This is a presentation I gave this spring (four times) for groups of veterinarians active in the field of herd health management programs. Dutch dairy farms are growing rapidly in seize and that means the attitude of dairy farmers is changing. Dairy farmers are less and less people that accept what you say, but are becoming more and more people that work in partnerships. Veterinarians have to adapt to that new situation. In my opinion, herd health management programs should move beyond the classif monthly farm visits for pregnancy checks and talks about production records. Tailor made programs should be created to meet the farmers requirements around dairy cattle health. Requirements might differ between farmers and veterinarians should move away from the "one seize fits all approach". Modern cattle veterinary practice is about making life of farmers with regard to animal health easier. The costs and benefits of the offered programs become more important, although that is not the only decision criterium of the farmers. Slides are in Dutch

1. regio BIJEENKOMST Henk Hogeveen Leerstoelgroep Bedrijfseconomie Wageningen University en Departement Gezondheidszorg Landbouwhuisdieren Faculteit Diergeneeskunde Bedrijfsadvisering op grote melkveebedrijven – Een visie

2. Aantallen bedrijven dalen Bron: CBS Landbouwtelling

3. Naar verwachting: verdere daling

4. Relatieve grootte (nge) 1 nge = € 1.420 saldo (1 melkkoe ~ 1,2 nge )

5. Minder en grotere bedrijven …….. Hoe moeten we hier als dierenartsen mee om gaan

8. Melkproductie 518 234 367 475 249 367 Productie (kg vet) 411 210 296 388 199 298 Productie (kg eiwit) 59 24 41 52 28 41 Productie (BSK) 12.349 5.967 8.372 11.578 5.519 8.498 Productie (kg melk) 85 75 79 457 151 193 Grootte (# koeien) Max Min Gem Max Min Gem Controle Groot

9. Vruchtbaarheid * n=25 (groot); n=42 (controle) 26 0 16 26 4 17 % koeien > 2 ins. * 170 74 98 205 74 105 Int kalven 1e ins. (dgn) * 2.7 1 2 2.8 1.4 2 Ins getal koeien * 96 41 67 88 41 62 %NR koeien * 52.2 - 24.4 45.8 - 23.6 ALVA (maanden) 567 - 411 502 - 417 Tussenkalftijd (dgn) Max Min Gem Max Min Gem Controle Groot

10. Uiergezondheid 440 56 191 480 77 197 Celgetal (* 1,000) 41 4 20.3 41 8 19.6 Hoog na afkalven (%) 20 5 9.7 15 5 9.8 Nieuw hoog celgetal (%) 41 9 21 43 8 21 Hoog celgetal (%) Max Min Gem Max Min Gem Controle Groot

11. Duurzaamheid 51.879 2.263 29.480 46.238 13.653 29.203 Productie (kg/leven) 8,3 3 5,8 8 4,4 5,7 Leeftijd (jaar) Vervangen dieren 2.83 0.16 0.32 1.25 0.11 0.33 Vervanging 36.846 2.667 21.522 44.435 10.736 20.917 Productie (kg/leven) 8.6 3.7 4.6 6.2 3.4 4.7 Leeftijd (jaar) Aanwezige dieren Max Min Gem Max Min Gem Controle Groot

12. Arbeidsefficientie Bron: LEI NGE 332 271 187 100 Kg melk per vak (*1.000 kg) 44 35 26 17 Melkkoeien per vak 2 1,5 1,2 1 Aantal vak 1,67 1,45 1,17 1,07 Aantal ondernemers 110-800 70 -110 40 -70 16 - 40

13. Vergelijking 3 bedrijfstypes Bron: Alfa-Accountants en adviseurs 9.200 8.400 8.000 Productie (MM/koe) 18.000 13.000 9.000 Intensiteit (MM/ha) 2.250.000 800.000 350.000 Quotum Groot Modern gezin Klein

14. 50.000 10.000 5.000 Vervangingsinvesteringen (-/-) 102.000 46.800 22.600 Verplichte aflossingen (-/-) 167.700 59.600 22.800 Afschrijvingen 185.800 85.700 36.000 Operationele kasstroom 33.800 28.900 8.400 Beschikbaar privé 19.400 11.600 5.800 Rente eigen vermogen (-/-) 37.500 37.700 19.000 Arbeidsopbrengst 327.800 128.200 58.300 HARR (-/-) 267.700 81.000 43.900 Niet-toegerekende kosten (-/-) 633.000 246.900 121.200 Bedrijfssaldo Groot Modern gezin Klein

18. Omzet vs bruto marge

19. Bruto marge vs bedrijfsgrootte

20. Maar …….

21. U raakt marge kwijt

25. Inhoud bedrijfsbegeleiding soms v v v 10 v v v v v 9 v v v v v v 8 v 7 v v v v v 6 v v v v v 5 soms soms v v v 4 soms v 3 soms soms soms v 2 1 bedrijf v soms v v v 1 Bloed waarden overig voeding Uiergezond heid pirdap/MPR Vruchtbaar heid praktijk

37. regio BIJEENKOMST U bepaalt het succes van bedrijfsbegeleiding. Nu en in de toekomst.