Colección de diapositivas sobre as diferencias entre capitalismo e socialismo no contexto da guerra fría. Integrase no desenvolvemento curricular da materia de Historia do Mundo Contemporáneo de 1º curso de bacharelato.

1. Capitalismo e socialismo: dúas vías para o desen- volvemento (1945-1975). Unidade temática 14

2. O marco político europeo (1945-1975) Estrutúrase en Dúas vías Democracias Liberais Democracias Populares Caracterízanse por Caracterízanse por Democracias Liberais - Están lideradas por EE. UU. - Teñen sistema económico capitalista. - Sistema político de democra- cia clásica: - Sufraxio universal. - Estado de Dereito. - Liberdades individuais. - Forma de Estado: - Monarquía. - República. - Alemaña e Xapón permanece- ron ocupados ata 1951. - Están lideradas pola URSS. - Teñen sistema económico comunista. - Sistema político de democra- cia centralizada: - Partido único. - Dictadura do proletariado. - Partidos comunistas filiais do PCUS. - Non hai liberdades indivi- duais. - Forma de Estado: - República. - Iugoslavia e Albania son inde- pendentes de Moscú. Democracias Liberais. Democracias Populares.

3. O Estado do benestar Foi inspirado por William Beveridge Que establece: - Que o Estado financie a sanidade e a xubi- lación. - Para iso, a industria debe aumentar a pro- ductividade e a competitividade. - Débese garantir o pleno emprego. - Coincidencia de prantexamentos con Key- nes. Caracterízase por Garantir as necesidades básicas do cidadán Vivenda Sanidade Seguro de desemprego Financiase por medio de Impostos progresivos Que contribúen ao Reparto social da riqueza

4. A expansión económica no capitalismo (1945-1975) Factores do desenvolvemento 1. O liderado de Estados Unidos Manifestase na/nos Conversión en primeira potencia mundial Acordos de Bretton Woods Posición hexemónica en Europa E exerce unha “ Calquera que sexa o tempo de- bemos movernos xuntos” ( pero EE. UU. orienta o rotor) Que establecen unha Nova orde Monetaria mundial Baseada no Dólar Como Como Moeda de cambio Moeda de reserva

5. A expansión económica no capitalismo (1945-1975) Factores do desenvolvemento 2. A evolución demográfica Presenta dous Aspectos Crecemento demográfico Movementos migratorios Divídese en duas Etapas 1955-1965 1975-2000 Na que se produce o Baby-boom Na que se produce un Descenso da mortalidade e da natalidade. Divídense en dous Tipos Intercontinentais Continentais Desenvólvense entre 1946-1960 Desenvólvense entre 1960-1975 Gran aumento demográfico Que produce un Aumento da Demanda Inversión Produción Baby boom 1965

6. A expansión económica no capitalismo (1945-1975) Factores do desenvolvemento Concrétanse na Terceira Revolución Industrial Na que destacan Química Plásticos F. sintéticas Electrónica Informática T ransistores Laser Procesadores Sofware 3. Os avances tecnolóxicos

7. A expansión económica no capitalismo (1945-1975) Factores do desenvolvemento 4. Intervencionismo do Estado Para evitar crises económicas Combínanse Libre Mercado Planificación Indicativa Úsanse as experiencias de/do J. M. Keynes: - Intervención do Estado no impulso dos investimentos. - Nacionalización dos secto- res produtivos básicos. - Construción do Estado do Benestar. New Deal: - Incentívanse: * A industria. * A agricultura. * As obras públicas

8. A expansión económica no capitalismo (1945-1975) Factores do desenvolvemento Cambios na estrutura económica Sector Primario Sector Secundario Sector Terciario Menor Menor Maior Terciarización da economía + = Mellora do nivel de vida da poboación

9. A expansión económica no capitalismo (1945-1975) Factores do desenvolvemento A cooperación internacional Senta as bases dunha Rápida reconstrución posbélica Fundamentada no/na Plan Marshall Política económica supranacional - Representa só o 5% do PNB dos países receptores. - Permite a reconstrución indus- trial. - Obriga á compra do 60% en pro- dutos americanos. - Estimula a economía americana. O presidente Truman asina a autoriza- ción para a axuda do Plan Marshall en 1948 - Pretende o libre comercio. - A libre circulación de capitais e traballadores. - Nesta dirección van: * O Acordo Xeral sobre Aranceis Adua- neiros e Comercio (GATT) * O Mercado Común Europeo (CEE) Firma en 1957 do Tratado de Roma que pon en marcha o Mercado Común Euro- peo (CEE) Países asinantes do Tratado de Roma

10. A hexemonía dos Estados Unidos Estivo baseada nos seguintes Factores Uso de tecnoloxía punta. -Tecnoloxía nuclear. -Tecnoloxía espacial. -Biotecnoloxía. Cohete Titán II Políticas económi- cas intervencionis- tas. Inspiradas no: - New Deal. - Keinesianismo J. Maynard Keynes Concentración empresarial. - Creación das empresas multinacionais. - Deslocalización indus- trial. Logo dunha multinacional do deporte. Creación dun com- plexo militar indus- trial. - Importantes investi- mentos do Estado. - Foi dinamizado por: - A Guerra Fría. - Conflictos bélicos: - Corea e Vietnam. Bombardeiro US B-52

11. O milagre económico de Alemaña 1. Punto de partida. - Grandes perdas demográficas e mate- riais na 2ª Guerra mundial. 2. Factores de desenvolvemento. - Inexistencia de gastos militares. - Promoción do Ordoliberalismo : - Estabilidade monetaria. - Libre iniciativa empresarial. - Libre acceso á propiedade privada. - Explotación da man de obra inmigrante. - Non intervención do Estado na economía. - Integración na CEE. - Gran estabilidade social e salarial. 3. Estructura económica. - Diversificación industrial: - Siderúrxica. - Automobilística. - Aeronáutica. - Electrónica. Concentración empresarial: -Oligopolios. Konranz Adenauer

12. O miragre eco nómico do Xapón. 1. Punto de partida. - Grandes perdas demográficas e materiais na 2ª Guerra Mundial. Hiroshima despois do bombardeo. 1945. 2. Factores de desenvolvemento. - Inexistencia de gastos militares. - Mán de obra disciplinada e traballadora. - O Estado interven mediante incentivos. - Salarios baixos. - Elevada productividade dos traballadores. Traballadoras xaponesas na actualidade. 3. Estructura económica. - Coexistencia entre grandes empresas. ( oligopolios ) e pequenas empresas ( tradicionais) . - Desenvolvemento dos sectores de al- ta tecnoloxía: + Electrónica. + Informática. + Robótica. Robot xaponés . Hiro Hito emperador do Xapón (1926-1989)

13. A fundación da Comunidade Económica Europea (CEE) Produciuse en 1957 coa: Persigue os seguintes: Foise complementando con novos: Obxectivos Firma dos Tratados de Roma Acordos Firmantes: Francia, Italia, Bélxica, Luxem- burgo, Países Baixos e Repú- blica Federal Alemá. Crear un Mercado Común. Crear unha Unión Aduaneira Políticas económicas comúns. -Libre circulación de: + Mercadorías. + Traballadores. + Servizos e capitais. -Unificación lexisla- tiva. - Supresión de aran- ceis interiores. - Creación dun aran- cel exterior. -Nos sectores: + Agrícola. + Pesqueiro. + Enerxético. -Protección do ambiente e a educación. -Creación da Comunidade Europea para a Enerxía Atómica (EURATOM) - Creado en 1960 para a Formación e Ocupación Profesional. -Firma da Acta Única Euro- pea en 1986, que pon en marcha a moeda única: o euro.

14. As institucións Supranacionais da Unión Euro- pea. Garanten o cum- primento dos tra- tados e acordos, defenden os in- tereses comúns e aseguran a paz e o dialogo entre os Estados eu- ropeos.

15. J. Monnet (1888-1979) R. Schuman (1886-1963) Impulsores da integración europea

16. As contradicións sociais dentro do sistema capitalista. 1. Desigualdades sociais: A “sociedade da opulencia” permitiu que só un 65% da poboación se be- ficiase do crecemento económico dos anos 50 e 60. Mentras o 35% res- tante era marxinado. 2. Segregación racial: En 1964 apróbase, despois de for- tes disturbios raciais, a Lei de De- reitos Civís nos EE.UU. Pola que se elimina a segregación racial na educación, o transporte e lugares públicos. 3. Axitación social: Trala recuperación económica de posguerra a paz social crebouse, e fixéronse máis comúns as fol- gas e as manifestacións reclaman- do a democratización das institu- cións e a conservación das liber- dades sindicais e dereitos labo- rais.

17. A crise do sistema capitalista Ano 1965 Prodúcese a partir do: Céntrase nos seguintes Aspectos I nflación Desemprego Inestabilidade do siste- ma monetario Motivada por Falta de liquidez do sistema Crise do dólar como patrón de cambio Crise do petróleo de 1973 Debida á: Emisión de moeda sen base en ouro Derivada de/do: Expansión dos movementos do capital Aumento do comercio Producida polo Embargo dos países árabes a Occidente Que xera O aumento dos prezos dos produtos enerxéticos

18. Os países socialistas A desestalinización (1953-1964) Comeza no: XX Congreso do PCUS N. Kruschev no XX congreso Cunha Crítica ao stalinismo Condenando Denunciando Cartel de propaganda de Stalin Preso nun gulag en 1953 O culto á personalidade Os métodos represivos Constata tamén a existencia de: Contradicións no sistema Como Desaproveitamento de materias primas e fontes de enerxía Marxinación das indus- trias de bens de consumo Excesiva burocracia Que produce Descontrol nos custos de produción Agricultura Industria alimentaria Provocan Desabastecemento da poboación. Comercio sen produtos Que produce Descoordenación Retrasos Que dificultan O comercio E contribúen ao

19. Os países socialistas A nova planificación centralizada Pretende Superar os problemas do stalinismo Concrétase en: Medidas Como Planificación centralizada Reforma agraria Produción industrial diversificada Creación do COMECON Relacións económicas favorables á URSS Sede do GOSPLAN en Moscú Elabora planos de desen- volvemento económico a curto e medio prazo. Tractores nun koljov Impulsa: - A colectivización. - Os intercambios cam- po-cidade. Industria lixeira Industria pesada Armoniza a produción de bens de equipo cos de uso e consumo Sede do COMECON en Moscú Coordena a axuda téc- nica e financeira entre países socialistas Membros do bloque soviético Os tratados comerciais cos países do bloque so- viético favorecen á URSS. Socialización da vida económica

20. Os países socialistas A sociedade socialista Relativa homoxeneidade Social: Aínda que o socialismo teori- zaba coa igualdade social, non todos os individuos eran iguais no acceso á educación, á vivenda ou ao salario. Aparición dun grupo so- cial diferenciado: Formado polos burócratas da administración e do partido con funcións dirixentes e que acaparaban privilexios e dis- tincións. Desproletarización do PCUS: Os cargos políticos foron os- tentados por técnicos saídos das universidades. O que provo- cou a escasa identificación dos traballadores cos obxectivos dos seus dirixentes. Desmoralización obreira: Producida polas duras condi- cións de vida impostas pola planificación estatal. Xerando unha baixa produtividade , absentismo e indisciplina no sistema produtivo.

21. Os países socialistas A oposición ao dirixismo soviético Os países socialistas Maniféstase en: Iugoslavia Implanta un socialismo autoxestionario , que mixtura a planificación centralizada e a descentralización a tra- ves da autoxestión empresarial por parte dos Conse- llos Obreiros. Polonia Hungría Berlín Leste Rexeitan o modelo socio-económico soviético por me- dio de levantamentos obreiros, á morte de Stalin, en 1953, e en 1956. Albania Romanía Vincúlanse política e economicamente con China co motivo da ruptura do bloque comunista en 1959. Checoslovaquia Introduce elementos do socialis- mo autoxes- tionario Iugoslavo e Intenta abrirse economica mente cara Occidente. As tropas soviéticas esmagan a apertura checa en 1968

22. Os países socialistas A Revolución Chinesa (1949-1976) Estrutúrase en: Tres etapas O Estado Socialista (1949-1957) Segue o modelo soviético: - Ditadura do proletariado. - Asembleas de base (soviets) - Planificación Centralizada. - Plans quinquenais. - Colectivización agraria. Mao Zedong O Gran Salto Adiante (1958-1965) Rexeitase o modelo soviético: - Gran mobilización popular. - Complementariedade agri- Cultura-industria. - Eliminación das cooperativas - Comunas populares. - Planificación descentralizada. - Ruptura política coa URSS. A Revolución Cultural (1966-1976) Renovación do impulso revolucionario: - Creación dun novo exercito. - Politización das masas. -Rexeneración do Partido Comunista. - Achegamento a Occidente. - Loita contra a fame.

23. Os problemas de desenvolvemento de América Latina Explosión demográfica: Que absorbe os investimen- tos productivos e provoca sani- dade de baixa calidade e baixo nivel de escolarización. Problemas agrarios: Enorme peso dos latifundios na estrutura da propiedade. As explotacións multinacio nais conviven con miserentos minifundios. Desequilibrios industriais: Convivencia de sectores artesanais preindustriais con modernas indus- trias multinacionais. Dualismo económico: Coexistencia de sectores indus- triais desenvolvidos para a ex- portación con outros locais pa- ra o autoconsumo. Dependencia exterior: Os investimentos dependen das multinacionais estranxeiras que controlan a produción e a comer- cialización e xeran unha grave débeda externa. Desequilibrios sociais: Provocados pola desigual repar- tición da renda; unha minoría absorbe a maior parte da renda dispoñible.