1

2.  Isak Njuton (4 janar 1643 — 31 mars 1727) ishte fizikan
astronom,filozof,alkimist,teolog dhe matematikant I
shquar nga Britania e Madhe.Isak Njuton se bashku me
Gaussin dhe Arkimedin bejne pjese ne te ashquajturen
“treshe te arte” te matematikes.Ai ka formuluar tri ligjet
kryesore te mekanikes:
 Ligjin e inercise
 Ligjin e veprimit dhe kunderveprimit
 Ligjin e forces

3. JETA E ISAK NJUTONIT
Isak Njutoni lindi ne fshatin Woolstrop Linkolnshir ne
Angli.Shkollimin e filloi ne The King’s school,ne
Grantham.Libri i tij “Philosophiæ Naturalis Principia
Mathematica”i publikuar ne 1687 konsiderohet te jete
libri me me ndikim ne historine e shkences.Ne kete
punim Njutoni pershkroi gravitacionin universal dhe tre
ligjet e levizjes ku vuri bazat e mekanikes klasike.Ne
mekanike Njutoni formuloi parimin e inercise.Ne optike ai
ndertoi teleskopin,zhvilloi nje teori te ngjyrave ne baze te
vezhgimit se nje prizmi.Ne matematike Njutoni se bashku
me Gottfried Leibniz dhe pavaresisht nga njeri tjetri
zbuluan njehsimin diferencial dhe integral.Ai gjithashtu
demostroi teoremen e binomit ,zhvilloi te ashquajturen
“metode te Njutonit”per gjetjen e zerove te nje funksioni.

4.  Cdo trup ruan gjendjen e te qenit ne prehje ose te levizjes
drejtvizore te njetrajtshme ,persa kohe mbi te nuk veprojne
forca te jashtme.
 Ky ligj pohon se nese forca rezultante eshte zero stehere
shpejtesia e trupit eshte konstante.Si rrjedhoje e kesaj del se:
 Nje trup qe eshte ne prehje do te rrije ne kete gjendje
prehjeje derisa mbi te te veproje nje force e pa balancuar.
 Nje trup qe eshte ne levizje do te vazhdoje te levise ne nje
trajektore drejtvizore te njetrajteshme derisa mbi te te
veproje nje force e pa balancuar
 Ligji i pare i Njutonit eshte nje rifrazim I ligjit te inercise I
pershkruar nga Galileo nje gje qe vete Njutoni e pohoi ne
vepren e tij.

5. Ligji i dyte i Njutonit
 Ndryshimi i vrullit te nje trupi proporcional me impulsin
qe vepron mbi trupin,kjo ndodh pergjate nje vije te drejte
pergjate seciles impulsi vepron.
 Ligji i dyte pohon se forca rezultante mbi nje therrmije
eshte e barabarte me shpejtesine e ndryshimit te vrullit
ne nje kend reference inercial.Duke perdorur simboliken
moderne ligji i dyte i Njutonit mund te shkruhet si nje
ekuacion diferencial vektorial:
 Ku F eshte vektori i forces,m-masa e trupit,v-vektori i
shpejtesise dhe t-koha.

6.  Ligji i dyte i Njutonit eshte i vlefshem per cdo
sistem ,per sistemet me mase konstante.Masa
mund te nxirret jashte operatorit te diferencimit
nga rregulli i faktorit konstant ne diferencim.Pra:
 Ku F eshte forca rezultante,m-masa e trupit,dhe
a-nxitimi i trupit.Pra forca rezultante e zbatuar
mbi trupin prodhon nje nxitim ne perpjestim te
drejte me masen e trupit.

7. Ligji i trete i Njutonit
• Per cdo force ekziston gjithmone nje kunderveprim I
barabarte me kah te kundert :ose per forcat e dy trupave mbi
njeri tjetrin jane gjithmone te njejta dhe me drejtime te
kunderta.
• Ligji i trete i Njutonit.Forcat e skiatoreve kane madhesi te
barabarta dhe drejtime te kunderta.

8. Rendesia e ligjeve te Njutonit
• Ligjet e Njutonit jane verefikuar nga eksperimentet per me
shume se 200 vjet,ato jane perafrime te shkelqyera per
shpejtesite dhe shkallat e aplikimit ne jeten e
perditshme.Ligjet e levizjes se Njutonit,se bashku me ligjin e
tij te gravitacionit universal dhe teknikave te analizes
matematike,dhane per here te pare nje shpjegim kuantitativ
te unifikuar per nje fushe te gjere fenomenesh.Keto tri ligje
pershkruajne shume mire objektet makroskopike ne konditat
e perditshme.Ligjet e Njutonit nuk mund te perdoren ne disa
raste te caktuara ,si per fenomene qe ndodhin ne shkalle te
vogla,shpejtesi shume te medha ose per fusha shume te forta
gravitacionale.