1. International Indexed & Referred Research Journal, April, 2012. ISSN- 0975-3486, RNI-RAJBIL 2009/30097;VoL.III *ISSUE-31
April, 2012
´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸ü ؍ú¾ÖÖ ÆüŒú ´ÆüÖ•Öê ¯ÖÏŸµÖêú ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ Ã¾ÖÖ׳ִÖÖ­ÖÖ­Öê ÆüÖŸÖß, ¯Ö¸ÓüŸÖæ µÖÖ¾ÖÓôûß ¤êüÖß»Ö ×²ÖΙüß¿Ö ¸üֵ֕֍úŸµÖÖÔ­Öß ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¯ÖÏןÖÃÖÖ¤ü
ê
•ÖÖŸÖÖ µÖÖ¾Öê †Ö×Ö Ã¾ÖŸÖ:“µÖÖ ¾µÖŒŸÖß´ÖŸ¾ÖÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÖÔ×ÖÖ ×¾ÖúÖÃÖ ú¸üŸÖÖ ×¤ü»µÖÖ“Öê †ÖœüôûŸÖ ­ÖÖÆüß.
µÖÖ¾ÖÖ, ÆüµÖÖÃÖÖšüß ¾ÖÖÓ¸ü¾ÖÖÓ¸ü ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“Öß ´Ö֐֝Öß Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖ¯Öæ¾ÖÔ 3. 1928 ´Ö¬µÖê ­ÖêÆüºþ ÃÖ×´ÖŸÖß“µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖ´Ö¬µÖê ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ÆüŒúÖÓ“µÖÖ
úÖôûÖ´Ö¬µÖê ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß ÆêüÖŸÖß. ³ÖÖ¸üŸÖ ¯ÖÖ¸üŸÖÓ¡ÖÖŸÖ †ÃÖŸÖÖÓ­ÖÖ ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ´Ö֐֝Öß“ÖÖ ¯ÖÏßÖÖ¾Ö šêü¾ÖµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ ¸üÖ™ÒüßµÖ úÖӐÖÏêÃÖ­Öê ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ÆüŒúÖÓ“µÖÖ
ò
†×¬ÖúÖ¸ü µÖÖ ÖÖê™üß»ÖÖ »ÖÖÖ ´ÖÖê»ÖÖ“Öß Øú´ÖŸÖ ÆüÖŸÖß úÖ¸üÖ, ŸÖê
ê ´Ö֐֝Öß“ÖÖ ÃÖŸÖŸÖ ¯ÖÖšü¯Öã¸üÖ¾ÖÖ êú»ÖÖ, ¯Ö¸ÓüŸÖæ ÃÖÖµÖ´Ö­Ö ú×´Ö¿Ö­Ö ¾Ö ÖÖê»Ö´Öê•Ö
×´Öôû׾֝µÖÖÃÖÖšüß ×•Ö¾ÖÖ“Öß ¯Ö¾ÖÖÔ ­Ö ú¸üŸÖÖ ×úŸµÖêú ÎúÖÓŸÖߍúÖ¸üúÖ­Öß, ¯Ö׸üÂÖ¤üÖ­Öß ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ ­ÖúÖ¸üÖŸ´Öú ¯ÖÏן֍ÎúßµÖÖ“Ö
ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸üúÖÓ­Öß ²Ö×»Ö¤üÖ­Ö ×¤ü»Öê. ¯Ö¸ÓüŸÖã †Ö•Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖᯙ ­Ö֐Ö׸úÖÓ­ÖÖ ¤ü¿ÖÔ×¾Ö»Öß.
ÃÖ¾ÖÔ †Ö¾Ö¿µÖú †×¬ÖúÖ¸ü ²ÖÆüÖ»Ö êú»Öê, ¯Ö¸ÓüŸÖã †Ö•Ö ŸµÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“ÖÖ Ó 4. 1946 ´Ö¬µÖê סִÖÓ¡Öß µÖÖê•Ö­Öê­Öê ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“ÖÖ ‘Ö™ü­ÖêŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö
¾ÖÖ¯Ö¸ü ´Ö­ÖãÂµÖ Ã¾ÖÖ£ÖÖÔÃÖÖšüß úºþ­Ö ¤ãÃÖ-µÖÖ“µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ¾Ö¸ ü¯ÖÏŸµÖêú Ö¤üÖ ú¸üÖ¾ÖÖ ¾Ö ŸµÖÖ †×¬ÖúÖÓ­ÖÖ Æü´Öß ¤êüµÖÖŸÖ µÖÖ¾Öß †ÃÖê ÃÖã“Ö×¾Ö»Öê ÆüÖŸÖê. ê
†ÖÖŸÖÖê †ÖÆêü. þÖÖŸÖÓ¡ÖµÖÖê¢Ö¸ü úÖôûÖ´Ö¬µÖê ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê 5. 22 •ÖÖ­Öê 1947 ¸üÖ•Öß ¯ÖÓ›ßüŸÖ ­ÖêÆüºþ­Öß •ÖÖê šü¸üÖ¾Ö ´ÖÖÓ›ü»ÖÖ ÆüÖŸÖÖ, ŸµÖÖŸÖ
ê ê
úÆüßÆüß ú¸üµÖÖ“Öß ´Öæ³ÖÖ Øú¾ÖÖ úÃÖêÆüß ¾Ö֐֝µÖÖ“ÖÖ ×´ÖôûÖ»Öê»ÖÖ ¯Ö¸ü¾ÖÖ­ÖÖ ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“Öß Ã¯Ö™ü ´Ö֐֝Öß êú»Öß ÆüÖŸÖß. ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“µÖÖ
Ó ê Ó
ÆüÖµÖ †¿Öß ¾µÖ֏µÖÖ ú¸üÖ¾Öß »Ö֐֝ÖÖ¸ úÖ¸üÖ †Ö•Ö þ֟Ö:“ÖÖ ×¾ÖúÖÃÖ
ê ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ ‘Ö™ü­ÖÖ¯Ö׸üÂÖ¤êü­Öê •Öß ˆ¯ÖÃÖ×´ÖŸÖß ­Öê´Ö»Öß ÆüÖŸÖß, ן֓µÖÖ †Æü¾ÖÖ»ÖÖŸÖ
ê
ú¸üÖµÖ“ÖÖ †ÖÆêü ŸÖ¸ü þÖî¸üÖ“ÖÖ¸ü߯֝ÖÖ, ³Ö™üÖ“ÖÖ¸ ÆüµÖÖ ´Ö֐ÖÖÔ“ÖÖ ÆüµÖÖ †ÃÖê ÃÖæ“Ö׾֝µÖÖŸÖ †Ö»Öê ÆüÖŸÖê úß, ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ ¤üÖ­Ö ¯ÖύúÖ¸ü“Öê
ê ê
´Ö֐ÖÖÔ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü úºþ­Ö †Ö¯Ö»µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“Öß †´ÖÓ»Ö²Ö•Ö־֝Öß ú¸üŸÖÖ­ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ¤êüµÖÖŸÖ µÖÖ¾Öê. (†) ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖß­Ö ÃÖÓ¸üÖÖ †Ã֝ÖÖ¸êü †×¬ÖúÖ¸ü
²Ö¸êü“Ö•Ö­Ö ×¤üÃÖŸÖê †ÖÆê.ü ÆüµÖÖ´Öæôêû þÖÖŸÖÓ¡ÖµÖ¯Öæ¾ÖÔ úÖôûÖ¯ÖêÖÖ Æüß †¸ü֕֍úŸÖÖ ´ÆüÖ•Öê“Ö ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸ü
³ÖÖ¸üŸÖÖ´Ö¬µÖê ¯ÖÃÖ¸ü»Öß †ÖÆê.ü ´ÆüÖæ­Ö †Ö•Ö“µÖÖ Ã¾ÖÖ£Öá ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ´Ö¬µÖê ¯ÖÏŸµÖêú (²Ö) ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖ“µÖÖ úÖêŸÖ ­Ö ²ÖÃ֝ÖÖ¸êü ­Öîן֍ú †×¬ÖúÖ¸ü ´ÆüÖ•Öê“Ö
•Ö­Ö þ֟Ö: ú׸üŸÖÖ —Ö™üŸÖÖê †ÖÆêü. ŸÖê¾ÆüÖ †Ö•Ö“µÖÖ µÖÖ ¯Ö׸üã֟Öß“Öê ´Öæ»Ö³ÖËŸÖ æ ´Ö֐ÖÔ¤ü¿Öԍú ŸÖŸ¾Öê ÆüÖŸÖ.ê
†×¬ÖúÖ¸üÖ“µÖÖ ÃÖÓ¤üÔ³ÖÖŸÖ ²Ö¤ü»Ö»Öê»Öê ×“Ö¡Ö ¯ÖÖÆæü­Ö †Ö•Ö“µÖÖ ¾Ö þÖÖŸÖÓ¡Ö¯Öæ¾ÖÔ ¾Ö¸üᯙ ÃÖ¾ÖÔ ¯Öϵ֟­Ö ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ †Ö¯Ö†Ö¯Ö»µÖÖ
Ó
úÖôûÖŸÖᯙ ¯Ö׸üã֟Öß“µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ ¯Ö׸üÖÖ ú¸üÖÖ¸Ö ¿ÖÖê¬Ö ¯Ö¡Ö ÃÖÖ¤ü¸ü ¯Ö׸ü­Öê ¯ÖÏŸµÖêúÖ­Öê úºþ­Ö ²Öבֻ֟Öê ÃÖ¸üŸÖê¿Öê¾Ö™üß 26 •ÖÖ­Öê 1950 ¸üÖ•Öß ê
ú׸üŸÖ †ÖÆê.ü ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖµÖÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­Öê“Öß †´ÖÓ»Ö²Ö•Ö־֝Öß ÃÖãºþ —ÖÖ»Öß ŸµÖÖ´Ö¬µÖê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
ˆ¤ü¤êü¿Ö - ‘Ö™ü­Öê­Öê ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ ÃÖÖŸÖ ¯ÖύúÖ¸ü“Öê ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö
Ó
1. ´ÖÖ­Ö¾Öß •Öß¾Ö­Ö •ÖÖµÖÖÃÖ ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“Öß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ úÖ êú»ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸üÖ•ÖµÖ‘Ö™ü­ÖꓵÖÖ ×ŸÖÃÖ-µÖÖ ×¾Ö³Ö֐ÖÖŸÖ ú»Ö´Ö 12 ŸÖê 35
†ÖÆêü Æêü ¯ÖÖÆüÖê. 2. ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ †Ö•Ö“µÖÖ ¾Ö þÖÖŸÖÓ¡ÖµÖ¯Öæ¾ÖÔ µÖÖ ú»Ö´ÖÖÓ´Ö¬µÖê ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸ü ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü
úÖôûÖŸÖᯙ ¯Ö׸üã֟Öß ²ÖÖ²ÖŸÖ †ÖœüÖ¾ÖÖ ‘ÖêÖê 3. þÖÖŸÖÓ¡Öˆ¢ ÖÖê¸ü úÖôûÖ´Ö¬µÖê 1. ÃÖ´ÖŸÖê“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ( Right of Equality ) ú»Ö´Ö 14 ŸÖê 18.
´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“ÖÖ µÖÖêµÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ÆüÖŸÖ †ÖÆêü ׍ú ­ÖÖÆüß ¯ÖÖÆüÖê.
ê 2. þÖÖŸÖÓ¡ÖµÖÖ“ÖÖ †ŸÖ׬֍úÖ¸ü (Right of Freedom ) ú»Ö´Ö 19 ŸÖê
þÖÖŸÖÓ¡Ö¯Öæ¾ÖÔ úÖôûÖŸÖ ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ ú׸üŸÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê»Öê ¯Öϵ֟­Ö 22. 3. ¿ÖÖêÂ֝ÖÖ×¾Ö¹ý¬¤ü“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ( Right of against Exploi-
:- •Öê¾ÆüÖ ¤êü¿Ö Öæ»ÖÖ´ÖאָüßŸÖ ÆüÖŸÖÖ, ŸÖê¾ÆüÖ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡Ö ´ÆüÖ•Öê ­Öê´Öêú úÖµÖ
ê tation) ú»Ö´Ö 23 ŸÖê 24. 4. ¬ÖÖٴ֍ú þÖÖŸÖÓ¡ÖµÖÖÓ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ (Right
ŸµÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ“Öß Ö¸ü•Ö úÖµÖ ÆüÖŸÖß, ÆüµÖÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ †Ö¯ÖÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖÖ´Ö¬µÖê
ê of Freedom of Religion) ú»Ö´Ö 25 ŸÖê 28. 5. ÃÖÖÓÍéúŸÖߍú ¾Ö
êú»ÖÖ †ÖÆê.ü †Ö¯Ö»µÖÖ ¯Öæ¾ÖÔ•ÖÖÓ­Öß ÃÖÆü­Ö êú»Öê»Öê †ŸµÖÖ“ÖÖ¸ü, ¤æü•ÖÖ³ÖÖ¾Ö, ¿ÖîÖם֍ú †×¬ÖúÖ¸ü ( Cultural & Educational Right ) ú»Ö´Ö
¯ÖÏŸµÖêú ÖÖÓ™ü߯ÖÖÃÖæ­Ö †ÃÖ»Öê»Öß ¾ÖÓד֟֟ÖÖ †Ö×Ö ¦ü׸ü¤üµÖ ÆüµÖÖ“ÖÖ •Ö¾Öôæû­Ö
ê 29 ŸÖê 30. 6. ´ÖÖ»Ö´Ö¢Öê“ÖÖ (ÃÖÓ¯Ö¢Öß“ÖÖ) †×¬ÖúÖ¸ü (Right to
†­Öæ³Ö¾Ö ‘ÖêŸÖ»Öê»ÖÖ ŸÖê¾ÆüÖ æúšêüŸÖ¸üß ´Ö֝ÖæÃÖ ´ÆüÖæ­Ö †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖÆüß •ÖÖµÖÖ“ÖÖ Property) ú»Ö´Ö 31 (ú,Ö,Ö,‘Ö)
†×¬ÖúÖ¸ü †ÖÆêü Æüß •Ö֝Öß¾Ö ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ´Ö¬µÖê ×­Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öß. †Ö×Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖÓ­Öß ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖÓ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ †Ö•Ö“Öß ¯Ö׸ü×ã֟Öß :-
´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“µÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ú׸üŸÖÖ ×²ÖΙüß¿Ö ÃÖ¢Öêú›êü ´Ö֐֝Öß êú»Öß. ײÖΙüß¿ÖÖ“Öß ÃÖ¢ÖÖ µÖꝵÖÖ¯Öæ¾Öá †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ´Ö¬µÖê ¬ÖÖٴ֍úŸÖê“ÖÖ
1. 1895 ´Ö¬µÖê •ÖÆüÖ»Ö ¯ÖÖÖ“Öê ­ÖêŸÖê »ÖÖêú´ÖÖ­µÖ ×™üôûúÖÓ­Öß ¾Ö †Ó¬ÖÁÖ¬¤êü“ÖÖ ‡ŸÖúÖ ¯ÖÖ›üÖ ÆüÖŸÖÖ úß, ŸÖê¾ÆüÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö“Ö †Ö¯Ö»ÖÖ ¤êü¿Ö ÆüÖ
ê
ײÖΙüß¿Ö֍ú›êü ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ÆüŒúÖ“Öß ´Ö֐֝Öß êú»Öß ¯Ö¸ÓüŸÖæ ŸµÖ֍ú›êü ײÖΙüß¿ÖÖ­Öß úÖôûß ÃÖÖ¸Óü•ÖÖ´Ö, ÃÖ־֍úÖ¸ü, •Ö×´Ö­Ö¤üÖ¸ü,ˆ““Ö ¾ÖÖáµÖÖ“µÖÖ Öã»ÖÖ´Öאָüß
¤ã»ÖÔÖ êú»Öê. 2. 1918 ÃÖÖ»Öß —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ´Öã²Ö‡Ô µÖê£Öᯙ úÖӐÖÏÃÖ †×¬Ö¾Öê¿Ö­ÖÖ´Ö¬µÖê
Ó ò ê ÖÖ»Öß ÆüÖŸÖÖ ŸÖê¾ÆüÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ¯ÖύúÖ¸ü“Öê †×¬ÖúÖ¸üÖ“Öß Øú¾ÖÖ ÆüŒúÖÓ“Öß
ê
´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ÆüŒúÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖêŸÖ ú¸üµÖÖŸÖ µÖÖ¾ÖÖ †Ö×Ö ŸµÖÖ •Ö֝Öß¾Ö ÃÖ㬤üÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖÓ“µÖÖ ´Ö­ÖÖ´Ö¬µÖê ¯Ö¸ÓüŸÖã •Öê¾ÆüÖ ×²ÖΙüß¿ÖÖÓ“Öß ÃÖ¢ÖÖ
ÆüŒúÖÓ­ÖÖ ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖß­Ö ÃÖÓ¸üÖÖ †ÃÖÖ¾Öê †¿Öß ´Ö֐֝Öß ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß †Ûß֟¾ÖÖŸÖ †Ö»Öß ŸÖê¾ÆüÖ ŸµÖÖ ¸üÖ•ÖÃÖ¢Öê“ÖÖ †³µÖÖÃÖ êú»µÖÖ¾Ö¸ü“Ö Ã¾ÖÖŸÖÓ¡Ö
RESEARCH AN ALYSI S AND EVALU ATION
141

2. International Indexed & Referred Research Journal, April, 2012. ISSN- 0975-3486, RNI-RAJBIL 2009/30097;VoL.III *ISSUE-31
´ÆüÖ•Öê ´ÆüÖ•Öê úÖµÖ †×¬ÖúÖ¸ü úÖêÖŸÖê †ÃÖŸÖÖŸÖ ÆüµÖÖ ÖÖê™üß“Öß •Ö֝Öß¾Ö ¸ü֕֍úßµÖ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÖ ´ÖÖêšüµÖÖ ¯ÖÏ´Ö֝ÖÖ´Ö¬µÖê ײ֑֛üŸÖê †ÖÆêü. †Ö•Ö ‹ú¡Ö
³ÖÖ¸üŸÖÖßµÖÖÓ­ÖÖ —ÖÖ»Öß ÆüµÖÖ ÖÖ™üß“ÖÖ ¯Öæ¸üÍúÖ¸ü ŸµÖÖ úÖôûß ¸üÖ•ÖÖ¸üÖ´Ö ´ÖÖêÆü­Ö •Ö´Ö»Ö껵ÖÖ •Ö´ÖÖ¾ÖÖ´Ö¬µÖê •Ö¸üÖ úÖêÖ ×¾Ö¸üÖ¬ÖÖŸÖ ²ÖÖê»Ö»Öê úß »ÖÖê“Ö ¤êüÖ›ü±úê ú
ê
¸üÖµÖ µÖÖÓ­Öß êú»ÖÖ ÆüÖŸÖÖ. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ´ÖŸÖê þÖÖŸÖÓ¡Ö ¾Ö ÃÖ´ÖŸÖÖ µÖÖ ÖÖê™üß
ò ê , ÖÖêôûߐÖÖ¸ü, ؍ú¾ÖÖ ÃÖæ¸üê úÖœæü­Ö ŸÖê£Öê“Ö ¤ÓüÖ»Öß ¯Öê™üŸÖÖŸÖ †ÃÖê ׳ÖÂÖÖ ×“Ö¡Ö
†Ö¯ÖÖÖÃÖ ¯Ö¸üúßµÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ“µÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæ­Ö úôû»Öê úÖ¸üÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ´Ö¬µÖê †Ö•Ö ¯ÖÆüÖ¾ÖµÖÖÃÖ ×´ÖôûŸÖê †ÖÆê.ü †Ö•Ö“Öß ÆüµÖÖ ¯Ö׸üã֟Öß“Öß •Ö֝Öß¾Ö
ÃÖÖ´ÖÖו֍ú †×­Öšü ºþšüß»ÖÖ ×¾Ö¸üÖ¬Ö ú¸üµÖÖŸÖæ­Ö“Ö Ã¾ÖÖŸÖÓ¡ÖµÖÖ“Öß ²Öß•Öê
ê ‘Ö™ü­Öê“Öê ׿ֻ¯ÖúÖ¸ü ›üÖò †ÖÓ²Öê›üú¸üÖ­ÖÖ ¯Öæ¾Öá“Ö ÆüÖŸÖß Ã¾ÖÖŸÖÓ¡ÖµÖÖ“Öê úÖµÖ
ê
ºþ•Ö»ÖßŸÖ †Ö×Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖו֍ú “Öôû¾Öôûß ÃÖÖê²ÖŸÖ“Öê ¸ü֕֍úßµÖ ÆüÖ‡»Ö ? 25 ­ÖÖê¾Æêü 1949 ¸üÖ•Öß ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ‘Ö™ü­Öê¾Ö¸ü êú»Ö껵ÖÖ ³ÖÖÂ֝ÖÖ´Ö¬µÖê
ê Ô ê
“Öôû¾Öôûß­Öß ÃÖ欤üÖ •ÖÖê¸ü ¬Ö¸ü»ÖÖ †Ö×Ö ×²ÖΙüß¿ÖÖ“µÖÖ ÃÖ¢ÖêŸÖæ­Ö ³ÖÖ¸üŸÖ ŸµÖÖÓ­Öß †ÃÖê ´ÖŸÖ ´ÖÖÓ›ü»Öê úß, 26 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß 1950 ¸üÖ•Öß ³ÖÖ¸üŸÖ þÖÖŸÖÓ¡Ö
ê
þÖÖŸÖÓ¡Ö —ÖÖ»ÖÖ †Öê¸üßÃÖ ŸµÖÖÓ­ÖÖ“Ö †Ö¯ÖÖÖÃÖ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡Ö ´Ö֐ÖÖ¾Öê »Ö֐ֻÖê ¸üÖ™ü ÆüÖ‡»Ö. ¯ÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡Ö“Öê úÖµÖ ÆüÖ‡Ô»Ö ŸÖÖê †Ö¯Ö»Öê þÖÖŸÖÓ¡Ö
ê Ô ê
´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ÆüŒËúÖÓ“Öß ÃÖӍú»¯Ö­ÖÖ“Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­Öê´Ö¬µÖê †²ÖÖ×¬ÖŸÖ šêü¾Öᯙ ¯Öæ­ÆüÖ Ö´ÖÖ¾Öæ­Ö ²ÖÃÖê»Ö †Ö•Ö Ö¸ü֏ָü ŸµÖÖ“Ö ¯Ö׸üÛã֟Öß
ê
¯Ö¸üúßµÖ ¤êü¿Ö֍ú›æü­Ö ‘ÖêŸÖ»Öß †ÖÆê.ü ¯Ö¸ÓüŸÖã †Ö•Ö “Öß ¯Ö׸üã֟Öß ²Öבֻ֟Öß †Ö¯ÖÖ ÃÖÖ´Ö­ÖÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆüÖŸÖ. †Ö•ÖÆüß ¯Ö¸üúßµÖÖ¯ÖêÖÖ †Ö¯ÖÖÖÃÖ †Ö¯Ö»µÖÖ
ê
ŸÖ¸ü †Ö¯ÖÖÖÃÖ †ÖœüôûŸÖê úß, ÃÖÖ´ÖÖו֍ú “ÖÖ»Öß׸üŸÖß“µÖÖ •ÖÖ“ÖÖŸÖæ­Ö ¤êü¿ÖÖŸÖᯙ ×ÆüŸÖ¿Ö¡Öæ ¯ÖÖÃÖæ­Ö •ÖÖÃŸÖ ¬ÖÖêúÖ †ÖÆêü. µÖÖ“Ö ÖÖê™üß“ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ
ÃÖã™üúÖ —ÖÖ»Öß, ײÖΙüß¿ÖÖ“µÖÖ Öæ»ÖÖ´ÖאָüߟÖæ­Ö ÃÖæ™üúÖ —ÖÖ»Öß. ¯Ö¸ÓüŸÖæ ˆ“Ö»Öæ­Ö ¯Öæ­ÆüÖ †Ö¯ÖÖ ¯Ö¸üúßµÖÖÓ“µÖÖ Öæ»ÖÖ´Ö ŸÖ¸ü Æü֝ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß ­ÖÖ ? †Ö•Ö
ê
†Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖ»ÖÖ ÃÖ¬µÖÖ ÖÏÖÃÖ»Ö껵ÖÖ ³Ö™ü“ÖÖ¸ü, ±úÃÖ¾Öêאָüß ÆüµÖÖ ´Öæôûê †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖᯙ ²ÖÆæüŸÖÖÓ¿Ö ­ÖÖÆüß ŸÖê¾ÆüÖ ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ úÖêÖÖ¾Ö¸ü šêü¾ÖÖÖ¸ü ¤üÖÂÖ
Ó ê
¯ÖÏŸµÖêúÖ“Öê ÆüŒú ¬ÖÖꌵÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü ´ÖÖ­Ö¾Öß ÆüŒúÖ“Öß ‹úߍú›êü †Ö¯ÖÖ æúÖÖ»ÖÖ ¤êüÖÖ¸ü ¯Ö¸ÓüŸÖã þÖÖŸÖÓ¡Ö, ÃÖ´ÖŸÖÖ, ¿ÖÖêÂ֝ÖÖ×¾Öºþ¬¤ü“ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ †×¬ÖúÖ¸ü
‘ÖÖêÂ֝ÖÖ ú¸üŸÖÖê ¾Ö ¤æüÃÖ-µÖÖ ÆüÖŸÖÖ­Öê ¤æüÃÖ-µÖÖ»ÖÖ »Öæ²ÖÖ›üŸÖÖê. ‘Ö™ü­Öê­Öê ¯ÖÏŸµÖêú †ÖÆêüŸÖ ¯ÖÖ †Ö¯ÖÖ þ֟Ö:“Ö ÆüµÖÖ êú¾Öôû þ֟Ö:“µÖÖ Ã¾ÖÖ£ÖÖÔÃÖÖšüß †Ö¯ÖÖ
­Ö֐Ö׸üúÖ»ÖÖ •Öê ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ †×¬ÖúÖ¸ü ²ÖÆüÖ»Ö êú»Öê †ÖÆêü, ¤æüÃÖ-µÖÖ“µÖÖ ÆüŒúÖÓ¾Ö¸ü †Ö¯ÖÖ Ö¤üÖ †ÖÖŸÖÖê ŸµÖÖ×¾Öºþ¬¤ü †Ö¾ÖÖ•Ö Æüß
ŸµÖÖ“ÖÖ ¾ÖêÖôûµÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß­Öê ¾ÖÖ¯Ö¸ü ÆüÖŸÖÖ­ÖÖ †Ö¯ÖÖÖÃÖ ×¤üÃÖŸÖÖê †ÖÆêü.
ê ˆšü¾ÖŸÖÖê ¯Ö¸ÓüŸÖæ †Ö•Ö ³Ö™üÖ“ÖÖ¸üÖ­Öê ‹¾Öœêü ¯ÖÖêÖ¸ü»Öê †ÖÆêü úß úÖêÖ ÃÖŸµÖ
1. ÃÖ´ÖŸÖê“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü - †Ö×Ö úÖêÖ †ÃÖŸµÖ Æüß ­µÖÖµÖ¤êü¾ÖŸÖÖ †Ö•Ö šü¸ü¾Öæ ¿ÖúŸÖ ­ÖÖÆüß ŸÖê¾ÆüÖ
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖꓵÖÖ ×ŸÖÃÖ-µÖÖ ×¾Ö³Ö֐ÖÖŸÖ ú»Ö´Ö 14 ŸÖê ­µÖÖµÖÃÖÖ“Öß †¯ÖêÖÖ úÖêÖ֍ú›æü­Ö ú¸üÖÖ¸ ÃÖÓ¯Ö¢Öß •ÖÖê úÖôûÖ ¯ÖîÃÖÖ †ÖÆêü
18 ´Ö¬µÖê ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖê“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ú»Ö´Ö 14 ­ÖæÃÖÖ¸ü ŸÖÖê ÛÃ¾Ö—Ö ²Öòêú ´Ö¬µÖê †ÖÆêü µÖÖ ³Ö™üÖ“ÖÖ¸üÖ“µÖÖ ×¾Ö¸üÖ¬ÖÖŸÖ †ÖÖ Æü•ÖÖ¸êü“µÖÖ
ê
³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ¯ÖϤüê¿ÖÖŸÖ ¸üÖ•µÖ úÖêÖÖÆüß ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ úÖµÖ¤üµÖÖ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ †Ö¤üÖê»Ö­ÖÖÃÖ †Ö¯ÖÖÖÃÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü­Öê ÃÖ欤üÖ ÃÖÖ£Ö ×¤ü»Öß ŸÖê¾ÆüÖ ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ
ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ Øú¾ÖÖ úÖµÖ¤üµÖÖ“Öê ÃÖ´ÖÖ­Ö ÃÖÓ¸üÖÖ ­Ö֍úÖºþ ¿ÖúÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß. æúÖÖ¾Ö¸ü šêü¾ÖÖÖ¸ü ¾Ö ¤üÖÂÖ æúÖÖ»ÖÖ ¤êüÖÖ¸ü †¿Öß †Ö•Ö“Öß ¯Ö׸üã֟Öß —ÖÖ»Öß
ê
µÖÖ úÖµÖ¤üµÖÖ­Öê ¯Ö¾Öá ¯ÖÖôû»µÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖ»Ö껵ÖÖ †Ã¯Ö鿵֟Öê“ÖÖ ´Öæ¤ü¤üÖ ¤æü¸ü †ÖÆêü
ÃÖÖ¸ü»ÖÖ Öê»ÖÖ †ÃÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß †Ö٣֍ú ¤ü¸üß †ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ ×­Ö´ÖÖÔÖ ú¸üŸÖê †ÖÆêü. 3 ¿ÖÖêÂ֝ÖÖ×¾Öºþ¬¤ü“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü -
ŸÖÃÖê“Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ´Ö¬µÖê ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¬Ö´ÖÖÔ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö †ÖÆêü ‘Ö™ü­Öê­Öê ³ÖÖ¸üŸÖ ¬Ö´ÖÔ×­Ö¸ü¯ÖêÖ ‘Ö™ü­ÖꓵÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ÖŸÖß»Ö ×ŸÖÃÖ¸üÖ †×¬ÖúÖ¸ü ´Æü Öê•Ö
¤êü¿Ö ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü. ŸÖ¸üß ‹ú ¸üÖ•µÖ ¤æüÃÖ-µÖÖ ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ ú´Ö•ÖÖê¸üß¾Ö¸ü ²ÖÖê™ü ¿ÖÖêÂ֝ÖÖ×¾Öºþ¬¤ü“ÖÖ †Û¬ÖúÖ¸ µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ ú»Ö´Ö 23
šêü¾Öæ­Ö ‹ú´ÖëúÖ´Ö¬µÖê †ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖê“Öß Ø³ÖŸÖ ×­Ö´ÖÖÔÖ ú¸üŸÖÖê †ÖÆê.ü ‹¾Öœêü“Ö ­ÖæÃÖÖ¸ü ´Ö֝ÖÃÖÖ“Öß ×¾ÖÎúß †Ö×Ö ×²ÖÖÖ¸ü ¾Ö ŸµÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖᯙ ¾Öêšü
­ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ØÆü¤üæ ´ÖæûÖß´Ö ¾ÖÖ¤ü ¯ÖÏŸµÖêú †Ö¯Ö»Öê ›ü֍úÓ ¾Ö¸ü úÖœüŸÖÖê †ÖÆêü.
ê µÖÖÓ­ÖÖ ´Ö­ÖÖ‡Ô †ÖÆêü µÖÖ ´Ö­ÖÖ‡Ô µÖÖê•Ö­Öê“ÖÖ ³ÖÓÖ ú¸üÖê ÆüÖ úÖµÖ¤üµÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê
ú»Ö´Ö 16 ­ÖæÃÖÖ¸ü ¸üÖ•µÖÖŸÖᯙ ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö׭֍ú ÃÖê¾ÖÖµÖÖê•Ö­ÖêŸÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ×¿ÖÖêÃÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Öæ­ÆüÖ šü¸üê»Ö †Ö•Ö ´ÖÖêšüµÖÖ ¯ÖÏ´Ö֝ÖÖ´Ö¬µÖê ¯Ö¾Öá¯ÖÏ´Ö֝Öê ÆÖ ¯ÖύúÖ¸ü
•Ö֐Öê¾Ö¸ü ­Öê´Ö»Öê •Ö֝µÖÖÃÖ ÃÖ¾ÖÔ ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ ÃÖ´ÖÖ­Ö ÃÖÓ¬Öß ×´Öôêû»Ö. ¯Ö¸ÓüŸÖæ †ÖœüôûŸÖ ­ÖÃÖ»ÖÖ ŸÖ¸üß †Ö•Ö µÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß“Öß ×¾ÖÎúß Æüß ´ÖÖêšü ´ÖÖêšüµÖÖ
†Ö•Ö úÖÆüß •ÖÖŸÖßÃÖÖšüß ‘Ö™ü­Öê­Öê פü»Öê»Öê †Ö¸üÖÖ ŸµÖÖ »ÖÖêúÖÓ“ÖÖ ×¾ÖúÖÃÖ ÃÖê¾ÖÖ³ÖÖ¾Öß ÃÖÓãÖÖ “µÖÖ †ÓŸÖÖÔŸÖ ŸÖÃÖê“Ö ´ÖÖêšüµÖÖ ¤ü¾Ö֏ÖÖ­µÖÖŸÖæ­Ö ¿Ö¸ü߸ü
Æü֝µÖÖÃÖÖšüß µÖÖêµÖ ÆüÖêŸÖÖ ¯Ö¸ÓüŸÖæ †ÖŸÖÖ ŸµÖÖ­ÖÖ ×¤ü»Öê»Öß ´ÖµÖÖÔ¤üÖ ÃÖÓ¯Öæ™üÖŸÖ
ê †¾ÖµÖ¾Ö¾ÖÖ“Öß ×¾ÖÎúß †Ö•ÖÆüß ÆüÖŸÖê †ÖÆêü µÖÖ´Ö¬µÖê ŸµÖÖ ºþ­ÖÖ»ÖÖ ´ÖÖÆüߟÖÆüß
ê
†Ö»µÖÖ¾Ö¸üÆüß †Ö¸üÖÖÖ“µÖÖ ­ÖÖ¾Ö֏ÖÖ»Öß †Ö•Ö ÖæÖ¾ÖÓŸÖ ×¾Ö¤üµÖÖ£µÖÖÔ“ÖÖ Æü֝ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß †¿ÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖßê­Öê ŸµÖÖ“µÖÖ †¾ÖµÖ¾ÖÖ“Öß ×¾ÖÎúß ´ÖÖêšü ´ÖÖêšüµÖÖ
ê
­ÖÖÆüú ²Öôûß •ÖÖŸÖÖê †ÖÆê. ŸµÖÖ´Öæôêû ÖãÖ¾ÖÓŸÖ †ÃÖæ­ÖÆüß †Ö¸üׁ֟ÖÖ­ÖÖ ­ÖÖÓ´ÖÖÓ׍úŸÖ ÆüÖïÖß™ü»Ö ´ÖÖ±ÔúŸÖ ÆüÖŸÖê †ÖÆêü µÖÖ ¾µÖÖ¯ÖÖ¸üÖ´Ö¬µÖê ¯ÖÏŸµÖêúÖ“Öê
ò ê
×´ÖôûÖÖ¸üß ÃÖ¾Ö»ÖŸÖß µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü ×¾Ö¤üµÖÖ£µÖÖÔ´Öæôûê ¤ü֏Ö×¾Ö»ÖÖ •Ö֝ÖÖ¸üÖ ‹êú´ÖëúÖ¿Öß ü †ÃÖ»Öê»Öß ¾ÖßÖ ±úÖ¸ü ¤æü¸ü¯ÖµÖÔŸÖ“Öß †ÃÖ»Öê»Öß †ÖœüôûŸÖê •Öê¾ÆüÖ
³Öê¤ü Æüß ÃÖ欤üÖ †ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖê“ÖÖ ¯ÖÖµÖÖ ºþœü ú¸üµÖÖŸÖ ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öß ³Öæ״֍úÖ ŸµÖÖ“µÖÖ ¯Öîúß æúÖÖ“ÖÖ •Ö¾Öôû“ÖÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸÖß ÖÖê™ü ˆ‘Ö›üúßÃÖ µÖêŸÖê
²Ö•ÖÖ¾ÖŸÖ †ÖÆêü. •Ö¸üß ¯Öæ¾Öá ‹¾Öœüß ­ÖÖÆüß ŸÖ¸üß †Ö•Ö ÃÖ´ÖŸÖÖ ÆüÖ ÆüŒúÖ“Öß †¿ÖÖ ¯Ö¬¤üŸÖß“Öê ¾ÖêÖ¾ÖêÖôûµÖÖ ´Ö֐ÖÖÔ­Öß †Ö•Ö ¿ÖÖêÂÖÖ ÃÖæºþ“Ö †ÖÆêü ­ÖÖêú¸üßÃÖÖšüß
•Ö֝Öß¾Ö ÃÖ¾ÖÖÔ´Ö¬µÖê ÃÖ´ÖÖ¬Ö֭֍úÖ¸üú ¯ÖÖê ¯ÖæÖԯ֝Öê ºþ•Ö»Öê»Öê ­ÖÖÆüß. ³ÖÖ¸üŸÖ ¯Öî¿Ö“Öß ´Ö֐֝Öß ÆüµÖÖŸÖæ­Ö ŸµÖÖ ¾µÖŒŸÖß“Öê ¯ÖîÃÖê ¾Ö ­ÖÖêú¸üß •ÖÖ‡Ô»Ö µÖÖ
´ÖÖ—ÖÖ ¤êü¿Ö †ÖÆêü ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ´ÖÖ—Öê ²ÖÓ¬Öæ ³Öא֭Öß †ÖÆêüŸÖ Æüß êú¾Öôû ׳֟Ö߯ÖÖê™üßü ú¸üµÖÖŸÖ µÖêÖÖ¸üß Öæ»ÖÖ´Öß. ú»Ö´Ö 24 ­ÖæÃÖÖ¸ü “ÖÖî¤üÖ ¾ÖÂÖÖԏÖÖ»Öß»Ö
¯ÖÏן֖ÖÖ ¿ÖÖôêûŸÖ ´ÆüÖµÖÖ¯ÖæŸÖá“Ö †Öšü¾ÖŸÖê. úÖêÖŸµÖÖÆüß ´Öæ»ÖÖ»ÖÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß úÖ¸üÖ֝µÖÖŸÖ Øú¾ÖÖ Ö֝ÖßŸÖ úÖ´Ö
2. þÖÖŸÖÓ¡ÖµÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü - ú¸üµÖÖÃÖ šêü¾Ö»Öê •Ö֝ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß. ؍ú¾ÖÖ †­µÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ¬ÖÖꌵÖÖ“µÖÖ
ÃÖ´ÖŸÖê¯ÖÏ´Ö֝Öê †Ö•Ö Ã¾ÖÖŸÖÓ¡Ö“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“ÖÖ ÃÖ欤üÖ ‘Ö™ü­Öê´Ö¬µÖê úÖ´ÖÖ¾Ö¸ü ŸµÖÖ“Öß µÖÖê•Ö­ÖÖ êú»Öß •Ö֝ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß Æêü •Ö¸üß ‘Ö™ü­Öê­ÖæÃÖÖ¸ü †ÃÖ»Öê
ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆê.ü þÖÖŸÖÓ¡ÖÖ“µÖÖ ú»Ö´ÖÖŸÖᯙ ú»Ö´Ö 19 ŸÖ¸üß †Ö•Ö“µÖÖ úÖÆüß ¾ÖÖÖÔ´Ö¬µÖê ¤üÖ׸ü¦üµÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÖ ‹ê¾Öœêü ¾ÖÖœü»Öê †ÖÆêü úß
­ÖæÃÖÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¾µÖŒŸÖ ú¸üµÖÖ“µÖÖ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡Ö ´Ö¬µÖê ¯ÖÖê™üÖ“Öß Ö›üÖß ³Ö֐Ö׾֝µÖÖÃÖÖšüß µÖÖ ´Öæ»ÖÖÓ­ÖÖ ¬ÖÖꌵÖÖ“µÖÖ ×šü֍ú֝Öß úÖ´Öê
†Ö‘ÖÖ›üß¾Ö¸ü †Ö¯Ö»Öê ¸ü֕֍úßµÖ ­ÖêŸÖê †ÖÆêüŸÖ ‹ú´ÖëúÖ¾Ö¸ü þ֟Ö:“Öê ÁÖêšüŸ¾Ö ú¸üÖ¾Öß »Ö֐֟ÖÖŸÖ. µÖÖÃÖÖ‡ß úÖÆüß ×šüú֝Öß ­ÖÖ‡Ô»ÖÖ•ÖÖÃŸÖ¾Ö †Ö‡Ô ¾Ö×›ü»ÖÖÓ­ÖÖ
×ÃÖ¬¤ü ú¸üµÖÖÃÖÖšüß êú»Öê»Öß ¿Ö²¤üÖ“Öß ×“ÖÖ»Ö±êúú ÆüµÖÖ´Öæôûê ¤êü¿ÖÖ“Öê ÃÖ欤üÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ´Öæ»ÖÖÓ­ÖÖ ¯ÖÖšü¾ÖÖ¾Öê »Ö֐֟Öê ÆüµÖÖ»ÖÖ •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸ü †ÖÆêü †Ö¯Ö»Öß
142 RESEARCH AN ALYSI S AND EVALU ATION

3. International Indexed & Referred Research Journal, April, 2012. ISSN- 0975-3486, RNI-RAJBIL 2009/30097;VoL.III *ISSUE-31
†Ö٣֍ú †¾ÖãÖÖ ‹úߍú›êü †´ÖÖ¯Ö ¯ÖîÃÖÖ ×ú •ÖÖê †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖ´Ö¬µÖê ´ÖÖ¾ÖŸÖ †ÖŸ´ÖÆü¢Öê“ÖÖ ´Ö֐ÖÔ †¾Ö»ÖÓ²Ö ú¸üŸÖÖ­ÖÖ ×¤üÃÖŸÖÖê †ÖÆêü ‘Ö™ü­ÖꓵÖÖ ú»Ö´Ö 30
­ÖÖÆüß ¾Ö ¤æüÃÖ¸üߍú›êü Æêü ¤üÖ׸ü¦ü ׍úŸÖßÆüß µÖÖê•Ö­ÖÖ µÖÖê•Ö­ÖÖ“ÖÖ †¾Ö»ÖÓ²Ö êú»ÖÖ ­ÖæÃÖÖ¸ü ¬Ö´ÖÖÔ¾Ö¸ü ؍ú¾ÖÖ ³ÖÖÂÖê¾Ö¸ü †Ö¬ÖÖ¸ü»Ö껵ÖÖ †¿ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ †»¯ÖÃÖӏµÖÖӍú
ŸÖ¸üß ŸµÖÖ µÖÖê•Ö­ÖÖ ÖÖ»Ö“µÖÖ ¾ÖÖÖÔŸÖᯙ »ÖÖêúÖÓ¯ÖµÖÔŸÖ ¯ÖÖêÆü“Öê¯ÖµÖÔŸÖ ŸµÖÖŸÖᯙ ¾ÖÖÖÔ­ÖÖ Ã¾ÖŸÖ:“µÖÖ ¯ÖÓÃÖŸÖ߯ÖÏ´Ö֝Öê ׿ց֝ÖÃÖÓãÖÖ Ã£Ö֯֝µÖÖ“ÖÖ †ÖםÖ
¯ÖÖ¾Ö ×ÆüÃÃÖÖ Æüß ŸµÖÖ“µÖÖ ¾ÖÖ™üµÖÖ»ÖÖ µÖêŸÖ ­ÖÖÆüß ´ÆüÖæ­Ö µÖÖ »ÖÖëúÖ“Öß “ÖÖ»Ö׾֝µÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü †ÖÆêü µÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü­ÖæÃÖÖ¸ü ŸµÖÖ úÖôûß †ÃÖ»Ö껵ÖÖ
¯Ö׸üãÖߟÖß •ÖîÃÖê £Öê †ÖÆêü. ׿ց֝ÖÖ“µÖÖ ¤üµÖ×­ÖµÖ Ã£ÖߟÖß †ÃÖ»µÖÖ­Öê Ö֕֐Öß ¿ÖîÖם֍ú ÃÖÓãÖÖ
4 ¬ÖÖٴ֍ú þÖÖŸÖÓ¡ÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ãÖÖ¯ÖÖ —ÖÖ»µÖÖ ¯Ö¸ÓüŸÖæ †Ö•Ö µÖÖ ÃÖÓãÖÖ“Öê þֺþ­Ö êú¾Öôû ¯ÖϾÖê¿Ö֍ú׸üŸÖÖ
ú»Ö´Ö 25 ¯ÖÏ´Ö֝Öê ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö׭֍ú ÃÖæ¾µÖ¾ÖãÖÖ ×­ÖŸÖß´Ö¢ÖÖ †Ö×Ö ³Ö¸ü´ÖÃÖÖšü ±úß ‘Ö˝Öê †Ö×Ö ­ÖÖêú¸üß¾Ö¸ü ‘Ö˝µÖ֍ú׸üŸÖÖ ÃÖ欤üÖ ÖæÖ¾Ö¢Ö †ÃÖÖê
ê ê
þÖÖÃ£Ö µÖÖÓ­ÖÖ ²Ö֬֍ú ­ÖÃ֝ÖÖ-µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ¾µÖŒŸÖß­ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¾ÖÖ ú´Öß ÖæÖ¾ÖÓŸÖ ¾µÖŒŸÖß ú›æü­Ö ¯ÖîÃÖÖ ×´Öôû׾֝Öê †Ö×Ö †Ö•Ö ÃÖÆüÖ¾µÖÖ
ÃÖ¤üÃÖ¤ü×¾Ö¾Öêú ²Ö欤üß­ÖæÃÖÖ¸ü ¾Ö֐֝µÖÖ“Öê ÃÖ´ÖÖ­Ö ÆüŒú †ÖÆêüŸÖ †Ö×Ö ¾ÖêŸÖ­ÖÃÖ´Öæôûê ¾ÖÖœü»Ö껵ÖÖ ¯ÖÖÖ¸ü֍ú›êü ²Ö‘Öæ­Ö ÃÖ¾ÖÖÔ­ÖÖ ×¿ÖÖúß ¯Öê¿ÖÖ´Ö¬µÖê
¬Ö´ÖÖÔ“ÖÖ ˆ““ÖÖ¸ü, †Ö“ÖÖ¸ü, ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü †×­Ö²ÖԬ֯֝Öê ú¸üµÖÖ“ÖÖ ÆüŒú †ÖÆêü. ÃÖ欤üÖ ¯ÖîÃÖÖ ³Öºþ­Ö ­ÖÖêú¸ß ×´Öôû×¾ÖŸÖÖ µÖêŸÖê †¿Öß †Ö•Ö“Öß ¯Ö׸üã֟Öß —
µÖÖ­ÖæÃÖÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖêú ­Ö֐Ö׸üúÖ»ÖÖ ­ÖÃÖæ­Ö ¯ÖÏŸµÖêú ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ ¬ÖÖٴ֍ú þÖÖŸÖÓ¡ÖÖ“ÖÖ ÖÖ»Öß †ÖÆêü
†×¬ÖúÖ¸ü ‘Ö™ü­Öê­Öê ²ÖÆüÖ»Ö êú»ÖÖ †ÖÆêü µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“Öß Ö¸ü•Ö ³ÖÖÃ֝µÖÖ“Öê 6 ‘Ö™ü­ÖÖŸ´Öú ˆ¯ÖÖµÖÖÓ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü
úÖ¸üÖ ׍ú ´ÖÖê‘Ö»Ö úÖôûÖ´Ö¬µÖê •ÖÖê¸ü •Ö²Ö¸ü¤üßÖß­Öê ¬Ö´ÖÖÔŸÖÓ¸ü ú¸üµÖÖÃÖ ú»Ö´Ö 32 ´Ö¬µÖê ‘Ö™ü­ÖÖŸ´Öú ˆ¯ÖÖµÖÖÓ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
³ÖÖÖ ¯ÖÖ›üŸÖ ÆüÖêŸÖê ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü ײÖΙüß¿ÖÖÓ“µÖÖ úÖôûÖ´Ö¬µÖê ׏ÖßÖß ¬Ö´ÖÔ ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ ²ÖÆüÖ»Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü µÖÖ­ÖæÃÖÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖᯙ ¯ÖÏŸµÖêú
þÖߍúÖ¸üµÖÖ¾Ö¸ü †×¬Öú ³Ö¸ü ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ ÆüµÖÖ´Ö¬µÖê •Ö²Ö¸ü¤üßÖß ÆüÖŸÖß ê ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ ÃÖ¾ÖÖÔ““Ö Øú¾ÖÖ ˆ““Ö ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖ֍ú›êü †•ÖÔ úºþ­Ö †Ö¯Ö»µÖÖ
ê
¯Ö¸ÓüŸÖ㠍úÖÆüß »ÖÖêúÖÓ­ÖÖ †Ö“ÖÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸üÖ ­ÖæÃÖÖ¸ü •Ö¸ü úÖêÖŸÖÖ ¬Ö´ÖÔ †Ö¾Ö›ü»ÖÖ ÆüŒúÖ¾Ö¸ü —ÖÖ»Öê»Öê †ÖÎú´ÖÖ ¤æü¸ü ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê µÖÖ´Öæôûê †Ö•Ö ¯ÖÏŸµÖêú ÃÖæÖß
ŸÖ¸ü ŸµÖÖ ¬Ö´ÖÖÔ“Öß ×¤üÖÖ ‘ÖꝵÖÖ“Öß µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ ­ÖæÃÖÖ¸ü ÃÖÖêµÖ —ÖÖ»Öß †ÖÆêü µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖŸÖæ­Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ¾Ö¸ü Æü֝ÖÖ-µÖÖ †­µÖÖµÖÖ“Öß †Ö¯ÖÖÖÃÖ
ê
†Ö¯Ö»µÖÖ †Ö¾Ö›üß“µÖÖ ¬Ö´ÖÖÔ“ÖÖ Ã¾ÖߍúÖ¸ü úºþ­Ö ŸÖŸ¾Öê ¯ÖÖôæû­Ö ŸµÖÖ“ÖÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ¤üÖ¤ü ´Ö֐֟ÖÖ µÖêŸÖê ˆ“¾Ö ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖŸÖ ­ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ÃÖ¾ÖÖÔ““Ö ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖŸÖ
ê
ú¸üµÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü †ÖÆêü ¯Ö¸ÓüŸÖæ †Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ¬Ö´ÖÖÔ“ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú•Ö­Ö •ÖÖ¾Öæ­Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ÆüŒúÖÓ“Öß ´Ö֐֝Öß ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê †ÃÖê †ÃÖ»Öê ŸÖ¸üß
¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖê †ÖÆêü ¯Ö¸ÓüŸÖæ ŸµÖÖ´Ö¬µÖê ‡ŸÖ¸ü ¬Ö´ÖÖÔ×¾ÖÂÖµÖß ×ŸÖ¸üÍúÃÖ¸üÖ“Öß ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖ´Ö¬µÖê ŸÖÖ¸üÖÖ¾Ö¸ü ŸÖÖ¸üÖÖ úºþ­Ö ˆŸÖÖ¸ü ¾ÖµÖÖŸÖÆüß ŸµÖÖÓ“ÖÖ
³ÖÖ¾Ö­ÖÖ šêü¾Öæ­Ö üµÖÖ“Ö ¬ÖŸÖá¾Ö¸ü “ÖÖ»Öæ †ÃÖ»Öê»ÖÖ ØÆü¤üæ ´ÖæûÖß´Ö ¾ÖÖ¤ü µÖÖ´Ö¬Öß»Ö ×­ÖúÖ»Ö »Ö֐Öê»Ö úß ­ÖÖÆüß µÖÖÓ“Öß ¿ÖÖÀ¾ÖŸÖß ´ÖÖ¡Ö ­ÖÖÆüß †Ö×Ö ¾Ö׍ú»ÖÖ“Öß
†µÖÖꬵÖÖ ¾Ö ²ÖÖ²Ö¸üß ´Ö¿Öߤü ¯Öύú¸üÖ Æêü ¾ÖÖ¤ü †•Öæ­ÖÆüß “ÖÖ»Öæ †ÖÆêü †Ö•Ö“µÖÖ ±úß †Ö×Ö ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖ“µÖÖ ±êú-µÖÖ ´ÖÖ¸üµÖÖŸÖ“Ö ŸÖÖê ¤êü¿ÖÖê¬Ö›üß»ÖÖ †ÖÖŸÖÖê
úÖôûÖ´Ö¬µÖê •Ö¸üß ³ÖÖ¸üŸÖÖ­Öê úÖêÖŸµÖÖÆüß ¬Ö´ÖÖÔ»ÖÖ ¸üÖ•ÖÖÁÖµÖ ×¤ü»ÖÖ ­ÖÖÆüß ´ÆüÖæ­Ö †Ö¯Ö»µÖÖ µÖê£Öê ‹ú ´ÆüÖ ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ †ÖÆêü ׍ú ¿ÖÆü֝µÖÖ ´Ö֝ÖÃÖÖ­Öê
ŸÖ¸üß ¯Öæœüê ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ´Ö¬Öᯙ †¸ü•ÖúŸÖÖ ú´Öß —ÖÖ»Öß ­ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ¬ÖÖٴ֍ú úÖê™üÖ“Öß ¯ÖÖµÖ¸üß “Öœæü ­ÖµÖê †Ö•Ö ÃÖ¾ÖÔ †×¬ÖúÖ¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ •Ö¾Öüôû †ÖÆêüŸÖ
Ô
þÖÖŸÖÓ¡Ö ¬ÖêÖŒµÖÖŸÖ µÖꝵÖÖÃÖ ¾Öêôû »Ö֐֝ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß. ¯Ö¸ÓüŸÖæ ¯ÖÏŸµÖêú“Ö †×¬ÖúÖ¸ü ŸÖê¾ÖœüµÖÖ ÆüŒúÖÓ­Öê †Ö¯ÖÖÖÃÖ ÃÖæ¸üׁ֟֟Öê­Öê ¾ÖÖ¯Ö¸üŸÖÖ
5 ÃÖÖÓÍéúŸÖߍú ¾Ö ¿ÖîÖם֍ú †×¬ÖúÖ¸ü µÖêŸÖÖê úÖ Ö¸êü ¯ÖÖÆüŸÖÖ µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“Öß †Ö¯ÖÖ þÖÖŸÖÓ¡ÖµÖÖê¢Ö¸ü úÖôûÖŸÖ
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‘Ö™ü»ÖꓵÖÖ 29 ¾Ö 30 µÖÖ ú»Ö´ÖÖŸÖ †ÃÖ»Öê»Öê ´ÖÆüŸ¾Ö †Ö×Ö †Ö•Ö“Öß ¯Ö׸üã֟Öß µÖÖ ´Ö¬µÖê ²Ö¸üß“Ö ŸÖ±úÖ¾ÖŸÖ
ÃÖÖÓÍéúŸÖߍú ¾Ö ¿ÖîÖם֍ú †×¬ÖúÖ¸ü ïÖÙü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü ú»Ö´Ö †Ö¯ÖÖÖÃÖ •Ö֝־֟Öê †ÖÆêü ›üÖò †ÖÓ²Öê›üú¸Óü­Öß ‘Ö™ü­Öê´Ö¬µÖê µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ“ÖÖ Ó
29 ­ÖæÃÖÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ¯ÖϤüê¿ÖÖŸÖ Øú¾ÖÖ ŸµÖÖ“µÖÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ×¾Ö³Ö֐ÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö êú»ÖÖ ¯Ö¸ÓüŸÖæ ŸµÖÖÓ­ÖÖ ŸÖê¾ÆüÖ“Ö µÖÖ ¯Ö׸üã֟Öß“Öß •Ö֝Öß¾Ö †Ö»Öê»Öß
¸üÖÆüÖÖ-µÖÖ úÖêÖŸµÖÖÆüß ­Ö֐Ö׸üú ¾ÖÖÖÔ»ÖÖ •Ö¸ü þ֟Ö:“Öß ×¾Ö׿Ö™ü ³ÖÖÂÖÖ, ÆüÖŸÖß ŸµÖÖÓ“µÖÖ ´ÖŸÖê ‡×ŸÖÆüÖÃÖÖ“Öß ¯Öæ­Ö¸üÖ¾Öé¢Öß ÆüÖ‡Ô»Ö úÖ? •ÖÖŸÖß ¾Ö
ê ê
×»Ö¯Öß ¾ÖÖ ÃÖÓÍéúŸÖß †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸµÖÖ»ÖÖ ŸÖß •ÖŸÖ­Ö ú¸üµÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ÃÖÓ¯ÖϤüÖµÖÖ“µÖÖ Ã¾Öºþ¯ÖÖŸÖᯙ †Ö¯Ö»µÖÖ •Öæ­µÖÖ ¿Ö¡Öæ ²Ö¸üÖ²Ö¸ü ¯Ö¸üïָü ׳֮Ö
ê
¸üÖÆüᯙ †Ö•Ö µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖ †ÃÖê ×“Ö¡Ö ¯ÖÆüÖ¾ÖµÖÖÃÖ ×´ÖôûŸÖê úß ¬Ö´ÖÔ, ¯ÖÓ£Ö ­ÖæÃÖÖ¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¯ÖϝÖÖ»Öß †ÃÖ»Ö껵ÖÖ ¸ü֕֍úßµÖ ¯ÖÖÖ“ÖßÆüß ³Ö¸ü ¯Ö›üŸÖê †ÖÆêü µÖÖ
¾ÖêÖ¾ÖêÖôêû ¸üÖ•µÖ †ÃÖ»Öê ŸÖ¸üß úÖ´ÖÖ×­Ö´Öß韵ÖÖ­Öê µÖÖ ­Ö ŸµÖÖ ¸üÖ•µÖÖ´Ö¬µÖê ¾ÖÖß־ÖÖ“µÖÖ •Ö֝Öß¾Öê †ÖÓ²Öê›üú¸ü ŸÖê¾ÆüÖ“Ö Ø“ÖŸÖÖŸÖæ¸ü —ÖÖ»Öê ÆüÖŸÖê ê
¸üÖÆüÖ¾Öê »Ö֐֟Öê ŸÖê¾ÆüÖ ¯ÖÏŸµÖêú •Ö­Ö †Ö•Ö þ֟Ö:“µÖÖ ¬Ö´ÖÖÔÃÖÖêÖŸÖ“Ö ‡ŸÖ¸ü ׭֍úÂÖÔ
¬Ö´ÖÖÔ“ÖÖ ÃÖ欤üÖ †Ö¤ü¸ü ú¸üµÖÖÃÖ ×¿Öú»ÖÖ ¾Öêôû †Ö»µÖÖÃÖ ‡ŸÖ¸ü ¬Ö´ÖÖÔ“Öê 1†¿Öß ¯Ö׸üã֟Öß •Ö¸ü †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖ´Ö¬µÖê ¸üÖÆü»µÖÖÃÖ ›üÖò †Ö²Öê›üú¸üÖ“Öê
Ã֝־ÖÖ¸ü ÃÖÖ•Ö¸êü Æüß úºþ­Ö ²ÖÓ¬Öæ³ÖÖ¾Ö ¤ü֏־ÖߟÖÖŸÖ ŸµÖÖ“Ö ¯ÖÏ´Ö֝Öê ÃÖÖÓÍéúŸÖߍú ¾ÖŒŸÖ¾µÖ Ö¸êü Æü֝µÖÖÃÖ ¾ÖêÆü »Ö֐֝ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß †Ö×Ö ŸÖê Ö¸êü —ÖÖ»Öê ŸÖ¸ü ŸµÖÖÓ­Öß
ê
¥ü™üµÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖ´Ö¬µÖê ¯Ö¸üúßµÖ ÃÖÓÍéúŸÖß“ÖÖ ´ÖÖêšüµÖÖ ¯ÖÏ´Ö֝ÖÖŸÖ ¯ÖϳÖÖ¾Ö ×»ÖÆüß»Ö껵ÖÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­Öê ÃÖÖ¸üµÖÖ ´ÖÆüÖ­Ö úÖµÖÔ ´ÖÖŸÖß ´ÖÖê»Ö“Ö šü¸üê»Ö
¯Ö›ü»Öê»ÖÖ ×¤üÃÖŸÖÖê †ÖÆêü †Ö×Ö ŸµÖÖ´Öæôûê †Ö¯Ö»Öß ÃÖÓÍéúŸÖß ×¾ÖÃÖ¸ü»Öß •ÖÖŸÖê 2•Öê£Öê †Ö¯ÖÖ ÃÖ´ÖŸÖÖ µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ ×¾ÖÂÖµÖß ²ÖÖê»ÖŸÖÖê ŸÖê¾ÆüÖ ¿ÖîÖם֍ú
׍ú úÖµÖ Æüß ×³ÖŸÖß †Ö•Ö ¾ÖÖ™üÖµÖ»ÖÖ »Ö֐ֻÖß †ÖÆêü ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´Ö֝Öê ×¿ÖÖÖ Öê¡ÖÖ´Ö¬µÖê †Ö¸üÖÖ פü»Öê •Ö֝ÖÖ-µÖÖ †Ö¸üÖÖÖ ¾Öºþ­Ö ¯Öæ­ÆüÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ´Ö¬µÖê
Öê¡ÖÖ´Ö¬µÖê †Ö´Öæ»Ö֐ÖÏ †ÃÖÖ ²Ö¤ü»Ö —ÖÖ»Öê»ÖÖ †Ö¯ÖÖÖÃÖ ×¤üÃÖŸÖ¸êü †ÖÆêü •ÖÖŸÖßµÖŸÖê“Öß ¸üÖ¯Öê ˆÖ¾ÖÖµÖ»ÖÖ ÃÖæ¸ü¾ÖÖŸÖ ÆüÖ‡»Ö
ê ê Ô
¯ÖÏŸµÖêúÖ»ÖÖ ×¿ÖÖÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ×´ÖôûÖ»ÖÖ ˆ““Ö ×¿ÖÖߟÖÆüß †Ö•Ö »Ö֏ÖÖꓵÖÖ 3¿ÖÖêÖÖ×¾Öºþ¬¤ü ˆšüÖÖ¸üÖ †Ö¾ÖÖ•Ö •Ö¸ü ¤üÖ²Öæ­Ö ™ü֍ú»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü
ÃÖӏµÖê­Öê †ÖÆêüŸÖ ¯Ö¸ÓüŸÖæ µÖÖ ÃÖ¾ÖÖÔ­ÖÖ ¸ü֕֐ÖÖ¸üÖ“Öß †Ö•Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ¤êü¿ÖÖ´Ö¬µÖê
ê ¤êü¿ÖÖ´Ö¬µÖê Ææüúæ ŸÖ¿ÖÖÆüß µÖꝵÖÖÃÖ Øú¾ÖÖ ¯Öæ­ÆüÖ ¯Ö¸üúßµÖ †ÖÎú´ÖÖ ÆüÖꝵÖÖÃÖ
ú´ÖŸÖ¸üŸÖÖ ³ÖÖÃÖŸÖê †ÖÆêü †Ö•Ö ׿ց֝ÖÖ“µÖÖ ´Ö¬µÖê ­Ö¾Ö­Ö¾Öß­Ö †Ö¾Ö¿µÖú ¾Öêôû »Ö֐֝ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß
†¿ÖÖ úÖêÃÖìÃÖ ˆ¯Ö»Ö²¬ÖÆüß —ÖÖ»Öê»Öê †ÖÆêüŸÖ ¯Ö¸ÓüŸÖæ ±úß ³Ö¸üÖµÖ»ÖÖ úÖÆüß 4 ׿ց֝ÖÖ“Öß ¾ÖÖœüÖÖ¸üß †¾ÖÖœü¾µÖ ¿Ö滍úÖ´Öæôûê ×¿ÖÖÖ †Ö×Ö ­ÖÖêú-µÖÖ
Ö֕֐Öß ÃÖÓãÖÖ´Ö¬µÖê ±úß ³ÖÏÖµÖ»ÖÖ úÖÆüß »ÖÖêú֍ú›êü ¯ÖîÃÖÖ ­ÖÖÆüß ŸÖê¾ÆüÖ êú¾Öôû ¯Öæ­ÆüÖ ×¾Ö׿Ö™ü †¿ÖÖ ÁÖß´ÖÓŸÖ ¾ÖÖÖÔ“Öß ´ÖŒŸÖê¤üÖ¸üß ÆüÖˆ­Ö ²ÖÃÖê»Ö
ê
ú´Öß ÖæÖ¾Ö¢ÖÖ †Ã֝ÖÖ-µÖÖ“Öß ÃÖӏµÖÖ ¾ÖÖœæü­Ö ÖæÖ¾Ö¢Ö ×¾Ö¤üµÖÖ£µÖÖÔ ×­Ö¸üÖ¿ÖÖ¯ÖÖê™üß 4 ‘Ö™ü­ÖÖŸ´Öú ˆ¯ÖÖµÖÖÓ“µÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ †ÓŸÖÖÔŸÖ •Ö¸ü ­µÖÖµÖ ×´ÖôûµÖÖÃÖ •Ö¸ü
RESEARCH AN ALYSI S AND EVALU ATION
143

4. International Indexed & Referred Research Journal, April, 2012. ISSN- 0975-3486, RNI-RAJBIL 2009/30097;VoL.III *ISSUE-31
ˆ×¿Ö¸ü »ÖÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ú¤üÖ×“ÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ­µÖ ´Ö֝ÖÃÖÖÓ“ÖÖ ­µÖÖµÖ¤êü¾ÖŸÖê ¾Ö¸ü 3 ÃÖÖÓÍéúŸÖߍú ¥üµÖÖ ‡ŸÖ¸ü ¤êü¿ÖÖ“µÖÖ ÃÖÓÍéúŸÖß“ÖÖ †Ö¤ü¸ü ú¸üÖ¾ÖÖ ¯Ö¸ÓüŸÖæ
×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ ¸üÖÆüÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß ŸµÖÖÓ“ÖÖ †Óא֍úÖ¸ü úºþ ­ÖµÖê ŸµÖÖ´Öæôûê †Ö¯ÖÖ †Ö¯Ö»Öß ÃÖÓÍéúŸÖß ŸÖ¸ü
׿ֱúÖ¸ü¿Öß ×¾ÖÃÖºþ“Ö ­ÖÖÆüß †Ö×Ö ¾µÖ׳֓ÖÖ¸ü ¾ÖÖœüÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß é
1ÃÖ´ÖŸÖꓵÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÖ»ÖÖ ¬ÖŒúÖ ¯ÖÖêÆü“Öê»Ö †ÃÖê †Ö¸üÖÖ 4 ¿ÖîÖם֍ú ¥üµÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ×¿ÖÖÖ †×³ÖµÖÖÓ­ÖÖ †ÓŸÖÖÔŸÖ ×¿ÖÖÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ
¯Ö¬¤üŸÖß Æüß ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ×¿ÖÖÖÖ“Öß µÖÖê•Ö­ÖÖ ¯ÖÖÔŸ¾ÖÖÃÖ †Ö»µÖÖ¾Ö¸ü úÖêÖŸµÖÖÆüß ˆÓ“ÖÖ¾Öê»Ö ¾Ö ׿ց֝ÖÖŸÖæ­Ö ´Öæ»ÖÖÓ“µÖÖ ÖæÖÖ“ÖÖ ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖ‡»Ö µÖ֍ú›êü »ÖÖ
ê Ô
¾ÖÖÖÔ»ÖÖ †Ö¸üÖÖ ¤êüµÖÖŸÖ µÖêˆ ­ÖµÖê úÖ¸üÖ µÖÖ´Öæôûê ÖæÖ¾ÖÓŸÖ ×¾Ö¤üµÖÖ£µÖÖÔ“µÖÖ ¤üµÖÖ¾Öê ¯ÖÏÖ£Ö´Öߍú ׿ց֝ÖÖ»ÖÖ ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ׿ց֝ÖÖ“µÖÖ ¥ü™üߍúÖê­ÖÖŸÖæ­Ö †×¬Öú
–ÖÖ­ÖÖ“ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ †Ö¯ÖÖÖÃÖ ÆüÖêÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß †Ö×Ö µÖÖŸÖæ­Ö Æü֝ÖÖ-µÖÖ ê ´ÖÆüŸ¾Ö פü»µÖÖÃÖ ˆ““Ö ×¿ÖÖÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ÃÖæ¬ÖÖ¸êü»Ö
•ÖÖŸÖßµÖ ¸ü֕֍úÖ¸üÖÖ»ÖÖ †ÖôûÖ ²ÖÃÖê»Ö 5 †Ö¯Ö»Öß ­µÖÖµÖ ¾µÖ¾ÖãÖÖ †×¬Öú ›üÖôûÃÖ, ÃÖÖ´Ö †ÃÖÖ¾Öß µÖ֍ú›êü »ÖÖ
ê
2 þÖÖÓŸÖÓ¡ÖµÖÖ“ÖÖ Ã¾Öî¸üÖ“ÖÖ¸ü Æü֝ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß µÖÖ ÃÖÖšüß Öæ­ÆêüÖÖ¸üß ¾Ö
ê פü»Öê •ÖÖ¾Öê úÖ¸üÖ †Ö•Ö ­µÖÖµÖ¾µÖ¾ÖãÖÖ †ÖÆêü ´ÆüÖæ­Ö †Ö¯ÖÖ ÃÖæ¸üׁ֟Öê“Öß
³Ö™üÖ“ÖÖ¸üÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏ£Ö´Ö †ÖôûÖ †ÃÖ׾֝Öê ´ÖÆüŸ¾ÖÖ“Öê šü¸üŸÖê ³ÖÖ¾Ö­ÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ­Ö֐Ö׸üúÖ´Ö¬µÖê †ÖÆêü ­µÖÖµÖ¾µÖ¾ÖãÖÖ Æüß ŸÖŸ¯Ö¸ü ú¸üÖ¾Öß
1 ¯ÖÖ™üᯙ ²Öß. ²Öß. “³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¿ÖÖÃÖ­Ö †Ö×Ö ¸ü֕֍úÖ¸üÖ” ¯Öéšü Îú 39 ŸÖê 45 ±ú›üêú ¯ÖύúÖ¿Ö­Ö, ¯ÖύúÖ¿Ö­Ö, ¯ÖæÖê 3 “»ÖêÖ þÖÖŸÖÓ¡ÖÖ“Öê úÖµÖ ÆüÖ‡Ô»Ö” ¾ÖéŸÖ¯Ö¡Ö »ÖÖêú´ÖŸÖ 26 •ÖÖ­Öê 2012 4. ¯ÖÖ™üß»Ö
ê
úÖê»ÆüÖ¯Öæ¸ü 2 ³ÖÖêôêû ³ÖÖÍú¸ü »Ö´ÖÖ “³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸ü֕֍úßµÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü¾ÖÓŸÖ” ¯Öéšü Îú 27 ŸÖê 30 ׯ֯ÖÓôûÖ¯Öæ¸êü ¾Æüß. ²Öß. “Ãִ֐ÖÏ »ÖÖêú¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ­Ö”, êú. ÃÖ֐ָü ¯ÖãÖê.
144 RESEARCH AN ALYSI S AND EVALU ATION