ทำไม ข้าราชการไทย จึงสมควรหันมาใช้ email ภายในประเทศของหน่วยงาน หรือหากไม่มีระบบของตนเอง ไปใช้ระบบ email กลางของภาครัฐ ที่เรียกว่า "mail.go.th" เอกสารนำเสนอแก่คณะอนุกรรมการ กพร.ด้านรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ ๑๘ กพ. ๒๕๕๑

1. การพัฒนา
์
ระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกสกลาง
ื่
เพือการสอสารในภาครัฐ
่
ั
ทวีศกดิ์ กออน ันตกูล
อนุกรรมการ กพร. ด ้านการพัฒนารัฐบาลอิเล็กทรอนิกส ์
Email: htk@nectec.or.th
รับเอกสารนีได ้ที่
้
http://groups.google.com/group/cio-thailand/

2. สารบาญข้อมูล
• เปรียบเทียบระบบ email ของหน่วยงาน
และของฟรี
• ตัวอย่าง Privacy Policy
• ทาไมจึงต ้องกังวลเรือง free email ?
่
• ข ้อมูลรั่วไหล เกิดจากเหตุอะไร?
• ทางออกที่ ๑ – ใช ้ email ของหน่วยงาน
• ทางออกที่ ๒ - การเสริมด ้วยระบบกลาง
• มติคณะรัฐมนตรีกระทบใครบ ้าง ?
• มติคณะรัฐมนตรี ๑๘ ธันวาคม ๒๕๕๐
• ภารกิจทีต ้องทา
่
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ กลางเพื่อการสื่อสารในภาครั ฐ ทวีศักดิ์ กออนันตกูล 2

3. ระบบ email ของหน่วยงาน และของฟรี
myname@mydept.go.th
myname.surname@myorg.or.th
• ต ้องขออนุมัตกอน จึงได ้ใช ้
ิ ่
• ี
ขลุกขลัก เสยเป็ นครังคราว
้ • ้ ้
ขอใชฟรี ง่ายมาก ขอแล ้วใชได ้เลย
• ็ ่
บางทีกสงไม่ได ้ รับไม่ได ้ • สะดวก รวดเร็ว ไม่เคยล่ม
• เจ ้าหน ้าทีไม่ทางานเสาร์อาทิตย์
่ • กรองไวรัสและขยะได ้เยียมมาก
่
• เคยโดนไวรัสทีมากับ email ลงกิน
่ • จัดหน ้าจอสวยงาม
เครือง
่ • ให ้พืนทีเก็บมากมาย (ถึง 5GB)
้ ่
• แต่ละวัน มักมี email ขยะเข ้ามามาก • มี chat, blog, web-board, photo
• Email อาจเคยมีการสูญหาย ี
sharing, คุยกันด ้วยเสยง และด ้วย
• ้
จัดหน ้าจอไม่สวย ใชไม่สะดวก กล ้อง webcam
• ให ้พืนทีเก็บข ้อมูลน ้อย
้ ่ • ้
ไม่ตองใชงบประมาณแผ่นดิน !!
้
• ไม่เปลือง international • ประหย ัดทีเก็บข้อมูลของหลวง !
่
bandwidth
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ กลางเพื่อการสื่อสารในภาครั ฐ ทวีศักดิ์ กออนันตกูล 3

4. ตัวอย่าง Privacy Policy
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ กลางเพื่อการสื่อสารในภาครั ฐ ทวีศักดิ์ กออนันตกูล 4

5. ตัวอย่าง Privacy Policy
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 5

6. การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 6

7. การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 7

8. การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 8

9. การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 9

10. ทาไมจึงต ้องกังวลเรือง free email ?
่
• เอกสารข ้อความทังหลาย เก็บ
้ • ผู ้ให ้บริการ มีนโยบายด ้านความ
ไว ้ทีเครืองของผู ้ให ้บริการเป็ น
่ ่ ่
เป็ นสวนตัว ทีเราต ้องยินยอมให ้
่
หลัก เขาอ่าน วิเคราะห์ สาเนาข ้อมูล
ื่
หากวันใด วงจรสอสารไม่ และสอดแทรกโฆษณา
ทางาน เราจะเข ้าถึงจดหมาย
ของเราไม่ได ้ • หากเรากาลังเตรียมเอกสารทีม ี ่
สถานะเป็ นความลับทางราชการ
• เราไม่ได ้เป็ นเจ ้าของ email ไทย
address นัน ้ ่ ่
แฟ้ มข ้อมูลลับทีสงกันทาง free
หากมีผู ้อืนมาแก ้ password เรา
่ email จะรั่วจากการดูแลของ
ี
จะสูญเสย email นันไป แม ้เป็ น
้ ข ้าราชการไทย ไปอยูในมือของ
่
ื่
ชอเราก็เอาคืนไม่ได ้ ผู ้อืน
่
• รีบแก้ไขก่อนทีจะสายเกินแก้
่
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 10

11. ข้อมูลรวไหล เกิดจากเหตุอะไร?
่ั
• แฟ้ มข ้อมูลอยูใน public server เพียงแค่ใช ้ Google
่
Search ก็หาเจอ
• แฟ้ มข ้อมูลอยูในเครืองทีโต๊ะทางาน ไม่ม ี password ใคร
่ ่ ่
มาทีโต๊ะก็เข ้าได ้
่
่ ่
• สงเครืองไปซอม โดยมีข ้อมูลอยูใน drive
่ ่
• มีไฟล์ค ้างใน Thumb drive ทียนให ้ผู ้อืนก๊อปปี้
่ ื่ ่
่
• สงทาง email ให ้ผู ้อืน แล ้วไปรั่วโดยผู ้อืน
่ ่
• Server ขององค์กรถูกเจาะ หรือพนักงานเครืองทาเสยเอง
่ ี
• เครืองของข ้าราชการ/พนักงานโดยไวรัสหรือ worm
่
• ข ้าราชการ/พนักงาน ใช ้ free email แล ้วโดน...
• ข ้าราชการ/พนักงานปล่อยให ้รั่วเอง
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 11

12. ทางออกที่ ๑ – ใช ้ email ของหน่วยงาน
• เป็ นทางออกทีดทสดสาหรับทุกหน่วยงาน
่ ี ี่ ุ
• ต ้องสร ้างความมั่นใจในเรืองต่อไปนี้
่
– เสถียรภาพของเครืองบริการ
่
– ความมันคง ทนทานต่อผู ้บ่อนทาลายระบบ
่
่ ู ่ ั
– การกากับดูแลเจ ้าหน ้าทีดแลเครือง (หรือสญญาการ
ให ้บริการ หากเป็ นการจ ้างบริษัททางาน)
– ความรวดเร็วในการตรวจทาลาย virus และ spam mail
– การปฏิบตตาม พระราชบัญญัตวาด ้วยการกระทาความผิด
ั ิ ิ ่
ทางคอมพิวเตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐ ในฐานะทีหน่วยงานเป็ น
่
“ผู ้ให ้บริการ”
้
– การพัฒนาความน่าใชงานของระบบ web-based email
้
– การเพิมพืนทีเก็บข ้อมูลของผู ้ใชในหน่วยงาน
่ ้ ่
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ กลางเพื่อการสื่อสารในภาครั ฐ ทวีศักดิ์ กออนันตกูล 12

13. ทางออกที่ ๒ - การเสริมด้วยระบบกลาง
้
• Economy of scale ยิงใชกันมาก
่
ต ้นทุนต่อหน่วยจะตาลง
่
้
– ระบบใหญ่หรือเล็ก ใชบุคลากรดูแลเกือบเท่ากัน
– ลงทุนในระบบความมั่นคงปลอดภัยเพียงทีเดียว
่
ิ้ ้
– เปลือง bandwidth น ้อยลง และลดความสนเปลืองของการใชเว็บเพือ ่
อ่าน email ทีเก็บไว ้ต่างประเทศ
่
– ต ้นทุนการพัฒนาซอฟต์แวร์เท่าเดิม
– มีแรงทาให ้ได ้คุณภาพ โดยเฉพาะอย่างยิงเรืองการกรอง virus และ
่ ่
spam mail ทีทันต่อเหตุการณ์
่
– มีแรงทาให ้ระบบมีเสถียรภาพมากขึน รวมทังการสารองข ้อมูล การเก็บ
้ ้
ข ้อมูลจราจร และการตังระบบสารอง/ศูนย์สารอง
้
ื่ ่
– สามารถจัดสารบบเป็ นชอกลาง เชน name.surname@mail.go.th
หรือทาเป็ นโดเมนหน่วยงานแยกกันก็ได ้ name.surname@dept.go.th
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ กลางเพื่อการสื่อสารในภาครั ฐ ทวีศักดิ์ กออนันตกูล 13

14. มติคณะร ัฐมนตรีกระทบใครบ้าง ?
• ข ้าราชการทุกคน ทุกระดับ
• พนักงานรัฐวิสาหกิจ พนักงานในองค์กรต่างๆ
ของรัฐ
• กระทบผู ้ใช ้ free email มากแค่ไหน?
– CIO 23% ของ CIO ทังหมด
้
– IT Managers 9% ของกลุม EGM ทังหมด
่ ้
– ข ้าราชการทั่วไป ราว 40% ของบุคลากรของรัฐ
• ต ้องให ้เวลาในการปรับตัวตามความเหมาะสม
(เริมทีผู ้บริหารระดับ ผอ.กอง ขึนไปก่อน)
่ ่ ้
• ต ้องสนับสนุนการเพิมความมั่นคงในระบบ IT
่
ในหน่วยงานด ้วย
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ กลางเพื่อการสื่อสารในภาครั ฐ ทวีศักดิ์ กออนันตกูล 14

15. CIO ของรัฐบาลไทย ใช ้ email ของใคร?
80 Free e-mail
CIO จังหวัด
ISP e-mail
70 7
Organizational e-mail 1
60
No e-mail 5
50
6
40 1 23 7
5 8 6
64
30 4 5
19 4
29 1 3 3
19 13 33
20 22 19 25
5 32 31
8 6 19
19 28
18 23
10 19
15 14
12 12 10 12 10
9 7
6 4 4
3 2 2
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 15

16. CIO ของรัฐบาลไทย ใช ้ email ของใคร?
ISP e-mail
Free e-mail
62 • CIO จานวนร ้อยละ ๑๔ ใช ้
free email
14%
40
9%
• CIO จานวนร ้อยละ ๙ ใช ้
Organizational email ของ ISP
e-mail
344
77%
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 16

17. ผูเข้าอบรม eGovernment Master Class
้
0, 0%
40
8, 9%
35
30
25 no email
20 32
Organization email
25 28
15 Free email
10
Free email
5 85, 91%
3 4 Organization email
1
0 no email
รุ่นที่ 1 รุ่นที่ 2 รุ่นที่ 3
• มีเพียงร ้อยละ ๙ ของผู ้บริหารในหน่วยงานทีใช ้ free
่
email
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 17

18. มติคณะรัฐมนตรี ๑๘ ธันวาคม ๒๕๕๐
1. รับทราบและอนุมตใน ั ิ 1.1 ให ้ข ้าราชการและพนั กงานของรัฐยุตการ ิ
หลักการการพัฒนาระบบ ้ ์
ใชจดหมายอิเล็กทรอนิกสฟรีของ เอกชน
โดยเฉพาะของต่างประเทศภายใน 1 ปี
จดหมายอิเล็กทรอนิกส ์
ทังนี้ ให ้ข ้าราชการระดับผู ้อานวยการกอง
้
ื่
กลางเพือการสอสารใน
่
หรือเทียบเท่าขึนไปต ้องใชระบบของ
้ ้
ภาครัฐ ตามมติ ตนเองหรือของภาครัฐภายใน 3 เดือน
คณะกรรมการพัฒนาระบบ 1.2 ให ้สานั กงาน ก.พ.ร. เป็ นหน่วยงานกลาง
ราชการ ครังที่ 1/2550
้ ร่วมกับสานั กข่าวกรองแห่งชาติ สานั กงาน
วันที่ 26 พฤศจิกายน 2550 ปลัดนายกรัฐมนตรี สานั กบริการ
ตามทีสานักงาน ก.พ.ร.
่ เทคโนโลยีสารสนเทศภาครัฐและ
เสนอ โดยถือเป็ นนโยบาย หน่วยงานทีเกียวข ้อง ดาเนินการพัฒนา
่ ่
ด ้านความมันคงปลอดภัย
่ ์
ระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกสของรัฐต่อไป
ของข่าวสารภาครัฐ ดังนี้
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 18

19. มติคณะรัฐมนตรี ๑๘ ธันวาคม ๒๕๕๐
2. ให ้สานักงาน ก.พ.ร. รับ 2.1 การรักษาความปลอดภัยของ
ข่าวสารภาครัฐอาจพิจารณา
ความเห็นของกระทรวง ้
ดาเนินการโดยใชทางเลือกอืนทีม ี ่ ่
เทคโนโลยีสารสนเทศและ ความสามารถเท่าเทียมกันแทนการ
ื่
การสอสาร และสานักงาน ลงทุนในระบบฮาร์ดแวร์
ปลัดสานักนายกรัฐมนตรี ึ่ ี
(Hardware) ซงต ้องเสยค่าใชจ่าย ้
่ ้
สูงได ้ เชน การใชโปรแกรมซอต์
รวมทังความเห็นของ
้ ฟแวร์เข ้ารหัสลับ (Software
คณะรัฐมนตรี ไปพิจารณา Scrambling) เป็ นต ้น
ด ้วย ดังนี้ 2.2 ในระยะต ้นควรเร่งพัฒนาระบบ
จดหมายอิเล็กทรอนิกสและ ์
เว็บไซต์ของหน่วยงานภาครัฐทีม ี ่
ความมั่นคง ปลอดภัยและ
ื่
น่าเชอถือ ก่อนทีจะเปิ ดใชบริการ
่ ้
จดหมายอิเล็กทรอนิกสกลาง ์
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 19

20. ลาด ับเวลา
2551 2552
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8
เตรียมตัว หน่วยงานภาครัฐ ปรับปรุงระบบ email
ข ้าราชการ/พนั กงานของรัฐ ระดับผอ.กองขึนไป ยุตการใช ้ free email
้ ิ
กาหนด ข ้าราชการต ้องยุตการใช ้ free email
ิ
คุณลักษณะ
กพร.จัดทาระบบ email กลาง
ทดสอบ ้
เปิ ดใชบริการระบบ email กลาง
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 20

21. คุณสมบัตเบืองต ้นของระบบ email กลาง
ิ ้
จากผลของคณะทางานด ้าน email กลาง อนุกรรมการ กพร.ด ้านการพัฒนารัฐบาลอิเล็กทรอนิกส ์
1. ควรเป็ น Web-based e-mail service ที่ 3. ควรจัดระบบเฝ้ าระวังให ้มีการตรวจไวรัส
มีคณสมบัตเบืองต ้น ดังนี้
ุ ิ ้ ์
และจดหมายอิเล็กทรอนิกสขยะอย่าง
้
– ใชงานได ้ง่าย เต็มที่ (Anti-Virus, Anti-Spam)
้
– สามารถใชงานร่วมกับ Browser ต่างๆ – มีระบบป้ องกันจดหมายขยะ ทีม ี
่
่
เชน Internet Explorer, Mozilla ิ
ประสทธิภาพและสามารถคัดกรอง
Firefox, Safari และอืนๆ ได ้
่ จดหมายขยะทีเป็ นภาษาไทยได ้
่
้
– สามารถแจ ้งข่าวสารให ้ผู ้ใชทราบได ้ – มีระบบป้ องกันไวรัส ทีแฝงมากับ
่
จดหมายอิเล็กทรอนิกส ์ รวมถึงป้ องกัน
Phishing, Pharming โดยอิงกับ
2. ควรเป็ นระบบทีมเสถียรภาพสูงสุดเท่าที่
่ ี
ฐานข ้อมูลสากล และมีกลไกในการแจ ้ง
จะบริการได ้ ระดับการบริการ 99.5% ้
ข ้อมูลทีผู ้ใชค ้นพบได ้
่
เป็ นอย่างน ้อย (Service Availability)
– Downtime น ้อยกว่า 216 นาทีตอเดือน
่
– ออกแบบระบบในลักษณะ Redundant
ึ่
ซงสามารถทางานทดแทนกันได ้กรณีท ี่
เครืองมีปัญหา
่
– นาเครืองมาต่อเพิมขึนได ้เมือต ้องการ
่ ่ ้ ่
การให ้บริการทีเพิมมากขึน
่ ่ ้
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ กลางเพื่อการสื่อสารในภาครั ฐ ทวีศักดิ์ กออนันตกูล 21

22. คุณสมบัตเบืองต ้นของระบบ email กลาง
ิ ้
จากผลของคณะทางานด ้าน email กลาง อนุกรรมการ กพร.ด ้านการพัฒนารัฐบาลอิเล็กทรอนิกส ์
4. จัดทาระบบบันทึกข ้อมูลจราจรให ้ ั้
6. ควรมีการจัดการชนความลับและขัน ้
สอดคล ้องกับข ้อกาหนดใน พรบ.ว่าด ้วย ความเร็วให ้แก่เอกสารทางราชการ
การกระทาความผิดเกียวกับคอมพิวเตอร์
่ • ั้ ั้ ั้
ชนความลับ : ชนลับ, ชนลับมาก
พ.ศ.2550 กล่าวคือ • ั้
ชนความเร็ว : ด่วน, ด่วนมาก, ด่วนทีสด
่ ุ
• ้
ต ้องมีการเก็บรักษาข ้อมูลการเข ้าใชงาน 7. ควรจัดทาบริการสมุดทีอยูสาหรับ
่ ่
อย่างน ้อย 90 วัน จดหมายอิเล็กทรอนิกส ์ เชอมต่อกับ
ื่
• มีการเก็บข ้อมูลทีจาเป็ นและสามารถ
่ “นามสงเคราะห์อเล็กทรอนิกส”
ิ ์
้ ่
นามาใชตรวจสอบได ้ เชน การใชงาน ้
่
ผ่าน Webmail การรับ-สงจดหมาย การ
ตรวจสอบจดหมายขยะ และไวรัส 8. ควรจัดขนาดของพืนทีเก็บข่าวสารให ้
้ ่
• มีการตรวจสอบเวลาของ server ตรงกัน
้
เพียงพอต่อการเก็บข ้อมูลผู ้ใชละ 3
ตามข ้อกาหนดประกาศของ พันล ้านตัวอักษร (3 GB)
รัฐมนตรีวาการกระทรวงเทคโนโลยี
่ 9. สาหรับหน่วยงานต่างๆ ทีมอเมล์ของ
่ ี ี
สารสนเทศและการสอสาร ื่ หน่วยงานให ้กาหนดขนาดพืนทีให ้
้ ่
5. กาหนด Email address ของตัวบุคคล เหมาะสมตามความจาเป็ นของหน่วยงาน
ให ้สามารถใช ้ address เดิมได ้แม ้ (100 MB ขึนไป)
้
ั
เปลียนสงกัดทางาน อาจผนวกข ้อมูลนี้
่
เข ้ากับนามสงเคราะห์ปัจจุบนั
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ กลางเพื่อการสื่อสารในภาครั ฐ ทวีศักดิ์ กออนันตกูล 22

23. เป็ นไปตามนโยบายด ้านความมั่นคงของภาครัฐ
ไม่ได ้แอ ้ม...
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ กลางเพื่อการสื่อสารในภาครั ฐ ทวีศักดิ์ กออนันตกูล 23

24. ขอบคุณ
Email: htk@nectec.or.th
Website: www.nectec.or.th/users/htk/
http://groups.google.com/group/cio-thailand/
การพัฒนาระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพื่อการสื่อสารในภาครัฐ ทวีศกดิ์ กออนันตกูล
ั 24