế đối với công trình xây dựng
cơ bản hoàn thành năm 1999... Các ban chỉ đạo đã quản lý tốt thị trường, giá cả, đặc
biệt là trong thời gian đầu áp dụng các luật thuế mới.
        Một số Ban chỉ đạo các Bộ, địa phwong hoạt động tương đối tốt như: Ban chỉ
đạo thuộc Bộ công nghiệp, Bộ xây dựng, Bộ thương mại, Ban vật giá Chính phủ, Bộ
nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ban chỉ đạo thành phố Hồ Chí Minh, Hà Tĩnh,
Nghệ An, Quảng Bình, Hải Dương, Hải Phòng, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Đồng Nai,

 NGUYỄN THU HỒNG                                         32             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


Cần Thơ.
        2. Công tác tuyên truyền, phổ biến luật về thuế, tập huấn nghiệp vụ có nhiều
             tiến bộ hơn so với các đợt triển khai các luật thuế trước đây. Ban Tư tưởng
             văn hoá Trung ương và các địa phương đã phối hợp chỉ đạo tốt công tác
             tuyên truyền, các đài báo Trung ương và địa phương đã phối hợp khá chặt
             chẽ với cơ quan thuế, để đẩy mạnh tuyên truyền giải thích các luật thuế mơi,
             phản ánh kịp thời những gương điển hình thực hiện tốt các luật thuế mới
             cũng như những khó khăn vướng mắc trong việc thực hiện các luật thuế
             mới.
        3. Các cơ sở kinh doanh và mọi tầp lớp nhân dân đều hưởng ứng và đồng tình
             thực hiện các luật thuế mới do nhận thức được các luật thuế mới tiến bộ hơn
             và có nhiều ưu điểm hơn các luật thuế cũ. Có quyết tâm cao trong thực hiện
             luật thuế mới. Đồng thời phản ánh kịp thời những nhược điểm và vướng
             mắc để Chính phủ kịp thời điều chỉnh, chỉ đạo thực hiện.
        4. Sự phấn đấu nỗ lực của ngành Thuế quan và ngành Hải Quan từ việc chuẩn
             bị triển khai đến việc tổ chức thực hiện các luật thuế mới, cụ thê:
        - Đã triển khai việc cấp mã số cho 1.105.560 đơn vị doanh nghiệp có vố đầu
             tư nước ngoài là 2.461 đơn vị. Công ty trách nhiệm hữu hạn, Công ty cổ
             phần, doanh nghiệp tư nhân là 36,680 đơn vị. Hợp tác xã. 15.970 đơn vị. Hộ
             cá thể là 1.024.456 hộ. Qua việc cấp mã số đã nắm chắc được số lượng đối
             tượng nộp thuế.
        - In và cung cấp đủ hoá đơn, chứng từ cho các doanh nghiệp. Đến
             ngày31/12/1999 số lượng hoá hơn đã phát hành là 1.456.300 quyển (tương
             ứng với 73.065.000 số hoá đơn). Trong đó, có 1.061.300 quyển hoá đơn
             GTGT và 404.000 quyển hoá đơn bán hàng thông thường. Ngoài ra còn có
             cho phép gần 1.000 Tổng công ty, công ty tự in hoá đơn để sử dụng riêng.
        - Đã cải tiến qui trình kê khai nộp thuế theo hướng nâng cao trách nhiệm của

 NGUYỄN THU HỒNG                                         33             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


             doanh nghiệp trong việc tự tính thuế, tự kê khai thuế và nộp thuế theo thông
             báo thuế. Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp thực hiện chế độ tự kê khai và
             tính nộp thuế tương đối đầy đủ, đúng hạn. Đến nay, chỉ còn khoảng 2 đến
             3% số đối tượng nộp thuế theo phương pháp kê khai là chưa nộp tờ khai, cơ
             quan thuế phải ấn định số thuế phải nộp hàng tháng.
        - Đã sắp xếp lại tổ chức bộ máy quản lý thuế ở Cục thuế, Cục Hải Quan, Chi
             cục thuế, để đáp ứng được yêu cầu của quản lý thu theo các luật thuế mới.
        - Đã từng bước trang bị máy tính để hiện đại hoá công tác quản lý thuế. Đến
             nay, cơ bản đã trang bị xong số lượng máy tính cần thiết cho công tác quản
             lý thuế ở các cục thuế.


        III. MỘT SỐ VƯỚNG MẮC CHÍNH TRONG QUÁ TRÌNH THỰC
HIỆN.
        1. Vào thời điểm giao thời của sự thay đổi luật thuế:
        Sự vận động của nền kinh tế thị trường tất yếu đòi hỏi sự cận động của hệ
thống chính sách thuế đẻe đảm bảo sự phù hợp của hệ thống thuế và lấp đi những kẽ
hở để đối tượng nộp thuế lợi dụng, tuy nhiên chính thời điểm thay đổi của một chính
sách thuế đôi khi tạo ra những kẽ hở mới cho cacs đối tượng nộp thuế lách qua.
Vào thời điểm gần đây, khi luật thuế GTGT ra đời với thuế suất đầu ra tương đối cao
thay vì cho hàng loạt các hoạt động có thuế suất thấp (1% đến 2%..) tại thời điểm
1/1/1999. Chính vì lý do này, hàng loạt các công trình xây dựng cơ bản, các công ty
sản xuất kinh doanh ... đều cố gáng bằng cách này hay cách khác tăng khối lượng
công trình hoàn thành bàn giao, tăng cường xác nhận các hợp đồng mua bán hoặc
xuất hoá đơn bán hàng để có thể tránh được thuế GTGT với một mưcs thuế xuất đầu
ra cao hơn rất nhiều. Những biểu hiện đó, ngoài việc làm ảnha hưởng lớn đến số thu
của Nhà nước, còn làm giảm tính pháp lý, tínhcông bằng của hệ thống thuế. Sự thay
đổi của hệ thống luật thuế là tất yếu đối với một nước có nền kinh tê đang phát triển

 NGUYỄN THU HỒNG                                         34             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


và thường xuyên biến động. Tuy nhiên trên cơ sở biểu hiện này để có thể nghiên cứu,
xây dựng một hệ thống chính sách sao cho những tác động xấu của chúng là nhỏ nhất
đối với nền kinh tế.
        Đồng thời với việc ban hành một sự thay đổi của luật thuế, Bộ tài chính, Tổng
cục thuế phải nghiên cứu cà đưa ra các phương án cụ thể để hạn chế tối đa việc lợi
dụng sự thay đôỉ này. Ví dụ tại thời điểm 1/1/1999, khi luật thuế GTGT bắt đầu có
hiệu lực, Bộ tài chính có thể qui định tất cả các doanh nghiệp tổng kiểm tra kê kho vật
liệu, kho thành phẩm có sự giám sát của cơ quan tài chính, tổng kiểm kê toàn bộ hoá
đơn chứng từ do Bộ tài chính ban hành tại thời điểm 1/1/1999, tất cả các việc đó phải
tiến hành đồng bộ, hàng loạt và tức thời. Khi đó sẽ hạn chế được một phần lớn thất
tháo trong quá trình này.
        2. Thuế suất thuế GTGT khá cao.
        Theo nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế, thuế suất thuế GTGT 10% tính
cho các mặt hàng thông thường cho tiêu dùng là khá cao, làm giảm sức mua, tiêu thụ
sản phẩm hàng hoá gặp nhiều khó khăn. Một minh chứng cho thấy thuế suất thuế
GTGT cao, đó là có trên 100 mặt hàng có thuế suất thuế GTGT cao hơn thuế suất
thuế doanh thu và Nhà nước đã nhiều lần phải điều chỉnh giảm thuế.
        Mặc dù theo lý luận thuế GTGT do người tiêu dùng trả, không gây ảnh hưởng
đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, nhưng nếu thuế suất cao,
giá thanh toán của hàng hoá, dịch vụ sẽ cao, người tiêu dùng khó chấp nhận, tiêu thụ
sẽ gặp khó khăn, các doanh nghiệp muốn bán được hàng buộc phải hạ giá bán và bị
thua lỗ. Để tránh bị thua lỗ, các doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất.
        3. Thuế GTGT làm đảo lộn mức thuế phải nộp.
        Thuế GTGT được thiết kế với mức thu tương đương thuế doanh thu với mụ tiêu
ổn định quan hệ phân phôí giữa Nhà nước với nền kinh tế xét trên tổng thể, nhưng
thực tế có làm đảo lộn mức thuế phải nộp của các ngành khác nhau. Có ngành thuế
phải nộp tăng gấp bội so với thuế doanh thu, có ngành lại thấp hơn nhiều. Tương quan

 NGUYỄN THU HỒNG                                         35             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


phân phối giữa các ngành bị đảo lộn vướng mắc phát sinh không chỉ liên quan đến lỗ
lãi mà còn liên quan đến vấn đề mới.
        4. Thuế GTGT gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp về vốn.
        Qui định phải nộp thuế GTGT đối với những mặt hàng nhập kho nhưng chưa
bán làm cho một số doanh nghiệp khó khăn trong vấn đề vốn. Đặc biệt với những
doanh nghiệp với số vốn ít thì qui định này làm cho họ thật sự điêu đứng. Nhiều
doanh nghiệp hoạt động chủ yếu bằng vốn vay này khi áp dụng luật thuế GTGT phải
vay thêm vốn để nộp cho phần thuế đầu vào, gánh nặng thiếu vốn đã nặng nay lại
càng nặng thêm cho du sau này se được khấu trừ thuế hay hoàn thuế. Trường hợp các
doanh nghiệp bán hàng đại lý khi chuyển hàng cho đai lý phải nộp ngay thuế GTGT,
trong khi đó phải chỉ khi nào đại lý bán được hàng mới thu được thuế GTGT từ người
mua. Như vậy vốn của doanh nghiệp bị chiếm dụng một cách bất hợp lý.
        5. Tốc độ hoàn thuế cho doanh nghiệp còn chậm.
        Quá trình thủ tục xin hoàn thuế khá rắc rối, mất nhiều thời gian và công sức của
ác doanh nghiệp. Để được hoàn thuế, các doanh nghiệp phải nộp hồ sơ và toàn bộ hoá
đơn, chứng từ lên cơ quan thuế rồi chờ nhân viên thuế xuống đơn vị kiểm tra, đối
chiếu hoá đơn thực hiện băng phương pháp thủ công, kéo dài thời gian kiểm tra làm
chậm việc hoàn thuế, bên cạnh đó còn nhiều hiện tượng tiêu cực khác cũng gây thêm
khó khăn cho doanh nghiệp.
        6. Tình trạng gian lận thuế ngày càng trở nên nguy hiểm hơn.
        Hiện nay hoá đơn bất hợp pháp đa dạng và phong phú chưa từng có và trở
thành hàng hoá được mua bán công khai. Vấn đề này đã làm đau đầu cơ quan thuế
hơn bao giờ hết. Trước đây khi thực hiện thuế doanh thu sử dụng hoá đơn giả, chỉ có
thể ăn gian thuế trên số hàng bán ra, còn bây giờ, với hoá đơn giả, Nhà nước không
những không thu được đồng nào mà ngược lại còn phải chi thêm để hoàn thuế.
        Bên cạnh đó, việc sử dụng hoá đơn bất hợp pháp tạo ra sự cạnh tranh không
lành mạnh giưa các doanh nghiệp. Doanh nghiệp nào không trốn thuế được sẽ mất

 NGUYỄN THU HỒNG                                         36             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


dần sức cạnh tranh, những cơ sở trốn thuế sẽ có điều kiện hạ giá thành sản phẩm để
cạnh tranh. Hậu quả là những doanh nghiệp làm ăn chân chính bị thua thiệt, sân chơi
giữa các doanh nghiệp trở nên bất bình đẳng. Nếu tình trạng này không được ngăn
chặn và xử lý kịp thời sẽ làm cho nguồn Ngân sách bị thâm hụt một khoản rất lớn và
tác động tiêu cực đến nền kinh tế nước ta, làm giảm hiệu lực của luật thuế.
        7. Về việc khấu trừ thuế GTGT và xét giảm thuế GTGT.
        Cách tính thuế đầu vào được khấu trừ trong trường hợp kinh doanh hàng hoá
chịu thuế GTGT còn nhiều phức tạp. Những qui định về khấu trừ khống và xét giảm
thuế GTGT còn thiếu chặt chẽ, rườm rà, mang tính chắp vá.
        8. Về hai phương pháp tính thuế và hai loại hoá đơn.
        Thực tế nền kinh tế nước ta có khoảng 4 vạn doanh nghiệp có khá nhiều tổ
chức hạch toán và gần 1,6 triệu hộ chủ yếu lá sản xuất kinh doanh nhỏ. Cho nên khi
thực hiện thuế GTGT đã đáp ứng hai phương pháp tính thuế cà hai loại hoá đơn, áp
dụng phương pháp khấu trừ và hoá đơn GTGT đối với các doanh nghiệp đủ điều kiện
hạch toán kế toán và áp dụng phương pháp trực tiếp thêm GTGT cà sử dụng hoá đơn
thông thường đối với các hộ kinh doanh nhỏ. Việc áp dụng đồng thời hai cách tính
thuế GTGT và hai loại hoá đơn trong điều kiện nền kinh tế nước ta hiện nay là cần
thiết, song trên thực tế lại nảy sinh những bất cập gây trở ngại cho các doanh nghiệp
và các hộ kinh doanh. Các doanh nghiệp thực hiện theo phương pháp khấu trừ thuế
không được khấu trừ đầu vào khi mua hàng hoá, dịch vụ của các đơn vị tính thuế theo
phương pháp trực tiếp, gây mất công bằng trong các thành phần kinh tế, hoặc nảy ra
tình trạng chống thuế. Ngoài ra, những bất cập trong kế toán thuế GTGT, trong chế độ
hoá đơn, chứng từ đối với hàng hoá lưu thông trên thị trường... cũng gây nhiều khó
khăn cho công tác thu của ngành thuế và cho các hộ kinh doanh nhỏ.
        9. Xử lý thuế GTGT đối với hàng nhập khẩu.
        Trong hơn 6 tháng đầu năm, thuế suất hàng nhập khẩu, nhất là đối với nguyên,
nhiên, vật liệu quá cao. Việc áp mã thuế thiếu chính xác, thời gian nộp thuế quá ngắn.

 NGUYỄN THU HỒNG                                         37             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


Vấn đề hoàn thuế còn chậm và phức tạp trong kiểm tra hoá đơn. Do vậy nhiều doanh
nghiệp phải chịu thêm lãi suất ngân hàng từ số tiền vay nộp thuế trước nhưng chậm
được trả lại. Song mặt khác, chính nhiều doanh nghiệp cũng chưa nghiêm túc kê khai
và hoàn thành các thủ tục cần thiết, dẫn đến tình trạng châm trễ trong việc hoàn thuế.
        10. Vướng mắc về thủ tục.
        Trong Nghị quyết 90/1999_UBTVQH khoá IX qui định vật tư xây dựng loại
trong nước chưa sản xuất được nhập khẩu để chế tạo tài sản cố định của doanh nghiệp
không phải chịu thuế GTGT. Hoặc điều 4 luật thuế GTGT qui định không thu thuế
GTGT đối với dây truyền thiết bị toàn bộ, đồng bộ. Đến nay vẫn chưa có hướng dẫn
để thực hiện. Thí dụ: Phụ tùng, phụ kiện đi kèm, vật tư xây dựng cấu thành nên thiết
bị có được hưởng tiêu chuẩn không thu thuế GTGT như máy móc, thiết bị, phương
tiện vận tải hay không thì đến nay vẫn chưa làm rõ.
        11. Chưa nhất quán trong thực hiện nguyên tắc.
        Do phải xử lý những bất cập, chưa phù hợp với thực tê, để đảm bảo cho sản
xuất kinh doanh bình thường, Chính phủ, Bộ tài chính đã phải giảm 50% thuế GTGT
cho một số mặt hàng, mở rộng thêm một số đối tượng không chịu thuế GTGT... Tất
cả những xử lý theo hướng "vướng đâu gỡ đấy" đã làm cho biểu thuế suất biến dạng
di so với thiết kế ban đàu. Từ 3 mức thuế suất đến nay không còn là 3 mà đã trở thanh
4 đến 5 mức thuế suất. Trên thực tế gây nên sự bất hợp lý mới cho sự cạnh tranh bình
đẳng của doanh nghiệp.
        Tạo ra hai sân chơi khác nhau trong nền kinh tế. Hiện nay thuế GTGT được
tính theo hai phương pháp là phương pháp trực tiếp và phương pháp khấu trừ.
        Khi các đơn vị thực hiện theo phương pháp khấu trừ cung ứng hàng hoá, dịch
vụ cho các đơn vị thực hiện theo phương pháp trực tiếp thi những đơn vị này không
được khấu trừ, trong khi trong giá trị hàng hoá đã có phần thuế GTGT nên đã làm cho
thuế đánh chồng chéo lên thuế. Ngược lại, khi các đơn vị thực hiện theo phương pháp
trực tiếp có quan hệ giao dịch cung ứng dịch vụ, hàng hoá cho các đơn vị thực hiện

 NGUYỄN THU HỒNG                                         38             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com


thuế theo phương pháp khấu trừ thuế GTGT, thực chất đơn vị nhận phải trả phần thuế
GTGT chìm trong giá bán mà đơn vị trực tiếp đã nộp. Từ cách thực hiện như trên ta
thấy hiện đang tồn tại hai sân chơi khác nhau mà mỗi sân chơi chỉ chơi theo một hình,
chính vì vậy đang hình thành hai xu hướng là một số đơn vị đang nộp thuế theo
phương pháp khấu trừ chuyển sang nộp theo phương pháp trực tiếp và ngược lại, tuỳ
thuộc vào chiến lược khách hàng của họ và dĩ nhiên là ngành thuế khó lòng giải quyết
ngay đưọc. Hơn nữa, trong thực tế thu thuế tính thưo phương pháp trực tiếp rất khó
chính xác, nên vẫn chủ yếu tính theo phương pháp khoán (đối với hộ nhỏ) như thuế
doanh thu trước đay, chính điều này đã gây không ít lúng túng, khó khăn cho thưong
nghiệp quốc doanh một khi họ phải cạnh tranh trực tiếp với các hộ buon ban tính thuế
theo phương pháp trực tiếp.
        12. Quản lý sử dụng hoá đơn chứng từ còn chưa tốt.
        Tuy đại bộ phận doanh nghiệp đã chấp hoá đơnàh tốt chế độ hoá đơn, in và sử
dụng hoá đơn giả, mua đi bán lại hoá đơn, viết không đúng doanh số trên hoá đơn để
trốn thuế và chiếm đoạt tiền của Nhà nước trong khâu thoái thuế.
        IV. CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ VƯỚNG MẮC VÀ PHƯƠNG HƯỚNG
SẮP TỚI.
        1. Về phương pháp tính thuế GTGT.
        Các văn bản về thuế GTGT ở nước ta đưa ra hai phương pháp tính thuế là
phương pháp khấu trừ thuế áp dụng đối với các doanh nghiệp được thành lập và hoạt
động theo luật doanh nghiệp Nhà nước, luật đầu tư nước ngoài, luật công ty, luật hợp
tác xã và những hộ kinh doanh lớn, chấp hành tốt chế độ kế toán, hoá đơn chứng từ.
Phương pháp tính thuế trực tiếp trên thuế GTGT áp dụng chủ yếu đối với hộ kinh
doanh cá thể chưa thực hiện tốt chế độ kế toán, chứng từ. Tương ứng vơi hai phương
pháp tính thuê la hai loại hoá đơn GTGT và hoá đơn bán hàng thông thường. Qua gần
2 năm thực hiện thuế GTGT cho thấy, sử dụng hai phương pháp tính thuế gây ra
nhiều bất cập trong việc khấu trừ thuế đầu vào. Mặt khác, để quản lý cơ sở áp dụng

 NGUYỄN THU HỒNG                                         39             TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
de an mon hoc  (7).doc
de an mon hoc  (7).doc
de an mon hoc  (7).doc
de an mon hoc  (7).doc
de an mon hoc  (7).doc
de an mon hoc  (7).doc
de an mon hoc  (7).doc

Weitere ähnliche Inhalte

Ähnlich wie de an mon hoc (7).doc

Đề tài: Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp - Gửi miễn ...
Đề tài: Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp - Gửi miễn ...Đề tài: Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp - Gửi miễn ...
Đề tài: Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp - Gửi miễn ...Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 
NDUNG THUYẾT TRÌNH.docx
NDUNG THUYẾT TRÌNH.docxNDUNG THUYẾT TRÌNH.docx
NDUNG THUYẾT TRÌNH.docxAnhDuy731653
 
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam nataliej4
 
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam nataliej4
 
Kế toán thuế tại công ty TNHH Công Nghệ Tin Học Minh Khôi
Kế toán thuế  tại công ty TNHH Công Nghệ Tin Học Minh KhôiKế toán thuế  tại công ty TNHH Công Nghệ Tin Học Minh Khôi
Kế toán thuế tại công ty TNHH Công Nghệ Tin Học Minh KhôiYenPhuong16
 
BAI_GIANG_THUE_TNDN.pdf
BAI_GIANG_THUE_TNDN.pdfBAI_GIANG_THUE_TNDN.pdf
BAI_GIANG_THUE_TNDN.pdfDngX7
 
ACC401_Bai4_v2.0017102228.pdf
ACC401_Bai4_v2.0017102228.pdfACC401_Bai4_v2.0017102228.pdf
ACC401_Bai4_v2.0017102228.pdfThoPhng1470
 
Giải pháp chống thất thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở việt nam trong bối ...
Giải pháp chống thất thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở việt nam trong bối ...Giải pháp chống thất thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở việt nam trong bối ...
Giải pháp chống thất thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở việt nam trong bối ...https://www.facebook.com/garmentspace
 
[Slide] thue quoc te th s. nguyen thi kim dung
[Slide] thue quoc te   th s. nguyen thi kim dung[Slide] thue quoc te   th s. nguyen thi kim dung
[Slide] thue quoc te th s. nguyen thi kim dungNgô Đức Cường
 
Tai lieutonghop.com --tinh-hinh_thuc_hien_luat_thue_gtgt_tai_cong_ty_co_phan_...
Tai lieutonghop.com --tinh-hinh_thuc_hien_luat_thue_gtgt_tai_cong_ty_co_phan_...Tai lieutonghop.com --tinh-hinh_thuc_hien_luat_thue_gtgt_tai_cong_ty_co_phan_...
Tai lieutonghop.com --tinh-hinh_thuc_hien_luat_thue_gtgt_tai_cong_ty_co_phan_...Thao Vy
 
Hoàn thiện công tác kiểm soát thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huy...
Hoàn thiện công tác kiểm soát thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huy...Hoàn thiện công tác kiểm soát thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huy...
Hoàn thiện công tác kiểm soát thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huy...dịch vụ viết đề tài trọn gói 0973287149
 

Ähnlich wie de an mon hoc (7).doc (20)

Đề tài: Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp - Gửi miễn ...
Đề tài: Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp - Gửi miễn ...Đề tài: Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp - Gửi miễn ...
Đề tài: Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với các doanh nghiệp - Gửi miễn ...
 
Luận án: Hoàn thiện thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay
Luận án: Hoàn thiện thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nayLuận án: Hoàn thiện thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay
Luận án: Hoàn thiện thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay
 
NDUNG THUYẾT TRÌNH.docx
NDUNG THUYẾT TRÌNH.docxNDUNG THUYẾT TRÌNH.docx
NDUNG THUYẾT TRÌNH.docx
 
Pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp và thực tiễn trên địa bàn Hà Nội.doc
Pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp và thực tiễn trên địa bàn Hà Nội.docPháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp và thực tiễn trên địa bàn Hà Nội.doc
Pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp và thực tiễn trên địa bàn Hà Nội.doc
 
Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với Doanh nghiệp quận Cầu Giấy
Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với Doanh nghiệp quận Cầu GiấyTăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với Doanh nghiệp quận Cầu Giấy
Tăng cường quản lý thu thuế GTGT đối với Doanh nghiệp quận Cầu Giấy
 
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
 
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
BÁO CÁO NGHIÊN CỨU Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam
 
Đề tài: Thuế GTGT ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp, HAY
Đề tài: Thuế GTGT ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp, HAYĐề tài: Thuế GTGT ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp, HAY
Đề tài: Thuế GTGT ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp, HAY
 
Luận văn: Công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp, 9 ĐIỂM
Luận văn: Công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp, 9 ĐIỂMLuận văn: Công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp, 9 ĐIỂM
Luận văn: Công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp, 9 ĐIỂM
 
Kế toán thuế tại công ty TNHH Công Nghệ Tin Học Minh Khôi
Kế toán thuế  tại công ty TNHH Công Nghệ Tin Học Minh KhôiKế toán thuế  tại công ty TNHH Công Nghệ Tin Học Minh Khôi
Kế toán thuế tại công ty TNHH Công Nghệ Tin Học Minh Khôi
 
Luận án: Hợp tác quốc tế về thuế trong điều kiện hiện nay của Việt Nam
Luận án: Hợp tác quốc tế về thuế trong điều kiện hiện nay của Việt NamLuận án: Hợp tác quốc tế về thuế trong điều kiện hiện nay của Việt Nam
Luận án: Hợp tác quốc tế về thuế trong điều kiện hiện nay của Việt Nam
 
Luật quản lý thuế
Luật quản lý thuếLuật quản lý thuế
Luật quản lý thuế
 
BAI_GIANG_THUE_TNDN.pdf
BAI_GIANG_THUE_TNDN.pdfBAI_GIANG_THUE_TNDN.pdf
BAI_GIANG_THUE_TNDN.pdf
 
ACC401_Bai4_v2.0017102228.pdf
ACC401_Bai4_v2.0017102228.pdfACC401_Bai4_v2.0017102228.pdf
ACC401_Bai4_v2.0017102228.pdf
 
Giải pháp chống thất thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở việt nam trong bối ...
Giải pháp chống thất thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở việt nam trong bối ...Giải pháp chống thất thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở việt nam trong bối ...
Giải pháp chống thất thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở việt nam trong bối ...
 
[Slide] thue quoc te th s. nguyen thi kim dung
[Slide] thue quoc te   th s. nguyen thi kim dung[Slide] thue quoc te   th s. nguyen thi kim dung
[Slide] thue quoc te th s. nguyen thi kim dung
 
Tai lieutonghop.com --tinh-hinh_thuc_hien_luat_thue_gtgt_tai_cong_ty_co_phan_...
Tai lieutonghop.com --tinh-hinh_thuc_hien_luat_thue_gtgt_tai_cong_ty_co_phan_...Tai lieutonghop.com --tinh-hinh_thuc_hien_luat_thue_gtgt_tai_cong_ty_co_phan_...
Tai lieutonghop.com --tinh-hinh_thuc_hien_luat_thue_gtgt_tai_cong_ty_co_phan_...
 
Luận văn: Hiệu quả thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng ở nước ta
Luận văn: Hiệu quả thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng ở nước taLuận văn: Hiệu quả thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng ở nước ta
Luận văn: Hiệu quả thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng ở nước ta
 
Hiệu quả thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng ở nước ta hiện nay
Hiệu quả thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng ở nước ta hiện nayHiệu quả thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng ở nước ta hiện nay
Hiệu quả thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng ở nước ta hiện nay
 
Hoàn thiện công tác kiểm soát thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huy...
Hoàn thiện công tác kiểm soát thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huy...Hoàn thiện công tác kiểm soát thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huy...
Hoàn thiện công tác kiểm soát thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục thuế huy...
 

Mehr von Luanvan84

bctntlvn (96).pdf
bctntlvn (96).pdfbctntlvn (96).pdf
bctntlvn (96).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (77).pdf
bctntlvn (77).pdfbctntlvn (77).pdf
bctntlvn (77).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (76).pdf
bctntlvn (76).pdfbctntlvn (76).pdf
bctntlvn (76).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (75).pdf
bctntlvn (75).pdfbctntlvn (75).pdf
bctntlvn (75).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (74).pdf
bctntlvn (74).pdfbctntlvn (74).pdf
bctntlvn (74).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (73).pdf
bctntlvn (73).pdfbctntlvn (73).pdf
bctntlvn (73).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (72).pdf
bctntlvn (72).pdfbctntlvn (72).pdf
bctntlvn (72).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (71).pdf
bctntlvn (71).pdfbctntlvn (71).pdf
bctntlvn (71).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (70).pdf
bctntlvn (70).pdfbctntlvn (70).pdf
bctntlvn (70).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (7).pdf
bctntlvn (7).pdfbctntlvn (7).pdf
bctntlvn (7).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (69).pdf
bctntlvn (69).pdfbctntlvn (69).pdf
bctntlvn (69).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (68).pdf
bctntlvn (68).pdfbctntlvn (68).pdf
bctntlvn (68).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (67).pdf
bctntlvn (67).pdfbctntlvn (67).pdf
bctntlvn (67).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (66).pdf
bctntlvn (66).pdfbctntlvn (66).pdf
bctntlvn (66).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (65).pdf
bctntlvn (65).pdfbctntlvn (65).pdf
bctntlvn (65).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (64).pdf
bctntlvn (64).pdfbctntlvn (64).pdf
bctntlvn (64).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (63).pdf
bctntlvn (63).pdfbctntlvn (63).pdf
bctntlvn (63).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (62).pdf
bctntlvn (62).pdfbctntlvn (62).pdf
bctntlvn (62).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (61).pdf
bctntlvn (61).pdfbctntlvn (61).pdf
bctntlvn (61).pdfLuanvan84
 
bctntlvn (60).pdf
bctntlvn (60).pdfbctntlvn (60).pdf
bctntlvn (60).pdfLuanvan84
 

Mehr von Luanvan84 (20)

bctntlvn (96).pdf
bctntlvn (96).pdfbctntlvn (96).pdf
bctntlvn (96).pdf
 
bctntlvn (77).pdf
bctntlvn (77).pdfbctntlvn (77).pdf
bctntlvn (77).pdf
 
bctntlvn (76).pdf
bctntlvn (76).pdfbctntlvn (76).pdf
bctntlvn (76).pdf
 
bctntlvn (75).pdf
bctntlvn (75).pdfbctntlvn (75).pdf
bctntlvn (75).pdf
 
bctntlvn (74).pdf
bctntlvn (74).pdfbctntlvn (74).pdf
bctntlvn (74).pdf
 
bctntlvn (73).pdf
bctntlvn (73).pdfbctntlvn (73).pdf
bctntlvn (73).pdf
 
bctntlvn (72).pdf
bctntlvn (72).pdfbctntlvn (72).pdf
bctntlvn (72).pdf
 
bctntlvn (71).pdf
bctntlvn (71).pdfbctntlvn (71).pdf
bctntlvn (71).pdf
 
bctntlvn (70).pdf
bctntlvn (70).pdfbctntlvn (70).pdf
bctntlvn (70).pdf
 
bctntlvn (7).pdf
bctntlvn (7).pdfbctntlvn (7).pdf
bctntlvn (7).pdf
 
bctntlvn (69).pdf
bctntlvn (69).pdfbctntlvn (69).pdf
bctntlvn (69).pdf
 
bctntlvn (68).pdf
bctntlvn (68).pdfbctntlvn (68).pdf
bctntlvn (68).pdf
 
bctntlvn (67).pdf
bctntlvn (67).pdfbctntlvn (67).pdf
bctntlvn (67).pdf
 
bctntlvn (66).pdf
bctntlvn (66).pdfbctntlvn (66).pdf
bctntlvn (66).pdf
 
bctntlvn (65).pdf
bctntlvn (65).pdfbctntlvn (65).pdf
bctntlvn (65).pdf
 
bctntlvn (64).pdf
bctntlvn (64).pdfbctntlvn (64).pdf
bctntlvn (64).pdf
 
bctntlvn (63).pdf
bctntlvn (63).pdfbctntlvn (63).pdf
bctntlvn (63).pdf
 
bctntlvn (62).pdf
bctntlvn (62).pdfbctntlvn (62).pdf
bctntlvn (62).pdf
 
bctntlvn (61).pdf
bctntlvn (61).pdfbctntlvn (61).pdf
bctntlvn (61).pdf
 
bctntlvn (60).pdf
bctntlvn (60).pdfbctntlvn (60).pdf
bctntlvn (60).pdf
 

de an mon hoc (7).doc

  • 1. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com MỤC LỤC Đề mục Nội dung Số trang Phần I Lời mở đầu 2 Phần II Những vấn đề chung về thuế GTGT 3 1 Khái niệm 3 2 Sự ra đời và phát triển của thuế GTGT 3 3 Tại sao lại chọn thuế GTGT 4 II Nội dung chủ yếu của thuế GTGT 6 1 Xác định phạm vi áp dụng 6 2 Các hình thức thuế GTGT 8 3 Thuế suất 9 4 Quản lý thuế GTGT 10 Phần III Tình hình áp dụng thuế GTGT trên thế giới và bài học kinh 12 nghiệm từ những nước đã áp dụng. I Tình hình áp dụng thuế GTG T ở một số nước 12 1 Thuỵ Điển 12 2 Philipine 13 3 Trung Quốc 14 II Một số nước kinh tế phát triển vẫn chưa áp dụng thuế GTGT 15 1 Hoa Kỳ 16 2 Australia 17 III Bài học kinh nghiệm rút ra từ những nước đã áp dụng thuế 17 GTGT. Phần IV Sự cần thiết phải áp dụng thuế GTGT. 19 I Những tồn tại của hệ thống thuế hiện hành 19 II Sự cần thiế phải cải cách chính sách thuế 20 III Sự cần thiết phải áp dụng thuế GTGT ở Việt Nam 20 Phần V Đánh giá tình hình triển khai thực hiện thuế GTGT ổ Việt 23 Nam I Những kết quả đạt được sau hơn 2 năm thực hiện 24 II Những yếu tố thúc đẩy việc triển khai thực hiện thuế GTGT đạt 31 được những kết quả trên III Một số vướng mắc trong quá trình thực hiện 34 IV Các biện pháp xử lý vướng mắc và phương hướng sắp tới 39 NGUYỄN THU HỒNG 1 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 2. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Phần VI Kết luận 45 LỜI MỞ ĐẦU Thuế là nguồn thu ổn định của Nhà nước, là công cụ phân phối thu nhập quốc dân, thực hiện điều tiết vĩ mô nền kinh tế và là công cụ bảo vệ kinh tế trong nước, cạnh tranh với nước ngoài. Từ năm 1999 trở về trước, chúng ta đã sử dụng thành công cơ chế thuế cũ, tuy nhiên trong tình hình mới , do xu hướng toàn cầu hoá chung của thế giới, cơ chế thuế hiện hành ở Việt Nam đã lộ rõ một số mặt bất cập, dẫn đến khó khăn về quản lý, điều hành thuế và thất thu Ngân sách quốc gia. Vì vậy việc áp dụng một số luật thuế mới trong giai đoạn này là hết sức cần thiết. Trong đó thuế giá trị gia tăng (GTGT) đã có những đóng góp quan trọng cho tiến trình cải cách chính sách thuế của Nhà nước. Trên thế giới, thuế GTGT (hay còn gọi là VAT) đã có lịch sử lâu đời (bắt đầu xuất hiện năm 1917) và qua quá trình kiểm nghiệm ở nhiều nước trên thế giới, nó đã thể hiện được tính ưu việt của mình so với các loại thuế tương đương. Mặc dù vậy một số nước cũng đã áp dụng không thành công thuế GTGT do chưa chuẩn bị kỹ cơ sở hạ tầng cho một có chế thuế mới cũng như do chưa nắm bắt rõ bản chất loại thuế này. Chính vì vậy mục đích của đề án này là tìm hiểu bản chất của thuế GTGT, đánh giá tình hình thực hiện ở Việt Nam trong những năm vừa qua và đề xuất những biện pháp xử lý thuế trong thời gian tới nhằm hoàn thiện hơn nữa hệ thống thuế ở Việt Nam. NGUYỄN THU HỒNG 2 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 3. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com PHẦN II. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG. I./ THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG (GTGT). 1./ Khái niệm. Thuế GTGT là thuế tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. 2./ Sự ra đời và phát triền của thuế GTGT. Năm 1954 thuế GTGT lần đầu tiên ra đời tại Pháp dưới hình thức thuế đánh vào giai đoạn sản xuất. Đến năm 1968, thuế này được nhập vào thuế lưu thông đánh vào dịch vụ và thuế địa phương đánh vào lưu thông bán lẻ thành một loại thuế thống nhất chung thu ở giai đoạn bán lẻ (viết tắt theo tiếng Pháp là TVA). Từ đó đến nay do tính ưu viết của mình, thuế GTGT ngày càng được sử dụng rộng khắp ở nhiều nước trên thế giới. Thuế GTGT được sớm áp dụng ở Châu âu, chỉ hơn hai mươi năm sau khi ra đời hình thức sơ khai đầu tiên, nó đã được coi là một trong những điều kiện tiên quyết để gia nhập khối EC (năm 1977). Tính đến năm 1995, trên thế giới có tới hơn 100 nước áp dụng thuế GTGT. Riêng Châu á kể từ năm 80 trở lại đây đã có sự gia tăng vượt bậc về số lượng các thành viên sử dụng VAT. Đầu tiên là Triều Tiên (1977), tiếp đến là Indonexia (1985), Đài Loan (1986), Philipine (1988), Mông Cổ (1993), Trung Quốc (1994) và Việt Nam (1999). Việc áp dụng một phương pháp tính thuế mới ở một quốc gia không phải là vấn đề đơn giản, hệ thống thuế ảnh hưởng trực tiếp đến ngân sách và vấn đề phát triển NGUYỄN THU HỒNG 3 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 4. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com kinh tế của quốc gia đó. Chính vì vậy, không chỉ ở những nước đang phát triển mà ở một số nước kinh tế phát triển, do những quan điểm khác nhau trong việc nghiên cứu nên quyết định áp dụng thuế GTGT kéo dài trong nhiều năm như: Nhật Bản đưa ra đề nghị áp dụng GTGT từ những năm 1955 đến năm 1986 nhưng tháng 4 năm 1989 mới thực hiện. Newzeland: Phản đối kịch liệt thuế GTGT vào đầu những năm 80 nhưng đã ban hành GTGT tháng 5 năm 1986. Hy Lạp đồng ý chuyển sang GTGT khi ra nhập EC năm 1981 với tư cách một thành viên chính thức, nhưng đến tháng 1 năm 1987 mới ban hành GTGT. Canada ban đầu cũng rất phản đối việc ban hành GTGT thay thế cho thuế bán lẻ đang được lưu hành ở các bang song đến tháng 1 năm 1991, GTGT đã được ban hành. Thuỵ Sỹ đã phản đối đề nghị ban hành GTGT thay thế cho bán lẻ hiện hành. Song tháng 1 năm 1995, Thuỵ Sỹ đã ban hành GTGT. 3./ Tại sao lại chọn thuế GTGT. (1) thuế GTGT ra đời là một chu cầu tất yếu đối với nền kinh tế khi cơ cấu thuế cũ không còn đáp ứng được nhu cầu trong tình hình mới. Nói chung các yêu cầu đó có thế chia thành bốn dạng sau: Thứ nhất: Thuế doanh thu hiện hành không đáp ứng được yêu cầu thu và quản lý, có nhiều bất hợp lý (như trùng lặp, quá phức tạp gây tâm lý nặng nề, hiệu quả không cao). Thứ hai: Do quá trình toàn cầu hoá đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới, yêu cầu mở rộng lưu thông hàng hoá giữa các nước đòi hỏi bãi bỏ, giảm thuế ở cửa khẩu đối NGUYỄN THU HỒNG 4 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 5. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com với xuất nhập khẩu hàng hoá là rất quan trọng, nó giúp kích thích các nghành sản xuất dịch vụ trong nước, khuyến khích xuất khẩu những tiềm lực quốc gia và góp phần thúc đẩy những mặt hàng thiết yếu. Trong xu thế hiện nay, không thể tồn tại nền kinh tế đóng, hoặc gần như đóng do những rào cản thuế quan bất hợp lý. Thuế GTGT ra đời đã phần nào đáp ứng được những yêu cầu trên. Thứ ba: Tạo nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước và có điều kiện thu hẹp các loại thuế khác. Đa số các cơ chế thuế hiện hành của các nước khi chưa áp dụng thuế GTGT đều cồng kềnh, phức tạp và có nhiều sự chồng chéo, điều đó gây khó khăn cho việc quản lý thuế của Nhà nước (như tính thuế, thu thuế, giải quyết các trường hợp quá hạn thuế, miễn thuế..) cũng như việc kinh doanh của người dân. Tình trạng này dễ dàng gây ra tâm lý ngại thuế, tránh thuế làm thất thu cho Ngân sách một khoản không nhỏ. Để giải quyết các vấn đề trên cần phải có một cơ chế thuế mới phù hợp và rõ ràng đối với tất cả mọi người, và thuế GTGT là một giải pháp. Thứ tư: Sự phát triển của kinh tế đòi hỏi sửa đổi hệ thống thuế cho phù hợp. Chúng ta đã biết rằng mỗi một thời kỳ phát triển kinh tế cần phải có một hệ thống chính sách quản lý cho phù hợp, không có một cơ chế nào dúng cho mọi lúc mọi nơi. Vấn đề quản lý thuế cũng không nằm ngoài quy luật ấy. (2) Như vậy thuế GTGT ra đời trước hết để đáp ứng tình hình mới, sau một thời gian được áp dụng và kiểm nghiệm, thuế GTGT được đại đa số các nước trên thế giới thừa nhận về những ưu điểm nổi bật của nó ở các mặt sau: a. Khắc phục được một số mặt hạn chế của thuế doanh thu hiện hành. Có khả năng mang lại nguồn thu lớn cho Ngân sách Nhà nước. Kinh nghiệm của các nước: Indonexia, Newzeland, Bồ Đào Nha và Tuinidi đã chứng minh rõ điều này. Đại đa số các nước áp dụng thuế GTGT, khoản thu từ số NGUYỄN THU HỒNG 5 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 6. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com thuế này thường đảm bảo từ 12% đến 30% tổng số thu của Ngân sách Nhà nước (tương đương khoảng 5% đến 10% tổng sản phẩm quốc dân). b. Tính trung lập: Với điều kiện số lượng đối tượng được miễn hạn chế và sự vận dụng thuế suất 0% chỉ hạn chế đối với hoạt động xuất khẩu, GTGT là một thứ thuế trung lập và không dẫn đến bất kỳ một sự méo mó nào. Điều này thể hiện tính ưu việt của thuế GTGT so với các loại thuế được nó thay thế. c. Tính đơn giản: Tính đơn giản của thuế GTGT bắt nguồn từ cơ chế đánh thuế và khấu trừ thuế của nó. Đối tượng nộp thuế GTGT sẽ thu số GTGT khi bán hàng và khấu trừ số thuế GTGT đã nộp khi mua vật tư, hàng hoá đầu vào, số chênh lệch còn lại nộp vào Ngân sách Nhà nước. (Việc tính thuế căn cứ vào các hoá đơn bán hàng và mua hàng). II. NỘI DUNG CHỦ YẾU CỦA THUẾ GTGT. 1./ Xác định phạm vi áp dụng. Về đối tượng chịu thuế: GTGT là loại thuế đánh vào sử dụng, có nghĩa là đánh vào người tiêu dùng, người nộp thuế là người kinh doanh, người chịu thuế là người tiêu dùng trực tiếp và gián tiếp nộp thuế thông qua người kinh doanh. Đối tượng nộp thuế: Tất cả các thể nhân và các pháp nhân có cung cấp hoặc nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ trong phạm vi lãnh thổ quốc gia. Một số nước dùng doanh thu để giới hạn đối tượng nộp thuế. Ví dụ: Không phải là đối tượng nộp GTGT, đối với các doanh nghiệp có mức doanh thu hàng năm thấp hơn: + 200.000 pê xô (Philipines). NGUYỄN THU HỒNG 6 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 7. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com + 200.000 Sek (Thuỵ Điển). + 30.000 Can D (Canada). + 100.000 DDK (Đan Mạch). + 1.000.000 Sin D (Singapore). + 60.000 D (Indonexia). Có nước áp dụng hình thức thu khoán đối với đối tượng kinh doanh vừa và nhỏ. Như vậy, việc xác định đối tượng nộp thuế là để nhằm giới hạn đối tượng nộp thuế, loại trừ bớt số lượng lớn về quản lý thu thuế đối với các doanh nghiệp nhỏ. Trong giai đoạn chuyển đổi từ thuế doanh thu sang áp dụng GTGT, thường có ba hình thức triển khai áp dụng GTGT. Hình thức thứ nhất: áp dụng GTGT toàn bộ, có nghĩa là áp dụng đối với các đối tượng nộp thuế hoạt động ở tất cả các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, buôn bán và bán lẻ. Điển hình áp dụng hình thức này là các nước: Thuỵ Điển, Pháp, Thái Lan, Hungari. Hình thức thứ hai: áp dụng GTGT từng phần, tức là áp dụng đến từng khâu của quá trình luân chuyển sản phẩm hàng hoá. Ví dụ: Indonexia, Nhà nước ban hành đạo luật từ năm 1983, nhưng do trình độ quản lý của cán bộ nghành thuế và nhận thức của người nộp thuế nên đến năm 1985, đạo luật thuế mới được thi hành và thực hiện theo từng bước như sau: + Năm 1985: Đối tượng nộp thuế là những người sản xuất. + Năm 1989: Mở rộng phạm vi áp dụng đối với các đại lý bán buôn. + Năm 1993: Mở rộng phạm vi áp dụng đối với các cửa hàng bán lẻ. NGUYỄN THU HỒNG 7 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 8. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Hình thức thứ ba: Thực hiện thí điểm GTGT đối với một số nghành. Điển hình áp dụng hình thức này là Trung Quốc. GTGT được ban hành và thực hiện thí điểm từ năm 1980 đến 18/9/1994 được ban hành chính thức. Bước thí điểm chỉ áp dụng với các sản phẩm: xe đạp, quạt điện, kim khí, máy móc thiết bị, phụ tùng, động cơ, thép. Năm 1986 mở rộng diện đối với các sản phẩm công nghiệp nhẹ, vật liệu xây dựng, khoáng sản kim loại. Qua tổng kết đánh giá của các nước, trong ba hình thức tiến hành GTGT, hình thức toàn bộ là hiệu quả nhất. Tuy nhiên, hình thức này đòi hỏi phải có sự chuẩn bị rất đầy đủ về luật, các văn bản hướng dẫn luật, trình độ hiểu biết của người nộp thuế, trình độ quản lý của từng cơ quan thuế, chứng từ hoá đơn, ý thức chấp hành luật... Hình thức áp dụng GTGT ở từng khâu kết quả bị hạn chế, còn hình thức áp dụng thí điểm ở phạm vi hẹp, ở một số ngành là không đem lại kết quả. 2./ Các hình thức tính thuế GTGT. ở các nước đã thực hiện GTGT hiện nay áp dụng một trong hai phương pháp khấu trừ theo hoá đơn và phương pháp tính chênh lệch theo báo cáo kế toán. a./ Phương pháp khấu trừ theo hoá đơn: Đây là phương pháp được hầu hết các nước áp dụng do: Tính thuế dựa vào hoá đơn đảm bảo xác định thuế có cơ sở để kiểm tra thuế. Có thể áp dụng chính sách thuế với nhiều thuế suất (nếu thu thuế theo chênh lệch chỉ có thể áp dụng một thuế suất). Có thể tính GTGT thu thuế theo thời gian ấn định một tháng, hai tháng hay một quí. b./ Phương pháp thu GTGT trên chênh lệch theo báo cáo kế toán: Phương pháp này xác định thuế phải dựa trên số liệu báo cáo kế toán của đơn vị áp dụng phương pháp này sẽ có những vấn đề sau: NGUYỄN THU HỒNG 8 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 9. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Thứ nhất: Các xí nghiệp coi GTGT chỉ là thuế bổ xung đánh vào lợi nhuận, còn các nhân viên của họ thì coi đó là lại thêm một thứ thuế nữa đánh vào quĩ tiền lương. Thứ hai: Báo cáo chỉ kêt thúc một lần trong năm, vậy là tất cả các khoản thanh toán GTGT phải dựa vào kết toán năm. Thứ ba: Khó kiểm tra thuế phải nộp từng kỳ so với phương pháp sử dụng hoá đơn và không có cơ sở để tiến hành các cuộc kiểm tra chéo thuế giữa đơn vị mua và bán. Mô hình GTGT Nhật Bản được sử dụng theo phương pháp này (1/4/1989): Thu GTGT trên cơ sở báo cáo kế toán với một thuế suất là 3% và đã quyết định điều chỉnh lên 5% để thi hành từ tháng 4/1997. Nhật Bản không phát hành hoá đơn áp dụng riêng đối với thuế GTGT vì các doanh nghiệp phản ứng, theo phương pháp tính thuế hiện hành các doanh nghiệp tự tính và nộp thuế. Các doanh nghiệp nhỏ không phải nộp thuế GTGT. 3. Thuế suất. Thông thường, để đạt được số thu tương đương so với số thu hiện hành của thuế doanh thu mà nó thay thế, GTGT phải có mức thuế suất cao hơn (thường là gấp ba lần thuế suất doanh thu). Vì GTGT chỉ đánh vào giá trị tăng thêm của hàng hoá hay sản phẩm qua mỗi lần luân chuyển hàng hoá (danh mục các nước áp dụng thuế GTGT và thuế suất GTGT). Có hai cơ chế thuế suất được áp dụng: + Cơ chế một thuế suất (không kể thuế suất 0% áp dụng với xuất khẩu và một số mặt hàng thiết yếu (nếu có). Trong số 100 nước thì có 44 nước áp dụng GTGT với cơ chế một thuế suất, trong đó Đan Mạch là một nước có mức thuế suất cao nhất (32%). Nhật, Singapore la nước có mức thuế suất thấp nhất (3%). NGUYỄN THU HỒNG 9 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 10. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com + Cơ chế nhiều thuế suất (không kể thuế suất 0%). Trong số các nước còn lại áp dụng GTGT với có chế nhiều thuế suất thì số lượng thuế suất giao động từ 2 đến 5 (trường hợp Colombia 5 thuế suất). Thuế suất thấp nhât la 1% (Bỉ, Thổ Nhĩ Kỳ), 2% (Nam Triều Tiên) và thuế suất cao nhất là 50% (Senegal), 45% (Trung Quốc), 38% (ý) và 36% (Hy Lạp). Phần lớn các nước áp dụng cơ chế ba thuế suất. Chỉ có một số nước áp dụng 4 và 5 thuế suất: Bỉ- Colombia. Mô hình thuế suất của khối EC: Qui định ngoài thuế suất 0% áp dụng cho xuất khẩu, hệ thống thuế suất chỉ gồm 2 thuế suất: Một mức thuế suất thấp nhưng không thấp hơn 5%; Một mức thuế suất cao thường hơn 15%. Qui định về thuế suất 0% và miễn thuế: thuế suất 0% được áp dụng trong đại đa số các nước chủ yếu đối với hoạt động xuất khẩu. Đối tượng áp dụng thuế suất 0% tức là được thoái trả lại số GTGT đã chịu trên hàng đầu vào, biện phấ này được đánh giá là hữu hiệu nhất đối với việc xuất khẩu. Một số nước áp dụng thuế suất 0% đối với các mặt hàng và dịch vụ khác nhau như Thuỵ Điển (đối với báo chí xuất bản hàng ngày, xang máy bay phản lực), Canada (đối với lương thực thực phẩm, các dịch vụ tài chính quốc tế. Đan Mạch và Trung Quốc không sử dụng thuế suất 0%. Miễn thuế (không áp dụng) GTGT: Các đối tượng được miễn thuế khác với các đối tượng được hưởng thuế suất 0% ở chỗ họ không có quyền khấu trừ đầu vào thuế đầu vào đã nộp. Qui định miễn chịu thuế có thể xuất phát từ nhiều lý do: Về kinh tế, xã hội, về tránh sự đánh thuế chồng chéo, về kỹ thuật: khó xác định giá trị tăng thêm như: Các dịch vụ về tài chính tín dụng, dịch vụ vận tải quốc tế về hàng không, đường sắt. Ví dụ : Thuỵ Điển qui định 29 mặt hàng và dịch vụ được miễn chịu thuế. NGUYỄN THU HỒNG 10 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 11. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Đan Mạch qui định 14 mặt hàng và dịch vụ được miễn chịu thuế. Đức qui định 5 mặt hàng và dịch vụ được miễn chịu thuế. 4./ Quản lý GTGT. Đăng ký thuế: Các đối tượng nộp thuế phải thực hiện nghĩa vụ đầu tiên là đăng ký thuế tại cơ quan thuế địa phưong nơi đặt cơ quan điều hành thường trú của mình theo mẫu thống nhất do cơ quan thuế cung cấp. Một số nước sử dụng mã số đăng ký thuế cũ (thuế doanh thu) và thêm vào đuôi của dãy số đăng ký một số bổ xung để chỉ rõ là số đăng ký GTGT. Riêng Nhật Bản không sử dụng hệ thống mã hoá số đăng ký trong công tác quản lý GTGT. Nộp thuế: Đa số các nước áp dụng GTGT thực hiện nộp thuế theo cơ chế tự kê khai tính và nộp thuế theo mẫu in sẵn do cơ quan thực hiện cung cấp. Nộp tờ khai và thanh toán thuế theo định kỳ hàng tháng, quí (tuỳ theo chế độ nộp thuế qui định cho từng loại đối tượng). Việc thoái thuế: Phần lớn được giao cho cơ quan thu thuế, trong trường hợp số thuế được khấu trừ lớn (xuất khẩu hàng hoá hoặc mua sắm tài sản giá trị lớn, đối tượng kinh doanh có quyền kê khai đề nghị cơ quan thuế thoái trả số tiền đã trả khâu trước. Cơ quan thuế kiểm tra và thoái trả tiền thuế đã trả ngay một lần hoặc thoái trả dần trong một thời gian tuỳ theo qui định của từng nước và khả năng ngân sách mỗi nước. Theo cách này cơ quan thuế thường có một tài khoản thu GTGT và sử dụng nguồn thu để thoái thuế, khoản còn lại nộp vào Ngân sách Nhà nước. Việc khấu trừ thuế GTGT: Các nước áp dụng khấu trừ theo hoá đơn đầu vào và cho khấu trừ toàn bộ số phát sinh từng kỳ, khi tính thuế GTGT phải nộp. Hầu hết các nước cho áp dụng khấu trừ thuế đầu vào của tài sản cố định nhằm khuyến khích đầu tư, cũng có nước không cho áp dụng như Trung Quốc. NGUYỄN THU HỒNG 11 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 12. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com PHẦN III. TÌNH HÌNH ÁP DỤNG THUẾ GTGT TRÊN THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ NHỮNG NƯỚC ĐÃ ÁP DỤNG. I./ TÌNH HÌNH ÁP DỤNG THUẾ GTGT Ở MỘT SỐ NƯỚC. 1./ Thuỵ Điển: Là một nước đi đầu trong việc áp dụng thuế GTGT (1969). Trước khi thực hiện GTGT, Thuỵ Điển đã thực hiện cơ chế thuế doanh thu với một thuế suất 10% áp dụng chủ yếu đối với hàng hoá, dịch vụ chịu thuế. Mục tiêu của sự chuyển đổi là khuyến khích hàng xuất khẩu và thực hiện hoàn thuế đối với hoạt động xuất khẩu. Quá trình chuyển đổi thuế ở Thuỵ Điển được tiến hành qua hai giai đoạn: - Mùa xuân năm 1968 Bộ Tài Chính giải trình trước Quốc hội và các doanh nghiệp về kế hoạch, nội dung chuyển đổi cơ chế nộp thuế. - Mùa thu năm 1968 được Quốc hội thông qua và ban hành năm 1969 với NGUYỄN THU HỒNG 12 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 13. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com những nội dung cơ bản: Thứ nhất: Các đối tượng nộp thuế doanh thu đều chuyển sang nộp GTGT. Thời kỳ đó có 160.000 đối tượng nộp thuế doanh thu. Các dịch vụ không phải nộp thuế, 200.000 hộ nông dân năm ngoài cơ chế GTGT. Thứ hai: áp dụng tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế nộp khâu trước. Thứ ba: Thuế suất lúc đầu áp dụng một mức thuế là 10% như thuế doanh thu nhưng do cơ chế khấu trừ nên làm giảm số thuế GTGT. Để bù đắp nguồn thu, Thuỵ Điển đã tăng phí bảo hiểm 1% trên tổng quĩ lương. Trong quá trình thực hiện Thuỵ Điển cũng đã điều chỉnh thuế suất và bổ sung thêm mức thuế vào. Thứ tư: Đối với những đầu tư trang thiết bị, máy móc khi thực hiện GTGT cung được khấu trừ. Thứ năm: Không qui định cho miễn giảm GTGT vì không thể dùng chính sách thuế GTGT để trợ cấp. 2./ Philipines: Khi Chính phủ mới ra đời (tháng 12 năm 1986) việc cải cách sửa đổi hệ thống thuế là việc làm trước tiên của nước này. Chương trình thuế năm 1986 bao gồm 29 khâu cải cách phải tiến hành và đã được soạn thảo. Một trong những cải cách về cơ cấu đưa ra trong chương trình là ban hành thuế GTGT. Được thể chế hoábăng Lệnh số 273, có hiệu lực thi hành từ 1/1/1988. Như vậy, để ban hành thuế GTGT, Philipines đã trải qua quá trình nghiên cứu và chuẩn bị. Ngày 1/1/1988, Philipines bắt đầu thực hiện GTGT. Có thể tóm tắt ở mấy điểm sau: - Thuế GTGT được xây dựng dể hợp lý hoá hệ thống đánh thuế hàng hoá và NGUYỄN THU HỒNG 13 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 14. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com dịch vụ chịu thuế, để đơn giản hoá việc quản lý thuế và làm cho hệ thống thuế Philipines công băng hơn. - Thuế GTGT được áp dụng trên diện rộng hàng hoá và một số dịch vụ, trên từng hoạt động bán hay nhập khẩu những hàng hoá dịch vụ đó. - Thuế suất qui định một mức là 10% đánh trên tổng giá bán hay tổng số tiền nhận được từ bán hàng hoá hay dịch vụ, thay cho thuế doanh thu đối với người sản xuất gồm 4 thuế suất: 0%, 10%, 20%, 30%, thuế trên dịch vụ: 15 thuế suất từ 0% đến 30%. Tuy nhiên, có miễn thuế đối với một số hoạt động kinh doanh được áp dụng để khuyến khích một số hoạt động như sản xuất nông sản, giảm bớt ảnh hưởng đến giá cả một số mặt hàng như dầu lửa, và để đơn giản việc quản lý thuế đối với doanh nghiệp nhẹ và các dịch vụ tài chính. - Thuế suất 0% áp dụng đối với hàng hoá xuất khẩu. - áp dụng tính thuế theo phương pháp khấu trừ và cho khấu trừ đối với tài sản dùng trong thương mại hoặc kinh doanh. Kết quả thu thuế GTGT của Philipines được biểu hiện qua ba năm (bảng kèm theo) đã cho thấy tỉ lệ về số thu VAT so với số thu CP, GDP, GNP đều tăng sau 10 và 20 năm áp dụng cơ chế thuế mới. Năm Số thu Số thu Số thu GDP GNP % số % số Số thu Số thu từ từ của thu thu VAT/ VAT/ VAT thuế CP VAT/số VAT/số GDP GNP thu thuế thu CP 1 2 3 4 5 1/2 1/3 1/4 1/5 1988 13 90 113 826 823 14,5 11,8 1,6 1,6 1989 20 122 154 964 961 16,7 13,3 2,1 2,1 1990 12 69 79 527 527 17,1 14,8 2,2 2,2 NGUYỄN THU HỒNG 14 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 15. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com 3./ Trung Quốc: Là nước có chủ trương nghiên cứu ban hành thuế GTGT từ năm 1980, sau 4 năm nghiên cứu, ngày 18/9/1984 chính thức ban hành. Trung Quốc đã tiến hành theo phương pháp thí điểm. Sau đây đề cập một số nhận xét của chuyên gia thuế Trung Quốc từ 28/6 đến 12/7/1993 do đồng chí Trần Xuân Thắng - Tổng cục trưởng Tổng cục thống kê dẫn đầu). Chương trình thí điểm về thuế GTGT ở Trung Quốc đã gặp nhiều vướng mắc do các nguyên nhân chủ yếu: a. Chưa chuẩn bị kỹ về chế độ hướng dẫn thực hiện và xử lý các trường hợp vướng mắc thực tế. b. GTGT chỉ thực hiện cho một số sản phẩm ở khâu sản xuất, chưa thực hiện ở khâu lưu thông, dịch vụ, vì vậy, trong quá trình thực hiện gặp nhiều khó khăn vướng mắc, không xử lý triệt để, chính xác, chưa đạt được mục đích của GTGT là khắc phục triệt để thu thuế trùng lặp. Bên cạnh đó, GTGT của Trung Quốc có quá nhiều thuế suất, mức chênh lệch giữa các thuế suất cao từ 43% đến 12%. Vì vậy, khi thực hiện khấu trừ thuế phức tạp, căn cứ không chính xác, gây ra vận dụng tuỳ tiện, không kiểm soát được chặt chẽ việc khấu trừ tiền thuế ở cơ quan cấp dưới. Để khắc phục tình trạng này, đảm bảo thẹc hiện đơn giản, dễ kiểm soát, hiện nay Trung Quốc thực hiện khoán mức khấu trừ thuế cho các sản phẩm đầu vào, bước đầu có nhiều mức, nay thực hiện thống nhất một mức 7%. Do thu theo phương pháp khấu trừ chung cho một mức thoát ly hoá đơn, nên phạm vi khấu trừ thuế rộng thực tế có khi thuế thu thấp vì trong số thuế được khấu trừ có phần thuế chưa được tính nộp Ngân sách. Một trong những điều kiện tiên đề để thực hiện thành công GTGT là thực hiện NGUYỄN THU HỒNG 15 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 16. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com cơ chế giá thị trường. Nhưng hiện nay Nhà nước Trung Quốc vẫn quản lý giá hơn 100 mặt hàng, vì vậy, quá trình thực hiện GTGT của Trung Quốc gặp khó khăn. Thực hiện GTGT ở khâu sản xuất của Trung Quốc gặp nhiều khó khăn, phức tạp. Để việc quản lý, thực hiện GTGT có hiệu quả, Trung Quốc phân ra từng đối tượng để có biện pháp thu thuế: Xí nghiệp qui mô nhỏ thu khoán, Xí nghiệp có qui mô lớn và vừa thu căn cứ vào sổ sách kế toán. Thực tế hiện nay GTGT chỉ áp dụng trong các xí nghiệp quốc doanh. II./ MỘT SỐ NƯỚC KINH TẾ PHÁT TRIỂN VẪN CHƯA ÁP DỤNG THUẾ GTGT. Cho dù GTGT là một loại thuế có nhiều ưu điểm nhưng cho đến nay có một sô nước kinh tế phát triển chưa áp dụng. Chúng ta sẽ nghiên cứu những nguyên nhân của vấn đề trên thông qua phân tích tình hình hai nước đại biểu là Mỹ và Austraylia Hoa Kỳ (Mỹ): Là một nước có nền kinh tế phát triển bậc nhất thế giới. Một cường quốc có ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều lĩnh vực trên thế giới, tuy nhiên, cho đến nay Mỹ vẫn chưa chấp nhận GTGT. Vì vậy đau là những lý do ngăn cản con đường GTGT xâm nhập vào Mỹ? Về cơ bản Mỹ thoả mãn với hệ thống thuế doanh thu khâu bán lẻ cấp bang và liên bang hiện hành. Thuế suất doanh thu bán lẻ cấp bang tương đối thấp, trung bình khoảng 4,6%, diện đánh thuế cũng tương đối hạn chế. Ví dụ: ở Mỹ có 29 bang không đánh thuế lương thực thực phẩm, 25 bang miễn thuế cho hầu hết các dịch vụ. Cơ chế thuế hiện hành của Mỹ không gây trở ngại lắm cho hoạt động sản xuất dịch vụ trong nước. Chính vì vậy, nước Mỹ chưa thực sự có nhu cầu về một cơ chế thuế mới. NGUYỄN THU HỒNG 16 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 17. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Tuy nhiên, Mỹ cũng đã quan tâm đến GTGT trong thời gian tương đối dài (20 năm qua), và trong cuộc tranh luận gần đây, các chuyên gia đã nêu ra một số lý do để Mỹ ban hanh GTGT là: - GTGT sẽ thay thế 1 phần thuế đánh trên quĩ lương (bảo hiễm xã hội) (52 tỷ USD). - GTGT se thay thế 1 phần thuế thu nhập công ty (28 tỷ USD). - Một lý do nữa được đưa ra năm 1983 là GTGT còn có thể tài trợ cho quốc phòng (thực tế là để tăng số thu cho Ngân sách). Năm 1984, một sự thảo nữa được đưa ra với ý đồ dùng GTGT để thay thế cho thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập công ty và thuế thừa kế, thuế suất GTGT là 15%. GTGT sẽ là động lực tạo nguồn thu chủ yếu cho Ngân sách. Năm 1985, Mỹ đưa ra một dự thảo về mô hình GTGT nữa, áp dụng theo phương án trực tiếp. Nói chung, các phương án đưa ra nhằmban hành GTGT cuối cùng cũng chỉ là để tăng số thu cho Ngân sách. Dù vậy các Nghị sĩ đã bác bỏ việc ban hành GTGT với nhứng lý do chủ yếu sau: a. Lo sợ về tính luỹ thoái của GTGT. b. Lo lắng về việc GTGT gây lạm phát. c. Cán bộ thuế bang và quận (địa phương) lo sợ về việc ban hành GTGT sẽ xâm phạm đến nguồn thu của họ. d. Cả cơ quan thuế bang và liên bang đều lo ngại việc áp dụng GTGT sẽ tác động về phương diện quản lý. Autralia: Autralia cũng là một trong những nước OECD đến nay chưa chấp nhận GTGT vì một số lý do như sau: NGUYỄN THU HỒNG 17 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 18. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com a. Lo sợ về chi phí quản lý cao. b. Lo sợ về khả năng trốn thuế tăng. c. Những yêu cầu về hoàn thuế khai tăng thêm có thể là một lỗ hổng cũng nghiêm trọng tương đương như lập hoá đơn sai. d. Chi phí cho việc cưỡng chế thuế tăng. Lo sợ về tính luỹ thoái. Như vậy, những lý do chủ yếu của việc chưa ban hành thuế GTGT ở Mỹ và Autralia là các lý do mang màu sắc chính trị chứ không phải về kinh tế, do đặc thù của các nước đó (quan hệ liên bang và bang đang ổn định, họ không muốn có sự xáo trộn đễ dàng gây nên tình hình mất ổn định chung). III./ BÀI HOC KINH NGHIỂMUT RA TỪ CÁC NƯỚC ĐÃ TÍNH THUẾ GTGT. Qua nghiên cứu kinh nghiệm của các nước áp dụng GTGT cà hội thoả, trao đổi kinh nghiệm với các chuyên gia thuế GTGT của các tổ chức quốc tế và một số nước có thể rut ra một số bài học kinh nghiệm như sau: 1. Thuế GTGT là một loại thuế có nhiều ưu điểm cần nghiên cứu áp dụng nhằm góp phần thúc dẩy hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển theo cơ chế thị trường, mở rộng kinh tế đối ngoại, tạo nguồn thu ổn định và phát triển cho Ngân sách quốc gia. Nhưng không thể và không nên áp dụng thí điểm thuế GTGT trong phạm vi hẹp ở một số nghành và một số đơn vị. 2. Nội dung chính sách thuế GTGT ban hành phải được nghiên cứu kỹ, qui định cụ thể làm cơ sở pháp lý cho việc thực hiện được rõ ràng, thống nhất. Phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của thuế GTGT với sự vận dụng và qui định phù hợp với từng nước. NGUYỄN THU HỒNG 18 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 19. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com - Củng cố chế độ hoá đơn, chứng từ, hạch toán, kế toán, nhưng không thể đợi đến lúc thực hiện đầy đủ hoá đơn chứng từ mới áp dụng GTGT, vì việc áp dụng GTGT cũng thúc đẩy việc sử dụng hoá đơn chứng từ. - Cần làm tốt công tác tuyên truyền và hướng dẫn chế độ thuế này để mọi đối tượng, mọi người đều hiểu và thực hiện đúng. - Công tác đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý thuế GTGT cho cán bộ thuế phải được quan tâm và chuẩn bị trưóc. - Phải từng bước hiện đại hoá trang thiết bị công cụ quản lý thuế, trong đó trang bị hệ thống máy vi tính là quan trọng để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế nói chung, và thuế GTGT nói riêng. - Đồng thời với việc ban hành thuế GTGT cần sửa đổi hệ thống thuế đồng bộ nhằm xác định rõ phạm vi , mục tiêu điều chỉnh của từng loại thuế (thuế xuất nhập khẩu, thuế TTĐB...). Mức thuế và chính sách thuế cần có tính ổn định không nên thay đổi luôn. - Cần nhận thức đúng và đầy đủ tác động có thể xẩy ra trong giai đoạn đầu áp dụng GTGT để có phương án xử lý, trong đó vấn đề điều hành Ngân sách, quản lý giá cả là vấn đề quan trọng. PHẦN IV. SỰ CẦN THIẾT PHẢI ÁP DỤNG THUẾ GTGT. I./ NHỮNG TỒN TẠI CỦA HÊN THỐNG THUẾ HIỆN HÀNH. Trong quá trình thực hiện, hệ thống chính sách thuế hiện hành đã được sửa đổi, bổ xung nhiều lần đáp ứng yếu cầu của tình hình thực tế. Nhưng cho đến nay, nền kinh tế nước ta đã có những bước phát triển theo cơ chế thị trường, khu vực kinh tế Nhà nước được sắp xếp tổ chức lại, bước đầu hoạt động có hiệu quả; khu vực kinh tế ngoài quốc doanh phát triển đa dạng dưới nhiều hình thức, các xí nghiệp hoạt động NGUYỄN THU HỒNG 19 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 20. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam ngày càng tăng. Chính trong bối cảnh này, hệ thống chính sác thuế đã bộc lộ những khuyếm khuyết về các mặt: - Chưa bao quát hết các nguồn thu đã, đang và sẽ phát sinh trong nền kinh tế thị trường như: lãi cổ phần, lãi tiền gửi, thu nhập từ chuyển nhượng cổ phần, thu nhập từ chuyển nhượng tài sản; chưa bao quát hết các hoạt động dich vụ. - Trong mỗi loại thuế phải cùng một lúc vừa thực hiện mụctiêu bảo đảm nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước và thực hiện mục tiêu nhiều chính sách khác, do đó, làm cho nội dung chính sách thuế phức tạp, gây khó khăn trong quá trình thực hiện cả đối với cán bộ thuế cũng như đối tượng nộp thuế. - Về mặt kỹ thuật, hệ thống thuế hiện hành cũng như trong từng sắc thuế còn quá phức tạp, trùng lặp, nhất là thuế doanh thu, nên hiệu quả chưa cao, còn gây tâm lí chồng chéo nặng nề. - Trong chính sách còn có những điểm chưa phù hợp với thông lệ quốc tế, do đó, có thêt trở thành những cản trở trong quá trình mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế với các nước trong khu vực và trên thế giới (đặc biệt là chính sách thuế trong việc thu hút đầu tư nước ngoài cũng như trong nước. II./ SỰ CẦN THIẾT PHẢI CẢI CÁCH HỆ THỐNG CHÍNH SÁCH THUẾ. Những thành tựu đã đạt được trong 10 năm đổi mới đã tạp tiền đề đưa kinh tế nước ta sang một giai đoạn công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, đồng thời ngày càng mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế với các nước trong khu vực trong nước và trên thế giới. Phương hướng phát triển kinh tế với các nước trong kỳ 1996 - 2000 như nới trên đặt ra yêu cầu phát triển kinh tế mở rộng hợp tác trong thời gian tới. Vì vậy cải NGUYỄN THU HỒNG 20 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 21. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com cách thuế là một điều tất yếu nhằm mục đích: Thứ nhất: Khắc phục những nhược điểm của hệ thống thuế hiện hành, tạo sự thích ứng của nó trong cơ chế thị trường, bảo đảm yêu cầu động viên vào Ngân sách mà Đại hội lần thứ VII của Đảng đã đề ra cho những năm tới: ;àm cho thuế thực sự là một công cụ có hiệu lực của Nhà nước trong giai đoạn mới, thúc đẩy sản xuất phát triển và tăng trưởng kinh tế của đất nước theo hướng đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Thứ hai: Làm cho hệ thống chính sách thuế cũng như từng sắc thuế tiến tới những yếu tố tương đồng với thuée các nước và phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo điều kiện mở rộng quan hệ hợp tác, giao lưu kinh tế giữa nước ta với các nước trong khu vực và thế giới. III./ SỰ CẦN THIẾT PHẢI ÁP DỤNG THUẾ GTGT Ở VIỆT NAM. Hiện nay nền kinh tế Việt Nam đang trong quá trình chuyển sang cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Hoạt động cà vận hành của thị trường chưa thật linh hoạt, nhiều doanh nghiệp có trình độ công nghệ, kỹ thuật cũng như trình độ quản lý thấp, năng suất lao động thấp, khả năng cạnh tranh kém, chưa thích nghi và điều chỉnh nhanh nhạy để phù hợp với chính sách kinh tế mới. Vì vậy việc áp dụng thuế GTGT trong giai đoạn này là hết sức cần thiết. Thuế GTGT có những ưu điểm nổi bật có thể khắc phục được phần nào khó khăn khi thực hiện luật thuế cũ: Thứ nhất: Thuế GTGT có thể khắc phục được nhược điểm của thuế doanh thu là không thu trùng lắp thuế nên có tác động tích cực đối với sản xuất dịch vụ. Đồng thời việc thực hiện thuế GTGT và thuế thu nhập doanh nghiệpcòn đòi hỏi các doanh nghiệp của tất cả các thành phần kinh tế phải tăng cường quản lý như: ghi chép ban đầu, mở sổ sách kế toán và mua, bán hàng hoá có hoá đơn chứng từ, đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm để đủ sức cạnh tranh trong tình hình mới. NGUYỄN THU HỒNG 21 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 22. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Về lưu thông hàng hoá, tuy trong bối cảnh nền kinh tế giảm phát kéo dài, nhưng vì thuế GTGT chỉ điều tiết trong phần giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ nên sẽ thúc đẩy việc lưư thông hàng hoá thuận lợi. Thứ hai: Thuế GTGT sẽ khuến khích đầu tư trong nước, mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh, đổi mới công nghệ hiện đại. Thuế GTGT không đánh vào hoạt động đầu tư tài sản cố định, toàn bộ số thuế GTGT phải trả lại khi mua sắm tài sản cố định sẽ được Nhà nước cho khấu trừ hoặc hoàn lại cho doanh nghiệp. Đồng thởitong quá trình trực hiện, Chính phủ còn có những biện pháp khuyến khích thêm như đối với những công trình, hạng mục công trình đã hoàn thành bàn giao. Năm 1998 sang năm 1999 mới thanh toán thì được nộp thuế theo mức thuế như cũ. Từ 01/09/1999 đã giảm 50% mức thuế GTGT cho xây dựng, lắp đặt. Nhờ đó số vốn đầu tư sẽ tăng lên. Thứ ba: Thuế GTGT sẽ góp phần khuyến khích xuất khẩu, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm hàng hoá, kích thích phát triển sản xuất kinh doanh hàng hoá xuất khẩu, giải quyết nhu cầu ngày càng tăng của xã hội. Thuật thuế GTGT qui định hàng hoá xuất khẩu được hưởng thuế xuất 0% và được hoàn thuế GTGT đầu vào nên đã khuyến khích xuất khẩu và tạo điều kiện để hàng hoá Việt Nam có thể cạnh tranh về giá cả so với hàng hoá tương tự của các nước trên thị trường quốc tế. Thứ tư: Việc thực hiện thuế GTGT đối với hàng hoá nhập khẩu sẽ góp phần bảo hộ hàng hoá sản xuất trong nước. Kết hợp với cơ chế điều hành xuất nhập khẩu hàng hoá năm 1999, thuế GTGT sẽ góp phần hạn chế tiêu dùng, nhất là hàng tiêu dùng cao cấp từ nước ngoài, thực hiện tiết kiệm cho sản xuất. Đối với vật tư, nguyên vật liệu nhập khẩu vẫn thực hiện thu thuế GTGT khi hàng nhập về, nhưng đã có xem xét điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu để ổn định sản xuất trong nước. NGUYỄN THU HỒNG 22 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 23. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Thư năm: Thuế GTGT còn góp phần cơ cấu lại nền kinh tế từ sản xuất thay thế nhập khẩu chuyển mạnh sang sản xuất hướng xuất khẩu. Thuế GTGT sẽ khuyến khích việc sản xuất, xuất khẩu những mặt hàng nước ta có thế mạnh như nông sản, lâm sản, thuỷ sản... bằng các qui định cụ thể như không thu thuế GTGT đối với hàng do người sản xuất bán ra, cho khấu trừ thuế GTGT đầu vào đối với các cơ sở chế biến, thương mại mua các mặt hàng, hoàn thuế đầu vào cho các cơ sở xuất khẩu các mặt hàng này nếu có hoá đơn GTGT đầu vào... Thứ sáu: Thuế GTGT không làm tăng giá cả hàng hoá. Bản chất thuế GTGT không làm tăng giá vì nó thay thế thuế doanh thu đã được kết cấu vào trong giá. Điều này cũng đòi hỏi các Bộ, Nghành địa phương phải có biện pháp quản lý hướng dẫn kịp thời và đúng đắn việc thực hiện thuế GTGT. Tránh tình trạng một số doanh nghiệp hay hộ kinh doanh chưa hiểu rõ, có thể sẽ cộng thêm thuế vào giá cũ để bán làm giá cả hàng hoá tăng thêm. PHẦN V. ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH TRIỂN KHAI THỰC HIỆN THUẾ GTGT Ở VIỆT NAM. Thực hiện chương trình cải cách thuế bước II, Quốc hội đã thông qua hai luật thuế mới: Luật thuế Giá trị gia tăng (thuế gián thu), Luật thuế thu nhập (thuế trực thu) và sửa đổi bổ xung Luật thuế tiêu thụ đặc biệt: Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Đồng thời sửa đổi, bổ xung các luật thuế có liên quan như: Luật Nhân sách, Luật khuyến khích đầu tư trong nước...để thực hiện đồng bộ các luật thuế mới. Với nhận thức rằng việc triển khai thực hiện các Luật thuế mới được thi hành từ NGUYỄN THU HỒNG 23 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 24. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com 01/01/1999, có tác động nhiều mặt đến tình hình kinh tế xã hội, nên thời gian đầu không tránh khỏi những khó khăn và lại càng khó khăn hơn khi kinh tế nước ta đang bị ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ trong khu vực, thiên tai lại liên tiếp sảy ra. Ba yêu cầu phải đạt được khi thực hiện triển khai các luật thuế mới: - Bảo đảm công bằng về quyền lợi và nghĩa vụ của các doanh nghiệp, các hộ kinh doanh trong nền kinh tế, giúp các doanh nghiệp ổn định được hoạt động sản xuất, kinh doanh, tăng cường hạch toán kinh tế, nâng cao năng lực quản lý, nâng cao cao khả năng cạnh tranh trong nước, trên thị trường quốc tế. - Bảo đảm không ảnh hưởng lơn đến kế hoạch thu của Ngân sách Trung ương trong những năm đầu thực hiẹen. Tạo điều kiện để Ngân sách địa phương ổn định nguồn thu, nâng dần tỷ lệ các địa phương cân đối Ngân sách và có đóng góp cho Ngân sách Trung ương. - Bảo đảm ổn định thị trường trong nước, tránh gây ra những biến động mạnh về giá cả, đặc biệt là giá vật tư, hàng hoá quan trọng dùng cho sản xuất và tiêu dùng thiết yếu để ổn định sản xuất và không ảnh hưởng đến đời sống nhân dân. Nghị quyết số 18/1998/QH10 ngày 25/11/1988: "Chính phủ cần tập chung chỉ đạo thực hiện các luật thuế mới, nhất là luật thuế GTGT. Để chủ động giải quyết kịp thời những khó khăn cho các doanh nghiệp khi thực hiện Luật thuế GTGT nhằm ổn đinhj và phát triển sản xuất, kinh doanh. Quốc hội cho phép Chính phủ trong thời gian đầu thực hiện được áp dụng quy định tại Điều 28 Luật thuế GTGT để giảm thuế đối với hoạt động thương mại, dịch vụ du lịch, ăn uống, và không khống chế mức giảm tối đa 50% số thuế GTGT phải nộp. Sau một thời gian thực hiện, Chính phủ trình UBTVQH sửa đổi bổ sung các mức thuế suấttheo qui định tại Điều 8 của Luật thuế GTGT và báo cáo Quốc hội trong kỳ họp gần nhất. NGUYỄN THU HỒNG 24 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 25. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com I./ NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC SAU HƠN HAI NĂM THỰC HIỆN. Trong hai năm đầu tiên triển khai các Luật thuế mới tuy gặp nhiều khó khăn, nhưng với tinh thần chủ động, lại được sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Bộ chính trị, của UBTVQH, và sự điều hành thướng xuyên, cụ thể của Chính phủ, cùng với sự cố gắng của các nghành, các cấp, của các cơ quan đoàn thể, sự hưởng ứng của các đối tượng nộp thuế, sự đồng tình của nhân dân, sự nỗ lực của nghành tài chính, nghành thuế, đến nay sau một năm thực hiện các Luật thuế mới đã đi vào cuộc sống, sản xuất kinh doanh giữ được ổn định, bước đầu các Luật thuế mới đã phát huy được tác dụng trên các mặt. 1./ Về sản xuất kinh doanh. Với việc thực hiện Luật thuế GTGT tạo điều kiện cho giá thành các công trình đầu tư xây dựng cơ bản giảm khoảng 10% so với trước đâu. toàn bộ thuế GTGT của công trình xây dựng cơ bản được hạch toán riêng không tính vào giá công trình như thuế doanh thu, vì vậy chi phí khấu hao tài sản cũng giảm thấp hơn. Các doanh nghiệp xây dựng mua sắm tài sản cố định có thuế GTGT đều được khấu trừ hoặc hoàn thuế. Mặt khác khi nhập khẩu thiết bị máy móc, phương tiện vận tải chuyên dùng, loại trong nước chưa sản xuất được để đầu tư thành tài sản cố định theo dự án, thì không thuộc diện chịu thuế GTGT trong thời gian ba ngày kể từ ngày nộp tờ khai. Từ khi thực hiện Gnhị định só 78?NĐ-CP giảm 50% mức thuế GTGT đối với sản phẩm xây dựng cơ bản thì mức thuế GTGT các doanh nghiệp xây lắp còn phải nộp sau khi khấu trừ đầu vào bình quân chỉ còn khoảng 1% đến 2%, thấp hơn so với mức 4% khi nộp thuế doanh thu, thậm chí còn được hoàn thuế. Thực hiện thuế GTGT còn thuc đẩy sản xuất kinh doanh, lưu thông hàng hoá phát triển do thuế GTGT chỉ thu trên giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ qua các khâu sản xuất, lưu thông đến khâu tiêu dùng cuối cùng với hai phương pháp tính thuế (phương pháp khấu trừ thuế, và phương pháp trực tiếp). Đã khắc phục nhược điểm NGUYỄN THU HỒNG 25 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 26. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com của thuế doanh thu là thuế trùng lên thuế, đã thuc đẩu chuyên môn hoá, hiệp tác sản xuất, nhất là trong lĩnh vực sản xuất có khí như: sản xuất, lắp ráp xe đạp, xe máy, ô tô, điện, điện tử... Luật thuế thu nhập doanh nghiệp cũng có qui định chế độ khuyến khích đối với đầu tư các cơ sở sản xuất mới thành lập được miễn thuế hai năm đầu, được giảm 50% trong hai năm sau nữa. Nếu đầu tư vào những lĩnh vực, nghành nghề, vùng kinh tế được ưu đãi đầu tư sẽ được hưởng mức thuế suất thấp hơn so với các dự án khác (đầu tư trong nước hưởng thuế suất là 15%, 20%, 25%, đầu tư nước ngoài là 10%, 15%, 20%) và còn được ưu đãi miễn giảm thuế thời gian dài hơn. Thời gian được miễn giảm thuế cao nhất là 13 năm trong dó miễn thuế 4 năm đầu và giảm 50% thuế trong 9 năm tiếp theo. Ngoài ra, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp còn khuyến khích miễn, giảm thuế đối với các trường hợp đầu tư dây chuyền sản xuất mới, mở rộng qui mô, đổi mới công nghệ, cải thiện môi trường sinh thái, nâng cao năng lực sản xuất, di chuyển có sở kinh doanh. Đối với Nhà nước đã giảm mức thuế chuyển quyền sử dụng đát từ 10% xuống còn 2% đối với đát sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, đát làm muối và giảm từ 20% xuống 4% đối với đát ở, đất xây dựng công trình, đất khác. Các sơ sở kinh doanh chuyển quyền sử dụng đất thuê, không phải nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất. Đối với các cơ sở kinh doanh được Nhà nước giao đất xây dựng nhà ở để bán, xây dựng kết cấu hạ tầng cho thuê thì đất chuyển quyền được miễn thuế chuyển quyền sử dụng đất không chịu thuế GTGT tính trên giá đất chuyển quyền. Ngoài ra, Nhà nước còn giảm lệ phí trước bạ đất từ 2% xuống 1% lam cho thị trường đất đai, nhà cửa đã có dấu hiệ sôi dộng hơn trước. Đối với phí, lệ phí đã thống nhất áp dụng một mức thu phí, lệ phí chung cho cả các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và các doanh nghiệp trong nước. Giảm lệ phí cấ giấy phép đặt văn phòng đại diện của nước ngoài từ 5000 USD/lần (tương đương với 70 triệu đồng Việt Nam) xuống còn 1 triệu đồng/ lần và không thu lệ phí NGUYỄN THU HỒNG 26 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 27. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com đối với trường hợp gia hạn giấy phép đặt văn phòng đại diện. Trong quá trình thực hiện, một số doanh nghiệp sản xuất kinh doanh những mặt hàng, dịch vụ gặp khó khăn do thuế GTGT cao hơn thuế doanh thu nhưng chưa chuyển đổi kịp cho phù hợp với có chế thuế mới và chịu sự ảnh hưởng lớn của cuộc khủng hoảng tài chính, tiền tệ trong khu vực như: than, cơ khí (trừ sản phẩm cơ khí tiêu dùng), luyện cán, kéo kim loại, máy vi tính, oá chất cơ bản, hoá dược, vận tải, bốc xếp, xây dựng, lắp đặt, khách sạn, ăn uống, du lịch, đã được UBTVQH, Chính phủ, Bộ tài chính thực hiện các biện pháp xử lý, tháo gữo khó khăn như: giảm mức thuế nhập khẩu của 569 mặt hàng là vật tư, nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước với số thuế giảm gần 1000 tỷ đồng, giảm mức thuế GTGT cho 18 loaih hàng hoá, dịch vụ mở rộng diện khấu trừ thuế GTGT đầu vào theo tỷ lệ ấn định đối với một số mặt hàng... Bằng các nội dung chính sách và biện pháp tháo gõ khó khăn nêu trên, các Luật thuế mới đã góp phần khuyến khích đầu tư và ổn định sản xuất, kinh doanh. Trong năm 1999, tuy gặp nhiều khó khăn do số dự án đầu tư trực tiếp của nước ngoài giảm khoảng 12,3% nhưng tổng số vốn đầu tư vẫn tăng so với năm 1998, trong đó vốn đầu tư trong nước tăng khoảng 28,6%, vốn ODA tăng khoảng 16%. Thực hiện các luật thuế mới ngay sau thời gian khủng hoảng kinh tế tài chính tiền tệ nhưng sản xuất kinh doanh vẫn giữ được ổn định. NĂm 1999, tốc độ tăng trưởng GDP có xu hướng tăng lên so với năm 1998, cả năm đạt 4,8%. Tình hình tài chính của các doanh nghiệp vẫn giữ được ổn định và có thể chia ra theo các nhóm như sau: - Nhóm các doanh nghiệp thực hiện các luật thuế mới thuận lợi hơn do mức thuế phải nộp thấp hơn so với mức thuế cũ như: điện, xi măng, phân bón, thuốc trừ sâu, xây dựng, ăn uống, lắp đặt, bưu chính viễn thông, xổ số kiến thiết, khách sạn, du lịch... - Nhóm các doanh nghiệp thực hiện các luật thuế mới có mức thuế phải nộp tương đương với mức thuế cũ như: nghành dệt may, da giầy, điện tử, vật NGUYỄN THU HỒNG 27 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 28. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com liệu xây dựng (trừ xi măng), đường sữa, bao bì... - Nhóm các doanh nghiệp đang lỗ thực hiện các luật thuế mới giảm lỗ hoắc có lãi như: Dệt Nam Định, Tổng công ty vật tư Nông nghiệp, kẹo Hải Hà... - Nhóm các doanh nghiệp trước đây lỗ, thực hiện các luật thuế mới vẫn bị lỗ như: Dệt 8/3, đạm Hà Bắc, cơ khí Hà Nội, bia Đông Nam á, công ty điện tử Đống Đa, công ty điện tử Hanel... Để khuyến khích xuất khẩu, đại bộ phận hàng hoá xuất khẩu đều được áp dụng mức thuế suất 0%. Một số loại hàng chịu thuế xuất khẩu như: gạo, than đá, sản phẩm từ gỗ rừng trồng, bàn ghế, sản phẩm chế biến từ kim loại (dây đồng, dây nhôm...)trong năm 1999 cũng được giamt thuế xuất khẩu để đẩy mạnh xuất khẩu. Cùng các biện pháp khuyến khích xuất khẩu như cho phép doanh nghiệp xuất khẩu trực tiếp, thành lập quĩ hỗ trợ xuất khẩu... thì việc thực hiện Luật thuế GTGT có tác dụng rõ nét nhất, trực tiếp đến khuyến khích xuất khẩu. Theo qui định của luật thuế GTGT hàng hoá xuất khẩu được hưởng thuế suất 0% tức là được hoàn toàn bộ số thuế GTGT đã nộp ở đầu vào, việc hoàn thuế GTGT đầu vào đối với hàng hoá thực chất là Nhà nước trợ giá cho hàng hoá xuất khẩu nên đã giúp cho doanh nghiệp xuất khẩu tập trung được nguồn hàng trong nước để xuất khẩu và có lợi thế hơn trước do giảm được giá vốn hàng xuất khẩu và vì thế góp phần tăng khả năng cạnh tranh với hàng hoá trên thị trường quốc tế. Trong năm 1999 số tiền đã hoàn thuế, tăng vốn cho các doanh nghiệp xuất khẩu khoảng 1.800 tỉ đồng. Vì vậy trong điều kiện thị trường xuất khẩu bị hạn chế, giá xuất khẩu giảm nhưng với sự cố gắng của các nghanh, các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu và tác động của cơ chế chính sách nên tổng trị giá xuất khẩu của nước ta năm 1999 vẫn tăng so với năm 1998 là 23.18%. Trong đó những mặt hàng được hoàn thế đầu vào nhiều, xuất khẩu tăng so với năm 1998 như: cao su 37,7%, gạo 21,4%, thuỷ sản 14,4%, rau quả 39,6%, dệt may 16%, giày dép 36,4%, thủ công mỹ nghệ 48,6% điện tử 17,5%. Ngoài việc khuyến khích xuất khẩu, thuế GTGT cà thuế tiêu thụ đặc biệt vào NGUYỄN THU HỒNG 28 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 29. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com hàng hoá xuất nhập khẩu đã có tác dụng cùng với thuế nhập khẩu bảo hộ có hiệu quả sản xuất trong nước. Nhất là khi Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại đa phương, song phương phải cắt giảm thuế quan, thực hiện thuế suất ưu đãi hoặc phải cắt bỏ hàng rào phi thuế quan thì việc bảo hộ sản xuất trong nước bằng thuế GTGT và thuế tiêu thụ đặc biệt là biện pháp cực kỳ quan trọng. Tính đến năm 1999, đã giảm thuế theo chương trình CEPT là 3591 dòng hàng, trong đó riêng năm 1999 là 1872 dòng hàng. Đồng thoèi nân thuế nhập khẩu của 132 mặt hàng chủ yếu là hàng tiêu dùng trong nước đã sản xuất được để bảo hộ sản xuất trong nước. 2./ Về thị trường giá cả. Trong hai tháng đầu năm 1999, giá một số mặt hàng như: lương thực, thực phẩm, công nghệ phẩm, dược phẩm, y tế... có nhích lên so với tháng 12/1998 là do ảnh hưởng của Tết nguyên đán và một phần do một số doanh nghiệp, hộ tư nhân chưa hiểu rõ về thuế GTGT hoặc lợi dụng đã cộng thêm thuế GTGT vào giá cả để bán. Nhưng Chính phủ đã chủ động chỉ đạo về việc chuẩn bị hàng hoá phục vụ Tết, có quyết định miễn thuế GTGT trong 6 tháng đối với các cơ sở kinh doanh thương mại kinh doanh các mặt hàng lương thực, thực phẩm tươi sống và rau quả tươi. Đồng thời chỉ đạo các nghành, các cấp từ trung ương đến địa phương tăng cường quản lý tốt giá cả, thực hiện niêm yết giá cả và bán đúng giá niêm yết. Vì vậy, thị trường, giá cả đã trở lại ổn định và không có biến động lơn. như vậy, tình hình giá cả thị trương trong năm qua đã cho thấy rằng giá cả là do qui luạt cung cầu quyết ddịnh và do Nhà nước đã có biện pháp quản lý giá kịp thời đối với những mặt hàng có sự khan hiếm giả tạo. 3./ Về thu ngân sách Nhà nước. Triển khai các luật thuế mới được thiết kế trên cơ sở số thuế GTGT đảm bảo tương đương số thuế doanh thu, thuế thu nhập doanh nghiệp giảm gái 2000 tỷ để thực hiện chính sách ưu đãi về thuế suất, về miễn giảm thuế để khuyến khích đầu tư. Thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao giảm để nâng mức khởi điểm chịu thuế và biể NGUYỄN THU HỒNG 29 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 30. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com thuế của người trong nước và người nước ngoài. Phí, lệ phí giảm do thực hiện Nghị đinh 04 của Chính phủ nhiều khoản thu về phí, lệ phí phải cắt bỏ hoặc điều chỉnh giảm mức thu. Để đảm bào thực hiện số dự toán thu năm 1999, Quốc hội giao, đảm bảo yêu cầu chi của Ngân sách Trung ương cũng như Ngân sách địa phương, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội cho áp dụng cơ chế điều hanh ngân sách năm 1999. Đối với những địa phương bị hut thu phần điều tiết cho ngân sách địa phương do tác động của thuế GTGT thì được Trung ương bù đủ, nếu thu vượt được hưởn 50% đối với số thu so với dự toán. Nguồn hoàn thuế do ngân sách Trung ương bố trí, không lấy từ ngân sách địa phương. Cơ chế trên cũng tạo sự yên tâm và quan tâm tích cực của các địa phương trong công tác chỉ đạo đieèu hành ngân sách nói ching, thu nói riêng. Mặt khác, do cơ chế chính sách được điều chỉnh, sửa đổi phù hợp hơn cũng góp phần thúc đẩy sản xuất, kinh doanh đối với các doanh nghiệp. Công tác chỉ đạo quản lý thu cũng chặt chẽ và tiến bộ nên kết quả thu năm 1999 đạt được dự toán Quốc hội thông qua. Tổng thu ngân sách Nhà nước ước đạt 106,8% so với dự toán. Số thu từ thuế và phí đạt 105,7% dự toán năm. Riêng số thu từ thuế GTGT thu đợc 16.590 tỷ đồng sau khi trừ số thuế phải hoàn, số còn lại tương đương với doanh thu tính theo mặt hàng năm 1999. Xét theo địa phương thì có 61/61 tinh, thành phố đều hoàn thành và hoàn thành vượt mức dự toán năm nên khả năng các địa phương được thưởng lơn. Trong đó có 22/61 địa phương hoàn thành toàn diện cả ba chỉ tiêu chủ yếu là thu từ khu vực doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và khu vực ngoài quốc doanh. Số địa phương hụt về thuế GTGT ngân sách Trung ương phải bù thêm chỉ có 14 địa phương và số phải bù cung không lơn. Tuy nhiên, tỷ lệ động viên thuế cà phí trên GDP của năm 1999 thấp (17,6%) chưa đạt mức độ động viên theo Nghị quyết đại hội Đảng toàn quốc đã đề ra la 20% đến 21% GDP. 4./ Về công tác quản lý hạch toán kinh doanh của doanh nghiệp. NGUYỄN THU HỒNG 30 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 31. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Để từng bước thực hiện chính sách công bằng về thuế, đã điều chỉnh lại từ 11 mức thuế suất thuế lợi tức xuống còn 1 mức thuế suât thu nhập doanh nghiệp, đòi hỏi các doanh nghiệp phải phấn đấu sắp xếp, tổ chức lại sản xuất, đổi mới trang thiết bị, nâng cao trình độ quản lý để thực hiện được các mức thuế suất mới. Do yêu cầu của việc kê khai thuế GTGT, khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Tính đúng thuế thu nhập doanh nghiệp trên nguyên tắc phải có hoá đơn, chứng từ, từ đó thúc đẩy các doanh nghiệp người kinh doanh chú trọng tổ chức thực hiện tốt hơn công tác mở sổ sách kée toán, ghi chép, quản lý và sử dụng hoá đơn chứng từ. Trong năm 1999, số lượng hoá đơn các doanh nghiệp sử dụng tăng gần gấp đôi so với năm 1998 và mức sử dụng hoá đơn tăng thể hiện sự chuyển biến một bước tiến mới trong công tác sử dụng hoá đơn và quản lý của doanh nghiệp. Sự chuyển biến nầy thể hiện rõ nhất trong các doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần đã thực hiện chế độ kế toán, hoá đơn chứng từ nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, hơn 200.000 hộ kinh doanh cá thể đã thực hiện chế độ kế toán hoá đơn chứng từ chuyển từ hình thức nộp thuée khoán trước đây sang nộp thuế GTGT thep phương pháp kê khai trực tiếp. Đối với 6000 doanh nghiệp Nhà nước và hơn 2400 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài công tác kế toán, hoá đơn chứng từ đã được củng cố, có nhiều tiến bộ so với các năm trước đây. Do làm tốt hơn công tác kế toán, hoá đơn chứng từ, các đối tượng nộp thuế đã chủ động khai lập và nộp tờ khai thuế hàng tháng tương đối đầy đủ và đúng thời hạn. Nếu như trong quí I/1999 chỉ có 75% số doanh nghiệp nộp tờ khai thuế GTGT thì đến quí IV/1999 đã tăng lên khoảng 97% đến 98% số doanh nghiệp nộp tờ khai thuế (trong đó 100% doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nộp tờ khai đầy đủ và đúng hạn) chỉ còn 2 đến 3% là chưa lập và nộp toè khai hoặc nộp toè khai chậm, cơ quan thuế phải ấn định số thuế phải nộp hàng tháng. Cũng do làm tôt công tác kế toán, hoá đơn chứng từ mà các đối tượng nộp thuế đã quyết toán tài chính, quyết toán thuế nhanh hơn so với các năm trước đây. Đến hết NGUYỄN THU HỒNG 31 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 32. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com quí I/2000 đã có hơn 75% số doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp tự kê khai nộp báo cáo quyết toán tài chính, quyết toán thuế của năm 1999 cho cơ quan thuế. Như vậy có thể khẳng đinh chính sách thuế mới găn nộp thuế với hoàn thuế đã găn với nghĩa vụ quyèen lợi của người nộp thuế, khuyến khích người nộp thuế chủ động thực hiện nghĩa vụ với Ngân sách Nhà nước. II./ NHỮNG YẾU TỐ THÚC ĐẨY VIỆC TRIỂN KHAI THỰC HIỆN THUẾ GTGT ĐẠT ĐƯỢC NHỮNG KẾT QUẢ TRÊN. 1. Chính phủ, Ban chi đạo triển khai các luật thuế mới của Chính phủ, các Bộ, các Ngành, các địa phương đã bám sát sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, của Bộ chính trị, Quốc hội, của UBTVQH để tổ chức triển khai thực hiện các luật thuế mới. Trong quá trình triển khai Ban chỉ đạo của Chính phủ, các Bộ, các địa phương đã bám sát cơ sở sản xuất kinh doanh, phát hiện những khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện các luật thuế mới, nghiên cứu, đề xuất những giải phấp nhằm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp như: bổ xung vào danh mục hàng hoá, dịch vụ không thuộc diện chịu thuế GTGT: máy bay, giàn khoan, tàu biển, thuê phim nhựa, phim video, sách báo, tạp chí nhập khẩu... Điều chỉnh giảm mức thuế suất cho 18 nhóm hàng hoá, dịch vụ ... Mở rộng việc khấu trừ đầu vào đối với phế liệu, đá, cát sỏi mua của người tự khai thác, hàng chịu thuế TTĐb mua của cơ sở sản xuất và các hàng hoá khac nếu có hoá đơn bán hàng, giảm thuế nhập khẩu cho các mặt hàng là nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước. Xử lý thuế đối với công trình xây dựng cơ bản hoàn thành năm 1999... Các ban chỉ đạo đã quản lý tốt thị trường, giá cả, đặc biệt là trong thời gian đầu áp dụng các luật thuế mới. Một số Ban chỉ đạo các Bộ, địa phwong hoạt động tương đối tốt như: Ban chỉ đạo thuộc Bộ công nghiệp, Bộ xây dựng, Bộ thương mại, Ban vật giá Chính phủ, Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ban chỉ đạo thành phố Hồ Chí Minh, Hà Tĩnh, Nghệ An, Quảng Bình, Hải Dương, Hải Phòng, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Đồng Nai, NGUYỄN THU HỒNG 32 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 33. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Cần Thơ. 2. Công tác tuyên truyền, phổ biến luật về thuế, tập huấn nghiệp vụ có nhiều tiến bộ hơn so với các đợt triển khai các luật thuế trước đây. Ban Tư tưởng văn hoá Trung ương và các địa phương đã phối hợp chỉ đạo tốt công tác tuyên truyền, các đài báo Trung ương và địa phương đã phối hợp khá chặt chẽ với cơ quan thuế, để đẩy mạnh tuyên truyền giải thích các luật thuế mơi, phản ánh kịp thời những gương điển hình thực hiện tốt các luật thuế mới cũng như những khó khăn vướng mắc trong việc thực hiện các luật thuế mới. 3. Các cơ sở kinh doanh và mọi tầp lớp nhân dân đều hưởng ứng và đồng tình thực hiện các luật thuế mới do nhận thức được các luật thuế mới tiến bộ hơn và có nhiều ưu điểm hơn các luật thuế cũ. Có quyết tâm cao trong thực hiện luật thuế mới. Đồng thời phản ánh kịp thời những nhược điểm và vướng mắc để Chính phủ kịp thời điều chỉnh, chỉ đạo thực hiện. 4. Sự phấn đấu nỗ lực của ngành Thuế quan và ngành Hải Quan từ việc chuẩn bị triển khai đến việc tổ chức thực hiện các luật thuế mới, cụ thê: - Đã triển khai việc cấp mã số cho 1.105.560 đơn vị doanh nghiệp có vố đầu tư nước ngoài là 2.461 đơn vị. Công ty trách nhiệm hữu hạn, Công ty cổ phần, doanh nghiệp tư nhân là 36,680 đơn vị. Hợp tác xã. 15.970 đơn vị. Hộ cá thể là 1.024.456 hộ. Qua việc cấp mã số đã nắm chắc được số lượng đối tượng nộp thuế. - In và cung cấp đủ hoá đơn, chứng từ cho các doanh nghiệp. Đến ngày31/12/1999 số lượng hoá hơn đã phát hành là 1.456.300 quyển (tương ứng với 73.065.000 số hoá đơn). Trong đó, có 1.061.300 quyển hoá đơn GTGT và 404.000 quyển hoá đơn bán hàng thông thường. Ngoài ra còn có cho phép gần 1.000 Tổng công ty, công ty tự in hoá đơn để sử dụng riêng. - Đã cải tiến qui trình kê khai nộp thuế theo hướng nâng cao trách nhiệm của NGUYỄN THU HỒNG 33 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 34. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com doanh nghiệp trong việc tự tính thuế, tự kê khai thuế và nộp thuế theo thông báo thuế. Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp thực hiện chế độ tự kê khai và tính nộp thuế tương đối đầy đủ, đúng hạn. Đến nay, chỉ còn khoảng 2 đến 3% số đối tượng nộp thuế theo phương pháp kê khai là chưa nộp tờ khai, cơ quan thuế phải ấn định số thuế phải nộp hàng tháng. - Đã sắp xếp lại tổ chức bộ máy quản lý thuế ở Cục thuế, Cục Hải Quan, Chi cục thuế, để đáp ứng được yêu cầu của quản lý thu theo các luật thuế mới. - Đã từng bước trang bị máy tính để hiện đại hoá công tác quản lý thuế. Đến nay, cơ bản đã trang bị xong số lượng máy tính cần thiết cho công tác quản lý thuế ở các cục thuế. III. MỘT SỐ VƯỚNG MẮC CHÍNH TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN. 1. Vào thời điểm giao thời của sự thay đổi luật thuế: Sự vận động của nền kinh tế thị trường tất yếu đòi hỏi sự cận động của hệ thống chính sách thuế đẻe đảm bảo sự phù hợp của hệ thống thuế và lấp đi những kẽ hở để đối tượng nộp thuế lợi dụng, tuy nhiên chính thời điểm thay đổi của một chính sách thuế đôi khi tạo ra những kẽ hở mới cho cacs đối tượng nộp thuế lách qua. Vào thời điểm gần đây, khi luật thuế GTGT ra đời với thuế suất đầu ra tương đối cao thay vì cho hàng loạt các hoạt động có thuế suất thấp (1% đến 2%..) tại thời điểm 1/1/1999. Chính vì lý do này, hàng loạt các công trình xây dựng cơ bản, các công ty sản xuất kinh doanh ... đều cố gáng bằng cách này hay cách khác tăng khối lượng công trình hoàn thành bàn giao, tăng cường xác nhận các hợp đồng mua bán hoặc xuất hoá đơn bán hàng để có thể tránh được thuế GTGT với một mưcs thuế xuất đầu ra cao hơn rất nhiều. Những biểu hiện đó, ngoài việc làm ảnha hưởng lớn đến số thu của Nhà nước, còn làm giảm tính pháp lý, tínhcông bằng của hệ thống thuế. Sự thay đổi của hệ thống luật thuế là tất yếu đối với một nước có nền kinh tê đang phát triển NGUYỄN THU HỒNG 34 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 35. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com và thường xuyên biến động. Tuy nhiên trên cơ sở biểu hiện này để có thể nghiên cứu, xây dựng một hệ thống chính sách sao cho những tác động xấu của chúng là nhỏ nhất đối với nền kinh tế. Đồng thời với việc ban hành một sự thay đổi của luật thuế, Bộ tài chính, Tổng cục thuế phải nghiên cứu cà đưa ra các phương án cụ thể để hạn chế tối đa việc lợi dụng sự thay đôỉ này. Ví dụ tại thời điểm 1/1/1999, khi luật thuế GTGT bắt đầu có hiệu lực, Bộ tài chính có thể qui định tất cả các doanh nghiệp tổng kiểm tra kê kho vật liệu, kho thành phẩm có sự giám sát của cơ quan tài chính, tổng kiểm kê toàn bộ hoá đơn chứng từ do Bộ tài chính ban hành tại thời điểm 1/1/1999, tất cả các việc đó phải tiến hành đồng bộ, hàng loạt và tức thời. Khi đó sẽ hạn chế được một phần lớn thất tháo trong quá trình này. 2. Thuế suất thuế GTGT khá cao. Theo nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế, thuế suất thuế GTGT 10% tính cho các mặt hàng thông thường cho tiêu dùng là khá cao, làm giảm sức mua, tiêu thụ sản phẩm hàng hoá gặp nhiều khó khăn. Một minh chứng cho thấy thuế suất thuế GTGT cao, đó là có trên 100 mặt hàng có thuế suất thuế GTGT cao hơn thuế suất thuế doanh thu và Nhà nước đã nhiều lần phải điều chỉnh giảm thuế. Mặc dù theo lý luận thuế GTGT do người tiêu dùng trả, không gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, nhưng nếu thuế suất cao, giá thanh toán của hàng hoá, dịch vụ sẽ cao, người tiêu dùng khó chấp nhận, tiêu thụ sẽ gặp khó khăn, các doanh nghiệp muốn bán được hàng buộc phải hạ giá bán và bị thua lỗ. Để tránh bị thua lỗ, các doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất. 3. Thuế GTGT làm đảo lộn mức thuế phải nộp. Thuế GTGT được thiết kế với mức thu tương đương thuế doanh thu với mụ tiêu ổn định quan hệ phân phôí giữa Nhà nước với nền kinh tế xét trên tổng thể, nhưng thực tế có làm đảo lộn mức thuế phải nộp của các ngành khác nhau. Có ngành thuế phải nộp tăng gấp bội so với thuế doanh thu, có ngành lại thấp hơn nhiều. Tương quan NGUYỄN THU HỒNG 35 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 36. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com phân phối giữa các ngành bị đảo lộn vướng mắc phát sinh không chỉ liên quan đến lỗ lãi mà còn liên quan đến vấn đề mới. 4. Thuế GTGT gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp về vốn. Qui định phải nộp thuế GTGT đối với những mặt hàng nhập kho nhưng chưa bán làm cho một số doanh nghiệp khó khăn trong vấn đề vốn. Đặc biệt với những doanh nghiệp với số vốn ít thì qui định này làm cho họ thật sự điêu đứng. Nhiều doanh nghiệp hoạt động chủ yếu bằng vốn vay này khi áp dụng luật thuế GTGT phải vay thêm vốn để nộp cho phần thuế đầu vào, gánh nặng thiếu vốn đã nặng nay lại càng nặng thêm cho du sau này se được khấu trừ thuế hay hoàn thuế. Trường hợp các doanh nghiệp bán hàng đại lý khi chuyển hàng cho đai lý phải nộp ngay thuế GTGT, trong khi đó phải chỉ khi nào đại lý bán được hàng mới thu được thuế GTGT từ người mua. Như vậy vốn của doanh nghiệp bị chiếm dụng một cách bất hợp lý. 5. Tốc độ hoàn thuế cho doanh nghiệp còn chậm. Quá trình thủ tục xin hoàn thuế khá rắc rối, mất nhiều thời gian và công sức của ác doanh nghiệp. Để được hoàn thuế, các doanh nghiệp phải nộp hồ sơ và toàn bộ hoá đơn, chứng từ lên cơ quan thuế rồi chờ nhân viên thuế xuống đơn vị kiểm tra, đối chiếu hoá đơn thực hiện băng phương pháp thủ công, kéo dài thời gian kiểm tra làm chậm việc hoàn thuế, bên cạnh đó còn nhiều hiện tượng tiêu cực khác cũng gây thêm khó khăn cho doanh nghiệp. 6. Tình trạng gian lận thuế ngày càng trở nên nguy hiểm hơn. Hiện nay hoá đơn bất hợp pháp đa dạng và phong phú chưa từng có và trở thành hàng hoá được mua bán công khai. Vấn đề này đã làm đau đầu cơ quan thuế hơn bao giờ hết. Trước đây khi thực hiện thuế doanh thu sử dụng hoá đơn giả, chỉ có thể ăn gian thuế trên số hàng bán ra, còn bây giờ, với hoá đơn giả, Nhà nước không những không thu được đồng nào mà ngược lại còn phải chi thêm để hoàn thuế. Bên cạnh đó, việc sử dụng hoá đơn bất hợp pháp tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giưa các doanh nghiệp. Doanh nghiệp nào không trốn thuế được sẽ mất NGUYỄN THU HỒNG 36 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 37. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com dần sức cạnh tranh, những cơ sở trốn thuế sẽ có điều kiện hạ giá thành sản phẩm để cạnh tranh. Hậu quả là những doanh nghiệp làm ăn chân chính bị thua thiệt, sân chơi giữa các doanh nghiệp trở nên bất bình đẳng. Nếu tình trạng này không được ngăn chặn và xử lý kịp thời sẽ làm cho nguồn Ngân sách bị thâm hụt một khoản rất lớn và tác động tiêu cực đến nền kinh tế nước ta, làm giảm hiệu lực của luật thuế. 7. Về việc khấu trừ thuế GTGT và xét giảm thuế GTGT. Cách tính thuế đầu vào được khấu trừ trong trường hợp kinh doanh hàng hoá chịu thuế GTGT còn nhiều phức tạp. Những qui định về khấu trừ khống và xét giảm thuế GTGT còn thiếu chặt chẽ, rườm rà, mang tính chắp vá. 8. Về hai phương pháp tính thuế và hai loại hoá đơn. Thực tế nền kinh tế nước ta có khoảng 4 vạn doanh nghiệp có khá nhiều tổ chức hạch toán và gần 1,6 triệu hộ chủ yếu lá sản xuất kinh doanh nhỏ. Cho nên khi thực hiện thuế GTGT đã đáp ứng hai phương pháp tính thuế cà hai loại hoá đơn, áp dụng phương pháp khấu trừ và hoá đơn GTGT đối với các doanh nghiệp đủ điều kiện hạch toán kế toán và áp dụng phương pháp trực tiếp thêm GTGT cà sử dụng hoá đơn thông thường đối với các hộ kinh doanh nhỏ. Việc áp dụng đồng thời hai cách tính thuế GTGT và hai loại hoá đơn trong điều kiện nền kinh tế nước ta hiện nay là cần thiết, song trên thực tế lại nảy sinh những bất cập gây trở ngại cho các doanh nghiệp và các hộ kinh doanh. Các doanh nghiệp thực hiện theo phương pháp khấu trừ thuế không được khấu trừ đầu vào khi mua hàng hoá, dịch vụ của các đơn vị tính thuế theo phương pháp trực tiếp, gây mất công bằng trong các thành phần kinh tế, hoặc nảy ra tình trạng chống thuế. Ngoài ra, những bất cập trong kế toán thuế GTGT, trong chế độ hoá đơn, chứng từ đối với hàng hoá lưu thông trên thị trường... cũng gây nhiều khó khăn cho công tác thu của ngành thuế và cho các hộ kinh doanh nhỏ. 9. Xử lý thuế GTGT đối với hàng nhập khẩu. Trong hơn 6 tháng đầu năm, thuế suất hàng nhập khẩu, nhất là đối với nguyên, nhiên, vật liệu quá cao. Việc áp mã thuế thiếu chính xác, thời gian nộp thuế quá ngắn. NGUYỄN THU HỒNG 37 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 38. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com Vấn đề hoàn thuế còn chậm và phức tạp trong kiểm tra hoá đơn. Do vậy nhiều doanh nghiệp phải chịu thêm lãi suất ngân hàng từ số tiền vay nộp thuế trước nhưng chậm được trả lại. Song mặt khác, chính nhiều doanh nghiệp cũng chưa nghiêm túc kê khai và hoàn thành các thủ tục cần thiết, dẫn đến tình trạng châm trễ trong việc hoàn thuế. 10. Vướng mắc về thủ tục. Trong Nghị quyết 90/1999_UBTVQH khoá IX qui định vật tư xây dựng loại trong nước chưa sản xuất được nhập khẩu để chế tạo tài sản cố định của doanh nghiệp không phải chịu thuế GTGT. Hoặc điều 4 luật thuế GTGT qui định không thu thuế GTGT đối với dây truyền thiết bị toàn bộ, đồng bộ. Đến nay vẫn chưa có hướng dẫn để thực hiện. Thí dụ: Phụ tùng, phụ kiện đi kèm, vật tư xây dựng cấu thành nên thiết bị có được hưởng tiêu chuẩn không thu thuế GTGT như máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải hay không thì đến nay vẫn chưa làm rõ. 11. Chưa nhất quán trong thực hiện nguyên tắc. Do phải xử lý những bất cập, chưa phù hợp với thực tê, để đảm bảo cho sản xuất kinh doanh bình thường, Chính phủ, Bộ tài chính đã phải giảm 50% thuế GTGT cho một số mặt hàng, mở rộng thêm một số đối tượng không chịu thuế GTGT... Tất cả những xử lý theo hướng "vướng đâu gỡ đấy" đã làm cho biểu thuế suất biến dạng di so với thiết kế ban đàu. Từ 3 mức thuế suất đến nay không còn là 3 mà đã trở thanh 4 đến 5 mức thuế suất. Trên thực tế gây nên sự bất hợp lý mới cho sự cạnh tranh bình đẳng của doanh nghiệp. Tạo ra hai sân chơi khác nhau trong nền kinh tế. Hiện nay thuế GTGT được tính theo hai phương pháp là phương pháp trực tiếp và phương pháp khấu trừ. Khi các đơn vị thực hiện theo phương pháp khấu trừ cung ứng hàng hoá, dịch vụ cho các đơn vị thực hiện theo phương pháp trực tiếp thi những đơn vị này không được khấu trừ, trong khi trong giá trị hàng hoá đã có phần thuế GTGT nên đã làm cho thuế đánh chồng chéo lên thuế. Ngược lại, khi các đơn vị thực hiện theo phương pháp trực tiếp có quan hệ giao dịch cung ứng dịch vụ, hàng hoá cho các đơn vị thực hiện NGUYỄN THU HỒNG 38 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D
  • 39. Download đề án, luận văn, báo cáo tốt nghiệp tại http://luanvan84.com thuế theo phương pháp khấu trừ thuế GTGT, thực chất đơn vị nhận phải trả phần thuế GTGT chìm trong giá bán mà đơn vị trực tiếp đã nộp. Từ cách thực hiện như trên ta thấy hiện đang tồn tại hai sân chơi khác nhau mà mỗi sân chơi chỉ chơi theo một hình, chính vì vậy đang hình thành hai xu hướng là một số đơn vị đang nộp thuế theo phương pháp khấu trừ chuyển sang nộp theo phương pháp trực tiếp và ngược lại, tuỳ thuộc vào chiến lược khách hàng của họ và dĩ nhiên là ngành thuế khó lòng giải quyết ngay đưọc. Hơn nữa, trong thực tế thu thuế tính thưo phương pháp trực tiếp rất khó chính xác, nên vẫn chủ yếu tính theo phương pháp khoán (đối với hộ nhỏ) như thuế doanh thu trước đay, chính điều này đã gây không ít lúng túng, khó khăn cho thưong nghiệp quốc doanh một khi họ phải cạnh tranh trực tiếp với các hộ buon ban tính thuế theo phương pháp trực tiếp. 12. Quản lý sử dụng hoá đơn chứng từ còn chưa tốt. Tuy đại bộ phận doanh nghiệp đã chấp hoá đơnàh tốt chế độ hoá đơn, in và sử dụng hoá đơn giả, mua đi bán lại hoá đơn, viết không đúng doanh số trên hoá đơn để trốn thuế và chiếm đoạt tiền của Nhà nước trong khâu thoái thuế. IV. CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ VƯỚNG MẮC VÀ PHƯƠNG HƯỚNG SẮP TỚI. 1. Về phương pháp tính thuế GTGT. Các văn bản về thuế GTGT ở nước ta đưa ra hai phương pháp tính thuế là phương pháp khấu trừ thuế áp dụng đối với các doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo luật doanh nghiệp Nhà nước, luật đầu tư nước ngoài, luật công ty, luật hợp tác xã và những hộ kinh doanh lớn, chấp hành tốt chế độ kế toán, hoá đơn chứng từ. Phương pháp tính thuế trực tiếp trên thuế GTGT áp dụng chủ yếu đối với hộ kinh doanh cá thể chưa thực hiện tốt chế độ kế toán, chứng từ. Tương ứng vơi hai phương pháp tính thuê la hai loại hoá đơn GTGT và hoá đơn bán hàng thông thường. Qua gần 2 năm thực hiện thuế GTGT cho thấy, sử dụng hai phương pháp tính thuế gây ra nhiều bất cập trong việc khấu trừ thuế đầu vào. Mặt khác, để quản lý cơ sở áp dụng NGUYỄN THU HỒNG 39 TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 41-D