1. Marksizm ve Ayaklanma
Viladimir liç Lenin
13-14 (26-27) Eylül 1917 günleri yazld.
lk kez 1921'de Proletarskaya Revolutsiya No: 2'de yaynland.
Ayaklanmaya hazrlanmann ve genel olarak, ayaklanmay bir sanat olarak
görme biçiminin blankicilik oldu§unu ileri süren oportünist yalan, Marksiz-
min çarptlmalar arasnda, en kötü niyetlerden ve egemen sosyalist partiler
tarafndan belki de en çok yaylm³ bulunanlardan biridir.
Oportünizmin büyük ustas, Bernstein, Marksizme kar³ blankicilik suç-
lamasn ileri sürerek, ackl bir ün kazanm³t, ve gerçekte, bugünün oportü-
nistleri, blankicilik diye haykrdklar zaman, Bernstein'n yoksul kirlerini
ne azck yenile³tiriyor, ne de onlar en küçük bir ³ey ile zenginle³tiriyorlar.
Marksistleri, ayaklanmay bir sanat olarak gördükleri için, blankicilik ola-
rak suçlamak! Ayaklanmann bir sanat oldu§unu açklayarak, onu bir sanat
olarak ele almak gerekti§ini, ilk ba³arlar kazanmak ve karga³alk içine dü³-
mesinden yararlanarak, dü³mana kar³ yürüyü³ü aksatmakszn, ba³ardan
ba³arya ilerlemek gerekti§ini, vb., vb. söyleyerek bu konudaki krini en bel-
gin, en açk ve en kesin bir biçimde açklayann Marks'n ta kendisi oldu§unu
hiç bir Marksist yadsyamayaca§na göre, gerçe§in bundan daha apaçk bir
çarptlmas olamaz.
Ba³armak için, ayaklanma bir komploya de§il, bir partiye de§il, ama öncü
snfna dayanmaldr. ³te birinci nokta. Ayaklanma halkn devrimci atlm-
na dayanmaldr. ³te ikinci nokta. Ayaklanma, yükselen devrim tarihinin,
halk öncüsünün etkinli§inin en güçlü oldu§u, dü³man saarnda ve devri-
min güçsüz, kararsz, çeli³ki dolu dostlarnn saarnda duraksamalarn en
güçlü olduklar bir dönüm noktasnda patlak vermelidir. ³te üçüncü nokta.
Ayaklanma sorununu koyma biçiminde, Marksizmin blankicilikten ayrlmas
sonucunu veren üç ko³ul, i³te bunlardr.
Ama, bu ko³ullar yerine geldikten sonra, ayaklanmay bir sanat olarak
görmeyi kabul etmemek, Marksizme ihanet etmektir, devrime ihanet etmek-
tir.
1
2. Ayaklanmann, olaylarn nesnel ak³ tarafndan gündeme konmu³ bulun-
du§unu partinin tam da ³u anda zorunlulukla kabul etmesi gerekti§ini, ayak-
lanmay bir sanat olarak ele almas gerekti§ini tantlamak için, belki en iyisi
kar³la³trma yöntemini kullanmak ve 3 ve 4 Temmuz günleri ile Eylül gün-
lerini kar³la³trmak olacaktr.
3 ve 4 Temmuz günleri, gerçe§e aykr davranmakszn, sorun ³öyle kona-
biliyordu: ktidar almak daha ye§dir, yoksa dü³manlarmz bizi her durumda
ba³kaldrma ile suçlayacak ve bize fesatçym³z gibi davranacaklardr. Ama
bundan, iktidar o zaman almann yararl oldu§u sonucu çkarlamyordu,
çünkü ayaklanmann zaferi için nesnel ko³ullar gerçekle³memi³ti.
1) Devrimin öncüsü olan snf henüz arkamzda de§ildi.
Her iki ba³kent i³çileri ve askerleri arasnda henüz ço§unlu§a sahip de-
§ildik. Bugün, her iki sovyette de bu ço§unlu§a sahip bulunuyoruz. Bu ço-
§unluk yalnzca Temmuz ve A§ustos aylar olaylar tarafndan, bol³eviklere
kar³ bastrmalar deneyimi tarafndan ve Kornilov ayaklanmas deneyimi
tarafndan yaratlm³tr.
2) Devrimci co³ku henüz büyük halk y§nn kazanmam³t. Bugün, Kor-
nilov ayaklanmasndan sonra, kazanm³ bulunuyor. Ta³radaki olaylar ve ikt-
idarn birçok yerde sovyetler tarafndan alnmas, i³te bunu tantlar.
3) Dü³manlarmz arasnda ve kararsz küçük-burjuvazi arasnda, o za-
man ciddi bir siyasal geni³likteki duraksamalar yoktu. Bugün, bu duraksa-
malar büyük bir geni³lik kazand: ba³ dü³manmz, müttek emperyalizm,
dünya emperyalizmi çünkü Müttekler, dünya emperyalizminin ba³nda
bulunuyorlar zafere de§in sava³ ile Rusya'ya kar³ ayr bar³ arasnda karar-
szlk gösterdi. Halk içinde ço§unlu§u açkça yitirmi³ bulunan küçük-burjuva
demokratlarmz, kadetler ile blok kurmay, yani birle³meyi kabul etmedikleri
zaman, derin duraksamalar içine dü³tüler.
4) Bu nedenle, 3 ve 4 Temmuz günleri, ayaklanma bir yanl³lk olurdu:
iktidar ne maddeten ne de siyasal olarak koruyabilecektik. Her ne kadar Pet-
rograd zaman zaman bizim elimizde olsa da, (iktidar ç.) maddeten (koruya-
mazdk ç.), çünkü i³çilerimiz ve askerlerimiz Petrograd' elde tutmak için dö-
vü³meyi, ölmeyi o zaman kabul etmezlerdi: ayn zamanda hem Kerenski'lere
ve hem de Çereteli'ler ve Çernov'lara kar³ bu kzgnlk, bu yat³maz kin o
zaman yoktu; bol³eviklere kar³, sosyalist-devrimcilerin ve men³eviklerin de
katldklar kymlarn deneyimi ile insanlarmz henüz yo§rulmam³lard.
Siyasal olarak 3 ve 4 temmuz günleri iktidar koruyamayacaktk, çünkü,
Kornilov serüveninden önce, ordu ve ta³ra, Petrograd'a kar³ yürüyebilirdi
2
3. ve yürüyecekti.
Bugün durum bamba³kadr.
Devrimin öncüsü, y§nlar sürüklemeye yetenekli, halkn öncüsü olan s-
nfn ço§unlu§u bizden yana.
Halkn ço§unlu§u bizden yana, çünkü Çernov'un hükümetten ayrl³, köy-
lülü§ün sosyalist-devrimci bloktan (ne de sosyalist-devrimcilerin kendinden)
toprak almayaca§nn, her ne kadar tek belirtisi olmaktan uzaksa da, gene de
en gözle görülür ve en somut belirtisidir. Ba³lca nokta, devrime kendi ulusal
niteli§ini veren nokta da, i³te budur.
Tüm emperyalizm ve tüm men³evikler ve sosyalist-devrimciler blokunun
görülmemi³ duraksamalar kar³snda, partinin kendi yolunu çok iyi bildi§i
bir durumun üstünlü§ü bizden yana.
Kesin bir zafer bizden yana, çünkü halk artk umutsuzlu§un kysndadr,
ve biz, Kornilov günleri srasndaki yönetimimizin önemini göstererek, sonra
da blokçulara bir uzla³ma önererek ve onlardan kendi duraksamalarna bir
son vermekten uzak bir red yant alarak, tüm halka aydnlk bir persfektif
sunuyoruz.
Uzla³ma önerimizin henüz reddedilmemi³ oldu§una, Demokratik Konfe-
ransn henüz onu kabul edebilece§ine inanmak, en büyük yanl³lk olurdu.
Uzla³ma, bir parti tarafndan partilere önerilmi³ti: bu i³ ba³ka türlü de ola-
mazd. Partiler bu uzla³ma önerisini kabul etmediler. Demokratik Konferans,
yalnzca bir konferanstr, ba³ka hiç bir ³ey de§il. Unutulmamas gereken ³ey,
onun devrimci halk ço§unlu§unu, yoksulla³m³ ve kzdrlm³ köylülü§ü temsil
etmedi§idir. Bu bir halk aznl§ konferansdr [;] bu apaçk gerçe§i unutma-
mak gerek. Demokratik Konferansa bir parlamento gibi davranmak, bizim
bakmmzdan en büyük yanl³lk, en kötü parlamenter alklk olurdu, çünkü
o e§er kendini parlamento ve devrimin egemen parlamentosu olarak da ilan
etse, her ³eye kar³n hiç bir ³eyi kararla³tramayacaktr : Karar ona de§il,
Petrograd ve Moskova i³çi mahallelerine ba§ldr.
Ba³ar ile taçlanm³ bir ayaklanmann bütün nesnel ko³ullar biraraya gel-
mi³ bulunuyor. Halk çileden çkaran ve gerçek bir i³kence olu³turan durak-
samalara, yalnz bizim ayaklanmadaki zaferimizin son verece§i; yalnz bizim
ayaklanmadaki zaferimizin topra§ köylülü§e hemen verece§i; devrime kar³
ayr bar³ manevralarn, yalnz bizim ayaklanmadaki zaferimizin ba³arszl-
§a u§rataca§, bu manevralar, daha tam, daha adil ve daha yakn bir bar³,
devrime elveri³li bir bar³ açk önerisi ile ba³arszl§a u§rataca§ bir durumun
ola§anüstü üstünlü§ü bizden yana.
3
4. Ensonu yalnz bizim partimiz, ayaklanmada zafer kazandktan sonra, Pet-
rograd' kurtarabilir, çünkü, e§er bizim bar³ önerimiz kabul edilmez ve bir
silah brak³mas bile sa§layamazsak, o zaman a³rcl§n asl yanda³lar
biz olaca§z, sava³ partilerinin ba³nda biz olaca§z, en iyi sava³ partisi biz
olaca§z ve sava³ gerçekten devrimci bir biçimde yürütece§iz. Kapitalistlerin
bütün ekmeklerini ve bütün çizmelerini ellerinden alaca§z. Onlara ekmek
krntlarn brakacak, onlara çark giydirece§iz. Bütün ekmek ve bütün kun-
duralar cepheye verece§iz.
O zaman Petrograd' ba³aryla savunaca§z.
Gerçekten devrimci bir sava³ için, maddi oldu§u kadar manevi kaynaklar
da, Rusya'da hala çoktur; Almanlarn bizimle hiç olmazsa bir silah brak-
³mas yapmalar için yüzde-doksandokuz ³ans vardr. Ve bugün bir silah
brak³mas sa§lamak, tüm dünyay yenmektir.
Devrimi kurtarmak ve Rusya'y her iki koalisyon emperyalistlerinin de is-
tedikleri ayr payla³mdan kurturmak için, Petrograd ve Moskova i³çilerinin
ayaklanmasnn kesinlikle zorunlu oldu§unun bilincine varm³ bulunan bizler,
ilkin, siyasal takti§imizi, Konferansta, yükselen devrim ko³ullarna uyarlama-
lyz; sonra da, Marks'n ayaklanmay bir sanat olarak görmenin zorunlulu§u
üzerindeki dü³üncesini yalnzca sözde kabul etmedi§imizi tantlamalyz.
Say ile etkilenmeksizin, kararszlar kararszlar kampnda brakmaktan
korkmakszn, Konferansa katlan bol³evik kanada gecikmeden yeni bir birlik
vermeliyiz: Kararszlar devrim davasna orada (kararszlar kampnda ç.) gö-
züpek ve özverili sava³çlar kampnda oldu§undan daha yararl olacaklardr.
Uzun söylevlerin yetersizli§ini, genel olarak söylevlerin yersizli§ini, dev-
rimin kurtulu³u için ivedi bir eylem zorunlulu§unu, burjuvaziden tam bir
kopma, bütün bugünkü hükümet üyelerinin görevden alnma, Rusya'nn
ayr bir payla³mn hazrlayan ngiliz-Fransz emperyalistlerinden tam bir
kopma kesin zorunlulu§unu, bütün iktidar hemen devrimci proletarya taraf-
ndan yönetilen devrimci demokrasinin eline geçirme zorunlulu§unu en kesin
bir biçimde belirten ksa bir bol³evikler bildirgesi yazmalyz.
Bildirgemiz, program tasarmz ile ba§llk içinde, ³u vargy en ksa ve
en açk biçimde formüllendirmelidir: Halklara bar³, köylülere toprak, yüz-
kzartc kazançlara el koyma ve üretimin kapitalistler tarafndan edepsizce
baltalanmasna kar³ bastrma.
Bildirgemiz ne denli ksa, ne denli kesin olursa, o denli iyi olacaktr. Yal-
nzca bu bildirgede çok önemli iki noktay daha vurgulamak gerekir: Halk
kararszlklar yüzünden çileden çkm³tr, halk sosyalist-devrimciler ile men-
4
5. ³eviklerin kararszl§ yüzünden rahatszdr; biz bu partilerden kesinlikle ko-
puyoruz, çünkü onlar devrime ihanet etmi³lerdir.
Ba³ka bir ³ey daha: Hemen ilhaksz bir bar³ önererek, müttek emper-
yalistlerden ve tüm emperyalistlerden hemen koparak, hemen ya bir silah
brak³mas, ya da bütün devrimci proletaryann savunmaya katlmasn, ve
devrimci demokrasi tarafndan, devrimci demokrasinin yönetimi altnda, ger-
çekten adil, gerçekten devrimci bir sava³n sürdürülmesini elde edece§iz.
Bu bildirgeyi okuduktan sonra, sözler de§il kararlar, yazl kararlar de§il
eylemler istedikten sonra, bütün kanadmz fabrikalara ve k³lalara gönder-
meliyiz : onun yeri oralardadr, devrimin dirimsel gücü oralardadr, devrimin
kurtulu³u oralardan gelecektir, Demokratik Konferansn itici gücü oralardr.
Ate³li, heyecanl söylevlerimizde, programmz oralarda açklaml ve so-
runu ³öyle koymalyz: Ya bu programn Konferans tarafndan eksiksiz ka-
bulü, ya da ayaklanma. Orta yol yoktur. Beklemek olanakszdr. Devrim
mahvolur.
Sorun böylece konduktan sonra, tüm kanadmz fabrikalar ve k³lalarda
toplanm³ bulundu§undan, ayaklanmann ba³lamas gereken zaman karar-
la³trabilecek bir durumda olaca§z.
Ve ayaklanmay Marksistler olarak, yani bir sanat olarak görmek için, ayn
zamanda, bir dakika yitirmeksizin, ayaklanma müfrezeleri kurmayan örgüt-
lemeli, güçlerimizi yerli yerine da§tmal, güvenilir alaylar en önemli nok-
talara göndermeli, Aleksandra Tiyatrosunu ku³atmal, Piyer ve Pol kalesini
ku³atmal, genelkurmay ve hükümeti tutuklamal, harpokulu ö§rencilerine
ve vah³i tümene kar³, dü³man kentin dirimsel merkezlerine sokmaktansa,
ölmeye hazr müfrezeleri göndermeliyiz; silahl i³çileri seferber etmeli, onlar
son ve amansz bir sava³ma ça§rmal, telgraf ve telefonu ayn zamanda i³gal
etmeli, bizim ayaklanma kurmaymz Telefon Merkezine yerle³tirmeli, onu
bütün fabrikalara, bütün alaylara, bütün silahl sava³m merkezlerine, vb.
telefonla ba§lamalyz.
Bütün bunlar, ku³kusuz, yalnzca yakla³k, ve yalnzca, ya³ad§mz anda,
e§er ayaklanma bir sanat olarak görülmezse, Marksizme ba§l kalnamaya-
ca§, devrime ba§l kalnamayaca§ olgusunu aydnlatmaya yönelik ³eylerdir.
LENN
13-14 (26-27) Eylül 1917
5
