Op naar een onzekere toekomst

rvblaarne

De Raad van Bestuur van de Openbare
Bibliotheek
Laarne
2007

Op naar een onzekere toekomst

06/12/07 Op naar een onzekere toekomst 1

rvblaarne

Belangrijkste taak van de RvB ?

Meedenken en meewerken aan de bibliotheek
van de toekomst

Doel van deze presentatie :
brandstof leveren


rvblaarne

Inhoud

− Strategische krachten
●
Moeten
●
Kunnen
●
Willen (de rol van de Raad van Beheer)
− Werken aan de bibliotheek van de toekomst
●
De archaïsche bibliotheek
●
De nabije toekomst
− Uitdagingen en kansen
− Competenties
− Doelgroepen
●
De verre toekomst

rvblaarne

Strategische krachten in de bibliotheek :
visieontwikkeling
Wenselijk
(willen)

Voor de evolutie van
Voor het overleven van de organisatie
de organisatie Volgens de missie
Volgens de regels Voor de gebruikers

Legitimiteit
en mandaat
Haalbaar
Noodzakelijk (kunnen)
(moeten)

Volgens doelstellingen
Volgens het budget, medewerkers en regels
Volgens de technologische evolutie
Strategische aanpak van Web 2.0 4

rvblaarne

Bibliotheek : huidige taak

Wat wil, moet en kan een bibliotheek ?
●
Moeten : Decreet van 2001
●
Kunnen : Gemeentebestuur
●
Willen : Bibliotheekmanagement en Raad
van Beheer


rvblaarne

Moeten

●
Wet van 1921 (Jules Destrée)
− Eerste bibliotheekwetgeving
− Wildgroei van ideologische bibliotheken
●
Decreet van 1978
− Zeer belangrijk :
●
In iedere gemeente een OB
●
Zeer strikte regelgeving
●
Nadruk op professionalisme en pluriformiteit
− Weinig ruimte voor initiatief

rvblaarne

Moeten (2)

●
Decreet houdende het stimuleren van een
kwalitatief en integraal lokaal
cultuurbeleid van 13 juli 2001
− Bibliotheekwetgeving geïntegreerd in een
ruimer cultuurdecreet
− Minder strikte regels tvv van beleidsplanning
− Nadruk op netwerkvorming


rvblaarne

Decreet lokaal cultuurbeleid 2001

De openbare bibliotheek is een basisvoorziening
waar elke burger terecht kan voor informatie,
educatie, cultuur en ontmoeting.
Elke gemeente is verplicht tot het oprichten van
een bibliotheek, opdat elke burger gelijke en vrije
toegang krijgt tot kennis, cultuur en informatie,
opgeslagen in gedrukte en andere
informatiedragers. De openbare bibliotheek schept
een voorwaarde tot levenslang leren, culturele
ontwikkeling en het democratisch functioneren
van de samenleving.
14 december 2007 Jan Van Hee - Maarifa 8

rvblaarne

IFLA/UNESCO Manifest over de openbare
bibliotheek 1994

De openbare bibliotheek is het lokale
centrum voor informatie, dat ervoor zorgt
dat allerlei vormen van kennis en informatie
direct beschikbaar zijn voor de gebruikers.


rvblaarne

Functies van de bibliotheek (cfr. Man in de straat)

06/12/07
?Op naar een onzekere toekomst 10

rvblaarne

Functies van de bibliotheek (cfr. Decreet van 2001)

●
Cultuurontwikkeling
●
Levenslang leren
●
Democratisch
functioneren
Probleemstelling :
●
Bewaren lokaal
cultureel erfgoed Hoe invullen?
Hoe prioriteiten stellen?
●
Ontspanning bieden
●
Informatie- en kennis
verstrekken
●
Ontmoetingsfunctie

rvblaarne

Functies van de bibliotheek (cfr. gebruikersonderzoek)

De bibliotheek, een huis vol meningen
32 041 bezoekers over 165 bibliotheken
Resultaten van het Vlaams
gebruikersonderzoek

meer info op www.vcob.be


rvblaarne

Inhoud

●
Moeten
●
Kunnen
●
●
●
De nabije toekomst
− Competenties
− Doelgroepen
●
De verre toekomst

rvblaarne

Kunnen

●
Gemeenteraad en College van
Burgemeester en Schepenen
− Keuren het Cultuurbeleidsplan (of het
Bibliotheeksbeleidplan) goed.
− Bepalen de begroting.


rvblaarne

Mogelijkheden van het nieuwe
gemeentedecreet (22.12.2006)
− de gemeenten krijgen meer bevoegdheid over hun
personeelsbeleid
●
de mogelijkheid om contractuele werknemers in dienst
te nemen wordt verruimd
− er komt een ruimere mogelijkheid tot delegatie
− mogelijkheid tot interne en externe verzelfstandiging
●
ook budgethouderschap is mogelijk
− Meerjarenplanning (ook financieel)
− een ruimere mogelijkheid tot participatie van de burger,
waaronder een klachtenbehandeling
− Mogelijkheid tot publiek-private samenwerking
− omschrijft expliciet de werking van de
gemeentearchieven
06/12/07 Les 15

rvblaarne

Inhoud

●
Moeten
●
Kunnen
●
●
●
De nabije toekomst
− Competenties
− Doelgroepen
●
De verre toekomst

rvblaarne

Willen

●
Het Bibliotheekmanagement
●
De Raad van Beheer
− Wettelijk kader
− Praktische invulling


rvblaarne

RvB : wettelijk kader
● Cultuurpact-decreet :
− Bedoeld als : bescherming ideologische minderheden
− Huidige toepassing : inspraak en medebeheer
− 3 mogelijkheden tot beheer.
● Meest optimale : Art. 9 b) Vereniging van afgevaardigden
betrokken overheid en gebruikers/strekkingen. Eventuele
coöptatie van deskundigen.
● Kennisgeving van strekkingen van de gebruikers zijn niet
verplicht, wel zorgen voor evenwicht !
● Toekomst (cfr. Gemeentedecreet)
− Meer mogelijkheden tot verzelfstandiging


rvblaarne

RvB : praktisch kader

●
Samenstelling
− Voorzitter (vraag : aan welk profiel moet de voorzitter
beantwoorden ?)

− ev. ondervoorzitter
− Schepen van Cultuur
− Leden (politici, gebruikers, ev. experten, ...)
− Secretaris (=Bibliothecaris)*
− Experten à la carte*
* = niet stemgerechtigd

rvblaarne


●
Spelregels :
− Reglementen
●
Organiek
●
Huishoudelijk
− Overleg met :
●
Gemeenteraad en College van Burgemeester en
schepenen
●
Andere raden


rvblaarne

RvB : praktisch kader (1)

●
Slechts gedeeltelijk wettelijk bepaald.
− In de praktijk : weinig “echt” beheer
− Oorspr. : evenwichten bewaken tussen
verschillende strekkingen
●
Adviserende ondersteuning
− Binnenbrengen extra expertise
− Opgelet : geen adviesraad
●
Strategische planning : koers bepalen


rvblaarne

RvB : praktisch kader (2)
●
Controle (to control : beheersen)
Bijv. : BIOS-gegegens, Ovinob-dashboard

Benchmarken

●
Netwerken en pleitbezorgen
In eigen kring (politiek, organisaties, ...)
Andere bibliotheken en raden van beheer


rvblaarne


●
Eerste pool voor vrijwillige
medewerkers
− Bijvoorbeeld : boekenverkoop, voorlezen,
uitbreidingsactiviteiten

●
Conclusie
“Dynamisch ondersteunend en
(strategisch) meedenkend orgaan dat
ook betrokken is bij de activiteiten”.

rvblaarne

Inhoud

●
Moeten
●
Kunnen
●
●
●
De nabije toekomst
− Competenties
− Doelgroepen
●
De verre toekomst

rvblaarne

Werken aan de bibliotheek van
morgen


rvblaarne

Vragen

●
Gaat de bibliotheek verdwijnen ?
●
Wat is de (toekomstige) maatschappelijke
meerwaarde van de bibliotheek ? Wat is
de Return on Investment (ROI) ?
●
Wat zijn de prioriteiten voor de
toekomstige bibliotheek ?


rvblaarne

De archaïsche bibliotheek : het streven
naar volledigheid ...

●
De universele bibliotheek
●
Alle/zoveel mogelijk menselijke kennis in
elke bibliotheek


rvblaarne

Gevolg :


rvblaarne

Inhoud

●
Moeten
●
Kunnen
●
●
●
De nabije toekomst
− Competenties
− Doelgroepen
●
De verre toekomst

rvblaarne

Het belang van de bibliotheek

• Wat leren onderstaande verhalen ?

Nathan Rothschild

maart 2007 Inlichtingenwerk Maarifa - Jan Van Hee 30

rvblaarne

Bibliotheek : nabije toekomst

Wat staat ons de komende jaren te
wachten ?
●
Onderzoeken door omgevingsanalyse
●
Anticiperen via beleidsplanning


rvblaarne

Ontwikkelingen : de revolutie in de
informatiesector (bedreigingen)
●
Tijdsversnelling in de IT-sector
●
i-Tunes
●
Google !
− Google Books
− Google Scholar
●
WEB2.0
●
Informatieversnippering
●
Steeds hogere eisen flexibiliteit en kwaliteit

rvblaarne

Ontwikkelingen : de revolutie in de
informatiesector (kansen)

●
Zie ook bedreigingen !
●
Automatiseren van routine-taken
− Bijv. : RFID
●
Attenderen
●
Nieuwe visie op bibliotheekwerk : de
vraaggestuurde bibliotheek
●
Netwerkvorming


rvblaarne

De veranderende rol van de lokale
bibliotheek : redenen

●
Veranderende doelen
− Passieve houding <=> Anticiperen
●
Veranderende middelen
●
Veranderende producten
●
Veranderende klanten
− Mondigheid
− Diversiteit


rvblaarne

Visie : WEG MET PASIVITEIT !

●
De focus ligt nog steeds op het aanbod,
niet op de gebruiker
●
Teveel uitleen, te weinig
informatieverstrekking
●
Bibliotheken moeten opnieuw durven
adviseren :
− Dit is een goed boek
− Dit is juiste informatie


rvblaarne

Visie : MAATWERK !

●
“In een bibliotheek zoeken naar een boek
is even leuk als in een garage zelf je
bougies moeten vervangen” (Kees Hamann)
●
De bibliotheek is teveel een supermarkt
in plaats van een speciaalzaak.


rvblaarne

Inhoud

●
Moeten
●
Kunnen
●
●
●
De nabije toekomst
− Competenties
− Doelgroepen
●
De verre toekomst

rvblaarne

Competenties van de human resources

Aanwervingen van het personeel voor de
komende 40 jaar gebeurt op basis van
competenties van 20 jaar geleden !


rvblaarne

Nieuwe competenties voor het OB
personeel

OUT IN
− Back-office − Sociale vaardigheden
− Catalografie − Informatievaardigheden
− Collectievorming − Maatwerk
(ten dele) − IT
− Administratie − Specialist
− Boekverwerking
− Generalist


rvblaarne

Competenties van het personeel
− Het bibliotheekpersoneel is een “schaap met
7 poten” (dixit Kees Hamann, bib Vlissingen)
●
Nood aan samenwerking met/aanwerving van
andere specialiteiten
− Het bibliotheekpersoneel maakt zich
onbenaderbaar
●
Herkenbaarheid
●
Drempel van de balie
●
Klantvriendelijkheid
●
Geen maatwerk
●
De klant wil het personeel niet storen

rvblaarne

Inhoud

●
Moeten
●
Kunnen
●
●
●
De nabije toekomst
− Competenties
− Doelgroepen
●
De verre toekomst

rvblaarne

Doelgroepen : een intuïtief
overzicht

●
Op basis van ●
Op basis van
demografie : interesse :
− Leerlingen lager en − Ontspanningslezers
secundair onderwijs − Cultuurzoekers
− Senioren − Informatie-freaks
− Vrouwen − Eeuwige studenten
− ... − ...


rvblaarne

Nieuwe doelgroepen ?
●
Lokale gemeenschap ruimer dan kinderen
en senioren :
− Gamers :
●
Informatie
●
Lan-parties
− Have-nots en digibeten
●
Beschikbaarheid van apparatuur en know-how
− Basiseducatie
− NT2


rvblaarne

Nieuwe doelgroepen ?
●
Organisaties :
− Instellingen
●
informatie-ondersteuning
− Zelfstandigen en bedrijven
●
bedrijfsinformatie
− Lokale overheid
●
kennisbeheer
− Heemkundige kringen
●
samenwerking


rvblaarne

Inhoud

●
Moeten
●
Kunnen
●
●
●
De nabije toekomst
− Competenties
− Doelgroepen
●
De verre toekomst

rvblaarne

De bibliotheek van de toekomst ...

06/12/07 Foto : uit de film Star Wars naar een onzekere toekomst
Op 46

rvblaarne

Scenario's voor de bibliotheek
(2010-2030) :
Een intuïtieve zoektocht en
voer voor discussie.


rvblaarne

Scenario 1 : (papieren) boeken,
tijdschriften en kranten verdwijnen.*

* met uitzondering van bibliofiele uitgaven


rvblaarne

Scenario's voor de bibliotheek (vervolg)

●
GSM, PDA, MP3, GPS, e-book, ... worden steeds
meer geïntegreerd in één toestel.
●
Lezen wordt een multimediale ervaring.
●
Veel “boeken” zijn gratis download-baar (door
reclamegelden)
●
Het toenemende belang van IT zorgt voor
maatschappelijke onrust.
●
Steeds meer organisaties en overheden openen
informatiepunten en -sites.
●
Mensen verliezen zich in de informatie-overdaad.


rvblaarne


●
Vlaanderen wordt steeds meer een
kennismaatschappij.
●
KMO's ondervinden steeds meer een nood aan
bedrijfsinformatie.
●
Onderwijs gebeurt steeds meer van op afstand (e-
leren).
●
Mensen gebruiken steeds meer interactieve
webtoepassingen om met elkaar te communiceren en
om informatie uit te wisselen.
●
Zoekmachines kennen een nooit geziene staat van
perfectie in het zoeken naar juiste informatie.

rvblaarne


●
Veel informatie wordt niet meer gratis aangeboden
en wordt opgeslagen in afgesloten databestanden.
●
Steeds meer jonge senioren met veel vrije tijd
willen zich verder ontwikkelen.
●
...


rvblaarne


●
Ultieme scenario's :
− De bibliotheek verdwijnt door de concurrentie
van andere aanbieders van informatie,
kennis, ontspanning, cultuur, ...
− De bibliotheek wordt volledig digitaal
− De bibliotheek wordt een gemeentelijke
expertisecentrum
− De bibliotheek wordt een leer- en
kenniscentrum
− De bibliotheek blijft de behoeder van
06/12/07
betrouwbare ennaar een onzekere toekomst informatie
Op
betaalbare 52

rvblaarne

Verdere informatie

●
www.vcob.be
●
www.vvbad.be
●
www.ovinob.be
●
www.cjsm.vlaanderen.be


Op naar een onzekere toekomst

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Mehr von Jan Van Hee

Mehr von Jan Van Hee (20)

Op naar een onzekere toekomst