1. 24-4-2013
1
1 Eigenschappen restmaterialen
2 Biobased business cases
3 U & de Biobased Economy
56
In 3 stappen naar u toe:
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Productie biomassain Zuid-Holland
Productie biomassa, milioenton/jaar
Bioresten,milioenton/jaar
57

2. 24-4-2013
2
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Procentuele samenstelling biomassa,inclusief vocht
-Vocht
-Mineralen
-Proteines
-Suikers
-Vetten
-Lignine
-Hemicellulose
-Cellulose
58
Verwerking van
de restmaterialen
kan op vele
manieren.
Begin in het
midden. Via
verschillende
schijven passeert
u de processen
en eindigt u bij
de producten.
59

3. 24-4-2013
3
• Aanbod bio(rest)materialen gemengd & niet continue
• Toenemende concurrentie op bio(rest)materialen
• Agrariërs hebben ook biomassa nodig
• Industrie heeft grote volumes nodig
• Concurrentie met fossiele grondstoffen en processen
• Van biomassa naar grondstof is een hele stap
• Schaliegas: kans of bedreiging?
• Nieuwe logistieke en verwerkingsketens opzetten
60
Uitdagingen Biobased Economy
• Verwachting productie volume van biobased producten vs.
beschikbaarheid en geschiktheid biomassa.
•Hoe verloopt de keten? Welke omzetting is nodig en wat is
mogelijk gezien de huidige marktprijzen?
•Logistiek biomassa:
•Regionale/lokale opwerking tot halffabricaten?
•Centraal bij Rotterdam?
•Ruimte
•Synergetische mogelijkheden?
•Welke stakeholders en ondernemers spelen een rol?
Centrale vraagstelling
61

4. 24-4-2013
4
• Gemiddeld bestaat een plant voor 30% uit cellulose = suiker ketens
• Suiker = grondstof voor fermentatie en transformatie: ethanol,
melkzuur, PLA, isobutanol, furanen
• Productie moet onder wereld suiker marktprijs, gemiddeld € 400,-
• Naast cellulose ook direct uit suikerbieten (NL) of suikerriet.
Suikerbieten Ruwe suiker Cellulose
1 Suiker
Biobased Businesscases
62
2 Aromaten
63
Biobased Businesscases
•Gemiddeld bestaat een plant voor 20% uit lignine = duurzame bron
van aromaten
•Aromaten = grondstof voor chemie: BTX, kunststoffen
•Is biobased productie tegen huidige marktprijs (ca. €1000,-/ton)
mogelijk?
•Lignine wordt nu nog verbrand

5. 24-4-2013
5
Bioplastics
• Aansluitend op suiker en aromaten economie
• Nu PLA productie vooral in N-Amerika
• DSM in Thailand
• Welke bio-plastics hier produceren?
64
Plastic korrels (resins) PLA
•Berm & natuurgras nog niet optimaal benut
•Veel onderzoek en initiatieven
•Mogelijkheid tot winning waardevolle grondstoffen uit gras:
•Proces nog niet rendabel 
•Zoeken naar oplossingen voor energie & transport verbeteringen
2x grassap
3 Gras & Vezels
65
Biobased Businesscases

6. 24-4-2013
6
Vezels & materialen
•Gebruik van vezels voor productie vezelplaten,
papier- en karton
•Veel mogelijkheden
•Logisch door vermindering conversie stappen
•Moeilijk door benodigde infrastructuur & proces
veranderingen
•Veel bottom-up initiatieven
Kokostouw
Hennep voor vezels
Bakje van tomatenvezels
(Kenniscentrum Plantenstoffen)
66
4 Mest
67
Biobased Businesscases

7. 24-4-2013
7
Mest: vergisting én raffinage
• Mest bevat veel waardevolle mineralen
• Mestvergisting alleen is vrijwel niet rendabel
• Wél in combinatie met raffinage van digestaat tot “kunstmest”
68
Digestaat als grondstof
•Eiwit nodig voor veevoer, wordt nu
geïmporteerd (soja)
•Veel organisch afval bevat eiwitten
•Gebruik insecten om eiwitten te
isoleren
•Minder afhankelijk van import
5 Eiwitten
69
Biobased Businesscases

8. 24-4-2013
8
Bioport Rotterdam
• 2011: ca 1 miljoen ton import houtpellets
• 2020: ca 8 miljoen ton import
• 660.000 ton opslag
• Doorvoer naar Europa
Hout, alternatief voor olie?
70
en U?
71
Biobased Businesscases

9. 24-4-2013
9
Vragen?
Carolien Huisman – Projectleider Provincie Zuid-Holland -
cl.huisman@pzh.nl
Aldert van der Kooij – Royal HaskoningDHV –
aldert.van.der.kooij@rhdhv.com
Lars van Doremalen – Royal HaskoningDHV –
lars.van.doremalen@rhdhv.com
Bijlagenrapport is op aanvraag beschikbaar
72