Presentatie van Erik Woning tijdens de Summerschool+ 2012 van Kennisnet.

1. FLIPPING THE CLASSROOM
Activerende didactiek en het Flipping the Classroom-model

2. Activerende didactiek en het
Flipping the Classroom model
Wat is Flipping the Didactiek en
Classroom? differentiatie
Waarom mijn les Hoe ziet de les er
Flippen? uit?
Een goede start Wat vraagt het van
maken de leraar?

4. Laatste tijd populair begrip

5. In het kort …
Definitie:
“Flipping the Classroom is een organisatievorm van onderwijs
waarbij klassikale ‘kennisoverdracht’ (deels) wordt vervangen
door video’s, en eventuele andere vormen van instructie, die
online worden aangeboden. Leerlingen bekijken deze buiten
de reguliere lessen in de plaats van huiswerk.
De hierdoor vrijgekomen klassikale tijd wordt gebruikt voor
het begeleiden van leerlingen bij het maken van
opdrachten, het geven van aanvullende instructie en
bijvoorbeeld het uitvoeren van projecten.”

6. Een voorbeeld
Geschiedenisleraar Joost neemt zijn PowerPoint
presentaties op met screencastsoftware en plaatst deze op
YouTube. Leerlingen moeten deze bekijken voor ze in de les
komen en gaan tijdens de les aan de slag met opdrachten.

9. Waarom Flipping the Classroom?
Soms worden dingen anders als ze omgedraaid worden…

10. Waarom Flipping the Classroom?
Eenvoudige toepassingen maken het mogelijk om klassikale
instructie vast te leggen op video of in een animatie.
Maar waarom zou je dit willen? Want…
 het kost veel extra tijd;
 de les moet anders ingericht worden;
 hoe weet ik of de leerlingen de stof überhaupt wel tot zich
nemen?

11. Waarom Flipping the Classroom?
Kortom, voor welk ‘probleem’ is Flipping the Classroom nu
eigenlijk een oplossing?

13. Waarom Flipping the Classroom?
Flipping the Classroom kan helpen bij het inrichten van:
 Gedifferentieerd onderwijs;
 Onderwijs op eigen tempo en tijdstip;
 Klassikaal onderwijs waarin het werken aan
opdrachten, projecten en samenwerking centraal staat;
 Het is de start van een nieuwe manier van onderwijs geven.
Maar het werkt alleen indien er een goed didactisch model
aan ten grondslag ligt: leerlingen wegsturen om een filmpje
te kijken in plaats van huiswerk is niet genoeg.

15. Een goede start maken
Flipping the Classroom is veel meer dan alleen video’s ter
vervanging van klassikale instructie.
Twee aspecten:
 De video’s die de voornaamste theorie van de lessen
bevatten;
 En herinrichting van de vrijgekomen lestijd.

16. Een goede start maken
Beantwoord eens de volgende vragen:
 Beschikken leerlingen thuis wel over de middelen om de
video’s te bekijken?
 Hoe weet je of een leerling de instructie überhaupt wel
volgt?
 Is het mogelijk om de lesinhoud te vertalen naar een
video?
Deze zaken hoeven niet per definitie een belemmering te
vormen, maar hier moet wel vooraf over nagedacht worden.

18. Didactiek & differentiatie
Technologie kan in dit geval bijdragen aan gedifferentieerd
onderwijs anytime anywhere.
Het videoaspect van Flipping the Classroom:
 Bewezen meerwaarde van voordeel bij het kunnen
controleren van tempo en frequentie;
 Stimulans om vaker en meer materiaal te bekijken waar
interesse in is;
 Positieve reacties leerlingen door aansluiten bij hun
leefwereld.

19. Didactiek & differentiatie
In de klas kan de vrijgekomen tijd effectief gebruikt worden
om bijvoorbeeld:
 Metacognitieve vaardigheden te oefenen;
 Leerlingen samen te laten werken aan opdrachten;
 Toepassingen te verkennen om de kennis te verwerken.

21. Hoe ziet de les er uit?
Wat vinden leerlingen?

22. Hoe ziet de les er uit?
Traditionele les Geflipte les
Activiteit Tijd Activiteit Tijd
Warming up 5 min. Warming up 5 min.
Huiswerk bespreken 20 min. Vraag en Antwoord 10 min.
over video
Lezing nieuwe inhoud 30-45 Zelfstandig of onder 75 min.
min. begeleiding oefenen
of maken van
proefjes
Zelfstandig of onder 20-30
begeleiding oefenen min.
of maken van proefjes
Naar: Flip Your Classroom, Bergmann & Sams, 2012

23. Hoe ziet de les er uit?
Ander voorbeeld komt van het St. Joriscollege in Eindhoven.
Deze school met topsport-trajecten heeft veel baat bij het
Flipping the Classroom-model:
‘Ik heb geprobeerd om mijn uitleg over de stof te
verplaatsen naar buiten de les. Hierdoor kunnen de leerlingen
vooraf kijken naar de stof die in de les behandelt gaat
worden.’
Hij maakt effectief gebruik van de tijd die hij heeft met de
leerlingen door hen aan de slag te laten gaan met het maken
van een zogenaamde concept map. De leerlingen moeten de
stof ordenen op een groot vel en moeten hiervoor de hoofd-
en bijzaken goed kunnen onderscheiden.

24. Hoe ziet de les er uit?

25. Hoe ziet de les er uit?
Kijkend naar het model kunnen de volgende typen
activiteiten geformuleerd worden die binnen de les
plaatsvinden in een ‘ideale’ Flipping the Classroom situatie:
 Discussies die geleid worden door leerlingen en waarbij
inhoud van buitenaf wordt ingebracht en verrijkt;
 Samenwerking waarbij leerlingen elkaar ondersteunen en
elkaar indien nodig extra uitleg geven;
 Leerlingen dagen elkaar uit op inhoudelijke kennis en
worden eigenaar van hun leeractiviteit;
 Leerlingen stellen zelf inhoudelijke vragen en krijgen de
vrijheid om ook buiten het curriculum naar inhoud te
zoeken;

26. Hoe ziet de les er uit?
 Probleemoplossende strategieën en kritisch denken
staan centraal;
 Verwerking middels activiteiten als bloggen, presenteren
en lesinhoud vertalen naar eigen context.
 Leerlingen worden actieve deelnemers in plaats van
passieve luisteraars middels activiteiten waarbij
experimenteren en creativiteit centraal staan.

28. Wat vraagt dit van de leraar?
TPACK model, bron: http://tpack.org/

29. Wat vraagt het van de leraar?
Naast didactische kennis en vakinhoudelijke kennis ook
technische kennis nodig.
Bijvoorbeeld kunnen werken met:
 Screencastsoftware als Captivate, Camtasia of ScreenR;
 Kunnen zoeken en vinden van reeds bestaand materiaal;
 Korte toetsen of een quiz kunnen aanmaken met
bijvoorbeeld Google Docs.

30. Tot slot
Er zijn wel aandachtspunten en het is geen ‘wondermiddel’.
Denk daarom in ieder geval vooraf na over de volgende
punten:
 Maakt het merendeel van de leerlingen nu consequent en
op tijd het huiswerk? Zo niet, dan zou het kunnen dat er
een ander probleem op het gebied van motivatie en
betrokkenheid speelt binnen de lessen.
 Hebben alle leerlingen toegang tot internet vanuit huis? Zo
niet, hoe ga je hier mee om? Beschikken alle leerlingen
thuis wel over een pc, laptop of tablet?
 Heb je de tijd om kwalitatief goede video’s te maken? Zo
niet, maak je dan een deel van de video’s en ga je de rest
op internet zoeken?

31. Begin klein
Klein beginnen kan met een simpele opdracht waarbij een
praktisch en inspirerend experiment de aftrap vormt
waarna leerlingen zelfstandig een inhoudelijke video (of
andere online bron) bestuderen.
Zij kunnen dit zelf verwerken en in de gezamenlijke les
weer presenteren, toetsen of met elkaar verder
uitbouwen middels het maken van opdrachten.
Om het helemaal eenvoudig te houden is het aan te raden
gebruik te maken van reeds bestaande video’s of
bronnen.

33. Presentatie Flipping the Classroom
Erik Woning
e.woning@kennisnet.nl