1. Νεοελληνική Γλώσσα
Α΄ Γυμνασιου
Διδακτική πρόταση
3η Ενότητα
Ταξίδι στον κόσμο της φύσης
Αλεξανδρή Ελευθέρια ,ΠΕ02
Γυμνάσιο Κρανιδίου

2. Διδακτική ενότητα:Περιγραφή,
πολυτροπικό κείμενο
Διάρκεια:2 διδακτικές ώρες
Λογισμικό:Internet explorer,
power point
Ιστοσελίδες:www.ektos.gr
www.komvos.edu

3. • Προοργανωτές (άξονες όσων
προβλέπονται να διδαχθούν):
• Περιγραφικά κείμενα
• Πολυτροπικά κείμενα

4. Μέθοδος διδασκαλίας
• Επικοινωνιακή μέθοδος με έμφαση στη
λειτουργική χρήση της γλώσσας και στη
συμμετοχή του μαθητή
• Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία
• Κειμενοκεντρική προσέγγιση

5. Στόχοι
• Οι μαθητές επιδιώκεται :
1. Να κατανοήσουν τα βασικά γλωσσικά
χαρακτηριστικά και στοιχεία οργάνωσης της
περιγραφής
2. Να διακρίνουν τα διάφορα είδη περιγραφής
3. Να ασκηθούν στη σύνταξη απλών
περιγραφικών κειμένων
4. Να αντιληφθούν ότι τα περιγραφικά κείμενα
μπορεί να είναι και πολυτροπικά

6. Πορεία διδασκαλίας
• Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες ανά 2-3 άτομα και
τοποθετούνται στους σταθμούς εργασίας( ηλ.
υπολογιστές) .Εναλλακτικά αν η διδασκαλία γίνει με τη
χρήση ενός υπολογιστή από το διδάσκοντα γίνεται η
παρουσίαση μέσω power point με τη χρήση
βιντεοπροβολέα των ανάλογων ιστοσελίδων.
• Οι υπολογιστές αν υπάρχει δυνατότητα σύνδεσης στο
διαδίκτυο είναι συνδεδεμένοι με την ιστοσελίδα:
www.ektos.gr ,στην οποία υπάρχουν περιγραφές
τοπίων- περιοχών της Ελλάδας.
• Στην κεντρική σελίδα ,από τις ενότητες που περιέχει,
επιλέγεται η Πελοπόννησος και στη συνέχεια το κείμενο
«Λίμνη Δόξης! Μια ακόμη πανέμορφη λίμνη»,το οποίο
συνοδεύεται και από τις σχετικές εικόνες.

8. Επιλέγουμε το κείμενο :«Λίμνη
Δόξης! Μια ακόμη
πανέμορφη λίμνη»,

10. Δίνεται στους μαθητές φύλλο εργασίας με τις ακόλουθες
δραστηριότητες:
1. Αφού μελετήσετε το κείμενο που αναφέρεται στην
περιγραφή μιας λίμνης να απαντήσετε τις ερωτήσεις:
2. Τι περιγράφεται στο κείμενο αντικείμενο ,πρόσωπο
τοπίο, φαινόμενο);που θα μπορούσαμε να
συναντήσουμε ένα τέτοιο κείμενο;
3. Ο συγγραφέας του κειμένου μένει ακίνητος ή κινείται
στο χώρο που περιγράφει; πώς το καταλαβαίνουμε;
εντοπίστε λέξεις που σας βοηθούν.

11. Λίμνη Δόξης! Μία ακόμη πανέμορφη λίμνη...
• Φεύγουμε από τη Γκούρα και κατευθυνόμαστε προς το
Μεσινό. Εκεί στρίβουμε δεξιά και με κατεύθυνση Δυτική
κατευθυνόμαστε προς Καλύβια Φενεού! Ο δρόμος
ασφαλτοστρωμένος δεν μας δυσκολεύει καθόλου. Η
ηλιοφάνεια έχει αντικαταστήσει την συννεφιά και η ζέστη
έχει αρχίσει και γίνεται αισθητή.
• Φτάνοντας στη λίμνη Δόξης εντυπωσιαζόμαστε από την
ομορφιά της, ενώ το μάτι μας τραβά η μικρή εκκλησία
του Αγίου Φανουρίου στο κέντρο της λίμνης, που
κάποιοι, δικαίως, αποκαλούν το Ποντικονήσι της
Κορινθίας!

12. Διαβάστε τη 4η και 5η παράγραφο του κειμένου
και εντοπίστε τα επίθετα. Ποιο ρόλο έχουν στη
περιγραφή;
• Επιλέγουμε να κινηθούμε στον ελαφρύ
χωματόδρομο στην ανατολική πλευρά της
λίμνης, που καταλήγει στο μικρό φράγμα. Εκεί
σταματάμε για τις πρώτες φωτογραφίες.
Εντύπωση μας κάνει ο μεγάλος αριθμός
κατασκηνωτών, που έχουν στήσει τις σκηνές
τους στις όχθες της λίμνης και ετοιμάζονται να
περάσουν ένα πολύ όμορφο και ήσυχο
Σαββατοκύριακο. Το χρώμα του νερού,
καταγάλανο, καθρεφτίζει επάνω του τα δέντρα
που φύονται στις όχθες, αλλά και τα πουλιά που
πετούν επάνω από τη λίμνη

13. • Συνεχίζουμε την πορεία μας κυκλικά γύρω από τη λίμνη
και φτάνουμε στην μικρή εκκλησία του Αγίου Φανουρίου.
Λιτή, μικρή, πανέμορφη, στέκει στη μέση της λίμνης
προσθέτοντάς της ξεχωριστή ομορφιά. Το σιδερένιο της
καμπαναριό μπροστά από την πύλη της εκκλησιάς,
δείχνει τα χρόνια του, αλλά και τις δυσμενείς καιρικές
συνθήκες που επικρατούν εδώ κατά τη διάρκεια του
χειμώνα.
• Μετά από μία μικρή ακόμα στάση για ξεκούραση, γίνεται
ανασύνταξη δυνάμεων και ξεκινάμε με προορισμό την
Ζαρούχλα. Η πορεία μας θα πραγματοποιθεί μέσα από
δύσβατους δασικούς δρόμους και προβλέπεται να έχει
πολλές δυσκολίες. Μιά ακόμη ματιά στον εξοπλισμό μας,
τροχαλίες, ιμάντες, εργάτες, θεωρείται επιβεβλημένη,
πριν αρχίσουμε την δύσβατη άνοδο για την Ζαρούχλα.

14. Σε ποιο χρόνο βρίσκονται τα ρήματα του κειμένου
και γιατί επιλέχθηκε αυτός ο χρόνος;
• Φεύγουμε από τη Γκούρα και κατευθυνόμαστε
προς το Μεσινό. Εκεί στρίβουμε δεξιά και με
κατεύθυνση Δυτική κατευθυνόμαστε προς
Καλύβια Φενεού! Ο δρόμος ασφαλτοστρωμένος
δεν μας δυσκολεύει καθόλου. Η ηλιοφάνεια έχει
αντικαταστήσει την συννεφιά και η ζέστη έχει
αρχίσει και γίνεται αισθητή.

15. Η γλώσσα της περιγραφής χαρακτηρίζεται
από:

16. Είδη περιγραφής
• Επισκεπτόμαστε την ιστοσελίδα
• www.komvos .edu.gr
• Μπορούμε επίσης να την αποθηκεύσουμε
και να την παρουσιάσουμε με τον
βιντεοπροβολέα
• Στην αρχική σελίδα επιλέγουμε:
«Γλώσσα-θεωρία διδασκαλία» και στη
συνεχεία : «λόγος – κείμενο και
περιεχόμενα»

18. Επιλέγοντας την περιγραφή οι μαθητές έχουν τη
δυνατότητα να δουν αποσπάσματα από
διαφορετικά είδη περιγραφής, από διαφορετικές
πήγες:λογοτεχνία ,ιστορία κτλ
• Περιγραφή σε δελτίο πρόγνωσης καιρού
• Αβαθές βαρομετρικό χαμηλό στην Κρήτη κινείται
ανατολικά. Ψυχρό μέτωπο στη Ν. Ιταλία κινείται
αργά προς την περιοχή μας και θα επηρεάσει
αύριο τη Δυτική, Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα.
Τοπικές ομίχλες θα σημειωθούν κυρίως στα
ηπειρωτικά. Υψηλές θερμοκρασίες σχεδόν σε
όλη τη χώρα.

19. Λογοτεχνική περιγραφή
• Ήταν ένα λουλούδι εκεί! Συλλογίσου. 'Ενα λουλούδι είχε φυτρώσει
εκεί μέσα στους σαπρακιασμένους γεώσακους. Και μου φανερώθηκε
έτσι ξαφνικά τούτη τη νύχτα που 'ναι γιομάτη θάματα. Απόμεινα να το
βλέπω σχεδόν τρομαγμένος. Τ' άγγισα με χτυποκάρδι, όπως
αγγίζεις ένα βρέφος στο μάγουλο. Είναι μια παπαρούνα. Μια τόσο
δα μεγάλη, καλοθρεμμένη παπαρούνα, ανοιγμένη σαν μικρή
βελουδένια φούχτα. Αν μπορούσε να τη χαρεί κανένας μέσα στο
φως του ήλιου, θα 'βλεπε πως ήταν άλικη, μ' έναν μαύρο σταυρό
στην καρδιά, με μια τούφα μαβιές βλεφαρίδες στη μέση. Είναι
καλοθρεμμένο λουλούδι, γεμάτο χαρά, χρώματα και γεροσύνη. Το
τσουνί του είναι ντούρο και χνουδάτο. 'Εχει κι ένα κόμπο που δεν
άνοιξε ακόμα. Κάθεται κλεισμένος σφιχτά μέσα στην πράσινη φασκιά
του και περιμένει την ώρα του. Μα δεν θ' αργήσει ν' ανοίξει κι αυτός.
Και θα 'ναι δυο λουλούδια τότες! Δυο λουλούδια μέσα στο περιβόλι
του Θανάτου. Αιστάνουμαι συγκινημένος ξαφνικά ως τα κατάβαθα
της ψυχής.

20. Υποκειμενική περιγραφή τοπίου
• Η Αυστρία είναι μια χώρα γεμάτη γεράνια.
Οι κήποι, οι εξώστες, τα περβάζια
ανθοβολούν -κόκκινα γεράνια με ζωντανό
πράσινο φύλλο. 'Οσο δυστυχής κι αν
είσαι, εκείνα τα γεράνια μιλούν στην
καρδιά σου, ανακουφίζουν, παρηγορούν,
στο τέλος κάπως λυτρώνουν.

21. Περιγραφή σε ιστορικό βιβλίο
• Η μινωική γλυπτική δεν είναι τόσο γνωστή, όσο οι
τοιχογραφίες της ίδιας εποχής που έγιναν στην Κρήτη ή
τα ειδώλια των Κυκλάδων που μελετήσαμε
προηγουμένως. Ας ξεκινήσουμε από μια αντιπαραβολή
των ισταμένων γυναικείων και ανδρικών μορφών. Η
μεγάλη θεά των όφεων (περίπου 1600 π.Χ.) και η μικρή
θεά των όφεων (περίπου 1600-1580 π.Χ.) του
Αρχαιολογικού Μουσείου του Ηρακλείου, είναι
φτιαγμένες από χρωματιστή φαγεντιανή (ψημένο πηλό
με υάλωση). Το κάτω μέρος του κορμιού τους μοιάζει
με κόλουρο κώνο που η άνω -στενότατη- περιφέρεια
συνιστά τη "δαχτυλιδένια" μέση της θεάς. Ο κορμός,
λεπτός ως τον θώρακα, διευρύνεται προς τα πάνω όπου
σχηματίζεται το πλούσιο γυμνό στήθος, σημάδι
γονιμότητας αλλά ίσως και πιστή απόδοση ενός
ευρύτερα διαδεδομένου συρμού. Το κεφάλι έχει σχήμα
καρδιάς

22. Συμπερασματικά έπειτα από τη μελέτη διαφορετικών ειδών
περιγραφής οι μαθητές καταλήγουν στο εξής συμπέρασμα
• Περιγραφικά κείμενα δε συναντάμε μόνο
σε τουριστικούς οδηγούς αλλά και στη
λογοτεχνία στην επιστήμη , στον
προφορικό και γραπτό λόγο της
καθημερινής ζωής.

23. Πολυτροπικά –περιγραφικά κείμενα

24. Παρουσιάζονται δύο ιστοσελίδες με πολυτροπικά
κείμενα και οι μαθητές σχολιάζουν τα εξής:
• Τι είδους φωτογραφίες υπάρχουν
• Πόσο χώρο καταλαμβάνουν σε σχέση με
το κείμενο
• Γιατί υπάρχουν φωτογραφίες
• Τι είδους γραμματοσειρές
χρησιμοποιούνται
• Τι μέγεθος γραμμάτων

25. Επισκεπτόμαστε την ιστοσελίδα του National
geographic,όπου συναντάμε ένα περιγραφικό πολυτροπικό
κείμενο

26. Σχολιασμός και δεύτερου πολυτροπικού κειμένου

27. Συμπεράσματα
• Η εικόνα αποτελεί το κύριο φορέα του
μηνύματος μερικές φορές
• Η οπτικοποίηση του κειμένου κάνει το μήνυμα
πιο εύληπτο
• Η εικόνα ενισχύει το μήνυμα και επηρεάζει
συναισθηματικά τον αναγνώστη
• Τα πολυτροπικά κείμενα δεν είναι ένα καινούριο
είδος κειμένου αφού ένα περιγραφικό κείμενο
μπορεί να είναι ταυτόχρονα και πολυτροπικό

28. Εργασίες για το μαθητή
• Στο πρώτο περιγραφικό κείμενο που μελετήσαμε να
γράψετε έναν πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο έτσι που
να αποδίδεται σύντομα το περιεχόμενο του
• Να γράψετε μια περιγραφή ενός τοπίου που θα βρείτε τη
φωτογραφία του σε τουριστικό οδηγό ή στο διαδίκτυο
• Επίσης μπορούμε εμείς να επιλέξουμε μια εικόνα και να
ζητήσουμε περιγραφή από τους μαθητές

29. βιβλιογραφία
• Γλώσσα και λογοτεχνία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση:Μπαλάσκας
Αγγελάκος,Μεταίχμιο
• Νοητικά εργαλεία και πληροφοριακά μέσα:Χρόνης Κυνηγός, Καστανιώτης
• Η σχολική τάξη ως τρόπος μεθόδευσης της διδασκαλίας, Ματσαγγούρας Ηλίας , Η
Σχολική Τάξη, στοιχειοθεσία Μέδουσα Ο.Ε.
– Αγγελάκος Κ. Το Πρόγραμμα Σπουδών του γλωσσικού μαθήματος στο Ενιαίο
Λύκειο. Δείκτες επίτευξης και ανατροπής των στόχων του προγράμματος στη
διδακτική και εξεταστική πράξη, Παν/μιο Αθηνών – Τμήμα Φ.Π.Ψ. στο
Πρόγραμμα Σπουδών και Εκπαιδευτικό Έργο στη Δευτεροβάθμια
Εκπαίδευση, Αθήνα 2004.
– Γεωργακοπούλου Α. - Γούτσος Διον. Κείμενο και Επικοινωνία, Ελληνικά
Γράμματα, Αθήνα 1999.
– Γκότοβος Αθ. Η διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος στη Δευτεροβάθμια
Εκπαίδευση: Δείκτες συνέχειας και μεταβολής, Γλωσσικός υπολογιστής 1: 57-
76, 1999.
– Κατσαρού Ελ. Η αξιολόγηση του μαθητή στο μάθημα της Νεοελληνικής
Γλώσσας, στο Γ. Σπανός - Ευαγγ. Φρυδάκη (επιμ.), Γλώσσα και Λογοτεχνία
στην εκπαίδευση, Αθήνα 2001.
– Μήτσης Ναπ. Διδακτική του γλωσσικού μαθήματος: από τη γλωσσική θεωρία
στη διδακτική πράξη, Gutenberg, Αθήνα 1996.