2. 2
SEJARAHSEJARAH
Anatome = perkataan Greek yang bermaksud “potongan
bahagian”. Pertama kali digunakan oleh Aristotle, 384-322
BC
Dissecare = perkataan Latin yang membawa maksud yang
sama
Mula diperkenalkan secara rasmi di Egypt (500 BC)
460-377 BC – diajar di Greece oleh Hippocrates (bapa
anatomi)
3. Anatomi
◦ kajian terhadap struktur-struktur badan dan perkaitan
antara setiap struktur tersebut.
◦ berasal daripada perkataan Yunani “ana” bermaksud
asingkan dan “tome” bermaksud memotong.
Kajian anatomi terdiri daripada beberapa bahagian iaitu:-
- Anatomi makroskop atau anatomi kasar (gross)
- Anatomi mikroskop atau histologi
- Neuroanatomi
- Anatomi perkembangan
- Anatomi perbandingan
Fisiologi
- bermaksud kajian tentang fungsi struktur tubuh badan.
DEFINISIDEFINISI
4. Anatomi makroskop atau anatomi kasar (gross)
– Kajian dengan mata kasar tentang struktur tubuh dan
hubungannya antara bahagian-bahagiannya.
Anatomi mikroskop atau histologi
– Kajian tentang tisu tubuh menggunakan mikroskop.
Neuroanatomi
– Kajian tentang sistem saraf.
Anatomi perkembangan
– Kajian tentang proses perkembangan manusia seperti
perkembangan embrio dan fetus yang juga dikenali
sebagai embriologi atau perkembangan pranatal/
postnatal.
BAHAGIAN ANATOMIBAHAGIAN ANATOMI
5. Anatomi perbandingan
– Kajian anatomi dengan membandingkan anatomi
haiwan yang berbeza atau antara anatomi haiwan dengan
manusia.
BAHAGIAN ANATOMIBAHAGIAN ANATOMI
6. • Dari segi fungsi bahagian dan organ tubuh lebih mudah
dihuraikan mengikut sistem.
• Ini dikenali sebagai anatomi sistemik.
• Sistem tubuh merangkumi sistem-sistem berikut:
a) Sistem rangka
- Meliputi rangka tubuh yang terdiri daripada tulang dan
rawan. Melindungi dan menyokong organ; menyimpan
mineral; menyediakan rangka (framework) untuk otot
melakukan pergerakan; sel darah dihasilkan di dalam
tulang.
b) Sistem saraf
- Mengawal sistem tubuh, bertindak balas terhadap
perubahan dalaman dan luaran tubuh dengan mengaktifkan
otot dan kelenjar yang sesuai.
ANATOMI SISTEMANATOMI SISTEM
7. ANATOMI SISTEMANATOMI SISTEM
c) Sistem otot
- Terdiri daripada otot tubuh. Membenarkan manipulasi
persekitaran; pergerakan (locomotion) dan eksperi
wajah; mengekalkan postur; membebaskan haba.
d) Sistem peredaran
- Terdiri daripada sistem kardiovaskular iaitu jantung dan
saluran darah serta sistem pengaliran limfa yang
dibentuk oleh nodus limfa dan saluran limfa.
e) Sistem artikular
– Terdiri daripada sendi dan ligamen di sekeliling sendi.
8. f) Sistem pernafasan
- Terdiri daripada organ pernafasan bermula dari hidung
hingga ke paru-paru. Memastikan darah sentiasa
dibekalkan dengan oksigen dan mengeluarkan karbon
karbon dioksida.
g) Sistem pencernaan
- Terdiri daripada saluran pencernaan bermula dari mulut
hingga ke dubur (anus) serta kelenjar yang terlibat dalam
pencernaan seperti pankreas dan hepar. Memecahkan
makanan kepada unit yang boleh diserap ke dalam darah
untuk diagihkan kepada sel.
h) Sistem urinari
– Merupakan sistem perkumuhan yang terdiri daripada ginjal,
pundi kencing dan saluran ekskrisinya. Menyingkirkan
bahan buangan bernitrogen daripada badan; membuat
regulasi air, elektrolit dan keseimbangan asid-alkali darah.
9. i) Sistem pembiakan
- Terdiri daripada organ genital internal dan eksternal.
j) Sistem endokrin
- Terdiri daripada kelenjar tanpa duktus yang
menghasilkan atau merembeskan hormon seperti
hormon pertumbuhan dan pembiakan.
k) Sistem integumen
- Merupakan sistem luar badan yang terdiri daripada kulit
dan apendajnya iaitu kuku, folikel rambut bersama
dengan kelejar peluh dan sebum.
10. TERMINOLOGI ANATOMITERMINOLOGI ANATOMI
Merujuk kepada Terminologia Anatomica:
International Anatomical Terminology
(Federative Committee on Anatomical
Terminology, 1988) – badan
bertanggungjawab antarabangsa yang
membantu dalam rujukan istilah anatomi
11. TERMINOLOGI ANATOMITERMINOLOGI ANATOMI
Istilah Latin; tetapi istilah Inggeris yang
sesuai kini turut diperkenalkan
Eponim (istilah yang menggunakan nama
penemu/pencipta) – tidak lagi digunakan
dalam terminologi baru.
- Eg. Sternal angle = angle of Louis
12. 12
Kedudukan AnatomiKedudukan Anatomi
Merujuk kepada seseorang – tanpa mengira apa-apa posisi
selagi mereka berada dalam keadaan berdiri tegak dengan:
◦ Kepala, mata and ibu jari kaki mengadap anterior
◦ Anggota atas di sisi dengan tapak tangan mengadap anterior
◦ Anggota bawah dirapatkan dengan kaki mengadap anterior
◦ Kepala, bahu dan pinggul berada dalam kedudukan selari
15. SATAH ANATOMISATAH ANATOMI
1. Satah median (Midsagital)
- tubuh manusia dibahagikan kepada dua bahagian yang
sama iaitu kanan dan kiri tubuh oleh satu satah.
2. Satah koronal (frontal)
- satah vertikal yang bermula dari satu sisi tubuh ke sisi yg
lain dan membentuk sudut tepat dengan satah sagital.
- Satah ini membahagikan tubuh kepada bahagian hadapan
dan belakang.
3. Satah sagital
- satah vertikal yang selari dengan satah median.
4. Satah horizontal (vertical)
- Bersudut tepat dengan satah median dan satah koronal
18. 18
BAHAGIANBAHAGIAN
1. Bahagian longitudinal Potongan memanjang mengikut
paksi badan/bahagian badan
2. Bahagian rentas (transverse) Potongan yang bersudut
tegak dengan paksi badan
3. Bahagian menyerong
(oblik)
21. ISTILAH KEDUDUKANISTILAH KEDUDUKAN
1. Anterior (Ventral atau hadapan)
2. Posterior (Dorsal atau belakang)
3. Superior (Kranium atau atas)
4. Interior (Kaudal atau bawah)
5. Medial
6. Lateral
23. ISTILAH KEDUDUKANISTILAH KEDUDUKAN
Superior (Kranium/atas)
merujuk kepada bahagian/struktur
yang berada di atas
Inferior (kaudal/bawah)
merujuk kepada bahagian yang
berada di bawah
26. PROKSIMAL
◦ Bahagian yang paling dekat dengan tubuh.
cth: sendi lutut adalah lebih proksimal
berbanding pergelangan kaki
DISTAL
◦ Bahagian yang lebih jauh daripada tubuh.
cth:pergelangan kaki adalah lebih proksimal
berbanding sendi lutut
27. IPSILATERAL
◦ Merujuk kepada struktur yg terletak di sisi yang
sama pada tubuh.
cth: telinga kanan dan ibu jari kanan.
KONTRALATERAL
◦ Merujuk kepada struktur yg terletak di sisi yg
bertentangan pada tubuh.
◦ Cth: tgn kanan dan kaki kiri.
28. SUPERFISIAL
◦ Merujuk kepada struktur yg terdekat dengan kulit atau
permukaan luar badan.
Cth: otot terletak lebih superfisial daripada tulang.
PROFUNDUS
◦ Merujuk pada struktur yg terletak lebih jauh (dalam)
daripada kulit atau permukaan luar badan.
Cth: tulang terletak lebih profundus daripada otot.
29. EKSTERIOR
◦ Merujuk kepada permukaan luar organ atau
permukaan luar struktur berongga.
INTERIOR
◦ Merujuk pada bahagian dalam organ atau
permukaan dalam struktur berongga.
31. PARIETAL
◦ Lapisan yg hampir dengan dinding tubuh.
VISERAL
◦ Lapisan yg hampir dengan organ.
32.
33. Divides body into several region – can be
identified externally
Kepala
Leher
Badan (trunk)
Anggota atas (upper limb)
Anggota bawah (lower limb)
ISTILAHISTILAH REGIONALREGIONAL
34. ISTILAH REGIONALISTILAH REGIONAL
KEPALA (head)
Skull
Face
LEHER (neck)
Support the head, attaches it to trunk
BADAN (trunk)
Consist of chest, abdomen and pelvis
ANGGOTA ATAS (upper lims)
Attaches to the trunk, consists of the shoulders, armpits, arm,
forearms, wrist & hands
ANGGOTA BAWAH (lower limbs)
Attaches to the trunk, consists of buttock, thigh, leg, ankle & foot
51. RUJUKANRUJUKAN
Marieb, E.N. & Hoehn, K. 2007. Human
anatomy & physiology. 7th
Ed. San Fransisco:
Pearson Benjamin.
Tortora, G.J. & Derrickson, B. 2006. Principle
of anatomy and physiology. 11th
ed. New
Jersey: John Wiley & Sons.
