SlideShare a Scribd company logo
1 of 20
Download to read offline
VOL.2 NO.22 		 FRIDAY
29 NOVEMBER 2013

lalhmunsiami

2nd Year, Philosophy
pu thanglura
pi midel thangi
Tahan [C]

PHOTO:KYAWMOE
2 | TAHANTIMES

domestic news

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

U THEIN SEIN 2015-AH PRESIDENT TANG DAWN
TAWH LO THURA U SHWE MANN-AN A TI

A RUKA VCD/DVD COPY-SAK HI

an he tih
alawm
tih zawh vek tia fiamthu thawh nana an
‘Ktun hmaa avang ahianpawhatakkanlahe ni.phak lohhithuni’leh hlaah raltiang kantial tial
hman thin hi thil awm ve
chu a Zofate kan changkang chho ve
a,
rim ra
kan tem
kai ve
tan ta a. Upa danah tun hma kha chuan Audio Album hmasa kan tih mai Vulmawi,
Zodi, Salai M adt… Music Group chauh kha a ni rih mai a, a hunlai na na naah
chuan Zoram khawvel a hrut hneh hle a nih kha.
	 A hnu fe vengvawngah Video Album kan han nei ve thei ta chauh a, tunlaiah
phei chuan a quality that leh that loh chu thu khat ni sela, khawhar hnem tawk tur
chuan en tur kan nei tan tawh a, a nihlawhthlak hle mai. Heng Video Album kan
buatsaih lai hian, a tui miten hah-thil-kul leh sum seng meuha mipui chawm an
tumlai hian tanpui a hnekin a ruka kan lo copy-sak thin hi chu ‘An thlarau chan
sosanlai kan vaw chau ang’ tih a phanawm a, hma lam hun kan dawn tawi deuh
hrat thin a tin ni.
	 Audio Album (Khui) buatsaih tirhlaite pawh khan harsatna namen lo an tawh
thu an sawi fo thin. A chhan chu Khui tlangzarh ni atang khan a ruka lo copy-tuten
khaw hrang hrangah an zuarchhuak ta thin kha a ni a. Dan mumal a awm loh avangin tumah indem hleih theih a ni ta bawk si lo, sum senga hah taka buatsaihtute ai
mah hian a ruka lo copy-tute zawk hian hamthatna an dawng mah mah zawk nite
hian an sawi thin. He thu hi a dik a nih ngat chuan ‘Mi chaw bel vuak kehsak’ nen
a lem chuang lo ang.
	 He thil thleng hi Zoram chhungah chauh a ni bik lo mai thei. Aizawla Khui thar
a chhuah hlim hian a hnu rei loteah Tahan leh a chhehvelah pawh copy chhawn lei
tur a awm nual mai. Tahan leh a chhehvelah mah heti a nih si chuan kan thenawm
Zofate awmnaah pawh an kangkai lo thei lo va. Chuti a nih si chuan a buatsaihtute
copy siam zat ai mah hian a tam fe zawk dawn tihna a ni chu. A khui buaipuitute ai
mah hian a pawn lam ‘A’ team ten sum an hai lut zawk mah mah a ang hle.
	 Kan zaimite leh musician-te pawh hian hamthatna eng emaw an nei ve tan
tawh a, a lawmawm khawp mai. A tui mite leh zaimi chawi lar nana Video Album
an han buatsaih theite hi a va lawmawm tak em. Heng an buatsaihte hi hlut thiama
kan puih theih a tha hle mai. A chhan chu sum tam tak sengin Recording-ah an lut
a, chu chauh a la ni lo, Video lak (Shooting) a la tul leh zel a, hla pakhata chi hrang
hranga lan tum an duh phei chuan a hautak lehzual. Rin ai daihin a hnahchawi a
hnihthum a, en theih tura DVD phek khat tuaihnum chhung pawh hi hun a awh rei
reng a ni. Album khat buatsaih turah hian a tlem berah Ks.2000000 (Nuai sawmhnih) vel a tul a, Falam ka unaute chuan copies 3000 deuh thaw an hralh chhuah
laiin keiniho Tahan leh a chhehvelah hi chuan copies 1000 kan hralh chhuak thei
ngawr ngawr a. Copy khat man Ks. 2000 chhiar dawn ila, to kan ti bawk si a, Ks.
1500 in hralh chhuak thei ta ila, a hlep chu sawi loh a sum lu pawh a pha lo hle a
ni. ‘Kan hloh hlepah kan chhiar’ tih a nih ringawt loh chuan hah man a awm lo a
ni. Hei hi eng vang nge kan tih chuan ‘A ruka copy kan chin vang’ a ni kan tithei
ang. Kan hnam zia leh Kristian nun pho lanna atana an tlawmngaih chhuahna leh
zel pawh he tia kan lo pawngsual zel a nih si chuan kan hmasawnna berah pawh
‘Hnungtawlh’ bak va ni hek suh.
	 Mahni tui zawngte hi chu dan harsa tak a ni a, a chang chuan min sawm loh
pawh hian intahluh talh ka tum chang a awm fo ang. A chang chuan chhawnchhaih
titih avanga zuam loh chang a awm thei bawk. Henga kan han sawi duh chu kan
zai thiamte hian an lar ang hu hian hamthatna an nei chau em em a ni. A chang
chuan nawmnah takin ‘A ni kha zai leh mai rawh se emaw, a hun leh hmun pawh
thliar hrang chuang lo hian ‘Nang han zai leh mai teh’ tiin emaw kan chhehchhawl
lek lek thin a, thil mawi lo tak a ni. Zai tura kan sawm a nih pawhin an dinhmun
hrethiama a awm tawk inpek hi a tha khawp mai.
	 Lar ve viau si hian kan hriat loh thilah sawi chhuah ngam loh harsatna ruk an
tawk fo mai hi chu a zawngchhangtlak lo a ni ber mai. Vawi khat mipui hmaa zai
tura inbuatsaih hi hautak deuh asin. Tin, kan zaimite hi Biak in bakah loh chuan ke
penna tur dang a vang thei hle a, kan inzir chhunzawm a, kan intuaihriam peih reng
thei chuan ‘Ei zawnna tlak’ a tling thei tho a ni. Tunah rih chuan kan Market a la zim
hle a, hlawkna tham a la pawchhuak theih loh avangin ‘Tlawmngaih chhuah’ a la
tul rih a, chuti nak alaia, a sawisel zawng leh dal zawng tur hlira kan dawr hi chuan
mi lar kan chherchhuak tawp lovang.
	 Tuna VCD/DVD kan tichhuahte pawh hi hriatthiamna hmanga tihchhuah lek
fang a ni a, Myanma ram hian a ruka copy rute hi a man a, phek sing tel chuang fe
an halsak fo thin a nih kha. Mizoramah pawh dan fumfe siam mek a ni a, phalna la
lova, tawngpawng Video Album kan inhralhsak chiam hi chu, a buatsaihtute tan a
na em em a, zaia invawrh turte tan pawh an tim phah reng a ni.
	 America-a kan thian Hlui khan Tahanah ‘Tom and Jerry’ DVD a rawn chah a,
eng vang nge kan tih chuan ‘Kan awmnaah chuan a to lutuk a, kan lei ngam lo’ a
ti tlat mai. Chutiang chuan ram changkangah chuan phalna lovin engmah an tiru
duh lo va, a buatsaihtuten ‘Right’ an neih tlat avangin an zah a ni. Keiniho pawh
hian zai mi, musician te zahthiam leh chawimawi thiam a tul bawk a ni. Studio leh
Video Enditing neiten sum tam tak sengin hna an thawk a, an thiamna hmangin
hla mawi tak tak leh ennawm tak tak kan hmuh phah thin a, namnul lova, kan zah
thiam a pawimawh khawp mai. Chuti a nih si loh chuan hnam dang karah kan hmel
a lang tam thei dawn lo a ni. Chuvang chuan a ruka lo in-copy-sak emaw kan artist
te chhawnchhaih hi mi puitling zia a nih loh avangin pumpelh hram hram i tum ang
u hmiang tiin kan insawm duh a ni e.n

2015 Inthlanpui lo awm turah hian
tuna kan President U Thein Sein
chuan President hna a chelh tawh
dawn lo tiin Pyidaungsuh Hluttaw
Speaker Thura U Shwe Mann-an a
sawi chhuak.
	 Kan hnung lawka Thailand rama
a zin tumah Ayarwaddy Chanchin
miten an kawmnaah Thura U Shwe
Mann chuan a sawi chhuak a ni. Thura U Shwe Mann hi Inthlanpui lo awm
turah khian UNSDP party kaihruaia
tel tum a ni a, President nih a chak
thu pawh a sawi lang tawh nghe nghe
a ni.
	 Thura U Shwe Mann leh President U Thein Sein te inkarah hian
boruak eng emaw awm angin ti ti a thang tawh a. Politics thilah an inngur deuh
nia sawi a ni. Administration lam leh Dan khawihtu pawl inkar thuneihna inchuh
thil a ni tia lo thlirtu pawh an awm. Tin, sipai sawrkar laia U Thein Sein aia senior
zawk Thura U Shwe Mann hi tuna ‘Insiam that hun thar’-ah hian a tlar hmasa
lam chang lo zawk, chan chau zawk a lo nih takah chuan mimal tak pawhin
boruak lum deuh a awm ngei ang tia thlirtu pawh an awm.
	 Hemi chungchang Ayarwaddy lamin an zawhna chu Thura U Shwe Mann
chuan U Thein Sein hian 2015-ah politics khelh a tum loh thu a sawi a, an inkarah eng boruak mah a awm loh thu, mimal takin U Thein Sein chuan, ‘Ko Shwe
Mann,’ a chang leh ‘Bogyoke Kyi” titea a koh thin thu, ‘Pu Chairman’ ti pawha a
koh ngai loh thu, ani pawhin a hma ang bawka ‘Ka U,’ tia a koh thin thu te a sawi
a ni.
	
Ayarwaddy chuan 2015-ah President lo ni ta se U Thein Sein anga ‘siamthat
hna’ a thawh dawn leh dawn loh thu a zawhna chu Thura U Shwe Mann chuan, “
Siamthat hna ka thawk,’ intite hian mahni an inenfiah a ngai. Siam that hna hi ni
khata lehlan mai chi a ni lo. Democracy tawngkam hi chhak chhuak fo mah ila,
mahni leh mahni democracy lamtang kan nih tak tak leh tak tak loh inenfiah a
pawimawh a ni," tiin a chhang.n

DAW AUNG SAN SUU KYI EUROPE RAM
PANGA TLAWHA ZIN LO HAW
Pyithu Hluttaw Rule of Law and
Stability Committee Chairman
Daw Aung San Suu Kyi chu Europe ram panga tlawhin a zin
chhuak a, November ni 2 zing
dar 8:45 khan Yangon a rawn
thleng leh tawh.
	 Daw Aung San Suu Kyi
hi October ni 18 khan Yangon
atangin a thlawk chhuak a, Belgium, Luxemburg, French, Britain leh Italy ramte a tlawh kual a ni.
	
A zinnaah hian Belgium ram Brussel Louvian-La-Neuve University-in a hlan
chawimawina Doctorage degree, French ram Strasbourg-a European Parliament-in a pek Sakharov Chawimawina leh Italy Rome khuaah Rome khaw Mi
Nihna chawimawina te a dawng a ni.n

MYANMAR NEN INRINA FEL LO LAI INDIA
POLITICAL PARTY PALAITEN VA EN DAWN
India ram Manipur State leh Myanmar inrina laia ramri chungchang fello chungchang Chief Minister nen ni thum lai an inkawm hnuin India political party 15
palaite chuan October thla chhungin a hmun ngeia va enfiah an tum.
	
Hetia kal tur hian party 15 atangin palai thlan chhuah an ni a. Ramri chungchang thil fel lo awmte chu an va belchiang dawn a ni. “Party te hian ramri
chungchang hi chiang deuha hriat an duh a, an sawiho a. A tawpa an thutlukna
chu a hmun ngeia va en a, an zir chian hnuah New Delhi pan nghal a ni ang,” tiin
October hapta hnihnaah ni thum chhung Chief Minister Okram Ibobi Singh nen
an sawiho hnuah Manipur JD party President M. Tombi chuan a sawi.
	 August leh September thla atang tawh khan Myanmar sipaite hian India
chan Hellenphas khaw bulah awmhmun an khuar tih thu a thang tawh a. India khaw te thenkhat Myanmar chan lamah rin luh a ni tih te a ni a. Myanmar
sawrkar thuneitute chuan Tatmadaw hi Myanmar ram huam chhungah chauh an
inkhuar a, khaw thenkhat Myanmar rama rinluh anga sawi pawh hi ramri hungna siam hma khan khaw thenkhatin ram an zauhnaah Myanmar chan lama an
invalh vang a ni tiin officialin an hnial a ni.
	
India lama official meeting an neih hun lai October ni 9 khan Defence Ministry-a Lt.General Hla Min chuan Myanmar leh Bangladesh, India ramri te helicopter-in a fang kual a, sipai battalion sawm lai a dah belh niin sawi a awm.
	 President Office atanga chanchin dawn danin ramri venhim nan sipai dah
an ni a, mi ram lam va daia indah a awm hauh lo a ni.n
LOCAL news
cnf public consultation

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

ni 5 khan Chin National Front (CNF) te huaihawtin Tahanah Consultation buatsaih ni. A
an
2013 Novemberremchan loh avangin Presbyterian Kohhran Tahan Venglai Hall-ah buatsaih a ni a, mi a350 lai tira kal
beisei hmun a
an

khawm a ni. Consultation hi Pu Enok-an a kaihruai.
	
He Consultation-ah hian Team Leader chu Pu Lawma Chhangte a ni a. Supreme Council Puipate an rawn thawk
tha hle a ni. Dr. Za Hlei Thang,(Presidium member, USA), Pu Ngo Khan Nang (Liaison Officer, Tedim), Pu Khua Uk
Lian (Secretary 3, Australia) Pu Thang Ning Kee (Supreme Council Member, Canada), Pu Vung Khaw Khai (Supreme Council Member, Tamu) te nen an rawn thawk a ni.
	
He Public Consultation hi November ni 12 atanga ni 15 thlenga Hakhaa buatsaih ‘Chin National Convention’
tana inbuatsaihna pakhat, Chin mipuite ngaihdan lakna a ni. Chin National Convention hi khawvel huapa buatsaih
tur a ni a. Chin National Front, Chin political party hrang hrang, Chin Soceity hrang hrang te telin Chin mipui zawng
zawng huap tura buatsaih tum a ni.
	
Consultationah hian tunlai Myanmar ram dinhmun, inawp dan, constitution kalhmang, constitution that tawk
lohna lai, federal sawrkar awmzia, leh kalphungte inhrilhfiah a, mipuite pawh zawhna chhan tur buatsaihsakin an
chhanna te chu khawn khawm a ni.
	
CNF ten hun lo kal tura Federal State din dan tur Chin mipuite ngaihdan tih thupui hmangin mipui ngaihdan an
la a ni a. Zawhna leh chhanna 40 an rawn duang sa a. Zawhna pakhat hian chhanna pathum zel, mahni duh dan,
mahni ngaihdana chhan tur an rawn ziak sa a, mipuiten chhanna pakhat chauh thlan zel tur a ni. Consultation hi Pu
Lawma Chhangte in a hruai a, a chanve atang hian Pu Thang Ning Kee (Supreme Council Member, Canada)-in a
kaihruai ve thung. Pu Thang Ning Kee hi Mindat lam mi a ni na a, Mizo tawng thiam tak a ni a, ani pawh hian Mizo
tawngin a hruai a ni.
	
Zawhna chanve deuh thaw hi sawrkar thar, ‘Federal sawrkar’ kalphung zirna, a ruhrel indin dan tur kaihhruaina a
ni ber a. Hruaituten zawhna awmzia hrilhfiahin thil kalphung an sawi zel a, chhanna erawh chu an pe lo va, mipuiten
mahni hriatna hmanga chhan nghal zel a ni.
	
Zawhna leh chhanna ruahman sa 40 chhan zawh hian paper te chu lakkhawm nghal a ni a, heng paper chhanna te hi chhut chhuakin mipui ngaih dan tlangpui a hriat theih dawn ta a ni.
	
Consultation zawh hian mipui lam atangin duh duh zawhna hun hawn a ni a, hruaitu lo kalten a remchan dan
danin an chhang hlawm a ni. Chin hnahthlakte kan inpumkhat a tulzia te, common language kan la neih dan turte
zawhna chhangin Pu Za Hlei Thang chuan chiang takin a chhang a, a hlawk thlak hle. “Lai Party kan din loh chuan
kan thu keimahniin kan thlen thei dawn lo,” “Kan inpumkhat theih loh chhan chu hnam khat kan nih kan inhriat loh
vang a ni. Kan mit a var loh vang a ni. Mitdel sai hmu angin mahni ta ta kan sawi vawng a, kan la naupang hle a ni….
Common language hi tu tihluih theih a ni lo. Nakinah tawng leh lehkha kan inzir tawn zel ang a, a tha ber chu a lo
la chhuak mai ang…Vawiin hi kan thawnthu a la ni dawn. Kan tum, kan duhdan hi a puitling lo pawh a ni mai thei.
Mahse hma lam i pan zel ang u. Kan la naupan zia, kan la tet zia te hi i inhria ang u. Puitlin deuh deuh, thanlen zual
zel, rilru zau zawk zel puin kan inpumkhat a ngai. Inpuitawn zelin tan la ila, kan thang, kan lian mai ang. Ka chak, ka
lian, ka thei…ti vela kan buai hran chuan kan te telh telh zawk ang…Kan hmalakna theuhah Pathianin min kaihruai
zel se..” tiin thu a khar.
	
Kalay leh Tamu biala Public Meeting koh hi sawrkar phalna thlapa buatsaih a ni. November ni 1 khan Khampat,
Ni 2 khan Tamu, Ni 3-ah Letpanchaung leh Pyidawta, Ni 4 khan Chia-in leh Tanphu, ni 5 hian Tahan ah te buatsaih
a ni a. Ni 6 niah chuan Taungphilaah buatsaih a ni leh bawk a, hemi tlai hian Hakha lam panin CNF hruaitute hi an
chho ta a ni.n

TAHANTIMES | 3
RTC BUL KAWG KAMA
INTE THIAHTIR A NI

Tahan leh Kalaymyo inkara awm, RTC
kan tih mai, Bogyoke kawngkama in
leh dawr te chu October ni 30 khan
thiah a ni hlawm a. RTC tih hi sawrkar
hmasa lama ‘Road Transport Corporation’ tihna a ni a, an awmna hmun hi
‘RTC’ tia koh a ni kumkhua a. Mahse
tunah chuan RTC a awm tawh loh
avangin sipai lamin an chang tawh a,
kum tam a ni leh tawh.
	 Township Development Committee lama thuneitute chuan heng in hi
an thiahtir a ni lo tih an sawi a. Heng
in te te, dawr leh thingpui dawr atana
hmanho hi phalna awm chiah lova,
lo sak a nih hlawm bakah sipai compound depa awm a nih hlawm avangin
sipai lam chuan thiat turin an warningna pawh thla ruk lai ni tawhin chu laia
awma in lo thiat ve mek chuan a sawi.
	
Hun tiam hnuhnung ber chu October ni 31 a nih vangin ni 30 ni chuan an
thiat ta rup rup hlawm a ni.n

LUIKUANG SIAM THA

September thla nawi lam khan ruah
a tam thut avangin Kalaymyo leh a
chheh velah tui a lian nasa hle kha a
ni a. Khawchhungah kawngah te tui a
luang hum hum a, lei te a chhe nual a,
a bial buaiin kan buai a nih kha.
	 Kha tui lian vang khan Kalaymyo
khaw chhung luite pawh tui a lian nasa
hle a. Seihkanta lei pawh a la a, Civil
Hospital bul kawngpui lei pawh a foundation tuiin a lak chhiat hlauhawm
khawpin thil a thleng a. Lui kama in
tam tak pawh tuiin a la nghe nghe a ni.
	 Chuvangin Kalaymyo Township
Development committee chuan khawchhung lui lam humhalh a ngaihzia
hriain a theihna lai laiah tuiin luikam
a lak hek theih loh dan a ngaihtuah a.
‘Tada Oo’ kan tih mai Bogyoke street
bul pawh humhalh hmasak ngai pawl
nia a hriat avangin a lui kuang te
siam thain a kam ko humhalh dan a
ngaihtuah a. October ni 22 khan JCB
hmangin tui luan dan tur tihdanglam a
tum a, hma a la nghal a ni.
	 He luikam hmun dangah pawh
humhalh ngai a tam hle a, hma lak
tawhna te pawh a nei nual a ni.n

MAHA BANDOOLA SAKAWR CHUNG CHUANG LIM KALAYMYO TOWN HALL-AH SAWN
Chin State kawngpui, Kalaywa Tamu kawngpui leh Ganhgaw
lam Natchaung kawng leh Kalaymyo bazaar pui lam kawngpui te intawhkhawmna pengthuam lai taka din Maha Bandoola
sakawr chuang lai lim chu Kalaywa chhuahna lam kawngpui
kama Kalaymyo Town Hall kawtah sawn a ni ta.
	
Bandoola lim hi Kalaymyo Multi Development Committeein 1995 August ni 16 zing dar 9:18 khan foundation phumin
a din tan a ni. Bandoola sakawr chuang lai lim hi feet 12 leh
feet 8-a zau feet 12 –a sang leirawhchan rem chunga dintir a
ni a. 1995 Noverber ni 16, National Day Diamond Jubilee niah
chiah an zo fel a. 1995 November ni 28-ah ropui taka hawnna
buatsaih a ni. Kalaymyo khaw mawitu , he milim siam nan hian
Ks. 980570.50 sen a ni. Hetia sawn a nih chhan hi helai peng
thuamah solar hmang traffic light te vuah tum a nih vang niin
thu dawn a ni.n
international news

4 | TAHANTIMES
KUM 2013 MISS UNIVERSE-AH VENIZUELA MISS THLAN A NI
Russia ram Moscow khawpuiah November 9 khan
kum 2013 Miss Universe thlanna buatsaih a ni a.
He inthlannaah hian ram 86 atangin Miss 86-ten
intihsiakna hrang hrang an nei. Ti chuan kum 2013
Miss Universe atan Venizuela Miss Gabriela Isler
chu thlan tlin a ni ta a ni. 1st runner up-ah Spain
Miss Patricia Rodriguez, 2nd runner up-ah Equidor Miss Constanza Baez 4th runner up-ah Brazil
Miss Jakelyne Oliveira te thlan an ni bawk. Special
lawmman atan Miss Best National Costume thawmhnaw inbel tha berah Nicaragua miss Nastassja
Bolivar, Miss Congeniality-ah Miss China Jin Ye,
Miss Photogenic-ah Miss Poland Paulina Krupingka te an ni. Kum 25 mi Miss Universe 2013 Isler
hi Venizuela ram atanga Miss Universe-a an thlan
7-na a ni bawk. A hming pum chu Maria Gabriela
de Jesus Isler Morales a ni a, Venevision channela announcer a ni nghe nghe. He Miss Universe
thlanna hi Moscow khawpuia Moscow's Crocus
City Hall-ah buatsaih a ni a, tun hi a vawi 62-na
a ni. Host-te chu Thomas Roberts leh Spice Girl
member hlui Melanie Brown te an ni.n

SOUTH KOREA-IN DOLLAR MAKTADUAI 800 AN HLOH
Kum liam tatea North Korea-in Cyber hmanga a beih nual avangin South Korea chuan dollar
maktaduai 805 an hloh thu South Korea ram dan siamtu MP pakhat chuan a sawi."Chemical
dahna in leh ram chunga building pawimawh chi hrang hrang, sum account chhinchhiahnate ruk
an ni,"tiin ding lai sawrkar MP Chang-hi so chuan a sawi. North Korea ram chuan kum 2010 hnu
lam atangin South Korea sipai chu vawi 6391 Cyber hmangin a bei tih Chang hian Parliamentah a report. Cyber hmanga baihnaah hian Virus chi hrang hrang thawn hmanga beih a ni. South
Korea hian Cyber pawl chu mi 400 velin an din a, hi tih lai hian North Korea chuan Cyber pawl mi
3000 vel a ruat a, heng mite hian an bei ta chiam a ni."Cyber hmanga inbeihnaah North Korea
chu kawvela tha pawl ber ni mah se, kan Cyber pawl hian tha takin an do let thei a ni,"tiin Chang
chuan a sawi bawk. North Korea hian South Korea sipai pawl bakah bank te, sawrkar Agency
te, thu puan chhuahna hmun te leh Media website-te chu Cyber hmangin an bei thin. Kum 2009
hnu atanga North Korea-in Cyber hmanga South Korea an beih naah South Korea hian dollar
maktaduai 805 an hloh tawh. North Koea erawh chuan eng Cyber beihna mah an neih loh thu an
puang a, ram pahnih inkar boruak pawh a chhiat phah hle.n

SUMATRA-A ‘SINABUNG’ TLANGKANG A PUAK
Indonesia ram, Sumatra hmar lam-a Sinabung
tlangkang chu November ni 3 khan a puak a,
meikhu leh meivap miter 7000 laia sang thleng
thleng a phuh chhuah avangin a bul hnaia khawsa
te inthiar chhuak turin sawrkarin thu an pe.
	
Tlangkang puak hi zanlaiaah a ni a, tlang san
lam feet 8120 vel lai atanga puah niin Natural Desaster Managemenrt Agency thupuangtu Sutopanonugru chuan Xinhua chanchin mite a hrilh.
	 Hetia tlangkang a puah tak avang hian a bul
hnai khaw te pali-a mite chu inthiar chhuah a ngai
ngei ngei dawn niin a sawi. Sinabung Tlang hi October thla tawp vela tang khan a che tan a, thuneitute pawhin warning level pahnihna an puang tawh nghe nghe a ni.
	
November ni 5 ni pawh hian chawhnu lamah nasa takin a puang leh bawk a, meikhu te pawh
feet 25000 laia sang thleng a phuh chho a. November ni 6 Nilainiah pawh zing lamah a puak leh
bawk a, hemi tum hi chuan meikhu feet 10000 laia sang a phuh leh bawk a ni. Sinabung tlangkang hi Sumatra thliarkara tlangkang nung mek 129 zinga pakhat a ni.n

THIAN SIAM DAN
LEH
NUN HLIMNA THURUK
Rev. Dr. LR Bawla buatsaih thian siam dan leh nun hlimna
lehkhabu (Ks. 1500/-) mitin mamawh leh neih ngei chi lei
tur a awm leh ta. He lehkhabu hi vawi engemaw zat chhut
nawn tawh a ni a. Hmasawnna kawngah mi tam tak a lo
tanpui tawh a lehkhabu lar, tha leh chhiar hlawh ber zinga
mi a ni. Han chhiar ve la, i inchhir hauh lo vang.
Lei theina hmun
Tahan Times Book Corner, Phai Synod Bookroom
09 47072961

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

CUBA RAMAH PRIVATE CINEMA HALL
KHAR VEK TURIN THU PEK

November ni 3 BBC chanchina a lan danin Cuba sawrkar
chuan a ram chhunga private cinema hall te, video game
saloon te chu khar nghal vat turin thupek a chhuah. Heng
hmunte hi engtikah mah hawn phalna pek an ni tawh lovang
tiin sawrkar chuan a ti a.
	 Cuba sawrkar hi communist sawrkar a ni a, kan hnung
deuh atang khan private sector lama an hrekna tam tak chu
an phelh dul ve a. Nimahsela Cuba sumdawng tamtak hian
cinema hall leh entertainment center hawnna license an la
a, restaurant leh sumdawnna dang atan an hmang leh si a ni
an ti. Sawrkar thu chhuakah chuan,”‘Private 3D cinema hall
te leh video game dawrte hi a rang thei ang bera khar a tul a
ni,” tiin a tarlang. Dan bawhchhe tute pawh na taka hrem an ni
ang tiin sawrkar chuan a ti bawk.
	 Cuban President Raul Castro hi a u Fidel Castro kut
atangin 2008 khan thuneihna hlan a ni a, Private sector lamah
sumdawnna kawng a hawng zau a. Mahse a rampuma kut
hnathawk mi mtd nga zinga 75% vel chauh hna a la siamsak
thei a ni.n

KUM SAWM CHHUNGA THLI CHHE TLEH
NA BER MI PALI AN THI
October 29 Xinhua chanchina a lan danin Britain ram chhim
lamah October ni 28 khan thli chhia a tleh a, kum sawm
chhunga a tleh nat ber tum a ni.
	 Mi paliin nunna an chan a, electric current a chhia a,
kawng te a ping nual bawk a ni tiin Xinhua chuan a tarlang.
	 London tlak lam vengah thingkung pakhat thliin a nuai
tluk vangin gas a put a, kangmei a chhuak a, mipa pakhat
leh hmeichhe pakhat an thi a, in pathum a chhe bawk a ni.
Hliam tuar pakhat an awm bawk a, damdawi ina dah nghal a
ni bawk.
	 He thlichhia vang tho hian hmun dangah thing tlu-in a
delh vangin mi pahnih an thih phah bawk. Thi pakhat zawk
chu hmeichhe tleirawl kum 17 mi a ni a, mawtawra hnuh theih
chi trailer ina a mu lai, a awmna trailer chu thing tlu chuan a
rawn delh a, a hmunah a thi nghal a ni. Pakhat zawka chu
mipa a ni a, a ni pawh car chhunga a awm laiin thing tluin a
delh hlum ve bawk a ni.
	 Thlichhia vang hian thingkung a tlu hnem hle a, electric
ban a tlu nasa-in a hrui a chat teuh a, electric a chhiat vangin
in nuai ruk vel chuan chhit tur engmah an nei lo a ni. Hemi ni
tlai dar 5 thleng lirthei kawng pawh a ping nual a ni.n

Puih theihna che kan nei em?

	 1.	 Mei khawl lei leh siam-ah
	 2.	 Current fit –ah
	 3.	 Tui pump (motor) leh Pipe fit-ah
	 4.	 Parda vuah-ah
	 5.	 Solar lei leh fit -ahte hian …… tha, tlo,
		 tlawm taka rawih theih reng kan ni e.
Note: Solar hmang mekte tan fur leh thala charge thlak tawn 		
		theih leh tui pum theiha siam dan a awm ania.

Siama (mec.)

Tahan 'F'
09 400473359/09 428156601
international news

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

PAKISTAN-A TALIBAN HOTU A THI

America drone thlawhna hmanga beih an nih
avangin Pakistan-a Taliban hotu Hakimullah
Medsud leh mi dang pahnihte chu an thi.
Pakistan hmar lam Waziristan State, Miram
Shah khuaah he beihna hi a thleng a, US
ram FBI-in thah a duh em em, a that thei chu
US dollar maktaduai 1 pek a tiam he Taliban
hotu hi a thi ngei a ni tih Pakistan Security
pawla miten an sawi chiang. Miran Shah-a
Haqquani pawl hian NATO chu an beih ber
thin a ni a, he khuaa in pakhat chu 'drone'
hmanga beih niin Hakimullah Med Shah hi thah a ni ta a ni. He pawl hian mi tam tak a that tawh
a, a vinin a che firfiak thei hle. Kum 2009 khan US 'drone' beihna avangin Taliban hotu Baitullah
Medsud chu a lo thi tawh a, a aiah Hakimullah hi thlan a ni. Hotu a nih tan hian kum 30 mi vel
a ni. Hakimullah hi an hotu hmasa nen pawh inkungkaihna thuk tak an lo nei tawh a, kum 2007
khan Taliban thupuangtua ruat a ni. Heta tang hian Hakimullah hi hotu atan an lo hual tan tawh.
Afganistan-a kal thin NATO Sipaite beih thinnaah pawh a ruahmantu ber a ni thin.n

SYRIA RAM ROCKET (RALTHUAM) HMUN CHU
ISRAEL-IN AN BEI THUT
October 30 tlai lam khan Syria rama an rocket (ralthuam) hmun chu Israel chuan a beih thut thu America
hotuten an sawi chiang tih CNN chuan a puang. An
beihna hmun chu Latakia lawng chawlhna khaw bul Damascus khaw bulah a ni. He hmunah hian Lebanon-a
Hizbollah-ho an pek tur ralthuam a awm thu 'The Time
of Israel' chuan a tarlang. Ralthuam zinga pakhat SA-8
chu Truck liana phurh theih chi lam hla lo kah theihna
a ni. Chu bakah S-125 chi pawh a tel a, he ralthuam
hian mel 9-a hla thleng a kap thei. Gulf indonaah pawh
khan Iraq ram chuan he ralthuam hi a hmang zing hle. Israel-in hetia an beih thut hian an beihna
hmunah puak ring tak tak hriat tur a awm a, Syria security lam pawhin beih a nih thu hi official-in
an puang bawk. He beihna avang hian chhiatna thenkhat awm mah se, thi erawh tumah an awm
lo tih Dam press chuan a tar lang. He beihna hi Syria leh Lebanon chuan an dem hle. Lebanon
sawrkar hotute chuan hemi ni hian Israel thlawhna 6 chu Lebanon ram ta van sang boruak Beirut
khaw hmar lamah an thlawk ngei a ni tih an puang ve bawk.n

M I N N

TAHANTIMES | 5

FIRFIAKA CHE DUH MI CHU PAKISTAN
TALIBAN HOTU A RAWN NI TA

Pakistan Taliban hotu
Hakimullah Mehsud chu
America ram khalhtu awm
lo thlawhnaa beih a niha
a thih hnu khan tunah an
hotu thar atan Mullah Fazlullah chu an thlang leh ta.
Hetianga thlan a nih theih
nan hian Taliban awptu
council chuan ni 7 meuh
hun an hmang. Mullah Fazlullah hi mi rilru ram leh firfiaka che
duh sipai hotu pakhat a ni a, hmeichhiaten zalen taka lehkha
an zir theih nana tan latu Malala kaptute kha Mullah sipaite
an ni. An hotu hlui Mehsud chu November 1 khan Waziristan
hmar lamah kah hlum a ni a, Pakistan sawrkar nen remna
nei tura a inbuatsaih laia thi a ni nghe nghe. Hetianga Mullah thlah a ni hi Pakistan mipui tam takin an duh dawn lo niin
an ngai niin Islamabad-a BBC Correspondent chuan a sawi.
Mullah hian sawrkar nena inremna thu sawi chu tlang takin
a duh loh thu a sawi a, firfiaka chet chu a kal duh dan a nih
thu Mr. Khan hian a sawi bawk. Kum 2008-2009-a Sud tlang
chu Taliban-hovin an lak tum khan Mullah hi a hotu a ni a,
naupangte Polio danna pek lam pawh a do bur mai. Radio
atanga Islamist dan khirh a sawi thin avangin Mullah Radio
tiin an ko mai thin. Kum 2009-a Swat tlang a lak hnu khan
Afganistan hmar chhak lamah a insawn a, Pakistan sipaite hi
a bei thin a ni. An beihna avangin September thla khan Pakistan sipai General pakhat chu a thi. pakistan Taliban hotu thar
hi Pakistan-ah tan hmun a bengbel dawn lo va, mi firfiakte
awm tamna Waziristan mi a nih loh avangin hotu hna athawhnaah harsatna a tawh an rin thu Mr. Khan chuan a sawi bawk.
Mehsud thah a nih avangin Mullah hian phuba lak a duh thu
Taliban-ho hnenah a sawi niin BBC Correspondent Richard
chuan a sawi. taliban firfiakte hian Pakistan sawrkar leh ruling
party chu an beih ber tur niin Taliban thu puangtu chuan BBC
a hrilh.n

D I N

I mit a fiah lo maw?
I mit ko a kham thum em? I thluk a na em?
Tarmit thar i siamtir a, i duhthu a sam lo a nih chuan
'Minn Din' tarmit dawr hi rawn pan vat mai rawh.
'MinnDin'tarmitdawrahhianYangonatangalokaltarmitspecialist
ngeiin i mit chu a enfiah ang. I tarmit kan siamsak che chu a
tha lo a nih phawt chuan a man let kan chawi ang.
N.B.

'Minn Din' tarmit dawr kum sawm cham lawm nan December ni 1 atanga December 31 thleng
30% discount-in man tlawm tein tarmit kan siamsak zel dawn tih chanchin lawmawm kan hriattir a che.
•	
•	

ပန္းသီးတိုက္လမ္း တာဟန္းေစ်းအနီး  	Tel. 073 21318
တာဟန္း စည္ပင္သာယာေစ်း အေနာက္ေပါက္မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္  Tel. 073 21990
6 | TAHANTIMES

world crime

INDIA RAM BUS ACCIDENT-AH
MI 40 CHUANG THI

India ram chhim lama High Wayah Bus pakhat chu a accident a, mi
40 chuang an thi. Andhra Pradesh
State-a he private Bus hi motor pakhat pelh tuma a beihnaah che sualin kawng sir lam inhungnate chu
a su chim a, Bus hi a kang ta a ni
tih police chuan an sawi. Driver leh
mi dang 5 chu kawngkhar atangin
an tlan chhuak hman a. Thi tate hi
tlan chhuak ve hman lote an ni a,
an lo muhil vek nia hriat a ni bawk. India ram motor kawngte hian siam
that an hlawh lo hle a, driver-te an fimkhur tawk si lo, hetianga Bus accident hi India ramah a pung tual tual niin an hria. WHO lamin a tar lan
danin hetianga kawnga accident hi khawvelah India ramah a thleng tam
ber. India police-te record-ah pawh hetianga accident avang hian kum
tin India ramah mi nuai 1 leh sing 1 chuang an thi ziah a ni.n

TAMWE TOWNSHIP-AH CHENG 1000 NOTE
LEM AN MAN
October ni 12 tlai khan Tamwe Myanmar Police Force
Station
police-te
chuan
cheng 1000 note lem an man.
Information an dawn vangin
Police-te chuan A-yoe-kone
veng Ba-nya-da-lah leh 146th
street kila thingpui dawrah an lo chang a, an mi rinhlelh Ma Lwin Lwin
Khine@Ma Theint Theint chu a lo lang ta ngei a, a ip khai ‘Maddox’ ip
tialah polythene duma fun, ‘Central Bank of Myanmar’ lehkha inziak,
cheng 1000 note (a te chi) phek 412 leh SIM card inthun mobile phone
pakhat an hmu a, an man ta a ni.
	
Ma Lwin Lwin Khine chuan chung tangka lem chu South Okkalapaa Myo Thurah hnen atanga a lei niin a inpuang a, chu chu bawhzuiin a
chenna South Okkalapa-a in chu an va dap a, polythene ip duma fun
‘Central Bank of Myanmar’ lehkha inchhu cheng 1000 note lem dang
(a te chi) phek 1997 an va hmu chhuak leh a, Tamwe Police Force te
chuan thubuai an siam ta a ni.
	
Thubuai chu Criminal Police te kutah hlan chhawn a ni a, Myo Thurah leh a thurualpui Khin Zaw Oo pawh man niin an dawp a. Cheng
sang tlang a lem phek 2634 an man belh leh a, a vaiin tangka lem phek
5043, nuai 50 hu an man bakah tangka note lem siam nana an hman
colour printer leh hmanraw dangte an man nghal thei bawk a ni. Police
te hian a baka thil awmte hriat tumin an la chhui mek a ni.n

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

LIBYA-AH INSUAMNA PUI BER A THLENG
Libya Central Bank tana tangka
phur ‘van’ motor chu suamhmang
ten an suam a, US dollar mtd 54 an
tlanbopui niin sawrkar chanchinbu
chuan a puang.
	 Tangka phur mawtawr airport
atanga kal chhuak Sirte khaw
chhung a thlen dawnah suamhmang
12-in an lambun a ni. Heng tangkate
hi Tripoli khawpui atangin thlawhnaa
rawn phurh luh a ni a, airport atanga
khawchhung pannaah an lo lambun
a ni. Tun tuma insuamna hi Libya ram chhunga thil thleng tawhah a pui ber a la ni tiin
head of the Sirte city council, Abdel-Fattah Mohammed, chuan Reuter chanchin mite
hnenah a sawi.
	
Libya ramah hian tualchhung buaina chhuak 2011-a a tawp atang khan dan lo ang
taka chetna thil thleng a la awm deuh reng a ni. Sawrkar pawh ralthuam keng pawlho te
leh Islamist firfiakte thunun theih tumin tan a la reng tho a.
	 Suamhmang tawk, tangka phur ‘van’ hian vengtu security mawtawr dang pakhat
chauh a nei niin chanchinbu te chuan an tarlang. Security te hian ralthuam keng suamhmang 12 te chu an khan lo hle a ni.n

NEW DEHLI NU PAKHATIN A ZUN A CHHIAHHLAWH A INTIR
New Delhi nu pakhatin a chhiahhlawh hmeichhe tleirawl chu a zun a
intir bakah a nghaisa a, police-ten an
chhanchhuah thu October ni 5 khan
media lamin an tarlang.
	
Mi neinung tak ina chu thil thleng
chu thenawm khawveng ten police-a
an report vangin police te chuan an
va chhanchhuak a, chu hmeichhe
tleirawlin media lam mite hnenah
October ni 4 khan thil awmzia a sawi
chhuak ta a ni.
	 Inneitu kum sawmnga mi hian a zun a intir thu te, bath room-ah saruaka phelhin
thirbel sa tein a deh thu, hmunphiah fawnga a vuak thu te Hindustan Times chanchinbu
hnenah a zualko. The Indian Express chanchinbu chuan he tleirawl hi a kut tinte pawh
khawhsak a nih thu leh a chhung leh khatte biakna tur phone number a chhinchhiah te
pawh pawhthlaksak a nih thu te a tarlang.
	 Chhiahhlawh taksaah hian chema sahna hmuamhma te pawh a awm a, ui sehna
hmuamhma te pawh a awm thu human right lam mite pawhin an sawi.
	
Amah hi kum 18 mi lek a la ni tih police te chuan an puang tel a. Inneitu nu hi man
a ni a, mi hrenbeh, nghaisak thuin thubuai an siamsak a. Inneitu erawh chuan a chhiahhlawh hi rilru kim lo, rilru chiang lo angin a chhuah ve thung a ni.n

MODERN

KOREAN LANGUAGE CENTRE
Tunlai Asia khawmuala Tawng lar ber leh Europe khawmuala mite pawhin thiam an
chak em em Korea tawng chu Tahan khawpui chhungah zir theih a ni ta!
Korea tawng ziah dan dik,tawng dan mawi leh hawihhawm, Korea company a hna
hmu thei tur leh an rama kala hnathawhna thama tawng thiam turin kan lo zirtir
ang che
1.	 Basic Korean : Writing, Reading, Speaking > thla 2
2.	 Intermediate Korean : Modern Korean Speaking, Grammer, Reading > thla 2

Zirtirtu tur 	
: Sayamah Nl.Lalnunnghaki (Manghaki)
			 (B.A.; Hon,Korean language;B.A.;English linguistics,
			 Political Science and diplomacy Spanish language)
Zirna hmun tur 	: 	Elim Mission College,Tahan (G)
Zirtan hun 	 :	 December 2nd, 2013 (Monday)
Korea tawng
			
Monday to Friday
zir thiam la
			 8:00AM - 9:30 AM
changkang rawh le.
			 4:00PM - 5:30 PM

Zirtirtu tur hi,Kawlram pum huap Korean Speech Contest, Yangon Sedona hotela buatsaihah (2007-2008) pahnihna (Silver
prize) a dawng tawh a, Korea rama Chosun University-a Korean
Speech Contest (2008-2009) ah pakhatna (Grand prize)a dawng,
Korea ram Seoul khawpui a awm “Hankuk Universty of Foreign
Studies” ah kum 5 chhung Korean,English linguistics,Political
Science and diplomacy,Spanish Language te zir zo tawh a ni
a.Korea rama School kala a awm chhungin kum 5 chhung Korea
school naupangte hnenah an Korea tawngin Korean Language
grammer,Maths,Social science,English te zirtirin, zirtirna lamah
experience nei tha tak a ni.
	 Class room a zim avangin zirtur zat bithliah a ngai dawna,
thutna chang turin a hma lamah rawn ngaihven thuai ang che.

	Application form lak theih hun 	: 	November 20, 2013
	
Lakna hmun	 :	Elim Mission College,Tahan G, leh
			 15/56 Canaan villa,Tahan B
	
Phone	 : 073 22014, 09 256189902, 09 31431393,
			 09 33436098,
Remark: Ramdanga hnathawka kal duh leh company a hna zawng
duhte tan English speaking thatakin kan zirtir theia, zir duhte chuan
ngaihven theih a ni bawk.
29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

general knowledge

KUM 16 MI LAUREN MARBE-I CHUAN IQ
TEST-NAAH ALBERT EINSTEIN AIIN MARK
A HMU SANG, MARK 161 A HMU

TAHANTIMES | 7
ZIRTIRTU THUPEK ANGIN IN CHHAWNG 30-A
SANG ATANGIN A ZUANG THLA

China rama kum 10 mi zirlai mipa pakhat chu a
zirtirtu thupek angin in chhawng 30-a sang atangin
a zuang thla a, a thih thu sawrkar media lam rinchhanin AFP chuan a tar lang. He chanchin hi sawrkar media lam chuan October 31 khan an tar lan
thu AFP chuan a puang. He zirlai hi pawl 5 zirlai a
ni a, mahni leh mahni insawiselna lam essay ziahtir
niin a ziak thei lo a nih chuan in chhawng 30 atang
zuang thla turin an zirtirtuin thupek a chhuah thu a
chhungte leh thenawm khawvengte kam chhuak chu
China National Radio Website-ah tar lan a ni. Zirlai hian Word 1000 hmanga mahni insawiselna
a ziah theih loh avangin a zirtirtu thu chu zawmin ti hian a zuang thla ta a ni. He zirlai chenna
address erawh tar lan a ni lo.n

DAMDAWI IN KAWT, PHULA NAU NEI!

L

auren Marbe-i chu Albert Einstein aiin IQ test-ah mark a hmu
sang zawk a, mark 161 a hmu. Bal des Debutantes Organiser-ho chuan he an thil hmuh hi mak an ti hle. He kum 16 mi
tleirawl hi taxi driver fanu a ni a. Anu chu deputy headmistress
a ni bawk. Albert Einstein aia IQ test-a mark a hmu sang tih an
puan hnuah TOWIE fans-te chuan he nu hi khawvela thluak tha
ber niin an ngai a ni.
	
Kum 16 mi Lauren-in IQ test-ah mark 161 a hmuh avangin
a zirtirtute chuan mak an ti hle a. He tleirawl te hian a thiante
nena TOWIE party neihho pawh a ngaina hle. Amah a lan dan
a duhawm mai bakah thluak chhuanawm tak pawh a nei a ni.
Professor Stephen Hawking, Bill Gates leh Albert Einstein-te
hian IQ test-ah mark 160 an lo hmu tawh hlawm a, mark 161
hmuin Lauren hian anni mi ropuiho hi a khum ta a ni.
	 IQ Society Mensa chhut danin Lauren hi khawvela mi fing
ber (top one) a ni. Lauren chuan, "Sam buang deuh ka pu a,
make-up pawh ka buaipui ve thin, pawnah ka kal chhuak ngai
meuh lo. Ka vun uk deuh leh tinte hi ka ngaina a, Essex girl niin
ka lang ber a ti. TOWIE hi ka en thin a, an programe te hi ka
ngaina. Lauren hi Valley High School-a zirlai a ni bawk.
	 Zirnaa inpe tak mai a ni a, primary a zirlai pawhin a ti tha
ber a ni thin. Khawvela thluak tha ber berte aia IQ test-ah mark
a hmu sang tih a hriat chuan mak a ti ve hle a ni. Art-a A-level
nih a tum ran a, University of Cambridge atangin architecture
degree hmuh a tum hle bawk. Apa hi kum 45 mi David Marbe a
ni a, anu hi kum 45 mi tho Sue Marbe a ni. Anu hi deputy head
of Primary School a ni.
	 A zirtirtute chuan hetiang takin Lauren hian thluak tha a
nei ang tih an lo hre ngai lo. Khawi atangin nge hetiang thluak
hi a neih. Kei leh ka pasalte pawh kan inenchhin a tul ang tiin
a nu Sue chuan a sawi. Albert Einstein hian a hun laiin tun laia
mi thiamten IQ test an tih ang hi a lo ti ve ngai lo va. Mahse mi
thiamte chuan Albert hian IQ test-ah mark 160 chu hmu ngei
turah an ngai.n

Mexico ram Oaksaka state-ah nu pakhat chu a nau
neih a hun a, damdawi in a pan a, mahse nurse
chuan, “Nau neih a la hun lo, thla riat chauh a la ni a,
chu vangin kan neihtir thei rih lo che,” tiin a lo hnar a.
	 Chuvangin chu mi rethei nupa chu damdawi in
atang chuan an chhuak leh ta a. Mahse damdawi in
kawt mai, phulah chuan ‘tui’ a chhuak a. Chuvangin
Amalopez, kum 29 mi lek chuan damdawi in bang
vuana rinchhanin, pawn leiah chuan a naute chu a
cheh thla ta rengawt mai a ni! Hei hi a fa thumna a ni
a, na a tih luat tuk avangin leiah a thu hnawk a, nau te
lah chu a lai inbat nuai chungin leiah a let reng mai a.
	 Mi pakhatin a lo hmu fuh kher kher a, thla a lo la hman a. He thlalak hi chanchinbu mite
hnenah a thawn ta a, Mexico mipuite chu an thinrim hle ta mai a ni. He thil thleng hian Mexico-a
hmeichhe nau paite dinhmun chauhzia chiang takin a tarlang a. An dinhmun derthawnzia a tilang
chiang a ni. Mexico-ah hian nu nau neih hlima thi an tam hle reng a.
	
He thil thleng hi October ni 2-a thleng a ni a, damdawi ina Director Dr. Andryian Cruz pawh
October ni 9 khan a hna atangin suspend phawt a ni. State sawrkar pawhin a ngaihven hle a, thil
awmdan a chhui chiang mek.n

KHAWVELA MIPA SANG BERIN A KAWNG CHEN
HMEICHHIA NUPUIAH A NEI
Turkey ram mi feet 8 chuanga sang, khawvela mi
sang ber Sultan Kosen chuan a kawng thleng vela
sang Marve dibo chu nupuiah a nei. Marve dibo pawh
hi feet 5 leh inches 8 vela sang anih vangin hmeichhe
hniam chu a nia lo.
	 Mahse a pasal hi feet 8 inches 3-a sang a nih
avangin an han ding dun chu a insan hleih hle a
ni. Sultan hi lo nei mi a ni a, a nupui ai hian feet 3
dawn laiin a sang a nia, Sultan hi a kut leh a kete chu
khawvela lian ber record siam tu a lo ni tawh bawk.
	
Marve dibo nen an intawn hma hian bialnu pawh
a lo zawng ve hle thin, "Ka vanduai avangin ka taksa
nena inmil hmeichhia ka tawng thei lo. Ka nupui hi
1.75 meter-a sang a ni a, ani nen hian kan inmil ber
ka beisei,"tiin Sultan chuan a sawi.
	
Tun hmaa khawvela mihring sang ber chu china mi Boshishan a ni a, feet 7 leh inches 9- a
sang a ni.n

SINGAPORE KAL DUH TAN

BUH VUAK KHAWL
KAN ZUAR E

•	 Buh vuak khawl chak tak mai tlawm takin kan zuar e.
•	 Lei duh chuan min rawn dawr rawh u [Broker tel lovin].
Ramzauva
Tahan 'C'
Ph: 09-400538683

•	 Hmeichhia a duh apiang house-maid thawk turin
	 a kal theih e.
•	 Hlawh 430-520 SGD, Thla 6 chauh cut tur a ni.
•	 Yangon-a awm chhung pocket money Ks.60,000
	 kan pe bawk e.
•	 Agent min thawhsak duh tur khawtin atangin
	 kan mamawh e. Agent fee leh lawmman thatak
	 kan pe ang.
GIGA Career
Licence No. 576-12/13
No. 371 Corner of 38th Street & Bandoola Street
Yangon. Ph: 09 49278743, 09 43098278
8 | TAHANTIMES

celebrity

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

Rapper Daizzee Rascal hian November thla tir lama Amsterdam-a
Eroupe MTV lawmman semnaah
Miley nen an inhmu a. Dizzee-an
Miley a ngainatna chu Miley hlawhtlinna a hmuh theihna tura hlauhawm
taka a che vel thin leh sariuak ti tiha
a che vel thin chu a ni. "Sex lamah
mi hip theihna a nei. Econimic lam
atanga kan thlir chuan dimdawina
a nei lo. amah hi Hannah Montana
a ni a, a duh zawng chu a tihlawhtling ngei thin," tiin Dizzee chuan
The Sun a hrilh. Mahse Ema-a sexy
taka a che leh Best Video lawmman
a dawn tuma cocaine zial ni awm
tak a zu kha chu show satliah mai
a ni nge entertainment atan a ti tih
erawh Dizzee hian a sawi thei lo.
Kha zial kha a zu a, cameraman-ho
awm loh hnuah hian Miley fan naupang tak takte chu hneh a lo tum
thin a. Mahse ni kum lama Justin
Timberlake nena zin kuala show
an neih hnuah chuan Dizzee hian
hmeichhe tleirawlho a hlauh tawh
thu fiam thuin a sawi. "Hmeichhe
tleirawlte aia hlauh tur engmah a awm lo tih chu Timberlake-a nena an zin hnuah Dizzee
hian a hre ta. Justin Timberlake chu show nei tura Stage-a a lawn hmain lungawi lo takin a
ke a per vak thin tiin Dizzee chuan nui chungin a sawi.n

country music chawimawina
chu taylor swift-in dawng I-D VIDEO-AH MIRANDA KERR
America rama country music insuihkhawm pawl chuan 'Pinnacle' tia
hming an vuah chawimawina lawmman chu country singer Taylor
Swift chu an hlan. Swift-in a dawn hma hian kum 2005 khan country
Music singer ropui Garth Brooks chu an lo hlan tawh a. He 'Pinnacle'
dawngtu hi pahnih chauh an la awm. Hman deuh atang khan Taylor
Swift hian a music kalhmang chu tidanglam ve deuh mah se, mi tam
zawk hnenah country music chu Taylor hian a lo hlan tawh avangin he chawimawina hi hlan a ni ta a ni. He chawimawina hi Taylor
hian country singer lar Faith Hill, Tim McGraw, George Strait te hnen
atangin a dawng a ni. Dawng tura Stage-a a lawn chho chu Taylor
hian country singer lar tak takte a huhova a hmu chu mak a ti ang
reng hle. Taylor chuan, "ka hmuh vek pawh ka lo inring lo. Ka lawm
tak zet a ni," a ti. Zai thiam dangte nen a hla lar tak 'Red' chu an saho
nghal bawk. Hetianga Taylor-in 'Pinnacle' chawimawina a dawng hi
lawmpuitu an tam rualin lo sawisel tawk pawh an awm ve tho va. New
York Times chanchinbua mi fak-sel thin ziaktu pakhat chuan Taylor hi
sum hmu thei country singer bawng la a ni a, a thar duang chhuaktu
engine niin khawvela country music thehdarhtu palai a ni tiin a ziak.n

-D magazine chuan kum 33 hmel hmu ta a,
issue a
IMiranda Kerr chuanvideo clip tawilehasiam nghal special chu videochhuah
a, hemi rual hian
a
a ni. He video-ah hian
a pian mawi
nalh, mi hip na tak
lak-

tirin tha a thawh ve a. Video clip hi A atang Z thleng siam a ni. Thupui
26 thenin 'A-Z of Wink' tiin hming an pe. 1980 atanga 2013 inkara
magazine heading lar larte an thlei hrnag a ni. Model te hian chung
thupui mil chuan an lo in-show a. Program hi Derector Jeremie Rozan leh Director Charlotte Stockdale ten mawh la-in video clip hi an
siam a, 'A-Z of Wink' tiin an vuah a ni.
	
Australia Super model chuan 'B' alphabet tan 'Babewatch' tih
program laiah a chang ve a, 'chanel' an tih bikini te em em mai
ha-in a in-show a. He bikini hi (1996) kuma model Stella Tannort-in a hak khan sawi a hlawh hle a. i-D chuan kha thil kha
miin hre chhuak leh se tiin Miranda nen Video an han la thar
leh a ni. Magazine editor chuan "i-D hi kum 30 chhunga fashion
model khawvela lar ber leh tha ber te ko khawmin video hi a siam a.
Super model te leh designer te hetianga thawkhoa video hi siam a ni a, a
hlimawm khawp mai," a ti a ni.n
entertainment
TAYLOR SWIFT LEH PRINCE WILLIAM TE
JON BON JOVI NEN

TAHANTIMES | 9

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

Winter Whites ball-ah Jon
Bon Jovi chuan Taylor Swift
leh Duke of Cambridge te
chu stage-ah 'Livin' On A
Prayer' sa tlang turin a han
sawm thut mai a. Hei hi ha
hun an buatsaih zana thil
thleng langsar leh hlawhtling
niin a lang a.
	 A vanduai thlakna erawh
chu Bon Jovi-an acoustic version-a an hla a'n rem ta kha a
ni. Mipuite chu Prince William
leh Swift te rawn chhuak dun
an han hmu, an phur leh lul
nen Bon Jovi-an rimawi dang
tel lo, (Prince Geire a harh a
hlauh vang?) a hanga a tingtang a han tiri ringawt ta si
chu an phurna zawng zawng
a zuai nghal rawih ta a ni.
	 Engpawh nise Swift chuan a hla hit 'Trouble' leh 'Love Story' te chu mawi takin a thlawh tho a. "Heng hla-ah te
hian lal in, lal fapa leh lal fanu te lam sawi lanna a awm a, a tawpah hetianga lal ina ka han sa ta mai hi chu thil mak
a va ni tehlul ve," tiin mipuite hnenah a swift hian a sawi thu Daily Mail-in a tarlang.
	 "Tun tum hi Kensington Palace-a ka KENSINGTON ka zai vawi khatna a ni," "Prince William, min zaipui a, ka
lawm tak tak a ni, ropui ka ti khawp mai. Zaninah thalai leh mi puitling deuhte hmaa ka inlan thei hi ka lawm khawp
mai," a ti bawk.
	 He zan program hi 'Centrepoint' tlawmngai pawl, in leh lo nei lo thalai te tanpuitu pawl tana buatsaih a ni. Priness
Diana kha a thih hma kum tam tak atang khan he organization te hi a thawhpui nasa a ni.William pawh an program
pakhat 'Riah chhuah"-ah a tel ve ngai tawh. Ambassador te, Wolunteers te nen in leh lo nei lova Londona khawsa
te zingah zan khat an va riak ve a ni.n

Casper Smart chuan J Lo nen kan la inngaizawng reng a ti
Lam zirtirtu J Lo bialpa Casper
Smart hian J Lo nena an inkarah
hun an neih loh avanga an inhmuh
zen zen theih loh thu sawi mah se,
kan inhmangaihna hi a la thuk hle
a ni a ti. Jenifer Lopez (J Lo) bialpa chuan an inkar boruak tha lo nia
mite sawi chu a hnial tlat. Kum 44 mi
On The Floor Star J Lo hian amah aia
kum 20-a naupang Casper chu a bialpa atan a lo thlang kha a ni a. Casper
chuan J Lo nena kan inkarah engmah
buaina awm lo mahse hlim taka inhmuh
hun erawh kan nei tam thei lo tiin a inpuang. "Vawiinah pawna leng chhuak
turin in-date tum ila rehearsal beih tur
hi a lo awm leh tlat zel a, a naktukah
pawh chutiang bawk chu kan tawng
leh thin, tiin Casper chuan a sawi. J Lo
pasal hlui Mark Anthony nena J Lo-ten kum 5 mi phir an neih Emmy leh Max te chu Casper hian a inkawmngaihtir
thei hle a. Casper chuan, "J Lo chu film lakna shooting lamah a awm thin. A tukah lah lam zirtir a lo tul leh a. Hetiang
reng reng hian kan buai vel a ni ber e," a ti.n

Rilru chawk harh
thei damdawi tha
Rilru rimtawng
Thin ur insum
thei lo
Tha na them
thum
Lu chhe na
Muhil tha thei lo
tih ang te hi
a tidam thei

•Ocusense-ah hian Lutein leh
Zeaxanthin ang Carotenoids a
tel avangin mit pual leh mit lam
that lohna dang dang lakah a
veng a. Stroke, lung na, cancer
natna te leh kum upat vanga mit
chhung lam natna rawn awm
tur tam tak lakah a veng. Mit
khawhmuh a tifiah.
•Natrol Ocusense damdawiah
hian vitamins, minerals leh Carotenoids te a tel khawm hlawm
avangin mit khaw hmuh tifiah
turin a pui thei a ni.
Ei dan –
Ni khatah
mum hnih,
eiin dang
nen.

TOP 10 BOXOFFICE

1	 The Hunger Games: Catching Fire	 $158M
2	 Thor: The Dark World	
$168M
3	 The Best Man Holiday	
$50M
4	 Delivery Man	
$8M
5	 Free Birds	
$49M
6	 Last Vegas	
$54M
7	 Jackass Presents: Bad Grandpa	
$95M
8	Gravity	
$245M
9	 12 Years a Slave	
$29M
10	 Dallas Buyers Club	
$6M

Top 10 Music albums

1	
2	
3	
4	
5	
6	
7	
8	
9	
10	

The Marshall Mathers 2	 Eminem
The Wrong Side of ...	 Five Finger Death
NOW 48	
Various Artists
Duck the Halls	
The Robertsons
The Hunger Games 2	 Soundtrack
Baptized	
Daughtry
I Am	
Yo Gotti
ARTPOP	
Lady Gaga
Wrapped in Red	
Kelly Clarkson
Cities 97 Sampler	
Various Artists

Website: www.tahantimes.com
E-mail: tahantime@gmail.com
Tel: 09 47072961

Khua rel tar harna thuruk

(ALA) hi taksa venghimtu (anti
oxidant) chi khat a ni a, rilru rim
vanga hmel lang tar te, sam tla leh
kum upat vanga vun chhia te a veng
thei a, a hmang tawh apiang chu an
lang thar sar mai. A hmei a pa a duh
apiang tan hman theih a ni.

Thluak thang duang turin a pui a,
chhinchhiahna an neih that phah
Taksa ruangam thanlen nana damdawi
tha lutuk tak a ni
Zirna lamah an thiam theih phah
10 | TAHANTIMES

Article

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

constitution, ram danpui
siam that chungchang
EDITOR

T

unlai hian Republic of the Union of
Myanmar Constitution, Danpui siam
that emaw, a thar ziah that emaw
chungchang hi politician te leh dan hre
miten an sawi ri ring ta hle a. Sawrkar
ding lai leh hluttaw lam chuan siam
that lam an sawi ri a. Danpui siam that
emaw, a thar ziah that emaw hi ram
tana thil pawimawh lutuk tak, ram mi
zawng zawngte leh thang leh thar lo
awm zel turte khawih thil a ni.
	 2008 Danpui hi a tha tawk lo tih
chu pawm tlan niin a lang a, mahse,
‘a tul lai lai siam that mai tur a ni,’ ti leh
‘a thar ziah that law law a tha,’ tite an
awm ta a, ngaihdan a hrang ta a ni. A
tha lo lai siam that chungchang chauh
sawi ila.
	 2008 Danpui siam that theih dan hi
Chapter 12, No. 433 atang 436 thleng
tarlan a ni a. Danpui siam tha tur hian

Pyidaungsuh Hluttawah hian mipui thlan
Pyithu Hluttaw palai
330, Amyotha Hluttaw
palai 168, an vaiin civil
palai 498 an awm

siam that duh thu Pyidaungsuh Hluttaw-ah bill thehluh phawt tur a ni. Siam
that duh thu Pyidaungsuh Hluttaw-a
theh lut tur hian hluttaw palai 20 % inthurual a ngai ngei ngei phawt. Palai
inthurual 20 % theh luh a nih chauhin
Pyidaungsuh Hluttaw chuan thu tlingah a pawm ang a, sawiho theih a ni
dawn a ni.
	 Pyidaungsuh Hluttaw-ah hian
mipui thlan Pyithu Hluttaw palai 330,
Amyotha Hluttaw palai 168, an vaiin
civil palai 498 an awm a. Pyidaungsuh
Hluttaw-ah vek hian Commander-inChief of Defence Services-in a thlan
Pyithu Hluttaw palai 110 leh Amyotha
Hluttaw-ah palai 56, an vaiin sipai palai
166 an awm bawk.
	 Tichuan Pyidaungsuh Hluttaw-ah
chuan mipui vote-a thlan hluttaw palai
498 leh Commander in Chief of Defence Services-in a thlan palai 166, an
vaiin palai 664 an awm a ni. Hemi awmzia chu palai 20 %, (132)-in Danpui
siam that an duh a, an thehluh a ngai
tihna a ni a. Chuti a nih chauhin an
‘siam that duh thu’ chu Pyidaungsuh
Hluttaw chuan a pawmin, a ngaihtuah
thei dawn a ni. Siam that duh, thu theh
luttu palai 132 an tlin loh phei chuan
agenda chu pawm a ni dawn lo tihna a

ni ber.
	 Bill (agenda) an pawm hnuah Danpui siam tha a, nemnghet tur chuan
Pyidaungsuh Hluttaw palai 75%, (palai
498) aia tam, (499)-in rem an tih a tul
leh bawk. 499-in rem an tih chauhin
Danpui chu an khawih danglam thei
dawn, an thlak thei dawn tihna a ni.
	 Khai khawm ila: ‘Mipui thlan palai
zawng zawng 498-in Danpui pakhat
siam that an duh chu vote pe-in remti
vek hlawm mah se, Commander-inChief of Defence Services –in a tirh
(sipai) palai pakhat-in remtihna vote
a pek ve kher loh chuan Danpui pakhat pawh hi khawih danglam theih a
ni lo. Army lamin rem an tih loh chuan
Danpui zinga pakhat pawh hi khawih
danglam theih a ni lo,’ tihna a ni ber.
	 Hluttaw palai (sipai) pakhat chauh
pawhin rem tiin hluttaw chuan lo pass
tehreng pawh ni se, a la zo mai lo.
Hluttaw rorel thutlukna chu Rampum
huapa mipui ngaih dan lak leh tur a la
ni cheu. Rampuma vote pe thei mipui
zatve remtihna vote hmuh chauha
nemngheh tak tak tur a la ni. Vote pe
zatve remtihna ni lovin, vote pe thei
zawng zawng zatve tihna a ni a. Vote
pe thei mtd 30 awm ta se, mipui mtd
20-in vote rawn pe-in mipui mtd 14-in

remtihna vote thlak mah se, mtd 15
( mtd 30 chanve) an tlin loh avangin
siam that rawttu chuan a hneh lo tihna
a ni a, Dan chu a ngaia kalpui tur tihna
a ni.
	 Danpui No. 433 (b)-ah chuan Danpui siam that duh thu thehluh hian thu
dang kaihkep loh tur tih a ni a, a mal te
te-in Pyidaungsuh Hluttaw-ah thehluh
a ngai a. Hluttaw-a thu thehluh atanga
rampum huapa mipui ngaihdan lak,
vote thlak dan tur 2008 kum ang bawka buatsaih leh vek tur hian, a ni lo berah thla khat aia rei buaipui a ngai ang
a. Danpui siam that tur 10 vel khawih
che tur hian a ni lo berah thla 10 aia rei
hun a duh a rinawm a ni.
	 Danpui zinga ngaih pawimawh
deuh deuh 10 chauh chaiin vote
thlakna tur bawm 10 vel han hung ta
ila, mipui lam pawh hi kan inhrilhfiah
chiang thei ngut ang em? Thlak dan
tur leh thlakna turah kan buai nuai
thei bawk a ni. Ram Danpui siam that
ringawt pawh hi a awlai lohzia a hriat
theih viau awm e.
[U Ohn Hlaing ziah, ‘The Voice’ journal
October 21-27, 2013 la tawiin kan han
chhuah a ni e.]
n
29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

Local News

SATAWM VENGAH MWO SEMINAR

2013 October ni 31 khan Satawm veng,
Salvation Army biak inah MWO (Mizo Welfare Organizaiton) ten Seminar an buatsaih. Seminar hi inpumkhatna lam hawi a
ni a, ‘Zofate Inpumkhatna leh 2014 Chhiarpui’ tih, Pu F. Lalbiakmawia buatsaih paper
leh Revd Vanlalnuntluanga buatsaih ‘Mizote hi kan ram mi dik tak leh nghet tak kan
ni,’ tih paper te chhiar leh sawiho a ni.
	 Seminar hi MWO Central President
Dr. Sangkhama (Tamu)-in hneh takin a
kaihruai a. Thingpui in leh hming ziah luh
hun hman zawh zing dar 8:00-ah Seminar
hi tan a ni. Mipuiin ‘Ro min relsak ang che,’ tih hla an sak hnuin Major Malsawmsanga (Salvation
Army)-in tawngtaiin hun a hlan a. CMWO President Pu J. Thangliana dam lohna vanga a lo kal
theih loh vangin vice President Dr. Sangkhaman thuhma a sawi a.
	 Hemi zawh hian CMWO Secretary-in inhmelhriattirna a nei a. CMWO office bearer leh
khawtin atanga lo kalte a khua khuain inchhiarna neih nghal a ni. Tahan, Pinkhung, Tuivar, Vaphai, Vutbuak, Letpanchaung, Tuingo, Phulmawi, Myohla, Sanmyo atangtein palai an kal tha
hle a, seminar hmangtu zawng zawng mi 160 chuang an ni.
	 Zing lamah hian Nl. Lalnunthiangi (Satawm)-in zaiin mipui a awi a, Seminar paper chhiar
a ni nghal a. Revd Vanlalnuntluanga paper chu amah a lo kal remchan loh vangin Secretary Pu
Lalengmawia’n a chhiar a. Paper hi ‘Mizote hi kan ram mi dik tak leh nghet tak kan ni’ Myanmar
Mizo Identity’ chhuina a ni a. A ziaktu hian reference tha tak tak hmangin Chin hnamte, Mizo,
Lusei, Myanmar Mizo, Constitution tih thupui tih te hmangin a chhui a, tuan leh mang atanga
Lusei (Mizo) te Myanmar ram khua leh tui tha kan lo nih tawh vanga sawrkar pawhin record tha
tak tak a lo siam sak thu te, kan ram sorkarin min koh dan leh min hriat dan chu Lusei a nih thu,
sorkarin min hriatna kha kan bul-thut, kan vawn ber tur chu a ni tiin a keuh thlu a ni. Paper chhiar
zawh hian sawihona te, zawhna leh chhanna tein hun hman a ni.
	
Dar 11:30-ah tukthuan tuihnai tak kilho a ni a, chawhnu lamah hian Pu Zorama hruaitu tura
ruat chuan a theih tak loh avangin Dr. Sangkhama bawkin chair lain a hruai leh a ni. Chawhnu
lam hian Nl Lalruatdiki, a bik taka sawm zaithiam chuan solo-in mipui a awi a. Hemi hnu hian
Pu F. Lalbiakmawia paper, ‘Zofate inpumkhatna leh 2014 Chhiarpui tih chu a ziaktuin a chhiar
nghal a. Paper-ah chuan Myanmar-ah Duhlian tawng hmang ve ve, thlahtu thuhmun, ram mi nih
dana inchen lova ngaih theih Hualngo leh Lusei an awm thu atangin a tan a. Hualngote chuan
‘Chin’ intiin, Luseite erawh chu ‘Myanmar Taingyintha Lusei’ tih an nih thu, hetia nihna inchen lo
anga a lo awm tak avanga inthliar hranna a lo awm chhoh thu, kum 40 hnuah chuan inthliarhran
a hun tawh loh thu, kan inan lohna lai dah tha a, thawhho, inpumkhat a tul thu te a sawi zel a.
Myanmar Lusei intite chuan 2014 Chhiarpuiah mahni hnam hming dik tak, sawrkar pawhin a
hriatna ngei chu hnam hming atan ziah luh a pawimawh thuin a khar a ni.
	 Paper sawihona leh thu dang pawimawh te sawi a nih hnuin tlai dar thumah seminar
inkhawm chu hlawhtling taka tihtawp a ni.n

TCCN Bible InchhAnsiak
A Hlawhtling

THADO CHINTEN TAMU-AH
KUT AN HMANG

Tahana Sunday School Naupang insuihkhawm, Tahan Christian Children Network
(TCCN) chuan a tumkhatna atan Bible inchhansiak (Quiz) a buatsaih a, naupangte
leh zirtirtuten an hlut hle. Bible inchhansiak
hi September 22, 2013 khan Mission Veng,
Wesleyan Biak Inah buatsaih a ni a, a te
pawl, a lai pawl leh a lian pawl tiin pawl (category) thuma then a ni. Naupangten Bible
thu an hriat tama an lo zir lawk theih nan
thu pawimawh lawr khawmte chu thla khata
hmain ziaka sem vek a ni. Lawmmante hi October ni 27, 2013 khan Nazarene Biak Inah
sem a ni a,lawmman late chu:

October ni 31 khan Thado Chin te chuan Tamu
khua, ‘Set yaung Bilu’ hall-ah an hnam kut an
hmang a, hei hi Tamu khuaa an hman vawi hnihna a ni. Chhun dar 12 atangin tlai dar 5 thleng
hlim takin an hmang. Kutah hian Tamu khuaa
Thado chin te, Chin hnahthlak hnam dang te,
Sagaing Region Hluttaw palai Pu Thangliana
leh U Myint Aung te, department lama mi sawm
bikte, India Manipur State-a Thado mite, Manipur State Minister of Forest Dr Seboy te an tel
hlawm a. Chin lam te entirin ribbon chepchatin
Kut chu hawn a ni a. Rev. Let Sei-an tawngtaiin
hun a hlan. Hemi hnu hian Kut Organizing Committee U Kam Kho Thang leh Manipur State
Ministry of Forest Minister Dr Seboy leh Sagaing Region Hluttaw palai Pu Thangliana ten
thuchah an sawi hlawm. Thu sawi lam zawhah
hian hnam hrang hrangte an lam hlawm a. Thado cultural lam, Lusei hnam lam, Tedim hnam
lam, Hakha hnam lam, Zo Chin hnahthlakte
lam, Naga hnam lam te entir a ni a, heng bakah
hnam thuama inchei intihsiakna te pawh an nei
niin thu dawn a ni.n

I.	
	
	
	

A tâ Pâwl (Beginner)
1. Pakhatna – Believers Church
2. Pahnihna – Salvation Army
3. Pathumna – ICM

II. 	
	
	
	

A lai Pâwl (Primary leh Junior)
1. Pakhatna – Nazarene
2. Pahnihna – Wesleyan (Vengpui)
3. Pathumna – Believers Church

III.	
	
	
	

A lian Pâwl (Intermediate leh Senior)
1. Pakhatna – Wesleyan (Vengpui)
2. Pahnihna – EFCM (Vengpui)
3. Pathumna – Wesleyan (Mission Veng)

	 Lawmman atan hian kohhrana hman
theih tur bungbêl tha tak tak siam a ni. Intihsiakna lawmman atan Rev. Thawng Tha
Thanga (BCM, Yangon)-in Ks. 30,000/- a
thawh. TCCN hian kum dang an tih thin angin kumin Krismas leh Kum thar inkarah naupang sport festival buatsaih an tum a ni.n

TBC CHUAN TOURNAMENT
BUATSAIH DAWN
December 16-19 khian Tahan Badminton Club
chuan Tahan E.F.C.M Hall-ah badminton tournament ropui takin a buatsaih dawn. He tournament-ah hian Single leh Double-ah Senior,
Junior [Beginner] leh 45 Over tiin inthen a
ni. Hetianga then hran an ni anga, Game fee
Ks. 5000 a ni ang tih thu Pu Lallianzuala hnena
tangin thu kan dawng. n

TAHANTIMES | 11

LUIKUANG SIAM THA

September thla nawi lam khan ruah a tam thut avangin Kalaymyo leh a chheh velah tui a lian nasa hle kha a ni a. Khawchhungah kawngah tetui a luang hum hum a, lei te a chhe nual
a, a bial buaiin kan buai a nih kha.
	 Kha tui lian vang khan Kalaymyo khaw chhung luite pawh
tui a lian nasa hle a. Seihkanta lei pawh a la a, Civil Hospital
bul kawngpui lei pawh a foundation tuiin a lak chhiat hlauhawm
khawpin thil a thleng a. Lui kama in tam tak pawh tuiin a la nghe
nghe a ni.
	 Chuvangin Kalaymyo Township Development committee
chuan khawchhung lui lam humhalh a ngaihzia hriain a theihna
lai laiah tuiin luikam a lak hek theih loh dan a ngaihtuah a. ‘Tara
Oo’ kan tih mai Bogyoke street bul pawh humhalh hmasak ngai
pawl nia a hriat avangin a lui kuang te siam thain a kam ko
humhalh dan a ngaihtuah a. October ni 22 khan JCB hmangin
tui luan dan tur tihdanglam a tum a, hma a la nghal a ni.
	 He luikam hmun dangah pawh humhalh ngai a tam hle a,
hma lak tawhna te pawh a nei nual a ni.n

NO.8 PRIMARY SCHOOL PTA MEETING
Tahan ‘C’ Group chhunga awm No. (8) Primary School PTA
meeting October ni 17 khan headmistress office-ah neih a ni.
Meetingah hian PTA office bearer mi 10 an kal khawm.
	
A hmasain headmistress Daw Man Nun Cing chuan meeting koh chhan te a sawi. Annual meetingah mipuiten PTA member turte an thlang tawh a, mawhphurhna insem tura meeting
hi koh a nih thu a sawi a ni. PTA-ah hian sawrkar chuan school
head chu chairman atan, zirtirtu zinga pakhat chu secretary
atan a ruat sa a. Chuvangin vice-chairman, asst. secretary,
treasurer, leh auditor te inruat a ni thin a.
	
Vice-Chairman atan Pu Khawvelthanga, Asst.Secretary Pu
F. Lalbiakmawia, Treasurer atan Pu Lalhmachhuana, Auditor
atan Pu Zanawla (convener), Pu Thangngura, U Win Maung,
Sayama Pum Ngaih Cin, Sayama Htay Htay Lwin te ruat an
ni hlawm. No. (8) Primary School hi kuminah chuan ‘Attached
Middle School’- hlankai a ni a. Zirtirtu indaih loh a nat vangin
private-in zirtirtu pahnih lak belh a ni. An hlawh tur hi school
naupang nu leh pate hnena khawn a ngai thin.
	 Sawrkar chuan 2014 –15-ah daikal in pahnih sakna tur,
2015-16-ah daikal in pali sakna tur a pe dawn niin headmistress chuan a sawi. School naupang 350 chuang an awm a,
naupangin daikalna tur tih tlak an neih loh avangin nu leh pate
hnenah bawk tanpuina dil a ni a, chumi chuan kumin 2013-ah
daikal in pahnih sak phawt a ni. Headmistress sawi danin 201516-ah he school hi Middle School-a hlang kai turin sawrkar
chuan ruahmanna a nei a. School building chhawng hnih pakhat pawh 2015-16-ah bawk hian cheng nuai 300 senga sak
sawrkar hian a tum ni awm tak a ni.n

TAHAN DISTRICT METHODIST WOMEN
ASSOCIATION INKHAWMPUI HLIM TAKA
HMAN ZAWH A NI
Tahan District Methodist Women Association inkhawmpui chu
October 25-27 chhung khan Centanary Hall, Mission Vengah
hlim taka hman zawh a ni ta. October 24-ah Mission Veng Society chuan inkhawmpuina hmun tur buatsaihin an hnatlang a,
hnatlang pawh an thahnem hle nia hriat a ni. Tukthuan tuihnai
tak an kilho nghal bawk. Tahan District Mithodist Women Association hming chuan kum 2001-a inkhawmpui an neih kha a
hnuhnung ber a ni a, kum 2013-ah an nei leh ta a ni. Inkhawmpui thupui ber chu "Zirtir Rawh" tih a ni a. He thupui hi sub-head
4-ah an then leh a, chungte chu (1) chanchin Tha hi hril mah
ila chhuan tur ka nei lo, (2) Thu ka thiam tawh chu ka hlen ang,
(3) Zosapthara (Rev. Edwin Rolands-a chanchin leh (4) Krista
tan ni lo se chuan tihte a ni a. Heng thupuite hi Rev. Vanlalchhuangan hneh takin a sawi. Thupui pahninhte chu Hriselna leh
Management tih a ni a, Hriselna hi Dr. Suirenglian-an a sawi. Mi
khual riak lut hi mi 300 vel an ni a. Hmun khatah chawhlui kilho
thin a nih thu an President Pi Lallianpui hnen atangin thu kan
dawng.n
local news

12 | TAHANTIMES

HAKHA KHAWPUIAH CHIN NATIONAL CONFERENCE HMAN A NI

2

013 November ni 12 atanga ni
15 thleng khan Chin State Hakha
khawpui-a Carson Hall-ah ‘Chin National Conference’ buatsaih a ni a, ruahman
lawk angin tluang taka hman zawh a ni.
	
He conference hmang tur hian ram
chhung ram pawna Chin te sawm an ni
a. Chin State Township (9) atanga palai
9 sawm te, Tamu, Kalay, Mandalay
Yangon, Pyi (Asho), Rakhine state, leh
ram pawn lam atang tein an lo kal thei
hlawm a, Conference hmangtu mi 500
an ni a, chhimtu te nen chuan 575 lai an
tling a ni.
	
A hmasain Chin State Chief Minister Pu Hong Ngai-an hawnna thuchah a
sawi a, chumi zawhah Dr. Za Hlei Thang chuan palaite lawmna leh chibaibuk thu sawina a nei. Hemi zawh
hian Union Peace-making Working Committee vice chairman U Aung Minn-an Conference lawmpuina leh
duhsakna lehkha a rawn thawn chu Lt. Col Zaw Min Oo-an a chhiar chhuak thung a ni.
	
Conference hian National hming atan 'Chin' tih rem an titlang a. Chin hnahthlak te hnam dan leh hrai te
tunlai hun nena inmil tura siam that a bua siam te an rel a ni. State tinah mahni constitution siam that, tha
an titlang bawk a, 2008 Danpui siam that pawh tha an titlang a ni. Hmeichhiate thlauthla bik lova ang khata
inen te, tharum thawhna te a hmei a paa do tur te leh politics, social leh security lamah te pawh hmeichhiate
30% tal tel ve theihna tura hma lak an tum thu conference thuchhuahah tarlan a ni.
	
Conference-ah hian Chin hnahthlak hnam-53, sawrkarin a then hi a tam an ti hle a, 53 atanga a aia
hlawm tlem zawka dah dan te an ngaihtuah a. 2014 chhiarpuiah tlangrama cheng, phai zawla cheng Chin
zawng zawngin hnam hming ziah naah 'Chin' ti chauha ziak lut turin thu an ti tlu bawk.
	
Conference-a kal palai 571 te hian committee hran hran din turin an rem ti tlang a. Heng committee te
hi conference-in a rel takte bawhzui turin a din an ni. Organizing committee-a Salai Nge Pi chuan, "Conference chu kan hmang a, a zo puat mai a. Heta kan thu rem tih tlante hi bawhpuitu tur kan mamawh a ni," a
ti a ni.n

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

BOGYOKE KAWNGPUI SIAM
CHHUNZAWM ZEL

2012-a President U Thein Sein lo kal tuma a thupek
bawhzuiin Bogyoke kawngpui chu a sir tawn ve ve zauh a
ni a, hna a kal zel a ni.
October ni 30 vel khan Tit-Sa-Oo zawn, San-ti-da chaw
dawr kawt chho vel an chil mam a. Tlak lam panin hma an
la zel a, November ni 8 chhoah chuan ‘Kaung-sone’ store
kawt an thleng der tawh a ni.
Haimual gate bul, Myohla kawng pengthuam lai hi lirthei
tamna lai, lunna lai a nih bakah pengthuam intawhna lai
a nih vangin a tawtin a hnawk thei em em a, school naupang tan pawh a him tawk lo tia sawi hlawhna lai ber a
ni thin a.
Tunah chuan kawngpui zau tak a nih tawh vangin lirthei
tawt pawh a ziaawm ta hle a, school naupang tan pawh a
thlamuan thlak ta hle tih a hmuh theih a ni.n

RAWNGBAWLTU HLAWHTLING PI LALREMSIEM CHU TAHANAH LO KAL

T

ahan leh Tamu EWA combine chuan Tahanah harhna inkhawmpui a buatsaih a, he inkhawmpui-ah hian Pi Lalremsiem chu speaker a ni. Inkhawmpui hi October 31 November 3 thleng Tahan EFC Hall-ah buatsaih a ni a. Kohhran
hrang hrangte sawm niin Hall khat tlaiin chhimtu an lo kal a ni. Pi Lalremsiem hi Manipur-a EFCI Pastor fanu a ni
a, a naupan lai atanga sakhaw mi tak niin kum 14 a nih kumah a piangthar nghe nghe. "Ka zinna lamtluang" tih
lehkhabu ziaktu kha a ni a, he lehkhabu hi Myanmar ramah pawh thahnem tak theh darh a nih kha. Pi Lalremsiem
hi thiamna lamah M.A, M.Phil a ni a, M.Phil degree la tura convocation an buatsaihah pawh tel hman lovin Tripura
ram thim lamah rawngbawlin a kal a. Convocation aiin ram thim a ngaipawimawh zawk a nih chu. Mak ang reng tak
chu he convocation hi thulh a ni a, an buatsaih lehnaah Pi Siem hian degree a dawng ve leh thei hi a ni. Pi Siem
hian Imphal College-ah Lecturer hna pawh a lo thawk tawh bawk. Manipur ram thim chu Kohhran-ho ten nawr en
tumin an bei nasa hle, mahse an hlawhthlin hleih theih loh avangin bansan mai an tum a. He tih lai tak hian Pi Siem
hian rawngbawl tura Pathian kohna dawngin Manipur-ah hian rawng a bawl ta a ni. A pasal hi Naga mi a ni a, a Mizo
hming chu Lalrawngbawla a ni a, a ni pawh hi rawngbawlna lama thahnemngai em em a ni bawk. Pi Siem te hian
Meitei-ho zingah Fahrah chawmna leh School an din a, biak in te pawh an sak sak bawk. India ram Delhi-ah bank an
din a, hranch hrang hrang hawn tawh a ni. He ta an sum hmuh atang hian rawngbawlna hi an kalpui thin. Hmar Kristiante zinga inrem lohna pawh an rawngbawlna
kaltlangin remna an siamsak bawk. Rawngbawltute tihchak hi a vei em thin a. Aizawlah ni 40 chhung chawngheiin Lalpa hnen ata chakna a la a, rawng a bawl a ni.
England leh Wales ram chu ringtu nun lamah an tla hniam sawt hle a. Biak in te an hralh chur chur a. Hei hi Pi Siem hian a vei hle a, heng ramahte hian biak inte
a lei a, rawngbawltute pawh a dah a ni. Pi Siem hian khawvel hmun hrang hrang ring lo mite leh ringtu hnung tawlh lehte hi a vei hle a, hmun hrang hranga Mizo
Kristian ten rawngbawlna zau zawk an neih theih nan 'Pray for the World Ministry' chu a din a. An Headquarter chu England-ah a ni. Mizoramah din niin an hruaitute
chu Upa P.C Biaksiama leh Upa Rokamlova-te an ni. Pi Siem hi inkhawmpui zawhah ni 2 chhung Tahanah a cham a, he ni 2 hi chawngnghei tawngtaina hun atan
an hangho nghe nghe. Tahana 'Pray for the World Ministry' din a nih theih nan member nih duh apiangten Ks. 100 an pe hlawm. Mi thahnemngai tam takin Ks. 100
aia tam tak an pe hlawm a, tunah hian member 137 an ni tawh. Sum an pek khawm hi cheng nuai 2 chuang a ni tawh. Tahana Pi Siem rawngbawlnaah hian amah
zuitu mi 9 an awm a. Zai thiam Zeneth-i leh Carolina-i te pawh an tel a. Anni pahnih hian mipui an tihlim thei hle. Pi Siem hi Passport siama Yangon atanga lo kal
a ni a, mi dang zawng chu an assistant hotu Pi Lianthangpuii-hovin permit neia Tiau atang lo lut an ni. Nakum lamah khian TKT chuan a din kum champha vawi
20-na a lawm dawn a, hetah hian Pi Siem hi sawm an tum tih Rev. Ngurnghaka hnen atangin thu kan dawng.n
S
E

IN HMUN KAN ZUAR E

W

N

(Hmun khatah Nuai 250)

50' kawng

50' kawng

University Main Road

50' kawng

IN HMUN

• Hi-Cafe-ah zawh fiah theih
Kalay University
Main Entrance

Bogyoke Kawngpui
Hi Cafe

•  Contact:
			
09 442001492
			
09 256069497
			
09 428203068
29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

domestic digest

RAMPUM HUAP INKAH TIHTAWP TAINGYINTHA
RALTHUAM KENG HO 17-IN HMING ZIAH HNAN

R

ampum muanna leh taingyintha inremna tura sawrkarin ruahmanna a siam, ‘Rampum huap
inkah tihtawpna thuthlung’ hming ziah hnan thei tura rampum huap inkah tihtawp dan tur
ruahmanna chu taingyintha ralthuam keng ho 17-in an zam a, hming an ziah hnan hlawm tih
Laiza Conference chuan a puang.
	 KIO Headquarters awmna Laiza-a buatsaih Taingyintha ralthuam kengte intawhkhawmnaah chuan rampum huap inkah tihtawpna tura thu pawimawh, an zaa remtih tlan thu 11 an
zam a, chu chu taingyintha ralthuam keng ho zawng zawngin November ni 2 khan remtihna
hming an ziak hlawm a ni tiin Conference thupuangtu U Naing Han Tha chuan a sawi.
	
Chu an thu zam 11-ah chuan an zaa an tel theuh theihna Political Dialogue chungchanga a
ruhrel tur (Framework for National Political Dialogue) chu sawrkarin rem a tihpui tur a ni tih chu
thu ngaihpawimawh ber turah an dah a. Chumi remtih hnu chauha rampum huap inkah tihtawp
chu bawhzui tur a ni tiin Dr Salai Lian Hmung chuan a sawi.
	 Chu an din tlanna tur framework chu UNFC te tiamin taingyintha ho 18 zinga Shan ram
tundin leh tumtu pawl (RCSS)chuan hming a la ziak ve lo va. “Hming ziah hnan tur chuan Central committee-ah kan thlen leh phawt a ngai. Committee member zawng zawngin rem an tih
tlan chauhin hming kan ziak ve thei ang,” RCSS-a thupuangtu Lt. Col. Sai Let chuan a ti.
	 Laiza Conference chuan November ni 2-a an zaa an rem tihtlan inkah tihtawp nana thu
pawimawh, sawrkarin rem a tihpui ngei ngei ngai chu bawhzui turin member 13-in committee
a din nghal a. U Naing Han Tha chu chairman a ni ang a, Pado Kue Htu Win leh General Guan
Maw te chuan Vice-chairman hna an chelh dawn a ni.
	 Laiza Conference-in a din, chu team te leh Union Peace-making Working Committee
Chairman U Aung Min te chu November ni 4-ah Kachin State MyitKyina khawpuiah an inbe leh
tawh a ni.
	 Taingyintha ralthuam kengho te leh Sawrkar ten inkah tihtawp thu hming an sign dawn
chuan UN General Secretary leh tuna ram hruaitu lu ni mek ram lian deuh deuha hruaitute
chu hriatpuitu atan an sawmin hming pawh an ziah ve dawn a ni tih Laiza Conference-a lo kal
hnam hruaitute chuan an sawi.
	 Ramchhung indona tihtawp leh politics thila harsatna lo awm te chu inhmatawna sawi
tlan tum a nih lai mekin Myanma Tatmadaw chuan indo beihpui a thlak reng avangin hei
hian dialogue neih tum mek hi a tikhaihlak thei a ni tia a ngaih thu Laiza Conference chuan a
thuchhuahah a tarlang. Kum 60 lai awh tawh ramchhung indona titawp tur leh politics-a inrem
lohna awmte inhmachhawna sawi dun theih dan tur kawng zawnga buatsaih Laiza Conference
hian Taingyintha ralthuam kengte inpumkhatna a thlen ngei a ni tiin Conference thuchhuahah
chuan tarlan a ni bawk.
	 Ethnic Armed Organizations Conference-Laiza hi October ni 30 atanga November ni 2
thleng Kachin State Laiza Headquarter-a buatsaih a ni a, UNFC leh Taingyintha ralthuam keng
ho 17 atanga lo kal palai te leh thlirtu chhimtu mi 102 an nih thu Conference minute-ah tarlan
a ni.n

v	
Siamsa, la chei loh a man tlawm chi, a to deuh chi, duh thlan tur 	

	 englai pawhin a awm.
v	Kuang chei sa pawh a man tlawm leh to, duh thlan tur a awm.
v	Kuang chei chawp duh tan kan tihsak thei reng bawk.
v	Naupang kuang size chi kim kan nei bawk.
v	Kuang min chah an awm chuan inah kan rawn dahsak thei che u.
v	yef;acG siamsa pawh kan nei a, duh dana chah theih
	 kan ni bawk e.
Contact:
Hmingmawii
H No. 88/1, Bazar thlang (Tahan A)
Tel: 09400512427/ 073-21963

TAHANTIMES | 13

EUROPE KHAWMUALA A ZIN TUM 3-NA
ATANGIN NLD PRESIDENT DAW AUNG
SAN SUU KYI LO HAW
NLD President leh Pyithu Hluttaw member Daw Aung San
Suu Kyi chu Europe khawmuala a zin tum 3-na atangin November 2 zinglam dar 8:45 khan TG 303 Thai Airline hmangin
Yangon a rawn thleng leh ta. A lo zin haw hi tum danga a party
member-ten an lo hmuah ang thovin an lo hmuak a. "Thangtharte nu Daw Aung San Suu Kyi dam reng rawh se," "Myanmar
ram tan chatuana nu," "Nu Suu-i hruainaa kal tur a fate," "Nu
Suu-i President a ni ngei tur a ni," tih signboard-te kengin Airport-ah an lo hmuak. "Kan ram leh hnam tan khawvel hmuhah
chhuantlakin a che a, Suu Kyi hian beiseina thar min siamin
rinchhan tlak a ni. Thil tih theihna (thuneihna) nei lo mah se, a
tih theih chin chinah chuan ram chhung leh pawn hmun hrang
hrang mipui tan hna a thawk thin. Ram dang hruaitute a kawm
changin tanpuina a dil thin bawk. Sawiselna neuh neuh karah
pawh rim taka a thawh avangin zing hma tak atangin kan lo
hmuak a ni tiin NLD member Ma Khin Thu Zar chuan a sawi.
Suu Kyi hi October 18 khan a zin chhuak a, Belgium, Luxembourg, France, Britain leh Italy ramahte a zin. A zinnaah hian
kum 1990-a EU-in a hlan 'Sakarov' chawimawina chu France
ramah a dawng a. Kum 19 liam taa an hlan Rom khawpui nu
chawimawina pawh Italy ramah a dawng bawk. Britain ram a
thlen laiin North Ireland , Belfast khuaa Wellington College-ah
thuchah a sawi a, england chim lam a awm Sandhurst sipai
University-ah pawh thuchah a sawi bawk. Chu bakah Britain
Prime Minister David Camaron, Prince Chales leh Politician
te leh sawrkar hruaitute nen pawh an in kawm a, Yangon Civil
Hospital tihchangtlun dan tur leh Myanmar democracy chungchangte a sawipui. Myanmar-in democracy kalhmanga ke a
pennaah sipai dinhmun chu siam that a nih theih nan dan pui
siam that a tul a, ram-in politics lama hma a sawn tak tak theih
nan EU hruaitute an nawr a tul thute chu a sawi tlangpuite an ni.n

BOMB AN KAM VEL THIN HI TIHLUIH
THIL A NI A, KAWNG DIK LOVA KAL
THEIHNA A NI: DAW AUNG SAN SUU KYI
Yangon, Mandalay leh hmun hrang hranga bomb hmuh thin a
ni hi mipui thlabar tura mi thenkhatten an tihluih a ni tih Daw
Aung San Suu Kyi chuan October 15 khan a sawi. Hetianga
bomb hmanga mipui an tihthlabar hian mipuiten hlauh lutuk
tur a ni lo va, chu lo chu kawng dik lo zawh theih a nih thu a
sawi bawk. "Mipuite chu an thluak fim taka an ngaihtuah ka
ring. Hengte hi tihluihna thil a ni a, kawng dik lo zawh lo tur
a ni ang. Fim taka kan ngaihtuah a tul ang. Fimkhur pawh a
tul. Mahse thlabar lutuk chu a tul lo vang," tiin Daw Aung San
Suu Kyi chuan a sawi. Hetianga bomb puak leh bomb kamte
hian dan siam that thua mite rilru tihpenna a ni thei ang em?
tia an zawhna chu "Hei hi mi thenkhattih ngei chu a ni. Mi rilru
lak penna atana an tih pawh a ni mai thei. Mahse chiang taka
sawi theih chu a ni lo. Hruaituten a titute an zawn chhuah a
tul. Tul lova lo ngaihtuah vak hian thil tha lo a thlen thei," tiin
Suu Kyi chuan a chhang. Pyithu Hlutdaw member U Htay Oo
pawhin, "Hetianga bomb tipuaktute hi 'bomb' nena inhnaih
tak an ni chiang a ni a ti.n
14 | TAHANTIMES

Domestic News

CHIN STATE MIPUITE FEDERAL KALHMANG AN DUH
CNF leh Chin mipuite chuan sawihona an nei mek a, Chin State-a sawihona an
neih atangin Federal (Union) chu mipuiin an duh tih CNF hotu zinga mi U Lawma
chuan a sawi. "Mipui duh dan lak a ni a. Zawhna zawh an ni bawk a. Federal democracy chu hrilhfiah an ni a. Mipui nen zawhna leh chhanna neih a ni bawk a.
Entirnan, Federal-a party pakhat system leh Lal system-ah eng nge an duh zawk
tih zawh an ni. Lehkhate semin zawhna hi an chhang a. Chi 40 velah zawhna siam
a ni. Mipui chhanna atangin Chin Hills-a mite chuan Federal System chu an duh a
ni tih a lo lang," tiin a sawi bawk.
	 Heng sawihonate hi mipui lamin an hlut hle a. November 5-a Tahana sawihonaah pawh khan rin aiin mipui an kal tha tiin U lawma chuan a sawi. CNF hi kum
1988 buai laia Chin Zirlaite din a ni a, India-Myanmar boarder-ah kum 25 chhung
an lo he vel tawh a ni. Kum 2011 March 18 khan President U Thein Sein chuan
CNF-te nena an inkah thinna chu titawp turin CNF hi a lo sawm tawh.n

INDIA MYANMAR THAI RAM PATHUM PAWH
KAWNGPUI 2016-AH SIAL ZAWH A NI ANG INDIA
PM-IN CAMBODIA, LAOS, LEH VIETNAM TE
TELVE TURIN RAWT
India chuan ‘Look East Policy’ atan Myanmar chu a kawngpui berah a hmang mek
a, ram pathum ten an sial mek Asian Highway program-ah Laos, Cambodia, leh
Vietnam te chu Network-a rawn tel ve tura a sawm thu ASEAN ram hruaitute meeting chanchin atangin October ni 12 khan thu dawn a ni a.
	 October hapta hnihnaa ASEAN Summit-ah India chuan chutiang chuan a
sawm a, Prime Minister Msan Mohan Singh chuan 2015-ah chuan thawhho dan tur
hming ziah fel ngei nise a tha ang a ti nghe nghe a ni.
	
“India ram tlawh ASEAN kawngpui, bungraw thawnna kawngpui tur sial chungchang hi 2015-ah chuan hming ziakin a hmawr bawk thei tawh ila ka duh a. Hei
bak hi tuipui lam kawng chungchang pawh sawi ka duh,” India Prime Minister chuan
a ti. Insia hian ASEAN India kal tlang transport kawng tan hian India-Myanmar-Thai
ram pathum Trilateral Highway base-a tihhlawhtlin a tum thu officialin a sawi tawh
a. India tam chuan Myanmar khawmual, tuipui leh boruak te chu pawimawh leh
tangkai tak tur a ni tih a lang.
	 India hian Myanmar ram chhung km 120 laia rilah Kalaywa-Yagyi kawnga lei
pasarih chu a siam thatsak mek a. “Tunah hian Thai-Myanmar te nen kan inhnimhnai reng a. 2016-ah chuan kan project hi zo thei turin hma kan la mek a ni,” India
Prime Minister chuan a ti bawk.
	 ASEAN leh India insumdawn tawnna hi 2012 khan dollar billion 76 man lai
a tling a. 2015-ah dollar billion 100, 2022-ah chumi let tling ngei turin India hian
a target a ni. “Cambodia, Laos, Vietnam te an rawn tel chuan he kawngpui hian
Special Economic Zone hi a tichangtlung lehzual ang a, Asia Region development
tan a tha hle dawn a ni,” tiin ram pathumte kawngpui network-a lo tel ngei turi9n Mr
Manmohan Singh chuan ASEAN ram thenkhat chu a sawm a ni.n

CDMA SIM CARD ZAWRH TITAWP
Myanma Economic Corporation (MEC) chuan
April thla atanga thla tin an hralh chhuah
Ks. 1500 man CDMA 800 MHz mobile SIM
card chu October thla atang chuan an hralh
chhuak tawh dawn lo niin MPT chuan thuchhuah a siam.
	 April thla atang khan June thla thleng
CDMA SIM card 350000 thla tin a hralh
chhuak thin a. July thla atanga September
thla inkarah erawh chuan thlatin nuai khat leh sing nga chauh a hralh chhuak tawh
a. Tichuan October thlaah chuan a titawp dawn ta a ni.
	 “Line kan vuah belh si lo a, a pek chhuah theih tawh loh,” tiin MPT-a thuneitu
engineer pakhat chuan a sawi. CDMA line tihpun a nih si loh vangin phone hralh
chhuah theih a ni tawh lo a, MEC in line a vuah belh leh belh lohah a innghat tawh
a ni ber tiin a sawi zawm bawk.
	
Hetia SIM card hralh chhuah tihtawp a nih dawn vangin GSM/CDMA line nuaithum leh sing ruk Region leh State-ah te pek chhuah a ni ang tiin MPT chuan
a puang. October ni 23 atangin GSM card 258000 leh CDMA card 102000 sem
chhuah a ni dawn a, President kaihhruainaa April thla atanga SIM an pek chhuah hi
GSM mtd 1.5, WCDMA card nuai ruk a tling tawh a ni.n

ESif;olZm
qdkifu,f? um; a&aq; qDvdkuf
Bike / Motor fai taka chuan i duh leh
min rawn pan ve ta che.
Lalchhawnzova
Zawlbuk Office, Tahan 'B'

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

UNION PEACE-MAKING WORKING COMMITTEE
LEH KIO TE THU PASARIHAH INREMNA THU ZIAK

Union Peace-making Working Committee leh KIO-a palaite chuan Kachin
State Myit Kyi Na, Ma Naw field-a Ma Jue hall-ah 2013 October ni 8 atanga
ni 10 inkar khan an inhmu khawm a, UN Special Envoy to Myanmar Mr. V.
J. Nambia, China ram Asia….Mr Wam Yim Phan, Taingyintha ralthuam keng
pawlho 10 atanga palai lo kalte, Kachin State Hluttaw palai pali, Kachin State
chhung political party-a palai te leh chhimtute hmaah ‘Inremna thu pasarih’
neiin hming an ziah hnan a. An inremna te chu:
1.	 Political Dialogue neih theihna tura inbuatsaihna, rampum huap inkah
tihtawp thua tel tura KIO te hi sawm a nih avangin ‘inbiak lawkna hna’
bawhzuina atan hetianga hma lak zel hi kan remti.
	
a)	 Union sawrkarin ruahmanna siama thawn chhuah, sawiho te a buat	
	 saih ang.
	
b)	 KIO palaite ngenna angin Taingyintha ralthuam kengte hruaitute
		 intawhkhawm, (Ethnic Armed Groups Conference) buatsaih a ni ang.
2. 	 2013 May ni 29-30-a inbiakna vanga inkah tihtlem a ni ta te, inbiak leh
indawr hun te pawh a hma aia tam neih theih a nih tak thu te hi a lehlam
lehlamin kan hria a, inkah a awm tawh loh nan inbiak, inrawn zel kan remti.
3. 	 A ralmuan tawk loh vanga mahni in leh lo tlansana khawsa mipuite an
chenna hmun pangngaia an awm leh theih nan leh an intundin lehna tura
chhawmdawl dan tur ruhrel leh ruahmanna siam turin a lehlam lehlam
telna Technical Team leh department lamte inrawnho a, hma la zel turin
leh a tlem berah khaw 4 thlanchhuah a, pilot project atan hma lak nghal
kan remti.
4. 	 Inbeih boruak tidai a, inkahna a thlen nawn tawh loh nan, buaina chhahna lai lai huap zo ngei tur zawngin Joint Monitoring Committee din kan
remti. Joint Monitoring Committee Structure leh an hnathawhna tura ‘tih
tur’ ‘tih loh tur’ dan bulpui panga leh dan te 18 telna ‘Operational Plan’
zam turin technical supporting team ten hma an la ang.
5.	 Buaina vanga kal hleih theih loh, mipui vantlang kawng leh kawng
pawimawh bik te pangngai taka hman a nih leh theih nan a rang thei ang
bera hawn leh dan ngaihtuah tlan kan remti.
6.	 KIO te hian thuneitute nen inrawn hmasain mipuite nen zalen taka
inkawm leh sawihona (Public Consultation)neih kan remti.
7.	 Hmalak zel dan tur chungchangah Technical Team ve vete inrawn zelin,
inbiak leh sawihona te a rang thei ang bera nei leh thei tura hmalak zel
kan remti.n

RAM PUM HUAPA CHHIARPUI AN NEIH ZAWHA SAKHAW
HRANG HRANG BETUTE ZAT TAR LAN A NI ANG
Kum 2014-a ram pum huap chhiarpui neih zawhah sakhaw hrang hrang
betute zat tar lan a nih tur thu Immigration-a deputy minister U Win Myint
chuan a sawi. October 15-a buatsaih Pyithu Hlutdaw-ah Yakhain State Sittwe Constitution-a Pyithu Hlutdaw member U Maung Nyo-a chuan Region,
State-a mihring cheng zat leh sakhaw hrang hrang betute zat tar lan kawp a
nih dawn leh dawn loh a zawhna chu U Win Myint hian ti hian a chhang ta a
ni. U Win Myint chuan, "Sakhaw hrang hrang betu zat hi kum 2014 chhiarpui
hmaa tar lan a nih chuan tihsual palh a awm thei a, buaina pawh a chhuak
thei. Chuvangin 2014 chhiarpui zawhah chauh sakhaw hrang hrang betute
zat hi tarlan a ni ang," a ti. Chhiarpui neihna turah an sakhaw biak chu tar lan
a nih danw avangin, Region, State, District leh Township Level-ah tar lan vek
a nih tur thu U Win Myint hian a sawi bawk.n
29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

Interview

TAHANTIMES | 15

kan zaa telna awm a nih chuan
kio pawh kan tel ve mai ang

kia vice-chief of staff gen.guan maw

S

awrkar leh KIO te Union levela remna thu sawi turin October ni 8 - 10 chhung khan Myit Kyi Na-ah an inhmu khawm a. Hei hi
inbiak vawi hnihna a ni. Meeting zawh hian 7Day News ten General Guan Maw chu rei lo te, a falin an kawm hman a. Hun a
neih tlem tehlul nen zawhna tlem a chhang hman hram a, kan han tichhuak a ni e.
Q: President U Thein Sein hi tunah
chuan ASEAN chairman hna a chelh
ta a. Chairman hna a chelh tak avang
hian ram chhung remna tundin that
chungchangah hmasawnna a awm
phah ang em?
A: ASEAN policy ang taka kal a tum
chuan ramchhungah politic lam hmasawnna thleng ngei ngei turin a bei
ang a. Chutiang chu a rawn nih chhoh
ka beisei khawp mai.
Q: Ram pum huapa inkah tihtawp
thuthlung ziah chungchang hi eng nge
I thlir dan?
A: A hmsain Nationwide Cease Fire
ruahmanna hi hriat chian ka duh a. An
ruahmanna hi kan belchiang hmasa
duh a ni. Pawlho dang hruaitu lute
nen pawh sawiho kan duh. Chutia kan
thlirho hnuah chauh he Nationwide
Cease Fire Accord hming ziahnaa kan
kal dan tur kan ngaihtuah ang a. Anni
lam pawhin an ruahmanna chu min pe
ngei ang a. Union sawrkar puiin eng
ang chiahin nge ruahmanna an neih
en hmasak a ngai a. Insawi rem ngai
pawh a awm ngei ang. Engpawh nise
kan zaa telna tur a ni kan tih chuan

KIO pawh a tel ve mai ang. Tun thleng
hian an ruahmanna chipchiar kan la
hriat loh avangin kan sawi chiang thei
lo mai a ni.
Q: Sawrkarin ram pum huapa inkah
tihtawp a nih theih nana hming ziahho
dan tur a ruahmanna chu KIO hian
sawrkar hnenah a dil mek tih kan lo
hria a. An ruahman dan chu pawm lo
ta ula eng nge in tih tak ang?
A: Meeting kan neih hma chuan keinin
kan pawm thei lo ti ringawt mai lovin,
kan pawm tlan theih thil eng nge awm
tih kan ngaihtuah phawt ang. Pawm
tlan mai theih loh thil a lo awm pawhin
kan sawi dun zel ang chu.
Q: Constitution Danpui siam that
chungchang hi eng nge i ngaih dan?
A: Constitution Danpui chungchang
hi chu kan zaa sawi rel tlan a tul a.
Pawl thenkhatten a thara ziah that an
tih hi an pawl bik emaw, mimal emaw
ngaih dan a ni ang. Engpawh nise kan
zaa sawi tlan, sawi ho hnua thu tlukna
siam chi a ni. KIO pawh chutiang chiah
chuan a kal ang.

CHIN NATIONAL CONFERENCE: CHIN TRIBES (53)
CHUNGCHANG THU PAWM TE
2013 November ni 12 leh 15 inkara Chin State Hakha khawpuia Chin National
Conference-ah chuan mithiam filawr tak takin kaihruaiin Economic Development and Infrastructure, Freedom of Religion and Belief, Framework for political
dialogue, Constitutional review, Chin refugee IssuesLand and Natural resources issues, Legislature and Judiciary Reform, Education, 53 Chin Tribes chungchang, leh Chin hmeichhiate equal right chungchang te a ho a hoin sawiho a,
tha tihtlante chu mahni group group-in thu chhuah an siam a ni.
	 Heng thute hi rorel minute a ni lo va, ngaihdan lak khawmna result a ni
tih an sawi bawk. Chung zinga Chin hnam peng 53 chungchang an thu pawm
tlante chu kan han tarlang e. Kawl tawnga ziah lehlin a ni.
Chin Tribes (53) chungchang thu pawm te
1.	 Chin hnam tih hian tawng, culture leh customary, lo chhuahna history inang
hnam peng zawng zawngte a huap tih kan pawm tlang.
2.	 Chin tih hi hnam hming (emaw) National name emaw-a hman kan pawm a,
kan thlawp.
3.	 Mahni chenna biala hnam hlawm hming (Group name) te, hnem peng
hming (Tribes name) hman te hi kan hriatpui a. Mahse, hnem peng hming
te hi National name-a hman loh a tha tih kan remti tlang. National name hi
hnam peng hming anga hman pawh a tha lo kan ti tlang bawk.
4.	 2014 Myanmar rampum huap chhiarpuiah hnam hmingah ‘chin’ tia thun mai
kan remti tlang.
5.	 Chin hnamah hian Tribes, Clans, Family, regional dialects, literature group
tam tak kan awm tih kan inhriatpui.
6.	 Chin hnahthlakte hi politicsm sakhuana, leh social thilte kaihhnawih hauh
lohin mahni hnam peng bil bikna (Identity), chenna (Land), tawng (Language), lehkha (Literature) leh hnam rohlu (Culture Heritage) te hi pho
chhuah, chhawm nun, leh humhalh theihna kan nei tih kan pawm tlang.
7.	 Rakhine biala ‘Mio’ (emaw) Khami te chungchangah Khami hnama inchhalte chu Chin hnam zinga chi pengteah kan chhinchhiah a, an chheh, an
chenna hmun azira an thutlukna chu kan hriatpui tih kan chhinchhiah a ni.
8.	 Chin hnam chi pengte bithliah chungchangah Chin mite chauhin thutlukna
an siam thei.n

Q: KIA chauh ni lovin ralthuam keng
pawl dangte leh sawrkar sipaite hi in la
inhmachhawn reng mai a. Inkah titawp
tawh tura thuthlung siam tawh pawlte
nen pawh hetiang thil hi a thleng reng
tho a. Hemi chungchanga i ngaih dan?
A: Pawlhi dang zawng zawng pawh
kan thlen chin chin thleng ngei turin

KIO chuan hma a la reng ang a. Inkah
pumpelh dan kawng zawng turin kan
zain kan inbe zel ang.
Q: Sawi duh dang la nei em?
A: Nei tawh lo ve. I duh tawk mai ang
hmiang.
n

KUM 2014-A MYANMAR CHHIARPUI NEIHNAAH
HNAM HMING ATAN 'CHIN' TIH CHAUH HMANG
TURIN CHIN CONFERENCE CHUAN REM A TI
Kum 2014-a Myanmar ram chhiarpui lo awm turah hnam hming ziah 'chin' tih
chauh hmang turin Chin Conference chuan rem a tih thu hriat a ni. "Kan rama
Taiyintha 135-te chhiarpui lak a nih hunah Chin hnam zingah buaina nasa tak a
lo chhuak thei a. Chuvangin mahni hnam chanchin, hnam bil bik, dan bil thuah
mahnia chinfel theih kan beisei. Vawiina kan ngaihtuahhonaah dan bil kan tih
chuan awmna bik hnam tawng, laina hnai bik chenna khua, khaw hming tih ang
chi a lo awm avangin Chin hnam 53 a awm tih hi a dik lo. Thil dik lo tam tak a
awm hi kan pawm tlang a ni. Chuvangin chhiarpui lo awm turah chuan 'Chin' tih
chauhva ziah kan duh. Chin tia kan insawi pawh hi inchhuanna tur a ni. Chin Taiyintha kan nihna atangin ram tan eng nge tih theih ka neih tih chu ka ngaihtuah
a ni," tiin Chin hnam reseacher U Ro Sang chuan a sawi. Chin National Conference a ni hnihnaah sawrkar hmasain dik lo taka Taiyintha hnam 139 awm thu
leh Chin hnam 53 awm anga a lo tar lang hi a rintlak tawk lo tih an awm a. "Chin
hnam 53 awm anga tar lan a ni hi Chin politics zel tan tangkaina a awm lo, rilru inpumkhat lo tura min tihna mai a ni," tiin Conference palai pakhat chuan a sawi.n

EPTU LEADER DAW AUNG SAN SUU KYI CHU AMERICA PRESIDENT HLUI BILL CLINTON-AN RAWN KAWM
NLD President leh eptu leader Daw Aung San Suu Kyi chu America President
hlui Bill Clinton chuan November 14 khan Yangon-a Suu Kyi chenna inah ava
kawm. An inkawmna hi chawhnu dar 1:30-ah tanin tlai dar 3 thleng hun rei tak
chhung an inkawm. Eng thu ge an sawi ber tih erawh thu chhuah an siam lo
ve ve. Hetianga an inkawm hnu hian Bill Clinton chu Yangon khawpui, Swe Li
Street-a awm remna lam buaipuitute awmnaah kalin party hrang hrang hruaitute
a hmu bawk. Bill Clinton hi America President 42-na niin US President thawk
tawh zinga a naupang ber 3-na a ni a. Kum 1993-2001 thleng term 2 chhung
President hna hi a thawk. Tunah hian a nupui US foreign Minister hlui Hillary
Clinton leh a fanu Chelsea Clinton-te nen Clinton foundation an din a. US foreign
Minister hlui Clinton-i pawh Minister a nih laiin Myanmar ramah a lo zin tawh
bawk a nih kha. Tuna President ni mek Obama pawh Myanmar-ah a lo zin tawh
a, US President hlui leh Nobel Peace Price dawngtu Jimmy Karta pawh 'The
Elders' pawl hruaiin Myanmar ram nena inzawmna tha neih hi a tum hle a ni.n
ARTICLE

16 | TAHANTIMES

zodi sulhnu

29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22

zalianthanga

Sihhawnna
	 Zoram khawvela hming chuai thei
lo leh thangthar zeltena an hlutna an
la tem mek Zodi Music Group Band
hi an chanchin a la hlui thei tak tak lo
va, an hla leh a phuahtute rilzia a lang
chiang a, rimawi vuantute leh a kultaia sul lo sutute fakawmzia leh inpek
zawhzia kan hriatin chawimawina kan
han hlan hmasa duh a. Tunah hmun
khatah awm tawh lo mah se la, Zofate
thinlungah an la insuih khawm reng a,
an sulhnute kan han thlir kir hian lung
an tileng a, thamral lo mitthla dungthulin kan hriat chhun chhun ar chil zat tal
erawh chu tlang hriatah khilai kan han
tum dawn a ni.
A tirin
	 Zodi tia a din hma hauhin thianzaho inteltual chuan kum 1973 khan
‘Shwe-Nghapih (Golden Nghapih
tihna)’ tih chu Pi Piangi thingpui dawr
atangin an inhawr khawm tan a. Chu
a hnarkaitute chu; Thangvela, Lalrodinga, Lalthankima, Ramthanmawia
(Papuia), Thangluaiate adt.. an ni a.
Heng hunlai hian zan thla eng hun
leh kawng kam hrut velin an zaiho tan
a, an inphurchhuah chho zel a. Kum
1974-ah khan Mandalay lama Mizo
thalai zirlaite Tahana an rawn hawn
khan an rawn fin a, ‘Shwe Ngahpih’
atang chuan ‘Ainawn Music Group’
an din leh ta a. Chuta musician-te chu
Lead guitarist T. Zorampela, Bass guitarist Thangvela, Drummer German
Tawna leh K.Lalhmingthanga adt… te
an ni a. Heng hunlai vel hian Chapchar
kut, inneih leh puipun nikhuaahte hian
rawih an hlawh tan a, lar pawh an lar

tawh hle a ni.
The Zodi a piang ta
	 Ainawn Music Group chu kum
khat vel a din hnu kum 1975 khan
‘Zodi Music Group Band’ chu a ding ta
a. Zodi tih hming hi President hmasa
ber B. Vanlalsiama (Fam), Mizo Historian B. Lalthangliana nau, phuah a ni
a, a phuah chhan chu ‘Mizote hi kan
indi vek a, hmun khat vek kan ni’ tihna
lam hawia phuah a ni a, chu chu Committee-in a nemnghet ta a ni. Chu’ng
laia musician-te chu Lead guitarist T.
Zorampela, Bass guitarist Thangvela,
Rythym Papuia, Drummer German
Tawna te an ni.
	
Shwe Nghapih atang khan zai
thiam hi an pun belh ve zel a Zodi a
nih meuhah chuan an lo thahnem
chho zel a, chu’ngte chu Darlianpawla,
B. Vanlalsiama, Biakthangliana, Lalrodinga, Thangluaia, Lallawma, Thanzauva, Thanghlira, Lalhlima, Lalenkawli, Lalhlunmawii, Malsawmi, Lalhmingthangi, Lalchhanhlimi, Hellen-i,
Lalromawii (Nute-i), Sayama Kyi Kyi,
Sayama Suipari te an ni a, an ni Group
hi Zoram khawvela, music hmahruaitu
hmasa ber pawl kan tithei awm e.
Zodi Cassette siam a ni ta
	 Hetia, an lar chhoh lai chuan ruahtham loh hla thar a pian belh zel a,
Group hminga Album siam duhna a
lian chho zel a. Chutia intintuahna
nasa tak chuan a rawn ur thlu ngang
a ni ang, a chhun a zanin hla khung
turte chu a hang ngatin (Hollow guitar)
in an zir ta tluk tluk a, a tawp atawpah
chuan kum 1977 khan 'Damlai pial-

ral’ hming chawiin Mandalay khawpui
Min Than Studio-ah hla an khung ta
a. Heng an Album hmasa ber hlate
hi T. Zorampela kut chhuak deuh vek
ti ila, a sual tam awm lo ve, vawiin
thleng hian thangtharten kan la ngaina zel a nih hi. He Cassette-a puipate chu; Lead guitarist T. Zorampela,
Bass guitarist Ramthanmawia (Papuia), Rythym Thangvela, Drummer
K.Lalhmingthanga (Hmingtea), Vocalist Thangluaia, Thanghlira, Lalhlima,
Lalenkawli leh Lalhlunmawii te an ni a.
	 Thil hi tui vanglai a awm chawk
reng a, a nakkum 1978 kumah ‘Phengpheleng leh Rose par’ changchawiin
Album thar a chhuak leh a, he khui
pawh hi T. Zorampela kut hnu deuh
vek a tihtheih bawk. He album pawh hi
a hmasaa an khungna studio-ah bawk
an record leh a. He Cassette-a puipate
chu; Lead guitarist T. Zorampela, Bass
guitarist Thangvela, Rythym Thangluaia & Lalthankima (Pakima), Drummer K. Lalhmingthanga (Hmingtea),
Vocalist
Thangluaia,
Thanghlira,
Dingliana, Lalhlunmawii te an ni a.
	 Chumi hnu vengvawng kum 1982
ah an Album hnuhnung ber tur ‘Chun
leh Zua’ tih chu Yangon khawpui, May
Studio-ah an zuk khung leh a. Hemi
tum zet chu a hma aia hmanraw danglam hman a nih vangte pawh a ni
ang, a hot tha hlawm hle. A buaipuite zingah hian Kawlrama Lead guitarist puipa ber Saw Bwe Mhu hian a
pui bawk a, a theuneu lo khawp mai.
He Cassette-a puipate chu; Lead
guitarist Ronghaka, Bass guitarist
Thangvela, Rythym Lalrodinga, Drummer K.Lalhmingthanga (Hmingtea),

Vocalist Thangluaia, Thanzauva, Biakthangliana leh Lalhlunmawii te an ni a.
	 He Album-a hla tam zawkte hi Pu
Thanzauva hla phuah deuh vek sak a
ni. Pu Thanzauva hi a nawlpui zawkte
chuan Zodi Thanzauva tia hriat lar a ni
a, hla phuah hi a samlam thei khawp
a, Changel kung hnuaia a hahchawl
chhung lawkte pawh hian hla hnih
thumte hi chu a lo phuah hman diam
a, a dai kal chhungte pawh hian hla
khat velte chu a puitling nghal mai thin
kha, a talent a ropui ngawt mai. [Tuna
a ziaktu kawtah hian kum rei fe an
awm tawh a, a tukchawp Hollow guitar
pawh a pe a, a hla phuah ‘Chuai lo par
mawi’ tih hla kha a zirtir nghe nghe. Lalhlunmawii sak ‘Chhawrthlapui’ Album
ami pawh kha ama phuah deuh vek a
ni Zlt.]
Concert lamtluang
	 Tahan leh a chhehvel na na naah
chuan inneih, Chapchar Kut leh puipun nikhuaah te hian rawih an hlawh
hle thin a. Uniform haa Stage-a an han
intheh vel kha chu boruak a va’n siam
tak em. An puipa ber Pu Thangvela’n
(Fam khaw lama lawi ta) ‘A pui a pangte
u’ tih thluk khan a’n bass kual kawi ngil
vel a, mipui an haw haw dur dur mai
chu pui tak a ni. Khampata concert
an neih tum khan music instrument-te
chu Bawngtawlailir-in an phur phei a,
Khampatah an han show tak tak chu
‘An thawm mitdel hriat khawpin’ an che
a, an hlim thei hle a ni. He mi zawh hian
Zohmunah an insawn phei leh a, tlaivar zakin ke ngata an sai phei kha chu
tun hnu thleng hian an la hrilhfak a ni.
zawm leh ang
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012

More Related Content

What's hot

Yma wnl 20 11-11
Yma wnl 20 11-11Yma wnl 20 11-11
Yma wnl 20 11-11YMA Lamka
 
Yma wnl 29 05-11
Yma wnl 29 05-11Yma wnl 29 05-11
Yma wnl 29 05-11YMA Lamka
 
Bengvarna 5 september 2010
Bengvarna 5 september 2010Bengvarna 5 september 2010
Bengvarna 5 september 2010lalnunsanga
 
Yma wnl 4 09-11
Yma wnl 4 09-11Yma wnl 4 09-11
Yma wnl 4 09-11YMA Lamka
 
Bengvarna 21 november 2010
Bengvarna 21 november 2010Bengvarna 21 november 2010
Bengvarna 21 november 2010lalnunsanga
 
Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010lalnunsanga
 
Bengvarna 29 august 2010
Bengvarna 29 august 2010Bengvarna 29 august 2010
Bengvarna 29 august 2010lalnunsanga
 
Namba uravai china magakite soliten mapla
Namba uravai china magakite soliten maplaNamba uravai china magakite soliten mapla
Namba uravai china magakite soliten maplaTanglish Sex Stories
 
EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014ConnectionEBCC
 
Bengvarna 14 november 2010
Bengvarna 14 november 2010Bengvarna 14 november 2010
Bengvarna 14 november 2010lalnunsanga
 
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | February 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | February 2014Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | February 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | February 2014ConnectionEBCC
 
Yma wnl 23 10-11
Yma wnl 23 10-11Yma wnl 23 10-11
Yma wnl 23 10-11YMA Lamka
 
Yma wnl 11 12-11
Yma wnl 11 12-11Yma wnl 11 12-11
Yma wnl 11 12-11YMA Lamka
 

What's hot (19)

Yma wnl 20 11-11
Yma wnl 20 11-11Yma wnl 20 11-11
Yma wnl 20 11-11
 
Bma 7th o ct
Bma 7th o ctBma 7th o ct
Bma 7th o ct
 
Yma wnl 12 19-10
Yma wnl 12 19-10Yma wnl 12 19-10
Yma wnl 12 19-10
 
Yma wnl 29 05-11
Yma wnl 29 05-11Yma wnl 29 05-11
Yma wnl 29 05-11
 
110514
110514110514
110514
 
Bengvarna 5 september 2010
Bengvarna 5 september 2010Bengvarna 5 september 2010
Bengvarna 5 september 2010
 
Yma wnl 4 09-11
Yma wnl 4 09-11Yma wnl 4 09-11
Yma wnl 4 09-11
 
Yma wnl 20 02-11
Yma wnl 20 02-11Yma wnl 20 02-11
Yma wnl 20 02-11
 
Hruaitu 1.1.2017
Hruaitu 1.1.2017Hruaitu 1.1.2017
Hruaitu 1.1.2017
 
Bengvarna 21 november 2010
Bengvarna 21 november 2010Bengvarna 21 november 2010
Bengvarna 21 november 2010
 
Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010
 
Hruaitu 8.1.2017
Hruaitu 8.1.2017Hruaitu 8.1.2017
Hruaitu 8.1.2017
 
Bengvarna 29 august 2010
Bengvarna 29 august 2010Bengvarna 29 august 2010
Bengvarna 29 august 2010
 
Namba uravai china magakite soliten mapla
Namba uravai china magakite soliten maplaNamba uravai china magakite soliten mapla
Namba uravai china magakite soliten mapla
 
EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014
 
Bengvarna 14 november 2010
Bengvarna 14 november 2010Bengvarna 14 november 2010
Bengvarna 14 november 2010
 
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | February 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | February 2014Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | February 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | February 2014
 
Yma wnl 23 10-11
Yma wnl 23 10-11Yma wnl 23 10-11
Yma wnl 23 10-11
 
Yma wnl 11 12-11
Yma wnl 11 12-11Yma wnl 11 12-11
Yma wnl 11 12-11
 

Similar to Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012

Bengvarna 28 november 2010
Bengvarna 28 november 2010Bengvarna 28 november 2010
Bengvarna 28 november 2010lalnunsanga
 
Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010lalnunsanga
 
Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010lalnunsanga
 
12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdfRRalte1
 
BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011lalnunsanga
 
BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011lalnunsanga
 
Yangon Matu Awlthang (volume 1, issue 1)
Yangon Matu Awlthang (volume 1, issue 1)Yangon Matu Awlthang (volume 1, issue 1)
Yangon Matu Awlthang (volume 1, issue 1)Jimmy Rezar Boi
 
Kulikawn january 16 31
Kulikawn january 16 31Kulikawn january 16 31
Kulikawn january 16 31H Humhima
 
Yangon Matu Awlthang Vol 1, Issue 3
Yangon Matu Awlthang Vol 1, Issue 3Yangon Matu Awlthang Vol 1, Issue 3
Yangon Matu Awlthang Vol 1, Issue 3Jimmy Rezar Boi
 
Bengvarna 31 october 2010
Bengvarna 31 october 2010Bengvarna 31 october 2010
Bengvarna 31 october 2010lalnunsanga
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010Ellis Pachuau
 
Venglai 28. 11. 2010
Venglai  28. 11. 2010Venglai  28. 11. 2010
Venglai 28. 11. 2010Ellis Pachuau
 
Ayyo mapla enathu vaaliba pulla mathri ennai ipadi iruki anachukitu
Ayyo mapla enathu vaaliba pulla mathri ennai ipadi iruki anachukituAyyo mapla enathu vaaliba pulla mathri ennai ipadi iruki anachukitu
Ayyo mapla enathu vaaliba pulla mathri ennai ipadi iruki anachukituTanglish Sex Stories
 
Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010lalnunsanga
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010Ellis Pachuau
 

Similar to Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012 (20)

Bengvarna 28 november 2010
Bengvarna 28 november 2010Bengvarna 28 november 2010
Bengvarna 28 november 2010
 
Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010
 
Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010
 
12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf
 
Bma 7th o ct
Bma 7th o ctBma 7th o ct
Bma 7th o ct
 
BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011
 
BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011
 
Yangon Matu Awlthang (volume 1, issue 1)
Yangon Matu Awlthang (volume 1, issue 1)Yangon Matu Awlthang (volume 1, issue 1)
Yangon Matu Awlthang (volume 1, issue 1)
 
Kulikawn january 16 31
Kulikawn january 16 31Kulikawn january 16 31
Kulikawn january 16 31
 
Yangon Matu Awlthang Vol 1, Issue 3
Yangon Matu Awlthang Vol 1, Issue 3Yangon Matu Awlthang Vol 1, Issue 3
Yangon Matu Awlthang Vol 1, Issue 3
 
14 nov
14 nov14 nov
14 nov
 
Bengvarna 31 october 2010
Bengvarna 31 october 2010Bengvarna 31 october 2010
Bengvarna 31 october 2010
 
V E N G L A I 14. 11. 2010
V E N G L A I  14. 11. 2010V E N G L A I  14. 11. 2010
V E N G L A I 14. 11. 2010
 
YMA NEWS 09 jan 11
YMA NEWS 09 jan 11YMA NEWS 09 jan 11
YMA NEWS 09 jan 11
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010
 
Venglai 28. 11. 2010
Venglai  28. 11. 2010Venglai  28. 11. 2010
Venglai 28. 11. 2010
 
Ayyo mapla enathu vaaliba pulla mathri ennai ipadi iruki anachukitu
Ayyo mapla enathu vaaliba pulla mathri ennai ipadi iruki anachukituAyyo mapla enathu vaaliba pulla mathri ennai ipadi iruki anachukitu
Ayyo mapla enathu vaaliba pulla mathri ennai ipadi iruki anachukitu
 
Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
 

Recently uploaded

O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking MenO9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking MenSapana Sha
 
Call Girls In South Ex. Delhi O9654467111 Women Seeking Men
Call Girls In South Ex. Delhi O9654467111 Women Seeking MenCall Girls In South Ex. Delhi O9654467111 Women Seeking Men
Call Girls In South Ex. Delhi O9654467111 Women Seeking MenSapana Sha
 
Film show pre-production powerpoint for site
Film show pre-production powerpoint for siteFilm show pre-production powerpoint for site
Film show pre-production powerpoint for siteAshtonCains
 
Vellore Call Girls Service ☎ ️82500–77686 ☎️ Enjoy 24/7 Escort Service
Vellore Call Girls Service ☎ ️82500–77686 ☎️ Enjoy 24/7 Escort ServiceVellore Call Girls Service ☎ ️82500–77686 ☎️ Enjoy 24/7 Escort Service
Vellore Call Girls Service ☎ ️82500–77686 ☎️ Enjoy 24/7 Escort ServiceDamini Dixit
 
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...samuelcoulson30
 
Ready to get noticed? Partner with Sociocosmos
Ready to get noticed? Partner with SociocosmosReady to get noticed? Partner with Sociocosmos
Ready to get noticed? Partner with SociocosmosSocioCosmos
 
Improve Your Brand in Waco with a Professional Social Media Marketing Company
Improve Your Brand in Waco with a Professional Social Media Marketing CompanyImprove Your Brand in Waco with a Professional Social Media Marketing Company
Improve Your Brand in Waco with a Professional Social Media Marketing CompanyWSI INTERNET PARTNER
 
Ignite Your Online Influence: Sociocosmos - Where Social Media Magic Happens
Ignite Your Online Influence: Sociocosmos - Where Social Media Magic HappensIgnite Your Online Influence: Sociocosmos - Where Social Media Magic Happens
Ignite Your Online Influence: Sociocosmos - Where Social Media Magic HappensSocioCosmos
 
Film show investigation powerpoint for the site
Film show investigation powerpoint for the siteFilm show investigation powerpoint for the site
Film show investigation powerpoint for the siteAshtonCains
 
Production diary Film the city powerpoint
Production diary Film the city powerpointProduction diary Film the city powerpoint
Production diary Film the city powerpointAshtonCains
 
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"SocioCosmos
 
Lucknow 💋 Dating Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Serv...
Lucknow 💋 Dating Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Serv...Lucknow 💋 Dating Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Serv...
Lucknow 💋 Dating Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Serv...anilsa9823
 
CASH PAYMENT ON GIRL HAND TO HAND HOUSEWIFE
CASH PAYMENT ON GIRL HAND TO HAND HOUSEWIFECASH PAYMENT ON GIRL HAND TO HAND HOUSEWIFE
CASH PAYMENT ON GIRL HAND TO HAND HOUSEWIFECall girl Jaipur
 
BDSM⚡Call Girls in Sector 76 Noida Escorts >༒8448380779 Escort Service
BDSM⚡Call Girls in Sector 76 Noida Escorts >༒8448380779 Escort ServiceBDSM⚡Call Girls in Sector 76 Noida Escorts >༒8448380779 Escort Service
BDSM⚡Call Girls in Sector 76 Noida Escorts >༒8448380779 Escort ServiceDelhi Call girls
 
Interpreting the brief for the media IDY
Interpreting the brief for the media IDYInterpreting the brief for the media IDY
Interpreting the brief for the media IDYgalaxypingy
 
Film show production powerpoint for site
Film show production powerpoint for siteFilm show production powerpoint for site
Film show production powerpoint for siteAshtonCains
 
Enjoy Night⚡Call Girls Palam Vihar Gurgaon >༒8448380779 Escort Service
Enjoy Night⚡Call Girls Palam Vihar Gurgaon >༒8448380779 Escort ServiceEnjoy Night⚡Call Girls Palam Vihar Gurgaon >༒8448380779 Escort Service
Enjoy Night⚡Call Girls Palam Vihar Gurgaon >༒8448380779 Escort ServiceDelhi Call girls
 
Film show post-production powerpoint for site
Film show post-production powerpoint for siteFilm show post-production powerpoint for site
Film show post-production powerpoint for siteAshtonCains
 

Recently uploaded (20)

O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking MenO9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
 
Call Girls In South Ex. Delhi O9654467111 Women Seeking Men
Call Girls In South Ex. Delhi O9654467111 Women Seeking MenCall Girls In South Ex. Delhi O9654467111 Women Seeking Men
Call Girls In South Ex. Delhi O9654467111 Women Seeking Men
 
Film show pre-production powerpoint for site
Film show pre-production powerpoint for siteFilm show pre-production powerpoint for site
Film show pre-production powerpoint for site
 
Vellore Call Girls Service ☎ ️82500–77686 ☎️ Enjoy 24/7 Escort Service
Vellore Call Girls Service ☎ ️82500–77686 ☎️ Enjoy 24/7 Escort ServiceVellore Call Girls Service ☎ ️82500–77686 ☎️ Enjoy 24/7 Escort Service
Vellore Call Girls Service ☎ ️82500–77686 ☎️ Enjoy 24/7 Escort Service
 
9953056974 Young Call Girls In Kirti Nagar Indian Quality Escort service
9953056974 Young Call Girls In  Kirti Nagar Indian Quality Escort service9953056974 Young Call Girls In  Kirti Nagar Indian Quality Escort service
9953056974 Young Call Girls In Kirti Nagar Indian Quality Escort service
 
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
 
Ready to get noticed? Partner with Sociocosmos
Ready to get noticed? Partner with SociocosmosReady to get noticed? Partner with Sociocosmos
Ready to get noticed? Partner with Sociocosmos
 
Improve Your Brand in Waco with a Professional Social Media Marketing Company
Improve Your Brand in Waco with a Professional Social Media Marketing CompanyImprove Your Brand in Waco with a Professional Social Media Marketing Company
Improve Your Brand in Waco with a Professional Social Media Marketing Company
 
Ignite Your Online Influence: Sociocosmos - Where Social Media Magic Happens
Ignite Your Online Influence: Sociocosmos - Where Social Media Magic HappensIgnite Your Online Influence: Sociocosmos - Where Social Media Magic Happens
Ignite Your Online Influence: Sociocosmos - Where Social Media Magic Happens
 
Film show investigation powerpoint for the site
Film show investigation powerpoint for the siteFilm show investigation powerpoint for the site
Film show investigation powerpoint for the site
 
Production diary Film the city powerpoint
Production diary Film the city powerpointProduction diary Film the city powerpoint
Production diary Film the city powerpoint
 
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
 
Russian Call Girls Rohini Sector 37 💓 Delhi 9999965857 @Sabina Modi VVIP MODE...
Russian Call Girls Rohini Sector 37 💓 Delhi 9999965857 @Sabina Modi VVIP MODE...Russian Call Girls Rohini Sector 37 💓 Delhi 9999965857 @Sabina Modi VVIP MODE...
Russian Call Girls Rohini Sector 37 💓 Delhi 9999965857 @Sabina Modi VVIP MODE...
 
Lucknow 💋 Dating Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Serv...
Lucknow 💋 Dating Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Serv...Lucknow 💋 Dating Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Serv...
Lucknow 💋 Dating Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Serv...
 
CASH PAYMENT ON GIRL HAND TO HAND HOUSEWIFE
CASH PAYMENT ON GIRL HAND TO HAND HOUSEWIFECASH PAYMENT ON GIRL HAND TO HAND HOUSEWIFE
CASH PAYMENT ON GIRL HAND TO HAND HOUSEWIFE
 
BDSM⚡Call Girls in Sector 76 Noida Escorts >༒8448380779 Escort Service
BDSM⚡Call Girls in Sector 76 Noida Escorts >༒8448380779 Escort ServiceBDSM⚡Call Girls in Sector 76 Noida Escorts >༒8448380779 Escort Service
BDSM⚡Call Girls in Sector 76 Noida Escorts >༒8448380779 Escort Service
 
Interpreting the brief for the media IDY
Interpreting the brief for the media IDYInterpreting the brief for the media IDY
Interpreting the brief for the media IDY
 
Film show production powerpoint for site
Film show production powerpoint for siteFilm show production powerpoint for site
Film show production powerpoint for site
 
Enjoy Night⚡Call Girls Palam Vihar Gurgaon >༒8448380779 Escort Service
Enjoy Night⚡Call Girls Palam Vihar Gurgaon >༒8448380779 Escort ServiceEnjoy Night⚡Call Girls Palam Vihar Gurgaon >༒8448380779 Escort Service
Enjoy Night⚡Call Girls Palam Vihar Gurgaon >༒8448380779 Escort Service
 
Film show post-production powerpoint for site
Film show post-production powerpoint for siteFilm show post-production powerpoint for site
Film show post-production powerpoint for site
 

Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012

  • 1. VOL.2 NO.22 FRIDAY 29 NOVEMBER 2013 lalhmunsiami 2nd Year, Philosophy pu thanglura pi midel thangi Tahan [C] PHOTO:KYAWMOE
  • 2. 2 | TAHANTIMES domestic news 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 U THEIN SEIN 2015-AH PRESIDENT TANG DAWN TAWH LO THURA U SHWE MANN-AN A TI A RUKA VCD/DVD COPY-SAK HI an he tih alawm tih zawh vek tia fiamthu thawh nana an ‘Ktun hmaa avang ahianpawhatakkanlahe ni.phak lohhithuni’leh hlaah raltiang kantial tial hman thin hi thil awm ve chu a Zofate kan changkang chho ve a, rim ra kan tem kai ve tan ta a. Upa danah tun hma kha chuan Audio Album hmasa kan tih mai Vulmawi, Zodi, Salai M adt… Music Group chauh kha a ni rih mai a, a hunlai na na naah chuan Zoram khawvel a hrut hneh hle a nih kha. A hnu fe vengvawngah Video Album kan han nei ve thei ta chauh a, tunlaiah phei chuan a quality that leh that loh chu thu khat ni sela, khawhar hnem tawk tur chuan en tur kan nei tan tawh a, a nihlawhthlak hle mai. Heng Video Album kan buatsaih lai hian, a tui miten hah-thil-kul leh sum seng meuha mipui chawm an tumlai hian tanpui a hnekin a ruka kan lo copy-sak thin hi chu ‘An thlarau chan sosanlai kan vaw chau ang’ tih a phanawm a, hma lam hun kan dawn tawi deuh hrat thin a tin ni. Audio Album (Khui) buatsaih tirhlaite pawh khan harsatna namen lo an tawh thu an sawi fo thin. A chhan chu Khui tlangzarh ni atang khan a ruka lo copy-tuten khaw hrang hrangah an zuarchhuak ta thin kha a ni a. Dan mumal a awm loh avangin tumah indem hleih theih a ni ta bawk si lo, sum senga hah taka buatsaihtute ai mah hian a ruka lo copy-tute zawk hian hamthatna an dawng mah mah zawk nite hian an sawi thin. He thu hi a dik a nih ngat chuan ‘Mi chaw bel vuak kehsak’ nen a lem chuang lo ang. He thil thleng hi Zoram chhungah chauh a ni bik lo mai thei. Aizawla Khui thar a chhuah hlim hian a hnu rei loteah Tahan leh a chhehvelah pawh copy chhawn lei tur a awm nual mai. Tahan leh a chhehvelah mah heti a nih si chuan kan thenawm Zofate awmnaah pawh an kangkai lo thei lo va. Chuti a nih si chuan a buatsaihtute copy siam zat ai mah hian a tam fe zawk dawn tihna a ni chu. A khui buaipuitute ai mah hian a pawn lam ‘A’ team ten sum an hai lut zawk mah mah a ang hle. Kan zaimite leh musician-te pawh hian hamthatna eng emaw an nei ve tan tawh a, a lawmawm khawp mai. A tui mite leh zaimi chawi lar nana Video Album an han buatsaih theite hi a va lawmawm tak em. Heng an buatsaihte hi hlut thiama kan puih theih a tha hle mai. A chhan chu sum tam tak sengin Recording-ah an lut a, chu chauh a la ni lo, Video lak (Shooting) a la tul leh zel a, hla pakhata chi hrang hranga lan tum an duh phei chuan a hautak lehzual. Rin ai daihin a hnahchawi a hnihthum a, en theih tura DVD phek khat tuaihnum chhung pawh hi hun a awh rei reng a ni. Album khat buatsaih turah hian a tlem berah Ks.2000000 (Nuai sawmhnih) vel a tul a, Falam ka unaute chuan copies 3000 deuh thaw an hralh chhuah laiin keiniho Tahan leh a chhehvelah hi chuan copies 1000 kan hralh chhuak thei ngawr ngawr a. Copy khat man Ks. 2000 chhiar dawn ila, to kan ti bawk si a, Ks. 1500 in hralh chhuak thei ta ila, a hlep chu sawi loh a sum lu pawh a pha lo hle a ni. ‘Kan hloh hlepah kan chhiar’ tih a nih ringawt loh chuan hah man a awm lo a ni. Hei hi eng vang nge kan tih chuan ‘A ruka copy kan chin vang’ a ni kan tithei ang. Kan hnam zia leh Kristian nun pho lanna atana an tlawmngaih chhuahna leh zel pawh he tia kan lo pawngsual zel a nih si chuan kan hmasawnna berah pawh ‘Hnungtawlh’ bak va ni hek suh. Mahni tui zawngte hi chu dan harsa tak a ni a, a chang chuan min sawm loh pawh hian intahluh talh ka tum chang a awm fo ang. A chang chuan chhawnchhaih titih avanga zuam loh chang a awm thei bawk. Henga kan han sawi duh chu kan zai thiamte hian an lar ang hu hian hamthatna an nei chau em em a ni. A chang chuan nawmnah takin ‘A ni kha zai leh mai rawh se emaw, a hun leh hmun pawh thliar hrang chuang lo hian ‘Nang han zai leh mai teh’ tiin emaw kan chhehchhawl lek lek thin a, thil mawi lo tak a ni. Zai tura kan sawm a nih pawhin an dinhmun hrethiama a awm tawk inpek hi a tha khawp mai. Lar ve viau si hian kan hriat loh thilah sawi chhuah ngam loh harsatna ruk an tawk fo mai hi chu a zawngchhangtlak lo a ni ber mai. Vawi khat mipui hmaa zai tura inbuatsaih hi hautak deuh asin. Tin, kan zaimite hi Biak in bakah loh chuan ke penna tur dang a vang thei hle a, kan inzir chhunzawm a, kan intuaihriam peih reng thei chuan ‘Ei zawnna tlak’ a tling thei tho a ni. Tunah rih chuan kan Market a la zim hle a, hlawkna tham a la pawchhuak theih loh avangin ‘Tlawmngaih chhuah’ a la tul rih a, chuti nak alaia, a sawisel zawng leh dal zawng tur hlira kan dawr hi chuan mi lar kan chherchhuak tawp lovang. Tuna VCD/DVD kan tichhuahte pawh hi hriatthiamna hmanga tihchhuah lek fang a ni a, Myanma ram hian a ruka copy rute hi a man a, phek sing tel chuang fe an halsak fo thin a nih kha. Mizoramah pawh dan fumfe siam mek a ni a, phalna la lova, tawngpawng Video Album kan inhralhsak chiam hi chu, a buatsaihtute tan a na em em a, zaia invawrh turte tan pawh an tim phah reng a ni. America-a kan thian Hlui khan Tahanah ‘Tom and Jerry’ DVD a rawn chah a, eng vang nge kan tih chuan ‘Kan awmnaah chuan a to lutuk a, kan lei ngam lo’ a ti tlat mai. Chutiang chuan ram changkangah chuan phalna lovin engmah an tiru duh lo va, a buatsaihtuten ‘Right’ an neih tlat avangin an zah a ni. Keiniho pawh hian zai mi, musician te zahthiam leh chawimawi thiam a tul bawk a ni. Studio leh Video Enditing neiten sum tam tak sengin hna an thawk a, an thiamna hmangin hla mawi tak tak leh ennawm tak tak kan hmuh phah thin a, namnul lova, kan zah thiam a pawimawh khawp mai. Chuti a nih si loh chuan hnam dang karah kan hmel a lang tam thei dawn lo a ni. Chuvang chuan a ruka lo in-copy-sak emaw kan artist te chhawnchhaih hi mi puitling zia a nih loh avangin pumpelh hram hram i tum ang u hmiang tiin kan insawm duh a ni e.n 2015 Inthlanpui lo awm turah hian tuna kan President U Thein Sein chuan President hna a chelh tawh dawn lo tiin Pyidaungsuh Hluttaw Speaker Thura U Shwe Mann-an a sawi chhuak. Kan hnung lawka Thailand rama a zin tumah Ayarwaddy Chanchin miten an kawmnaah Thura U Shwe Mann chuan a sawi chhuak a ni. Thura U Shwe Mann hi Inthlanpui lo awm turah khian UNSDP party kaihruaia tel tum a ni a, President nih a chak thu pawh a sawi lang tawh nghe nghe a ni. Thura U Shwe Mann leh President U Thein Sein te inkarah hian boruak eng emaw awm angin ti ti a thang tawh a. Politics thilah an inngur deuh nia sawi a ni. Administration lam leh Dan khawihtu pawl inkar thuneihna inchuh thil a ni tia lo thlirtu pawh an awm. Tin, sipai sawrkar laia U Thein Sein aia senior zawk Thura U Shwe Mann hi tuna ‘Insiam that hun thar’-ah hian a tlar hmasa lam chang lo zawk, chan chau zawk a lo nih takah chuan mimal tak pawhin boruak lum deuh a awm ngei ang tia thlirtu pawh an awm. Hemi chungchang Ayarwaddy lamin an zawhna chu Thura U Shwe Mann chuan U Thein Sein hian 2015-ah politics khelh a tum loh thu a sawi a, an inkarah eng boruak mah a awm loh thu, mimal takin U Thein Sein chuan, ‘Ko Shwe Mann,’ a chang leh ‘Bogyoke Kyi” titea a koh thin thu, ‘Pu Chairman’ ti pawha a koh ngai loh thu, ani pawhin a hma ang bawka ‘Ka U,’ tia a koh thin thu te a sawi a ni. Ayarwaddy chuan 2015-ah President lo ni ta se U Thein Sein anga ‘siamthat hna’ a thawh dawn leh dawn loh thu a zawhna chu Thura U Shwe Mann chuan, “ Siamthat hna ka thawk,’ intite hian mahni an inenfiah a ngai. Siam that hna hi ni khata lehlan mai chi a ni lo. Democracy tawngkam hi chhak chhuak fo mah ila, mahni leh mahni democracy lamtang kan nih tak tak leh tak tak loh inenfiah a pawimawh a ni," tiin a chhang.n DAW AUNG SAN SUU KYI EUROPE RAM PANGA TLAWHA ZIN LO HAW Pyithu Hluttaw Rule of Law and Stability Committee Chairman Daw Aung San Suu Kyi chu Europe ram panga tlawhin a zin chhuak a, November ni 2 zing dar 8:45 khan Yangon a rawn thleng leh tawh. Daw Aung San Suu Kyi hi October ni 18 khan Yangon atangin a thlawk chhuak a, Belgium, Luxemburg, French, Britain leh Italy ramte a tlawh kual a ni. A zinnaah hian Belgium ram Brussel Louvian-La-Neuve University-in a hlan chawimawina Doctorage degree, French ram Strasbourg-a European Parliament-in a pek Sakharov Chawimawina leh Italy Rome khuaah Rome khaw Mi Nihna chawimawina te a dawng a ni.n MYANMAR NEN INRINA FEL LO LAI INDIA POLITICAL PARTY PALAITEN VA EN DAWN India ram Manipur State leh Myanmar inrina laia ramri chungchang fello chungchang Chief Minister nen ni thum lai an inkawm hnuin India political party 15 palaite chuan October thla chhungin a hmun ngeia va enfiah an tum. Hetia kal tur hian party 15 atangin palai thlan chhuah an ni a. Ramri chungchang thil fel lo awmte chu an va belchiang dawn a ni. “Party te hian ramri chungchang hi chiang deuha hriat an duh a, an sawiho a. A tawpa an thutlukna chu a hmun ngeia va en a, an zir chian hnuah New Delhi pan nghal a ni ang,” tiin October hapta hnihnaah ni thum chhung Chief Minister Okram Ibobi Singh nen an sawiho hnuah Manipur JD party President M. Tombi chuan a sawi. August leh September thla atang tawh khan Myanmar sipaite hian India chan Hellenphas khaw bulah awmhmun an khuar tih thu a thang tawh a. India khaw te thenkhat Myanmar chan lamah rin luh a ni tih te a ni a. Myanmar sawrkar thuneitute chuan Tatmadaw hi Myanmar ram huam chhungah chauh an inkhuar a, khaw thenkhat Myanmar rama rinluh anga sawi pawh hi ramri hungna siam hma khan khaw thenkhatin ram an zauhnaah Myanmar chan lama an invalh vang a ni tiin officialin an hnial a ni. India lama official meeting an neih hun lai October ni 9 khan Defence Ministry-a Lt.General Hla Min chuan Myanmar leh Bangladesh, India ramri te helicopter-in a fang kual a, sipai battalion sawm lai a dah belh niin sawi a awm. President Office atanga chanchin dawn danin ramri venhim nan sipai dah an ni a, mi ram lam va daia indah a awm hauh lo a ni.n
  • 3. LOCAL news cnf public consultation 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 ni 5 khan Chin National Front (CNF) te huaihawtin Tahanah Consultation buatsaih ni. A an 2013 Novemberremchan loh avangin Presbyterian Kohhran Tahan Venglai Hall-ah buatsaih a ni a, mi a350 lai tira kal beisei hmun a an khawm a ni. Consultation hi Pu Enok-an a kaihruai. He Consultation-ah hian Team Leader chu Pu Lawma Chhangte a ni a. Supreme Council Puipate an rawn thawk tha hle a ni. Dr. Za Hlei Thang,(Presidium member, USA), Pu Ngo Khan Nang (Liaison Officer, Tedim), Pu Khua Uk Lian (Secretary 3, Australia) Pu Thang Ning Kee (Supreme Council Member, Canada), Pu Vung Khaw Khai (Supreme Council Member, Tamu) te nen an rawn thawk a ni. He Public Consultation hi November ni 12 atanga ni 15 thlenga Hakhaa buatsaih ‘Chin National Convention’ tana inbuatsaihna pakhat, Chin mipuite ngaihdan lakna a ni. Chin National Convention hi khawvel huapa buatsaih tur a ni a. Chin National Front, Chin political party hrang hrang, Chin Soceity hrang hrang te telin Chin mipui zawng zawng huap tura buatsaih tum a ni. Consultationah hian tunlai Myanmar ram dinhmun, inawp dan, constitution kalhmang, constitution that tawk lohna lai, federal sawrkar awmzia, leh kalphungte inhrilhfiah a, mipuite pawh zawhna chhan tur buatsaihsakin an chhanna te chu khawn khawm a ni. CNF ten hun lo kal tura Federal State din dan tur Chin mipuite ngaihdan tih thupui hmangin mipui ngaihdan an la a ni a. Zawhna leh chhanna 40 an rawn duang sa a. Zawhna pakhat hian chhanna pathum zel, mahni duh dan, mahni ngaihdana chhan tur an rawn ziak sa a, mipuiten chhanna pakhat chauh thlan zel tur a ni. Consultation hi Pu Lawma Chhangte in a hruai a, a chanve atang hian Pu Thang Ning Kee (Supreme Council Member, Canada)-in a kaihruai ve thung. Pu Thang Ning Kee hi Mindat lam mi a ni na a, Mizo tawng thiam tak a ni a, ani pawh hian Mizo tawngin a hruai a ni. Zawhna chanve deuh thaw hi sawrkar thar, ‘Federal sawrkar’ kalphung zirna, a ruhrel indin dan tur kaihhruaina a ni ber a. Hruaituten zawhna awmzia hrilhfiahin thil kalphung an sawi zel a, chhanna erawh chu an pe lo va, mipuiten mahni hriatna hmanga chhan nghal zel a ni. Zawhna leh chhanna ruahman sa 40 chhan zawh hian paper te chu lakkhawm nghal a ni a, heng paper chhanna te hi chhut chhuakin mipui ngaih dan tlangpui a hriat theih dawn ta a ni. Consultation zawh hian mipui lam atangin duh duh zawhna hun hawn a ni a, hruaitu lo kalten a remchan dan danin an chhang hlawm a ni. Chin hnahthlakte kan inpumkhat a tulzia te, common language kan la neih dan turte zawhna chhangin Pu Za Hlei Thang chuan chiang takin a chhang a, a hlawk thlak hle. “Lai Party kan din loh chuan kan thu keimahniin kan thlen thei dawn lo,” “Kan inpumkhat theih loh chhan chu hnam khat kan nih kan inhriat loh vang a ni. Kan mit a var loh vang a ni. Mitdel sai hmu angin mahni ta ta kan sawi vawng a, kan la naupang hle a ni…. Common language hi tu tihluih theih a ni lo. Nakinah tawng leh lehkha kan inzir tawn zel ang a, a tha ber chu a lo la chhuak mai ang…Vawiin hi kan thawnthu a la ni dawn. Kan tum, kan duhdan hi a puitling lo pawh a ni mai thei. Mahse hma lam i pan zel ang u. Kan la naupan zia, kan la tet zia te hi i inhria ang u. Puitlin deuh deuh, thanlen zual zel, rilru zau zawk zel puin kan inpumkhat a ngai. Inpuitawn zelin tan la ila, kan thang, kan lian mai ang. Ka chak, ka lian, ka thei…ti vela kan buai hran chuan kan te telh telh zawk ang…Kan hmalakna theuhah Pathianin min kaihruai zel se..” tiin thu a khar. Kalay leh Tamu biala Public Meeting koh hi sawrkar phalna thlapa buatsaih a ni. November ni 1 khan Khampat, Ni 2 khan Tamu, Ni 3-ah Letpanchaung leh Pyidawta, Ni 4 khan Chia-in leh Tanphu, ni 5 hian Tahan ah te buatsaih a ni a. Ni 6 niah chuan Taungphilaah buatsaih a ni leh bawk a, hemi tlai hian Hakha lam panin CNF hruaitute hi an chho ta a ni.n TAHANTIMES | 3 RTC BUL KAWG KAMA INTE THIAHTIR A NI Tahan leh Kalaymyo inkara awm, RTC kan tih mai, Bogyoke kawngkama in leh dawr te chu October ni 30 khan thiah a ni hlawm a. RTC tih hi sawrkar hmasa lama ‘Road Transport Corporation’ tihna a ni a, an awmna hmun hi ‘RTC’ tia koh a ni kumkhua a. Mahse tunah chuan RTC a awm tawh loh avangin sipai lamin an chang tawh a, kum tam a ni leh tawh. Township Development Committee lama thuneitute chuan heng in hi an thiahtir a ni lo tih an sawi a. Heng in te te, dawr leh thingpui dawr atana hmanho hi phalna awm chiah lova, lo sak a nih hlawm bakah sipai compound depa awm a nih hlawm avangin sipai lam chuan thiat turin an warningna pawh thla ruk lai ni tawhin chu laia awma in lo thiat ve mek chuan a sawi. Hun tiam hnuhnung ber chu October ni 31 a nih vangin ni 30 ni chuan an thiat ta rup rup hlawm a ni.n LUIKUANG SIAM THA September thla nawi lam khan ruah a tam thut avangin Kalaymyo leh a chheh velah tui a lian nasa hle kha a ni a. Khawchhungah kawngah te tui a luang hum hum a, lei te a chhe nual a, a bial buaiin kan buai a nih kha. Kha tui lian vang khan Kalaymyo khaw chhung luite pawh tui a lian nasa hle a. Seihkanta lei pawh a la a, Civil Hospital bul kawngpui lei pawh a foundation tuiin a lak chhiat hlauhawm khawpin thil a thleng a. Lui kama in tam tak pawh tuiin a la nghe nghe a ni. Chuvangin Kalaymyo Township Development committee chuan khawchhung lui lam humhalh a ngaihzia hriain a theihna lai laiah tuiin luikam a lak hek theih loh dan a ngaihtuah a. ‘Tada Oo’ kan tih mai Bogyoke street bul pawh humhalh hmasak ngai pawl nia a hriat avangin a lui kuang te siam thain a kam ko humhalh dan a ngaihtuah a. October ni 22 khan JCB hmangin tui luan dan tur tihdanglam a tum a, hma a la nghal a ni. He luikam hmun dangah pawh humhalh ngai a tam hle a, hma lak tawhna te pawh a nei nual a ni.n MAHA BANDOOLA SAKAWR CHUNG CHUANG LIM KALAYMYO TOWN HALL-AH SAWN Chin State kawngpui, Kalaywa Tamu kawngpui leh Ganhgaw lam Natchaung kawng leh Kalaymyo bazaar pui lam kawngpui te intawhkhawmna pengthuam lai taka din Maha Bandoola sakawr chuang lai lim chu Kalaywa chhuahna lam kawngpui kama Kalaymyo Town Hall kawtah sawn a ni ta. Bandoola lim hi Kalaymyo Multi Development Committeein 1995 August ni 16 zing dar 9:18 khan foundation phumin a din tan a ni. Bandoola sakawr chuang lai lim hi feet 12 leh feet 8-a zau feet 12 –a sang leirawhchan rem chunga dintir a ni a. 1995 Noverber ni 16, National Day Diamond Jubilee niah chiah an zo fel a. 1995 November ni 28-ah ropui taka hawnna buatsaih a ni. Kalaymyo khaw mawitu , he milim siam nan hian Ks. 980570.50 sen a ni. Hetia sawn a nih chhan hi helai peng thuamah solar hmang traffic light te vuah tum a nih vang niin thu dawn a ni.n
  • 4. international news 4 | TAHANTIMES KUM 2013 MISS UNIVERSE-AH VENIZUELA MISS THLAN A NI Russia ram Moscow khawpuiah November 9 khan kum 2013 Miss Universe thlanna buatsaih a ni a. He inthlannaah hian ram 86 atangin Miss 86-ten intihsiakna hrang hrang an nei. Ti chuan kum 2013 Miss Universe atan Venizuela Miss Gabriela Isler chu thlan tlin a ni ta a ni. 1st runner up-ah Spain Miss Patricia Rodriguez, 2nd runner up-ah Equidor Miss Constanza Baez 4th runner up-ah Brazil Miss Jakelyne Oliveira te thlan an ni bawk. Special lawmman atan Miss Best National Costume thawmhnaw inbel tha berah Nicaragua miss Nastassja Bolivar, Miss Congeniality-ah Miss China Jin Ye, Miss Photogenic-ah Miss Poland Paulina Krupingka te an ni. Kum 25 mi Miss Universe 2013 Isler hi Venizuela ram atanga Miss Universe-a an thlan 7-na a ni bawk. A hming pum chu Maria Gabriela de Jesus Isler Morales a ni a, Venevision channela announcer a ni nghe nghe. He Miss Universe thlanna hi Moscow khawpuia Moscow's Crocus City Hall-ah buatsaih a ni a, tun hi a vawi 62-na a ni. Host-te chu Thomas Roberts leh Spice Girl member hlui Melanie Brown te an ni.n SOUTH KOREA-IN DOLLAR MAKTADUAI 800 AN HLOH Kum liam tatea North Korea-in Cyber hmanga a beih nual avangin South Korea chuan dollar maktaduai 805 an hloh thu South Korea ram dan siamtu MP pakhat chuan a sawi."Chemical dahna in leh ram chunga building pawimawh chi hrang hrang, sum account chhinchhiahnate ruk an ni,"tiin ding lai sawrkar MP Chang-hi so chuan a sawi. North Korea ram chuan kum 2010 hnu lam atangin South Korea sipai chu vawi 6391 Cyber hmangin a bei tih Chang hian Parliamentah a report. Cyber hmanga baihnaah hian Virus chi hrang hrang thawn hmanga beih a ni. South Korea hian Cyber pawl chu mi 400 velin an din a, hi tih lai hian North Korea chuan Cyber pawl mi 3000 vel a ruat a, heng mite hian an bei ta chiam a ni."Cyber hmanga inbeihnaah North Korea chu kawvela tha pawl ber ni mah se, kan Cyber pawl hian tha takin an do let thei a ni,"tiin Chang chuan a sawi bawk. North Korea hian South Korea sipai pawl bakah bank te, sawrkar Agency te, thu puan chhuahna hmun te leh Media website-te chu Cyber hmangin an bei thin. Kum 2009 hnu atanga North Korea-in Cyber hmanga South Korea an beih naah South Korea hian dollar maktaduai 805 an hloh tawh. North Koea erawh chuan eng Cyber beihna mah an neih loh thu an puang a, ram pahnih inkar boruak pawh a chhiat phah hle.n SUMATRA-A ‘SINABUNG’ TLANGKANG A PUAK Indonesia ram, Sumatra hmar lam-a Sinabung tlangkang chu November ni 3 khan a puak a, meikhu leh meivap miter 7000 laia sang thleng thleng a phuh chhuah avangin a bul hnaia khawsa te inthiar chhuak turin sawrkarin thu an pe. Tlangkang puak hi zanlaiaah a ni a, tlang san lam feet 8120 vel lai atanga puah niin Natural Desaster Managemenrt Agency thupuangtu Sutopanonugru chuan Xinhua chanchin mite a hrilh. Hetia tlangkang a puah tak avang hian a bul hnai khaw te pali-a mite chu inthiar chhuah a ngai ngei ngei dawn niin a sawi. Sinabung Tlang hi October thla tawp vela tang khan a che tan a, thuneitute pawhin warning level pahnihna an puang tawh nghe nghe a ni. November ni 5 ni pawh hian chawhnu lamah nasa takin a puang leh bawk a, meikhu te pawh feet 25000 laia sang thleng a phuh chho a. November ni 6 Nilainiah pawh zing lamah a puak leh bawk a, hemi tum hi chuan meikhu feet 10000 laia sang a phuh leh bawk a ni. Sinabung tlangkang hi Sumatra thliarkara tlangkang nung mek 129 zinga pakhat a ni.n THIAN SIAM DAN LEH NUN HLIMNA THURUK Rev. Dr. LR Bawla buatsaih thian siam dan leh nun hlimna lehkhabu (Ks. 1500/-) mitin mamawh leh neih ngei chi lei tur a awm leh ta. He lehkhabu hi vawi engemaw zat chhut nawn tawh a ni a. Hmasawnna kawngah mi tam tak a lo tanpui tawh a lehkhabu lar, tha leh chhiar hlawh ber zinga mi a ni. Han chhiar ve la, i inchhir hauh lo vang. Lei theina hmun Tahan Times Book Corner, Phai Synod Bookroom 09 47072961 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 CUBA RAMAH PRIVATE CINEMA HALL KHAR VEK TURIN THU PEK November ni 3 BBC chanchina a lan danin Cuba sawrkar chuan a ram chhunga private cinema hall te, video game saloon te chu khar nghal vat turin thupek a chhuah. Heng hmunte hi engtikah mah hawn phalna pek an ni tawh lovang tiin sawrkar chuan a ti a. Cuba sawrkar hi communist sawrkar a ni a, kan hnung deuh atang khan private sector lama an hrekna tam tak chu an phelh dul ve a. Nimahsela Cuba sumdawng tamtak hian cinema hall leh entertainment center hawnna license an la a, restaurant leh sumdawnna dang atan an hmang leh si a ni an ti. Sawrkar thu chhuakah chuan,”‘Private 3D cinema hall te leh video game dawrte hi a rang thei ang bera khar a tul a ni,” tiin a tarlang. Dan bawhchhe tute pawh na taka hrem an ni ang tiin sawrkar chuan a ti bawk. Cuban President Raul Castro hi a u Fidel Castro kut atangin 2008 khan thuneihna hlan a ni a, Private sector lamah sumdawnna kawng a hawng zau a. Mahse a rampuma kut hnathawk mi mtd nga zinga 75% vel chauh hna a la siamsak thei a ni.n KUM SAWM CHHUNGA THLI CHHE TLEH NA BER MI PALI AN THI October 29 Xinhua chanchina a lan danin Britain ram chhim lamah October ni 28 khan thli chhia a tleh a, kum sawm chhunga a tleh nat ber tum a ni. Mi paliin nunna an chan a, electric current a chhia a, kawng te a ping nual bawk a ni tiin Xinhua chuan a tarlang. London tlak lam vengah thingkung pakhat thliin a nuai tluk vangin gas a put a, kangmei a chhuak a, mipa pakhat leh hmeichhe pakhat an thi a, in pathum a chhe bawk a ni. Hliam tuar pakhat an awm bawk a, damdawi ina dah nghal a ni bawk. He thlichhia vang tho hian hmun dangah thing tlu-in a delh vangin mi pahnih an thih phah bawk. Thi pakhat zawk chu hmeichhe tleirawl kum 17 mi a ni a, mawtawra hnuh theih chi trailer ina a mu lai, a awmna trailer chu thing tlu chuan a rawn delh a, a hmunah a thi nghal a ni. Pakhat zawka chu mipa a ni a, a ni pawh car chhunga a awm laiin thing tluin a delh hlum ve bawk a ni. Thlichhia vang hian thingkung a tlu hnem hle a, electric ban a tlu nasa-in a hrui a chat teuh a, electric a chhiat vangin in nuai ruk vel chuan chhit tur engmah an nei lo a ni. Hemi ni tlai dar 5 thleng lirthei kawng pawh a ping nual a ni.n Puih theihna che kan nei em? 1. Mei khawl lei leh siam-ah 2. Current fit –ah 3. Tui pump (motor) leh Pipe fit-ah 4. Parda vuah-ah 5. Solar lei leh fit -ahte hian …… tha, tlo, tlawm taka rawih theih reng kan ni e. Note: Solar hmang mekte tan fur leh thala charge thlak tawn theih leh tui pum theiha siam dan a awm ania. Siama (mec.) Tahan 'F' 09 400473359/09 428156601
  • 5. international news 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 PAKISTAN-A TALIBAN HOTU A THI America drone thlawhna hmanga beih an nih avangin Pakistan-a Taliban hotu Hakimullah Medsud leh mi dang pahnihte chu an thi. Pakistan hmar lam Waziristan State, Miram Shah khuaah he beihna hi a thleng a, US ram FBI-in thah a duh em em, a that thei chu US dollar maktaduai 1 pek a tiam he Taliban hotu hi a thi ngei a ni tih Pakistan Security pawla miten an sawi chiang. Miran Shah-a Haqquani pawl hian NATO chu an beih ber thin a ni a, he khuaa in pakhat chu 'drone' hmanga beih niin Hakimullah Med Shah hi thah a ni ta a ni. He pawl hian mi tam tak a that tawh a, a vinin a che firfiak thei hle. Kum 2009 khan US 'drone' beihna avangin Taliban hotu Baitullah Medsud chu a lo thi tawh a, a aiah Hakimullah hi thlan a ni. Hotu a nih tan hian kum 30 mi vel a ni. Hakimullah hi an hotu hmasa nen pawh inkungkaihna thuk tak an lo nei tawh a, kum 2007 khan Taliban thupuangtua ruat a ni. Heta tang hian Hakimullah hi hotu atan an lo hual tan tawh. Afganistan-a kal thin NATO Sipaite beih thinnaah pawh a ruahmantu ber a ni thin.n SYRIA RAM ROCKET (RALTHUAM) HMUN CHU ISRAEL-IN AN BEI THUT October 30 tlai lam khan Syria rama an rocket (ralthuam) hmun chu Israel chuan a beih thut thu America hotuten an sawi chiang tih CNN chuan a puang. An beihna hmun chu Latakia lawng chawlhna khaw bul Damascus khaw bulah a ni. He hmunah hian Lebanon-a Hizbollah-ho an pek tur ralthuam a awm thu 'The Time of Israel' chuan a tarlang. Ralthuam zinga pakhat SA-8 chu Truck liana phurh theih chi lam hla lo kah theihna a ni. Chu bakah S-125 chi pawh a tel a, he ralthuam hian mel 9-a hla thleng a kap thei. Gulf indonaah pawh khan Iraq ram chuan he ralthuam hi a hmang zing hle. Israel-in hetia an beih thut hian an beihna hmunah puak ring tak tak hriat tur a awm a, Syria security lam pawhin beih a nih thu hi official-in an puang bawk. He beihna avang hian chhiatna thenkhat awm mah se, thi erawh tumah an awm lo tih Dam press chuan a tar lang. He beihna hi Syria leh Lebanon chuan an dem hle. Lebanon sawrkar hotute chuan hemi ni hian Israel thlawhna 6 chu Lebanon ram ta van sang boruak Beirut khaw hmar lamah an thlawk ngei a ni tih an puang ve bawk.n M I N N TAHANTIMES | 5 FIRFIAKA CHE DUH MI CHU PAKISTAN TALIBAN HOTU A RAWN NI TA Pakistan Taliban hotu Hakimullah Mehsud chu America ram khalhtu awm lo thlawhnaa beih a niha a thih hnu khan tunah an hotu thar atan Mullah Fazlullah chu an thlang leh ta. Hetianga thlan a nih theih nan hian Taliban awptu council chuan ni 7 meuh hun an hmang. Mullah Fazlullah hi mi rilru ram leh firfiaka che duh sipai hotu pakhat a ni a, hmeichhiaten zalen taka lehkha an zir theih nana tan latu Malala kaptute kha Mullah sipaite an ni. An hotu hlui Mehsud chu November 1 khan Waziristan hmar lamah kah hlum a ni a, Pakistan sawrkar nen remna nei tura a inbuatsaih laia thi a ni nghe nghe. Hetianga Mullah thlah a ni hi Pakistan mipui tam takin an duh dawn lo niin an ngai niin Islamabad-a BBC Correspondent chuan a sawi. Mullah hian sawrkar nena inremna thu sawi chu tlang takin a duh loh thu a sawi a, firfiaka chet chu a kal duh dan a nih thu Mr. Khan hian a sawi bawk. Kum 2008-2009-a Sud tlang chu Taliban-hovin an lak tum khan Mullah hi a hotu a ni a, naupangte Polio danna pek lam pawh a do bur mai. Radio atanga Islamist dan khirh a sawi thin avangin Mullah Radio tiin an ko mai thin. Kum 2009-a Swat tlang a lak hnu khan Afganistan hmar chhak lamah a insawn a, Pakistan sipaite hi a bei thin a ni. An beihna avangin September thla khan Pakistan sipai General pakhat chu a thi. pakistan Taliban hotu thar hi Pakistan-ah tan hmun a bengbel dawn lo va, mi firfiakte awm tamna Waziristan mi a nih loh avangin hotu hna athawhnaah harsatna a tawh an rin thu Mr. Khan chuan a sawi bawk. Mehsud thah a nih avangin Mullah hian phuba lak a duh thu Taliban-ho hnenah a sawi niin BBC Correspondent Richard chuan a sawi. taliban firfiakte hian Pakistan sawrkar leh ruling party chu an beih ber tur niin Taliban thu puangtu chuan BBC a hrilh.n D I N I mit a fiah lo maw? I mit ko a kham thum em? I thluk a na em? Tarmit thar i siamtir a, i duhthu a sam lo a nih chuan 'Minn Din' tarmit dawr hi rawn pan vat mai rawh. 'MinnDin'tarmitdawrahhianYangonatangalokaltarmitspecialist ngeiin i mit chu a enfiah ang. I tarmit kan siamsak che chu a tha lo a nih phawt chuan a man let kan chawi ang. N.B. 'Minn Din' tarmit dawr kum sawm cham lawm nan December ni 1 atanga December 31 thleng 30% discount-in man tlawm tein tarmit kan siamsak zel dawn tih chanchin lawmawm kan hriattir a che. • • ပန္းသီးတိုက္လမ္း တာဟန္းေစ်းအနီး Tel. 073 21318 တာဟန္း စည္ပင္သာယာေစ်း အေနာက္ေပါက္မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ Tel. 073 21990
  • 6. 6 | TAHANTIMES world crime INDIA RAM BUS ACCIDENT-AH MI 40 CHUANG THI India ram chhim lama High Wayah Bus pakhat chu a accident a, mi 40 chuang an thi. Andhra Pradesh State-a he private Bus hi motor pakhat pelh tuma a beihnaah che sualin kawng sir lam inhungnate chu a su chim a, Bus hi a kang ta a ni tih police chuan an sawi. Driver leh mi dang 5 chu kawngkhar atangin an tlan chhuak hman a. Thi tate hi tlan chhuak ve hman lote an ni a, an lo muhil vek nia hriat a ni bawk. India ram motor kawngte hian siam that an hlawh lo hle a, driver-te an fimkhur tawk si lo, hetianga Bus accident hi India ramah a pung tual tual niin an hria. WHO lamin a tar lan danin hetianga kawnga accident hi khawvelah India ramah a thleng tam ber. India police-te record-ah pawh hetianga accident avang hian kum tin India ramah mi nuai 1 leh sing 1 chuang an thi ziah a ni.n TAMWE TOWNSHIP-AH CHENG 1000 NOTE LEM AN MAN October ni 12 tlai khan Tamwe Myanmar Police Force Station police-te chuan cheng 1000 note lem an man. Information an dawn vangin Police-te chuan A-yoe-kone veng Ba-nya-da-lah leh 146th street kila thingpui dawrah an lo chang a, an mi rinhlelh Ma Lwin Lwin Khine@Ma Theint Theint chu a lo lang ta ngei a, a ip khai ‘Maddox’ ip tialah polythene duma fun, ‘Central Bank of Myanmar’ lehkha inziak, cheng 1000 note (a te chi) phek 412 leh SIM card inthun mobile phone pakhat an hmu a, an man ta a ni. Ma Lwin Lwin Khine chuan chung tangka lem chu South Okkalapaa Myo Thurah hnen atanga a lei niin a inpuang a, chu chu bawhzuiin a chenna South Okkalapa-a in chu an va dap a, polythene ip duma fun ‘Central Bank of Myanmar’ lehkha inchhu cheng 1000 note lem dang (a te chi) phek 1997 an va hmu chhuak leh a, Tamwe Police Force te chuan thubuai an siam ta a ni. Thubuai chu Criminal Police te kutah hlan chhawn a ni a, Myo Thurah leh a thurualpui Khin Zaw Oo pawh man niin an dawp a. Cheng sang tlang a lem phek 2634 an man belh leh a, a vaiin tangka lem phek 5043, nuai 50 hu an man bakah tangka note lem siam nana an hman colour printer leh hmanraw dangte an man nghal thei bawk a ni. Police te hian a baka thil awmte hriat tumin an la chhui mek a ni.n 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 LIBYA-AH INSUAMNA PUI BER A THLENG Libya Central Bank tana tangka phur ‘van’ motor chu suamhmang ten an suam a, US dollar mtd 54 an tlanbopui niin sawrkar chanchinbu chuan a puang. Tangka phur mawtawr airport atanga kal chhuak Sirte khaw chhung a thlen dawnah suamhmang 12-in an lambun a ni. Heng tangkate hi Tripoli khawpui atangin thlawhnaa rawn phurh luh a ni a, airport atanga khawchhung pannaah an lo lambun a ni. Tun tuma insuamna hi Libya ram chhunga thil thleng tawhah a pui ber a la ni tiin head of the Sirte city council, Abdel-Fattah Mohammed, chuan Reuter chanchin mite hnenah a sawi. Libya ramah hian tualchhung buaina chhuak 2011-a a tawp atang khan dan lo ang taka chetna thil thleng a la awm deuh reng a ni. Sawrkar pawh ralthuam keng pawlho te leh Islamist firfiakte thunun theih tumin tan a la reng tho a. Suamhmang tawk, tangka phur ‘van’ hian vengtu security mawtawr dang pakhat chauh a nei niin chanchinbu te chuan an tarlang. Security te hian ralthuam keng suamhmang 12 te chu an khan lo hle a ni.n NEW DEHLI NU PAKHATIN A ZUN A CHHIAHHLAWH A INTIR New Delhi nu pakhatin a chhiahhlawh hmeichhe tleirawl chu a zun a intir bakah a nghaisa a, police-ten an chhanchhuah thu October ni 5 khan media lamin an tarlang. Mi neinung tak ina chu thil thleng chu thenawm khawveng ten police-a an report vangin police te chuan an va chhanchhuak a, chu hmeichhe tleirawlin media lam mite hnenah October ni 4 khan thil awmzia a sawi chhuak ta a ni. Inneitu kum sawmnga mi hian a zun a intir thu te, bath room-ah saruaka phelhin thirbel sa tein a deh thu, hmunphiah fawnga a vuak thu te Hindustan Times chanchinbu hnenah a zualko. The Indian Express chanchinbu chuan he tleirawl hi a kut tinte pawh khawhsak a nih thu leh a chhung leh khatte biakna tur phone number a chhinchhiah te pawh pawhthlaksak a nih thu te a tarlang. Chhiahhlawh taksaah hian chema sahna hmuamhma te pawh a awm a, ui sehna hmuamhma te pawh a awm thu human right lam mite pawhin an sawi. Amah hi kum 18 mi lek a la ni tih police te chuan an puang tel a. Inneitu nu hi man a ni a, mi hrenbeh, nghaisak thuin thubuai an siamsak a. Inneitu erawh chuan a chhiahhlawh hi rilru kim lo, rilru chiang lo angin a chhuah ve thung a ni.n MODERN KOREAN LANGUAGE CENTRE Tunlai Asia khawmuala Tawng lar ber leh Europe khawmuala mite pawhin thiam an chak em em Korea tawng chu Tahan khawpui chhungah zir theih a ni ta! Korea tawng ziah dan dik,tawng dan mawi leh hawihhawm, Korea company a hna hmu thei tur leh an rama kala hnathawhna thama tawng thiam turin kan lo zirtir ang che 1. Basic Korean : Writing, Reading, Speaking > thla 2 2. Intermediate Korean : Modern Korean Speaking, Grammer, Reading > thla 2 Zirtirtu tur : Sayamah Nl.Lalnunnghaki (Manghaki) (B.A.; Hon,Korean language;B.A.;English linguistics, Political Science and diplomacy Spanish language) Zirna hmun tur : Elim Mission College,Tahan (G) Zirtan hun : December 2nd, 2013 (Monday) Korea tawng Monday to Friday zir thiam la 8:00AM - 9:30 AM changkang rawh le. 4:00PM - 5:30 PM Zirtirtu tur hi,Kawlram pum huap Korean Speech Contest, Yangon Sedona hotela buatsaihah (2007-2008) pahnihna (Silver prize) a dawng tawh a, Korea rama Chosun University-a Korean Speech Contest (2008-2009) ah pakhatna (Grand prize)a dawng, Korea ram Seoul khawpui a awm “Hankuk Universty of Foreign Studies” ah kum 5 chhung Korean,English linguistics,Political Science and diplomacy,Spanish Language te zir zo tawh a ni a.Korea rama School kala a awm chhungin kum 5 chhung Korea school naupangte hnenah an Korea tawngin Korean Language grammer,Maths,Social science,English te zirtirin, zirtirna lamah experience nei tha tak a ni. Class room a zim avangin zirtur zat bithliah a ngai dawna, thutna chang turin a hma lamah rawn ngaihven thuai ang che. Application form lak theih hun : November 20, 2013 Lakna hmun : Elim Mission College,Tahan G, leh 15/56 Canaan villa,Tahan B Phone : 073 22014, 09 256189902, 09 31431393, 09 33436098, Remark: Ramdanga hnathawka kal duh leh company a hna zawng duhte tan English speaking thatakin kan zirtir theia, zir duhte chuan ngaihven theih a ni bawk.
  • 7. 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 general knowledge KUM 16 MI LAUREN MARBE-I CHUAN IQ TEST-NAAH ALBERT EINSTEIN AIIN MARK A HMU SANG, MARK 161 A HMU TAHANTIMES | 7 ZIRTIRTU THUPEK ANGIN IN CHHAWNG 30-A SANG ATANGIN A ZUANG THLA China rama kum 10 mi zirlai mipa pakhat chu a zirtirtu thupek angin in chhawng 30-a sang atangin a zuang thla a, a thih thu sawrkar media lam rinchhanin AFP chuan a tar lang. He chanchin hi sawrkar media lam chuan October 31 khan an tar lan thu AFP chuan a puang. He zirlai hi pawl 5 zirlai a ni a, mahni leh mahni insawiselna lam essay ziahtir niin a ziak thei lo a nih chuan in chhawng 30 atang zuang thla turin an zirtirtuin thupek a chhuah thu a chhungte leh thenawm khawvengte kam chhuak chu China National Radio Website-ah tar lan a ni. Zirlai hian Word 1000 hmanga mahni insawiselna a ziah theih loh avangin a zirtirtu thu chu zawmin ti hian a zuang thla ta a ni. He zirlai chenna address erawh tar lan a ni lo.n DAMDAWI IN KAWT, PHULA NAU NEI! L auren Marbe-i chu Albert Einstein aiin IQ test-ah mark a hmu sang zawk a, mark 161 a hmu. Bal des Debutantes Organiser-ho chuan he an thil hmuh hi mak an ti hle. He kum 16 mi tleirawl hi taxi driver fanu a ni a. Anu chu deputy headmistress a ni bawk. Albert Einstein aia IQ test-a mark a hmu sang tih an puan hnuah TOWIE fans-te chuan he nu hi khawvela thluak tha ber niin an ngai a ni. Kum 16 mi Lauren-in IQ test-ah mark 161 a hmuh avangin a zirtirtute chuan mak an ti hle a. He tleirawl te hian a thiante nena TOWIE party neihho pawh a ngaina hle. Amah a lan dan a duhawm mai bakah thluak chhuanawm tak pawh a nei a ni. Professor Stephen Hawking, Bill Gates leh Albert Einstein-te hian IQ test-ah mark 160 an lo hmu tawh hlawm a, mark 161 hmuin Lauren hian anni mi ropuiho hi a khum ta a ni. IQ Society Mensa chhut danin Lauren hi khawvela mi fing ber (top one) a ni. Lauren chuan, "Sam buang deuh ka pu a, make-up pawh ka buaipui ve thin, pawnah ka kal chhuak ngai meuh lo. Ka vun uk deuh leh tinte hi ka ngaina a, Essex girl niin ka lang ber a ti. TOWIE hi ka en thin a, an programe te hi ka ngaina. Lauren hi Valley High School-a zirlai a ni bawk. Zirnaa inpe tak mai a ni a, primary a zirlai pawhin a ti tha ber a ni thin. Khawvela thluak tha ber berte aia IQ test-ah mark a hmu sang tih a hriat chuan mak a ti ve hle a ni. Art-a A-level nih a tum ran a, University of Cambridge atangin architecture degree hmuh a tum hle bawk. Apa hi kum 45 mi David Marbe a ni a, anu hi kum 45 mi tho Sue Marbe a ni. Anu hi deputy head of Primary School a ni. A zirtirtute chuan hetiang takin Lauren hian thluak tha a nei ang tih an lo hre ngai lo. Khawi atangin nge hetiang thluak hi a neih. Kei leh ka pasalte pawh kan inenchhin a tul ang tiin a nu Sue chuan a sawi. Albert Einstein hian a hun laiin tun laia mi thiamten IQ test an tih ang hi a lo ti ve ngai lo va. Mahse mi thiamte chuan Albert hian IQ test-ah mark 160 chu hmu ngei turah an ngai.n Mexico ram Oaksaka state-ah nu pakhat chu a nau neih a hun a, damdawi in a pan a, mahse nurse chuan, “Nau neih a la hun lo, thla riat chauh a la ni a, chu vangin kan neihtir thei rih lo che,” tiin a lo hnar a. Chuvangin chu mi rethei nupa chu damdawi in atang chuan an chhuak leh ta a. Mahse damdawi in kawt mai, phulah chuan ‘tui’ a chhuak a. Chuvangin Amalopez, kum 29 mi lek chuan damdawi in bang vuana rinchhanin, pawn leiah chuan a naute chu a cheh thla ta rengawt mai a ni! Hei hi a fa thumna a ni a, na a tih luat tuk avangin leiah a thu hnawk a, nau te lah chu a lai inbat nuai chungin leiah a let reng mai a. Mi pakhatin a lo hmu fuh kher kher a, thla a lo la hman a. He thlalak hi chanchinbu mite hnenah a thawn ta a, Mexico mipuite chu an thinrim hle ta mai a ni. He thil thleng hian Mexico-a hmeichhe nau paite dinhmun chauhzia chiang takin a tarlang a. An dinhmun derthawnzia a tilang chiang a ni. Mexico-ah hian nu nau neih hlima thi an tam hle reng a. He thil thleng hi October ni 2-a thleng a ni a, damdawi ina Director Dr. Andryian Cruz pawh October ni 9 khan a hna atangin suspend phawt a ni. State sawrkar pawhin a ngaihven hle a, thil awmdan a chhui chiang mek.n KHAWVELA MIPA SANG BERIN A KAWNG CHEN HMEICHHIA NUPUIAH A NEI Turkey ram mi feet 8 chuanga sang, khawvela mi sang ber Sultan Kosen chuan a kawng thleng vela sang Marve dibo chu nupuiah a nei. Marve dibo pawh hi feet 5 leh inches 8 vela sang anih vangin hmeichhe hniam chu a nia lo. Mahse a pasal hi feet 8 inches 3-a sang a nih avangin an han ding dun chu a insan hleih hle a ni. Sultan hi lo nei mi a ni a, a nupui ai hian feet 3 dawn laiin a sang a nia, Sultan hi a kut leh a kete chu khawvela lian ber record siam tu a lo ni tawh bawk. Marve dibo nen an intawn hma hian bialnu pawh a lo zawng ve hle thin, "Ka vanduai avangin ka taksa nena inmil hmeichhia ka tawng thei lo. Ka nupui hi 1.75 meter-a sang a ni a, ani nen hian kan inmil ber ka beisei,"tiin Sultan chuan a sawi. Tun hmaa khawvela mihring sang ber chu china mi Boshishan a ni a, feet 7 leh inches 9- a sang a ni.n SINGAPORE KAL DUH TAN BUH VUAK KHAWL KAN ZUAR E • Buh vuak khawl chak tak mai tlawm takin kan zuar e. • Lei duh chuan min rawn dawr rawh u [Broker tel lovin]. Ramzauva Tahan 'C' Ph: 09-400538683 • Hmeichhia a duh apiang house-maid thawk turin a kal theih e. • Hlawh 430-520 SGD, Thla 6 chauh cut tur a ni. • Yangon-a awm chhung pocket money Ks.60,000 kan pe bawk e. • Agent min thawhsak duh tur khawtin atangin kan mamawh e. Agent fee leh lawmman thatak kan pe ang. GIGA Career Licence No. 576-12/13 No. 371 Corner of 38th Street & Bandoola Street Yangon. Ph: 09 49278743, 09 43098278
  • 8. 8 | TAHANTIMES celebrity 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 Rapper Daizzee Rascal hian November thla tir lama Amsterdam-a Eroupe MTV lawmman semnaah Miley nen an inhmu a. Dizzee-an Miley a ngainatna chu Miley hlawhtlinna a hmuh theihna tura hlauhawm taka a che vel thin leh sariuak ti tiha a che vel thin chu a ni. "Sex lamah mi hip theihna a nei. Econimic lam atanga kan thlir chuan dimdawina a nei lo. amah hi Hannah Montana a ni a, a duh zawng chu a tihlawhtling ngei thin," tiin Dizzee chuan The Sun a hrilh. Mahse Ema-a sexy taka a che leh Best Video lawmman a dawn tuma cocaine zial ni awm tak a zu kha chu show satliah mai a ni nge entertainment atan a ti tih erawh Dizzee hian a sawi thei lo. Kha zial kha a zu a, cameraman-ho awm loh hnuah hian Miley fan naupang tak takte chu hneh a lo tum thin a. Mahse ni kum lama Justin Timberlake nena zin kuala show an neih hnuah chuan Dizzee hian hmeichhe tleirawlho a hlauh tawh thu fiam thuin a sawi. "Hmeichhe tleirawlte aia hlauh tur engmah a awm lo tih chu Timberlake-a nena an zin hnuah Dizzee hian a hre ta. Justin Timberlake chu show nei tura Stage-a a lawn hmain lungawi lo takin a ke a per vak thin tiin Dizzee chuan nui chungin a sawi.n country music chawimawina chu taylor swift-in dawng I-D VIDEO-AH MIRANDA KERR America rama country music insuihkhawm pawl chuan 'Pinnacle' tia hming an vuah chawimawina lawmman chu country singer Taylor Swift chu an hlan. Swift-in a dawn hma hian kum 2005 khan country Music singer ropui Garth Brooks chu an lo hlan tawh a. He 'Pinnacle' dawngtu hi pahnih chauh an la awm. Hman deuh atang khan Taylor Swift hian a music kalhmang chu tidanglam ve deuh mah se, mi tam zawk hnenah country music chu Taylor hian a lo hlan tawh avangin he chawimawina hi hlan a ni ta a ni. He chawimawina hi Taylor hian country singer lar Faith Hill, Tim McGraw, George Strait te hnen atangin a dawng a ni. Dawng tura Stage-a a lawn chho chu Taylor hian country singer lar tak takte a huhova a hmu chu mak a ti ang reng hle. Taylor chuan, "ka hmuh vek pawh ka lo inring lo. Ka lawm tak zet a ni," a ti. Zai thiam dangte nen a hla lar tak 'Red' chu an saho nghal bawk. Hetianga Taylor-in 'Pinnacle' chawimawina a dawng hi lawmpuitu an tam rualin lo sawisel tawk pawh an awm ve tho va. New York Times chanchinbua mi fak-sel thin ziaktu pakhat chuan Taylor hi sum hmu thei country singer bawng la a ni a, a thar duang chhuaktu engine niin khawvela country music thehdarhtu palai a ni tiin a ziak.n -D magazine chuan kum 33 hmel hmu ta a, issue a IMiranda Kerr chuanvideo clip tawilehasiam nghal special chu videochhuah a, hemi rual hian a a ni. He video-ah hian a pian mawi nalh, mi hip na tak lak- tirin tha a thawh ve a. Video clip hi A atang Z thleng siam a ni. Thupui 26 thenin 'A-Z of Wink' tiin hming an pe. 1980 atanga 2013 inkara magazine heading lar larte an thlei hrnag a ni. Model te hian chung thupui mil chuan an lo in-show a. Program hi Derector Jeremie Rozan leh Director Charlotte Stockdale ten mawh la-in video clip hi an siam a, 'A-Z of Wink' tiin an vuah a ni. Australia Super model chuan 'B' alphabet tan 'Babewatch' tih program laiah a chang ve a, 'chanel' an tih bikini te em em mai ha-in a in-show a. He bikini hi (1996) kuma model Stella Tannort-in a hak khan sawi a hlawh hle a. i-D chuan kha thil kha miin hre chhuak leh se tiin Miranda nen Video an han la thar leh a ni. Magazine editor chuan "i-D hi kum 30 chhunga fashion model khawvela lar ber leh tha ber te ko khawmin video hi a siam a. Super model te leh designer te hetianga thawkhoa video hi siam a ni a, a hlimawm khawp mai," a ti a ni.n
  • 9. entertainment TAYLOR SWIFT LEH PRINCE WILLIAM TE JON BON JOVI NEN TAHANTIMES | 9 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 Winter Whites ball-ah Jon Bon Jovi chuan Taylor Swift leh Duke of Cambridge te chu stage-ah 'Livin' On A Prayer' sa tlang turin a han sawm thut mai a. Hei hi ha hun an buatsaih zana thil thleng langsar leh hlawhtling niin a lang a. A vanduai thlakna erawh chu Bon Jovi-an acoustic version-a an hla a'n rem ta kha a ni. Mipuite chu Prince William leh Swift te rawn chhuak dun an han hmu, an phur leh lul nen Bon Jovi-an rimawi dang tel lo, (Prince Geire a harh a hlauh vang?) a hanga a tingtang a han tiri ringawt ta si chu an phurna zawng zawng a zuai nghal rawih ta a ni. Engpawh nise Swift chuan a hla hit 'Trouble' leh 'Love Story' te chu mawi takin a thlawh tho a. "Heng hla-ah te hian lal in, lal fapa leh lal fanu te lam sawi lanna a awm a, a tawpah hetianga lal ina ka han sa ta mai hi chu thil mak a va ni tehlul ve," tiin mipuite hnenah a swift hian a sawi thu Daily Mail-in a tarlang. "Tun tum hi Kensington Palace-a ka KENSINGTON ka zai vawi khatna a ni," "Prince William, min zaipui a, ka lawm tak tak a ni, ropui ka ti khawp mai. Zaninah thalai leh mi puitling deuhte hmaa ka inlan thei hi ka lawm khawp mai," a ti bawk. He zan program hi 'Centrepoint' tlawmngai pawl, in leh lo nei lo thalai te tanpuitu pawl tana buatsaih a ni. Priness Diana kha a thih hma kum tam tak atang khan he organization te hi a thawhpui nasa a ni.William pawh an program pakhat 'Riah chhuah"-ah a tel ve ngai tawh. Ambassador te, Wolunteers te nen in leh lo nei lova Londona khawsa te zingah zan khat an va riak ve a ni.n Casper Smart chuan J Lo nen kan la inngaizawng reng a ti Lam zirtirtu J Lo bialpa Casper Smart hian J Lo nena an inkarah hun an neih loh avanga an inhmuh zen zen theih loh thu sawi mah se, kan inhmangaihna hi a la thuk hle a ni a ti. Jenifer Lopez (J Lo) bialpa chuan an inkar boruak tha lo nia mite sawi chu a hnial tlat. Kum 44 mi On The Floor Star J Lo hian amah aia kum 20-a naupang Casper chu a bialpa atan a lo thlang kha a ni a. Casper chuan J Lo nena kan inkarah engmah buaina awm lo mahse hlim taka inhmuh hun erawh kan nei tam thei lo tiin a inpuang. "Vawiinah pawna leng chhuak turin in-date tum ila rehearsal beih tur hi a lo awm leh tlat zel a, a naktukah pawh chutiang bawk chu kan tawng leh thin, tiin Casper chuan a sawi. J Lo pasal hlui Mark Anthony nena J Lo-ten kum 5 mi phir an neih Emmy leh Max te chu Casper hian a inkawmngaihtir thei hle a. Casper chuan, "J Lo chu film lakna shooting lamah a awm thin. A tukah lah lam zirtir a lo tul leh a. Hetiang reng reng hian kan buai vel a ni ber e," a ti.n Rilru chawk harh thei damdawi tha Rilru rimtawng Thin ur insum thei lo Tha na them thum Lu chhe na Muhil tha thei lo tih ang te hi a tidam thei •Ocusense-ah hian Lutein leh Zeaxanthin ang Carotenoids a tel avangin mit pual leh mit lam that lohna dang dang lakah a veng a. Stroke, lung na, cancer natna te leh kum upat vanga mit chhung lam natna rawn awm tur tam tak lakah a veng. Mit khawhmuh a tifiah. •Natrol Ocusense damdawiah hian vitamins, minerals leh Carotenoids te a tel khawm hlawm avangin mit khaw hmuh tifiah turin a pui thei a ni. Ei dan – Ni khatah mum hnih, eiin dang nen. TOP 10 BOXOFFICE 1 The Hunger Games: Catching Fire $158M 2 Thor: The Dark World $168M 3 The Best Man Holiday $50M 4 Delivery Man $8M 5 Free Birds $49M 6 Last Vegas $54M 7 Jackass Presents: Bad Grandpa $95M 8 Gravity $245M 9 12 Years a Slave $29M 10 Dallas Buyers Club $6M Top 10 Music albums 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 The Marshall Mathers 2 Eminem The Wrong Side of ... Five Finger Death NOW 48 Various Artists Duck the Halls The Robertsons The Hunger Games 2 Soundtrack Baptized Daughtry I Am Yo Gotti ARTPOP Lady Gaga Wrapped in Red Kelly Clarkson Cities 97 Sampler Various Artists Website: www.tahantimes.com E-mail: tahantime@gmail.com Tel: 09 47072961 Khua rel tar harna thuruk (ALA) hi taksa venghimtu (anti oxidant) chi khat a ni a, rilru rim vanga hmel lang tar te, sam tla leh kum upat vanga vun chhia te a veng thei a, a hmang tawh apiang chu an lang thar sar mai. A hmei a pa a duh apiang tan hman theih a ni. Thluak thang duang turin a pui a, chhinchhiahna an neih that phah Taksa ruangam thanlen nana damdawi tha lutuk tak a ni Zirna lamah an thiam theih phah
  • 10. 10 | TAHANTIMES Article 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 constitution, ram danpui siam that chungchang EDITOR T unlai hian Republic of the Union of Myanmar Constitution, Danpui siam that emaw, a thar ziah that emaw chungchang hi politician te leh dan hre miten an sawi ri ring ta hle a. Sawrkar ding lai leh hluttaw lam chuan siam that lam an sawi ri a. Danpui siam that emaw, a thar ziah that emaw hi ram tana thil pawimawh lutuk tak, ram mi zawng zawngte leh thang leh thar lo awm zel turte khawih thil a ni. 2008 Danpui hi a tha tawk lo tih chu pawm tlan niin a lang a, mahse, ‘a tul lai lai siam that mai tur a ni,’ ti leh ‘a thar ziah that law law a tha,’ tite an awm ta a, ngaihdan a hrang ta a ni. A tha lo lai siam that chungchang chauh sawi ila. 2008 Danpui siam that theih dan hi Chapter 12, No. 433 atang 436 thleng tarlan a ni a. Danpui siam tha tur hian Pyidaungsuh Hluttawah hian mipui thlan Pyithu Hluttaw palai 330, Amyotha Hluttaw palai 168, an vaiin civil palai 498 an awm siam that duh thu Pyidaungsuh Hluttaw-ah bill thehluh phawt tur a ni. Siam that duh thu Pyidaungsuh Hluttaw-a theh lut tur hian hluttaw palai 20 % inthurual a ngai ngei ngei phawt. Palai inthurual 20 % theh luh a nih chauhin Pyidaungsuh Hluttaw chuan thu tlingah a pawm ang a, sawiho theih a ni dawn a ni. Pyidaungsuh Hluttaw-ah hian mipui thlan Pyithu Hluttaw palai 330, Amyotha Hluttaw palai 168, an vaiin civil palai 498 an awm a. Pyidaungsuh Hluttaw-ah vek hian Commander-inChief of Defence Services-in a thlan Pyithu Hluttaw palai 110 leh Amyotha Hluttaw-ah palai 56, an vaiin sipai palai 166 an awm bawk. Tichuan Pyidaungsuh Hluttaw-ah chuan mipui vote-a thlan hluttaw palai 498 leh Commander in Chief of Defence Services-in a thlan palai 166, an vaiin palai 664 an awm a ni. Hemi awmzia chu palai 20 %, (132)-in Danpui siam that an duh a, an thehluh a ngai tihna a ni a. Chuti a nih chauhin an ‘siam that duh thu’ chu Pyidaungsuh Hluttaw chuan a pawmin, a ngaihtuah thei dawn a ni. Siam that duh, thu theh luttu palai 132 an tlin loh phei chuan agenda chu pawm a ni dawn lo tihna a ni ber. Bill (agenda) an pawm hnuah Danpui siam tha a, nemnghet tur chuan Pyidaungsuh Hluttaw palai 75%, (palai 498) aia tam, (499)-in rem an tih a tul leh bawk. 499-in rem an tih chauhin Danpui chu an khawih danglam thei dawn, an thlak thei dawn tihna a ni. Khai khawm ila: ‘Mipui thlan palai zawng zawng 498-in Danpui pakhat siam that an duh chu vote pe-in remti vek hlawm mah se, Commander-inChief of Defence Services –in a tirh (sipai) palai pakhat-in remtihna vote a pek ve kher loh chuan Danpui pakhat pawh hi khawih danglam theih a ni lo. Army lamin rem an tih loh chuan Danpui zinga pakhat pawh hi khawih danglam theih a ni lo,’ tihna a ni ber. Hluttaw palai (sipai) pakhat chauh pawhin rem tiin hluttaw chuan lo pass tehreng pawh ni se, a la zo mai lo. Hluttaw rorel thutlukna chu Rampum huapa mipui ngaih dan lak leh tur a la ni cheu. Rampuma vote pe thei mipui zatve remtihna vote hmuh chauha nemngheh tak tak tur a la ni. Vote pe zatve remtihna ni lovin, vote pe thei zawng zawng zatve tihna a ni a. Vote pe thei mtd 30 awm ta se, mipui mtd 20-in vote rawn pe-in mipui mtd 14-in remtihna vote thlak mah se, mtd 15 ( mtd 30 chanve) an tlin loh avangin siam that rawttu chuan a hneh lo tihna a ni a, Dan chu a ngaia kalpui tur tihna a ni. Danpui No. 433 (b)-ah chuan Danpui siam that duh thu thehluh hian thu dang kaihkep loh tur tih a ni a, a mal te te-in Pyidaungsuh Hluttaw-ah thehluh a ngai a. Hluttaw-a thu thehluh atanga rampum huapa mipui ngaihdan lak, vote thlak dan tur 2008 kum ang bawka buatsaih leh vek tur hian, a ni lo berah thla khat aia rei buaipui a ngai ang a. Danpui siam that tur 10 vel khawih che tur hian a ni lo berah thla 10 aia rei hun a duh a rinawm a ni. Danpui zinga ngaih pawimawh deuh deuh 10 chauh chaiin vote thlakna tur bawm 10 vel han hung ta ila, mipui lam pawh hi kan inhrilhfiah chiang thei ngut ang em? Thlak dan tur leh thlakna turah kan buai nuai thei bawk a ni. Ram Danpui siam that ringawt pawh hi a awlai lohzia a hriat theih viau awm e. [U Ohn Hlaing ziah, ‘The Voice’ journal October 21-27, 2013 la tawiin kan han chhuah a ni e.] n
  • 11. 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 Local News SATAWM VENGAH MWO SEMINAR 2013 October ni 31 khan Satawm veng, Salvation Army biak inah MWO (Mizo Welfare Organizaiton) ten Seminar an buatsaih. Seminar hi inpumkhatna lam hawi a ni a, ‘Zofate Inpumkhatna leh 2014 Chhiarpui’ tih, Pu F. Lalbiakmawia buatsaih paper leh Revd Vanlalnuntluanga buatsaih ‘Mizote hi kan ram mi dik tak leh nghet tak kan ni,’ tih paper te chhiar leh sawiho a ni. Seminar hi MWO Central President Dr. Sangkhama (Tamu)-in hneh takin a kaihruai a. Thingpui in leh hming ziah luh hun hman zawh zing dar 8:00-ah Seminar hi tan a ni. Mipuiin ‘Ro min relsak ang che,’ tih hla an sak hnuin Major Malsawmsanga (Salvation Army)-in tawngtaiin hun a hlan a. CMWO President Pu J. Thangliana dam lohna vanga a lo kal theih loh vangin vice President Dr. Sangkhaman thuhma a sawi a. Hemi zawh hian CMWO Secretary-in inhmelhriattirna a nei a. CMWO office bearer leh khawtin atanga lo kalte a khua khuain inchhiarna neih nghal a ni. Tahan, Pinkhung, Tuivar, Vaphai, Vutbuak, Letpanchaung, Tuingo, Phulmawi, Myohla, Sanmyo atangtein palai an kal tha hle a, seminar hmangtu zawng zawng mi 160 chuang an ni. Zing lamah hian Nl. Lalnunthiangi (Satawm)-in zaiin mipui a awi a, Seminar paper chhiar a ni nghal a. Revd Vanlalnuntluanga paper chu amah a lo kal remchan loh vangin Secretary Pu Lalengmawia’n a chhiar a. Paper hi ‘Mizote hi kan ram mi dik tak leh nghet tak kan ni’ Myanmar Mizo Identity’ chhuina a ni a. A ziaktu hian reference tha tak tak hmangin Chin hnamte, Mizo, Lusei, Myanmar Mizo, Constitution tih thupui tih te hmangin a chhui a, tuan leh mang atanga Lusei (Mizo) te Myanmar ram khua leh tui tha kan lo nih tawh vanga sawrkar pawhin record tha tak tak a lo siam sak thu te, kan ram sorkarin min koh dan leh min hriat dan chu Lusei a nih thu, sorkarin min hriatna kha kan bul-thut, kan vawn ber tur chu a ni tiin a keuh thlu a ni. Paper chhiar zawh hian sawihona te, zawhna leh chhanna tein hun hman a ni. Dar 11:30-ah tukthuan tuihnai tak kilho a ni a, chawhnu lamah hian Pu Zorama hruaitu tura ruat chuan a theih tak loh avangin Dr. Sangkhama bawkin chair lain a hruai leh a ni. Chawhnu lam hian Nl Lalruatdiki, a bik taka sawm zaithiam chuan solo-in mipui a awi a. Hemi hnu hian Pu F. Lalbiakmawia paper, ‘Zofate inpumkhatna leh 2014 Chhiarpui tih chu a ziaktuin a chhiar nghal a. Paper-ah chuan Myanmar-ah Duhlian tawng hmang ve ve, thlahtu thuhmun, ram mi nih dana inchen lova ngaih theih Hualngo leh Lusei an awm thu atangin a tan a. Hualngote chuan ‘Chin’ intiin, Luseite erawh chu ‘Myanmar Taingyintha Lusei’ tih an nih thu, hetia nihna inchen lo anga a lo awm tak avanga inthliar hranna a lo awm chhoh thu, kum 40 hnuah chuan inthliarhran a hun tawh loh thu, kan inan lohna lai dah tha a, thawhho, inpumkhat a tul thu te a sawi zel a. Myanmar Lusei intite chuan 2014 Chhiarpuiah mahni hnam hming dik tak, sawrkar pawhin a hriatna ngei chu hnam hming atan ziah luh a pawimawh thuin a khar a ni. Paper sawihona leh thu dang pawimawh te sawi a nih hnuin tlai dar thumah seminar inkhawm chu hlawhtling taka tihtawp a ni.n TCCN Bible InchhAnsiak A Hlawhtling THADO CHINTEN TAMU-AH KUT AN HMANG Tahana Sunday School Naupang insuihkhawm, Tahan Christian Children Network (TCCN) chuan a tumkhatna atan Bible inchhansiak (Quiz) a buatsaih a, naupangte leh zirtirtuten an hlut hle. Bible inchhansiak hi September 22, 2013 khan Mission Veng, Wesleyan Biak Inah buatsaih a ni a, a te pawl, a lai pawl leh a lian pawl tiin pawl (category) thuma then a ni. Naupangten Bible thu an hriat tama an lo zir lawk theih nan thu pawimawh lawr khawmte chu thla khata hmain ziaka sem vek a ni. Lawmmante hi October ni 27, 2013 khan Nazarene Biak Inah sem a ni a,lawmman late chu: October ni 31 khan Thado Chin te chuan Tamu khua, ‘Set yaung Bilu’ hall-ah an hnam kut an hmang a, hei hi Tamu khuaa an hman vawi hnihna a ni. Chhun dar 12 atangin tlai dar 5 thleng hlim takin an hmang. Kutah hian Tamu khuaa Thado chin te, Chin hnahthlak hnam dang te, Sagaing Region Hluttaw palai Pu Thangliana leh U Myint Aung te, department lama mi sawm bikte, India Manipur State-a Thado mite, Manipur State Minister of Forest Dr Seboy te an tel hlawm a. Chin lam te entirin ribbon chepchatin Kut chu hawn a ni a. Rev. Let Sei-an tawngtaiin hun a hlan. Hemi hnu hian Kut Organizing Committee U Kam Kho Thang leh Manipur State Ministry of Forest Minister Dr Seboy leh Sagaing Region Hluttaw palai Pu Thangliana ten thuchah an sawi hlawm. Thu sawi lam zawhah hian hnam hrang hrangte an lam hlawm a. Thado cultural lam, Lusei hnam lam, Tedim hnam lam, Hakha hnam lam, Zo Chin hnahthlakte lam, Naga hnam lam te entir a ni a, heng bakah hnam thuama inchei intihsiakna te pawh an nei niin thu dawn a ni.n I. A tâ Pâwl (Beginner) 1. Pakhatna – Believers Church 2. Pahnihna – Salvation Army 3. Pathumna – ICM II. A lai Pâwl (Primary leh Junior) 1. Pakhatna – Nazarene 2. Pahnihna – Wesleyan (Vengpui) 3. Pathumna – Believers Church III. A lian Pâwl (Intermediate leh Senior) 1. Pakhatna – Wesleyan (Vengpui) 2. Pahnihna – EFCM (Vengpui) 3. Pathumna – Wesleyan (Mission Veng) Lawmman atan hian kohhrana hman theih tur bungbêl tha tak tak siam a ni. Intihsiakna lawmman atan Rev. Thawng Tha Thanga (BCM, Yangon)-in Ks. 30,000/- a thawh. TCCN hian kum dang an tih thin angin kumin Krismas leh Kum thar inkarah naupang sport festival buatsaih an tum a ni.n TBC CHUAN TOURNAMENT BUATSAIH DAWN December 16-19 khian Tahan Badminton Club chuan Tahan E.F.C.M Hall-ah badminton tournament ropui takin a buatsaih dawn. He tournament-ah hian Single leh Double-ah Senior, Junior [Beginner] leh 45 Over tiin inthen a ni. Hetianga then hran an ni anga, Game fee Ks. 5000 a ni ang tih thu Pu Lallianzuala hnena tangin thu kan dawng. n TAHANTIMES | 11 LUIKUANG SIAM THA September thla nawi lam khan ruah a tam thut avangin Kalaymyo leh a chheh velah tui a lian nasa hle kha a ni a. Khawchhungah kawngah tetui a luang hum hum a, lei te a chhe nual a, a bial buaiin kan buai a nih kha. Kha tui lian vang khan Kalaymyo khaw chhung luite pawh tui a lian nasa hle a. Seihkanta lei pawh a la a, Civil Hospital bul kawngpui lei pawh a foundation tuiin a lak chhiat hlauhawm khawpin thil a thleng a. Lui kama in tam tak pawh tuiin a la nghe nghe a ni. Chuvangin Kalaymyo Township Development committee chuan khawchhung lui lam humhalh a ngaihzia hriain a theihna lai laiah tuiin luikam a lak hek theih loh dan a ngaihtuah a. ‘Tara Oo’ kan tih mai Bogyoke street bul pawh humhalh hmasak ngai pawl nia a hriat avangin a lui kuang te siam thain a kam ko humhalh dan a ngaihtuah a. October ni 22 khan JCB hmangin tui luan dan tur tihdanglam a tum a, hma a la nghal a ni. He luikam hmun dangah pawh humhalh ngai a tam hle a, hma lak tawhna te pawh a nei nual a ni.n NO.8 PRIMARY SCHOOL PTA MEETING Tahan ‘C’ Group chhunga awm No. (8) Primary School PTA meeting October ni 17 khan headmistress office-ah neih a ni. Meetingah hian PTA office bearer mi 10 an kal khawm. A hmasain headmistress Daw Man Nun Cing chuan meeting koh chhan te a sawi. Annual meetingah mipuiten PTA member turte an thlang tawh a, mawhphurhna insem tura meeting hi koh a nih thu a sawi a ni. PTA-ah hian sawrkar chuan school head chu chairman atan, zirtirtu zinga pakhat chu secretary atan a ruat sa a. Chuvangin vice-chairman, asst. secretary, treasurer, leh auditor te inruat a ni thin a. Vice-Chairman atan Pu Khawvelthanga, Asst.Secretary Pu F. Lalbiakmawia, Treasurer atan Pu Lalhmachhuana, Auditor atan Pu Zanawla (convener), Pu Thangngura, U Win Maung, Sayama Pum Ngaih Cin, Sayama Htay Htay Lwin te ruat an ni hlawm. No. (8) Primary School hi kuminah chuan ‘Attached Middle School’- hlankai a ni a. Zirtirtu indaih loh a nat vangin private-in zirtirtu pahnih lak belh a ni. An hlawh tur hi school naupang nu leh pate hnena khawn a ngai thin. Sawrkar chuan 2014 –15-ah daikal in pahnih sakna tur, 2015-16-ah daikal in pali sakna tur a pe dawn niin headmistress chuan a sawi. School naupang 350 chuang an awm a, naupangin daikalna tur tih tlak an neih loh avangin nu leh pate hnenah bawk tanpuina dil a ni a, chumi chuan kumin 2013-ah daikal in pahnih sak phawt a ni. Headmistress sawi danin 201516-ah he school hi Middle School-a hlang kai turin sawrkar chuan ruahmanna a nei a. School building chhawng hnih pakhat pawh 2015-16-ah bawk hian cheng nuai 300 senga sak sawrkar hian a tum ni awm tak a ni.n TAHAN DISTRICT METHODIST WOMEN ASSOCIATION INKHAWMPUI HLIM TAKA HMAN ZAWH A NI Tahan District Methodist Women Association inkhawmpui chu October 25-27 chhung khan Centanary Hall, Mission Vengah hlim taka hman zawh a ni ta. October 24-ah Mission Veng Society chuan inkhawmpuina hmun tur buatsaihin an hnatlang a, hnatlang pawh an thahnem hle nia hriat a ni. Tukthuan tuihnai tak an kilho nghal bawk. Tahan District Mithodist Women Association hming chuan kum 2001-a inkhawmpui an neih kha a hnuhnung ber a ni a, kum 2013-ah an nei leh ta a ni. Inkhawmpui thupui ber chu "Zirtir Rawh" tih a ni a. He thupui hi sub-head 4-ah an then leh a, chungte chu (1) chanchin Tha hi hril mah ila chhuan tur ka nei lo, (2) Thu ka thiam tawh chu ka hlen ang, (3) Zosapthara (Rev. Edwin Rolands-a chanchin leh (4) Krista tan ni lo se chuan tihte a ni a. Heng thupuite hi Rev. Vanlalchhuangan hneh takin a sawi. Thupui pahninhte chu Hriselna leh Management tih a ni a, Hriselna hi Dr. Suirenglian-an a sawi. Mi khual riak lut hi mi 300 vel an ni a. Hmun khatah chawhlui kilho thin a nih thu an President Pi Lallianpui hnen atangin thu kan dawng.n
  • 12. local news 12 | TAHANTIMES HAKHA KHAWPUIAH CHIN NATIONAL CONFERENCE HMAN A NI 2 013 November ni 12 atanga ni 15 thleng khan Chin State Hakha khawpui-a Carson Hall-ah ‘Chin National Conference’ buatsaih a ni a, ruahman lawk angin tluang taka hman zawh a ni. He conference hmang tur hian ram chhung ram pawna Chin te sawm an ni a. Chin State Township (9) atanga palai 9 sawm te, Tamu, Kalay, Mandalay Yangon, Pyi (Asho), Rakhine state, leh ram pawn lam atang tein an lo kal thei hlawm a, Conference hmangtu mi 500 an ni a, chhimtu te nen chuan 575 lai an tling a ni. A hmasain Chin State Chief Minister Pu Hong Ngai-an hawnna thuchah a sawi a, chumi zawhah Dr. Za Hlei Thang chuan palaite lawmna leh chibaibuk thu sawina a nei. Hemi zawh hian Union Peace-making Working Committee vice chairman U Aung Minn-an Conference lawmpuina leh duhsakna lehkha a rawn thawn chu Lt. Col Zaw Min Oo-an a chhiar chhuak thung a ni. Conference hian National hming atan 'Chin' tih rem an titlang a. Chin hnahthlak te hnam dan leh hrai te tunlai hun nena inmil tura siam that a bua siam te an rel a ni. State tinah mahni constitution siam that, tha an titlang bawk a, 2008 Danpui siam that pawh tha an titlang a ni. Hmeichhiate thlauthla bik lova ang khata inen te, tharum thawhna te a hmei a paa do tur te leh politics, social leh security lamah te pawh hmeichhiate 30% tal tel ve theihna tura hma lak an tum thu conference thuchhuahah tarlan a ni. Conference-ah hian Chin hnahthlak hnam-53, sawrkarin a then hi a tam an ti hle a, 53 atanga a aia hlawm tlem zawka dah dan te an ngaihtuah a. 2014 chhiarpuiah tlangrama cheng, phai zawla cheng Chin zawng zawngin hnam hming ziah naah 'Chin' ti chauha ziak lut turin thu an ti tlu bawk. Conference-a kal palai 571 te hian committee hran hran din turin an rem ti tlang a. Heng committee te hi conference-in a rel takte bawhzui turin a din an ni. Organizing committee-a Salai Nge Pi chuan, "Conference chu kan hmang a, a zo puat mai a. Heta kan thu rem tih tlante hi bawhpuitu tur kan mamawh a ni," a ti a ni.n 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 BOGYOKE KAWNGPUI SIAM CHHUNZAWM ZEL 2012-a President U Thein Sein lo kal tuma a thupek bawhzuiin Bogyoke kawngpui chu a sir tawn ve ve zauh a ni a, hna a kal zel a ni. October ni 30 vel khan Tit-Sa-Oo zawn, San-ti-da chaw dawr kawt chho vel an chil mam a. Tlak lam panin hma an la zel a, November ni 8 chhoah chuan ‘Kaung-sone’ store kawt an thleng der tawh a ni. Haimual gate bul, Myohla kawng pengthuam lai hi lirthei tamna lai, lunna lai a nih bakah pengthuam intawhna lai a nih vangin a tawtin a hnawk thei em em a, school naupang tan pawh a him tawk lo tia sawi hlawhna lai ber a ni thin a. Tunah chuan kawngpui zau tak a nih tawh vangin lirthei tawt pawh a ziaawm ta hle a, school naupang tan pawh a thlamuan thlak ta hle tih a hmuh theih a ni.n RAWNGBAWLTU HLAWHTLING PI LALREMSIEM CHU TAHANAH LO KAL T ahan leh Tamu EWA combine chuan Tahanah harhna inkhawmpui a buatsaih a, he inkhawmpui-ah hian Pi Lalremsiem chu speaker a ni. Inkhawmpui hi October 31 November 3 thleng Tahan EFC Hall-ah buatsaih a ni a. Kohhran hrang hrangte sawm niin Hall khat tlaiin chhimtu an lo kal a ni. Pi Lalremsiem hi Manipur-a EFCI Pastor fanu a ni a, a naupan lai atanga sakhaw mi tak niin kum 14 a nih kumah a piangthar nghe nghe. "Ka zinna lamtluang" tih lehkhabu ziaktu kha a ni a, he lehkhabu hi Myanmar ramah pawh thahnem tak theh darh a nih kha. Pi Lalremsiem hi thiamna lamah M.A, M.Phil a ni a, M.Phil degree la tura convocation an buatsaihah pawh tel hman lovin Tripura ram thim lamah rawngbawlin a kal a. Convocation aiin ram thim a ngaipawimawh zawk a nih chu. Mak ang reng tak chu he convocation hi thulh a ni a, an buatsaih lehnaah Pi Siem hian degree a dawng ve leh thei hi a ni. Pi Siem hian Imphal College-ah Lecturer hna pawh a lo thawk tawh bawk. Manipur ram thim chu Kohhran-ho ten nawr en tumin an bei nasa hle, mahse an hlawhthlin hleih theih loh avangin bansan mai an tum a. He tih lai tak hian Pi Siem hian rawngbawl tura Pathian kohna dawngin Manipur-ah hian rawng a bawl ta a ni. A pasal hi Naga mi a ni a, a Mizo hming chu Lalrawngbawla a ni a, a ni pawh hi rawngbawlna lama thahnemngai em em a ni bawk. Pi Siem te hian Meitei-ho zingah Fahrah chawmna leh School an din a, biak in te pawh an sak sak bawk. India ram Delhi-ah bank an din a, hranch hrang hrang hawn tawh a ni. He ta an sum hmuh atang hian rawngbawlna hi an kalpui thin. Hmar Kristiante zinga inrem lohna pawh an rawngbawlna kaltlangin remna an siamsak bawk. Rawngbawltute tihchak hi a vei em thin a. Aizawlah ni 40 chhung chawngheiin Lalpa hnen ata chakna a la a, rawng a bawl a ni. England leh Wales ram chu ringtu nun lamah an tla hniam sawt hle a. Biak in te an hralh chur chur a. Hei hi Pi Siem hian a vei hle a, heng ramahte hian biak inte a lei a, rawngbawltute pawh a dah a ni. Pi Siem hian khawvel hmun hrang hrang ring lo mite leh ringtu hnung tawlh lehte hi a vei hle a, hmun hrang hranga Mizo Kristian ten rawngbawlna zau zawk an neih theih nan 'Pray for the World Ministry' chu a din a. An Headquarter chu England-ah a ni. Mizoramah din niin an hruaitute chu Upa P.C Biaksiama leh Upa Rokamlova-te an ni. Pi Siem hi inkhawmpui zawhah ni 2 chhung Tahanah a cham a, he ni 2 hi chawngnghei tawngtaina hun atan an hangho nghe nghe. Tahana 'Pray for the World Ministry' din a nih theih nan member nih duh apiangten Ks. 100 an pe hlawm. Mi thahnemngai tam takin Ks. 100 aia tam tak an pe hlawm a, tunah hian member 137 an ni tawh. Sum an pek khawm hi cheng nuai 2 chuang a ni tawh. Tahana Pi Siem rawngbawlnaah hian amah zuitu mi 9 an awm a. Zai thiam Zeneth-i leh Carolina-i te pawh an tel a. Anni pahnih hian mipui an tihlim thei hle. Pi Siem hi Passport siama Yangon atanga lo kal a ni a, mi dang zawng chu an assistant hotu Pi Lianthangpuii-hovin permit neia Tiau atang lo lut an ni. Nakum lamah khian TKT chuan a din kum champha vawi 20-na a lawm dawn a, hetah hian Pi Siem hi sawm an tum tih Rev. Ngurnghaka hnen atangin thu kan dawng.n S E IN HMUN KAN ZUAR E W N (Hmun khatah Nuai 250) 50' kawng 50' kawng University Main Road 50' kawng IN HMUN • Hi-Cafe-ah zawh fiah theih Kalay University Main Entrance Bogyoke Kawngpui Hi Cafe • Contact: 09 442001492 09 256069497 09 428203068
  • 13. 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 domestic digest RAMPUM HUAP INKAH TIHTAWP TAINGYINTHA RALTHUAM KENG HO 17-IN HMING ZIAH HNAN R ampum muanna leh taingyintha inremna tura sawrkarin ruahmanna a siam, ‘Rampum huap inkah tihtawpna thuthlung’ hming ziah hnan thei tura rampum huap inkah tihtawp dan tur ruahmanna chu taingyintha ralthuam keng ho 17-in an zam a, hming an ziah hnan hlawm tih Laiza Conference chuan a puang. KIO Headquarters awmna Laiza-a buatsaih Taingyintha ralthuam kengte intawhkhawmnaah chuan rampum huap inkah tihtawpna tura thu pawimawh, an zaa remtih tlan thu 11 an zam a, chu chu taingyintha ralthuam keng ho zawng zawngin November ni 2 khan remtihna hming an ziak hlawm a ni tiin Conference thupuangtu U Naing Han Tha chuan a sawi. Chu an thu zam 11-ah chuan an zaa an tel theuh theihna Political Dialogue chungchanga a ruhrel tur (Framework for National Political Dialogue) chu sawrkarin rem a tihpui tur a ni tih chu thu ngaihpawimawh ber turah an dah a. Chumi remtih hnu chauha rampum huap inkah tihtawp chu bawhzui tur a ni tiin Dr Salai Lian Hmung chuan a sawi. Chu an din tlanna tur framework chu UNFC te tiamin taingyintha ho 18 zinga Shan ram tundin leh tumtu pawl (RCSS)chuan hming a la ziak ve lo va. “Hming ziah hnan tur chuan Central committee-ah kan thlen leh phawt a ngai. Committee member zawng zawngin rem an tih tlan chauhin hming kan ziak ve thei ang,” RCSS-a thupuangtu Lt. Col. Sai Let chuan a ti. Laiza Conference chuan November ni 2-a an zaa an rem tihtlan inkah tihtawp nana thu pawimawh, sawrkarin rem a tihpui ngei ngei ngai chu bawhzui turin member 13-in committee a din nghal a. U Naing Han Tha chu chairman a ni ang a, Pado Kue Htu Win leh General Guan Maw te chuan Vice-chairman hna an chelh dawn a ni. Laiza Conference-in a din, chu team te leh Union Peace-making Working Committee Chairman U Aung Min te chu November ni 4-ah Kachin State MyitKyina khawpuiah an inbe leh tawh a ni. Taingyintha ralthuam kengho te leh Sawrkar ten inkah tihtawp thu hming an sign dawn chuan UN General Secretary leh tuna ram hruaitu lu ni mek ram lian deuh deuha hruaitute chu hriatpuitu atan an sawmin hming pawh an ziah ve dawn a ni tih Laiza Conference-a lo kal hnam hruaitute chuan an sawi. Ramchhung indona tihtawp leh politics thila harsatna lo awm te chu inhmatawna sawi tlan tum a nih lai mekin Myanma Tatmadaw chuan indo beihpui a thlak reng avangin hei hian dialogue neih tum mek hi a tikhaihlak thei a ni tia a ngaih thu Laiza Conference chuan a thuchhuahah a tarlang. Kum 60 lai awh tawh ramchhung indona titawp tur leh politics-a inrem lohna awmte inhmachhawna sawi dun theih dan tur kawng zawnga buatsaih Laiza Conference hian Taingyintha ralthuam kengte inpumkhatna a thlen ngei a ni tiin Conference thuchhuahah chuan tarlan a ni bawk. Ethnic Armed Organizations Conference-Laiza hi October ni 30 atanga November ni 2 thleng Kachin State Laiza Headquarter-a buatsaih a ni a, UNFC leh Taingyintha ralthuam keng ho 17 atanga lo kal palai te leh thlirtu chhimtu mi 102 an nih thu Conference minute-ah tarlan a ni.n v Siamsa, la chei loh a man tlawm chi, a to deuh chi, duh thlan tur englai pawhin a awm. v Kuang chei sa pawh a man tlawm leh to, duh thlan tur a awm. v Kuang chei chawp duh tan kan tihsak thei reng bawk. v Naupang kuang size chi kim kan nei bawk. v Kuang min chah an awm chuan inah kan rawn dahsak thei che u. v yef;acG siamsa pawh kan nei a, duh dana chah theih kan ni bawk e. Contact: Hmingmawii H No. 88/1, Bazar thlang (Tahan A) Tel: 09400512427/ 073-21963 TAHANTIMES | 13 EUROPE KHAWMUALA A ZIN TUM 3-NA ATANGIN NLD PRESIDENT DAW AUNG SAN SUU KYI LO HAW NLD President leh Pyithu Hluttaw member Daw Aung San Suu Kyi chu Europe khawmuala a zin tum 3-na atangin November 2 zinglam dar 8:45 khan TG 303 Thai Airline hmangin Yangon a rawn thleng leh ta. A lo zin haw hi tum danga a party member-ten an lo hmuah ang thovin an lo hmuak a. "Thangtharte nu Daw Aung San Suu Kyi dam reng rawh se," "Myanmar ram tan chatuana nu," "Nu Suu-i hruainaa kal tur a fate," "Nu Suu-i President a ni ngei tur a ni," tih signboard-te kengin Airport-ah an lo hmuak. "Kan ram leh hnam tan khawvel hmuhah chhuantlakin a che a, Suu Kyi hian beiseina thar min siamin rinchhan tlak a ni. Thil tih theihna (thuneihna) nei lo mah se, a tih theih chin chinah chuan ram chhung leh pawn hmun hrang hrang mipui tan hna a thawk thin. Ram dang hruaitute a kawm changin tanpuina a dil thin bawk. Sawiselna neuh neuh karah pawh rim taka a thawh avangin zing hma tak atangin kan lo hmuak a ni tiin NLD member Ma Khin Thu Zar chuan a sawi. Suu Kyi hi October 18 khan a zin chhuak a, Belgium, Luxembourg, France, Britain leh Italy ramahte a zin. A zinnaah hian kum 1990-a EU-in a hlan 'Sakarov' chawimawina chu France ramah a dawng a. Kum 19 liam taa an hlan Rom khawpui nu chawimawina pawh Italy ramah a dawng bawk. Britain ram a thlen laiin North Ireland , Belfast khuaa Wellington College-ah thuchah a sawi a, england chim lam a awm Sandhurst sipai University-ah pawh thuchah a sawi bawk. Chu bakah Britain Prime Minister David Camaron, Prince Chales leh Politician te leh sawrkar hruaitute nen pawh an in kawm a, Yangon Civil Hospital tihchangtlun dan tur leh Myanmar democracy chungchangte a sawipui. Myanmar-in democracy kalhmanga ke a pennaah sipai dinhmun chu siam that a nih theih nan dan pui siam that a tul a, ram-in politics lama hma a sawn tak tak theih nan EU hruaitute an nawr a tul thute chu a sawi tlangpuite an ni.n BOMB AN KAM VEL THIN HI TIHLUIH THIL A NI A, KAWNG DIK LOVA KAL THEIHNA A NI: DAW AUNG SAN SUU KYI Yangon, Mandalay leh hmun hrang hranga bomb hmuh thin a ni hi mipui thlabar tura mi thenkhatten an tihluih a ni tih Daw Aung San Suu Kyi chuan October 15 khan a sawi. Hetianga bomb hmanga mipui an tihthlabar hian mipuiten hlauh lutuk tur a ni lo va, chu lo chu kawng dik lo zawh theih a nih thu a sawi bawk. "Mipuite chu an thluak fim taka an ngaihtuah ka ring. Hengte hi tihluihna thil a ni a, kawng dik lo zawh lo tur a ni ang. Fim taka kan ngaihtuah a tul ang. Fimkhur pawh a tul. Mahse thlabar lutuk chu a tul lo vang," tiin Daw Aung San Suu Kyi chuan a sawi. Hetianga bomb puak leh bomb kamte hian dan siam that thua mite rilru tihpenna a ni thei ang em? tia an zawhna chu "Hei hi mi thenkhattih ngei chu a ni. Mi rilru lak penna atana an tih pawh a ni mai thei. Mahse chiang taka sawi theih chu a ni lo. Hruaituten a titute an zawn chhuah a tul. Tul lova lo ngaihtuah vak hian thil tha lo a thlen thei," tiin Suu Kyi chuan a chhang. Pyithu Hlutdaw member U Htay Oo pawhin, "Hetianga bomb tipuaktute hi 'bomb' nena inhnaih tak an ni chiang a ni a ti.n
  • 14. 14 | TAHANTIMES Domestic News CHIN STATE MIPUITE FEDERAL KALHMANG AN DUH CNF leh Chin mipuite chuan sawihona an nei mek a, Chin State-a sawihona an neih atangin Federal (Union) chu mipuiin an duh tih CNF hotu zinga mi U Lawma chuan a sawi. "Mipui duh dan lak a ni a. Zawhna zawh an ni bawk a. Federal democracy chu hrilhfiah an ni a. Mipui nen zawhna leh chhanna neih a ni bawk a. Entirnan, Federal-a party pakhat system leh Lal system-ah eng nge an duh zawk tih zawh an ni. Lehkhate semin zawhna hi an chhang a. Chi 40 velah zawhna siam a ni. Mipui chhanna atangin Chin Hills-a mite chuan Federal System chu an duh a ni tih a lo lang," tiin a sawi bawk. Heng sawihonate hi mipui lamin an hlut hle a. November 5-a Tahana sawihonaah pawh khan rin aiin mipui an kal tha tiin U lawma chuan a sawi. CNF hi kum 1988 buai laia Chin Zirlaite din a ni a, India-Myanmar boarder-ah kum 25 chhung an lo he vel tawh a ni. Kum 2011 March 18 khan President U Thein Sein chuan CNF-te nena an inkah thinna chu titawp turin CNF hi a lo sawm tawh.n INDIA MYANMAR THAI RAM PATHUM PAWH KAWNGPUI 2016-AH SIAL ZAWH A NI ANG INDIA PM-IN CAMBODIA, LAOS, LEH VIETNAM TE TELVE TURIN RAWT India chuan ‘Look East Policy’ atan Myanmar chu a kawngpui berah a hmang mek a, ram pathum ten an sial mek Asian Highway program-ah Laos, Cambodia, leh Vietnam te chu Network-a rawn tel ve tura a sawm thu ASEAN ram hruaitute meeting chanchin atangin October ni 12 khan thu dawn a ni a. October hapta hnihnaa ASEAN Summit-ah India chuan chutiang chuan a sawm a, Prime Minister Msan Mohan Singh chuan 2015-ah chuan thawhho dan tur hming ziah fel ngei nise a tha ang a ti nghe nghe a ni. “India ram tlawh ASEAN kawngpui, bungraw thawnna kawngpui tur sial chungchang hi 2015-ah chuan hming ziakin a hmawr bawk thei tawh ila ka duh a. Hei bak hi tuipui lam kawng chungchang pawh sawi ka duh,” India Prime Minister chuan a ti. Insia hian ASEAN India kal tlang transport kawng tan hian India-Myanmar-Thai ram pathum Trilateral Highway base-a tihhlawhtlin a tum thu officialin a sawi tawh a. India tam chuan Myanmar khawmual, tuipui leh boruak te chu pawimawh leh tangkai tak tur a ni tih a lang. India hian Myanmar ram chhung km 120 laia rilah Kalaywa-Yagyi kawnga lei pasarih chu a siam thatsak mek a. “Tunah hian Thai-Myanmar te nen kan inhnimhnai reng a. 2016-ah chuan kan project hi zo thei turin hma kan la mek a ni,” India Prime Minister chuan a ti bawk. ASEAN leh India insumdawn tawnna hi 2012 khan dollar billion 76 man lai a tling a. 2015-ah dollar billion 100, 2022-ah chumi let tling ngei turin India hian a target a ni. “Cambodia, Laos, Vietnam te an rawn tel chuan he kawngpui hian Special Economic Zone hi a tichangtlung lehzual ang a, Asia Region development tan a tha hle dawn a ni,” tiin ram pathumte kawngpui network-a lo tel ngei turi9n Mr Manmohan Singh chuan ASEAN ram thenkhat chu a sawm a ni.n CDMA SIM CARD ZAWRH TITAWP Myanma Economic Corporation (MEC) chuan April thla atanga thla tin an hralh chhuah Ks. 1500 man CDMA 800 MHz mobile SIM card chu October thla atang chuan an hralh chhuak tawh dawn lo niin MPT chuan thuchhuah a siam. April thla atang khan June thla thleng CDMA SIM card 350000 thla tin a hralh chhuak thin a. July thla atanga September thla inkarah erawh chuan thlatin nuai khat leh sing nga chauh a hralh chhuak tawh a. Tichuan October thlaah chuan a titawp dawn ta a ni. “Line kan vuah belh si lo a, a pek chhuah theih tawh loh,” tiin MPT-a thuneitu engineer pakhat chuan a sawi. CDMA line tihpun a nih si loh vangin phone hralh chhuah theih a ni tawh lo a, MEC in line a vuah belh leh belh lohah a innghat tawh a ni ber tiin a sawi zawm bawk. Hetia SIM card hralh chhuah tihtawp a nih dawn vangin GSM/CDMA line nuaithum leh sing ruk Region leh State-ah te pek chhuah a ni ang tiin MPT chuan a puang. October ni 23 atangin GSM card 258000 leh CDMA card 102000 sem chhuah a ni dawn a, President kaihhruainaa April thla atanga SIM an pek chhuah hi GSM mtd 1.5, WCDMA card nuai ruk a tling tawh a ni.n ESif;olZm qdkifu,f? um; a&aq; qDvdkuf Bike / Motor fai taka chuan i duh leh min rawn pan ve ta che. Lalchhawnzova Zawlbuk Office, Tahan 'B' 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 UNION PEACE-MAKING WORKING COMMITTEE LEH KIO TE THU PASARIHAH INREMNA THU ZIAK Union Peace-making Working Committee leh KIO-a palaite chuan Kachin State Myit Kyi Na, Ma Naw field-a Ma Jue hall-ah 2013 October ni 8 atanga ni 10 inkar khan an inhmu khawm a, UN Special Envoy to Myanmar Mr. V. J. Nambia, China ram Asia….Mr Wam Yim Phan, Taingyintha ralthuam keng pawlho 10 atanga palai lo kalte, Kachin State Hluttaw palai pali, Kachin State chhung political party-a palai te leh chhimtute hmaah ‘Inremna thu pasarih’ neiin hming an ziah hnan a. An inremna te chu: 1. Political Dialogue neih theihna tura inbuatsaihna, rampum huap inkah tihtawp thua tel tura KIO te hi sawm a nih avangin ‘inbiak lawkna hna’ bawhzuina atan hetianga hma lak zel hi kan remti. a) Union sawrkarin ruahmanna siama thawn chhuah, sawiho te a buat saih ang. b) KIO palaite ngenna angin Taingyintha ralthuam kengte hruaitute intawhkhawm, (Ethnic Armed Groups Conference) buatsaih a ni ang. 2. 2013 May ni 29-30-a inbiakna vanga inkah tihtlem a ni ta te, inbiak leh indawr hun te pawh a hma aia tam neih theih a nih tak thu te hi a lehlam lehlamin kan hria a, inkah a awm tawh loh nan inbiak, inrawn zel kan remti. 3. A ralmuan tawk loh vanga mahni in leh lo tlansana khawsa mipuite an chenna hmun pangngaia an awm leh theih nan leh an intundin lehna tura chhawmdawl dan tur ruhrel leh ruahmanna siam turin a lehlam lehlam telna Technical Team leh department lamte inrawnho a, hma la zel turin leh a tlem berah khaw 4 thlanchhuah a, pilot project atan hma lak nghal kan remti. 4. Inbeih boruak tidai a, inkahna a thlen nawn tawh loh nan, buaina chhahna lai lai huap zo ngei tur zawngin Joint Monitoring Committee din kan remti. Joint Monitoring Committee Structure leh an hnathawhna tura ‘tih tur’ ‘tih loh tur’ dan bulpui panga leh dan te 18 telna ‘Operational Plan’ zam turin technical supporting team ten hma an la ang. 5. Buaina vanga kal hleih theih loh, mipui vantlang kawng leh kawng pawimawh bik te pangngai taka hman a nih leh theih nan a rang thei ang bera hawn leh dan ngaihtuah tlan kan remti. 6. KIO te hian thuneitute nen inrawn hmasain mipuite nen zalen taka inkawm leh sawihona (Public Consultation)neih kan remti. 7. Hmalak zel dan tur chungchangah Technical Team ve vete inrawn zelin, inbiak leh sawihona te a rang thei ang bera nei leh thei tura hmalak zel kan remti.n RAM PUM HUAPA CHHIARPUI AN NEIH ZAWHA SAKHAW HRANG HRANG BETUTE ZAT TAR LAN A NI ANG Kum 2014-a ram pum huap chhiarpui neih zawhah sakhaw hrang hrang betute zat tar lan a nih tur thu Immigration-a deputy minister U Win Myint chuan a sawi. October 15-a buatsaih Pyithu Hlutdaw-ah Yakhain State Sittwe Constitution-a Pyithu Hlutdaw member U Maung Nyo-a chuan Region, State-a mihring cheng zat leh sakhaw hrang hrang betute zat tar lan kawp a nih dawn leh dawn loh a zawhna chu U Win Myint hian ti hian a chhang ta a ni. U Win Myint chuan, "Sakhaw hrang hrang betu zat hi kum 2014 chhiarpui hmaa tar lan a nih chuan tihsual palh a awm thei a, buaina pawh a chhuak thei. Chuvangin 2014 chhiarpui zawhah chauh sakhaw hrang hrang betute zat hi tarlan a ni ang," a ti. Chhiarpui neihna turah an sakhaw biak chu tar lan a nih danw avangin, Region, State, District leh Township Level-ah tar lan vek a nih tur thu U Win Myint hian a sawi bawk.n
  • 15. 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 Interview TAHANTIMES | 15 kan zaa telna awm a nih chuan kio pawh kan tel ve mai ang kia vice-chief of staff gen.guan maw S awrkar leh KIO te Union levela remna thu sawi turin October ni 8 - 10 chhung khan Myit Kyi Na-ah an inhmu khawm a. Hei hi inbiak vawi hnihna a ni. Meeting zawh hian 7Day News ten General Guan Maw chu rei lo te, a falin an kawm hman a. Hun a neih tlem tehlul nen zawhna tlem a chhang hman hram a, kan han tichhuak a ni e. Q: President U Thein Sein hi tunah chuan ASEAN chairman hna a chelh ta a. Chairman hna a chelh tak avang hian ram chhung remna tundin that chungchangah hmasawnna a awm phah ang em? A: ASEAN policy ang taka kal a tum chuan ramchhungah politic lam hmasawnna thleng ngei ngei turin a bei ang a. Chutiang chu a rawn nih chhoh ka beisei khawp mai. Q: Ram pum huapa inkah tihtawp thuthlung ziah chungchang hi eng nge I thlir dan? A: A hmsain Nationwide Cease Fire ruahmanna hi hriat chian ka duh a. An ruahmanna hi kan belchiang hmasa duh a ni. Pawlho dang hruaitu lute nen pawh sawiho kan duh. Chutia kan thlirho hnuah chauh he Nationwide Cease Fire Accord hming ziahnaa kan kal dan tur kan ngaihtuah ang a. Anni lam pawhin an ruahmanna chu min pe ngei ang a. Union sawrkar puiin eng ang chiahin nge ruahmanna an neih en hmasak a ngai a. Insawi rem ngai pawh a awm ngei ang. Engpawh nise kan zaa telna tur a ni kan tih chuan KIO pawh a tel ve mai ang. Tun thleng hian an ruahmanna chipchiar kan la hriat loh avangin kan sawi chiang thei lo mai a ni. Q: Sawrkarin ram pum huapa inkah tihtawp a nih theih nana hming ziahho dan tur a ruahmanna chu KIO hian sawrkar hnenah a dil mek tih kan lo hria a. An ruahman dan chu pawm lo ta ula eng nge in tih tak ang? A: Meeting kan neih hma chuan keinin kan pawm thei lo ti ringawt mai lovin, kan pawm tlan theih thil eng nge awm tih kan ngaihtuah phawt ang. Pawm tlan mai theih loh thil a lo awm pawhin kan sawi dun zel ang chu. Q: Constitution Danpui siam that chungchang hi eng nge i ngaih dan? A: Constitution Danpui chungchang hi chu kan zaa sawi rel tlan a tul a. Pawl thenkhatten a thara ziah that an tih hi an pawl bik emaw, mimal emaw ngaih dan a ni ang. Engpawh nise kan zaa sawi tlan, sawi ho hnua thu tlukna siam chi a ni. KIO pawh chutiang chiah chuan a kal ang. CHIN NATIONAL CONFERENCE: CHIN TRIBES (53) CHUNGCHANG THU PAWM TE 2013 November ni 12 leh 15 inkara Chin State Hakha khawpuia Chin National Conference-ah chuan mithiam filawr tak takin kaihruaiin Economic Development and Infrastructure, Freedom of Religion and Belief, Framework for political dialogue, Constitutional review, Chin refugee IssuesLand and Natural resources issues, Legislature and Judiciary Reform, Education, 53 Chin Tribes chungchang, leh Chin hmeichhiate equal right chungchang te a ho a hoin sawiho a, tha tihtlante chu mahni group group-in thu chhuah an siam a ni. Heng thute hi rorel minute a ni lo va, ngaihdan lak khawmna result a ni tih an sawi bawk. Chung zinga Chin hnam peng 53 chungchang an thu pawm tlante chu kan han tarlang e. Kawl tawnga ziah lehlin a ni. Chin Tribes (53) chungchang thu pawm te 1. Chin hnam tih hian tawng, culture leh customary, lo chhuahna history inang hnam peng zawng zawngte a huap tih kan pawm tlang. 2. Chin tih hi hnam hming (emaw) National name emaw-a hman kan pawm a, kan thlawp. 3. Mahni chenna biala hnam hlawm hming (Group name) te, hnem peng hming (Tribes name) hman te hi kan hriatpui a. Mahse, hnem peng hming te hi National name-a hman loh a tha tih kan remti tlang. National name hi hnam peng hming anga hman pawh a tha lo kan ti tlang bawk. 4. 2014 Myanmar rampum huap chhiarpuiah hnam hmingah ‘chin’ tia thun mai kan remti tlang. 5. Chin hnamah hian Tribes, Clans, Family, regional dialects, literature group tam tak kan awm tih kan inhriatpui. 6. Chin hnahthlakte hi politicsm sakhuana, leh social thilte kaihhnawih hauh lohin mahni hnam peng bil bikna (Identity), chenna (Land), tawng (Language), lehkha (Literature) leh hnam rohlu (Culture Heritage) te hi pho chhuah, chhawm nun, leh humhalh theihna kan nei tih kan pawm tlang. 7. Rakhine biala ‘Mio’ (emaw) Khami te chungchangah Khami hnama inchhalte chu Chin hnam zinga chi pengteah kan chhinchhiah a, an chheh, an chenna hmun azira an thutlukna chu kan hriatpui tih kan chhinchhiah a ni. 8. Chin hnam chi pengte bithliah chungchangah Chin mite chauhin thutlukna an siam thei.n Q: KIA chauh ni lovin ralthuam keng pawl dangte leh sawrkar sipaite hi in la inhmachhawn reng mai a. Inkah titawp tawh tura thuthlung siam tawh pawlte nen pawh hetiang thil hi a thleng reng tho a. Hemi chungchanga i ngaih dan? A: Pawlhi dang zawng zawng pawh kan thlen chin chin thleng ngei turin KIO chuan hma a la reng ang a. Inkah pumpelh dan kawng zawng turin kan zain kan inbe zel ang. Q: Sawi duh dang la nei em? A: Nei tawh lo ve. I duh tawk mai ang hmiang. n KUM 2014-A MYANMAR CHHIARPUI NEIHNAAH HNAM HMING ATAN 'CHIN' TIH CHAUH HMANG TURIN CHIN CONFERENCE CHUAN REM A TI Kum 2014-a Myanmar ram chhiarpui lo awm turah hnam hming ziah 'chin' tih chauh hmang turin Chin Conference chuan rem a tih thu hriat a ni. "Kan rama Taiyintha 135-te chhiarpui lak a nih hunah Chin hnam zingah buaina nasa tak a lo chhuak thei a. Chuvangin mahni hnam chanchin, hnam bil bik, dan bil thuah mahnia chinfel theih kan beisei. Vawiina kan ngaihtuahhonaah dan bil kan tih chuan awmna bik hnam tawng, laina hnai bik chenna khua, khaw hming tih ang chi a lo awm avangin Chin hnam 53 a awm tih hi a dik lo. Thil dik lo tam tak a awm hi kan pawm tlang a ni. Chuvangin chhiarpui lo awm turah chuan 'Chin' tih chauhva ziah kan duh. Chin tia kan insawi pawh hi inchhuanna tur a ni. Chin Taiyintha kan nihna atangin ram tan eng nge tih theih ka neih tih chu ka ngaihtuah a ni," tiin Chin hnam reseacher U Ro Sang chuan a sawi. Chin National Conference a ni hnihnaah sawrkar hmasain dik lo taka Taiyintha hnam 139 awm thu leh Chin hnam 53 awm anga a lo tar lang hi a rintlak tawk lo tih an awm a. "Chin hnam 53 awm anga tar lan a ni hi Chin politics zel tan tangkaina a awm lo, rilru inpumkhat lo tura min tihna mai a ni," tiin Conference palai pakhat chuan a sawi.n EPTU LEADER DAW AUNG SAN SUU KYI CHU AMERICA PRESIDENT HLUI BILL CLINTON-AN RAWN KAWM NLD President leh eptu leader Daw Aung San Suu Kyi chu America President hlui Bill Clinton chuan November 14 khan Yangon-a Suu Kyi chenna inah ava kawm. An inkawmna hi chawhnu dar 1:30-ah tanin tlai dar 3 thleng hun rei tak chhung an inkawm. Eng thu ge an sawi ber tih erawh thu chhuah an siam lo ve ve. Hetianga an inkawm hnu hian Bill Clinton chu Yangon khawpui, Swe Li Street-a awm remna lam buaipuitute awmnaah kalin party hrang hrang hruaitute a hmu bawk. Bill Clinton hi America President 42-na niin US President thawk tawh zinga a naupang ber 3-na a ni a. Kum 1993-2001 thleng term 2 chhung President hna hi a thawk. Tunah hian a nupui US foreign Minister hlui Hillary Clinton leh a fanu Chelsea Clinton-te nen Clinton foundation an din a. US foreign Minister hlui Clinton-i pawh Minister a nih laiin Myanmar ramah a lo zin tawh bawk a nih kha. Tuna President ni mek Obama pawh Myanmar-ah a lo zin tawh a, US President hlui leh Nobel Peace Price dawngtu Jimmy Karta pawh 'The Elders' pawl hruaiin Myanmar ram nena inzawmna tha neih hi a tum hle a ni.n
  • 16. ARTICLE 16 | TAHANTIMES zodi sulhnu 29 November 2013 Monday | Vol.2 No.22 zalianthanga Sihhawnna Zoram khawvela hming chuai thei lo leh thangthar zeltena an hlutna an la tem mek Zodi Music Group Band hi an chanchin a la hlui thei tak tak lo va, an hla leh a phuahtute rilzia a lang chiang a, rimawi vuantute leh a kultaia sul lo sutute fakawmzia leh inpek zawhzia kan hriatin chawimawina kan han hlan hmasa duh a. Tunah hmun khatah awm tawh lo mah se la, Zofate thinlungah an la insuih khawm reng a, an sulhnute kan han thlir kir hian lung an tileng a, thamral lo mitthla dungthulin kan hriat chhun chhun ar chil zat tal erawh chu tlang hriatah khilai kan han tum dawn a ni. A tirin Zodi tia a din hma hauhin thianzaho inteltual chuan kum 1973 khan ‘Shwe-Nghapih (Golden Nghapih tihna)’ tih chu Pi Piangi thingpui dawr atangin an inhawr khawm tan a. Chu a hnarkaitute chu; Thangvela, Lalrodinga, Lalthankima, Ramthanmawia (Papuia), Thangluaiate adt.. an ni a. Heng hunlai hian zan thla eng hun leh kawng kam hrut velin an zaiho tan a, an inphurchhuah chho zel a. Kum 1974-ah khan Mandalay lama Mizo thalai zirlaite Tahana an rawn hawn khan an rawn fin a, ‘Shwe Ngahpih’ atang chuan ‘Ainawn Music Group’ an din leh ta a. Chuta musician-te chu Lead guitarist T. Zorampela, Bass guitarist Thangvela, Drummer German Tawna leh K.Lalhmingthanga adt… te an ni a. Heng hunlai vel hian Chapchar kut, inneih leh puipun nikhuaahte hian rawih an hlawh tan a, lar pawh an lar tawh hle a ni. The Zodi a piang ta Ainawn Music Group chu kum khat vel a din hnu kum 1975 khan ‘Zodi Music Group Band’ chu a ding ta a. Zodi tih hming hi President hmasa ber B. Vanlalsiama (Fam), Mizo Historian B. Lalthangliana nau, phuah a ni a, a phuah chhan chu ‘Mizote hi kan indi vek a, hmun khat vek kan ni’ tihna lam hawia phuah a ni a, chu chu Committee-in a nemnghet ta a ni. Chu’ng laia musician-te chu Lead guitarist T. Zorampela, Bass guitarist Thangvela, Rythym Papuia, Drummer German Tawna te an ni. Shwe Nghapih atang khan zai thiam hi an pun belh ve zel a Zodi a nih meuhah chuan an lo thahnem chho zel a, chu’ngte chu Darlianpawla, B. Vanlalsiama, Biakthangliana, Lalrodinga, Thangluaia, Lallawma, Thanzauva, Thanghlira, Lalhlima, Lalenkawli, Lalhlunmawii, Malsawmi, Lalhmingthangi, Lalchhanhlimi, Hellen-i, Lalromawii (Nute-i), Sayama Kyi Kyi, Sayama Suipari te an ni a, an ni Group hi Zoram khawvela, music hmahruaitu hmasa ber pawl kan tithei awm e. Zodi Cassette siam a ni ta Hetia, an lar chhoh lai chuan ruahtham loh hla thar a pian belh zel a, Group hminga Album siam duhna a lian chho zel a. Chutia intintuahna nasa tak chuan a rawn ur thlu ngang a ni ang, a chhun a zanin hla khung turte chu a hang ngatin (Hollow guitar) in an zir ta tluk tluk a, a tawp atawpah chuan kum 1977 khan 'Damlai pial- ral’ hming chawiin Mandalay khawpui Min Than Studio-ah hla an khung ta a. Heng an Album hmasa ber hlate hi T. Zorampela kut chhuak deuh vek ti ila, a sual tam awm lo ve, vawiin thleng hian thangtharten kan la ngaina zel a nih hi. He Cassette-a puipate chu; Lead guitarist T. Zorampela, Bass guitarist Ramthanmawia (Papuia), Rythym Thangvela, Drummer K.Lalhmingthanga (Hmingtea), Vocalist Thangluaia, Thanghlira, Lalhlima, Lalenkawli leh Lalhlunmawii te an ni a. Thil hi tui vanglai a awm chawk reng a, a nakkum 1978 kumah ‘Phengpheleng leh Rose par’ changchawiin Album thar a chhuak leh a, he khui pawh hi T. Zorampela kut hnu deuh vek a tihtheih bawk. He album pawh hi a hmasaa an khungna studio-ah bawk an record leh a. He Cassette-a puipate chu; Lead guitarist T. Zorampela, Bass guitarist Thangvela, Rythym Thangluaia & Lalthankima (Pakima), Drummer K. Lalhmingthanga (Hmingtea), Vocalist Thangluaia, Thanghlira, Dingliana, Lalhlunmawii te an ni a. Chumi hnu vengvawng kum 1982 ah an Album hnuhnung ber tur ‘Chun leh Zua’ tih chu Yangon khawpui, May Studio-ah an zuk khung leh a. Hemi tum zet chu a hma aia hmanraw danglam hman a nih vangte pawh a ni ang, a hot tha hlawm hle. A buaipuite zingah hian Kawlrama Lead guitarist puipa ber Saw Bwe Mhu hian a pui bawk a, a theuneu lo khawp mai. He Cassette-a puipate chu; Lead guitarist Ronghaka, Bass guitarist Thangvela, Rythym Lalrodinga, Drummer K.Lalhmingthanga (Hmingtea), Vocalist Thangluaia, Thanzauva, Biakthangliana leh Lalhlunmawii te an ni a. He Album-a hla tam zawkte hi Pu Thanzauva hla phuah deuh vek sak a ni. Pu Thanzauva hi a nawlpui zawkte chuan Zodi Thanzauva tia hriat lar a ni a, hla phuah hi a samlam thei khawp a, Changel kung hnuaia a hahchawl chhung lawkte pawh hian hla hnih thumte hi chu a lo phuah hman diam a, a dai kal chhungte pawh hian hla khat velte chu a puitling nghal mai thin kha, a talent a ropui ngawt mai. [Tuna a ziaktu kawtah hian kum rei fe an awm tawh a, a tukchawp Hollow guitar pawh a pe a, a hla phuah ‘Chuai lo par mawi’ tih hla kha a zirtir nghe nghe. Lalhlunmawii sak ‘Chhawrthlapui’ Album ami pawh kha ama phuah deuh vek a ni Zlt.] Concert lamtluang Tahan leh a chhehvel na na naah chuan inneih, Chapchar Kut leh puipun nikhuaah te hian rawih an hlawh hle thin a. Uniform haa Stage-a an han intheh vel kha chu boruak a va’n siam tak em. An puipa ber Pu Thangvela’n (Fam khaw lama lawi ta) ‘A pui a pangte u’ tih thluk khan a’n bass kual kawi ngil vel a, mipui an haw haw dur dur mai chu pui tak a ni. Khampata concert an neih tum khan music instrument-te chu Bawngtawlailir-in an phur phei a, Khampatah an han show tak tak chu ‘An thawm mitdel hriat khawpin’ an che a, an hlim thei hle a ni. He mi zawh hian Zohmunah an insawn phei leh a, tlaivar zakin ke ngata an sai phei kha chu tun hnu thleng hian an la hrilhfak a ni. zawm leh ang