3. Πλέκοντας κορδέλες στο Γαϊτανάκι!
Από τα πιο γνωστά πανελλαδικά έθιμα, που
διατηρούνται αυτούσια ως τις μέρες μας, είναι το
γαϊτανάκι. Το γαϊτανάκι είναι ένας χορός που δένει
απόλυτα με το χρώμα και το κέφι της απόκριας.
Δεκατρία άτομα χρειάζονται γι’ αυτόν το χορό. Ο
ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την
κορυφή του οποίου κρέμονται 12 μακριές κορδέλες,
διαφορετικού χρώματος η καθεμιά. Οι κορδέλες
αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους
4. Κάντε κλικ στο
εικονίδιο για να
προσθέσετε μια
εικόνα
Όταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν στο
στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο
και πιο κοντά σε αυτόν, τότε ο
χορός τελειώνει και το στολισμένο
γαϊτανάκι μένει να θυμίζει το
αποκριάτικο πνεύμα.
6. Στην Νάξο η προσέλευση στους χορούς ήταν
ελεύθερη για όλους. Βέβαια στους γάμους και στα
βαφτίσια υπήρχε το κάλεσμα. Η παντρεμένη γυναίκα
μετά το γάμο της πήγαινε στους χορούς και χόρευε,
αλλά σε περιορισμένη έκταση, αφού και οι
οικογενειακές υποχρεώσεις, παιδιά, δουλειές κλπ,
δεν της επέτρεπαν να διασκεδάζει, όπως λεύτερη. Η
χήρα κατά κανόνα πήγαινε σε χορούς και χόρευε
μετά τριετία από το πένθος, αφού πια είχε βγάλει τα
μαύρα. Ο παπάς χόρευε σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
8. Κατά τη δεκαετία του πενήντα νέοι και νέες
από τη Νάξο και μερικά χωριά του νησιού,
συναντιόντουσαν, αφού είχαν συνεννοηθεί
προηγουμένως, στο σπίτι ενός από αυτούς και
με μουσικό όργανο το γραμμόφωνο χόρευαν
και διασκέδαζαν.
Επίσης, από τη βρεφική ηλικία εθίζουν τα
βρέφη στη μουσική και στην κίνηση του χορού.
Ταχταρίζουν τα παιδιά με ένα
μουσικοχορευτικό παιχνίδι:
Νταχτιρντί του λέγανε και μου το
παντρεύανε. Νταχτιρντί νά 'ρθ’ ο μπαμπάς να
11. Ζεϊμπέκια
Ένα έθιμο που αναβιώνει μέχρι σήμερα είναι τα "Ζεϊμπέκια της
Άνω-Σύρου", που πρόκειται για μια ομάδα μαυροφορεμένων
αντρών χορευτών.
Τα Ζεϊμπέκια είναι ένας πολεμικός χορός που χόρευαν αντρικά
ζευγάρια και θέμα έχει την απαγωγή της Νύφης, γυναίκας του
πρώτου Καπετάνιου. Είχαν στο πλάι κρεμασμένη οπλισμένη θήκη
και στη διάρκεια του χορού άρπαζαν με σβελτάδα το κοντομάχαιρο
κι έγραφαν στον αέρα θεαματικές κινήσεις ή σχεδίαζαν
εντυπωσιακές φιγούρες , στην προσπάθεια να μαχαιρώσει ο ένας τον
άλλον. Έκαναν βήματα μπρος, βήματα πίσω γι’άμυνα και
στριφογύριζαν. Όσοι παρακολουθούσαν το χορό χειροκροτούσαν
ενθουσιασμένοι.
12. Η στολή των χορευτών ήταν κατ’άλλους φουστανέλα , και
κάποιοι άλλοι μιλούν για βράκα χρωματιστή.
Ο παραπάνω χορός χορευόταν στις Απόκριες από ομάδα 20-40
ατόμων . Υπήρχε ο πρώτος Καπετάνιος, ο δεύτερος καπετάνιος και ο
τρίτος καπετάνιος που τον αποκαλούσαν Μουσταφά. Ακόμη υπήρχε
η αρχιχανούμισσα ( άνδρας ντυμένη Νύφη), ένας ή δύο αράπηδες
ένας κυνηγός, φρουρός του καπετάνιου και τα ζεϊμπέκια. Πρώτος
καπετάνιος οριζόταν ο καλύτερος χορευτής ο οποίος αναλάμβανε να
μάθει τους χορούς σε όλους που αποτελούσαν την ομάδα. Τέλος
πριν απ’ αυτή την εκδήλωση μασκαράδες σε μικρές ομάδες γύριζαν
τον οικισμό της Απάνω Χώρας σκορπώντας το γέλιο. Από το πρωί
της Κυριακής άρχιζαν τα Ζεϊμπέκια να ξεχύνονται στα στενά της
Άνω Σύρου με τραγούδια και χορούς .