5. Σαμαράς εγκλωβίζει Παπανδρέου
Ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας περίπου τετραγώνισε
σελ. 12
τον κύκλο: όξυνε την (ήδη έντονη) σύγκρουσή του με την
κυβερνητική πολιτική, την ώρα που έβαλε πολύ ουσιαστική
πλάτη στην κυβέρνηση…
Γ. Π. Μαλούχος - www.tovima.gr
Ψάχνουν για συνενόχους
Οι εταίροι μας στην ευρωζώνη και το ΔΝΤ όχι μόνο επιμένουν
σελ. 14
αλλά ενισχύουν την εντελώς αποτυχημένη «συνταγή» του
Μνημονίου, γιατί δεν θέλουν να παραδεχθούν το λάθος τους…
Την ίδια στιγμή με απίστευτο θράσος ζητούν από τα κόμματα
της αντιπολίτευσης, κυρίως τη Νέα Δημοκρατία, να συναινέσει
στο πρόγραμμα για να βγει η Ελλάδα από την κρίση...
Ν. Μπέλλος - ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ
Παρά ταύτα αισιοδοξώ
Από παντού λαμβάνουμε μηνύματα απαισιοδοξίας. Για
σελ. 16
την Ελλάδα, για την οικονομία μας, για την Ευρώπη, για
την ανθρωπότητα. Παρά ταύτα αισιοδοξώ. Συγκρατημένα,
μετρημένα, με έντονο προβληματισμό, ναι. Αλλά αισιοδοξώ.
Διότι μελετώ την πρόσφατη ιστορία μας και διδάσκομαι ότι
ξεπεράσαμε χειρότερες καταστάσεις….
Κ. Χολέβας - ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Ο Μέτερνιχ Σοσιαλδημοκράτης: Η παρακμή της ευρω-
παϊκής και η πτώση της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας
σελ. 19
Εν γένει, όλες οι σύγχρονες πολιτικές της σοσιαλδημοκρατίας
αποσκοπούν στο να εξευμενίσουν τον δήθεν πάνσοφο
αλλά μισοκοιμισμένο δράκο – τις παγκόσμιες αγορές του
χρήματος. Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία έχει εξελιχθεί
στο νέο Μέτερνιχ, στο σκληρό πυρήνα της αντίδρασης
και της αντεπανάστασης, με ιδεολογικό τοτέμ μια δήθεν
τεχνοκρατική αλλά στην πράξη βαθιά συντηρητική θεώρηση
του κόσμου…
Η.Μ. - www.thepressproject.gr
6. Το θέατρο της Μεταπολίτευσης
Ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας, συνεπικουρούμενο σελ. 24
από μερίδα δημοσιογράφων και διανοουμένων, εξακολουθεί
να αρνείται να αντικρίσει κατάματα τη ρίζα του προβλήματος:
το απλό, δηλαδή, γεγονός πως το επίπεδο διαβίωσης που είχε
κατακτήσει η χώρα τα τελευταία χρόνια δεν αντιστοιχούσε
στον παραγόμενο πλούτο. Ο στρουθοκαμηλισμός αυτός
τρέφεται απευθείας από την ιδεολογία της Μεταπολίτευσης:
πάντοτε φταίνε οι άλλοι…
Σ. N. Kαλύβας - Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η κατάρρευση του ελληνικού κράτους
Σήμερα, η περίπτωση του ελληνικού κράτους δημιουργεί
σελ. 27
εύλογα ερωτήματα κατά πόσο το κράτος αυτό είναι σε θέση
να τηρήσει τα υπεσχημένα του προς τους πολίτες ώστε
η εξουσία του να γίνεται αποδεκτή από αυτούς και, με τη
σειρά τους, να ανταποκρίνονται και να αποδέχονται τις
υποχρεώσεις τους έναντί του, συμπεριλαμβανομένης και της
αφοσίωσής τους…
Μ. Ευρυβιάδης - ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
Αθήνα - Άγκυρα προετοιμάζουν το έδαφος για το επό-
μενο βήμα
σελ. 30
Υπό τον μανδύα της κρίσης, που απομακρύνει την προσοχή
από τα εθνικά θέματα, οι συνομιλίες για το Αιγαίο προχωρούν
ταχύτατα, χωρίς «κόκκινες γραμμές» από την Ελλάδα, χωρίς
ΑΟΖ και με πολλές «γκρίζες ζώνες»…
Κ. Ι. Αγγελόπουλος – ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ
Αποκρατικοποιήσεις: Το μεγάλο ζητούμενο
Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ παρουσίαση του οικονομικού προγράμματος
σελ. 36
της Νέας Δημοκρατίας από τον Αντώνη Σαμαρά, γνωστή
και ως Ζάππειο II, είχε πολλά στοιχεία με αυτό που
στην ακαδημαϊκή γλώσσα ονομάζουμε «οικονομικά της
προσφοράς». Δύο είναι οι βασικές θέσεις των «οικονομικών
της προσφοράς»…
Π. Λιαργκόβας - ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
7. Ύφεση και μειωμένα φορολογικά έσοδα επιδείνωσαν την
κρίση του χρέους
σελ. 38
Ενώ η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ανακοινώσει και, στη
συνέχεια, η κυβερνητική πλειοψηφία να ψηφίσει το
πακέτο των μέτρων για το διάστημα 2012-2015, οι εαρινές
εκτιμήσεις της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε., της Euro-
stat, αποτυπώνουν την παταγώδη αποτυχία των παρόμοιων
μέτρων που, κατ’ εντολή της τρόικας, εφαρμόστηκαν από την
κυβέρνηση τους τελευταίους 12 μήνες, με αποτέλεσμα την
αύξηση του δημόσιου χρέους από το 127,1% το 2009 στο
142,8% του ΑΕΠ το 2010…
Μ. Γ. Δρεττάκης - ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, τράπεζες και πτώχευση:
Ερωτήματα που απασχολούν
σελ. 40
Η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του χρέους ή την
πτώχευση της Ελλάδας καλά κρατεί παρά τις αποφάσεις
της 24ης-25ης Μαρτίου και τις όποιες διαβεβαιώσεις του Ο.
Ρεν περί του αντιθέτου. Σε όλη αυτήν την ένταση και τις
αντικρουόμενες πληροφορίες επισημαίνονται τα ακόλουθα…
Δ. Μάρδας και Β. Πολυμένης -
ellinikioikonomia.wordpress.com
Πώς λειτουργεί το καζίνο των CDS
Σύμφωνα με όσα δημοσιεύονται, τα διάφορα CDS αγοράζονται
σελ. 42
πλέον από τους κερδοσκόπους, μέσω των μεγάλων τραπεζών
και ασφαλιστικών εταιριών, οι οποίες είναι οι νόμιμοι
«διαπραγματευτές» τους. Ουσιαστικά, βέβαια, πρόκειται για
«στοιχήματα», τα οποία «εξαργυρώνονται» από τις τράπεζες
(ασφαλιστικές εταιρίες) που τα πουλούν, εάν πράγματι η
χώρα χρεοκοπήσει…
Β. Βιλιάρδος - ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Το «πάρτι» με τα ελληνικά CDS ξεκίνησε το καλοκαίρι
του 2009
σελ. 46
Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι το μεγάλο πάρτι στα CDS
έγινε στο διάστημα από τον Ιούνιο του 2009 ώς τον Μάρτιο
του 2010, όταν η συνολική αξία των νέων συμβολαίων
έφτανε καθημερινά κατά μέσο όρο τα 450 εκατ. δολάρια…
Π. Γαλιατσάτος - Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
8. Δύο στρατηγικές στη μάχη με την κρίση
Από την πρώτη στιγμή της μεγάλης χρηματοοικονομικής
σελ. 50
κρίσης προέκυψε διεθνώς μια έντονη αντιπαράθεση για τον
τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί. Δύο ήταν
οι βασικές προσεγγίσεις, η αμερικανική και η γερμανική:
Η πρώτη επιδίωξε την έξοδο από την κρίση μέσω της
διεύρυνσης των ελλειμμάτων. Η δεύτερη είχε εντελώς
αντίθετο προσανατολισμό: δημοσιονομική πειθαρχία με
συρρίκνωση των ελλειμμάτων…
Γ. Ι. Μαύρος - ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Τι δουλειά κάνουν οι συνδικαλιστές
Σύμφωνα με τη θεωρία η δουλειά των συνδικαλιστών είναι
σελ. 56
η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και η
προστασία τους από τις αυθαιρεσίες του εργοδότη. Σύμφωνα,
όμως, με την εμπειρία η δουλειά των συνδικαλιστών είναι η
προστασία των συντεχνιακών συμφερόντων και η προώθηση
των δικών τους προσωπικών φιλοδοξιών…
Θ. Λιανός – ΤΟ ΒΗΜΑ
Η κρίση του συνδικάτου
Στην ευρωπαϊκή ιστορία των δύο προηγούμενων αιώνων, το
σελ. 58
συνδικάτο συνδέθηκε με τη συλλογική πάλη των εργαζομένων
για την κοινωνική χειραφέτηση… Σήμερα φαίνεται να
κυριαρχούν συμφέροντα και ιδεολογίες που υποβαθμίζουν το
ρόλο και τη δύναμη της εργασίας...
Θ. Γιαλκέτσης - ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Ο μονοπωλιακός συνδικαλισμός και η ωφελιμότητά του
… σε μια ευνομούμενη κοινωνία, αφενός μεν οι υποχρεώσεις
σελ. 63
και τα δικαιώματα των πολιτών και των συλλογικών φορέων
αυτών θα πρέπει να διαμορφώνονται με βάση την «αρχή της
ισότητας», αφετέρου δε οι νόμοι και οι βασικές αρχές δικαίου
θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλους με τον ίδιο τρόπο...
Ι. Ληξουριώτης - Athens Review of Books
9. Η διαχείριση της εκτέλεσης του Οσάμα Μπιν Λάντεν
Υπάρχει διχασμός στη Δύση για τη διαχείριση της νίκης επί
σελ. 74
του υπ’ αριθμόν ένα εχθρού της. Η ηθική του Ομπάμα δεν του
επιτρέπει να δώσει στη δημοσιότητα την εικόνα του άγριου
φόνου… Η κυνική ηθική των άλλων, όμως, θεωρεί ότι έτσι στη
συλλογική μνήμη θα μείνει η εικόνα του χαμογελαστού Οσάμα.
Γι’ αυτό καλύτερα να μείνει η εικόνα του παραμορφωμένου...
Γ. Χ. Παπασωτηρίου – Η ΒΡΑΔΥΝΗ
Η αραβική άνοιξη σημαίνει …χειμώνα για τους Χριστιανούς
… Πριν όμως αγκαλιάσει τη συριακή επανάσταση, ο πρόεδρος
σελ. 76
Ομπάμα θα πρέπει να αναρωτηθεί τι θα συμβεί στους
Χριστιανούς της χώρας αν αναλάβουν οι Μουσουλμάνοι.
Στο Ιράκ, οι Σιίτες εκμεταλλεύτηκαν την ελευθερία τους για
να κυνηγήσουν τους Σουνίτες, ενώ η αλ Κάιντα κυνήγησε
τους Χριστιανούς...
P. J. Buchanan - www.antinews.gr
Ο υπερτιμημένος κ. Νταβούτογλου
Τα μέσα τον περιγράφουν ως τον Κίσινγκερ της Τουρκίας… σελ. 79
Ο λόγος, βεβαίως, για τον Αχμέτ Νταβούτογλου, τον υπουργό
Εξωτερικών της Τουρκίας. Είναι όμως έτσι; Ας πάρουμε το
περίφημο δόγμα του περί μηδενικών προβλημάτων με τους
γείτονες. Η πραγματικότητα το έχει διαψεύσει οικτρά…
Ά. Μ. Συρίγος - ΕΘΝΟΣ
Αραβική άνοιξη = Τουρκικός χειμώνας
Ένας από τους πολλούς μύθους που γκρέμισε η αραβική
σελ. 81
άνοιξη είναι και ο μύθος της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής
στην εποχή του Ερντογάν. Στη πραγματικότητα όμως οι νέο-
Οθωμανοί δυσκολεύονται να διαχειριστούν τη πολιτική της
περιοχής, όπως δυσκολεύονταν και οι Σουλτάνοι πρόγονοί
τους….
Foreign Policy - www.antinews.gr
10. Ο πολιτικός Παναγιώτης Κανελλόπουλος
Είναι αδύνατο να κριθή ως πολιτικός ο Παναγιώτης
σελ. 86
Κανελλόπουλος, χωρίς να ενταχθή η πολιτική δράση του
μέσα στα πλαίσια της όλης πολυσύνθετης προσωπικότητάς
του, αλλά και να εντοπισθή μέσα στα χρονικά όρια μιας
συγκλονιστικής εποχής, σε εθνική και σε παγκόσμια
κλίμακα, πού σφραγίσθηκε κυριολεκτικά από τής συνέπειες
ενός παγκόσμιου πολεμικού σεισμού.
Κ. Μ. Καλλίας
Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος μέσα απ’ την «Ιστορία
του Ευρωπαϊκού Πνεύματος»
σελ. 94
Στή διάρκεια μιας πενηνταετίας με τα ανεπανάληπτα έργα
του, αναδείχτηκε ο νεότερος απ’ τους μεγάλους διδασκάλους
του Έθνους. Ή «Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος» θα
παραμένει «μέγιστον μάθημα»…
Τ. Αθανασιάδης
Παναγιώτης Κανελλόπουλος: Ο Πολιτικός και Διανοούμενος
Ποιο ήταν το κίνητρο που ώθησε τον Παναγιώτη
σελ. 97
Κανελλόπουλο να στραφεί στην ενεργό πολιτική; Αναμφίβολα,
η πνευματική του ιδιοσυστασία δεν αντέφασκε, αλλά,
αντίθετα, εναρμονιζόταν με την αντίληψη ότι η ενασχόληση
με τα κοινά αποτελεί καθήκον, «δέον» υπέρτατο…
Κ. Σβολόπουλος
Το ιστορικό νόημα του Ελληνικού Έθνους
Πολλές φορές είχα σκεφθεί ότι θα ‘πρεπε να αναζητήσω το
σελ. 100
νόημα που έχει το «Ελληνικόν». Μέσα μου το αναζητώ ή
μάλλον το ζω αδιάκοπα, όπως το ζουν όλοι οι Έλληνες, χωρίς
καν να το αναζητούν. Υπάρχει αυτονόητο μέσα μας, όπως
υπάρχουν στους καρπούς ενός δένδρου -και στους χυμούς
των καρπών- οι ρίζες του. Το σιωπηλό, όμως, τούτο βίωμα
πρέπει να παίρνει κάθε τόσο και τη μορφή του Λόγου…
Π. Κανελλόπουλος
11. «Ένα “όχι” που βγήκε από μια βαθιά πεποίθηση, είναι πολύ καλύτερο - και πιο
μεγαλειώδες - από ένα “ναι” που ειπώθηκε για να ευχαριστήσει ή, χειρότερα, για
να αποφύγει φασαρίες»
Μαχάτμα Γκάντι
12. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
Σαμαράς εγκλωβίζει Παπανδρέου
Του Γεώργιου Π. Μαλούχου
Χ θες ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας περίπου τετραγώνισε τον
κύκλο: όξυνε την (ήδη έντονη) σύγκρουσή του με την κυβερνητική
πολιτική, την ώρα που έβαλε πολύ ουσιαστική πλάτη στην κυβέρνηση.
Αρνήθηκε με πάθος τη συναίνεση εκεί που του τη ζητούσαν, για να την
προσφέρει απλόχερα εκεί που δεν την ήθελαν, διεμβολίζοντας το ΠΑΣΟΚ,
χτυπώντας στο πιο βαθύ του κέντρο… Το σχήμα είναι φοβερά ενδιαφέρον:
η ΝΔ εγκλωβίζει το ΠΑΣΟΚ, δίνοντας του διέξοδο!
Το πρόγραμμα που παρουσίασε χθες ο Αντώνης Σαμαράς έχει δύο
ξεκάθαρα διακριτά σκέλη. Το ένα είναι αυτό που βρίσκεται σε κάθετη
«σύγκρουση» με την ασκούμενη οικονομική πολιτική, σκέλος που θα
απαιτούσε εκλογές και νίκη της Ν.Δ. για να κριθεί στην πράξη: φόροι,
ασθενείς κοινωνικές ομάδες κ.ο.κ. και το οποίο η κυβέρνηση έσπευσε
να απαξιώσει, λες και οι μεγάλες… «επιτυχίες» της, της επιτρέπουν κάτι
τέτοιο.
Όμως, υπάρχει και το άλλο σκέλος, αυτό που, στην πράξη στηρίζει την
κυβέρνηση - και κυρίως τη χώρα -, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι η
κυβέρνηση θα θελήσει επιτέλους να κάνει κάτι πέρα από τα λόγια στις
ΔΕΚΟ – γιατί αν δεν θελήσει, η στήριξη αυτή λειτουργεί αντίστροφα:
εκθέτει. Και αυτό το σκέλος δεν απαιτεί εκλογές: αν το θέλει η κυβέρνηση,
μπορεί να λειτουργήσει αμέσως, σήμερα το πρωί.
Η «πλάτη» που βάζει από χθες η Νέα Δημοκρατία στην υπόθεση των
ΔΕΚΟ, με κορυφαίο παράδειγμα τη ΔΕΗ, είναι πρωτοφανής. Και στερεί
την κυβέρνηση από κάθε δικαιολογία για καθυστερήσεις και ολιγωρίες.
Και δεν ήταν μόνον η ΔΕΗ, αλλά όλος ο δημόσιος «επιχειρηματικός»
τομέας επί του οποίου κυριαρχεί το ΠΑΣΟΚ δια των συνδικαλιστών του:
Από τις εικόνες των προσώπων τους είναι βέβαιο ότι οι παριστάμενοι στο
Ζάππειο συνδικαλιστές κ.κ. Παπασπύρος και Παναγόπουλος ένιωσαν
ότι κάτι νέο και σημαντικό συμβαίνει όταν άκουσαν την επίθεση Σαμαρά
στους «τσιφλικάδες» των ΔΕΚΟ...
Εν τω μεταξύ, αν η κυβέρνηση προχωρούσε σε αυτό το κομμάτι, δεν είναι
απίθανο να ήταν σε θέση να πετύχει ακόμα και βελτίωση των όρων του
μνημονίου συνολικότερα, καθώς πληθαίνουν διαρκώς οι φωνές που μέσα
στην Ευρώπη μιλούν για την ύφεση που προκάλεσε το μνημόνιο στην
Ελλάδα, αλλά η έλλειψη αποτελεσματικότητας μπλοκάρει κάθε δυνατότητα
12
13. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
συζήτησης. Στην ουσία, αυτό ακριβώς το μήνυμα έστειλε χθες και η ίδια η
Ευρώπη: αλλάξτε, για να συζητήσουμε εκ νέου…
Όταν στην κατάσταση κρίσης που περνάμε ο κ. Παπανδρέου δεν μπορεί
να κάνει στην άκρη 3 συνδικαλιστές, ποιος να μας πάρει πλέον σοβαρά και
για ποιο λόγο; Με ποια λογική κανείς να συζητήσει άλλους όρους, όταν
το αυτονόητο καθίσταται αδύνατο; Αν είχε πετύχει σε αυτό το κομμάτι, η
χώρα θα είχε τη νομιμοποίηση να ζητήσει αλλαγές, ειδικά στην κατεύθυνση
της ανάπτυξης. Κι αυτή είναι η εσωτερική διασύνδεση του πρώτου και του
δεύτερου σκέλους του προγράμματος της Ν.Δ.
Αντίστοιχη ήταν άλλωστε και η λογική της παρέμβασης Λοβέρδου,
που βλέπει τον εαυτό του σε ρόλο επίδοξου πρωθυπουργού ευρύτερης
συναίνεσης σε κυβέρνηση σωτηρίας. Κι εδώ, ο Αντώνης Σαμαράς έκανε
χθες μια ενδιαφέρουσα «χάρη» στην κυβέρνηση: δεν πήρε τη μπάλα από
εκεί που την πέταξε ο Λοβέρδος, αν και θα μπορούσε…
Έλα όμως που η κυβέρνηση δεν θέλει να προχωρήσει στην υπόθεση των
ΔΕΚΟ! Η κυρία Μπιρμπίλη έχει από καιρό ξεκαθαρίσει, μαζί και με
άλλους συναδέλφους της, ότι δεν έχει καμία διάθεση να υποστηρίξει την
πώληση της ΔΕΗ και άλλων εταιριών του δημοσίου. Έχει αναλάβει την
αποστολή να κρατάει τα «μπόσικα» με τους πράσινους συνδικαλιστές για
να μην κηρύξουν τον πόλεμο στον κ. Παπανδρέου και τους χαϊδεύει κατά
καιρούς με διάφορες τοποθετήσεις που τους αρέσουν να ακούνε…
Από χθες, τα προσχήματα αυτά καταρρέουν. Η κυβέρνηση δεν έχει πλέον
κανένα άλλοθι να καθυστερεί: δεν την πιέζουν μόνον οι υφιστάμενες
δεσμεύσεις της, δεν την πιέζει μόνον η τρόικα, τώρα την πιέζει και η στάση
της Νέας Δημοκρατίας. Πρέπει να προχωρήσει. Μετά τον διεμβολισμό
Σαμαρά, ο κ. Παπανδρέου, είναι πλέον αναγκασμένος να πάρει διαζύγιο
από τον κ. Φωτόπουλο, αν θέλει να επανακτήσει κάποιο έστω τμήμα της
αξιοπιστίας του.
Αν επιτέλους ήρθε η ώρα που εννοούμε πια αυτά που λέμε, αν πράγματι
έχουμε καταλάβει που βρισκόμαστε και πόσο κινδυνεύουμε, για τον
πρωθυπουργό, ιδού η Ρόδος: Η κυβέρνηση πρέπει να κινηθεί σήμερα κι
όλας για να σπάσει αυτό το φοβερό απόστημα. Ο πρωθυπουργός δεν έχει
πια άλλοθι. Οφείλει να προχωρήσει. Θα το κάνει; Πιθανότατα, όχι…
www.tovima.gr - 13/05/2011
13
14. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
Ψάχνουν για συνενόχους
Του Νίκου Μπέλλου
Ο ι εταίροι μας στην ευρωζώνη και το ΔΝΤ όχι μόνο επιμένουν αλλά
ενισχύουν την εντελώς αποτυχημένη «συνταγή» του Μνημονίου, γιατί
δεν θέλουν να παραδεχθούν το λάθος τους. Σκληρά δημοσιονομικά
μέτρα και εκποίηση της κρατικής περιουσίας με συνοπτικές διαδικασίες
βρίσκονται στο νέο «πακέτο» που θα ανακοινωθεί τις αμέσως επόμενες
μέρες.
Την ίδια στιγμή με απίστευτο θράσος ζητούν από τα κόμματα της
αντιπολίτευσης, κυρίως τη Νέα Δημοκρατία, να συναινέσει στο πρόγραμμα
για να βγει η Ελλάδα από την κρίση. Να συναινέσουν δηλαδή σε μια
πολιτική που έχει οδηγήσει την οικονομία σε πρωτοφανή ύφεση και σε
στρατιές ανέργων.
Ο επίτροπος Ολι Ρεν και ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Ζαν-Κλοντ
Γιούνκερ επικαλούνται τις περιπτώσεις της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας,
ισχυριζόμενοι ότι στις χώρες αυτές τα πολιτικά κόμματα συμφώνησαν στα
προγράμματα προσαρμογής.
Πρόκειται για μεγάλη ανακρίβεια. Στη μεν Πορτογαλία τα τρία μεγάλα
πολιτικά κόμματα συμφώνησαν με τους στόχους του προγράμματος για
τον απλούστατο λόγο ότι είχαν ενεργό συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις
με την Κομισιόν και το ΔΝΤ. Μάλιστα, πέτυχαν την προστασία των
χαμηλών εισοδημάτων, υποχρεώνοντας την Τρόικα να εγκαταλείψει
ακραίες απαιτήσεις.
Στην Ιρλανδία η νέα κυβέρνηση επαναδιαπραγματεύθηκε το Μνημόνιο,
πέτυχε την αύξηση του εισοδήματος των οικονομικά ασθενεστέρων,
διεκδικεί μείωση του επιτοκίου δανεισμού, ενώ δεν ενέδωσε στις πιέσεις
των Ευρωπαίων για αύξηση του συντελεστή φορολογίας στα κέρδη των
επιχειρήσεων.
Στην Ελλάδα ούτε η Νέα Δημοκρατία ούτε κάποιο άλλο πολιτικό κόμμα
διαπραγματεύθηκε με την Τρόικα το Μνημόνιο. Η κυβέρνηση αποδέχθηκε
ό,τι της ζητήθηκε τον περασμένο Μάιο και φυσικά το πρόγραμμα εξελίχθηκε
σε φιάσκο. Τώρα οι εταίροι επιβάλουν τα νέα μέτρα, επιμένοντας στην ίδια
τακτική και αρνούμενοι οποιαδήποτε αλλαγή πορείας. Απλώς αναζητούν
συνενόχους πιστεύοντας ότι η συναίνεσή τους θα διευκολύνει την εφαρμογή
ακόμη πιο σκληρών μέτρων λιτότητας.
14
15. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ο πρόεδρος της Ν.Δ. απαντάει το αυτονόητο, δηλαδή ότι δεν μπορεί να
συναινέσει σε μια πολιτική που επιδεινώνει την κατάσταση της χώρας και
φυσικά δεν τη βγάζει από την κρίση.
Οι «εμπνευστές» του Μνημονίου πήραν το μήνυμα ότι η συναίνεση δεν
μπορεί να αποτελεί προϊόν εκβιαστικών διλημμάτων. Δεν έχουν παρά να
παραδεχθούν δημόσια ότι το σημερινό Μνημόνιο οδηγεί σε αδιέξοδο και
να δεχθούν τις αλλαγές εκείνες που θα βγάλουν τη χώρα από το τούνελ.
Ιδού η Ρόδος...
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ – 21/05/2011
15
16. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
Παρά ταύτα αισιοδοξώ
Του Κωνσταντίνου Χολέβα*
Α πό παντού λαμβάνουμε μηνύματα απαισιοδοξίας. Για την Ελλάδα,
για την οικονομία μας, για την Ευρώπη, για την ανθρωπότητα. Ειδικά
στον μέσο Έλληνα καλλιεργείται από διάφορες πλευρές η αίσθηση ότι
τα χειρότερα δεν τα έχουμε δει ακόμη. Η αυτοπεποίθηση του Νεοέλληνα
κινδυνεύει να καταρρεύσει τελείως. Και οι λόγοι είναι πολλοί. Ακούμε
τους δανειστές μας να μάς απειλούν, βλέπουμε υπαλλήλους διεθνών
Οργανισμών να ελέγχουν κάθε τομέα της δημόσιας ζωής σαν να είμαστε
το προτεκτοράτο του 1830, παρατηρούμε καταστήματα να κλείνουν,
διαβάζουμε απειλές για απολύσεις. Η Ευρώπη στερείται μεγάλων
ηγετών και οι υπερεθνικοί οργανισμοί διοικούνται από ανθρωπάκια
που δεν μπορούν να τιθασεύσουν τον ... ερωτισμό τους.
Παρά ταύτα αισιοδοξώ. Συγκρατημένα, μετρημένα, με έντονο
προβληματισμό, ναι. Αλλά αισιοδοξώ. Διότι μελετώ την πρόσφατη ιστορία
μας και διδάσκομαι ότι ξεπεράσαμε χειρότερες καταστάσεις. Θυμίζω ότι
το 1893 ο Χαρίλαος Τρικούπης φώναξε μέσα στην Βουλή το περίφημο:
Δυστυχώς επτωχεύσαμεν! Είχε στείλει προηγουμένως τον Υπουργό
Οικονομικών Θεοτόκη στη Μ. Βρετανία για να ζητήσει δάνειο και οι
Βρετανοί απαίτησαν να ελέγχουν πλήρως την εξωτερική μας πολιτική
ως προϋπόθεση κάθε οικονομικής βοήθειας. Ο υπερήφανος Τρικούπης
δεν έκανε υπόγειες διαβουλεύσεις, όπως κάποιοι σύγχρονοι πολιτικοί
μας έκαναν με τον Στρως Καν. Ούτε αμφιταλαντεύθηκε. Δεν θέλησε να
απεμπολήσει το Μακεδονικό, το Κρητικό και τα άλλα εθνικά ζητήματα
στο όνομα της οικονομικής κρίσης. Ενώ στην εποχή μας κάποιοι άλλοι
δηλώνουν στο εξωτερικό ότι δεν βλάπτει να χάσουμε μερικά τετραγωνικά
εθνικού εδάφους αρκεί να περνάμε καλά και να έχουμε ειρήνη με τους
γείτονες. Ο Χ. Τρικούπης προτίμησε να μην παραχωρήσει την εθνική μας
αξιοπρέπεια και να πει την αλήθεια στον ελληνικό λαό. Θα μπορούσε να
πει «λεφτά υπάρχουν», αλλά δεν το έκανε. Έμεινε στην ιστορία με θετικό
πρόσημο διότι είπε ειλικρινέστατα ότι «λεφτά δεν υπάρχουν».
Μετά από τέσσερα χρόνια ακολούθησε ο εν μέρει ατυχής πόλεμος του 1897.
Στο μεν στρατιωτικό πεδίο πράγματι υποχωρήσαμε έναντι των Τούρκων
πλην του Σμολένσκη στο Βελεστίνο. Όμως στο διπλωματικό πεδίο
κερδίσαμε την διεθνή αναγνώριση της Αυτονομίας της Κρήτης, που ήταν
το πρώτο βήμα για την Ένωση. Το επόμενο έτος επεβλήθη στην Ελλάδα
ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος, ο ΔΟΕ, που τηρουμένων των αναλογιών
ήταν η τρόϊκα της εποχής. Άγγλοι, Γάλλοι, Αυστριακοί, Γερμανοί, Ιταλοί
16
17. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
και Ρώσοι εγκαταστάθηκαν σε όλα τα κρατικά μονοπώλια, όπως
τα σπίρτα, το αλάτι κ.α και έπαιρναν κατ’ ευθείαν από την πηγή τα
χρήματα για τους ξένους δανειστές μας. Παρ’ όλα αυτά τα προβλήματα
και την απογοήτευση από τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, η
μικρή πτωχευμένη και καθημαγμένη Ελλάδα κατόρθωσε το 1903-1908
να συντηρήσει έξω από τα τότε σύνορά της έναν διμέτωπο Μακεδονικό
Αγώνα εναντίον Τούρκων και Βουλγάρων και το κυριώτερο: Κατόρθωσε
να διαφυλάξει την ελληνικότητα της Μακεδονίας.
Και όχι μόνον αυτό. Μέσα σε λίγα χρόνια αυτή η προβληματική Ελλαδίτσα,
με τον ΔΟΕ να βάζει το χέρι στην τσέπη του κάθε Έλληνα, κατόρθωσε να
ανοίξει τα φτερά τα πρωτινά της τα μεγάλα (Κωστής Παλαμάς) και να
πραγματοποιήσει το μεγάλο άλμα των Βαλκανικών Πολέμων. Το 1912-
13 η Ελλάς έδιωξε τους Τούρκους από την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τα νησιά
του Β. Αιγαίου και την Κρήτη, ενώ έθεσε τις βάσεις για τη απελευθέρωση
της Θράκης. Οι Έλληνες του 1893-1912 κατόρθωσαν την κρίση να την
μετατρέψουν σε ευκαιρία. Τα οικονομικά προβλήματα τους φιλοτίμησαν,
τους φανάτισαν με την καλή έννοια, τους προέτρεψαν να μεγαλουργήσουν
και να αποδείξουν ότι είναι άξιοι φορείς ενός μεγάλου ονόματος και
ικανοί για ένα καλύτερο μέλλον. Όμως τότε οι διανοούμενοι του Έθνους
πρόβαλλαν και υποστήριζαν τη συνέχεια του Ελληνισμού και τόνωναν
το εθνικό φρόνημα. Ο Κωστής Παλαμάς, ο Ίων Δραγούμης, ο Αλέξανδρος
Παπαδιαμάντης, η Πηνελόπη Δέλτα και πολλοί άλλοι προετοίμασαν τον
απλό Έλληνα πολίτη να γίνει ο συνεργάτης και συντονιστής των γηγενών
Μακεδονομάχων και στη συνέχεια να γίνει ο ενθουσιώδης στρατιώτης του
1912-13. Σήμερα υπερπροβάλλονται ορισμένοι διανοητές που καλλιεργούν
την εθνική απαισιοδοξία, την περιφρόνηση προς το νεοελληνικό κράτος,
την αμφισβήτηση της συνέχειας του Ελληνισμού. Ας τους παραμερίσουμε
και ας ανοίξουμε τον δρόμο για επιστήμονες, για διανοητές και βεβαίως
για πολιτικούς, οι οποίοι πιστεύουν στις δυνάμεις του Ελληνισμού, που
δεν υποκλίνονται δουλοπρεπώς μπροστά σε κάθε Ανάν, Στρως Καν και
Νταβούτογλου, που ακολουθούν την αξιοπρεπή γραμμή του Χ. Τρικούπη
και δεν υποχωρούν στα εθνικά θέματα με πρόσχημα την οικονομική
δυσπραγία.
Αισιοδοξώ σκεπτόμενος ότι η πτωχευμένη Ελλάδα των αρχών του
προηγουμένου αιώνος οδηγήθηκε στην εθνική αναγέννηση των
Βαλκανικών Πολέμων. Αισιοδοξώ διότι μετά τη Μικρασιατική καταστροφή
απορροφήσαμε με ταχύτητα και επιτυχία 1,5 εκατομμύριο προσφύγων
αδελφών μας και αξιοποιήσαμε την πνευματική και εμπορική τους ικμάδα.
Αισιοδοξώ διότι μετά τη δραματική δεκαετία 1940-1950 βγάλαμε δύο
Νομπελίστες, τον Σεφέρη και τον Ελύτη, έναν παγκοσμίου ακτινοβολίας
17
18. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
επιστήμονα όπως ο Γ. Παπανικολάου, δύο μουσικοσυνθέτες με οικουμενική
ακτινοβολία όπως ο Μάνος Χατζηδάκης και ο Μίκης Θεοδωράκης.
Αναβαπτισθήκαμε στις ελληνορθόδοξες ρίζες μας με τη βοήθεια του Φώτη
Κόντογλου, του Γέροντος Παϊσίου κ.ά., και ταυτοχρόνως γίναμε πλήρες
μέλος της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογενείας με κύριο εφόδιο τη σπουδαία
εμπορική ναυτιλία μας. Ως Ορθόδοξος και ως Έλληνας δικαιούμαι να
αισιοδοξώ.
*Πολιτικός Επιστήμων
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ - 29/05/2011
18
19. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ο Μέτερνιχ Σοσιαλδημοκράτης:
Η παρακμή της ευρωπαϊκής και η πτώση της ελληνικής
σοσιαλδημοκρατίας.
Του Η.Μ.
Q uell dommage! Τι κρίμα. Ήταν τόσο όμορφη ιδέα, ζυγισμένη και
φρόνιμη και ασφαλής. Η σοσιαλδημοκρατία, ένας κομψός μεταπολε-
μικός συμβιβασμός: η αριστερά θα δεχόταν να εγκαταλείψει τις πιέσεις της
για να αλλάξουν οι δομές και οι θεσμοί της παραγωγής και της εξουσίας
στην Ευρώπη και σε αντάλλαγμα θα έπαιρνε ένα δυνατό κράτος που θα
αναδιένειμε αναδρομικά μέσω φόρων και κοινωνικών υπηρεσιών σεβαστό
μερίδιο από τα κέρδη των πλούσιων. Τι καλά, μαγικά, όλοι ευχαριστημένοι.
Ας γίνουμε λοιπόν όλοι φαντασιακοί (γιατί οι πραγματικοί έχουν σοβαρά
παράπονα) Σουηδοί. Ακόμα και στην Αμερική, η κυρίαρχη φιλελεύθερη
διανόηση στα Πανεπιστήμια προσχώρησε: Η Θεωρία της Δικαιοσύνης του
John Rawls είναι πιθανότατα η ισχυρότερη φιλοσοφική τεκμηρίωση της
σοσιαλδημοκρατίας που γράφτηκε ποτέ. Σε ένα τόσο νοικοκυρεμένο και
δίκαιο σύστημα, τι θα μπορούσε άραγε να πάει στραβά;
Το πρώτο πρόβλημα, είναι αυτό που παραδέχονται ιστορικά και οι ίδιοι
οι σοσιαλδημοκράτες, ότι δηλαδή οι πλούσιοι φροντίζουν έντεχνα να
μην τηρούν τη συμφωνία. Δεν κάθονται ήσυχοι, ακίνητοι βρε αδερφέ,
να τους φορολογήσουμε. Προσλαμβάνουν δικηγόρους, φοροτεχνικούς,
δημοσιογράφους, μπράβους, ελβετούς τραπεζίτες, διαφημιστές και
αγοράζουν τα ΜΜΕ και τις ομάδες ποδοσφαίρου και κάνουν στενή παρέα
με πολιτικούς, δημάρχους, δικαστές, μεγαλοσυνδικαλιστές.
Επίσης έχουν την καταστροφική συνήθεια να προτιμούν τα σίγουρα και
βαρετά κέρδη από τα επικά και αμφίβολα: Προτιμούν είτε να γίνουν
ρεντιέρηδες είτε να αντιγράψουν εκ του ασφαλούς μια κοινότοπη
μεταφερόμενη από άσχετο περιβάλλον συνταγή – που ονομάζουν Best
Practice. Από καινοτομία, από δημιουργικότητα, από προσαρμογή στα
καθ’ ημάς, ελάχιστα και αναιμικά και προσχηματικά.
Τι να κάνουν και οι έρμοι οι σοσιαλδημοκράτες πολιτικοί, δωροδοκούν
συστηματικά επί δεκαετίες τους πλούσιους με επιχορηγήσεις και
θαλασσοδάνεια και άδειες τηλεόρασης και προνομιακές αναθέσεις μπας
και φέρουν λίγη ανάπτυξη μέσω του θρυλούμενου επιχειρηματικού τους
δαιμόνιου – αλλά αυτοί δεν τραβάνε…
Το δεύτερο πρόβλημα των σοσιαλδημοκρατών είναι οι ψηφοφόροι τους,
που επιμένουν να τηρηθεί θρησκευτικά η συμφωνία. Και όταν αυτό δεν γί-
19
20. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
νεται, προσπαθούν μέσα στην απελπισία τους να μιμηθούν τους
πλούσιους: να γίνουν κι αυτοί (έστω μικροί και ταπεινοί) ρεντιέρηδες. Να
εξασφαλίσουν τιμής ένεκεν μια θέση στον ήλιο, να στείλουν τα παιδιά
τους στα πανεπιστήμια μπας και γίνει πράξη η καταπαγωμένη κοινωνική
κινητικότητα, να περάσουν με πολιτικό μέσο το γείτονά τους στον άπονο
αγώνα – στο rat race. Άλλωστε, είναι φυσικό στη δημοκρατία όσοι
χάνουν και καταπιέζονται στην οικονομία να αντεπιτεθούν στο πεδίο της
πολιτικής. Θα φτιάξουν κι αυτοί ομάδες πίεσης, θα κατέβουν στο δρόμο,
θα περιχαρακωθούν στις λεγόμενες συντεχνίες, θα αδιαφορήσουν για τους
καταφρονεμένους συναδέλφους τους στη σκιώδη οικονομία, δεν θα κάνουν
τόπο στους νέους, θα αγαπήσουν μόνο τα βασανισμένα κεκτημένα τους.
Μάλιστα, κύριε, αντιστέκονται κι ας ορίζεται ο αγώνας τους ως λαϊκισμός
κι ας τους κοροϊδεύουν με ηθοπλαστικά χρονογραφήματα αλά παλαιά οι
βολεμένοι αναλυτές και οι παρατρεχάμενοι. Κι ας τους βρίζουν κάποιοι
δεινόσαυροι σοσιαλδημοκράτες (;) πολιτικοί, ως κοπρίτες. Μόνο που,
φευ, η αντίστασή τους είναι άγονη. Σκεφτείτε μόνο ότι την καταπίεζαν
με ευχέρεια για μια τουλάχιστον δεκαετία στην Ελλάδα, με μόνα όπλα το
δήθεν εκδημοκρατισμό της πίστωσης (καταναλωτικά δάνεια και κάρτες)
και τα πολυτραγουδισμένα επιδόματα και την παραμυθία του ώριμου (!)
χρηματιστηρίου και του Ευρώ.
Το τρίτο πρόβλημα της σοσιαλδημοκρατίας είναι το προφανές, αλλά
δυστυχώς δεν το βλέπει κανένας θιασώτης της. Το πρόβλημα είναι ότι
μετά τον μεταπολεμικό συμβιβασμό η σοσιαλδημοκρατία υιοθέτησε το
πρόγραμμα των αντιπάλων της!!! Ακόμα κι αν για ένα διάστημα κράτησε
την ιδεολογία της (τώρα τη χάνει κι αυτήν), απέκτησε το πολιτικό και
οικονομικό πρόγραμμα των εχθρών της – απλά το εξανθρώπισε με πολλή
ζάχαρη. Υιοθέτησε δηλαδή την κατεστημένη αλλά επιστημονικά αστήριχτη
άποψη ότι η οικονομία της αγοράς έχει μία και μόνο μία θεσμική έκφανση
– ότι δεν μπορεί να στηθεί με πολλούς διαφορετικούς συνταγματικούς
τρόπους και νομικές διευθετήσεις. Έτσι π.χ. κατέληξε να θεωρεί δεδομένο
το χρηματο-οικονομικό καζίνο και την ουσιαστική απαλλαγή των
τραπεζών από τη δραστηριότητα που συνιστά το βασικό λόγο ύπαρξής
τους: τη δρομολόγηση των αποταμιεύσεων στην παραγωγική διαδικασία.
Οι τράπεζες ξεφαντώνουν πλέον ρέμπελες στη διεθνή αρένα, αλλά
δυστυχώς εξακολουθούν να πεθαίνουν (άρα και να στοιχίζουν) στη χώρα
τους. Ταυτόχρονα, το κράτος δωροδοκεί τους πλούσιους ιδιώτες, μπας
και φιλοτιμηθούν και φέρουν την ανάπτυξη - όπως μόνο αυτοί υποτίθεται
ξέρουν. Η όλο και πιο περιορισμένη αναδιανομή δεν μπορεί να προσφέρει
ούτε κοινωνικά περιεκτική ανάπτυξη ούτε και χαλάρωση μιας άκαμπτης
ιεραρχικής οικονομίας.
20
21. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Εν γένει, όλες οι σύγχρονες πολιτικές της σοσιαλδημοκρατίας αποσκοπούν
στο να εξευμενίσουν τον δήθεν πάνσοφο αλλά μισοκοιμισμένο δράκο –
τις παγκόσμιες αγορές του χρήματος. Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία
έχει εξελιχθεί στο νέο Μέτερνιχ, στο σκληρό πυρήνα της αντίδρασης
και της αντεπανάστασης, με ιδεολογικό τοτέμ μια δήθεν τεχνοκρατική
αλλά στην πράξη βαθιά συντηρητική θεώρηση του κόσμου. Έτσι ακριβώς
χάνει και το στοίχημα της μετα-φορντικής παραγωγικής δικτύωσης και
σπρώχνει τους ψηφοφόρους της προς τα ακραία δεξιά, ιδεολογικά σαφώς
πιο καυτά, σχήματα. Επιχείρησε με άλλα λόγια να φέρει στην πολιτική
το Μεγάλο Ύπνο, αλλά αντί αυτού πέτυχε το Μεγάλο Αποχαιρετισμό.
Βέβαια κράτησε το καλό της όνομα: είναι τόσο εύκολο να φαίνεσαι
ρεαλιστής, όταν δέχεσαι τα πάντα...
Στην Ελλάδα μάλιστα η σοσιαλδημοκρατία έκανε και ένα βήμα
παραπάνω: αυτοκτόνησε. Όχι επειδή πήρε τα σκληρά και άπονα δανεικά
του Μνημονίου. Αυτό ήταν μεν λάθος, αλλά ανθρώπινο. Η συντεταγμένη
άμεση χρεωκοπία ή μια πιο σκληρή διλημματική διαπραγμάτευση ή η
ομαλή έξοδος από την Ευρωζώνη (έστω και προσωρινή), αν και ορθότερες
αντικειμενικά και σαφώς πιο αναπτυξιακές λύσεις (όπως πληθώρα
κορυφαίων πανεπιστημιακών σε Ευρώπη και Αμερική επέμενε – Ντάνι
Ρόντρικ, Ρομπέρτο Ούνγκερ, Ρικάρντο Χάουσμαν, Ρίτσαρντ Φρίμαν
από το Χάρβαρντ, Σάιμον Τζόνσον από το ΜΙΤ, Κώστας Λαπαβίτσας
από το Λονδίνο SOAS, Πολ Κρούγκμαν από το Πρίνστον και πάρα
πολλοί άλλοι), ήταν λύσεις που απαιτούσαν λεπτούς χειρισμούς και είχαν
κι αυτές ένα αρκετά μεγάλο κόστος. Και βέβαια η συναίνεση της κοινής
γνώμης για αυτές τις πιο ας πούμε ριζοσπαστικές λύσεις δεν ήταν καθόλου
δεδομένη – καθώς οι πολίτες είχαν παραπλανηθεί, από την αυτονόητη
και μονόδρομη πορεία που προπαγάνδιζαν ΟΛΕΣ οι προηγούμενες (και η
σημερινή επίσης) κυβερνήσεις. Όχι, λοιπόν, δεν ήταν τα ξένα, αν και κατά
πολύ επαχθεστερα από τα προηγούμενα, δανεικά που πήρε η κυβέρνηση.
Πολύ πιο καταστροφική είναι η επιμονή της ότι δεν είναι εκ των ουκ
άνευ η διαγραφή υπολογίσιμου μέρους του χρέους (κούρεμα). Ακόμα
και οι μουτζαχεντίν των αγορών, το σύνολο των κατά τεκμήριο σοβαρών
οικονομολόγων του πλανήτη (100%), ακόμα και οι σύμβουλοι αυτών που
χάνουν τα χρήματά τους (!) είναι απόλυτα κατηγορηματικοί ως προς το
κούρεμα: Είναι Α-ΠΑ-ΡΑΙ-ΤΗ-ΤΟ. Η ας πούμε ευγενής κυβερνητική
τύφλωση ότι θα επιστρέψουμε και το τελευταίο σεντ είναι ακατανόητη
και εξαιρετικά αποσταθεροποιητική για την Ελλάδα - και για την Ε.Ε.!
Εγγυήσεις χωρίς νόημα, δεν πείθουν κανέναν. Οι αγορές βλέπουν μόνο
μπροστά και δεν νοιάζονται για βικτωριανές ηθικές και αιώνιες υποσχέσεις.
Εξίσου κατακριτέα είναι η αδιαφορία της κυβέρνησης για τα συμβόλαιά
της με τους πολίτες της χώρας, όταν υπολογίζει αποκλειστικά και μόνο τα
21
22. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
άλλα συμβόλαια, αυτά με τους ξένους πιστωτές. Μοιάζει με νέα
κρυπτοαποικιοκρατία, αλλά, όχι, ούτε αυτή η στάση συνιστά την πτώση
της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα. Είναι κάτι άλλο, ακόμα πιο βαθύ.
Το πραγματικό έγκλημα της Ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας είναι η
απίστευτη εκστρατεία κατασυκοφάντησης του μέσου εργαζόμενου Έλληνα
ως τουλάχιστον συνένοχου, αν όχι και αυτουργού της κρίσης και της σαθρής
ας πούμε ανάπτυξης και της πλημμύρας της χώρας από ξένα δανεικά
(που πήγαν άλλωστε απευθείας στα χέρια της ελίτ). Του μέσου Έλληνα
που την στήριξε και πίστεψε σε όλα τα δήθεν αυτονόητα -Ολυμπιάδα,
τραπεζοκρατία, Ευρώ, χρηματοοικονομικό καζίνο- που του ζήτησε η ίδια
με αδιανόητη ανεμελιά να πιστέψει.
Το αμάρτημα της κυβέρνησης στην Ελλάδα είναι ότι αθώωσε τον εαυτό της
και σύσσωμη την ελίτ και ενοχοποίησε βάναυσα και συστηματικά όλους
τους υπόλοιπους – ειδικά μάλιστα τους ψηφοφόρους της. Χρησιμοποίησε
φροϋδικά σχεδόν το φόβο και την ενοχή, για να πείσει ότι η δική της καθαρά
πολιτική επιλογή για το Μνημόνιο ήταν απολίτικη, μονόδρομος και η μόνη
ρεαλιστική για όσους έχουν ακόμα σώας τας φρένας. Απέκρυψε τη γόνιμη
συζήτηση που γινόταν σε Ευρώπη και Αμερική για νέες και ρηξικέλευθες
λύσεις στην Ελληνική κρίση και κόλλησε σε ένα πρωτόγονα ανόητο ΓΙΑΤΙ
ΕΤΣΙ. Δεν είχε καν το κουράγιο να κουβεντιάσει, μήπως και τρομάξει ο
ευαίσθητος μπαμπούλας - οι διεθνείς αγορές του χρήματος. Η ρητορική
της ενάντια σε φοροφυγάδες και ρεντιέρηδες, σε ομάδες συμφερόντων
που λυμαίνονται την αναδιανομή, ακυρώθηκε από το θρυλικό Όλοι
Μαζί Τα Φάγαμε και τελικά το μόνο θύμα ήταν η ίδια η αναδιανομή.
Τρομοκράτησε αλύπητα τους συνταξιούχους και τους μικροκαταθέτες ότι
δήθεν θα χάσουν (;) και τα λίγα που έχουν, ότι θα γίνουμε Ζιμπάμπουε (200%
ο πληθωρισμός με τη νέα δραχμή, γράφει ο κάθε άσχετος κατεστημένος
δημοσιογράφος ) και Αλβανία του Χότζα (χωρίς τον Χότζα).
Έσπρωξε τους ψηφοφόρους της σε μια δουλική μοιρολατρεία, σε μια ενδεή
αντιπάθεια προς την αληθινή δημοκρατία και το γενναίο διάλογο, τους
αποξένωσε από όποια ανάγκη για αυτοδιάθεση, τους ξανάκανε (άτακτα)
παιδιά που θέλουν να ξυπνήσουν και όλα να είναι εφιάλτης – δεν μπορεί,
όχι, η μαμά Ευρώπη δε θα μας αφήσει ποτέ να χαθούμε, όχι αν είμαστε πολύ
(μα πολύ) φρόνιμοι.
Προτίμησε δηλαδή η κυβέρνηση να χρεωκοπούμε κάθε μέρα από φόβο, για
να μην τύχει και χρεωκοπήσουμε μία και καλή και το αντιμετωπίσουμε. Εκεί
έδειξε η Ελληνική σοσιαλδημοκρατία ότι είναι ολοκληρωτικά υποταγμένη
στη δήθεν εμπιστοσύνη των αρπακτικών αγορών του χρήματος και τις αγκυ-
22
23. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
λώσεις των πτωχευμένων τραπεζών. Και απορεί τώρα που τα θύματά της
δεν έχουν περιπετειώδη διάθεση για ανάπτυξη και δίψα για το καινούργιο.
Που όλο καταστροφολογούν και είναι απαισιόδοξα, και όλο τρέμουν τα
καημένα. Quell dommage!
Απαραίτητη Σημείωση:
Για να είμαστε δίκαιοι η αποστολή της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα
της μεταπολίτευσης ήταν εξαιρετικά περίπλοκη. Έπρεπε να αντιμετωπίσει
πρώτα τους σαρωτικούς αποκλεισμούς του μετεμφυλιακού κράτους και να
αποκαταστήσει τα θύματα και κατόπιν να πετύχει τρεις επαναστάσεις μαζί
στη δημόσια διοίκηση:
1) Τη γραφειοκρατική του 19ου αιώνα (για να πολεμήσει τους ντόπιους
Βίκινγκς επιδρομείς, τις ομάδες πίεσης, την πολιτική κλεπτοκρατία και τη
διαφθορά)
2) την managerial του 20ου (για να μειώσει τα έξοδα και να μην εξαρτιέται
από ξένα δανεικά)
3) και την προοδευτική του 21ου (για μια κοινωνικά περιεκτική χωρίς
ιεραρχίες και αποκλεισμούς, συμμετοχική οικονομία).
Δυστυχώς προσπάθησε σποραδικά μόνο για τις δύο πρώτες, με
πισωγυρίσματα με μισή καρδιά με δήθεν κοσμοπολίτικη υπεροψία
και αφού απέτυχε παταγωδώς, με πρόφαση το συμμάζεμα αγκάλιασε
παθιασμένα έναν άγριο νεοφιλελευθερισμό και στράφηκε ανενδοίαστα
εναντίον των απλών πολιτών και συνοδοιπόρων της! Λες και ήταν o μέσος
εργαζόμενος που μαγείρεψε τα στατιστικά με την Goldman Sachs...
www.thepressproject.gr - 01/03/2011
23
24. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
Το θέατρο της Μεταπολίτευσης
Του Στάθη N. Kαλύβα*
Η διακυβέρνηση της χώρας την τελευταία τριακονταετία μπορεί να
παρομοιαστεί με ένα θεατρικό έργο σε τρεις πράξεις.
Πράξη πρώτη: Έπειτα από μπόλικες διαβουλεύσεις και καθυστερήσεις,
εισάγεται κάποια μεταρρύθμιση που, όπως είναι φυσικό, δυσαρεστεί
κάποιους. Πράξη δεύτερη: Οι δυσαρεστημένοι «κινητοποιούνται». Η
κινητοποίηση συνίσταται στην επιβολή ενός σημαντικού κόστους πάνω στο
κοινωνικό σύνολο, ανάλογα με τις εκάστοτε διαθέσιμες δυνατότητες και
στη χρήση ενός αριστερόστροφου πολιτικού λεξιλογίου, με στερεοτυπικές
αναφορές σε «ηρωικούς αγώνες» που γίνονται για το «λαϊκό συμφέρον».
Σύσσωμα τα ΜΜΕ και η αντιπολίτευση στηρίζουν τα αιτήματα των
κινητοποιημένων που δεν μπορεί παρά να είναι δίκαια, ενώ καταδικάζεται
η κυβερνητική αυθαιρεσία και αναλγησία, καθώς και η υποταγή της στα
«συμφέροντα». Η κυβέρνηση επιλέγει τη χαλαρή αστυνόμευση στη βάση
της λογικής πως τα κοινωνικά προβλήματα δεν έχουν αστυνομικές λύσεις:
ούτε συλλήψεις γίνονται ούτε επιβάλλονται ποινές σε κανέναν και αυτό,
ανεξάρτητα από το αν παραβιάζεται ή όχι ο νόμος. Πράξη τρίτη: Έχοντας
εισπράξει ένα σημαντικό πολιτικό κόστος, η κυβέρνηση υποχωρεί στο
όνομα της δημοκρατίας και του διαλόγου. Όλοι επιστρέφουν στα σπίτια
τους χαρούμενοι. Η μεταρρύθμιση είτε εφαρμόζεται πλημμελώς είτε δεν
εφαρμόζεται καθόλου είτε αποσύρεται. Το μάθημα εμπεδώνεται: το κράτος
λυγίζει εύκολα. Το πρόβλημα που επεδίωκε να θεραπεύσει η μεταρρύθμιση
χώνεται κάτω από το χαλί με την ελπίδα πως κάπως, κάποτε, θα διορθωθεί.
Έτσι φθάσαμε στη χρεοκοπία.
Η παράσταση αυτή τα έχει όλα: προβλέψιμους ρόλους και σενάριο,
χαρούμενο τέλος και (δυστυχώς) αρνητικές συνέπειες. Το εντυπωσιακό,
όμως, είναι πως ενώ βρισκόμαστε σε ελεύθερη πτώση, ο θίασος συνεχίζει
την παράσταση. Πρόσφατα παραδείγματα: το κάπνισμα στους δημόσιους
χώρους, η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων, η Κερατέα.
Είναι προφανές πως ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας,
συνεπικουρούμενο από μερίδα δημοσιογράφων και διανοουμένων,
εξακολουθεί να αρνείται να αντικρίσει κατάματα τη ρίζα του προβλήματος:
το απλό, δηλαδή, γεγονός πως το επίπεδο διαβίωσης που είχε κατακτήσει
η χώρα τα τελευταία χρόνια δεν αντιστοιχούσε στον παραγόμενο πλούτο.
Ο στρουθοκαμηλισμός αυτός τρέφεται απευθείας από την ιδεολογία της
Μεταπολίτευσης: πάντοτε φταίνε οι άλλοι (οι διεφθαρμένοι πολιτικοί,
οι ξένοι που μας επιβουλεύονται και μας επιβάλλουν «επαχθή χρέη», ο
24
25. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
νεοφιλελευθερισμός, η παγκοσμιοποίηση κ.λπ.) και ποτέ εμείς οι ίδιοι
(ο αγνός, διωκόμενος «λαός»). Έτσι, η ψυχρή αποτίμηση της σκληρής
πραγματικότητας που αντιμετωπίζουμε έχει υποκατασταθεί από τη συνεχή
γκρίνια, τον αδιέξοδο αυτισμό και τη μανιώδη αναζήτηση της εύκολης
και ανέξοδης λύσης που θα μας οδηγήσει στη σωτηρία: η επιμήκυνση, η
αναδιάρθρωση, η στάση πληρωμών, οι Κινέζοι, τα κατοχικά χρέη της
Γερμανίας..., ο Ισημερινός.
Ο στρουθοκαμηλισμός δεν είναι δυσεξήγητος. Κατ’ αρχάς, καμιά αποτυχία
δεν γίνεται εύκολα αποδεκτή. Δεύτερον, η ελληνική κοινωνία βίωσε μια
αδιάκοπη ανοδική πορεία που διήρκεσε 70 χρόνια. Πρέπει να πάει κανείς
πίσω στα χρόνια της Κατοχής για να αναζητήσει μια ραγδαία πτώση
του βιοτικού επιπέδου. Η σημερινή πραγματικότητα είναι πραγματικά
πρωτόγνωρη για τους περισσότερους. Τρίτον, οι οικονομικές κρίσεις
του πρόσφατου παρελθόντος ξεπεράστηκαν με ευκολία και δίχως βαριές
συνέπειες, καλλιεργώντας την ψευδαίσθηση της εύκολης διεξόδου. Τέλος,
η ιδεολογία της Μεταπολίτευσης υπήρξε σε τέτοιον βαθμό ηγεμονική, που
έχει αποκτήσει την ισχύ του αυτονόητου.
Παρ’ όλα αυτά, και αντίθετα από τους περισσότερους, ίσως, αναλυτές, δεν
θεωρώ πως το κεντρικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή εντοπίζεται στην κοινωνία.
Αφ’ ενός αυτή διαθέτει πολύ μεγαλύτερα αποθέματα προσαρμοστικότητας
απ’ όσα της αναγνωρίζονται. Αφ’ ετέρου, κάτω από την επιφάνεια και
πίσω από τις κραυγές, διακρίνονται οι τεκτονικές αξιακές αλλαγές που
ήδη συντελούνται. Σιγά σιγά, πράγματα που παλιότερα δεν λέγονταν έχουν
αρχίσει να είναι ευρύτερα αποδεκτά. Άλλωστε, οι περισσότεροι άνθρωποι
κάπου συναισθάνονταν πως ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούσαν τα
πράγματα, παρότι βολικός, ήταν σαθρός. Αργά αλλά σταθερά, η πίεση της
πραγματικότητας ωθεί την κοινωνία προς την αναθεώρηση των θεμελιωδών
αξιών της. Η μετατόπιση αυτή δεν μεταφράζεται ακόμη σε πολιτική ενέργεια,
γιατί η κοινωνία δέχεται αντιφατικά μηνύματα από μια πολιτική ηγεσία που
δεν εμπιστεύεται και η οποία δεν της παρέχει ούτε αξιόπιστο οδηγό εξόδου
από την κρίση ούτε όραμα για το μέλλον.
Είναι προφανές πως οι αλλαγές και δύσκολες είναι και χρόνο χρειάζονται.
Όμως, ούτε χρόνος υπάρχει ούτε η προοπτική της κατάρρευσης επιτρέπει
δισταγμούς. Το πρόβλημα είναι πως την πραγματοποίηση των αλλαγών
επωμίσθηκε μια κυβέρνηση (και ένα πολιτικό προσωπικό) που ούτε τις
καταλαβαίνει ούτε και πιστεύει σ’ αυτές.
Η κρίσιμη διαφορά με το παρελθόν είναι πως το θέατρο της Μεταπολίτευσης
απώλεσε πλέον τους χρηματοδότες του. Μόνο η δύναμη της αδράνειας εξηγεί
25
26. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
γιατί συνεχίζονται ακόμη οι παραστάσεις. Δεν θα κρατήσουν για πολύ. Η
πολιτική ηγεσία της χώρας διαθέτει ίσως ακόμη τη δυνατότητα να επιλέξει
πόσο ομαλός θα είναι ο δρόμος της μετάβασης. Είτε, όμως, επιλέξει είτε
όχι, το τελικό αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο: η κρίση θα σαρώσει τη σημερινή
πραγματικότητα, θέτοντας τη χώρα σε μια υγιέστερη τροχιά.
* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Yale
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΜΗ – 30/04/2011
26
27. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η κατάρρευση του ελληνικού κράτους
Του Μάριου Ευρυβιάδη*
Σ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ γινόμαστε μάρτυρες ενός πρωτοφανούς γεγονότος
για την ιστορία της Ευρώπης παρόμοιο του οποίου δεν έχει συμβεί από
τα μέσα του 17ου αιώνα όταν πρωτοεμφανίστηκε το κράτος. Ένα δυτικού
τύπου κράτος, όχι κάποιο Πακιστάν, Σομαλία κ.λπ., καταρρέει μέρα με τη μέρα.
Το κράτος όπως το γνωρίζουμε σήμερα, εδαφικά κυρίαρχο, γραφειοκρατικά
συγκεντρωτικό με μονοπώλιο στη χρήση βίας, είναι μια μορφή διακυβέρνησης
που ταυτίζεται με τον σύγχρονο κόσμο. Προγενέστερες μορφές
διακυβέρνησης υπήρξαν ο χριστιανικός οικουμενισμός (του Πάπα), οι λογής-
λογής Αυτοκρατορίες, οι σατραπείες, ο φυλετισμός κ.λπ. Προπομποί του
σύγχρονου κράτους υπήρξαν οι πόλεις-κράτη της Αναγεννησιακής Ιταλίας
και, από τα μέσα του 17ου αιώνα, το κράτος εμπεδώθηκε και απέκτησε όλα
τα γνωστά σε εμάς χαρακτηριστικά.
Ταυτόχρονα, το ίδιο αναδείχθηκε ως ο σημαντικότερος και ο
χαρακτηριστικότερος θεσμός της εποχής.
Ειδικά, μετά από τον 19ο αιώνα, όταν το κράτος αυτό οικειοποιήθηκε τον
εθνικισμό (υπογραμμίζω οικειοποιήθηκε και δεν κατασκεύασε διότι τα έθνη
και οι εθνοτικές ομάδες προϋπήρχαν του κράτους και δεν υπήρξαν κατασκευές
του όπως διατείνονται νεωτεριστές και μαρξιστές) έγινε ακαταμάχητο διότι
απέκτησε και ηθικό περιεχόμενο.
Η οικειοποίηση του εθνικισμού από το κράτος του επέτρεψε να απαιτεί
από τους πολίτες καθολική αφοσίωση, υπακοή και σειρά υποχρεώσεων.
Ως αντάλλαγμα το κράτος παρείχε, μέσω ενός «πολιτικο-κοινωνικού
συμβολαίου» μια σειρά από αγαθά προς τους πολίτες. Πρώτο και απαραίτητο
ήταν η ασφάλεια - από εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς. Ακολούθησε
η ελευθερία, αρχικά προς τους λίγους και μετά στους πολλούς. Μετά η τάξη
ή ο «νόμος και τάξη», όπως είθισται να λέγεται. Ο «νόμος και τάξη» είναι
άμεσα συνυφασμένα με την απονομή δικαιοσύνης.
Τέλος, το κράτος αυτό παρείχε κοινωνική πρόνοια προς τους πολίτες του.
Κάποια κράτη, όπως αυτό της ενοποιημένης Γερμανίας του Μπίσμαρκ,
άρχισαν να παρέχουν κοινωνική πρόνοια προς τους πολίτες, ήδη από τα
τέλη του 19ο αιώνα. Αλλά κράτη, όπως π.χ. το ελληνικό, δεν κατάφεραν να
κάνουν κάτι τέτοιο παρά μόνο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σήμερα, η περίπτωση του ελληνικού κράτους δημιουργεί εύλογα ερωτήματα
κατά πόσο το κράτος αυτό είναι σε θέση να τηρήσει τα υπεσχημένα του προς
27
28. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
τους πολίτες ώστε η εξουσία του να γίνεται αποδεκτή από αυτούς και, με
τη σειρά τους, να ανταποκρίνονται και να αποδέχονται τις υποχρεώσεις
τους έναντί του, συμπεριλαμβανομένης και της αφοσίωσής τους.
Σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής η παροχή ασφάλειας είναι συνυφασμένη
με την κυριαρχία του κράτους. Η κυριαρχία αυτή αναγνωρίζεται από όλα
τα κράτη. Παραβίασή τους συνεπάγεται ανασφάλεια των πολιτών.
Έναντι της Τουρκίας και ειδικά μετά το 1996, η Ελλάδα έπαψε να είναι
κυρίαρχο κράτος. Δεν απώλεσε απλά κυριαρχία στα Ίμια, αλλά εισήλθε
σε μια διελκυστίνδα που επιτρέπει στην Άγκυρα να τρομοκρατεί, κατά το
δοκούν, Έλληνες πολίτες, κυρίως αυτούς που κατοικούν στη νησιωτική
επικράτεια της Ελλάδας. Η Ελλάδα αδυνατεί πλέον να ασκήσει την
κυριαρχία της σε σημαντικό μέρος της εδαφικής, νησιωτικής και θαλάσσιας
επικράτειας λόγω της τουρκικής πολιτικο-στρατιωτικής και ψυχολογικής
πίεσης. Ως συνέπεια η Ελλάδα έχει πάρει την άγουσα της φιλανδοποίησης.
Η φιλανδοποίηση υποδηλώνει προσαρμογή στις απαιτήσεις μιας άλλης
χώρας. Αυτό είναι ασυμβίβαστο με την κρατική κυριαρχία και την παροχή
ασφάλειας προς τους πολίτες της φιλανδοποιημένης χώρας.
Την τελευταία δεκαετία και με αυξητικούς ρυθμούς, το ελληνικό κράτος
αδυνατεί να παράσχει και εσωτερική ασφάλεια, κυρίως σε αστικά
κέντρα. Το φαινόμενο αυτό έχει πάρει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις στην
ελληνική πρωτεύουσα αλλά και σε πολλά άλλα αστικά κέντρα. Όπως για
παράδειγμα η Πάτρα. Δείγματα γραφής της ανασφάλειας που νιώθουν οι
Έλληνες πολίτες είναι τα αυξανόμενα κρούσματα αυτοδικίας αλλά και η
γεωμετρική αύξηση ιδιωτικών υπηρεσιών ασφαλείας. Και τα δυο αυτά
φαινόμενα υποδηλώνουν ότι το κράτος αδυνατεί πλέον να μονοπωλήσει
τη χρήση βίας και να παράσχει ασφάλεια στους πολίτες.
Ως συνέπεια, το κράτος δεν μπορεί να διατηρήσει την τάξη και το νόμο
και, βέβαια, ούτε να απονέμει δικαιοσύνη. Το ζήτημα της απονομής
δικαιοσύνης συνδέεται μόνο μερικώς με τις πρόσφατες εξελίξεις. Ως τέτοιο,
το ζήτημα απονομής δικαιοσύνης έχει μεγάλη προϊστορία που συνδέεται
με τη διαφθορά και την παρακμή των ταγών του τόπου και κυρίως με τη
διαπλοκή των αιρετών αρχόντων με το κομπαδόρικο οικονομικό σύστημα
του τόπου.
Το πιο πρόσφατο και τελευταίο δείγμα γραφής της κατάρρευσης του
ελληνικού κράτους είναι η οργανωμένη από το ίδιο το κράτος περικοπή των
κοινωνικών παροχών. Θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η αποδυνάμωση
του κοινωνικού κράτους δεν γίνεται διότι το ίδιο το κράτος το αποφάσισε
να κινηθεί αυτόνομα προς αυτήν την κατεύθυνση στη βάση μιας καλώς
28
29. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
νοούμενης λογικής ή ιδεολογίας όπως αυτής του νεοφιλελευθερισμού για
παράδειγμα.
Το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα αποδομείται διότι το ελληνικό κράτος
έχει χάσει ήδη και την οικονομική του κυριαρχία και υλοποιεί εντολές που
λαμβάνει από εξωθεσμικά κέντρα εξουσίας κατά παράβαση του ίδιου του
Συντάγματος της χώρας. Συγκεκριμένα ακολουθεί τις εντολές της ΕΕ και
του ΔΝΤ μέσω της γνωστής, πλέον στους Έλληνες, Τρόικας. Και όταν ένα
κράτος παραβιάζει με τέτοιο αναξιοπρεπή τρόπο το Σύνταγμά του αυτό
δεν είναι κράτος. Είναι μασκαραλίκι.
* Ο Μάριος Ευρυβιάδης διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ - 22/05/2011
29
30. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
Αθήνα - Άγκυρα προετοιμάζουν το έδαφος για το επόμενο βήμα
Υπό τον μανδύα της κρίσης, που απομακρύνει την προσοχή από τα εθνικά
θέματα, οι συνομιλίες για το Αιγαίο προχωρούν ταχύτατα, χωρίς «κόκκινες
γραμμές» από την Ελλάδα, χωρίς ΑΟΖ και με πολλές «γκρίζες ζώνες»…
Του Κ. Ι. Αγγελόπουλου
Γ ια μία ακόμα φορά τούτη τη χρονιά, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι,
παρά το γεγονός πως οι σχέσεις Αθήνας -Άγκυρας παρουσιάζουν έντονο
ενδιαφέρον, η δραματική κατάσταση της εθνικής οικονομίας δεν αφήνει
πολύ χώρο και χρόνο στο πολιτικό προσωπικό της Ελλάδας για ιδιαίτερη
ενασχόληση με μεγάλα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Έχει, άλλωστε, κερδίσει έδαφος ήδη από το 2010 στην πολιτική και
μιντιακή «πιάτσα» η άποψη ότι γενικώς μια χώρα που βρίσκεται κοντά στην
οικονομική «χρεοκοπία» είναι «αντικειμενικώς» σε αδύναμη θέση, ώστε
να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις σοβαρές εξωτερικές υποθέσεις της. Να
όμως που, παρ’ ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική δίνει την εντύπωση ότι
βρίσκεται σε ύπνωση, κάποια πράγματα δείχνουν ότι -ειδικότερα στο πεδίο
του ελληνοτουρκικού πολιτικού διαλόγου- σημειώνονται κάποιες κινήσεις,
οι οποίες ενισχύουν τους ισχυρισμούς ή τις υποψίες ορισμένων πολιτικών
και διπλωματικών κύκλων ότι «υπογείως» γίνεται η προετοιμασία για έναν
επόμενο γύρο «εξελίξεων» στη γραμμή Αθήνας-Άγκυρας.
Οι εκτιμήσεις αυτές βασίζονται σήμερα τόσο σε κάποια λόγια του
Έλληνα υπουργού Εξωτερικών όσο και σε πληροφορίες ή και δηλώσεις
κυβερνητικών παραγόντων από την Τουρκία. Έντονη είναι πλέον
η εντύπωση ότι η «μυστική διπλωματία» έχει αγγίξει κάποια μη
αποδεκτά όρια. Και μάλλον δεν είναι συμπτωματικό το γεγονός ότι
παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας για πρώτη φορά εφέτος έφτασαν
να κατηγορήσουν σήμερα την πολιτική ηγεσία του υπουργείου τους, τους
«εκάστοτε πολιτικούς προϊσταμένους» τους, όχι μόνο για «απαξίωση»
και συστηματικό παραγκωνισμό των διπλωματικών υπηρεσιών από την
παραγωγή εξωτερικής πολιτικής, αλλά και για ανομολόγητους χειρισμούς
σε καίρια εθνικά θέματα από «παραθεσμικούς μηχανισμούς»!
Καραμπόλα
Η υπόθεση του κύκλου των «διερευνητικών συνομιλιών» Αθήνας-
Άγκυρας, ξεχασμένη για αρκετό διάστημα, εξαιτίας των εξελίξεων στο
πεδίο της οικονομίας, ζωντάνεψε προσφάτως από «καραμπόλα» με μία
εξόχως ενδιαφέρουσα δήλωση του υπουργού Εξωτερικών κ. Δ. Δρούτσα
30
31. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ
περί Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Ο κ. υπουργός, που έχει
έως τώρα εντυπωσιάσει πρωτίστως με την άκρως διακριτική παρουσία του
στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, έσπασε τη ρουτίνα του και δήλωσε
προσφάτως ότι ο καθορισμός ΑΟΖ από την κυβέρνηση δεν είναι του
παρόντος για να «μην επιβαρυνθούν» οι διερευνητικές ελληνοτουρκικές
συνομιλίες!
Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι «δεν υποτιμά ούτε υποβαθμίζει την έννοια της
ΑΟΖ», αλλά, όπως είπε, το θέμα αυτό έχει γίνει και «της μόδας» εσχάτως!
Ο εν λόγω υπουργός προφανώς δεν πιστεύει ότι το θέμα της ΑΟΖ συνδέεται
με σπουδαία οικονομικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα της Ελλάδας
(αναφέρθηκε προσφάτως με συγκεκριμένα στοιχεία από ειδικούς ερευνητές
του Πανεπιστημίου Κρήτης ότι νοτίως της νήσου, στην ελληνική «λεκάνη
του Ηρόδοτου», υπάρχει μεγάλος πλούτος υδρογονανθράκων, κυρίως
φυσικού αερίου, που μπορεί, αν αξιοποιηθεί εντός ΑΟΖ, να αποφέρει
στην Ελλάδα κέρδη 300 δισ. ευρώ σε διάστημα 25 χρόνων!). Αυτά τα
καταπληκτικά, λοιπόν, που αφορούν μείζον θέμα άσκησης εξωτερικής
πολιτικής, ειπώθηκαν ηρέμως από τον Δ. Δρούτσα και με σταθερή την
πληροφορία από το υπουργείο Εξωτερικών ότι η Αθήνα περιμένει να
διεξαχθούν οι εκλογές στην Τουρκία τον Ιούνιο, προκειμένου να συνεχίσει
τον «διάλογο» -έναν διάλογο, για τον οποίον τίποτε το συγκεκριμένο δεν
γνωρίζουν η Βουλή και τα πολιτικά κόμματα. Ούτε βέβαια είναι εύκολο
να υποθέσει κανείς το τι θα μπορεί σήμερα να περιμένει η Αθήνα μετά τον
Ιούνιο από τις «διερευνητικές», όταν σε όλα τα θέματα που περιλαμβάνονται
στο σχετικό «πακέτο» η Άγκυρα είναι το διαρκώς «επιτιθέμενο» μέρος
και η ελληνική πλευρά το διαρκώς «αμυνόμενο». Λογικό είναι βέβαια να
υποτεθεί ότι, παρά ταύτα, η ελληνική κυβέρνηση κάτι έχει κατά νου κάτι
που σήμερα ουδείς γνωρίζει.
Υποχώρηση
Γεγονός αδιαμφισβήτητο είναι, πάντως, ότι με τη δήλωση του κ. Δρούτσα
η ελληνική κυβέρνηση ανακοινώνει κατά μήνα Μάιο 2011 μια σοβαρή
υποχώρησή της σε ένα ζήτημα διεθνώς κατοχυρωμένου σοβαρού
κυριαρχικού δικαιώματός της για χάραξη ΑΟΖ υπό τουρκική πίεση (και
πάλι) στην προοπτική της επανέναρξης του «διαλόγου» με την Άγκυρα
για το Αιγαίο. Το γεγονός έχει φυσικά προβληματίσει έντονα την ηγεσία
της Κυπριακής Δημοκρατίας, που δίνει στην Ανατολική Μεσόγειο τη
δική της γενναία πολιτική με τη χάραξη ΑΟΖ, ενώ η ελληνική «αναβολή»
απασχολεί και όλες τις χώρες της ίδιας περιοχής. Αλλά η Αθήνα φαίνεται
να μη θεωρεί εξαιρετικής σημασίας εθνική υπόθεση το να έρθουν σε επαφή
οι ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου (υιοθέτησε και ο Τουρκοκύπριος αρχηγός,
κ. Έρογλου, στα Κατεχόμενα την «απειλή πολέμου», που εκτόξευσε
31
32. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΝΔ
στην Κυπριακή Δημοκρατία, αν αυτή προχωρήσει σε εκμετάλλευση
υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ Κύπρου! Επεκτείνει, άραγε, η Τουρκία
το casus belli της στην Κύπρο; Και μήπως θα έπρεπε να δώσει κάποια
σημασία στο θέμα αυτό και η Αθήνα;).
Πλούσιο παρασκήνιο
Η υπόθεση των ελληνοτουρκικών συνομιλιών δεν είναι, λοιπόν,
«παγωμένη». Κινείται παρασκηνιακώς σε «υπόγεια» πολιτικά και (έξω)
διπλωματικά ρεύματα. Το θέμα παραμένει εκτός διεθνούς πολιτικής, αλλά
με την Ουάσινγκτον πάντοτε ζωηρώς ενδιαφερόμενη για την εξέλιξή του.
Στους διπλωματικούς διαδρόμους, στην Αθήνα, διάχυτη είναι η εντύπωση
ότι πράγματι ο «διάλογος» με την Άγκυρα θα βγει στο φως τους επόμενους
μήνες. Το έδαφος προετοιμάζεται από την Αθήνα, ο υπουργός Εξωτερικών
δηλώνει ότι η ΑΟΖ (άρα και η υφαλοκρηπίδα του Καστελόριζου) είναι
εκτός ατζέντας, θεωρεί την Τουρκία «ώριμη» να αποδεχθεί το Διεθνές
Δίκαιο της Θάλασσας και εξακολουθεί να μη ζητά άρση του τουρκικού
casus belli ως προϋπόθεση συνέχισης του διαλόγου.
Και η Άγκυρα απ’ την πλευρά της ξεκαθαρίζει με δηλώσεις και με
δημοσιογραφικές πληροφορίες ότι συζητά «κυμαινόμενη» υφαλοκρηπίδα
στο Αιγαίο, αλλά στο πλαίσιο των «γκρίζων ζωνών», όπου η υπόθεση
ακόμη και της κυριαρχίας Αγαθονησίου και Φαρμακονησίου δεν είναι
κατά την Τουρκία ξεκάθαρη. Και επιμένει ότι με τα σημερινά δεδομένα
δεν είναι καταρχήν υποχρεωμένη να αναγνωρίζει ελληνικά δικαιώματα
ευθέως συνδεόμενα με ρυθμίσεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Η
τουρκική πλευρά πάντοτε θυμίζει ότι η υπόθεση του Αιγαίου αφορά πλέον
διμερή διάλογο πρωτίστως πολιτικό και όχι νομικό...
Η συνέχιση των συνομιλιών για τα «προβλήματα» στο Αιγαίο θεωρείται
βέβαιη όταν ο Ταγίπ Ερντογάν θα έχει «ησυχάσει» μετά την εκλογική
μάχη του τον Ιούνιο. Και, όπως φαίνεται, η αμερικανική πλευρά, που
παγίως ενδιαφέρεται να μην υπάρχει «ένταση» ή «σύγκρουση» στο Αιγαίο,
είναι τώρα ικανοποιημένη με αυτή την ανοιχτή προοπτική. Θυμίζουμε ότι
ο Τούρκος πρωθυπουργός έχει δηλώσει ότι πρέπει να βρεθεί «συνολική
λύση για όλα τα προβλήματα του Αιγαίου».
Και ας σημειωθεί ότι από το υλικό των απόρρητων εγγράφων που αποκάλυψε
το WikiLeaks προκύπτει ότι ο κ. Αχμέτ Νταβούτογλου χαρακτηρίζει
απλώς «βράχους» το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι, όπως και τα Ίμια (σε
συζήτησή του με τον Αμερικανό πρεσβευτή στην Άγκυρα Τζέιμς Τζέφρι).
Όσο για την ηγεσία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, δεν υπάρχει
σήμερα αμφιβολία στους κόλπους της ότι η Τουρκία, συζητώντας για τα
32
