2. Czym jest doping?
Doping wydolnościowy polega na sztucznym
podnoszeniu wydolności fizycznej i psychicznej
zawodnika. Dzięki niemu zawodnik potrafi
osiągnąć wydolność fizyczną wykraczającą poza
przyjęte normy.
3. Gdzie jest wykorzystywany?
Doping wykorzystywany jest w sporcie. Jest to
jednak nielegalna praktyka. Jego stosowanie jest
surowo karane. Zwalczaniem dopingu zajmują
się organizacje takie jak Światowa Agencja
Antydopingowa.
4. Rodzaje dopingu:
Farmakologiczny
• Polega na podawaniu biologicznie czynnych związków
chemicznych, których użycie nie jest uzasadnione leczeniem
zawodnika.
Fizjologiczny
• Polega na wymianie płynów ustrojowych, zwłaszcza krwi,
przeszczepach tkanek (mięśni i ścięgien) i stosowaniu
zabiegów takich jak chirurgiczne usuwanie tkanki tłuszczowej.
Genetyczny
• Polega na modyfikacji kodu genetycznego zawodnika , np.
poprzez stosowanie wirusów. Obecnie nie jest możliwy do
wykrycia.
5. Jak wykryć doping?
Doping farmakologiczny jest najłatwiejszy do zastosowania i
najłatwiejszy do wykrycia. Najczęściej stosowane związki
chemiczne to:
• Sterydy anaboliczne – działające głównie poprzez zwiększanie
masy mięśniowej, takie jak testosteron i tetrahydrogestrinon
• Hormony pobudzające wzrost erytrocytów takie jak
np erytropoetyna
• Związki pobudzające, okresowo zwiększające wydolność lub
zapobiegające odczuwaniu bólu przy nadmiernym wysiłku
fizycznym, tzw.stymulanty - takie jak
np.: amfetamina, ecstasy, modafinil, i ich pochodne.
6. W dopingu fizjologicznym stosuje się różne techniki
medyczne, które czasowo zwiększają wydolność organizmu.
Najczęściej spotykaną formą dopingu fizjologicznego są transfuzje
krwi. Zazwyczaj celem tego zabiegu jest zwiększenie do maksimum
liczby czerwonych krwinek w organizmie, gdyż to one odpowiadają za
szybki transport tlenu do mięśni. Większa liczba czerwonych ciałek we
krwi oznacza wzrost wytrzymałości a także zwiększoną zdolność do
krótkotrwałego wysiłku fizycznego. Wzrost liczby czerwonych krwinek
powoduje jednak także wzrost lepkości krwi, wzrost obciążenia mięśnia
sercowego i generalnie całego układu krążenia, które w skrajnych
przypadkach mogą powodować wylewy i zawały serca.
7. Doping genetyczny jest najnowszą techniką dopingową i polega
na modyfikowaniu materiału genetycznego zawodnika lub
kontroli ekspresji genów.
Techniki dopingu genetycznego
Ingerencja w ekspresję
genów zawodnika,
prowadząca do wzrostu
liczby komórek tkanek
szczególnie potrzebnych
do uprawiania sportu
(głównie mięśni oraz
szpiku kostnego)
Dokonywanie wszczepu
obcych tkanek, wcześniej
zmodyfikowanych
genetycznie, które
namnażają się w
organizmie
Podawanie preparatów
zawierających
zmodyfikowane
genetycznie
mikroorganizmy –
np.: bakterie produkujące
hormony.
8. Skutki stosowania dopingu
Komisja medyczna przy MKOL, ustalając jakie środki powinny zostać uznane za
nielegalne kierowała się między innymi tym, że niektóre z substancji są
przyczyną występowania ostrych bądź też przewlekłych chorób u sportowców.
Skutki stosowania
dopingu u
mężczyzn
Proces demaskulinizacji, który
objawia się redukcją jąder oraz
zaburzeniami w ich
funkcjonowaniu, co w efekcie
jest przyczyną bezpłodności.
Występowanie procesów
feminizacyjnych, do których
należą rozrost sutków, co często
bywa interpretowane jako stan
przed rakowy;
Skutki stosowania
dopingu u kobiet
Postępujący proces defeminizacji, który
to objawia się redukcją gruczołów sutkowych,
zanikiem okresu, bezpłodnością, zaburzeniami
emocjonalnymi oraz wzrostem poziomu
agresji;
Pojawia się maskulinizacja, która objawia
się po przez wytworzenie się wtórnych
cech męskich;
9. Pozostałe skutki stosowania dopingu:
• Pękanie naczynek w nosie;
• Zwiększenie się ciśnienia krwi;
• Bóle brzucha oraz głowy;
• Powstawanie wzmożonego trądziku;
• Nieprawidłowe funkcjonowanie wątroby;
• Wzrost prawdopodobieństwa kontuzji;
• Powstawanie poważnych zaburzeń natury psychicznej
tj. impulsywność, bezsenność, wpadanie w panikę,
psychozy a także paranoje;
• Różnego rodzaju zaburzenia przewlekłe tj. nowotwory,
choroby układu sercowo - naczyniowego,